Hoofdstuk 1: Begrip. Onzakelijke rente. Onzakelijke lening/onzakelijk debiteurenrisico

Transcriptie

1 Hoofdstuk 1: Begrip Wat bedoelen w e h i e r m e t lenen? Met lenen bedoelen we, dat u geld of andere goederen ter beschikking krijgt van en ter beschikking stelt aan uw BV. In dit hoofdstuk spreken we alleen over het lenen van geld. Is w a t w e bedoelen m e t lenen o o k f i s c a a l a lt i j d lenen? Normaal gesproken telt er wat u tussen u en uw BV afspreekt. Dus indien u en uw BV een overeenkomst van lening aangaan, gaat de Belastingdienst ervan uit, dat er sprake is van een lening. Er wordt civielrechtelijk van een lening gesproken zodra er een terugbetalingsverplichting is. Is die terugbetalings verplichting er (feitelijk) niet, dan wordt de geldverstrekking door uw BV (fiscaal) aangemerkt als een verkapte dividenduitkering aan u en bent u over de gehele som van de lening in box 2 25% inkomstenbelasting verschuldigd. Het bedrag dat u eventueel jaarlijks onder de noemer van rente betaalt, is bij u niet aftrekbaar, maar zal in de kapitaalsfeer worden verwerkt en de verkrijgingsprijs van uw aandelen verhogen. Onzakelijke rente Is er wel sprake van een terugbetalingsverplichting, dan is er sprake van een lening. Dat wil echter niet zeggen dat daarmee de fiscale kous af is. Er moet wel een zakelijke rente worden bedongen door de BV. Is de rente onzakelijk, dan moet deze worden aangepast in de aangiften van de DGA en van de BV. Is er een te lage rente overeengekomen, dan wordt de door de BV gemiste rente als een dividenduitkering aan u aangemerkt. De dividenduitkering is belast met 15% dividendbelasting. Deze dividendbelasting kunt u later verrekenen met de door u verschuldigde inkomstenbelasting in box 2 van 25%. Is er sprake van een te hoge rente, dan wordt het verschil aangemerkt als een informele kapitaalstorting door u. Onzakelijke lening/onzakelijk debiteurenrisico Als uitgaande van de overige voorwaarden aan de lening geen zakelijke rente kan worden bepaald, dan moet ervan worden uitgegaan dat de lening is aangegaan tegen een debiteurenrisico dat een willekeurige derde niet zou hebben geaccepteerd. De lening is dan in beginsel onzakelijk (tenzij zich bijzondere omstandigheden voordoen waardoor de crediteur een debiteurenrisico zou aanvaarden dat een willekeurige derde niet zou hebben aanvaard). Ook in dat geval wordt de lening ook fiscaal nog steeds als lening aangemerkt. Maar gaat het slecht met u en wil de BV de lening afwaarderen, dan kan de BV die afwaardering niet als verlies in haar aangifte in aanmerking nemen. Sterker nog, er wordt zelfs een verkapte dividenduitkering aan u in aanmerking genomen. 148

2 Voor de beoordeling van de vraag of een lening zakelijk of onzakelijk is, spelen de volgende criteria een rol: de lening dient schriftelijk te worden vastgelegd; de lening dient een aflossingsschema te hebben; de rente dient zakelijk te worden vastgesteld; er moet een goed bedrijfsplan en een goede prognose van de BV zijn; er moeten reële zekerheden worden verstrekt (zekerheid op goodwill of een waardeloos patent zijn geen reële zekerheden); de zekerheden moeten in een goede verhouding tot de lening staan (zekerheid op een auto van ,- voor een lening van ,- is geen goede verhouding); neem actie wanneer de kredietwaardigheid afneemt, dat wil zeggen eis de lening op en laat het er niet bij als de BV niet kan betalen; wanneer de lening wordt verlengd of wanneer de voorwaarden opnieuw getoetst of aangepast moeten worden, ontstaat ook weer een nieuw toetsingsmoment voor de zakelijkheid van de lening; wanneer risico wordt gelopen, staat er dan een reële positieve kans tegenover (Wordt een groot risico gelopen, dan kan dit bijvoorbeeld worden gecompenseerd door een variabele, winstdelende rente mits de prognoses uiteraard voldoende kans bieden op een groter rendement). Let o p. Het toetsmoment valt in beginsel op het moment van aangaan van de lening. Dat wil echter niet zeggen dat er niet ook daarna nog mogelijke toetsmomenten kunnen voorkomen. Denkt u bijvoorbeeld aan het moment waarop de voorwaarden worden aangepast, of aan de situatie waarin de BV geen gebruikmaakt van de mogelijkheden die zij op grond van de overeenkomst heeft. Tip. Een lening kan niet gesplitst worden in een onzakelijk en een zakelijk deel. In een aantal gevallen doet u er dan ook goed aan om een geldlening vooraf al zelf te splitsen in een volstrekt zakelijke overeenkomst en een minder zakelijke overeenkomst. Tip. De Belastingdienst zal moeten aantonen, dat sprake is van een onzakelijke rente en/of onzakelijke lening. Specifieke regel voor werknemers biedt mogelijk uitkomst? Wanneer alleen de bedongen rente onzakelijk is, is er wellicht een ontsnappingsmogelijkheid, indien u kunt aantonen, dat de lening aan u verstrekt is in uw hoedanigheid van werknemer van de BV. Werkkostenregeling Onder de werkkostenregeling is een rentevoordeel in verband met een geldlening die de BV aan de werknemer verstrekt, bij de werknemer belast tegen de waarde in het economisch verkeer. Dit betekent dat belast is: het verschil tussen de rente die de werknemer voor een vergelijkbare lening bij een derde (een bank) zou moeten betalen, en de rente die de BV feitelijk aan de werknemer in rekening brengt. Het voordeel dat de werknemer 149

3 heeft, moet de BV als loon in aanmerking nemen, tenzij zij het aanmerkt als eindheffingsbestanddeel, waarvoor mogelijk de vrije ruimte van 1,2% (2015) geldt. Voor een BV is het veelal lastig om de zakelijke rente te bepalen. Specifieke regeling bij eigenwoningschuld Onder de werkkostenregeling geldt er, evenals onder de oude regeling, een uitzondering indien de lening wordt aangemerkt als een eigenwoningschuld. Deze mogelijkheid bestaat ook voor de DGA. Inmiddels is wel aangekondigd dat men deze mogelijkheid gaat repareren. Wanneer is nog niet bekend, maar waarschijnlijk wel op korte termijn. Let o p. Vanaf 2011 is het niet langer mogelijk om in geval van een lening van de BV tot het bedrag van het rentevoordeel gebruik te maken van de wet Hillen. Op grond van die wet Hillen hoeft het eigenwoningforfait niet te worden aangegeven voor zover het positief is (is het geval waarin de aftrekbare hypotheekrente lager is dan het forfait). Omdat het rentevoordeel bij een personeelslening voor de eigen woning niet belast wordt, werd het tot 1 januari 2011 voor de toepassing van de wet Hillen niet als betaalde hypotheekrente beschouwd. Was aldus het saldo van het eigenwoningforfait en de (werkelijk) betaalde hypotheekrente positief, dan hoefde de werknemer tot 2011 geen bijtelling in box 1 aan te geven. Ma a k t h e t u i t o f u d e s c h u l d heeft a a n u w h o l d i n g-bv o f a a n u w w e r k -BV? Nee, dat maakt niet uit. De holding-bv is de BV waarvan u zelf rechtstreeks de aandelen houdt. De werk-bv is doorgaans de BV waarvan de holding-bv, en u dus indirect via de holding, de aandelen houdt. 150

4 Hoofdstuk 2: Gevolgen voor uw BV Wat gebeurt er indien de BV u een zakelijke lening verstrekt? In dat geval is de rente bij de BV gewoon belast met vennootschapsbelasting. Wat gebeurt er indien de BV een lening onder onzakelijke voorwaarden aan u verstrekt? Alleen onzakelijke rente Indien er alleen maar sprake is van een niet-zakelijke rente en het aangaan van de lening op zich wel als zakelijk kan worden aangemerkt, moet eerst bekeken worden of u de lening heeft gekregen als werknemer van de BV of als aandeelhouder van de BV. Heeft u de lening gekregen in uw hoedanigheid van werknemer, dan is het vervolgens van belang of de BV de werkkostenregeling toepast of nog gebruikmaakt van het overgangsrecht. Lening met onzakelijke rente aan DGA in hoedanigheid van werknemer Als de BV de lening met onzakelijke rente aan u als werknemer verstrekt, geldt weer de ont snappingsmogelijkheid, dat er maximaal 4% rente (bij toepassing van de overgangsregeling in 2014) of maximaal de waarde in het economisch verkeer (bij toepassing van de werkkostenregeling) als loon wordt beschouwd. Het spreekt voor zich dat in dit geval de overgangsregeling nog de meeste voordelen biedt (toepassing van de werkkostenregeling kan wel om andere redenen de voorkeur genieten boven de toepassing van de overgangsregeling, laat u dus goed adviseren). Voorbeeld bij toepassing overgangsregeling Stel dat u als DGA (werknemer) van uw BV (werkgever) geld leent. U kunt dan een voordeel hebben doordat uw BV u een lagere rente dan gebruikelijk in rekening brengt. Stel dat een bank bereid is om u tegen een rentevergoeding van 6% te lenen. Dan kan uw BV (als werkgever) bijvoorbeeld besluiten om u als DGA (werknemer) geld te lenen tegen (stel) 2% rente. U heeft zo (als werknemer) een rentevoordeel van 4%. U dient wel de nodige zekerheden in te bouwen en u moet overeenkomen dat de lening in ieder geval direct en in het geheel wordt afgelost bij het einde van de dienstbetrekking. Het rentevoordeel dat u als DGA/werknemer heeft, is in beginsel wél belast en wel aan de hand van een normpercentage. Dit normpercentage wordt elk jaar opnieuw vastgesteld. Het normpercentage voor 2014 is vastgesteld op 4%. Als belast loon voor u als DGA/werknemer geldt het rentevoordeel voor zover dit lager is dan het normpercentage. Indien u als DGA/werknemer bij uw BV kunt lenen tegen 2% rente, moet onder het overgangsrecht als belast rentevoordeel worden meegenomen: 4% minus 2%, oftewel: 2%. Over die 2% zijn loonheffing en (eventueel) premies werknemersverzekeringen verschuldigd. 151

5 Let o p. Past uw BV de werkkostenregeling toe, dan wordt niet gekeken naar de (lage) normrente, maar dan zijn er loonheffingen verschuldigd over het verschil tussen de bedongen rente en de waarde is het economisch verkeer (de rente die u verschuldigd zou zijn bij vergelijkbare lening bij een derde). Onder zowel de werkkostenregeling als onder de oude regeling geldt een uitzondering als een DGA (of andere werknemer) de lening aangaat voor de aanschaf van een eigen woning. Als DGA/werknemer moet u dan wel schriftelijk verklaren dat u die lening met dat doel bent aangegaan. Maak kopieën van de bewijsstukken en bewaar deze in de administratie van uw BV. Let op. Vergeet niet hiervan jaarlijks melding te maken in de salarisopgave aan de Belastingdienst. Lening met onzakelijke rente aan DGA in hoedanigheid van aandeelhouder Is sprake van een aan u als aandeelhouder verstrekte lening die verder wel zakelijk is maar die een onzakelijk lage rente kent, dan wordt de door de BV gemiste rente als een dividenduitkering aan u gezien. Stel, u leent bijvoorbeeld ,- van uw BV en de BV bedingt geen rente van u. Dan is er sprake van een dividenduitkering van de BV aan u ter hoogte van de gemiste rente. Stel dat een zakelijke rente 6% zou bedragen. Er is dan sprake van een dividenduitkering van de BV aan u van 6.000,-. Deze dividenduitkering is voor de BV niet aftrekbaar van de winst. De BV moet over deze uitkering 15% dividendbelasting inhouden. Dus een bedrag van 900,-. Deze dividendbelasting kunt u later verrekenen met de door u verschuldigde inkomstenbelasting in box 2. Aangezien het tarief voor de inkomstenbelasting in box 2 25% bedraagt, dient u na verrekening nog 10% inkomstenbelasting te betalen. Onzakelijke lening/lening met onzakelijk debiteurenrisico Als uitgaande van de overige voorwaarden aan de lening geen zakelijke rente kan worden bepaald, dan moet ervan worden uitgegaan dat de lening is aangegaan tegen een debiteurenrisico dat een willekeurige derde niet zou hebben geaccepteerd en is de lening in beginsel onzakelijk (tenzij bijzondere omstandigheden zich voor doen waardoor de crediteur een debiteurenrisico zou aanvaarden dat een willekeurige derde niet zou hebben aanvaard). Ook in dat geval wordt de lening fiscaal nog steeds als lening aangemerkt. Maar gaat het financieel slecht met u en wil de BV haar vordering op u afwaarderen, dan kan de BV die afwaardering niet als verlies in haar aangifte in aanmerking nemen. Sterker nog, er wordt zelfs een verkapte dividenduitkering aan u in aanmerking genomen. De BV moet over die uitkering 15% dividendbelasting inhouden welke dividendbelasting u vervolgens kunt verrekenen met de door u verschuldigde inkomstenbelasting in box 2. Aangezien het tarief voor de inkomstenbelasting in box 2 25% (in % over de eerste ,-) bedraagt, dient u na verrekening nog 10% inkomstenbelasting te betalen. 152