Untitled Document. Angie Kleijn. n Jong Gerard Moerdijk Irma Vermeulen se Man en Monument. Gebore

Transcriptie

1 Untitled Document Angie Kleijn Een van ons land se bekendste monumente is deur n argitek wat n nuwe Afrikaanse boustyl wou skep Gerard Moerdijk was n uitgesproke ondersteuner van antieke Egiptiese argitektuur. Met die finalisering Daar het hy die Karnak Tempel Kompleks by Thebe besoek, n gebied wat floreer het onder Faro A By die Voortrekkermonument skyn die son elke jaar op 16 Desember om twaalfuur deur n opening Akhenaton se tempels het ook realistiese verhewe beeldwerk teen die mure, net soos die Voortrek n Jong Gerard Moerdijk Foto: Uit Irma Vermeulen se Man en Monument Gebore 1 / 9

2 Gerard Leendert Pieter Moerdijk (Moerdyk) is nie as n Afrikaner gebore nie, maar sy biograwe sê Hy is op 4 Maart 1890 op die plaas Zwaershoek in die Waterberg-distrik gebore en was die oudste Jan het in 1888 na die ZAR geëmigreer in reaksie op Paul Kruger se oproep om onderwysers uit N Jan het in 1893 n assistent-onderwyser by die Staatsmodelschool in Pretoria geword en hulle het Cornelia en die kinders het na Amersfoort getrek. Daar is Gerard se blindederm verwyder, maar to Gordon Leith, links, en Gerard in Rome, 1913 Foto: Artefacts Kamp Die gesin het op Amersfoort gewoon tot hulle huis deur die kakies afgebrand is en hulle die Britse 2 / 9

3 Die ellende en smart in die konsentrasiekamp het n onuitwisbare indruk op Gerard se gemoed ge Later jare het Gerard-die-argitek se bitterheid oor die Britte se behandeling van ons land en sy men Elke jaar op 16 Desember skyn die son om twaalfuur op die senotaaf met sy woorde Ons vir jou Suid-Afrika Pretoria Ná die oorlog is die gesin in 1902 in Pretoria herenig waar Gerard se pa n klein tentskooltjie op h Gerard het aan die Pretoria College (later Pretoria Boys High School) skoolgegaan en n toekenni Hy was net 16 jaar oud, maar die departement het hom dadelik n pos as assistent-tekenaar teen 3 / 9

4 Konstruksie van die Voortrekkermonument Foto: Uit Irma Vermeulen se Man en Monument London In 1910 het hy na Engeland vertrek en argitektuur aan die Londonse Argitektuur Vereniging stud Sy ouers moes groot opofferings maak om hom daar te kry, maar Gerard het so swaar gekry dat s In dié tyd het Gerard reise na Europa onderneem en baie beroemde geboue asook die Ecòle des Om geld vir sy studiereise te kry, het Gerard vir die Britse Openbare Werke Departement gewerk w Gerard was bang dat hy nie sy eindeksamen sou deurkom nie, maar hy was op die ou einde onder 4 / 9

5 Die Voortrekkermonument Terug Knap voor die Eerste Wêreldoorlog, in 1913, keer hy terug na Suid-Afrika en werk vir n jaar by d Gerard is in 1918 met Oswald se suster, Sylva Pirow, gebore op 7 September 1896, getroud. Sy w Gerard het by die myn gewerk tot hy sy eie praktyk in 1917 begin het en sy eerste opdrag ontvang Vanaf 1918 het hy saam met die argitek Gordon Leith in Johannesburg gepraktiseer. Sylva het Ge 5 / 9

6 Moerdijkhuis Besig Die jare tussen 1918 en 1928 was die besigste in Gerard se loopbaan. In 1920 het hy 'n Carnegi HAI Watson het hierna by Gerard aangesluit en alhoewel hy eers rondom 1941/2 n vennoot gewo Gerard was ook n suksesvolle ontwerper van huise, skole, sale en openbare geboue waarin funks In sy soeke na n outentieke Afrika-styl het hy ontwerpe vir rondawel-huise in Die Boerevrou publ Gerard by n model van die oorspronklike wen-ontwerp van Libertas Foto: Uit Irma Vermeulen se Man en Monument 6 / 9

7 Kuns Gerard het in kuns belanggestel en het een van die kosbaarste versamelings van Afrikaanse skild In 1923 is hy verkies tot die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns en het in die Raad Gerard het van 1928 tot 1929 in Amerika getoer waar hy spesifiek na die ontwerp van hospitale, un Tussendeur het hy hom beywer vir die reg van praktiserende argitekte om staatsopdragte uit te vo In 1935 het hy Die Geskiedenis van Boukuns gepubliseer en in 1936 n erepenning vir argitektuur Die boubedrywighede aan die monument het op 13 Julie 1937 met 'n plegtigheid op Monumentkop Ander belangrike opdragte in sy loopbaan was die Johannesburg-stasie, die Merensky-biblioteek b Gerard soos hy in Who's Who 1958:178 verskyn het 7 / 9

8 Hoeksteen Die hoeksteen van die Voortrekker-monument is op 16 Desember 1938 deur drie afstammelinge Gerard het Egipte weer in 1946/7 besoek en die Voortrekkermonument is op 16 Desember 1949 f Gerard self is op die noordwestelike muur uitgebeeld as bouer van die geloftekerkie. Irma en haar Gerard is op die plaas Zwaershoek in die Waterberg-distrik gebore. Vandag is daar n Swaershoek Boer Toe hy 64 oud was het Gerard homself as n boer-in-sy-hart beskryf en het die plaaslewe op sy p Die Moerdijks was versot op hulle ryperde en Gerard was n goeie skut. n Junior argitek in Gerard Gerard het in 1950 n eredoktorsgraad van die Universiteit van Suid-Afrika ontvang. Hy was die stig 8 / 9

9 Hy het sy praktyk in Pretoria tot sy dood met die hulp van 'n toenemende aantal assistente bedryf e Siek Toe Gerard Amerika weer in 1956 besoek het, was hy reeds siek. Hy is in 1958 in die ouderdom Gerard en sy vrou Sylva is in die plaasbegraafplaas op Modderpoort begrawe. In 1986 is sy huis in Pretoria, waar Gerard en sy gesin vir amper 30 jaar gebly het, as nasionale mo 9 / 9