Financiële effecten van de Participatiewet

Transcriptie

1 Financiële effecten van de Participatiewet Utrecht, 5 december 2012 Martin Heekelaar E: m.heekelaar@berenschot.nl M:

2 Wet werken naar vermogen wordt Participatiewet Invoering op 1 januari Komt op veel onderdelen overeen met de WWNV. Samenvoeging WWB, Wsw en een deel van de Wajong. Een systeem van loondispensatie zoals nu in de Wajong. Per 2014 is de Wajong alleen toegankelijk voor volledig en duurzaam arbeidsongeschikten. Huidige Wsw-ers en Wajongers worden niet herkeurd en er vindt geen verlaging plaats van de uitkering voor de bestaande groep Wajongers. Instroom in de Wsw stopt per Op termijn middelen beschikbaar voor structureel werkplekken beschut, afgestemd op 100% WML. Efficiencykorting op de rijksvergoeding WSW-zittend bestand Extra bezuiniging op het Werkdeel van 193 mln per jaar (28%) Vanaf 2015 in zes jaar stapsgewijs een quotum van 5% voor bedrijven met meer dan 25 werknemers. 2

3 Verwachte financiering Participatiewet Baten Lasten Budget inkomensdeel Uitkeringen WWNV Loondispensatie Ongedeeld re-integratiebudget: W-deel klassiek WSW zittend bestand WSW-beschut Ondersteuning begeleiding, bemiddeling WSW zittend bestand WSW-beschut Gemeentefonds (fictief budget W&I) Uitvoeringskosten Minimabeleid 3

4 Inkomensdeel 4

5 Verdeling o.b.v. objectieve maatstaven. 1. Lage inkomens jaar (% van huishoudens jaar met inkomen) 2. Eenouderhuishoudens jaar (% van huishoudens jaar) 3. Arbeidsongeschiktheidsuitkeringen (% van inwoners jaar) 4. Totaal allochtonen jaar (% van inwoners jaar) 5. Laag opgeleiden jaar (% van inwoners jaar) 6. Huurwoningen (% van het totaal aantal woningen) 7. Regionaal klantenpotentieel (in % van het aantal inwoners) 8. Inwoners in stedelijk gebied (% van inwoners) 9. Werkzame beroepsbevolking op COROP -niveau (% beroepsbevolking) 10. Banen handel en horeca in COROP-regio (% van totaal aantal banen) 11. Procentuele banengroei in COROP-regio 12. Aantal banen in COROP-regio (% van totale beroepsbevolking) 13. Gemiddelde jaarlijkse bevolkingsgroei jaar 5

6 maar feitelijk veel historische invloed Gemeenten met minder dan inwoners volledig historisch verdeeld en tussen de en mix van historisch en objectief 60% van de gemeenten wordt ex ante afgetopt. Ofwel worden voor een belangrijk deel gefinancierd o.b.v. het historisch aandeel. 6

7 Aandachtspunten t.a.v. de verdeling A.g.v. Participatiewet verwachten wij vooralsnog geen grote veranderingen in de financieringssystematiek van het inkomensdeel. Berenschot deed recentelijk onderzoek in opdracht van het ministerie naar een nieuw en verbeterd verdeelsysteem. Als dat leidt tot een nieuw verdeelmodel kan dat (vanaf 2014?) leiden tot grote herverdeeleffecten. 7

8 In de afgelopen jaren grote tekorten op het inkomensdeel a.g.v. Bestuursakkoord 2007 Mln Macrobudget I-deel Netto uitgaven Saldo % saldo 6,6% 5,1% 0,3% 0,8% 1,8% -2,4% -8,5% -16,7% -- 8

9 Vanaf 2012 weer een normaal macrobudget BA 2007 liep af in Vanaf 2012 is het macrobudget weer in overeenstemming met de verwachte macro uitgaven. Over 2011 vroegen meer dan 300 gemeenten een IAU aan. (aanvraag in 2012; betaling in 2013) In 2013 wordt rekening gehouden met een herverdeling van 288 mln a.g.v. IAU en MAU. Onze verwachting: normalisering vanaf

10 Hoeveel kunnen we besparen op het inkomensdeel? Ramen van de toekomstige budgetten en uitgaven is lastig, maar noodzakelijk voor een goede financiële sturing. Ga voor de raming van het toekomstige budget (vooralsnog) uit van het huidige financieringssysteem. Voor Arnhem berekenden we een reëel volumereductiepotentieel van 600 WWB-ers. Advies: hanteer een ambitieuze volumedoelstelling, maar zorg voor een voldoende grote behoedzaamheidsreserve 10

11 Ongedeeld re-integratiebudget Werkdeel klassiek Budget zittend bestand WSW Budget beschutte werkplekken 11

12 Opeenvolgende bezuinigingen op het WWB-werkdeel Mln Oorspronkelijk W-deel Korting Balkenende Budget na 1e korting Ombuiging Rutte I Budget na 2e korting Ombuiging Rutte II Diverse mutaties pm pm pm pm Nieuw budget W-deel pm 567+pm 529+pm 490+pm Let op: In 2012 zit er nog veel geld in de Reserveringsregeling. Effect van de korting vooral voelbaar vanaf

13 Budget zittend bestand WSW LET OP: RAMINGEN ZIJN INDICATIEF!! Mln Oorspronkelijk budget Rijksvergoeding > Huidig budget Rijksvergoeding > Stop op de instroom Nieuw budget Onze verwachting: budget wordt toegevoegd aan ongedeeld re-integratiebudget en verdeeld op basis van actuarieel geschatte ontwikkeling WSW-volume 13

14 Werkplekken beschut Voor de werkplekken beschut zal vanaf 2015 naar verwachting stapsgewijs extra geld worden toegevoegd aan het ongedeeld re-integratiebudget o.b.v. de (veronderstelde) vergoeding van ,-. Onze inschatting is dat er jaarlijks middelen beschikbaar komen voor 1700 extra werkplekken beschut. 14

15 Financiële problematiek WSW is tweeërlei 1. Verlaging rijksvergoeding 2. Verslechterde economische situatie leidt tot lagere omzetten 15

16 Cluster W&I in het Gemeentefonds T.b.v. de uitvoeringskosten WWB en bijzondere bijstand Landelijk circa 1,6 mld 16

17 Cluster W&I GF Arnhem 2012 Gewicht Aantal Bedrag huishoudens met laag inkomen 38, huishoudens met laag inkomen (drempel) 53, Bijstandsontvangers 1.346, ABW schaalnadeel ,32 0, ABW schaalvoordeel 3.711, klantenpotentieel regionaal 1, uitkeringsontvangers 16, inwoners 0, vast bedrag voor iedere gemeente 6952, ,91 totaal basis inclusief UF (1,532)

18 Financiering uitvoeringskosten gemeente Arnhem 2012 Werkdeel 14,7 mln Cluster W&I / gemeentefonds 26,4 mln 8,3 mln 11,4 mln Overige besteding re-integratie 6,4 mln Uitvoeringskosten WWB 19,7 mln Minimabeleid 11,8 mln Bestedingen buiten W&I 3,2 mln NB: cluster W&I in 2010 en 2011 resp. 25,8 mln en 25,3 mln 18

19 Conclusies uitvoeringskosten WWB Onduidelijk is of en zo ja in welke mate SZW gaat compenseren voor de extra uitvoeringskosten Participatiewet (oplopend volume) Een deel van het GF-cluster W&I wordt in Arnhem in 2012 niet aan W&I besteed, maar is elders binnen de gemeentebegroting belegd (3,2 mln) Een deel van de uitvoering wordt gefinancierd vanuit het re-integratiebudget. Deze komt mogelijk extra onder druk te staan vanwege de grote bezuinigingen op de re-integratie. 19

20 Bijlagen 20

21 Bijlage: ontwikkeling WWB-dichtheid Referentiegemeenten: Nijmegen Emmen Vlaardingen Schiedam Kerkrade Leeuwarden Groningen 's-gravenhage Heerlen Amsterdam 21

22 Bijlage: verhouding objectieve en feitelijke bijstandsdichtheid 22

23 Bijlage: drie scenario s voor de volumeontwikkeling WWB 23

24 Bijlage: drie scenario s voor de ontwikkeling van het budget inkomensdeel 24