Maak plaats voor de knoop in de Vervoerregio

Transcriptie

1 Maak plaats voor de knoop in de Vervoerregio Seminar Vervoerregio s AMRP - Brussel 12 november 2018 Hans Tindemans Beleidsmedewerker

2 VRP Manifest Mobiliteit 2.0 Pleidooi voor een betere (stad)regionale samenhang tussen mobiliteit en ruimtelijke ontwikkeling Gebundelde expertise! Wout Baert, Kobe Boussauw, Conrad De Poortere, Filip De Rynck, Steven Hoornaert, Dirk Lauwers, Steven Logghe, Angelo Meuleman, Willy Miermans, Stijn Oosterlynck, Kris Peeters, Stephan Reniers, Hella Rogiers, Joris Scheers, Chris Tampère, Hans Van Hoof, Johan Van Reeth, Sylvie Van Damme, Filip Vanhaverbeke, Peter Vermeulen, Sven Vlassenroot, Miguel Vertriest,

3 VRP Manifest Mobiliteit 2.0 Pleidooi voor een betere (stad)regionale samenhang tussen mobiliteit en ruimtelijke ontwikkeling DE UITGANGSPUNTEN Kiezen voor nabijheid Kiezen voor Transit Oriented Development VIJF SLEUTELKWESTIES Van autobeleid naar genetwerkte mobiliteit Kiezen voor ruimtelijke kwaliteit Investeren in ruimtelijke procesregie Regionale samenwerking en organisatie Een aangepast algemeen beleidskader + 2 achtergronddocumenten: Nieuwe mobiliteit Regionale aanpak

4 VRP Manifest Mobiliteit 2.0 Pleidooi voor een betere (stad)regionale samenhang tussen mobiliteit en ruimtelijke ontwikkeling Vervolgproject Subsidie MOW Onderzoek hoe mobiliteit en ruimte afstemmen in functie van vervoerregio s Opleveren Inspiratieboek knooppunten (eind 2018/ begin 2019)

5 VRP Manifest Mobiliteit 2.0 Pleidooi voor een betere (stad)regionale samenhang tussen mobiliteit en ruimtelijke ontwikkeling Departement MOW Decreet Basisbereikbaarheid met oprichting van vervoerregio s en afstemming mobiliteit en ruimte Departement Omgeving BRV met principe ontwikkelen rondom knooppunten

6 Maak plaats voor de knoop in de vervoerregio VERVOERREGIO S Nood aan regionale aanpak Vervoerregio s brengen nieuwe dynamiek KNOOPPUNTEN Knooppunten als plaatsen waar ruimte en mobiliteit samenkomen TOD Inspiratieboek knooppunten CONCLUSIES / SLOTBESCHOUWINGEN

7 VERVOERREGIO S

8 Nood aan regionale aanpak In Manifest Mobiliteit: Een pleidooi voor een regionale tussenschaal Een generiek bovenlokaal beleid is ontoereikend voor de specifieke noden per regio. Er wordt een mismatch ervaren tussen het (lokale) ruimtelijk beleid en het bovenlokaal gevoerde mobiliteitsbeleid. Een afstemming van agenda s van de verschillende actoren per regio is onontbeerlijk. Het niveau van de regio is een tussenschaal, waarop de verschillende uitdagingen gekoppeld en geïntegreerd kunnen worden.

9 Nood aan regionale aanpak Behoefte aan een sterker kader en stimulans om tot geïntegreerde regionale samenwerking te komen Circa 70% verplaatsingen / socio-economisch-culturele interactie binnen een regio Daily Urban System

10 Nood aan regionale aanpak In Manifest Mobiliteit: Realistisch voorstel op maat van Vlaanderen: o Geen extra bestuurslaag o Regio s versterken zonder ontmanteling van provincies of Vlaamse overheid o Voldoende ruimte voor lokale dynamiek en autonomie Geen bestuurlijke blauwdruk, geen vrijblijvendheid o Regio s vormen zich op basis van daily urban systems o Regionale platformen o Regionale Ontwikkelingsprogramma s o Fonds voor regionale samenwerking o Stimuleren van een regionale reflex o Regionale regisseurs

11 Nood aan regionale aanpak In Manifest Mobiliteit: Regionale platformen o Regio kiest wijze waarop ze zich organiseert o Politieke besluitvorming noodzakelijk o evt. met verschillende fora (bestuurlijk, werkgroepen, ) o evt. met uitvoeringsgerichte organen (cfr. werkvennootschap Brusselse Ring, Vervoersautoriteit Rotterdam-Den Haag)

12 Nood aan regionale aanpak In Manifest Mobiliteit: Nood aan strategische projecten mobiliteit en ruimte (cfr. stadsvernieuwingsprojecten) o In samenwerkingsverband tussen lokale overheden, NMBS, De Lijn, MOW, o Moeten aan aantal vereisten voldoen: Geïntegreerde aanpak van mobiliteit en ruimte Opgebouwd vanuit duurzaamheid (klimaatdoelstellingen, sociale cohesie, circulaire economie, natuur- en biodiversiteitsontwikkeling, ) Participatief tot stand komen Kosten-baten analyse

13 Nood aan regionale aanpak In Manifest Mobiliteit: Fonds voor regionale samenwerking o Bundelen van een deel van de verkokerde Vlaamse budgetten (MOW, RV, LNE, Onderwijs, Welzijn, Economie, ) (hefboomfinanciering cfr. Stadsvernieuwingsfonds) o Fonds wordt ingezet voor: Structurele ondersteuning regionale platformen Proces- en/of projectgericht o Geïntegreerde budget neemt gradueel toe => Verknopen van Vlaamse en lokale opgaven => Komen tot regionaal geïntegreerde projecten ipv sectorale

14 Nood aan regionale aanpak In Manifest Mobiliteit: Regio s vormen zich op basis van daily urban systems o Grosso modo 13-tal regio s gegroepeerd rond tot meerdere centrumsteden o Wetenschappelijke DUS-afbakening als maatgevend voorstel aan gemeenten o Gemeenten in randzones kiezen tot welke regio( s)

15 Nood aan regionale aanpak Decreet basisbereikbaarheid Concept van vervoerregio sluit nauw aan bij Manifest 15 vervoerregio s cfr daily urban system Afstemming lokale en bovenlokale actoren Geïntegreerde budgetten MOW ((nog) geen andere beleidsdomeinen) Afstemming met ruimte en klimaat Voldoende marge voor eigen aanpak vanuit regio

16 Enthousiast!!! Ruimte 38 - juni 2018

17 Vervoerregio s brengen nieuwe dynamiek Brengen vernieuwde scope Binnen pilootprojecten kwam de behoefte naar boven om mobiliteit en ruimte af te stemmen Brengen nieuwe concepten MaaS, knoopplaats, vlinder, magneten, BOD, TOD, Brengen diverse actoren in beweging Provincies, intercommunales, universiteiten, studiebureaus

18 Vervoerregio s brengen nieuwe dynamiek Meeste landen organiseren ruimtelijk en mobiliteitsbeleid ook op stadsregionale schaal

19 Vervoerregio s brengen nieuwe dynamiek 4 Vlaamse Proefregio s Aalst, Mechelen & Westhoek en Antwerpen

20 Vervoerregio s brengen nieuwe dynamiek NOTA RUIMTE PROV ANTWERPEN

21 Vervoerregio s brengen nieuwe dynamiek THE PROOF OF THE PUDDING IS IN THE EATING! (1) Vervoerregio s: Zullen regio s tot afstemming en beslissingen kunnen komen? Koppeling mobiliteit met andere beleidsdomeinen onzeker. Zijn budgetten toereikend? Capaciteitsopbouw en cultuuromslag nodig

22 KNOOPPUNTEN

23 Knooppunten als plaatsen waar ruimte en mobiliteit samenkomen Nood aan ambitieus knooppuntprogramma Knooppunten als plaatsen waar o o o mobiliteit en ruimte samen komen verschillende schaalniveaus samen komen verschillende actoren samen komen Bron: E. Van Uum

24 Knooppunten als plaatsen waar ruimte en mobiliteit samenkomen Strategische visie Beleidsplan Ruimte Vlaanderen:

25 Knooppunten als plaatsen waar ruimte en mobiliteit samenkomen Strategische visie Beleidsplan Ruimte Vlaanderen: Knooppunten voor personenvervoer en hun globaal ontwikkelingsperspectief internationale knoopunten Ruimte maken voor gemengde leefomgevingen met hoog rendement, eventueel in de vorm van een metropolitane hefboomplek. Er is hier in Internationaal uitstekend bereikbare knooppunten zoals de bijzonder ruimte voor internationale voorzieningen, internationale luchthaven Brussels Airport (Zaventem), HST-stations bedrijvigheid in de kenniseconomie en metropolitaan leven. metropolitane knooppunten Vanuit heel Vlaanderen en haar directe omgeving uitstekend Ruimte maken voor gemengde leefomgevingen met hoog rendement, multimodaal bereikbare knooppunten, zoals bepaalde eventueel in de vorm van een metropolitane hefboomplek. Er is hier ruimte treinstations van de grote steden. Zij dienen als toegangspoort tot voor metropolitane voorzieningen, investeringen in kennisintensieve een regio met stedelijk karakter sectoren en metropolitaan wonen en leven. stedelijk-regionale knooppunten Vanuit de stedelijke regio bereikbare interne knooppunten door middel van collectieve vervoersmodi en fietsinfrastructuur, zoals de verschillende (kleinere) treinstations, tram- of metrohaltes die Ruimte maken voor gemengde leefomgevingen met behoorlijk rendement de verschillende kernen in de regio onderling, en het (wonen, werken, voorzieningen, ); kernen krijgen behoorlijke metropolitane knooppunt verbinden. ontwikkelingskansen landelijk-regionale knooppunten Vanuit de landelijke regio bereikbare interne knooppunten door middel van (collectieve) vervoersmodi en fietsinfrastructuur zoals kleine treinstations en bushaltes, die de kernen in de regio onderling met elkaar verbinden. Ruimte maken voor gemengde leefomgevingen met gepast rendement (wonen, werken, voorzieningen, ); kernen krijgen gepaste ontwikkelingskansen

26 Transit Oriented Development Kaart ontwikkelingskansen - Beleidsplan Ruimte Vlaanderen

27 Transit Oriented Development Hoogwaardige OV-netwerken en locatiebeleid

28 Transit Oriented Development Geïntegreerde benadering van verkeerskundige en ruimtelijke

29 Transit Oriented Development

30 Transit Oriented Development Franse steden tonen aan dat het kan Bordeaux: woningen extra; locatie afgestemd op uitbouw nieuwe tramlijnen

31 Transit Oriented Development Franse steden tonen aan dat het rendeert

32 Hoe realistisch is TOD in Vlaanderen? In Vlaanderen realisme noodzakelijk: autodominatie & sprawl

33 Hoe realistisch is TOD in Vlaanderen? In Vlaanderen realisme noodzakelijk: autodominatie & sprawl Fig.: H. Van Hoof, De Lijn

34 Hoe realistisch is TOD in Vlaanderen? maar met gigantisch potentieel!

35 Hoe ontwikkelen we TOD in Vlaanderen? TOD is enkel mogelijk via een actief locatiebeleid met verdichting op knooppunten - Stop aansnijden greenfields en bouw van klassieke verkaveling - Ontwikkelen rond knooppunten en corridors - Hogere densiteit ( (overal) hoogbouw) - Hoogwaardig OV en actieve modi

36 Hoe ontwikkelen we TOD in Vlaanderen? Sterk netwerk van hoogwaardig OV met stamassen = ruggengraat Opwaardering bestaande spoorwegen Snelle tram- of buslijnen (in eigen bedding) Verbindende buslijnen Onderliggende lokale buslijnen + Hoge frequentie Hoge betrouwbaarheid Hoge commerciële snelheid Hoog niveau van informatie en comfort Minimum aanbod in daluren

37 Hoe ontwikkelen we TOD in Vlaanderen? Sterk netwerk van hoogwaardig OV met stamassen = ruggengraat

38 Hoe ontwikkelen we TOD in Vlaanderen? Genetwerkte mobiliteit is noodzakelijk Fysiek verknopen van mobiliteit Virtueel verknopen van mobiliteit

39 Hoe ontwikkelen we TOD in Vlaanderen? Genetwerkte mobiliteit Trein-tram-bus als cruciaal onderdeel van een totaalaanbod van genetwerkte mobiliteitsdiensten

40 Hoe ontwikkelen we TOD in Vlaanderen? Genetwerkte mobiliteit => Mobility as a Service

41 Hoe ontwikkelen we TOD in Vlaanderen? OV = ruggengraat Aangevuld met kwaliteitsvolle fiets- en voetgangersinfra

42 Hoe ontwikkelen we TOD in Vlaanderen?

43 Inspiratieboek knooppunten AMBITIEUZE én REALISTISCHE (MOBILITEITS)PLANNEN NODIG Ambitieus Maatschappelijke kosten van urban sprawl onhoudbaar Andere aanpak is aan de orde! Mobiliteit is gelinkt aan heel wat maatschappelijke issues Klimaat, Gezondheid, Biodiversiteit, (Vervoers)armoede, Realistisch Omslag vergt tijd Sterk vernieuwende aanpak; resultaten slechts geleidelijk zichtbaar

44 Inspiratieboek knooppunten Maak Plaats! We hebben net als in NL zo n praktijk(boek) nodig

45 Inspiratieboek knooppunten Maak Plaats! We hebben net als in NL zo n praktijk(boek) nodig

46 Inspiratieboek knooppunten Geïnspireerd door Nederlandse willen we aan een Vlaamse aanpak werken

47 Inspiratieboek knooppunten Mobiliteitsplan VVR moet aanleiding zijn voor ambitieus knooppuntprogramma (1) Elke knoop verdient aandacht o o Programma van knopen ifv positie in netwerk/corridor en ruimtelijke context o Evenwichten in een corridor o Ook knooppunten buiten OV-assen! Netwerk zo sterk als zwakste schakel Schakelen tussen schalen o Hiërarchie van bovenlokale en lokale mobiliteitsnetwerken o Koppelen van bovenlokale en lokale ontwikkelingsperspectieven Aandacht voor verdeling lusten en lasten tussen stakeholders!

48 Inspiratieboek knooppunten Elke knoop verdient aandacht Schakelen tussen schalen Bron: S. Rybels

49 Inspiratieboek knooppunten Mobiliteitsplan VVR moet aanleiding zijn voor ambitieus knooppuntprogramma (2) Geïntegreerde aanpak o o o mobiliteit o Goed ontwikkeld en kwaliteitsvol aanbod o Genetwerkte mobiliteit verdichting o Juiste locatie van knooppunt o Creëren van nabijheid en massa rond knooppunten inrichting o Kwaliteitsvolle plekken: naadloze overstap, STOP, verblijfskwaliteit o Verkeerskundige en stedenbouwkundige oplossingen in samenhang

50 Inspiratieboek knooppunten Bron: E. Van Uum

51 Inspiratieboek knooppunten Ruimtelijke context KNOOPPUNTSTRATEGIE Plaats in het OV-netwerk Multimodale inrichting (aanbod) knooppuntwaarde Programma (vraag) vervoerswaarde Inrichting / ruimtelijke kwaliteit hiërarchie van het netwerk hiërarchie van de knoop voetganger fiets OV auto deelmobiliteit gebruiksintensiteit vervoerswaarde gebouwde ruimte publieke ruimte huidige status toekomstwaarde

52 Inspiratieboek knooppunten

53 Inspiratieboek knooppunten

54 TOT SLOT Knooppuntenbeleid is erg complex Bron: E. Van Uum

55 TOT SLOT THE PROOF OF THE PUDDING IS IN THE EATING! (2) Knooppuntenbeleid: Knooppuntenbeleid heeft nood aan bovenlokaal sturend beleid (planning en uitvoering): wie neemt dit op? Codex RO staat vol uitzonderingsprincipes; ruimtelijk beleid steeds meer vanuit vergunningen los van planning BRV is nog steeds in ontwerp; we hebben een visie/principes, maar hoe komen we tot uitvoering? => De VRP werkt hierover nog nota of advies uit

56 TOT SLOT Maak plaats voor de knoop in de VVR Maak plaats o Cfr. NL: we hebben zo n praktijk(boek) nodig Maak plaats o lokale overheid moet de vervoerregio een plaats geven in hun beleid

57 TOT SLOT Maak plaats voor de knoop in de VVR Maak plaats o lokale overheid moet de vervoerregio een plaats geven in hun beleid

58 TOT SLOT Maak plaats voor de knoop in de VVR Maak plaats o Cfr. NL: we hebben zo n praktijk(boek) nodig Maak plaats o lokale overheid moet de vervoerregio een plaats geven in hun beleid Maak plaats o Overheden moeten investeren in het ruimtelijke aspect van vervoersknopen o Zeker niet overal verdichten! o Zorg dat knoop op de juist plaats ligt! o Inrichten (plaats maken) is super belangrijk!

59 TOT SLOT

60 Contact: