LOPS-REGISTRATIE 2010

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "LOPS-REGISTRATIE 2010"

Transcriptie

1 LOPS-REGISTRATIE 2010

2

3 LOPS-REGISTRATIE 2010 Utrecht, april 2012 Auteurs: Harald Kedde Landelijk Overleg van Poliklinieken Seksuologie (LOPS) Projectnummer: NL312MR 2012 Rutgers WPF

4

5 Rapport LOPS-registratie 2010 Rutgers WPF, 2012 Inhoud 1 Inleiding 1 2 Registratiegegevens Bijlagen 17 4 LOPS-samenstelling 23

6

7 Rapport LOPS-registratie 2010 Rutgers WPF, Inleiding Voor u ligt het veertiende jaaroverzicht van het Landelijk Overleg van Poliklinieken Seksuologie (LOPS). In deze rapportage is het jaaroverzicht van de registratie van het jaar 2010 verwerkt. Over dit jaar hebben 14 poliklinieken seksuologie gegevens aangeleverd. De 14 poliklinieken vertegenwoordigden zeven academische ziekenhuizen en zeven niet-academische ziekenhuizen. In dit jaaroverzicht zijn alleen de tabellen gepresenteerd. 1

8

9 Rapport LOPS-registratie 2010 Rutgers WPF, Registratiegegevens 2010 Tabel 1a. Het gemiddeld aantal uren per week dat in 2010 in de academische ziekenhuizen beschikbaar was voor patiëntenzorg (inclusief registratie, patiëntbesprekingen, supervisie etc.) en de beroepsgroepen waardoor die uren werden geleverd (gz = gezondheidszorg, kl.psy. = klinisch psycholoog, mw = maatschappelijk werk, ps.th. = psychotherapeut, seks. = seksuoloog, vo = voortgezette opleiding) Stafleden amc azm emcr lumc umcg umcn vumc totaal Arts Arts/seks. NVVS Gynaecoloog/seks. NVVS Uroloog/seks. NVVS Psychiater/ seks. NVVS Psycholoog Psycholoog / seks. NVVS GZ-psycholoog/seks. NVVS Kl.psy. NIP/seks. NVVS Kl.psy. NIP/ps.th Verpleegkundige A/seks. NVVS Mw'er-vo/seks. NVVS Vaatlaborant Verloskundige Assistenten/stagiairs Arts-assistent gynaecologie Arts-assistent urologie Psycholoog Student psychologie Student geestelijke gezondheidskunde Totaal Stafleden Assistenten/stagiairs Tabel 2a. De afdelingen waardoor in 2010 de uren van de stafleden in de academische ziekenhuizen ter beschikking werden gesteld amc azm emcr lumc umcg umcn vumc totaal Seksuologie Gynaecologie Urologie Medische psychologie Voorplantingsgeneeskunde

10 Rutgers WPF, 2012 Rapport LOPS-registratie 2010 Tabel 3a. Overige informatie over de poliklinieken seksuologie in de academische ziekenhuizen in 2010 (seks. = seksuele, zelfst. = zelfstandige) amc azm emcr lumc umcg umcn vumc totaal Profilering als zelfst. polikliniek ja ja ja ja ja ja nee 6 x ja Aanmelding patiënten bij één loket ja nee nee ja nee nee ja 3 x ja Gezamenlijke patiëntenbespreking ja ja ja ja ja ja ja 7 x ja Eigen budget ja nee ja ja ja nee nee 4 x ja Ook patiënten met niet-seks. klachten ja ja nee ja nee nee nee 3 x ja 4

11 Rapport LOPS-registratie 2010 Rutgers WPF, 2012 Tabel 1b. Het gemiddeld aantal uren per week dat in 2010 in de niet-academische ziekenhuizen (naz) en de academische ziekenhuizen (az) beschikbaar was voor patiëntenzorg (inclusief registratie, patiëntbesprekingen, supervisie etc.) en de beroepsgroepen waardoor die uren werden geleverd (gz = gezondheidszorg, kl.psy. = klinisch psycholoog, mw = maatschappelijk werk, ps.th. = psychotherapeut, seks. = seksuoloog, spv = sociaal psychiatrisch verpleegkundige, vo = voortgezette opleiding) Stafleden ampz isala hz laz mcl olvg zr naz az totaal Arts Arts/seks. NVVS Gynaecoloog Uroloog/seks. NVVS Psychiater/ seks. NVVS Psycholoog Psycholoog / seks. NVVS GZ-psycholoog GZ-psycholoog/seks. NVVS GZ-psycholoog/ps.th./seks. NVVS Kl.psy. NIP/seks. NVVS Kl.psy. NIP/ps.th Verpleegkundige A/seks. NVVS Spv'er-vo Spv'er/seks. NVVS Mw'er-vo/seks. NVVS Vaatlaborant Verloskundige Assistenten/stagiairs Arts-assistent gynaecologie Arts-assistent urologie Huisarts Psycholoog Student geestelijke gezondheidskunde Student psychologie Totaal Stafleden Assistenten/stagiairs Tabel 2b. De afdelingen waardoor in 2010 de uren van de stafleden in de niet-academische ziekenhuizen ter beschikking werden gesteld ampz isala hz laz mcl olvg zr naz az totaal Seksuologie Gynaecologie Urologie Psychiatrie & medische psychologie Voorplantingsgeneeskunde

12 Rutgers WPF, 2012 Rapport LOPS-registratie 2010 Tabel 3b. Overige informatie over de poliklinieken seksuologie in de niet-academische ziekenhuizen (naz) en de academische ziekenhuizen (az) in 2010 (seks. = seksuele, zelfst. = zelfstandige) ampz hz isala laz mcl olvg zr naz az totaal Profilering als zelfst. polikliniek ja ja ja nee ja ja ja 6 x ja 6 x ja 12 x ja Aanmelding patiënten bij één loket nee ja ja ja ja nee ja 5 x ja 3 x ja 8 x ja Gezamenlijke patiëntenbespreking ja ja ja ja ja ja ja 7 x ja 7 x ja 14 x ja Eigen budget ja nee nee nee ja nee nee 2 x ja 4 x ja 6 x ja Ook patiënten met niet-seks. klachten nee ja nee ja nee nee nee 2 x ja 3 x ja 5 x ja 6

13 Rapport LOPS-registratie 2010 Rutgers WPF, 2012 Tabel 4a. Gegevens van de 1493 patiënten uit de Academische Ziekenhuizen waarbij het eerste gesprek plaatsvond in 2010 (percentages; aantal worden cursief weergegeven) (e.z. = eigen ziekenhuis) 1 1. Patiëntsysteem amc azm emcr lumc umcg umcn vumc totaal Man met vrouwelijke partner Man met mannelijke partner Man zonder partner Vrouw met mannelijke partner Vrouw met vrouwelijke partner Vrouw zonder partner Onbekend Mannen Vrouwen Onbekend Totaal aantal (n) Leeftijd patiënt (bij eerste gesprek) Onbekend Totaal aantal (n) In Nederland geboren zijn: 1 Patiënt + beide ouders Alleen beide ouders Patiënt + één van beide ouders Alleen patiënt Alleen één van beide ouders Patiënt noch beide ouders Onbekend Totaal aantal (n) a. Land van herkomst (eerste generatie) Turkije Rest Europa Marokko Rest Afrika Ned. Antillen en Aruba Suriname Rest Midden- en Zuid-Amerika Noord-Amerika Indonesie/voorm. Ned.-Indië Japan Rest Azië Australië, Oceanië Onbekend Totaal aantal (n)

14 Rutgers WPF, 2012 Rapport LOPS-registratie b. Land van herkomst (tweede generatie) amc azm emcr lumc umcg umcn vumc totaal Nederland Turkije Rest Europa Marokko Rest Afrika Ned. Antillen en Aruba Suriname Rest Midden- en Zuid-Amerika Noord-Amerika Indonesie/voorm. Ned.-Indië Japan Rest Azië Australië, Oceanië Onbekend Totaal aantal (n) Verwijzer Geen (patiënt zelf) Huisarts Fysiotherapeut Gynaecoloog e.z Uroloog e.z Andere somatisch specialist e.z Somatisch specialist elders GGZ (incl. psychiater e.z.) Seksuoloog elders Overige Onbekend Totaal aantal (n) Intaker Staflid Assistent/stagiair Onbekend Totaal aantal (n) (Hoofd)behandelaar Staflid Assistent/stagiair (Nog) onbekend Totaal aantal (n) [1] Vanwege logistieke problemen bij het AMC is het niet gelukt alle gegevens aan te leveren. 8

15 Rapport LOPS-registratie 2010 Rutgers WPF, (Hoofd)probleem patiënt amc azm emcr lumc umcg umcn vumc totaal Problemen seksueel verlangen 11 Verminderd seksueel verlangen Seksuele aversie Overmatig seksueel verlangen Anders Problemen seksuele opwinding 21 Probleem subjectieve opwinding Erectie-/lubricatieprobleem Anders Problemen orgasme 31 Orgasmeprobleem Voortijdig orgasme Anhedonisch orgasme Ejaculatieprobleem Anders Seksuele-pijnproblemen 41 Dyspareunie Vaginisme Pijn andere lichaamsdelen Verm. gevoeligheid gesl.delen Anders Parafilie Genderidentiteitsprobleem Seksueel misbruik/geweld 71 Problematiek dader Problematiek slachtoffer Anders Seksuele ontevredenheid 81 Over frequentie seks. contact Over aard seks. contact Over seks. contact met derde(n) Over eigen seksuele oriëntatie Over eigen uiterlijk Over ontbreken partner Relatieproblemen Andere seksuele ontevredenheid Ander seksueel probleem Onbekend Totaal aantal (n)

16 Rapport LOPS-registratie 2010 Rutgers WPF, 2012 Tabel 4b. Gegevens van de 2825 patiënten uit de niet-academische ziekenhuizen (naz) en de academische ziekenhuizen (az) waarbij het eerste gesprek plaatsvond in 2010 (percentages; aantal worden cursief weergegeven) (e.z. = eigen ziekenhuis) ( 2 ) 1. Patiëntsysteem ampz hz isala laz mcl olv zr naz az totaal Man met vrouwelijke partner Man met mannelijke partner Man zonder partner Vrouw met mannelijke partner Vrouw met vrouwelijke partner Vrouw zonder partner Onbekend Mannen Vrouwen Onbekend Totaal aantal (n) Leeftijd patiënt (bij eerste gesprek) Onbekend Totaal aantal (n) In Nederland geboren zijn: 1 Patiënt + beide ouders Alleen beide ouders Patiënt + één van beide ouders Alleen patiënt Alleen één van beide ouders Patiënt noch beide ouders Onbekend Totaal aantal (n) a. Land van herkomst (eerste generatie) Turkije Rest Europa Marokko Rest Afrika Ned. Antillen en Aruba Suriname Rest Midden- en Zuid-Amerika Noord-Amerika Indonesie/voorm. Ned.-Indië Japan Rest Azië Australië, Oceanië Onbekend Totaal aantal (n)

17 Rapport LOPS-registratie 2010 Rutgers WPF, b. Land van herkomst (tweede generatie) ampz hz isala laz mcl olv zr naz az totaal Nederland Turkije Rest Europa Marokko Rest Afrika Ned. Antillen en Aruba Suriname Rest Midden- en Zuid-Amerika Noord-Amerika Indonesie/voorm. Ned.-Indië Japan Rest Azië Australië, Oceanië Onbekend Totaal aantal (n) Verwijzer Geen (patiënt zelf) Huisarts Fysiotherapeut Gynaecoloog e.z Uroloog e.z Andere somatisch specialist e.z Somatisch specialist elders GGZ (incl. psychiater e.z.) Seksuoloog elders Overige Onbekend Totaal aantal (n) Intaker Staflid Assistent/stagiair Onbekend Totaal aantal (n) (Hoofd)behandelaar Staflid Assistent/stagiair (Nog) onbekend Totaal aantal (n) [2] Vanwege logistieke problemen bij de Isala Klinieken is het niet gelukt alle gegevens aan te leveren. 11

18 Rutgers WPF, 2012 Rapport LOPS-registratie (Hoofd)probleem patiënt ampz hz isala laz mcl olvg zr naz az totaal Problemen seksueel verlangen 11 Verminderd seksueel verlangen Seksuele aversie Overmatig seksueel verlangen Anders Problemen seksuele opwinding 21 Probleem subjectieve opwinding Erectie-/lubricatieprobleem Anders Problemen orgasme 31 Orgasmeprobleem Voortijdig orgasme Anhedonisch orgasme Ejaculatieprobleem Anders Seksuele-pijnproblemen 41 Dyspareunie Vaginisme Pijn andere lichaamsdelen Verm. gevoeligheid gesl.delen Anders Parafilie Genderidentiteitsprobleem Seksueel misbruik/geweld 71 Problematiek dader Problematiek slachtoffer Anders Seksuele ontevredenheid 81 Over frequentie seks. contact Over aard seks. contact Over seks. contact met derde(n) Over eigen seksuele oriëntatie Over eigen uiterlijk Over ontbreken partner Relatieproblemen Andere seksuele ontevredenheid Ander seksueel probleem Onbekend Totaal aantal (n)

19 Rapport LOPS-registratie 2010 Rutgers WPF, 2012 Tabel 5a. Gegevens van de 1099 patiënten uit de academische ziekenhuizen waarbij het laatste gesprek plaatsvond in 2010 (percentages; aantallen worden cursief weergegeven) (e.z. = eigen ziekenhuis) 9. Duur behandeling (in maanden) amc azm emcr lumc umcg umcn vumc totaal Meer Onbekend Totaal aantal (n) a. Aantal gesprekken individueel Meer Onbekend Totaal aantal (n) b. Aantal gesprekken met paar Meer Onbekend Totaal aantal (n) c. Aantal gesprekken in groep Meer Onbekend Totaal aantal (n)

20 Rutgers WPF, 2012 Rapport LOPS-registratie d. Aantal gesprekken totaal Meer Onbekend Totaal aantal (n) Gemiddeld aantal gesprekken 3,9 2,3 3,0 4,2 3,1 2,1 1,7 3,0 11. Afsluiting amc azm emcr lumc umcg umcn vumc totaal In overleg Weggebleven Onbekend Totaal aantal (n) (Terug)verwezen naar: Niet Huisarts Fysiotherapeut Gynaecoloog e.z Uroloog e.z Andere somatisch specialist e.z Somatisch specialist elders GGZ (incl. psychiater e.z.) Seksuoloog elders Overige Onbekend Totaal aantal (n)

21 Rapport LOPS-registratie 2010 Rutgers WPF, 2012 Tabel 5b. Gegevens van de 2301 patiënten uit de niet-academische ziekenhuizen (naz) en de academische ziekenhuizen (az) waarbij het laatste gesprek plaatsvond in 2010 (percentages; aantallen worden cursief weergegeven) (e.z. = eigen ziekenhuis) 9. Duur behandeling (in maanden) ampz hz isala laz mcl olv zr naz az totaal Meer Onbekend Totaal aantal (n) a. Aantal gesprekken individueel Meer Onbekend Totaal aantal (n) b. Aantal gesprekken met paar Meer Onbekend Totaal aantal (n) c. Aantal gesprekken in groep Meer Onbekend Totaal aantal (n)

22 Rutgers WPF, 2012 Rapport LOPS-registratie d. Aantal gesprekken totaal ampz hz isala laz mcl olvg zr naz az totaal Meer Onbekend Totaal aantal (n) Gemiddeld aantal gesprekken 5,2 4,4 2,0 3,0 2,7 2,2 2,4 3,3 3,0 3,1 11. Afsluiting In overleg Weggebleven Onbekend Totaal aantal (n) (Terug)verwezen naar: Niet Huisarts Fysiotherapeut Gynaecoloog e.z Uroloog e.z Andere somatisch specialist e.z Somatisch specialist elders GGZ (incl. psychiater e.z.) Seksuoloog elders Overige Onbekend Totaal aantal (n)

23 Rapport LOPS-registratie 2010 Rutgers WPF, Bijlagen Bijlage 1a. Het (hoofd)probleem van de mannelijke patiënten in de academische ziekenhuizen waarbij het eerste gesprek plaatsvond in 2010 (percentages; aantallen worden cursief weergegeven) amc azm emcr lumc umcg umcn vumc totaal Problemen seksueel verlangen 11 Verminderd seksueel verlangen Seksuele aversie Overmatig seksueel verlangen Anders Problemen seksuele opwinding 21 Probleem subjectieve opwinding Erectieprobleem Anders Problemen orgasme 31 Orgasmeprobleem Voortijdig orgasme Anhedonisch orgasme Ejaculatieprobleem Anders Seksuele-pijnproblemen 41 Dyspareunie Vaginisme Pijn andere lichaamsdelen Verm. gevoeligheid gesl.delen Anders Parafilie Genderidentiteitsprobleem Seksueel misbruik/geweld 71 Problematiek dader Problematiek slachtoffer Anders Seksuele ontevredenheid 81 Over frequentie seks. contact Over aard seks. contact Over seks. contact met derde(n) Over eigen seksuele oriëntatie Over eigen uiterlijk Over ontbreken partner Relatieproblemen Andere seksuele ontevredenheid Ander seksueel probleem Onbekend Totaal aantal (n)

24 Rutgers WPF, 2012 Rapport LOPS-registratie 2010 Bijlage 1b. Het (hoofd)probleem van de mannelijke patiënten in de niet-academische ziekenhuizen (naz) en de academische ziekenhuizen (az) waarbij het eerste gesprek plaatsvond in 2010 (percentages; aantallen worden cursief weergegeven) Problemen seksueel verlangen ampz hz isala laz mcl olvg zr naz az totaal 11 Verminderd seksueel verlangen Seksuele aversie Overmatig seksueel verlangen Anders Problemen seksuele opwinding Probleem subjectieve opwinding Erectieprobleem Anders Problemen orgasme Orgasmeprobleem Voortijdig orgasme Anhedonisch orgasme Ejaculatieprobleem Anders Seksuele-pijnproblemen Dyspareunie Vaginisme Pijn andere lichaamsdelen Verm. gevoeligheid gesl.delen Anders Parafilie Genderidentiteitsprobleem Seksueel misbruik/geweld 71 Problematiek dader Problematiek slachtoffer Anders Seksuele ontevredenheid 81 Over frequentie seks. contact Over aard seks. contact Over seks. contact met derde(n) Over eigen seksuele oriëntatie Over eigen uiterlijk Over ontbreken partner Relatieproblemen Ander seksuele ontevredenheid Ander seksueel probleem Onbekend Totaal aantal (n)

25 Rapport LOPS-registratie 2010 Rutgers WPF, 2012 Bijlage 2a. Het (hoofd)probleem van de vrouwelijke patiënten in de academische ziekenhuizen waarbij het eerste gesprek plaatsvond in 2010 (percentages; aantallen worden cursief weergegeven) amc azm emcr lumc umcg umcn vumc totaal Problemen seksueel verlangen 11 Verminderd seksueel verlangen Seksuele aversie Overmatig seksueel verlangen Anders Problemen seksuele opwinding 21 Probleem subjectieve opwinding Lubricatieprobleem Anders Problemen orgasme 31 Orgasmeprobleem Voortijdig orgasme Anhedonisch orgasme Ejaculatieprobleem Anders Seksuele-pijnproblemen 41 Dyspareunie Vaginisme Pijn andere lichaamsdelen Verm. gevoeligheid gesl.delen Anders Parafilie Genderidentiteitsprobleem Seksueel misbruik/geweld 71 Problematiek dader Problematiek slachtoffer Anders Seksuele ontevredenheid 81 Over frequentie seks. contact Over aard seks. contact Over seks. contact met derde(n) Over eigen seksuele oriëntatie Over eigen uiterlijk Over ontbreken partner Relatieproblemen Andere seksuele ontevredenheid Ander seksueel probleem Onbekend Totaal aantal (n)

26 Rutgers WPF, 2012 Rapport LOPS-registratie 2010 Bijlage 2b. Het (hoofd)probleem van de vrouwelijke patiënten in de niet-academische ziekenhuizen (naz) en de academische ziekenhuizen (az) waarbij het eerste gesprek plaatsvond in 2010 (percentages; aantallen worden cursief weergegeven) Problemen seksueel verlangen ampz hz isala laz mcl olvg zr naz az totaal 11 Verminderd seksueel verlangen Seksuele aversie Overmatig seksueel verlangen Anders Problemen seksuele opwinding Probleem subjectieve opwinding Lubricatieprobleem Anders Problemen orgasme Orgasmeprobleem Voortijdig orgasme Anhedonisch orgasme Ejaculatieprobleem Anders Seksuele-pijnproblemen Dyspareunie Vaginisme Pijn andere lichaamsdelen Verm. gevoeligheid gesl.delen Anders Parafilie Genderidentiteitsprobleem Seksueel misbruik/geweld 71 Problematiek dader Problematiek slachtoffer Anders Seksuele ontevredenheid 81 Over frequentie seks. contact Over aard seks. contact Over seks. contact met derde(n) Over eigen seksuele oriëntatie Over eigen uiterlijk Over ontbreken partner Relatieproblemen Andere seksuele ontevredenheid Ander seksueel probleem Onbekend Totaal aantal (n)

27 Rapport LOPS-registratie 2010 Rutgers WPF, 2012 Bijlage 3 Registratie Seksuologisch Team LOPS vanaf 2011 Persoonsgegevens aangemelde cliënt Persoonsgegevens eventuele partner Geslacht cliënt Woonplaats Geslacht partner 1= man / 2= vrouw 1= man / 2= vrouw / 3= cliënt heeft geen partner Cliëntnummer Geboortedatum cliënt Geboortedatum partner (als met paar) dd-mm-jj dd-mm-jj Geboorteland Cliënt Vader Moeder Geboorteland (idem) Partner Vader Moeder In te vullen na intake bij seksuologisch team Intaker eerste gesprek 1=staflid 2= assistent / stagiair Datum eerste gesprek dd-mm-jj Verwijzer 11= geen (patiënt zelf) 41= som spec. elders 21= huisarts 51= GGZ (incl. psychiater e.z.) 22= fysiotherapeut 61= seksuoloog elders 31= gynaecoloog e.z. 88= overige, nl: 32= uroloog e.z. 38= andere somatisch spec e.z.: Hoofdbehandelaar (ook invullen bij slechts één gesprek) 1=staflid 2= assistent / stagiair (Belangrijkste) seksuele probleem cliënt Seksuele nevenproblemen (Belangrijkste) seksuele probleem partner Seksuele nevenproblemen partner In te vullen na afsluiting Cliënt reeds eerder 11= angststoornis 21= urologische ziekte of tijdens de seksuologische 12= stemmingsstoornis 22= gynaecologische ziekte behandeling 13= persoonlijkheidsstoornis 23= hiv/aids gediagnosticeerd met: 14= dissociatieve stoornis 24= kanker 15= psychotische stoornis 25= hart- en vaatziekten 16= eetstoornis 26= chronische onderbuikspijn 17= verslavingsproblematiek 78= geen comorbiditeit 88= overige, nl: Verwijzingen gedurende 11= geen verwijzingen 41= psychiater de seksuologische 21= huisarts 42= (medisch) psycholoog behandeling: 22= bekkenfysiotherapeut 43= psychotherapeut 31= gynaecoloog 44= systeem-, relatie- of gezinstherapeut 32= uroloog 51= alternatieve geneeswijze 38= andere somatisch specialist, nl: 52= haptonoom. 88= overige, nl: Datum laatste gesprek (ook invullen bij één gesprek) Aantal gesprekken (bij het seksuologisch team) Individueel Met paar In groep Totaal Afsluiting 1= in overleg 2= weggebleven Na afsluiting (terug)verwezen naar anders, nl zie: Verwijzer voor codering 21

28 Rutgers WPF, 2012 Rapport LOPS-registratie 2010 Codering seksuele problemen - LOPS Problemen met het seksueel verlangen (zie ook 81) Verminderd seksueel verlangen (weinig of geen zin in seks) Seksuele aversie (angst voor/afkeer van seks) Overmatig seksueel verlangen (geobsedeerd door/verslaafd aan seks, etc.) Ander probleem met het seksueel verlangen, namelijk: Problemen met de seksuele opwinding Probleem met de subjectieve seksuele opwinding (geen, weinig intens, of maar kort aanhoudend gevoel van seksuele opwinding; erectie/lubricatie onaangetast) Erectie-/lubricatieprobleem (penis/vagina niet, niet voldoende, of maar korte tijd stijf/vochtig) Ander probleem met de seksuele opwinding, namelijk: Problemen met het orgasme Orgasmeproblemen (geen of vertraagd optredend orgasme) Voortijdig orgasme Anhedonisch orgasme (ofwel de fysiologische reacties horend bij het orgasme, maar geen of weinig intens orgasmegevoel) Ejaculatieprobleem (wel orgasme, maar geen, weinig krachtige, of retrograde ejaculatie) Ander probleem met het orgasme, namelijk: Seksuele-pijnproblemen 41 Dyspareunie (pijn in de geslachtsdelen voor, tijdens, of na seksuele activiteit) 42 Vaginisme 43 Pijn in andere lichaamsdelen (voor, tijdens, of na seksuele activiteit) 44 Verminderde gevoeligheid geslachtsdelen (weinig of geen gevoel in de geslachtsdelen voor, tijdens, of of na seksuele activiteit) 48 Ander seksuele-pijnprobleem, namelijk:.. 50 Parafilie, namelijk:.. 60 Genderidentiteitsproblemen Codering geboortelanden Seksueel misbruik/seksueel geweld 11 Nederland 71 Problematiek van de dader 12 Turkije 72 Problematiek van het slachtoffer 18 Rest Europa 78 Ander seksueel misbruik-/seksueel geweldprobleem, namelijk: 21 Marokko 28 Rest Afrika Seksuele ontevredenheid 81 Over frequentie seksueel contact met partner 31 Nederlandse Antillen en Aruba 82 Over aard seksueel contact met partner 32 Suriname 83 Over seksueel contact met derde(n) 33 Rest Midden- en Zuid-Amerika 84 Over de eigen seksuele oriëntatie (homo/bi) 34 Noord-Amerika 85 Over het eigen uiterlijk 86 Over het ontbreken van een partner 41 Indonesië/vm. Nederlands-Indië 87 Relatieproblemen 42 Japan 88 Andere seksuele ontevredenheid, namelijk: 48 Rest Azië. 51 Australië, Oceanië 90 Ander seksueel probleem, namelijk:. 22

29 Rapport LOPS-registratie 2010 Rutgers WPF, LOPS-samenstelling Academische ziekenhuizen 1. Academisch Medisch Centrum, Amsterdam (AMC) Polikliniek Seksuologie en Psychosomatische Gynaecologie Hoofd: Dr H.W. van Lunsen, arts / seksuoloog-nvvs 2. Academisch Ziekenhuis Maastricht (AZM) Polikliniek Medische Seksuologie Hoofd: Mevrouw drs R.J. Melles, gz-psycholoog / seksuoloog-nvvs 3. Erasmus Medisch Centrum Rotterdam (EMCR) Polikliniek Gynaecologie Mevrouw drs H. Pastoor, arts / seksuoloog-nvvs 4. Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) Polikliniek Psychosomatische Gynaecologie en Seksuologie Hoofd: Mevrouw dr Ph.Th.M. Weijenborg, gynaecoloog / seksuoloog-nvvs 5. Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) Werkgroep Seksuele Hulpverlening Hoofd: Prof. dr W.C.M. Weijmar Schultz, gynaecoloog / seksuoloog-nvvs 6. Universitair Medisch Centrum St Radboud, Nijmegen (UMCN) Polikliniek Medische Seksuologie Hoofd: Mevrouw drs M. Vergeer, arts / seksuoloog-nvvs 7. Vrije Universiteit Medisch Centrum (VUMC), Amsterdam Polikliniek Verloskunde en Gynaecologie, Subafdeling Seksuologie Contactpersoon: Mevrouw drs B. Wennekers, verloskundige Niet-academische ziekenhuizen 8. Amphia Ziekenhuis, Breda (AMZ) Polikliniek Seksuologie Hoofd: Mevrouw drs H. Pastoor, psycholoog / seksuoloog-nvvs 9. HagaZiekenhuis, s Gravenhage (HZ) Polikliniek Medische Seksuologie Hoofd: Mevrouw M.C. Poelsma, arts / seksuoloog-nvvs 11. Isala Klinieken, Zwolle (Isala) Polikliniek Seksuologie Contactpersoon: Drs. J.R. Dijkstra, gynaecoloog 10. Jeroen Bosch Ziekenhuis, s Hertogenbosch (JBZ) Polikliniek Seksuologie / Psychosomatische Gynaecologie Contactpersoon: Mevrouw drs L. Bouwma, gynaecoloog / seksuoloog-nvvs 12. St Lucas / Andreas Ziekenhuis, Amsterdam (LAZ) Polikliniek Seksuologie / Psychosomatische Gynaecologie Contactpersoon: Mevrouw drs B.R. van Moorst, gz-psycholoog / psychotherapeut / seksuoloog-nvvs 13. Medisch Centrum Leeuwarden (MCL) Polikliniek Medische Seksuologie Hoofd: Mevrouw M. Tanis-Nauta, arts / seksuoloog-nvvs 23

30 Rutgers WPF, 2012 Rapport LOPS-registratie Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (OLV) Psychiatrie, Medische Psychologie & Seksuologie Contactpersoon: J. Knobel, gz-psycholoog / seksuoloog-nvvs 15. Ziekenhuis Rijnstate, Arnhem (ZR) Polikliniek Seksuologie en Psychosomatiek Contactpersoon: P. Rabsztyn, verpleegkundige / seksuoloog-nvvs Bestuurssamenstelling 1. Mevrouw drs L. Bouwma (JBZ), voorzitter 2. Mevrouw drs M.C. Poelsma (HZ), secretaris 3. Mevrouw drs A. Loevesijn (JBZ), lid Coördinatie LOPS-registratie Drs H. Kedde, Rutgers WPF 24

LOPS-REGISTRATIE 2011

LOPS-REGISTRATIE 2011 LOPS-REGISTRATIE 2011 LOPS-REGISTRATIE 2011 Utrecht, november 2012 Auteurs: Maaike Goenee en Harald Kedde Landelijk Overleg van Poliklinieken Seksuologie (LOPS) Projectnummer: NL312MR 2012 Rutgers WPF

Nadere informatie

Utrecht, mei 2016 Auteurs: Lieve Hehenkamp Hanneke de Graaf Projectnummer: NL0312MR. Rutgers 2016

Utrecht, mei 2016 Auteurs: Lieve Hehenkamp Hanneke de Graaf Projectnummer: NL0312MR. Rutgers 2016 Arthur van Schendelstraat 696 3511 MJ Utrecht Postbus 9022 3506 GA Utrecht +31(0)30 231 34 31 office@rutgers.nl www.rutgers.nl www.rutgers.international Utrecht, mei 2016 Auteurs: Lieve Hehenkamp Hanneke

Nadere informatie

PSTG-REGISTRATIE 2008-2009

PSTG-REGISTRATIE 2008-2009 PSTG-REGISTRATIE 2008-2009 PSTG-REGISTRATIE 2008-2009 Utrecht, december 2011 Auteurs: Hans Kruijer, Harald Kedde & Jos Vroege Platform van Seksuologische Teams in GGZ-instellingen (PSTG) Projectnummer:

Nadere informatie

Utrecht, april 2019 Auteurs: Simone Tijdink, Hanneke de Graaf Projectnummer: NL0312MR. Rutgers 2019

Utrecht, april 2019 Auteurs: Simone Tijdink, Hanneke de Graaf Projectnummer: NL0312MR. Rutgers 2019 Arthur van Schendelstraat 696 3511 MJ Utrecht Postbus 9022 3506 GA Utrecht +31(0)30 231 34 31 office@rutgers.nl www.rutgers.nl www.rutgers.international Utrecht, april 2019 Auteurs: Simone Tijdink, Hanneke

Nadere informatie

(L)VB Registratie 2017 Rapportage

(L)VB Registratie 2017 Rapportage Arthur van Schendelstraat 696 3511 MJ Utrecht Postbus 9022 3506 GA Utrecht +31(0)30 231 34 31 office@rutgers.nl www.rutgers.nl www.rutgers.international Utrecht, juli 2018 Auteurs: Laura Schutte en Hanneke

Nadere informatie

Naar de seksuoloog polikliniek Verloskunde & Gynaecologie

Naar de seksuoloog polikliniek Verloskunde & Gynaecologie Naar de seksuoloog polikliniek Verloskunde & Gynaecologie Samen met uw behandelend arts heeft u gesproken over een bezoek aan de seksuoloog van de polikliniek Verloskunde & Gynaecologie. Misschien overweegt

Nadere informatie

MuCeS: voor al uw vragen en problemen op het gebied van seksualiteit Met welke vragen en problemen kan ik bij MuCeS terecht?

MuCeS: voor al uw vragen en problemen op het gebied van seksualiteit Met welke vragen en problemen kan ik bij MuCeS terecht? MuCeS: voor al uw vragen en problemen op het gebied van seksualiteit Seksualiteit is een onderdeel van het leven. Voor de een is het een zeer belangrijk onderdeel, voor de ander is het veel minder belangrijk.

Nadere informatie

College voor zorgverzekeringen t.a.v. mevrouw mr. J.M. van Diggelen Postbus 320 1110 AH DIEMEN. Wormerveer, 3 juni 2013

College voor zorgverzekeringen t.a.v. mevrouw mr. J.M. van Diggelen Postbus 320 1110 AH DIEMEN. Wormerveer, 3 juni 2013 NVVS Secretariaat - Status Plus Postbus 94 1520 AB Wormerveer Tel.: 075-6476374 Fax: 075-6476371 Mail: info@nvvs.info Web: www.nvvs.info College voor zorgverzekeringen t.a.v. mevrouw mr. J.M. van Diggelen

Nadere informatie

Medisch Centrum Wilhelmina. Informatie voor patiënten. Poli Seksuologie

Medisch Centrum Wilhelmina. Informatie voor patiënten. Poli Seksuologie Medisch Centrum Wilhelmina Informatie voor patiënten Poli Seksuologie 1 Poli Seksuologie Uw huisarts of specialist heeft u doorverwezen naar de poli Seksuologie van het Medisch Centrum Wilhelmina. (Het

Nadere informatie

Problemen met het seksueel functioneren

Problemen met het seksueel functioneren Factsheet 2007-4 Problemen met het seksueel functioneren Seksuele gezondheid in Nederland De Rutgers Nisso Groep heeft in 2006 een grootschalige bevolkingsstudie uitgevoerd naar seksuele gezondheid in

Nadere informatie

MuCeS Multidisciplinair Centrum voor Seksuologie

MuCeS Multidisciplinair Centrum voor Seksuologie MuCeS Multidisciplinair Centrum voor Seksuologie MuCeS: voor al uw vragen en problemen op het gebied van seksualiteit Seksualiteit is een onderdeel van het leven. Voor de één is het een zeer belangrijk

Nadere informatie

Transparant over uitkomsten van hartchirurgie (2)

Transparant over uitkomsten van hartchirurgie (2) Transparant over uitkomsten van hartchirurgie (2) De sterfte in de 3 grote zorggroepen per hartchirurgisch centrum in de periode 2012-2014 Elders op deze website vindt u de gemiddelde sterfte na hartchirurgische

Nadere informatie

Transparant over uitkomsten van hartchirurgie (2)

Transparant over uitkomsten van hartchirurgie (2) Transparant over uitkomsten van hartchirurgie (2) De sterfte in de 3 grote zorggroepen per hartchirurgisch centrum in de periode 2013-2015 Elders op deze website vindt u de gemiddelde sterfte na hartchirurgische

Nadere informatie

Wat is Altrecht? centrum seksuologie

Wat is Altrecht? centrum seksuologie centrum seksuologie Centrum Seksuologie Seksualiteit is een belangrijk thema in het leven van ieder mens. 2 Inhoud Algemene informatie 4 Problemen 4 Aanmelding 4 Behandeling 5 Behandelteam 7 Ontwikkeling

Nadere informatie

Aanvullende seksualiteitshulpverlening: de cijfers over 2013

Aanvullende seksualiteitshulpverlening: de cijfers over 2013 Aanvullende seksualiteitshulpverlening: de cijfers over 2013 1. Inleiding De aanvullende seksualiteitshulpverlening (ASH) is laagdrempelige zorg waar jongeren tot 25 jaar gratis en indien gewenst anoniem

Nadere informatie

Tijdschrift voor Seksuologie (2007) 31, 80-84

Tijdschrift voor Seksuologie (2007) 31, 80-84 Tijdschrift voor Seksuologie (2007) 31, 80-84 www.tijdschriftvoorseksuologie.nl Behandeling van seksuele problemen in de eerstelijn, de tweedelijns somatische gezondheidszorg of de tweedelijns GGZ? Jos

Nadere informatie

Een aantal jaren geleden werd op verzoek van

Een aantal jaren geleden werd op verzoek van Tijdschrift voor Seksuologie (2005) 29, 143-149 www.tijdschriftvoorseksuologie.nl! "# $ % &(')+*,.-/ 102 3 Rutgers Nisso Groep, NIVEL, Utrecht Samenvatting Achtergrond: In het kader van de Continue Morbiditeits

Nadere informatie

1100DD AMSTERDAM 2300RC LEIDEN. Ministerie van VWS

1100DD AMSTERDAM 2300RC LEIDEN. Ministerie van VWS d.d. 10-04-2015 L/VD: vergunning donortestlaboratorium Academisch Medisch Centrum hodn Universiteit van Amsterdam Meibergdreef 9 AMSTERDAM 3750 L/VD (020) 566 4252 Postbus 22660 1100DD AMSTERDAM Academisch

Nadere informatie

Staat voor: Registratie, Transparantie en Kwaliteit. Benchmark Rapport. ICD procedures. Toelichting NCDR ICD Deelnemende ziekenhuizen

Staat voor: Registratie, Transparantie en Kwaliteit. Benchmark Rapport. ICD procedures. Toelichting NCDR ICD Deelnemende ziekenhuizen Benchmark Rapport ICD procedures Periode: 2010-2012 Peildatum: Datum 26 juli 2013 Ziekenhuis: Catharina Ziekenhuis Michelangelolaan 2 5623 EJ Eindhoven Toelichting NCDR ICD 2010-2012 Deelnemende ziekenhuizen

Nadere informatie

Staat voor: Registratie, Transparantie en Kwaliteit. Benchmark Rapport. ICD procedures. Toelichting NCDR ICD Deelnemende ziekenhuizen

Staat voor: Registratie, Transparantie en Kwaliteit. Benchmark Rapport. ICD procedures. Toelichting NCDR ICD Deelnemende ziekenhuizen Benchmark Rapport ICD procedures Periode: 2010-2012 Peildatum: Datum 26 juli 2013 Ziekenhuis: Leids Universitair Medisch Centrum Albinusdreef 2 2333 ZA Leiden Toelichting NCDR ICD 2010-2012 Deelnemende

Nadere informatie

Consultatie en begeleiding bij seksuele problematiek

Consultatie en begeleiding bij seksuele problematiek In deze tijd van openheid in de media over seksualiteit lijkt het alsof seks iets vanzelfsprekends is en er geen problemen op dit gebied bestaan. De indruk wordt gewekt dat seks alleen voorkomt onder jonge,

Nadere informatie

1100DD AMSTERDAM 2300RC LEIDEN. Ministerie van VWS

1100DD AMSTERDAM 2300RC LEIDEN. Ministerie van VWS d.d. 08-11-2016 L/VD: vergunning donortestlaboratorium L/VD Academisch Medisch Centrum hodn Universiteit van Amsterdam Meibergdreef 9 AMSTERDAM 3750 L/VD (020) 566 4252 Postbus 22660 1100DD AMSTERDAM Academisch

Nadere informatie

Overzicht Wvkl-vergunninghouders, afgegeven vanaf 1 juni 2007 d.d L/VD: vergunning donortestlaboratorium

Overzicht Wvkl-vergunninghouders, afgegeven vanaf 1 juni 2007 d.d L/VD: vergunning donortestlaboratorium L/VD: vergunning donortestlaboratorium L/VD Academisch Medisch Centrum hodn Universiteit van Amsterdam Meibergdreef 9 AMSTERDAM 3750 L/VD (020) 566 4252 Postbus 22660 1100DD AMSTERDAM Academisch Ziekenhuis

Nadere informatie

Overzicht Wvkl-vergunninghouders, afgegeven vanaf 1 juni 2007 d.d

Overzicht Wvkl-vergunninghouders, afgegeven vanaf 1 juni 2007 d.d L/VD: vergunning donortestlaboratorium L/VD Academisch Medisch Centrum hodn Universiteit van Amsterdam Meibergdreef 9 AMSTERDAM 3750 L/VD (020) 566 4252 Postbus 22660 1100DD AMSTERDAM Academisch Ziekenhuis

Nadere informatie

Overzicht Wvkl-vergunninghouders, afgegeven vanaf 1 juni 2007 d.d L/VD: vergunning donortestlaboratorium 3750 L/VD L/VD

Overzicht Wvkl-vergunninghouders, afgegeven vanaf 1 juni 2007 d.d L/VD: vergunning donortestlaboratorium 3750 L/VD L/VD Overzicht Wvkl-vergunninghouders, afgegeven vanaf 1 juni 2007 d.d. 02-10-2017 L/VD: vergunning donortestlaboratorium L/VD Academisch Medisch Centrum hodn Universiteit van Amsterdam Meibergdreef 9 AMSTERDAM

Nadere informatie

Overzicht Wvkl-vergunninghouders, afgegeven vanaf 1 juni 2007 d.d Registernummer 3750 L/VD. Registernummer L/VD.

Overzicht Wvkl-vergunninghouders, afgegeven vanaf 1 juni 2007 d.d Registernummer 3750 L/VD. Registernummer L/VD. Overzicht Wvkl-vergunninghouders, afgegeven vanaf 1 juni 2007 d.d. 10-05-2016 L/VD: vergunning donortestlaboratorium L/VD Academisch Medisch Centrum hodn Universiteit van Amsterdam Meibergdreef 9 AMSTERDAM

Nadere informatie

Project. Projectgroep. Intimiteit en seksuele gezondheid,een zorgprogramma voor kankerpatiënten

Project. Projectgroep. Intimiteit en seksuele gezondheid,een zorgprogramma voor kankerpatiënten Ongekende noden Intimiteit en seksuele gezondheid,een zorgprogramma voor kankerpatiënten Tiny Van Keymeulen - Klinisch Psycholoog Oncologisch Psychosociaal Support Team 25 november 2011 Dixit Woet Gianotten

Nadere informatie

1100DD AMSTERDAM. Ministerie van VWS

1100DD AMSTERDAM. Ministerie van VWS L/VD: vergunning donortestlaboratorium L/VD Academisch Medisch Centrum Meibergdreef 9 AMSTERDAM 3750 L/VD (020) 566 4252 Postbus 22660 1100DD AMSTERDAM Academisch Ziekenhuis Leiden Albinusdreef 2 LEIDEN

Nadere informatie

Seksuele disfuncties. Prevalentiecijfers bij holebi s en MTO. Drs. Lies Hendrickx Prof. dr. Paul Enzlin

Seksuele disfuncties. Prevalentiecijfers bij holebi s en MTO. Drs. Lies Hendrickx Prof. dr. Paul Enzlin Seksuele disfuncties Prevalentiecijfers bij holebi s en MTO Drs. Lies Hendrickx Prof. dr. Paul Enzlin Inhoud 1. Definities 2. Resultaten 3. Besluit Holebi 1. Steekproef 2. Prevalentie 3. Leeftijd 4. Duur

Nadere informatie

Erkende opleidingen per opleiding

Erkende opleidingen per opleiding Opleiding Instelling geldigheidsduur Ambulanceverpleegkundige Academie voor Ambulancezorg Ambulancedienst Zuid-Holland Zuid 31-3-2014 AmbulanceZorg Limburg Noord 30-5-2014 AmbulanceZorg Rotterdam 31-3-2014

Nadere informatie

Intimiteit en seksuele gezondheid, een zorgprogramma voor kankerpatiënten

Intimiteit en seksuele gezondheid, een zorgprogramma voor kankerpatiënten Intimiteit en seksuele gezondheid, een zorgprogramma voor kankerpatiënten Tiny Van Keymeulen - Klinisch Psycholoog Oncologisch Psychosociaal Support Team 26 november 2012 Ongekende noden Reactie van de

Nadere informatie

Bijlage 1 Gewogen gemiddelde

Bijlage 1 Gewogen gemiddelde Bijlage 1 Gewogen gemiddelde Rang Ziekenhuis Type Gewogen Verhouding gemiddelde dagverpleging / ligduur klinische verpleegdagen 1 Zaans Medisch Centrum Perifeer 2,33 36% 2 St. Anna Zorggroep Perifeer 2,36

Nadere informatie

Overzicht Wvkl-erkenning- en -vergunninghouders, afgegeven vanaf 1 juni 2007 d.d

Overzicht Wvkl-erkenning- en -vergunninghouders, afgegeven vanaf 1 juni 2007 d.d L/VD: vergunning donortestlaboratorium L/VD Academisch Medisch Centrum hodn Universiteit van Amsterdam Meibergdreef 9 AMSTERDAM 3750 L/VD (020) 566 4252 Postbus 22660 1100DD AMSTERDAM Academisch Ziekenhuis

Nadere informatie

De Kamer Verpleegkundige Vervolg Opleidingen en de Kamer Medisch Ondersteunde Opleidingen zijn vanaf 2011 samengevoegd.

De Kamer Verpleegkundige Vervolg Opleidingen en de Kamer Medisch Ondersteunde Opleidingen zijn vanaf 2011 samengevoegd. IN DIT NUMMER : Eerste erkenning Cardiac Care Informatiebijeenkomst FZO contactpersonen Kamer en College Innovatieprijs Prijswijzigingen 2011 Erkenningen Benoemingen Eerste erkenning Cardiac Care In april

Nadere informatie

10. Wat wilt u aan het eind van dit gesprek/ deze gesprekken bereikt hebben?

10. Wat wilt u aan het eind van dit gesprek/ deze gesprekken bereikt hebben? INTAKE VRAGENLIJST U treft op deze bladzijden een aantal vragen. De gegevens die u verstrekt, zullen door de psycholoog vanzelfsprekend vertrouwelijk worden behandeld. Hieronder volgt nog een aantal vragen

Nadere informatie

DE SEKSUELE LEVENSLOOP

DE SEKSUELE LEVENSLOOP DE SEKSEE EVENSOOP Aart Beekman Polikliniek Psychosomatische gynaecologie en Seksuologie Keuzevak seksuologie 2008-2009 Psycho-seksuele anamnese Invloed van de persoonlijke geschiedenis op seksuele betekenisgeving

Nadere informatie

Totaal

Totaal Aantal huwelijken, huwelijksontbindingen, partnerschappen en partnerschapsontbindingen per woonplaats in 2013 Huwelijk Huwelijksontbinding Partnerschap Partnerschapsontbinding Woonplaats Man % Vrouw %

Nadere informatie

Totaal

Totaal Aantal huwelijken, huwelijksontbindingen, partnerschappen en partnerschapsontbindingen per woonplaats in 2012 Huwelijk Huwelijksontbinding Partnerschap Partnerschapsontbinding Woonplaats Man % Vrouw %

Nadere informatie

Overzicht Wvkl-erkenning- en -vergunninghouders, afgegeven vanaf 1 juni 2007 d.d

Overzicht Wvkl-erkenning- en -vergunninghouders, afgegeven vanaf 1 juni 2007 d.d L/VD: vergunning donortestlaboratorium L/VD Academisch Medisch Centrum hodn Universiteit van Amsterdam Meibergdreef 9 AMSTERDAM 3750 L/VD (020) 566 4252 Postbus 22660 1100DD AMSTERDAM Academisch Ziekenhuis

Nadere informatie

De psycholoog in Zuyderland Medisch Centrum. Medische Psychologie

De psycholoog in Zuyderland Medisch Centrum. Medische Psychologie De psycholoog in Zuyderland Medisch Centrum Medische Psychologie In deze folder informeren we u over de manier van werken van de psycholoog, verbonden aan de afdeling Medische psychologie van Zuyderland

Nadere informatie

Overzicht Wvkl-vergunninghouders, afgegeven vanaf 1 juni 2007 d.d L/VD: vergunning donortestlaboratorium

Overzicht Wvkl-vergunninghouders, afgegeven vanaf 1 juni 2007 d.d L/VD: vergunning donortestlaboratorium L/VD: vergunning donortestlaboratorium L/VD Academisch Medisch Centrum Meibergdreef 9 AMSTERDAM 3750 L/VD (020) 566 4252 Postbus 22660 1100DD AMSTERDAM Academisch Ziekenhuis Leiden Albinusdreef 2 LEIDEN

Nadere informatie

Tijdschrift voor Seksuologie (2004) 28, 128-133. Seksualiteit en cultuur: verschillen in klachten tussen autochtonen en allochtonen

Tijdschrift voor Seksuologie (2004) 28, 128-133. Seksualiteit en cultuur: verschillen in klachten tussen autochtonen en allochtonen Tijdschrift voor Seksuologie (2004) 28, 128-133 www.tijdschriftvoorseksuologie.nl Seksualiteit en cultuur: verschillen in klachten tussen autochtonen en allochtonen Niels Nieuborg, Woet Gianotten Erasmus

Nadere informatie

I FEEL Y. De Huid & Seksualiteit. Rieky Dikmans Arts-Seksuoloog NVVS i.o. Happy Met je Huid Festival

I FEEL Y. De Huid & Seksualiteit. Rieky Dikmans Arts-Seksuoloog NVVS i.o. Happy Met je Huid Festival De Huid & Seksualiteit Rieky Dikmans Arts-Seksuoloog NVVS i.o. Happy Met je Huid Festival 29-09-18 Voorstellen Arts-seksuoloog i.o. NVVS OLVG Oost in Amsterdam Psychiatrie en Psychosomatiek LMC in Leiden

Nadere informatie

Ziekenhuis: positie op ranglijst plus plaatsnaam

Ziekenhuis: positie op ranglijst plus plaatsnaam Ziekenhuis: positie op ranglijst plus plaatsnaam Percentage van de ondervraagden dat specialisme goed vindt Anaesthesie/pijnbestrijding Oss, Ziekenhuis Bernhoven 56 Rotterdam, Ikazia ziekenhuis 47 Nieuwegein/Utrecht,

Nadere informatie

Diagnostiek en behandeling van vrouwen met chronisch buikpijn

Diagnostiek en behandeling van vrouwen met chronisch buikpijn Diagnostiek en behandeling van vrouwen met chronisch buikpijn NIETS AAN TE DOEN Aart Beekman, klinisch psycholoogpsychotherapeut Charlotte Tuijnman, GZ-psycholoog i.o. Philomeen Weijenborg, gynaecoloog

Nadere informatie

Doc 69 Liefde,seks, senior

Doc 69 Liefde,seks, senior Doc 69 Liefde,seks, senior Let s talk about seks Riët Daniel, Gezondheidszorgpsycholoog en seksuoloog, Marjolein Oerlemans huisarts, Minouche van Rumste, gynaecoloog Doelen Bewustwording Kennis hebben

Nadere informatie

Chronisch nierlijden en seksualiteit. informatie voor patiënten

Chronisch nierlijden en seksualiteit. informatie voor patiënten Chronisch nierlijden en seksualiteit informatie voor patiënten CHRONISCH NIERLIJDEN EN SEKSUALITEIT 3 WAT IS SEKSUALITEIT? 4 SEKSUELE PROBLEMEN EN HUN OORZAKEN 4 PROFESSIONELE HULP? 6 CONTACTGEGEVENS 7

Nadere informatie

Aantal huwelijken, huwelijksontbindingen, partnerschappen en partnerschapsontbindingen per woonplaats in 2014

Aantal huwelijken, huwelijksontbindingen, partnerschappen en partnerschapsontbindingen per woonplaats in 2014 Aantal huwelijken, huwelijksontbindingen, partnerschappen en partnerschapsontbindingen per woonplaats in 214 Huwelijk Huwelijksontbinding Partnerschap Partnerschapsontbinding Woonplaats Man % Vrouw % Man

Nadere informatie

INFO. Epilepsie en Seksualiteit

INFO. Epilepsie en Seksualiteit INFO Epilepsie en Seksualiteit INLEIDING In deze folder vindt u informatie over seksuele problemen bij epilepsie, de eventuele behandeling daarvan en praktische tips om seksualiteit te bespreken met uw

Nadere informatie

Aantal huwelijken, huwelijksontbindingen, partnerschappen en partnerschapsontbindingen per woonplaats in 2015

Aantal huwelijken, huwelijksontbindingen, partnerschappen en partnerschapsontbindingen per woonplaats in 2015 Aantal huwelijken, huwelijksontbindingen, partnerschappen en partnerschapsontbindingen per woonplaats in 215 Huwelijk Huwelijksontbinding Partnerschap Partnerschapsontbinding Woonplaats Man % Vrouw % Man

Nadere informatie

SEKSUELE ANAMNESE Versie 2.0

SEKSUELE ANAMNESE Versie 2.0 SEKSUELE ANAMNESE Versie 2.0 Datum Goedkeuring 09-11-2007 Methodiek Consensus based Discipline Verantwoording NVOG Omschrijving van het probleem Definities Van seksuele moeilijkheden wordt gesproken als

Nadere informatie

Ruwe sterftecijfers ziekenhuizen

Ruwe sterftecijfers ziekenhuizen Ruwe sterftecijfers ziekenhuizen Klinische opname Ziekenhuis Plaats Dagopname Dagmortaliteit Klinische mortaliteit % dag % kliniek Stg. Medisch Centrum Alkmaar Alkmaar 30.641 33.947 0 765 0,00 2,25 Ziekenhuisgroep

Nadere informatie

Consultatie en begeleiding bij seksuele problematiek. Centrumlocatie

Consultatie en begeleiding bij seksuele problematiek. Centrumlocatie Centrumlocatie In deze tijd van openheid in de media over seksualiteit lijkt het alsof seks iets vanzelfsprekends is en er geen problemen op dit gebied bestaan. De indruk wordt gewekt dat seks alleen voorkomt

Nadere informatie

Post-hbo opleiding seksuologie

Post-hbo opleiding seksuologie Post-hbo opleiding seksuologie mensenkennis Plezierige overdracht, de docent spreekt uit ervaring en brengt veiligheid en openheid in de groep door haar respectvolle wijze van benaderen. Top! Post-hbo

Nadere informatie

Toewijzingsvoorstel Jaar: 2013 Tranche: 1

Toewijzingsvoorstel Jaar: 2013 Tranche: 1 Toewijzingsvoorstel Jaar: 2013 Tranche: 1 Id Naam Plaats Eindspecialisatie InstroomPersonen 1101001 Universitair Medisch Centrum Groningen Groningen Anesthesiologie 16 1101001 Universitair Medisch Centrum

Nadere informatie

Erkende opleidingen per zorginstelling

Erkende opleidingen per zorginstelling Instelling Academisch Medisch Centrum academisch ziekenhuis Maastricht Ambulance Amsterdam B.V. Ambulancedienst Zuid-Holland Zuid Connexxion ambulance Services B.V. Coöperatie RAV Fryslân U.A. Coöperatie

Nadere informatie

Is er hulp bij seksuele problemen?

Is er hulp bij seksuele problemen? Is er hulp bij seksuele problemen? en 49 andere vragen over hulpverlening bij seksuele problemen & seksueel geweld Colofon Rutgers WPF Tekstredactie: Tekstburo Gort, Diemen Ontwerp: Hendrik-Jan Grievink

Nadere informatie

Bij het UMCG is de wachttijd tot intake voor volwassenen gedaald van meer dan 52 weken naar 35 weken.

Bij het UMCG is de wachttijd tot intake voor volwassenen gedaald van meer dan 52 weken naar 35 weken. Conclusies wachttijden en wachtlijsten transgenderzorg, december 2018 tot juni De wachttijd tot intake bij Amsterdam UMC (KZcG) voor personen onder de 18 jaar is gedaald van 77 naar 49 weken. Voor personen

Nadere informatie

Jaarverslag Stichting donorgegevens kunstmatige bevruchting 2008

Jaarverslag Stichting donorgegevens kunstmatige bevruchting 2008 Jaarverslag Stichting donorgegevens kunstmatige bevruchting 2008 1 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Wettelijk kader en werkzaamheden van de Stichting 4 3 Overzicht van bij de Stichting geregistreerde instellingen,

Nadere informatie

O N D E R Z O E K S R E S U L T A T E N U I T H E T B U I T E N L A N D. Consortium UGent en KULeuven in opdracht van het IWT

O N D E R Z O E K S R E S U L T A T E N U I T H E T B U I T E N L A N D. Consortium UGent en KULeuven in opdracht van het IWT S E K S U E L E D I S F U N C T I E S I N V L A A N D E R E N : W A T K U N N E N W E V E R W A C H T E N A A N P R E V A L E N T I E C I J F E R S V O O R V L A A N D E R E N? O N D E R Z O E K S R E

Nadere informatie

Erkende opleidingen per zorginstelling

Erkende opleidingen per zorginstelling Instelling Academisch Medisch Centrum academisch ziekenhuis Maastricht Ambulance Amsterdam B.V. Ambulancedienst Zuid-Holland Zuid Connexxion ambulance Services B.V. Coöperatie RAV Fryslân U.A. Coöperatie

Nadere informatie

IN DIT NUMMER: SEPTEMBER

IN DIT NUMMER: SEPTEMBER IN DIT NUMMER: Ambulancezorg Nederland sluit aan Mandatering afgeven erkenningen Decentralisering vooropleidingseis Ziekenhuishygiënist FZO Feestelijke bijeenkomst OLVG Registratie Erkenningen Benoemingen

Nadere informatie

PEMBROLIZUMAB: VRAGEN EN ANTWOORDEN

PEMBROLIZUMAB: VRAGEN EN ANTWOORDEN PEMBROLIZUMAB: VRAGEN EN ANTWOORDEN Na nivolumab is er nu een tweede immunotherapie voor longkanker beschikbaar: pembrolizumab (merknaam: Keytruda ). Na de registratie van het medicijn heeft het een aantal

Nadere informatie

VAN EEN SEKSUEEL PROBLEEM GA JE NIET DOOD MAAR JE KAN ER VAN BINNEN TOCH EEN BEETJE VAN STERVEN...

VAN EEN SEKSUEEL PROBLEEM GA JE NIET DOOD MAAR JE KAN ER VAN BINNEN TOCH EEN BEETJE VAN STERVEN... VAN EEN SEKSUEEL PROBLEEM GA JE NIET DOOD MAAR JE KAN ER VAN BINNEN TOCH EEN BEETJE VAN STERVEN... Paul Enzlin Instituut voor Familiale en Seksuologische Wetenschappen (IFSW, KU Leuven) Centrum voor Klinische

Nadere informatie

Jaarcongres KP & KNP. Parallelsessie 12 april 2019 SEKS. Noortje Roussel klinisch psycholoog psychotherapeut seksuoloog NVVS

Jaarcongres KP & KNP. Parallelsessie 12 april 2019 SEKS. Noortje Roussel klinisch psycholoog psychotherapeut seksuoloog NVVS Jaarcongres KP & KNP Parallelsessie 12 april 2019 SEKS praten over seks, kennis over complexe comorbiditeit en timing van interventies Noortje Roussel klinisch psycholoog psychotherapeut seksuoloog NVVS

Nadere informatie

Onderzoek en behandeling door de medisch psycholoog

Onderzoek en behandeling door de medisch psycholoog Onderzoek en behandeling door de medisch psycholoog Inleiding In overleg met uw behandelend arts heeft u informatie gekregen over het maken van een afspraak met een medisch psycholoog van de afdeling

Nadere informatie

Isala Vrouw-kindcentrum

Isala Vrouw-kindcentrum Isala Vrouw-kindcentrum Terugkomdag NICU AABR neonatale gehoorscreening Auteur: K.S de Graaff-Korf Datum: 17 januari 2018 Isala Vrouw-kindcentrum Welkom! AMC VUMC SKZ WKZ AZN MMC LUMC / JKZ UMCG AZM Isala

Nadere informatie

Recente ontwikkelingen in de acute hartzorg

Recente ontwikkelingen in de acute hartzorg Recente ontwikkelingen in de acute hartzorg GEVOLGEN VOOR DE ORGANISATIE IN ZIEKENHUIZEN ROB VAN MECHELEN CONNECT 2012-2016 9-10-16 NVVC CONNECT 2016 1 Sterfte hartinfarct in Nederland 1970-2016 30 % Mortaliteit

Nadere informatie

Id Naam Plaats Eindspecialisatie Instroom Leerlingen Instroom FTE Universitair Medisch Centrum Groningen Groningen Anesthesiologie 8 8,00

Id Naam Plaats Eindspecialisatie Instroom Leerlingen Instroom FTE Universitair Medisch Centrum Groningen Groningen Anesthesiologie 8 8,00 101001 Universitair Medisch Centrum Groningen Groningen Anesthesiologie 8 8,00 101002 Umc Sint Radboud Nijmegen Anesthesiologie 6 6,00 101003 Universitair Medisch Centrum Utrecht Utrecht Anesthesiologie

Nadere informatie

Is seks een issue? U C L M

Is seks een issue? U C L M Is seks een issue? w. Drs. H.E de Groot w. Drs.. Tuijnman- Raasveld psycholoog/ seksuoloog Polikliniek Psychosomatische Gynaecologie & Seksuologie Is seks een probleem voor nierpatiënten? Wat weten we

Nadere informatie

Seksuologie. Onder redactie van. L. Gijs, W.L. Gianotten, I. Vanwesenbeeck, P.T.M. Weijenborg. Tweede, herziene druk

Seksuologie. Onder redactie van. L. Gijs, W.L. Gianotten, I. Vanwesenbeeck, P.T.M. Weijenborg. Tweede, herziene druk Seksuologie Seksuologie Onder redactie van L. Gijs, W.L. Gianotten, I. Vanwesenbeeck, P.T.M. Weijenborg Tweede, herziene druk Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel

Nadere informatie

MedPsych Center Voor poliklinische patiënten

MedPsych Center Voor poliklinische patiënten MedPsych Center Voor poliklinische patiënten Brengt medische en psychische kennis samen MedPsych Center voor poliklinische patiënten 1. Inleiding 3 2. Welke patiënten kunnen bij de MPC terecht? 4 3. Diagnostiek

Nadere informatie

Opleiding consulent seksuele gezondheid NVVS

Opleiding consulent seksuele gezondheid NVVS Dat vind ik een van de mooiste dingen aan de seksuologie: dat de geestelijke en de somatische gezondheidszorg erin samen komen. evaluatie deelnemer mensenkennis Opleiding consulent seksuele gezondheid

Nadere informatie

Polikliniek. Forensische Psychiatrie

Polikliniek. Forensische Psychiatrie Polikliniek Forensische Psychiatrie Wij zijn er voor mensen die grensoverschrijdend of strafbaar gedrag vertonen en hierdoor met politie of justitie in aanraking dreigen te komen of dit al zijn geweest.

Nadere informatie

Wetenschappelijk onderzoek en MS bij kinderen. Kinder MS dag 2014 Efteling Kaatsheuvel Daniëlle van Pelt, Arts-onderzoeker. ErasMS

Wetenschappelijk onderzoek en MS bij kinderen. Kinder MS dag 2014 Efteling Kaatsheuvel Daniëlle van Pelt, Arts-onderzoeker. ErasMS Wetenschappelijk onderzoek en MS bij kinderen Kinder MS dag 2014 Efteling Kaatsheuvel Daniëlle van Pelt, Arts-onderzoeker Kinder MS dag 2013 Blijdorp Rotterdam Kinder MS dag 2013 Onderzoek Risicogenen

Nadere informatie

Determinanten vaginale dilator gebruik gynaecologische kankerpatiënten na radiotherapie

Determinanten vaginale dilator gebruik gynaecologische kankerpatiënten na radiotherapie Determinanten vaginale dilator gebruik gynaecologische kankerpatiënten na radiotherapie Rinske Bakker Vermeer, W.M.; Creutzberg, C.L. ; Mens, J.W.M.; Nout, R.A.; ter Kuile, M.M. Journal of Sexual Medicine

Nadere informatie

Intimiteit en seksualiteit

Intimiteit en seksualiteit UMCG Centrum voor Revalidatie Intimiteit en seksualiteit bij chronische ziekte of lichamelijke beperking Tekst met dank aan Egbert Kruijver, revalidatieseksuoloog voor Sophia Revalidatie in Den Haag en

Nadere informatie

De verschillen tussen Eerstelijns én Tweedelijns

De verschillen tussen Eerstelijns én Tweedelijns De verschillen tussen Eerstelijns én Tweedelijns & In de Bres biedt 'Eerstelijns Kortdurende Hulp' en 'Tweedelijns Specialistische Zorg', maar wat is het verschil? In Nederland ziet de zorgstructuur er

Nadere informatie

Inlichtingen bij Doorkiesnummer Ons kenmerk Datum Dhr. O. Takx I EvdV/OT 14 oktober 2008

Inlichtingen bij Doorkiesnummer Ons kenmerk Datum Dhr. O. Takx I EvdV/OT 14 oktober 2008 Aan het ministerie van VWS Directie MEVA t.a.v. drs. Th.W. van Uum Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG Inlichtingen bij Doorkiesnummer Ons kenmerk Datum Dhr. O. Takx 030-2985280 I080207 EvdV/OT 14 oktober 2008

Nadere informatie

Transmurale afspraken POP-protocol vakgroep gynaecologie verloskunde Isala en de eerstelijns verloskundigen kring Zwolle

Transmurale afspraken POP-protocol vakgroep gynaecologie verloskunde Isala en de eerstelijns verloskundigen kring Zwolle Transmurale afspraken POP-protocol vakgroep gynaecologie verloskunde Isala en de eerstelijns verloskundigen kring Zwolle Definitie POP : Psycho-Obstetrische Poli Uitgangspunten Het psycho-obstetrisch protocol

Nadere informatie

POP polikliniek. voor vrouwen vóór, tijdens en na de zwangerschap. Wat moet u echt weten! We kijken samen hoe we u kunnen helpen.

POP polikliniek. voor vrouwen vóór, tijdens en na de zwangerschap. Wat moet u echt weten! We kijken samen hoe we u kunnen helpen. POP polikliniek voor vrouwen vóór, tijdens en na de zwangerschap U heeft een afspraak op de POP-poli. Dit betekent Psychiatrie, Obstetrie (verloskunde) en Pediatrie (kindergeneeskunde). In de POP polikliniek

Nadere informatie

Jaarverslag Stichting donorgegevens kunstmatige bevruchting 2007

Jaarverslag Stichting donorgegevens kunstmatige bevruchting 2007 Jaarverslag Stichting donorgegevens kunstmatige bevruchting 2007 1. Inleiding Het jaar 2007 was een lastig jaar voor de Stichting donorgegevens kunstmatige bevruchting. Eind 2006 heeft een aantal bestuursleden

Nadere informatie

METHODOLOGIE Classificatie stroomleverancier + GVO s

METHODOLOGIE Classificatie stroomleverancier + GVO s METHODOLOGIE Classificatie stroomleverancier + GVO s Voorloper + Goede GVOs Voorloper + Slechte /geen GVOs Volger/vervuiler + Goede GVOs Volger/vervuiler + Slechte GVOs Volger/vervuiler + Geen GVOs = Classificatie

Nadere informatie

Praktijk voor psychologische zorg en psychotherapie

Praktijk voor psychologische zorg en psychotherapie INTAKEVRAGENLIJST JONGERE (13 t/m 17 jaar) Indien je jonger bent dan 16 jaar dient het eerste gedeelte van het formulier door je ouders / verzorgers of verwijzer te worden getekend op de daarvoor aangegeven

Nadere informatie

Kanker en Seksualiteit?

Kanker en Seksualiteit? Birgit Van hoorde Centrum voor Seksuologie en Gender UZ Gent Kanker en Seksualiteit? Intimiteit en seksualiteit bij kanker: wat is normaal? INHOUD Seksualiteit Kanker: gevolgen voor seksualiteit Taak seksuoloog

Nadere informatie

MOSAIC studie Informatiebrief voor cases

MOSAIC studie Informatiebrief voor cases 1 MOSAIC studie Informatiebrief voor cases Informatiebrief betreffende het onderzoek (MOSAIC studie): de gevolgen van acute hepatitis C virus infectie bij HIV positieve en HIV negatieve mannen die seks

Nadere informatie

Intimiteit, seksuele ontwikkeling en beleving bij kinderen (0-18 jr) met een (chronische) aandoening

Intimiteit, seksuele ontwikkeling en beleving bij kinderen (0-18 jr) met een (chronische) aandoening Intimiteit, seksuele ontwikkeling en beleving bij kinderen (0-18 jr) met een (chronische) aandoening De seksuele ontwikkeling van een kind begint al vroeg in het prille leven en loopt eigenlijk door de

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren Acute en Electieve PCI registratie (NHR) Versie:

Factsheet Indicatoren Acute en Electieve PCI registratie (NHR) Versie: Factsheet Indicatoren Acute en Electieve PCI registratie (NHR) Versie: 2017.2 Datum Versie Mutatie Eigenaar 31-01-2017 2017.1 Eerste concept NVVC 11-10-2017 2017.2 Definitieve versie verslagjaar 2018 NVVC

Nadere informatie

Welke allochtonen komen er in de Jeugd-GGZ: toegankelijkheid en diagnostiek. Albert Boon & Anna de Haan

Welke allochtonen komen er in de Jeugd-GGZ: toegankelijkheid en diagnostiek. Albert Boon & Anna de Haan Welke allochtonen komen er in de Jeugd-GGZ: toegankelijkheid en diagnostiek. Albert Boon & Anna de Haan Iedereen met psychiatrische problemen Filter 1 Hulpzoekenden Filter 2 Herkende problemen Filter 3

Nadere informatie

Astma of COPD en seksualiteit

Astma of COPD en seksualiteit Astma of COPD en seksualiteit Astma of COPD kan invloed hebben op uw seksleven. Dat kan door de ziekte zelf komen, maar ook door medicijnen of de manier waarop u met uw ziekte omgaat. Deze folder gaat

Nadere informatie

INTER-PSY Vechtdal Kliniek

INTER-PSY Vechtdal Kliniek Polikliniek en deeltijdbehandeling INTER-PSY Vechtdal Kliniek Polikliniek en deeltijdbehandeling Informatie voor patiënten, familie en naastbetrokkenen INTER-PSY Vechtdal Kliniek Algemene informatie INTER-PSY

Nadere informatie

Spreekuur medisch psycholoog Dermatologie

Spreekuur medisch psycholoog Dermatologie Spreekuur medisch psycholoog Dermatologie In overleg met uw behandelend arts bent u doorverwezen naar de medisch psycholoog op de polikliniek Dermatologie. In deze folder leest u over de manier van werken

Nadere informatie

Intimiteit en Parkinson

Intimiteit en Parkinson + Intimiteit en Parkinson Anouk van Dillen Gezondheidszorgpsycholoog Seksuoloog NVVS + 14 februari, een mooie dag om over intimiteit te praten! + Nadruk op: - het positieve - wat wel kan - verbetering

Nadere informatie

Praktijk voor psychologische zorg en psychotherapie

Praktijk voor psychologische zorg en psychotherapie INTAKEVRAGENLIJST VOLWASSENE U wordt vriendelijk verzocht deze vragenlijst thuis in te vullen en ingevuld mee te nemen naar het intakegesprek. De gegevens die u verstrekt, zullen door ons vanzelfsprekend

Nadere informatie

Aanmelding, intake en diagnostiek. Kinderen en Jeugdigen. Informatie voor ouders/verzorgers

Aanmelding, intake en diagnostiek. Kinderen en Jeugdigen. Informatie voor ouders/verzorgers Aanmelding, intake en diagnostiek Kinderen en Jeugdigen Informatie voor ouders/verzorgers Aanmelding, intake en diagnostiek Inleiding In deze brochure geven wij u informatie over de aanmelding, de intake

Nadere informatie

Voorwoord 11 1 Wat is een seksueel probleem en welke verschillende seksuele problemen zijn er? 13

Voorwoord 11 1 Wat is een seksueel probleem en welke verschillende seksuele problemen zijn er? 13 Omgaan met een sexprobleem.qxd 20-03-07 11:54 Pagina 5 Inhoud Voorwoord 11 1 Wat is een seksueel probleem en welke verschillende seksuele problemen zijn er? 13 Waar hebben seksuele problemen mee te maken?

Nadere informatie

Inleiding. Indicatoren ondervoeding - Screening op ondervoeding bij in de kliniek opgenomen kinderen - Behandeling van ondervoeding

Inleiding. Indicatoren ondervoeding - Screening op ondervoeding bij in de kliniek opgenomen kinderen - Behandeling van ondervoeding Resultaten kwaliteitsindicatoren ondervoeding bij kinderen 2014 Het percentage kinderen dat bij opname gescreend wordt op ondervoeding neemt nog steeds toe en is nu ruim 75%. Ook de behandeling van ondervoeding

Nadere informatie

Versie 2003 Academisch Ziekenhuis Groningen Afdeling Psychiatrie Rikus Knegtering & Stynke Castelein

Versie 2003 Academisch Ziekenhuis Groningen Afdeling Psychiatrie Rikus Knegtering & Stynke Castelein Antipsychotics and Sexual Functioning Questionnaire A.S.F.Q. Versie 2003 Academisch Ziekenhuis Groningen Afdeling Psychiatrie Rikus Knegtering & Stynke Castelein Inleiding In het kader van wetenschappelijk

Nadere informatie

Psychosomatiek Eikenboom

Psychosomatiek Eikenboom specialistische geestelijke gezondheidszorg informatie voor patiënten en verwijzers Psychosomatiek Eikenboom Er zijn mensen, die jarenlang tobben met lichamelijke klachten waarvoor artsen geen afdoende

Nadere informatie

Vijfde, herziene editie Eerdere edities zijn verschenen via Lifetime/Kosmos uitgeverij MOVISIE, kennis en advies voor maatschappelijke ontwikkeling, september 2009 Auteurs: Ank van Wageningen en Els Plooij

Nadere informatie