DATA OVER SPIJBELEN: WAT IS ER? WAAR VIND IK HET? HOE GA IK ER MEE OM?

Transcriptie

1 DATA OVER SPIJBELEN: WAT IS ER? WAAR VIND IK HET? HOE GA IK ER MEE OM? Gil Keppens Onderzoeksgroep TOR (Vrije Universiteit Brussel)

2 BASIS OBPWO 11.03: Van occasionele tot reguliere spijbelaar: een onderzoek naar het profiel van spijbelaars en de invloed van school en omgeving op spijbelen Gil Keppens, Bram Spruyt & Lilith Roggemans SONO onderzoekslijn 1.2: Preventie van spijbelen en vroegtijdig schoolverlaten Gil Keppens & Bram Spruyt

3 OVERZICHT VAN DEZE PRESENTATIE 1)Wat weten we over spijbelen? Zowel de gekozen definitie als de gekozen databron kunnen de inschatting van het voorkomen van spijbelen sterk beïnvloeden 2) Welke data zijn er voorhanden? 3) Hoe kunnen we er mee aan de slag?

4 SPIJBELEN ALS EEN PROCES VAN SCHOOLONTHECHTING Occasioneel spijbelen Frequent spijbelen Vroegtijdig schoolverlaten Spijbelen = elke afwezigheid van school terwijl men er eigenlijk had moeten zijn Spijbelen is geen op zichzelf staande gebeurtenis, maar een onderdeel in een proces van schoolonthechting Spijbelen is een belangrijke voorspeller van vroegtijdig schoolverlaten: è Analyse van registratiecijfers op een zo laag mogelijk niveau (best vanaf de eerste B-code) om vroeg te kunnen ingrijpen

5 ZELF-GERAPPORTEERD SPIJBELEN: HET BELANG VAN HET KIJKEN NAAR OCCASIONEEL SPIJBEEN De overgrote meerderheid van de leerlingen spijbelt nooit Occasioneel spijbelen ontspoort niet altijd Spijbelen komt vaker voor in steden Duidelijke verschillen tussen scholen

6 ONGELIJKHEID IN HET SCHOLENLANDSCHAP MET BETREKKING TOT EEN VERSCHILLENDE INSTROOM % spijbelaars Laag Gemiddeld Hoog F-waarde P-waarde % jongens 55,74 49,49 53,84 21,10 <0,001 % allochtonen met een Turkse of Marokkaanse migratieachtergrond 9,81 23,49 26,13 427,99 <0,001 % allochtonen met een overige migratie-achtergrond 15,37 21,70 19,74 100,64 <0,001 % leerlingen met een vreemde thuistaal 21,93 41,61 49,55 492,49 <0,001 % leerlingen waarvan de moeder laag opgeleid is 11,05 18,28 22,07 265,97 <0,001 % leerlingen die reeds gebist hebben 35,66 41,10 52,70 442,50 <0,001 Scholen waar er veel gespijbeld wordt, worden ook in sterke mate geconfronteerd met een verschillende instroom. Het maken van een vergelijking van spijbelen tussen scholen heeft geen zin zonder rekening te houden met de instroomkenmerken. Spijbelcijfers gebruiken als een analyse-instrument en niet als een evaluatie-instrument.

7 OCCASIONEEL SPIJBELEN: GEDETAILLEERDE DATA Frequentie spijbelen Duur van het spijbelen Ouders/voogd op de hoogte of zelfs toestemming gegeven Plaats waar men de spijbeltijd doorbrengt Alleen of met anderen Tijdstip waarop beslissing tot spijbelen genomen werd Wie nam het initiatief Spijbelen om een specifieke les te missen

8 KENMERKEN VAN SPIJBELEN Kenmerken spijbelen Rijpercentage Plaats spijbeltijd: Thuis 55,8% Plaats spijbeltijd: Openbare plaats (bv. café) 17,8% Plaats spijbeltijd: verdoken plaats (bv. bij vrienden) 9,0% Ouders op de hoogte? Ja, maar geen toestemming 18,1% Ouders op de hoogte? Ja, en ze gaven toestemming 34,5% Ik was tijdens het spijbelen: alleen 39,3% Ik was tijdens het spijbelen: bij schoolgenoten 28,9% Ik was tijdens het spijbelen: bij vrienden die niet meer of naar een andere school gaan 15,7% Ik besliste minstens de dag op voorhand te zullen spijbelen 39,0% Ik besliste op het ogenblik zelf te zullen spijbelen 26,7%

9 KENMERKEN VAN SPIJBELEN Kenmerken spijbelen Rijpercentage Spijbelde NIET om een bepaalde les te missen 55,4% Spijbelde meerdere keren of vaak om een bepaalde les te missen 19,7% Spijbelde zonder dat iemand mij aanspoorde 79,5% Spijbelde omdat andere schoolgaande vrienden het voorstelden 13,5% Frequenties stemmen niet overeen met gangbare beeld van spijbelen Veel spijbelen blijft onder de radar. 60% van de spijbelaars geeft aan dat ze niet betrapt werden. Spijbelen gebeurt vaak met medeweten of goedkeuring van de ouders. Veel spijbelen blijft onder de radar en bevindt zich dus niet in registratiedata Om spijbelen op school correct in te schatten: (1) kijkt men best naar alle afwezigheidscodes (2) zoekt men best naar patronen in afwezigheden

10 OVERZICHT VAN DEZE PRESENTATIE 1) Wat weten we over spijbelen? 2)Welke data zijn er voorhanden? op lokaal niveau: cijfermateriaal van AGODI op school niveau: schoolspecifieke registratiedata 3) Hoe kunnen we er mee aan de slag?

11 CIJFERMATERIAAL OP LOKAAL NIVEAU Rapporten problematische afwezigheden en tucht (AGODI) Schooljaren , , en Aantal leerlingen dat minstens 5, 10, 15 of 30 halve dagen problematisch afwezig was (B-code) Een B-code is niet hetzelfde als spijbelen! Een leerling die ziek is maar geen dokter of ouderbriefje indient krijgt een B-code Alle vormen van berekend spijbelen of oudergemotiveerd verzuim ontbreken in deze data

12 DATA PROVINCIE LIMBURG 15% 14% 13% 12% 11% 10% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % leerlingen uit secundair onderwijs per categorie B-code schooljaar % Aantal lln 5-9 PA-codes Aantal lln PA-codes Aantal lln PA-codes Aantal lln minstens 30 PA-codes Streekplatform Kempen Antwerpen Vlaanderen

13 % leerlingen uit secundair onderwijs met 5-9 PA-codes GEMIDDELDE WESTERLO VORSELAAR TURNHOUT NIJLEN MOL LILLE KASTERLEE HOOGSTRATEN HERENTALS HEIST-OP-DEN-BERG GEEL BEERSE BALEN ARENDONK

14 % leerlingen uit secundair onderwijs met PA-codes GEMIDDELDE WESTERLO VORSELAAR TURNHOUT NIJLEN MOL LILLE KASTERLEE HOOGSTRATEN HERENTALS HEIST-OP-DEN-BERG GEEL BEERSE BALEN ARENDONK

15 % leerlingen uit secundair onderwijs met PA-codes GEMIDDELDE WESTERLO VORSELAAR TURNHOUT NIJLEN MOL LILLE KASTERLEE HOOGSTRATEN HERENTALS HEIST-OP-DEN-BERG GEEL BEERSE BALEN ARENDONK

16 % leerlingen uit secundair onderwijs met > 30 PA-codes GEMIDDELDE WESTERLO VORSELAAR TURNHOUT NIJLEN MOL LILLE KASTERLEE HOOGSTRATEN HERENTALS HEIST-OP-DEN-BERG GEEL BEERSE BALEN ARENDONK

17 EVOLUTIE LEERLINGEN MET MINSTENS 30 B-CODES IN VLAANDEREN Type Vlaanderen 2013 Vlaanderen 2014 Vlaanderen 2015 Vlaanderen ,60% 0,80% 0,90% 0,90% 2 ASO 0,10% 0,20% 0,20% 0,24% 2 BSO 5,10% 5,90% 6,80% 7,50% 2 KSO 1,40% 1,40% 1,50% 1,59% 2 TSO 0,70% 1,00% 1,10% 1,44% 3 ASO 0,30% 0,30% 0,40% 0,46% 3 BSO 4,20% 5,30% 6,40% 7,32% 3 KSO 1,50% 2,10% 2% 2,60% 3 TSO 1,10% 1,30% 1,80% 1,86% HBO 1,50% 0,00% 2,10% 2,09% OKAN 9,50% 11,70% 15,90% 18,19% DBSO 39,40% 45% 48,50% 49,1%%

18 CIJFERMATERIAAL OP SCHOOLNIVEAU Analyse van geregistreerde afwezigheden Kenmerken: Overzicht van alle afwezigheidscodes vanaf eerste code Data beschikbaar op het niveau van de code de leerling de klas Voorwaarde: Afspraken over registratie van B- en L-codes Afspraken over registratie van afwezigheden door leerkrachten Afspraken over monitoring Z- en D-codes

19

20 CIJFERMATERIAAL OP SCHOOLNIVEAU Afwezigheidscodes met omschrijving: B-code: Problematische afwezigheden D-code: Doktersattest Z-code: Ziekte (briefje van ouders of van meerderjarige leerling) O-code: Alle vormen van opvang en begeleiding van leerlingen die wegens pedagogische, juridische, sociale of persoonlijke redenen tijdelijk de lessen niet kunnen bijwonen, bv. time-out, zorgboerderij H-code: Revalidatie / onderzoeken die tijdens de lesuren uitgevoerd worden door schoolexterne hulpverleners of diensten in functie van het stellen van een diagnose of therapie R-code: Dagvaarding voor een rechtbank, familieraad, overmacht, maatregelen bijzondere jeugdzorg, religieuze feestdagen, afleggen van proeven voor de examencommissie, Vlaamse Scholierenkoepel, begrafenis- of huwelijksplechtigheden T-code: Definitieve uitsluiting (als tuchtmaatregel) L-code: Laattijdig aankomen

21 Vlaanderen is onderwijs & vorming