Verslag van de themabijeenkomst Hoe gaat het nu met de jeugdhulp in de gemeente Dordrecht? op 24 april 2018

Transcriptie

1 & Jeugd Verslag van de themabijeenkomst Hoe gaat het nu met de jeugdhulp in de gemeente Dordrecht? op 24 april 2018 Op 24 april jl. organiseerden de Adviesraad Wmo & Jeugd Dordrecht en het Ouderplatform Zuid-Holland Zuid een bijeenkomst voor (pleeg)ouders en jongeren, om de ervaringen met de jeugdhulp in de gemeente Dordrecht te horen. Gemeenten zijn sinds 1 januari 2015 verantwoordelijk voor de zorg en ondersteuning aan kinderen en jongeren. Jongeren en (pleeg)ouders hebben intussen de nodige ervaring met de uitvoering van de jeugdhulp in de gemeente Dordrecht. Wat gaat er goed in de jeugdhulp, wat gaat er minder goed en hoe kan het beter? Aan de hand van de ervaringen van (pleeg)ouders en jongeren gingen zes groepen van in totaal 65 mensen met elkaar in gesprek. Op de avond waren er ongeveer 50 ouders en jongeren aanwezig. De andere deelnemers waren er vanuit hun werkterrein, bijvoorbeeld jeugdprofessionals, aanbieders van jeugdhulp, gemeenteraadsleden, wethouder en beleidsmedewerkers. Hieronder kunt u lezen wat er besproken is. Jeugdprofessionals Een groot aantal ouders geeft aan dat er bij de jeugdprofessionals nog steeds gebrek aan kennis is. De overgang naar 2015 was een stap terug door te weinig kennis van de jeugdprofessionals. Hij/zij had bijvoorbeeld het dossier niet gelezen en het duurde soms maanden voordat er duidelijkheid kwam. Er is slechte of soms geen communicatie. De ervaring van de ouders wordt niet meegenomen. Meerdere aanwezigen hebben het gevoel dat de jeugdprofessional niet komt om te helpen maar om te snijden op zorg. Het vraagstuk PGB versus inkomen is ook een aandachtspunt. Een ouder geeft aan dat inkomen nog te weinig wordt meegenomen in het onderzoek naar de juiste hulp door de jeugdprofessionals. Een paar ouders geeft aan dat de jeugdprofessional kan ondersteunen bij de zorgvraag en om vraag en aanbod op elkaar af te stemmen. De kans van slagen om toegang tot hulp te krijgen hangt veel af van de persoon die je treft. De indruk van ouders is ook dat de jeugdprofessionals veel administratieve druk ervaren. Zorgaanbieders Een aantal ouders geeft aan dat er veel verschillende mensen over de vloer komen en dat zij elke keer weer het verhaal moeten vertellen. Na het aanhoren van de problematiek, vond een medewerker van de zorgaanbieder de problematiek complex en te zwaar en werd er een ander ingezet. Een ouder geeft aan dat zij betrokkenheid mist, vooral als de zorg loopt en bekend is dat het niet goed gaat. Ook wanneer de cliënt doei gezegd heeft, toch even checken de andere dag. Werkdruk zal een oorzaak zijn, maar ook gemis aan passie. 1

2 Adviezen Houd het keukentafelgesprek zo mogelijk thuis bij het gezin. om een beter beeld te krijgen. Zorg dat kennis en kunde bij de jeugdprofessionals op peil zijn, deskundigheid over bijvoorbeeld autisme is hard nodig. Ter illustratie: stuur geen professional met expertise rond jonge kinderen als je te maken hebt met puberproblematiek. Koppel acties en afspraken terug, laat weten waar je mee bezig bent. Wees pro-actief! Heb aandacht voor hoe je communiceert naar ouders en kinderen, investeer in gesprekstechnieken en inlevingsvermogen. De ervaring is dat er soms een foute weergave wordt gegeven of te snel geoordeeld. Positieve signalen De ervaringen met de sociale wijkteams zijn over het algemeen positief: Het sociale wijkteam heeft erg goed gehandeld en tools aangeboden, is doorgeefluik, laagdrempelig en biedt een luisterend oor voor ouders die het niet meer weten. -Verder wordt het gebruik van de GIZ 1 -methodiek (intake met behulp van kleuren) in Zwijndrecht als goed voorbeeld genoemd. Dan kun je als ouder goed het gesprek voeren en zien wat er gebeurt. -Voor 1 jongere is er inmiddels via de begeleider en het wijkteam een stage en leer-werkplek geregeld. Dat liep goed. De jongere krijgt nu woon)begeleiding en woont op zichzelf. -Een ouder heeft de verlenging van de indicatie als positief ervaren. Ook positief dat er een gezinsplan is opgesteld, dat werd overgenomen door de jeugdprofessional. Afstemming tussen domeinen Indicaties jeugdhulp/ Wmo/ Wlz worden vaak voor een kortere periode afgegeven (van 3 maanden (jeugdhulp/wmo) tot 3 jaar (Wlz)), wat onzekerheid veroorzaakt en door sommige zorgaanbieders te kort worden gevonden om (Wlz) zorg te gaan leveren. Ook werken de schotten tussen Jeugdhulp/Wmo en Wlz belemmerend voor een integrale aanpak. Advies: geef een indicatie voor langere tijd en houd de vinger aan de pols. Dit advies geldt niet alleen voor de Wlz, maar zeker ook voor de jeugdhulp. Nu moet er elk jaar en in een aantal gevallen elke 3 maanden opnieuw geïndiceerd worden. Een kind ontwikkelt zich, waardoor de situatie kan veranderen, maar een kind kan niet genezen van autisme. Kijk samen met de ouders en de jongere of er een indicatie voor een langere periode afgegeven kan worden. Dat brengt rust in het gezin. Een aantal ouders vertelt dat er niet altijd een passend aanbod is na 18 jaar. Bijvoorbeeld bij een jongere met autisme en ontwikkelingsproblematiek, dan wijzen de aanbieders naar elkaar en voelt geen van beiden zich verantwoordelijk. Uiteindelijk kreeg de jongere geen hulp. Voor een kind/jongere met meerdere diagnoses is het moeilijk om een behandelaar te krijgen. Het is voor het 1 of voor het ander. De meningen over de invoering van de zorgprofielen Jeugd zijn verdeeld. Volgens sommige ouders kan de samenwerking tussen jeugdhulporganisaties hierdoor verbeterd worden, anderen zijn bang voor extra bureaucratie. (Over)belasting en assertieve ouders Een groot aantal ouders geeft aan dat zij, als mantelzorgers, veel tijd kwijt zijn om afspraken te maken, naar afspraken/ onderzoeken te gaan, hun kind(eren) te brengen en te halen. De afstanden zijn soms groot tussen woonplaats, school en behandelplek. Een ouder vertelde dat er voor haar kind 12 afspraken in een week zijn met zorgverleners. Het gaat bijna nooit vanzelf. Het voelt soms ook als willekeur: in de ene situatie gaat het snel en de andere situatie kost het heel veel tijd en moeite. 1 Gezamenlijk inschatten van zorgbehoeften, 2

3 Als ouders moet je altijd pushen om ervoor te zorgen dat kinderen de hulp krijgen. Als je de weten regelgeving en mogelijkheden kent, helpt dat, maar dat zou niet moeten uitmaken! Je wilt als ouder geen vervelende toon aanslaan, maar soms heb je het gevoel dat dat nodig is. Dat ondermijnt het vertrouwen. Een vader vertelt dat zijn zoon pas bij Eleos terecht kon nadat hij flink geknokt had voor een plek. Ouders die niet of nauwelijks assertief zijn, krijgen moeilijk hulp voor hun kind(eren). Ouders vinden dat ze verder gekomen zijn door door te zetten en omdat ze mondig zijn. Anders zouden hun kinderen niet goed geholpen zijn. Cliëntondersteuning De ervaringen met cliëntondersteuning lopen uiteen. De een geeft aan dat zij goede ondersteuning van MEE heeft gehad, de ander laat weten dat cliëntondersteuning onbekend is. Luisteren naar ouders/betrek hen erbij In alle groepjes werd de oproep gedaan om beter naar ouders en jongeren/kinderen te luisteren. Ze hebben het gevoel dat ze niet gehoord worden en niet serieus genomen door de jeugdprofessionals bij de zorgaanbieders. Neem ouders/ jongeren mee in mogelijkheden en onmogelijkheden, bijvoorbeeld wel/geen Wajong, beheer van geld. Verder ook de oproep om meer ondersteuning te bieden aan ouders met kinderen met complexe diagnoses. Ouders zijn mantelzorgers. Ze willen erkenning, tools & handvatten. En er zijn weinig mogelijkheden voor respijtzorg. 18-/18+ Ouders hebben angst wanneer hun kind 18 jaar wordt en de deuren van de jeugdhulp sluiten. De kinderen zijn volgens de wet volwassen. Ouders blijven vaak erg betrokken, maar worden door instanties afgewezen omdat hun kind volwassen is. De oproep werd gedaan om met elkaar, jongere, ouders, zorgaanbieder, sociale dienst, de bank en dergelijke tot afspraken te komen om bijvoorbeeld te voorkomen dat de jongere schulden maakt. Maak goede regie-afspraken. Houd alle betrokkenen rondom de zorg betrokken. Een vader vertelde dat hij had gewaarschuwd dat zijn zoon niet met geld om kan gaan. De zoon krijgt toch weer een nieuw pasje van de bank en krijgt schulden. Een van de ouders vertelde dat het sociale wijkteam stopt wanneer een 16-jarige afhaakt. Er wordt niet doorgepakt en de ouders worden ook aan de kant gezet. Ouders werden niet ingeschakeld door de zorgaanbieder, ondanks vastlopen. Een echtpaar gaf aan dat hun zoon op school verkeerde vrienden kreeg en naar een gesloten inrichting moest via een rechterlijke machtiging. Daarna terug en ging het toch weer mis. Hun zoon werd 18 en werd eruit gegooid. Via het jeugdteam kreeg hij een woonvoorziening, daar zou hij begeleid worden, maar daar zagen de hulpverleners de noodzaak niet van in. Waar hulpverlening te kort schiet, moet er gebruik gemaakt worden van het netwerk. Beloofd door hulpverlening dat er geen schulden zouden komen en dat er een budget en een coach komt. Door de overgang 18-/18+ viel de zorg even weg. Eigenlijk was er voor het gesprek aan de keukentafel al besloten wat voor hulp er kwam. Er werd totaal niet geluisterd. Moest naar hoorzitting en mist aansluitende zorg. Advies Zorg voor een zachte landing wanneer jongeren 18 worden, bereid jongeren/ouders goed voor en begeleid de jongeren naar zelfstandigheid. Als hulpverlening niet meer verder kan omdat de jongeren 18 wordt, moet er andere hulpverlening zijn voordat je loslaat. De hulpvraag verandert met de leeftijd mee 3

4 Het kind /gezin centraal/integrale aanpak De volgende uitspraken werden gedaan: Lange uitzichtloze trajecten hebben grote gevolgen voor de toekomst van de kinderen en voor het gezin. Kijk wat een kind echt nodig heeft in plaats van traject naar traject. Stel het kind centraal, kijk naar en zoom in op het kind achter de diagnose. Samen kijken wat er nodig is. In verschillende groepjes wordt gepleit voor een integrale aanpak: Toon lef om te investeren in een integrale aanpak. Ervaringsdeskundigen De meeste ouders geven aan dat zij andere ouders willen helpen. Jongeren, zoals de ExpEx kunnen andere jongeren helpen als buddy/maatje. Een andere aanbeveling is: maak meer gebruik van de ervaringen van ouders en jongeren voor het beleid. Scheiding Een van de ouders geeft aan dat uithuisplaatsing onnodig is bij een scheiding als er nog een ouder beschikbaar is. Zoek de angel waardoor meerdere problemen worden opgelost. Dus economische zelfstandigheid zou een oplossing kunnen zijn in een hoogconflict scheiding zodat ouders los van elkaar kunnen komen. Vrij van armoede, bekostigen van medische zorg etc. De ervaring van een van de ouders is dat de jeugdhulp partijdig is, een dominante houding aanneemt en debet is aan het onttrekken van de kinderen aan ouders. Er wordt voorgesteld om een scheidingsloket in te stellen. En kijk goed wat er nodig is in het gezin. Soms is jeugdhulp helemaal niet nodig, maar wel hulp aan ouders. Wachtlijsten/geen budget De algemene ervaring is dat de wachtlijsten lang zijn. Als ouders een kind in de laatste maanden van het jaar aanmelden, zegt een zorgaanbieder ijskoud dat het geld op is en dat daardoor de hulpverlening niet kan starten. Ouders vinden dit onacceptabel. Een moeder vertelde dat haar dochter suïcidaal is, ze belt voor hulp. Ze krijgt te horen dat het potje leeg is. Er is alleen ruimte voor een telefonisch consult. Wanneer je, als ouder, aan de bel trekt, is daar al een lange tijd aan voorafgegaan. En dan is er ook nog een wachtlijst en tijdens de wachttijdperiode is er geen hulp. Een moeder gaf aan dat zij een diagnose niet zo belangrijk vond. Haar kind is bij Yulius na een half jaar binnen. Toen weer een wachtlijst, en werd vervolgens zonder stempel niet geholpen. Een andere ouder geeft aan positief te zijn over de afdeling autisme, maar door de complexe problematiek werd er gezegd we kunnen niets doen, we weten het niet. Ook bij Paladijn weten ze het niet, past niet binnen de kaders. Een andere moeder vertelt dat zij haar baan heeft opgezegd om te zorgen. Het jeugdteam steunt goed. Door het lange proces creëer je hechtingsproblematiek. Wisselingen maken ons kapot. Multiproblematiek Voor een kind/jongere met meerdere diagnoses is het vaak bijna onmogelijk om een behandelaar te krijgen, met name in onze regio. Zorgaanbieders zijn vaak in het een of het ander gespecialiseerd. UItstroom -Gesloten Jeugdzorg Over de gesloten jeugdzorg hadden verschillende ouders negatieve ervaringen opgedaan. Het kwam er steeds op neer dat de kinderen door gebrek aan goede plekken en vervolgbehandeling, langer in gesloten inrichtingen moesten verblijven dan voor de behandeling nodig was en dat deze jongeren dus langer van hun vrijheid beroofd worden dan strikt noodzakelijk was. Een dochter was opgenomen in een gesloten instelling buiten de eigen gemeente, waarbij voor het stellen van de diagnose verder onderzoek nodig was. Omdat eerst bepaald moest worden welke gemeente van de twee het onderzoek wilde betalen, duurde de opname voor dit meisje nog langer en werd zij daar dus de dupe van. Twee andere jongeren waren tijdelijk geplaatst in een gesloten instelling, waarvan 1 zelfs buiten de regio. Omdat er geen goede (vervolg)plek beschikbaar was, was de rechter genoodzaakt om de gesloten plaatsing te verlengen. Bij het gezin met de zoon die buiten de 4

5 regio geplaatst was, betekende deze afstand dat de ouders 4 uur in de week in de auto zitten, om hun zoon te kunnen bezoeken. Pleegzorg Een paar aanwezige pleegouders is tevreden over de pleegzorg, maar maakt zich zorgen over de situatie van hun pleegkind. Het kind heeft meer ondersteuning nodig. Deze extra ondersteuning hebben ze een jaar geleden aangevraagd en er is nog geen hulp geregeld. De jeugdprofessional komt volgens hen de afspraken niet na. Het aantal wisselingen van contactpersonen (vanuit de zorgaanbieder) waar ouders mee te maken hebben, is groot. Hun pleegkind heeft drie contactpersonen gehad binnen een jaar. Heb je een klik, dan gaat de professional weer weg. De pleegouders willen graag een vaste contactpersoon om een vertrouwensrelatie mee op te bouwen. Nu is de jeugdprofessional de vaste contactpersoon. Een ander punt is de financiële vergoeding aan pleegouders: Twee jaar lang hebben pleegouders zelf de ondersteuning betaald voor hun pleegkind. Oproep aan professionals: geef duidelijkheid over wat bijvoorbeeld pleegouders zelf wel/niet moeten betalen voor de opleiding van het pleegkind of waarvoor men moet sparen. Dan kunnen de pleegouders hier rekening mee houden. Verder moet er een grens zijn voor het aantal overplaatsingen naar pleeggezinnen. 42 keer binnen twee jaar, echt gebeurd, moet nooit kunnen. Na een aantal keren moet er serieus worden gekeken naar het eerstvolgende gezin. Er zijn ook goede ervaringen rond pleegzorg. De aanwezige pleegouders geven aan dat zij goed begeleid zijn en adviezen en tips kregen. Onderwijs Enkele ouders bestempelden de situatie op De Wilgen van Yulius, school voor Speciaal Onderwijs aan kinderen met leerbelemmeringen ten gevolge van psychische stoornissen, als zorgelijk. Momenteel zijn er circa 20 leerkrachten ziek, waardoor er meerdere malen klassen naar huis gestuurd worden. Enkele opmerkingen over de avond Mooie avond open en eerlijkheid aan mijn tafel van mijn tafelgenoten. Graag vervolg. Fijne gesprekken aan tafel. Het zou fijn zijn als dit vaker zou zijn, zowel voor ouders als voor kids. Begrijpelijk dat iedereen zoekende is. Goed om dit soort ervaringen te bespreken, niet alleen met beleidsmakers maar juist ook met professionals. Wees flexibel, evenwicht tussen wet/regelgeving en maatwerk. Wat gaat de Adviesraad Wmo & Jeugd Dordrecht en het Ouderplatform Zuid-Holland Zuid doen met alle ervaringen? De ervaringen die we gehoord hebben, bespreken we met de gemeente Dordrecht en de Stichting Jeugdteams. We zullen de reacties terugkoppelen aan de mensen die bij de bijeenkomst op 24 april aanwezig waren Vragen en/of ervaringen delen Heeft u vragen of opmerkingen over dit verslag, dan kunt u contact opnemen met de Adviesraad Wmo & Jeugd Dordrecht, wmo-adviesraaddordrecht@zorgbelang-zuidholland.nl of met Anke-Elze de Jong-Rietstap van het Ouderplatform Zuid-Holland Zuid, ankeelze@hetnet.nl Wilt u nieuwe ervaringen delen? Dan kunt u ook met de Adviesraad Wmo & Jeugd Dordrecht en/of Anke-Elze de Jong contact opnemen. 5