Analytische samenvatting

Transcriptie

1 Directoraat-generaal communicatie Directoraat C - Betrekkingen met de burgers AFDELING ANALYSE VAN DE PUBLIEKE OPINIE 24 maart 2009 EUROPEANEN EN DE ECONOMISCHE CRISIS Standard Eurobarometer (EB 71) Bevolking: EU 15+ Dekking: EU 27 ( Europese burgers) Veldwerk: medio januari - medio februari 2009 Analytische samenvatting Aan de vooravond van de Europese verkiezingen was het belangrijk de perceptie bij de Europese burgers van het optreden van de EU tegen de economische en financiële crisis te meten. Dit onderzoek, dat via rechtstreekse gesprekken met EU-burgers is uitgevoerd, geeft aan dat er collectieve bezorgdheid over de crisis heerst, dat er vraag naar meer gecoördineerde acties op EU-niveau is en ook dat er opvallend verschillende nationale interpretaties van de rol van de euro zijn. Het toont ook aan dat er zeer duidelijke variaties zijn op sociaal-demografisch niveau: vrouwen zijn bezorgder en kritischer over de euro, samen met burgers die van school zijn gegaan op de leeftijd van 15 jaar of eerder. De volgende significante punten moeten in het licht worden gesteld: De Europeanen zijn erg bezorgd over de gevolgen van de crisis. Deze angst, die in alle landen sterk aanwezig is (tussen 80 en 90%), heeft betrekking op alle niveaus van de economie: het mondiale, het Europese en het nationale. De angst heeft zowel betrekking op de huidige situatie als op de toekomst. Hij predomineert niet zo op het persoonlijke niveau (58% vandaag, 56% morgen). De Europeanen zijn voorstander van gecoördineerde actie om de crisis te bestrijden. Hun diagnose is duidelijk: 44% van hen is van mening dat de lidstaten individueel hebben gereageerd, terwijl 39% van mening is dat zij gecoördineerd hebben opgetreden. Anderzijds is 61% van mening dat de Europeanen beter beschermd zouden zijn, als de lidstaten een gecoördineerde aanpak zouden volgen. Deze soort van aanpak wordt met

2 aandrang gevraagd door het EP, dat zich hier bij talrijke gelegenheden voor heeft uitgesproken. Op welk niveau kan de crisis het efficiëntst worden bestreden? Deze vraag valt op, meer nog dan de andere, door de significante verschillen tussen de lidstaten. Het antwoord kan ervan afhankelijk zijn of een land lid is van de G8 of niet, of van de ernst van de economische crisis op het nationale grondgebied. Gemiddeld kiest 25% voor de G8 en 17% voor de EU, terwijl 15% de VS noemt en 14% de nationale regering. Welke actie moet op EU-niveau worden ondernomen? Het Europees Parlement heeft herhaaldelijk verklaard voorstander te zijn van diverse maatregelen op het niveau van de Unie. Deze maatregelen worden door de Europeanen ruim gesteund, met percentages van 66 tot 71%: coördinatie van het economische en financiële beleid; supervisie door de EU in gevallen waar overheidsgeld wordt gebruikt om financiële instellingen te redden; toezicht op de activiteiten van de belangrijkste internationale financiële groepen; rol van de EU op internationaal niveau met betrekking tot de regulering van de financiële diensten. De euro: een beschermende factor? De vraag naar de rol van de euro als temperende factor van de negatieve effecten van de crisis is in alle lidstaten van de Unie gesteld. Gemiddeld was het antwoord op Europees niveau negatief. 44% van de Europeanen denkt namelijk dat de euro de crisis niet heeft getemperd en 39% denkt dat hij de crisis effectief heeft getemperd, terwijl 17% het niet weet. De resultaten geven evenwel aan dat de perceptie van de euro aanzienlijk verschilt van het ene land tot het andere. De gedetailleerde tabel (blz. 15) toont dat 17 landen de vraag positief hebben beantwoord, waarvan 13 landen in de eurozone, 3 landen die de euro moeten invoeren en 1 land dat de invoering heeft geweigerd. Anderzijds zijn 8 lidstaten, waarvan 2 stichtende leden van de eurozone, meer geneigd tot een negatief antwoord en ziet een laatste land beide opties gelijk. Tot slot blijkt dat de 2 landen die in 2007 het laatst tot de Europese Unie zijn toegetreden, een aanzienlijk aantal keren "Weet niet" hebben geantwoord: 51% voor Bulgarije en 41% voor Roemenië. Opgemerkt zij dat de perceptie van de rol van de euro als buffer in de crisis genuanceerd is binnen de 27 landen, zelfs binnen de 13 leden van de eurozone zelf. Geloven de landen in de eurozone dus dat hun vroegere munt hen beter zou hebben beschermd dan de euro? De oude nationale munt: meer bescherming dan de euro? Opnieuw moet bij de analyse van de algemene resultaten worden gekeken naar de nationale resultaten. In de landen van de eurozone antwoordt 45% van de Europeanen positief op bovenstaande vraag en 45% negatief. Tegelijk toont de tabel voor deze vraag (blz. 17) duidelijk dat de burgers van 12 van de 16 2

3 landen in de eurozone van mening zijn dat hun oude nationale munt hen in deze crisis niet beter zou hebben beschermd dan de euro. Hieronder bevinden zich de bovengenoemde 2 lidstaten die mede de gemeenschappelijke munt in het leven hebben geroepen. De burgers van 4 van de 16 landen, waarvan 2 stichtende lidstaten, denken integendeel dat hun nationale munt hen beter zou hebben beschermd dan de euro. De euro: een betere bescherming dan de huidige nationale munt? Deze vraag is gesteld in de elf landen die de gemeenschappelijke munt nog niet hebben ingevoerd. Het EU-gemiddelde is 46% negatieve antwoorden en 36% positieve. In de 3 landen die geweigerd hebben de euro in te voeren, beantwoordt een afgetekende meerderheid (54% tot 61%) de vraag negatief. Van de 8 landen die overeenkomstig het toetredingsverdrag de euro moeten invoeren, beantwoorden er 4 de vraag positief (39% tot 61%) en 4 negatief (43% tot 58%). Invoering van de euro: moet dit proces worden versneld, vertraagd, voortgezet of stopgezet? Deze vraag is gesteld in de 8 landen die de euro moeten invoeren en de antwoorden zijn als volgt: 29% is van mening dat het proces moet worden versneld, 29% is van mening dat het moet worden vertraagd, 19% is van mening dat het moet worden voortgezet als gepland en 6% is van mening dat het moet worden stopgezet. In onderstaande nota wordt de hele vragenlijst in detail besproken. Drie delen zijn te onderscheiden: I. Impact van de crisis nu en in de toekomst II. III. Het meest geschikte niveau om de crisis aan te pakken en de manier om dit te doen. De rol van de euro in de financiële crisis. 3

4 I. Impact van de crisis nu en in de toekomst a. Nu: QD1 In hoeverre denkt u dat de huidige economische en financiële crisis wel of geen gevolgen heeft voor elk van de volgende genoemde zaken? b. In de toekomst: QD2 Als u aan de toekomst denkt, denkt u dan dat de huidige economische en financiële crisis in de komende vijf jaar wel of geen gevolgen zal hebben voor elk van de volgende genoemde zaken? A. Gevolgen voor de wereldeconomie a. Nu 90% van de ondervraagden verklaart van mening te zijn dat de gevolgen van de crisis in de wereldeconomie groot zijn (zeer groot en tamelijk groot): 4

5 de helft van alle Europeanen (50%) is van mening dat de huidige financiële crisis zeer grote gevolgen voor de wereldeconomie heeft; 40% beschouwt de gevolgen als tamelijk groot; slechts 5% van de Europeanen is van mening dat er geen echte of helemaal geen gevolgen zullen zijn; het percentage "Weet niet"-antwoorden is relatief laag (5%). De nationale variaties voor deze vraag zijn uiterst klein. Het percentage dat van mening is dat er zeer grote gevolgen zullen zijn, is het hoogst in Griekenland en Slowakije (98%), Cyprus en Nederland (97%). Het is het laagst in Portugal (80%), Letland en Italië (85%). b. In de toekomst Een grote meerderheid van de ondervraagden (81%) is van mening dat de huidige economische en financiële crisis in de komende vijf jaar grote gevolgen voor de wereldeconomie zal hebben (35% is van mening dat ze zeer groot zullen zijn, 46% dat ze tamelijk groot zullen zijn). Ook wat de gevolgen in de toekomst betreft, is het pessimisme het wijdst verspreid in Griekenland en Slowakije (93%), maar het is ook groot in Luxemburg (90%). Het percentage burgers dat deze mening is toegedaan, is het laagst in Denemarken (53%), Bulgarije (70%), Finland en Letland (74%). B. Gevolgen voor de Europese economie a. Nu 90% van de ondervraagden is van mening dat de financiële crisis grote gevolgen voor de Europese economie heeft. Het percentage antwoorden "zeer grote gevolgen" is 48%, met nog eens 42% van de ondervraagden dat zegt dat de huidige crisis "tamelijk grote gevolgen" voor de Europese economie heeft. Slechts 5% antwoordt "Weet niet". De variaties zijn opnieuw klein (13%) en de angst groot: 5

6 het grootst in Griekenland (99%), België en Slowakije (96%); het kleinst in Portugal (81%), Roemenië, Polen, Italië en Bulgarije (86%). b. In de toekomst Gemiddeld is 81% van de ondervraagden van mening dat de crisis de komende vijf jaar grote gevolgen voor de Europese economie zal hebben (33% van de ondervraagden is van mening dat de crisis zeer grote gevolgen zal hebben, 48% dat ze tamelijk groot zullen zijn) het percentage "Weet niet"-antwoorden bedraagt 8%. de 3 meest "pessimistische" lidstaten op dit punt zijn opnieuw Griekenland (92% is van mening dat de gevolgen groot zijn), Slowakije (91%) Hongarije (90%). het kleinste percentage ondervraagden is gemeten in Denmarken (50%), gevolgd door Bulgarije (71%) en Finland (72%). C. Gevolgen voor de nationale economie a. Nu Opnieuw is 90% van de ondervraagden in de EU van mening dat de financiële crisis nu al grote gevolgen heeft voor de economie van zijn land (51% "zeer grote gevolgen" en 39% "tamelijk grote"). Estland, Griekenland en Hongarije zijn de lidstaten waar het percentage burgers dat van mening is dat de gevolgen voor de nationale economie groot zijn, het hoogst is (97% in alle drie de landen). Dit percentage is het laagst in Denemarken (77%), Polen (82%), Portugal en Oostenrijk (83%). b. In de toekomst 81% van de Europeanen is van mening dat de gevolgen voor zijn nationale economie in de komende vijf jaar groot zijn (36% "zeer groot" en 45% "tamelijk groot"). Het percentage van deze antwoorden is het hoogst in Griekenland (93%), Hongarije (93%) en Slowakije (91%). 6

7 Opnieuw is het veruit het laagst in Denemarken (45%), gevolgd door Finland (70%) en Duitsland (73%). D. Gevolgen voor de persoonlijke situatie De resultaten geven aan dat, hoewel vele Europeanen zich zorgen maken over de gevolgen van de crisis voor hun persoonlijke situatie, zij zich meer zorgen lijken te maken over de gevolgen op andere niveaus. a. Nu Meer dan de helft van de ondervraagden (58%) neemt al persoonlijk de gevolgen van de crisis in zijn leven waar, waarvan: 20% zegt dat zij zeer grote gevolgen voor hem persoonlijk heeft, 38% zegt dat deze gevolgen tamelijk groot zijn. De variaties onder de lidstaten zijn groter dan degene die worden vastgesteld, wanneer wordt gepeild naar de mening over de gevolgen voor de verschillende niveaus van de economie. Het verschil kan oplopen tot 61%. Het percentage burgers dat zegt dat de gevolgen voor hem persoonlijk belangrijk zijn, is het hoogst in Griekenland en Hongarije (88%) en in Estland (82%). Het is het laagst in drie Scandinavische landen: Denemarken (22%), Zweden (24%) en Finland (27%). b. In de toekomst 56% van de Europeanen verwacht dat de gevolgen van de economische en financiële crisis voor hem persoonlijk in de komende vijf jaar groot zullen zijn (waarvan 18% gemiddeld zegt dat zij "zeer groot" en 38% dat zij "tamelijk groot" zullen zijn). Er zijn aanzienlijke variaties onder de lidstaten, waarbij het verschil tot 51% bedraagt. Het pessimisme met betrekking tot de gevolgen van de crisis op persoonlijk niveau is het grootst in Griekenland (89%), Hongarije (86%) en Litouwen (77%). 7

8 Het is het kleinst in Denemarken (15%), Finland (27%) en Nederland (28%). II. De spelers die het meest in staat zijn om de financiële crisis aan te pakken en de middelen die zij moeten inzetten om dit te doen A. De actoren QD3 Welke van deze spelers is, volgens u, in staat om het meest effectief op te treden tegen de gevolgen van de financiële en economische crisis? 25% van de ondervraagden is van mening dat de G8 het meest in staat is om deze rol te spelen, 17% de Europese Unie, 15% de Verenigde Staten, 14% zijn nationale regering, 10% het Internationaal Muntfonds. 8

9

10 De perceptie van wie het meest in staat is om de crisis effectief aan te pakken, schommelt tussen de EU-lidstaten erg. De G8: - wordt gezien als het meest hiertoe in staat door het grootste aantal ondervraagden in Nederland (36%), Duitsland (35%) en Zweden (34%); - wordt gezien als het minst hiertoe in staat in Malta (10%), Roemenië (11%) en Ierland (12%). De Europese Unie: - wordt gezien als de speler die het meest in staat is om de economische en financiële crisis aan te pakken door het hoogste percentage ondervraagden in Griekenland (28%), Cyprus (27%) en Polen (26%); - wordt gezien als het minst hiertoe in staat in het VK (6%), Zweden (8%) en Denemarken (9%). De Verenigde Staten: - worden gepercipieerd als de meest effectieve speler door het hoogste percentage burgers in Zweden (31%), Denemarken (29%), Frankrijk en België (22%); - krijgen het laagste percentage antwoorden in Griekenland (6%), Bulgarije en Litouwen (8%). De nationale regering: - wordt gezien als de meest effectieve speler door het hoogste percentage ondervraagden in Roemenië (32%), het VK (20%) en Ierland; - wordt gekozen door het laagste percentage burgers in de Tsjechische Republiek (6%), Nederland en Bulgarije (7%). Het IMF: - wordt het vaakst gekozen in Finland (22%), Nederland (17%), Letland en Griekenland (14%); - krijgt het laagste percentage antwoorden in Bulgarije (5%), Zweden (6%), Polen, Portugal en Ierland (7%). Sociaal-demografische variaties: Jonge ondervraagden en ondervraagden met een hoger opleidingsniveau hebben meer vertrouwen in de G8 dan gemiddeld.

11 Voor personen die thuis blijven (huisvrouwen/-mannen), is het onwaarschijnlijker dat zij de Europese Unie zien als de speler die hiertoe het meest in staat is. B. Individuele of collectieve reactie? a. De perceptie: QD4 Zou u zeggen dat tot nu toe, als het gaat om het omgaan met de financiële en economische crisis, de verschillende lidstaten van de Europese Unie eerder individueel of eerder op gecoördineerde wijze met de andere EU-landen optraden? De ondervraagden werd eerst gevraagd naar hun perceptie van de manier waarop de diverse lidstaten tot nu toe tegen de financiële en economische crisis hebben opgetreden. 44% van de Europeanen is van mening dat de lidstaten eerder individueel hebben opgetreden; 39% zegt dat de lidstaten eerder op gecoördineerde wijze met de andere EUlanden hebben opgetreden; een hoog percentage (17%) antwoordde op deze vraag "Weet niet". De opinie dat de lidstaten individueel hebben opgetreden, is het wijdst verspreid in Denemarken (71%), Nederland (66%) en België (58%). De opinie dat deze actie een gecoördineerde inspanning was, is het wijdst verspreid in Finland (55%), de Tsjechische Republiek (53%) en Letland (50%). 11

12 In sommige landen koos een meerderheid van de ondervraagden "Weet niet", met name in de twee nieuwste lidstaten Roemenië (43%) en Bulgarije (41%). b. De wens QD5 Zou u als burger zeggen dat u beter beschermd zou worden (ten aanzien van de huidige financiële en economische crisis) als (ONS LAND) maatregelen zou nemen en deze individueel of op gecoördineerde wijze met de andere EU-landen zou toepassen? 61% van de Europeanen zegt dat hij zich beter beschermd zou voelen, als zijn land maatregelen zou nemen en deze op gecoördineerde wijze met de andere EU-landen zou toepassen. 26% zou zich beter beschermd voelen, als zijn land maatregelen zou nemen en deze individueel zou toepassen 13% antwoordde op deze vraag "Weet niet". 12

13

14 Met de andere EU-landen gecoördineerde maatregelen krijgen de meeste steun in Estland (83%), Griekenland (78%) en Hongarije (76%). Het nemen van individuele maatregelen krijgt de meeste steun in het VK (41%), Roemenië (36%), Denemarken en Oostenrijk (33%). Er zij evenwel op gewezen dat het percentage ondervraagden dat collectief optreden steunt, in deze landen nog altijd hoger is dan het percentage dat individuele maatregelen steunt. Het aantal "Weet niet"-antwoorden is behoorlijk hoog in drie landen: Ierland (30%), Portugal (28%) en Roemenië (25%). Sociaal-demografische variaties: Personen die geen opleiding hebben genoten na de leeftijd van 20 jaar en ondervraagden die een managementfunctie bekleden, zouden zich meer beschermd voelen, als gecoördineerd zou worden opgetreden. Huisvrouwen/-mannen zouden zich meer beschermd voelen, als de landen individueel zouden optreden. C. Meest effectieve maatregelen die de EU kan nemen QD9 Bepaalde maatregelen die bedoeld zijn om de huidige economische en financiële crisis te bestrijden worden momenteel binnen de Europese instellingen besproken. Kunt u voor elk van deze maatregelen aangeven of u denkt dat dit doeltreffend of niet doeltreffend zou werken in het bestrijden van de crisis?

15 De resultaten geven aan dat alle vier de maatregelen die in het Europees Parlement worden besproken, door een meerderheid van de ondervraagden worden gesteund. a. Een sterkere coördinatie van het economische en financiële beleid tussen alle EUlidstaten wordt gezien als zeer of redelijk doeltreffend door 71% van de Europeanen. deze maatregel wordt gezien als doeltreffend door de hoogste percentages ondervraagden in Griekenland (89%), Cyprus (87%) en België (85%); de laagste percentages ondervraagden die deze maatregel zo beoordelen, zijn gemeten in het VK en Letland (57%) en in Portugal (58%). b. Toezicht en supervisie door de Europese Unie op de activiteiten van de belangrijkste internationale financiële groepen wordt gezien als een doeltreffende maatregel in de strijd tegen de economische en financiële crisis door 67% van de ondervraagden in de EU. de meeste ondervraagden die deze maatregelen als doeltreffend beschouwen, zijn te vinden in Griekenland en Cyprus (83%) en in Slowakije (82%); de laagste percentages ondervraagden met deze opinie zijn te vinden in het VK, Estland (52%) en Letland (54%). 15

16 c. Supervisie door de Europese Unie wanneer overheidsgeld gebruikt wordt om een financiële instelling te redden wordt ook als doeltreffende maatregel beoordeeld door 67% van de ondervraagden in de hele EU. deze maatregel wordt als doeltreffend beschouwd door de hoogste percentages burgers in Griekenland (85%), Slowakije (83%) en Cyprus (82%) en door de laagste percentages in het VK en Denemarken (49%) en in Estland (52%). d. Een belangrijkere rol voor de Europese Unie op een internationaal niveau in de regelgeving van financiële diensten wordt gezien als doeltreffende maatregel door 66% van de Europeanen (17% ziet deze maatregel als "zeer doeltreffend" en 49% als "redelijk doeltreffend"). deze maatregel wordt het meest gesteund door de ondervraagden in Griekenland (86%), Cyprus (85%) en Slowakije (81%); hij wordt het minst gesteund in Letland (46%), het VK (51%) en Estland (54%). 16

17 III. Rol van de euro in de financiële crisis A. Beschermende rol van de euro in de 27 lidstaten QD8 Over het algemeen heeft de euro de negatieve effecten van de huidige financiële en economische crisis verzacht. 44% van de burgers is van mening dat de euro de negatieve effecten van de huidige financiële en economische crisis niet heeft verzacht (18% is het helemaal met de stelling oneens, 26% is het er eerder mee oneens). 39% van de ondervraagden is van mening dat de euro de negatieve effecten heeft verzacht (10% is het helemaal met de stelling eens, 29% is het er eerder mee eens). Een relatief hoog percentage (17%) heeft deze vraag niet beantwoord. 17

18

19 In de tabel zijn de volgende resultaten te zien: de percentages ondervraagden die het ermee eens zijn dat de euro een positieve rol heeft gespeeld, liggen het hoogst in Slowakije (66%), Finland (61%) en België (54%); de overtuiging dat de euro niet heeft geholpen tegen de negatieve effecten van de crisis, is het minst verspreid in de Tsjechische Republiek (56% is daar deze mening toegedaan), Duitsland en het VK (54%). er zijn 17 landen waar het percentage ondervraagden dat van mening is dat de euro een positieve rol heeft gespeeld door de effecten van de crisis te verzachten, hoger ligt dan het percentage met de tegenovergestelde opinie (SK, FI, BE, SI, IT, EL, NL, LU, CY, MT, AT, HU, IE, PT, EE, PL, RO); er zijn 9 landen waar een relatieve meerderheid van mening is dat de euro de effecten van de crisis niet heeft verzacht (BG, UK, LV, LT, CZ, DE, SE, DK, FR); in Spanje houden de opinies elkaar perfect in evenwicht (41% vs. 41%); in de twee landen die het recentst zijn toegetreden (BG, RO), ligt het percentage "Weet niet"-antwoorden zeer hoog: Bulgarije 51% en Roemenië 41%.

20 B. Gevoel beschermd te zijn de landen van de eurozone De burgers in de landen van de eurozone werd gevraagd of zij het eens zijn met de volgende stelling: QD6a (ONS LAND) zou, ten aanzien van de huidige financiële en economische crisis, beter beschermd zijn geweest als we de (OUDE NATIONALE MUNT) hadden gehouden. De antwoorden op deze vraag zijn op EU-niveau gelijk verdeeld, maar er zijn grote verschillen tussen de landen. 45% van de ondervraagden is het met de stelling eens (22% is het er helemaal mee eens, 23% is het er eerder mee eens); 45% van de ondervraagden is het met de stelling oneens (24% is het er helemaal mee oneens, 21% is het er eerder mee oneens); 10% van de ondervraagden antwoordde "Weet niet". 20/25

21 de stelling dat het land beter af zou zijn met zijn oude nationale munt, heeft de meeste aanhangers in Portugal (62%), Italië en Spanje (53%); zij krijgt de minste aanhang in Slowakije en Finland (72%) en in Slovenië (71%), waarbij Slowakije en Slovenië bij de landen zijn die het recentst de euro hebben ingevoerd; in 12 van de 16 landen is een meerderheid van mening beter beschermd te zijn geweest dankzij de euro (SK, FI, SI, NL, LU, IE, MT, BE, AT, FR, DE, EL); de opinie dat de bescherming beter zou zijn geweest door de oude nationale munt dan door de euro, heeft maar in vier landen meer aanhang (PT, IT, ES en CY). Sociaal-demografische variaties: voor vrouwen is de waarschijnlijkheid groter dat zij van mening zijn dat hun land beter beschermd zou zijn geweest met de oude nationale munt dan voor mannen (49% vs. 41%). Hetzelfde geldt voor ondervraagden die geen opleiding hebben genoten na de leeftijd van 15 jaar of jonger (59% vs. een EU-gemiddelde van 45%) en voor personen die thuis blijven (56%); het gevoel beschermd te zijn dankzij de euro is wijder verspreid bij personen die werken. Terwijl het EU-gemiddelde 45% bedraagt, is het 67% voor managers, 51% voor zelfstandigen, 64% voor personen die opleiding hebben genoten tot de leeftijd van 20 jaar of ouder en 53% voor wie nog studeert. C. Gevoel beter beschermd te zijn de landen die niet behoren tot de eurozone Drie landen hebben de euro verworpen. Acht landen zijn verplicht hem in te voeren. Hen is de volgende vraag gesteld: QD6b (ONS LAND) zou, ten aanzien van de huidige financiële en economische crisis, beter beschermd zijn geweest als we de gemeenschappelijke Europese munt, de euro, hadden ingevoerd. 21/25

22 Terwijl het gemiddelde antwoord voor de eurozone aangeeft dat de ondervraagden daar van mening zijn niet beter beschermd te zijn met de euro dan met hun oude nationale munt, zijn er grote variaties tussen de lidstaten die de euro hebben verworpen en degene die verplicht zijn hem in te voeren. Buiten de eurozone: gemiddeld 46% is het ermee oneens dat hij beter beschermd zou zijn met de euro (23% is het er helemaal mee oneens en 23% is het er eerder mee oneens); 36% van de ondervraagden is het ermee eens (11% is het er helemaal mee eens, 25% is het er eerder mee eens); opnieuw is het percentage "Weet niet"-antwoorden hoog: 18%. Variaties onder de landen die de euro moeten invoeren: De ondervraagden die er het meest van overtuigd zijn dat zij beter tegen de financiële en economische crisis beschermd zouden zijn, als zij de euro hadden, zijn te vinden in Hongarije (61%), Roemenië (44%) en Polen (41%). Deze drie landen zijn verplicht de euro in de toekomst in te voeren. Afgezien van de drie landen die de euro al hebben verworpen (zie paragraaf hieronder), is het gevoel dat de euro niet meer bescherming zou hebben geboden dan de nationale 22/25

23 munt, sterk aanwezig in: de Tsjechische Republiek (58%), Litouwen (55%) en Letland (50%). In de drie landen die de invoering van de euro al hebben verworpen, bedraagt het percentage ondervraagden dat het niet met de stelling eens is, 61% in Denemarken, 59% in het VK en 54% in Zweden. In de twee landen die zijn toegetreden in 2007, is het percentage "Weet niet"-antwoorden hoog: in Bulgarije 40% en in Roemenië 37%. Sociaal-demografische variaties: mannen zijn meer dan vrouwen (40% tegenover 31%) van mening dat hun land beter beschermd zou zijn met de euro. Dezelfde trend tekent zich af wat het opleidingsniveau betreft. Terwijl het gemiddelde 36% bedraagt, haalt het antwoord dat de euro meer bescherming biedt, 43%. Deze overtuiging neemt toe met het opleidingsniveau, studenten zijn het ook vaker dan gemiddeld met de stelling eens (43% tegenover 36%). Het tegenovergestelde geldt voor ondervraagden die geen opleiding hebben genoten na de leeftijd van 15 of jonger, waar 51% het met de stelling oneens is, en gepensioneerde ondervraagden met 50%. 23/25

24 D. Landen die verplicht zijn de euro in te voeren: versnelde invoering of niet Deze vraag werd gesteld in Bulgarije, de Tsjechische Republiek, Estland, Hongarije, Litouwen, Letland, Polen en Roemenië, landen die verplicht zijn de euro de komende jaren in te voeren: QD7 Zoals u weet, zal (ONS LAND) de gemeenschappelijke Europese munt, de euro, de komende jaren invoeren. Wilt u deze invoering persoonlijk? In de landen die verplicht zijn de euro in te voeren: is 29% van de ondervraagden voorstander van een versnelling van het proces; is 29% voorstander van een vertraging van het proces; zegt 19% van de ondervraagden dat het proces moet worden voortgezet als gepland, zonder de snelheid te veranderen; zegt slechts 7% dat het volledig moet worden stopgezet; antwoordde 16% "Weet niet". 24/25

25 de steun voor een versnelling van het proces is het grootst in Hongarije (47%) en Roemenië (35%); de wens het proces te vertragen is het sterkst in Litouwen (50%) en Polen (41%); in Estland is 42% van de ondervraagden van mening dat het proces moet worden voortgezet als gepland. Dit is ook het geval voor 34% in Bulgarije. Sociaal-demografische variaties: voor mannen is het waarschijnlijker dat zij van mening zijn dat het proces moet worden versneld dan vrouwen (34% vs. 24%); deze opinie neemt af met de leeftijd van de ondervraagden, neemt toe met hun opleidingsniveau en is wijder verspreid onder zelfstandigen (36%) en managers (35%); personen van 55 of ouder, gepensioneerde ondervraagden en personen die geen opleiding hebben genoten na de leeftijd van 15 of jonger zijn het sterkst voorstander van een stopzetting van het proces (telkens 10%). Afdeling analyse van de publieke opinie Jacques Nancy Tel Nives Žun Tel Elise Defourny Tel /25