Financiering Bijstand. Bastiaan Ouwehand Tim Mulder

Transcriptie

1 Financiering Bijstand Bastiaan Ouwehand Tim Mulder

2 Onderwerpen 1. Verdeelmodel Gebundelde Uitkering hoe werkt de verdeling van middelen voor de bijstand? wijzigingen verdeelmodel Macrobudget: verhoogde instroom statushouders ROB advies Andere onderwerpen? 2

3 Financieringssystematiek bijstand WWB (2004): gemeenten volledig financieel verantwoordelijk Sturing door het Rijk via de financieringssystematiek Inkomensdeel: bijstandsuitkeringen en loonkostensubsidie Integratie-uitkering sociaal domein: re-integratiemiddelen Gemeenten hebben aangetoond verschil te kunnen maken CPB (2010): beroep op bijstand is met 8% afgenomen als gevolg van budgettering en decentralisatie van de bijstand naar gemeenten De financieringssystematiek van de Participatiewet / WWB Toereikend macrobudget Prikkel via objectief verdeelmodel Overschot vrij te besteden, tekort zelf aanvullen 3

4 Inkomensdeel bijstand Gebundelde Uitkering (BUIG): Participatiewet (inclusief loonkostensubsidie) IOAW IOAZ Bbz deel starters Ca.6 miljard te verdelen macrobudget: Rijk Gemeenten Verdeelsystematiek tbv verdeling 2019 aangescherpt 4

5 5 Hoe werkt verdeelmodel Gebundelde Uitkering?

6 Centrale vraag: wat is de kans op bijstand? Dit is afhankelijk van individuele kenmerken... Huishoudtype A: 0,2% Samenwonend 2 kinderen 45 en 40 jaar Nederlands Koopwoning Huishoudtype B:16% Alleenstaand 1 kind 42 jaar Nederlands Huurwoning Huishoudtype C: 5% Gehuwd 1 kind 35 en 29 jaar Niet-westerse achtergrond Huurwoning

7 Verdeelmodel Gebundelde Uitkering Uitgebreide set objectieve factoren, o.a: Huishoudsamenstelling Leeftijd Opleidingsniveau Zorggebruik Regionale arbeidsmarkt Kans op bijstand voor elk huishouden (hh) in Nederland Budgetbepaling: Kans op bijstand (hh) * Normbedrag (hh) 7

8 Uitkomsten per gemeente in Rekentool Uitkomsten per gemeente in rekentool

9 Rekenvoorbeeld fictieve gemeente Uitgaven: 50 miljoen Budget: 45 miljoen Inzicht rekentool: 2,5 miljoen tekort verklaard door macrotekort Werkelijk # hh > voorspeld # hh: ,5 miljoen Werkelijke prijs > voorspelde prijs: - 2 miljoen

10 Prijscomponent verder ontwikkelen Advies experts juni 2017: Verdeelmodel schat kans op bijstand goed genoeg in Maar onderzoek objectieve factoren prijscomponent SEO Stichting Economisch Onderzoek heeft dat i.s.m. Atlas voor Gemeenten in periode jan-mei 2018 gedaan. 10

11 Verklaring verschil werkelijke en voorspelde prijs Waarom werkelijke prijs voorspelde prijs? Verrekeningen door deeltijdwerk naast uitkering 11

12 12

13 13

14 Verklaring verschil werkelijke en voorspelde prijs Waarom werkelijke prijs voorspelde prijs? Verrekeningen door deeltijdwerk naast uitkering deeltijdwerk beïnvloedbaar door beleid Samenstelling bestand (bv. meer paren en minder alleenstaanden dan voorspeld) is onderdeel volumecomponent Handhavingsbeleid (bv. boetes en terugvorderingen) beïnvloedbaar door beleid Verrekeningen door andere uitkeringen objectieve factor 14

15 15 januari 2014

16 Ontwikkelen model voor prijscomponent Budgetbepaling: kans op bijstand * normbedrag * fractie (voor verrekening inkomsten deeltijdwerk en overige uitkeringen) 16

17 17

18 18

19 Proces na vaststelling eindrapportage SEO Adviezen experts, Raad voor Openbaar Bestuur en VNG Experts adviseren allen prijscomponent uit te breiden VNG volgt advies experts en onderzoekers voor verdeling 2019 SZW gaat prijscomponent uitbreiden Wijziging Besluit Participatiewet Ministerraad begin juli Juli/augustus: Toets Raad van State Voor 1 oktober: Bekendmaking voorlopige budgetten

20 20 Hoe komt het macrobudget bijstand tot stand?

21 Macrobudget Uitgangspunt: alle gemeenten samen ontvangen voldoende budget voor geraamde lasten Macrobudget = geraamd volume x geraamde prijs Opbouw raming macrobudget: Realisaties t-1 + Conjunctuur (rekenregel CPB) + Effecten rijksbeleid + Loon- en prijsontwikkelingen Waarom toch overschotten/tekorten? 21

22 Verhoogde instroom statushouders Voor 2018 en 2019 andere systematiek statushouders Voorheen: in- en uitstroom statushouders via realisaties t-1 Nu: verhoogde instroom en uitstroom statushouders voor cohort 2018 en 2019 vooraf meegeraamd Budget 2018: miljoen Vergunninghouders 18/19 in het macrobudget ( mln) Raming Aannames: 47% statushouders komt in bijstand Eerste 2 jaar geen uitstroom; daarna 5 jaren 12,5% Cumulatief ( ) bijstelling ook gunstig voor gemeenten 22

23 Proces April 2018: Nader voorlopig budget 2018 Realisaties 2017 en nieuwe inzichten conjunctuur Juni 2018: Voorjaarsnota Statushouders September 2018: Definitief budget 2018 Nieuwe inzichten conjunctuur, loon- en prijsontwikkeling Én voorlopig budget

24 ROB-advies Maart: ROB gevraagd te adviseren over systematiek macrobudget April: verzamelen en delen informatie Medio juni: aanbevelingen ROB Nacalculatie geen meerwaarde Conjunctuurregel werkt adequaat Verwerk objectieve niet-beïnvloedbare effecten vooraf in raming (statushouders) CPB-toets op raming van beleidseffecten Regel een tegemoetkoming voor tekorten 2016/2017 Blijf in gesprek Vervolgproces 24

25 25