Beleidsdocument Kerkgroep Vieringen en Diensten

Transcriptie

1 Beleidsdocument Kerkgroep Vieringen en Diensten Concept ter bespreking, tijdens het BRM op Inhoud Inleiding... 2 Doelstelling en taken... 2 Bijeenkomsten... 3 Bemensing... 4 Vraagstukken

2 Inleiding De Protestantse Kerk Nederland (PKN) Oosterbeek-Wolfheze heeft in haar beleid de drieslag omgang met God, gemeenschap en inzet voor mensen en wereld centraal staan. Deze drie kernwaarden komen idealiter in elke kerkdienst naar voren. De kerkgroep die zich bezig zal houden met de liturgie en de kerkdiensten wil zich inzetten om al deze facetten naar voren te laten komen. 1 Het is niet makkelijk om een passende en omvattende naam te vinden voor deze kerkgroep. Liturgie alleen dekt de lading niet, vieringen lijkt niet passend wanneer we in ogenschouw houden dat ook uitvaarten erbij horen en eredienst wordt door sommigen als te hiëratisch beschouwd. Om zowel de vierende als dienende aspecten naar voren te laten komen, is gekozen voor de dubbele naam: kerkgroep Vieringen en Diensten. In onze gemeente blijkt het sociale aspect van de kerkdienst van groot belang. De ontmoeting, ruimte en aandacht voor iedereen, samen vormgeven van diensten en vieringen, samen een omgang met God zoeken. Uit de drieslag van kernwaarden in het beleid van de PKN Oosterbeek-Wolfheze blijken dus de aspecten omgang met God en gemeenschap centraal te staan in de kerkdiensten. Er moet een balans gevonden worden tussen een ontspannen en waarderende uitvoering van de dienst enerzijds en aandacht voor een goede en respectvolle uitvoering anderzijds. Doelstelling en taken De kerkgroep stelt zich als doel om verschillende vormen van vieren te ontwikkelen die eigentijds zijn, op de toekomst gericht en dienend aan de diversiteit van PKN Oosterbeek-Wolfheze. Eigentijds en op de toekomst gericht betekent hier niet dat klassieke vormen van diensten of vieren zullen verminderen, eerder wordt bedoeld dat er ruimte is voor vernieuwing, waardering voor klassieke vormen en gericht op de breedte van de gemeente, dat alle leeftijden zich nu en in de toekomst thuis kunnen voelen. Ook wil zij het eenrichtingsverkeer doorbreken, dat het niet gaat om vieringen en diensten waarin enkel de voorganger voorbereidt en handelt, maar dat het een samenspel is van voorganger en gemeente. De kerkenraad streeft ernaar om de eigen predikanten zoveel als mogelijk voor te laten gaan. De kerkgroep wil dit bereiken door zich zowel als klankbord, alsook als denktank op te stellen. Als klankbord hoort zij de behoeften van verschillende gemeenteleden en kan zij verschillende vormen van vieren samenkomen inzetten en evalueren. Op aanvraag kan zij bijvoorbeeld nieuwe liedbundels bekijken en onderzoeken of het passend is, of zich toeleggen op bijvoorbeeld meer muziek, stilte of symbolen tijdens diensten en vieringen. Als klankbord is zij gevoelig voor de spanning tussen behoefte aan variatie en de behoefte aan herkenning. Als denktank denkt zij na over vieringen en diensten die de gemeente dichter bij haar geloofservaring brengt. Zo houdt zij zich bezig met het onderzoeken van verschillende vormen van liturgie (liedkeuze, gebeden, rituele momenten) en ontwikkelt zij ook verschillende formats voor verschillende vieringen en diensten (denk aan vieringen waarin muziek, meditatie of een bepaalde doelgroep centraal staat). Ook onderhoudt zij contact met jong en oud, om verschillende vieringen en diensten te kunnen organiseren naar de specifieke behoeften, en contact met de diaconie, in verband met het Heilig Avondmaal. Wanneer het gaat om het praktische organiseren van een kerkdienst, legt zij zich toe op het zoeken van verschillende gemeenteleden voor bijdragen aan verschillende diensten, om te voorkomen dat zij elke viering organiseert en zo teveel een eigen stempel drukt op de diensten en vieringen. 1 Dit document is tot stand gekomen in samenwerking met een focusgroep uit de gemeente. Deze kerngroep bestond uit betrokken gemeenteleden, musici, diakenen en predikanten. De aanbevelingen in dit beleidsstuk zijn gebaseerd op de resultaten van deze avonden. 2

3 Ook schrijft zij een voorstel (in de vorm van een jaaragenda) aan de Kerkenraad over de themadiensten, waarbij gedacht wordt aan het aantal themadiensten, de invulling van de themadiensten en de spreiding van de themadiensten, het Heilig Avondmaal en reguliere diensten. Bijeenkomsten Om tot een dergelijke groep te komen, zal in eerste instantie een intensieve samenwerking nodig zijn. De aanbeveling vanuit de kerngroep is om in eerste instantie maandelijks samen te komen, tot er een basis staat van verschillende liturgieën van verschillende vieringen, er een minimale basiskennis over liturgie tot stand is gekomen en er een voorstel geschreven is voor de Kerkenraad. Deze basis zou al in 2017 gelegd kunnen worden, om zo in 2018 met regulier functioneren te kunnen beginnen. Dit regulier functioneren zal neerkomen op eens per 2 maanden te vergaderen, met uitzondering van de zomermaanden, dus 5 keer per jaar. Elke bijeenkomst zal gereflecteerd worden op de afgelopen vieringen en diensten en vooruit gekeken worden naar de komende diensten. De kerkgroep zal zich voornamelijk bezig houden met de organisatie en opzet van themadiensten, dat wil zeggen dat ze in samenwerking met de predikanten nadenken over hoe de diensten ingevuld kunnen worden en waar de predikanten ondersteuning nodig hebben. Verder kunnen er tijdens een bijeenkomst: - ideeën geïnventariseerd worden - afspraken worden gemaakt over wie de verantwoordelijkheid nemen voor de aankomende dienst - afspraken worden gemaakt over welke contacten aangeboord worden voor samenwerking en organisatie van de dienst Naast de vergaderingen (5 keer per jaar) bezoekt de kerkgroep ook vieringen en diensten bij andere gemeenten. Dit gluren bij de buren heeft tot doel diverse ervaringen op te doen ter inspiratie voor het organiseren van verschillende diensten. Omdat er in de toekomst behoefte is aan een orde van dienst die recht doet aan de leden van zowel de Vredebergkerk, alsook de Oude Kerk en Open Hof kerk, is het raadzaam om een hechte groep te creëren waarin eenieder zich veilig voelt om zijn eigen behoeftes en tradities te kunnen bespreken. Om dit te bereiken is het goed om aan het begin van elke vergadering een moment in te richten waarin men elkaar kan leren kennen. Bijvoorbeeld een rondvraag waarin gevraagd wordt naar persoonlijke beleving of huidige situatie. Daarnaast wordt aangeraden om samen te beginnen met een Iied en/of een gebed of bijbeltekst 2. 2 De motivatie hiervoor is tweeledig, ten eerste wordt vanuit de theorie van waarderende gemeenteopbouw een oproep gedaan om als werkgroep ook een kerkgroep te. Dat gebeurt door de groep op alle dimensies van de kern van het gemeente-zijn te richten zijn (Jan Hendriks, Verlangen en vertrouwen: het hart van gemeenteopbouw (Kampen: Uitgeverij Kok, 2008) pag. 251). Deze dimensies zijn omgang met God ( up ), dienst aan de wereld ( out ) en gemeenschap met elkaar ( in ) (Jan Hendriks, Goede wijn. Waarderende Gemeenteopbouw (Utrecht: Uitgeverij Kok, 2013) pag. 37). In de context van de kerkgroep Vieringen en diensten is de out het werk dat ze doen voor de gemeente, de in is de onderlinge relatie die opgebouwd wordt door elkaar ook persoonlijk vlak te leren kennen en de up wordt uitgevoerd door het samen bidden, zingen of lezen in de Bijbel. De tweede motivatie, is van praktische aard. Het in aspect is van belang om een veilige werksituatie te creëren, met name ook als er sprake is van negatieve reacties vanuit de gemeente of kritiek op liturgie en werkvormen. Als de groep onderling sterk staat, is het makkelijker om hiermee om te gaan. Het up aspect uitvoeren tijdens elke vergadering is, naast de bovenstaande theoretische motivatie, een manier voor de kerkgroep om liturgie, rituele handelingen en/of spiritualiteit ook praktisch te oefenen en te ervaren. 3

4 Bemensing Omdat de kerkgroep Vieringen en Diensten als kerngroep fungeert die samenwerkt met andere organen en zich toelegt op het betrekken van verschillende mensen bij de organisatie van vieringen en diensten, hoeft deze groep niet te groot te zijn. Toch is het raadzaam om een kern-groep te hebben die groot genoeg is, omdat niet elk lid van de kerkgroep altijd aanwezig zal (kunnen) zijn. Dit is bijvoorbeeld het geval voor de predikanten. Gedacht wordt aan een bezetting van ongeveer twaalf man, het liefst met diverse kerkelijke achtergronden en een gebalanceerde man/vrouw verdeling. Het is raadzaam om in ieder geval een musicus (organist) en een vertegenwoordiger uit de jeugdraad erbij te betrekken. Met het oog op de veranderingen met betrekking tot de kerkgebouwen, zou het ideaal zijn als er vanuit de Oude Kerk, Vredebergkerk en vanuit de Open Hofkerk iemand deelneemt, zodat de verschillende voorkeuren en tradities meegenomen kunnen worden. Ook de predikanten zijn idealiter lid van de kerkgroep, maar hoeven niet elke keer (beiden) aanwezig te zijn. Het staat ze uiteraard vrij om wel aanwezig te zijn, maar het is niet noodzakelijk. In de huidige situatie is er nog sprake van een aparte muziekgroep. Deze zal worden opgenomen in de kerkgroep Vieringen en diensten. Vanuit het Breed Moderamen is aangedragen om de kerkgroep te laten leiden door een diaken, om de link met de diaconie te borgen ten aanzien van de inrichting van de erediensten met Heilig Avondmaal. Dit is geen harde eis, het belangrijkste is dat de link met de diaconie geborgen is. Vraagstukken Om een voorstel te kunnen schrijven voor de Kerkenraad, heeft de kerkgroep Vieringen en Diensten kaders nodig vanuit de Kerkenraad, bijvoorbeeld met betrekking tot financiën. Momenteel is er een aparte groep voor de muziek, met een eigen budget, naast het budget dat bestaat voor de kerkdiensten. De muziekgroep zal worden opgenomen in de kerkgroep Vieringen en Diensten, evenals hun hun budget. Dit budget moet worden besteed aan de muziek tijdens de vieringen en diensten. De kerkgroep Vieringen en diensten kan na een evaluatie (eind 2018) een balans opmaken om te controleren of er op deze manier voldoende budget is, voor zowel de kerkdiensten als de muziek. Na onderzoek en evaluatie van nieuwe (liturgische) initiatieven, kan de kerkgroep een advies uitbrengen voor de vieringen en diensten, dat zowel met de kerkenraad alsook met het college van kerkrentmeesters besproken kan worden. 4

5 Bijlage 1 Eerste vergadering, voorbeeld agenda Voorbereiding: - een tekst, gedicht, gebed of Bijbeltekst zoeken. Eventueel muziek erbij of de muzikanten uit de kerkgroep vragen of zij het zouden willen spelen. - Een lijst met alle zondagen en extra diensten in het jaar (preekrooster bijvoorbeeld) 1. Beginnen met lied, gebed, Bijbeltekst en/of gedicht 2. Kennismaking in de vorm van een persoonlijke vraag over liturgie 3. Inventariseren van de binnengekomen ideeën, indien nodig worden deze nog op de agenda gezet. 4. Indien de groep groot genoeg is, is dit voldoende. Anders beginnen met inventarisatie wie er allemaal nog gevraagd kunnen worden en daarin verdelen wie wie vraagt. Ook de vraag naar de taakverdeling kan hier worden besproken. Taken als voorzitter, notulist, eventueel penningmeester, of indien gewenst dat deze laatste twee taken circuleren per vergadering. 5. Jaaragenda opstellen. Hierin staan alle bijzondere vieringen en diensten. Dat zijn zowel alle vaststaande feestdagen, alsook de jeugddiensten, oecumenische diensten en andere bijzondere vieringen. Ook worden er thema s bedacht voor diensten. Na het schrijven van deze agenda, kan deze naar het breed moderamen gestuurd ter goedkeuring. 6. Bespreken binnengekomen ideeën (Gaan we ze onderzoeken? Hoe gaan we dat doen? Wie doet dat?) 7. Afsluiten, eventueel met lied of gebed. Bijlage 2 Voorbeeld agenda vergadering Kerkgroep Vieringen en Diensten 1. Lied, gebed, Bijbeltekst en/of gedicht 2. Persoonlijke vraag naar ervaring in de liturgie (vb. mooie kerkdienst de afgelopen tijd o.i.d.) 3. Bespreken onderzochte ideeën. Indien positief, kan dit doorgegeven worden aan de nodige organen, zoals bijvoorbeeld BRM en CvR (indien er sprake is van aanschaf van bundels etc.) en/of kunnen ze dan al bij punt 5 ingezet worden. 4. Evaluatie kerkdiensten 5. Bespreken aankomende kerkdiensten. Ideeën bespreken en taakverdeling 6. Bespreken binnengekomen ideeën (Gaan we ze onderzoeken? Hoe gaan we dat doen? Wie doet dat?) 7. Afsluiten, eventueel met lied of gebed. 5

6 Bijlage 3 Huidige bemensing (onderstaande mensen hebben allen aangegeven deel te willen nemen aan de kerkgroep Vieringen en diensten) Jannie van Doorn (diaken) Petra Doorn (predikant) Rob van Doorn (musicus) Henk Gerritsen (organist) Henk Romein (diaken) Noortje Schonk (contact vanuit de jongerengroep) Oebele van Veen (predikant) Bij bovenstaande bemensing is de verhouding man-vrouw nog niet gelijk. Hier kan rekening mee gehouden worden bij het vragen van mensen. Er kunnen nog vijf mensen bij gevraagd worden. Geadviseerd wordt om nog te vragen: - een lid van de jeugdraad - minimaal één gemeentelid uit Wolfheze (Open Hofkerk) - minimaal één gemeentelid die een voorkeur heeft/had voor de Oude Kerk - gemeenteleden die in de muziek-commissie zaten 6