Keuzedeel Duurzaamheid in het beroep D

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Keuzedeel Duurzaamheid in het beroep D"

Transcriptie

1 Keuzedeel Duurzaamheid in het beroep D

2 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v Auteur(s): Klasien van der Werf, Cornelie de Ruiter Titel: Keuzedeel Duurzaamheid in het beroep D ISBN: , maakt deel uit van pakket: Edu Actief b.v Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht ( Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in compilatiewerken op grond van artikel 16 Auteurswet kan men zich wenden tot de Stichting PRO ( De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden. Door het gebruik van deze uitgave verklaart u kennis te hebben genomen van en akkoord te gaan met de specifieke productvoorwaarden en algemene voorwaarden van Edu Actief, te vinden op

3 Inhoudsopgave Hoe werk je met een keuzedeel? Over dit keuzedeel Eigen duurzaamheid Duurzaamheid in het bedrijf Duurzaamheid in het beroep Theoriebronnen Bedrijven en afval Bodem, lucht en water Brainstormen Cradle-to-cradle De drie P's De drie P s bij duurzaam ondernemen Duurzaamheid Duurzaamheidsproblematieken en -thema s Duurzame energie Duurzame logistiek Elevatorpitch Interview voorbereiden Interviewen Kosten, baten en risico's Materialen en afval Plastic afvalberg in oceaan Vier duurzaamheidsprincipes Vijf ingrediënten voor een goed idee Voorbeelden van duurzame initiatieven

4 Hoe werk je met een keuzedeel? In iedere opleiding volg je een aantal keuzedelen. Ze zijn bedoeld om je beter op de arbeidsmarkt voor te bereiden. Je school bepaalt het aanbod waaruit je kunt kiezen en wanneer je zo n keuzedeel kunt volgen. Hoelang je aan een keuzedeel werkt, varieert: 240, 480 of 720 studiebelastingsuren (SBU). Die informatie vind je in de inleiding Over dit keuzedeel, waarmee elk keuzedeel begint. Waar en wanneer je aan een keuzedeel werkt, bepaalt je school. Dat kan op school zijn, op je stageadres of thuis. Meestal zal het een mix van deze drie zijn. Inleiding Een keuzedeel van Edu Actief begint met een introductie. Dat kan naast een korte inleiding bijvoorbeeld een filmpje zijn over iemand die binnen zijn werkveld te maken krijgt met de inhoud van dit keuzedeel. Vervolgens vind je vermeld uit welke onderwerpen (leereenheden) het keuzedeel bestaat. Uitdaging In elk keuzedeel werk je stap voor stap toe naar een eindopdracht: de uitdaging, waarvoor je de stof van het gehele keuzedeel gebruikt. Het kan bijvoorbeeld gaan om de verzorging van een wijnproeverij met bijpassende hapjes, een compleet ondernemersplan voor een startup, een gevuld zorgdossier waarin je hebt gedocumenteerd welke begeleiding je een cliënt hebt gegeven en wat de resultaten waren, etc. Je werkt in een aantal stappen naar de eindopdracht toe. Elke stap levert per leereenheid ten minste één beroepsproduct op, dat wil zeggen een document, een (video)verslag van een gesprek of een fysiek product zoals je dat ook in de beroepspraktijk maakt. Dat kan bijvoorbeeld een wijnkaart zijn of het financiële hoofdstuk van een ondernemingsplan. Resultaten Daarna vind je een beschrijving van de doelen waaraan je gaat werken: een opsomming van de resultaten aan het eind van het keuzedeel. Beoordeling Je werkt individueel en soms samen met medestudenten aan je opdrachten. De beoordeling van je werk gebeurt op verschillende manieren en momenten. Het kan zijn dat je een of meer kennistoetsen maakt die mee tellen in de eindbeoordeling. Je zult ook een beoordeling krijgen van de beroepsproducten die je tijdens dit keuzedeel oplevert. En natuurlijk wordt je eindopdracht beoordeeld. Je vindt de beoordelingscriteria telkens kort beschreven in de inleiding Over dit keuzedeel op elke leereenheid. Hoe zwaar een onderdeel meetelt, hoor je van je docent. Oriëntatieopdrachten Voordat je met de eerste leereenheid van een keuzedeel begint, maak je een aantal opdrachten waarmee je je nader op de stof oriënteert. Zo verken je het terrein van dit keuzedeel. Bronnen en verwijzingen In dit keuzedeel vind je verwijzingen naar bronnen. Deze kun je herkennen aan een icoontje. Dit kan een theoriebron zijn, een internetlink of een filmpje. Zo zien de icoontjes eruit: Internetsite Theoriebron 4

5 Hoe werk je met een keuzedeel? Filmpje De theoriebronnen op alfabetische volgorde vind je na de opdrachten in dit boek. Je kunt de inhoudsopgave gebruiken om de juiste bronnen snel te vinden. Let op! Bronnen worden op verschillende manieren bij de opdrachten aangegeven: 1. bron voor een opdracht. In dit geval is de theoriebron van toepassing op de daaropvolgende opdrachten. 2. bron in een opdracht. In dit geval is de theoriebron alleen van toepassing op deze specifieke opdracht. Wordt er in een opdracht geen bron aangegeven, maar heb je wel bepaalde informatie nodig, dan zoek je de informatie in een van de eerder genoemde bronnen binnen deze leereenheid. De video s, rollenspelen, formulieren, weblinks en bronnen kun je vinden in de digitale leeromgeving. Hier vind je ook de digitale versie van dit keuzedeel. Ga naar Volg de stappen om toegang te krijgen tot het digitale lesmateriaal. Voor het gebruik van de digitale leeromgeving heb je een tablet, computer of mobiele telefoon met internettoegang nodig. Je werkt je opdrachten uit op papier of digitaal. 5

6 1. Over dit keuzedeel Inleiding Onze planeet heeft het zwaar te verduren: Natuurlijke bronnen dreigen op te raken. Nog steeds te veel mensen hebben nauwelijks te eten. Veel mensen hebben geen werk of verdienen te weinig om een goed leven te hebben. Planten en dieren en ook mensen worden vergiftigd door (afval van) producten die de mens maakt. Dat zijn allemaal dingen waarover je je zorgen kunt maken. Hoe ziet de toekomst van onze planeet eruit? Hoe ziet ónze toekomst eruit? En die van onze kinderen? Wat kunnen we doen en hoe kunnen we ons op zo'n manier gedragen zodat wij en de toekomst van onze planeet niet in gevaar komen? Daarover gaat duurzaamheid. Gelukkig worden steeds meer mensen, bedrijven en overheden zich bewust van het gevaar. Zij passen hun gedrag aan, doen een uitvinding die duurzaam is of proberen het gedrag van burgers te veranderen. Hoe werk je met een keuzedeel? Bekijk de film GEEF café. In het filmpje GEEF café zie je hoe twee ondernemers een duurzaam initiatief zijn gestart. In het GEEF café bepaalt de klant wat hij betaalt. GEEF café is een van de duurzame initiatieven in Rotterdam waarbij lekker eten gecombineerd wordt met sociale binding en sociaal ondernemerschap. Film GEEF café De uitdaging Het Geef café is een vorm van een duurzaam initiatief. Voor dit keuzedeel ga jij ook een duurzaam idee bedenken. Dit doe je voor de sector waarin je wordt opgeleid of waarin je werkzaam wilt zijn. Dat kan zijn: een innovatieve oplossing voor een duurzaam probleem een duurzame verbetering op je werkplek een milieubesparende oplossing een duurzaam product een nieuwe dienst een verbetering van een bestaand product of dienst een nieuwe manier van werken. Jouw duurzame idee komt het (toekomstige) leven op onze planeet ten goede. Jij gaat je in dit keuzedeel verdiepen in duurzaamheid. Je onderzoekt wat duurzaam werken en leven voor jou betekent en jij onderzoekt hoe het er in je werk en vakgebied aan toegaat. De uitdaging voor dit keuzedeel is het bedenken van een duurzame oplossing of duurzaam idee. Je komt met een mooi voorstel voor de sector binnen je opleidingsdomein. Wie kun jij overtuigen van jouw idee? Dit doe je door het houden van een pitch en eindpresentatie. 6

7 Over dit keuzedeel Resultaten van het keuzedeel: - Je kent het begrip duurzaamheid. - Je kent het doel en de werkwijze van een duurzaam initiatief. - Je kent de duurzaamheidsthema s in je eigen leef- en werkomgeving. - Je kent de vier duurzaamheidsprincipes en weet hoe de drie P s met elkaar in relatie staan. - Je hebt kennis van de volgende thema s: - biodiversiteit - klimaatverandering - circulaire economie - biobased economy - duurzame energie - mobiliteit en logistiek - omgang met grondstoffen en materialen - afvoer afval - hergebruik - water, lucht en bodem. - Je kunt uitleggen welke thema s van duurzaamheid in jouw leefomgeving en jouw werk een rol spelen. - Je kunt thema s op het gebied van duurzaamheid herkennen in je eigen gewoontes en daaruit je zwaktes en sterktes analyseren. - Je kunt de gevolgen van je gedrag in de toekomst onderzoeken en conclusies trekken over mogelijkheden voor verbetering. - Je kunt uitleggen op welke manier jij iets aan duurzaamheid wilt/kunt doen. - Je kunt onderzoeken en beschrijven hoe er in het bedrijf waar je werkt of stage loopt duurzamer gewerkt kan worden. - Je kunt kansen herkennen of creëren op het gebied van duurzame innovatie. - Je kunt nieuw producten bedenken met duurzaamheid als uitgangspunt. - Je kunt kansen en risico s in kaart brengen. - Je kunt kosten en baten afwegen voor een verandering op het gebied van duurzaamheid. - Je kunt gestructureerd rapporteren. - Je kunt overtuigend presenteren. Beoordeling Er is één kennistoets. Je docent beoordeelt de beroepsproducten die je oplevert. Bij opdracht 9c speelt iemand van je (stage)bedrijf misschien ook een rol in de beoordeling. En bij opdracht 13 misschien een mogelijke investeerder. De eindbeoordeling wordt opgenomen als bijlage bij je diploma en kun je gebruiken voor je cv. Let op! Alle theoriebronnen (tekst, websites en films) zijn belangrijk voor de kennistoets. De beroepsproducten worden goedgekeurd als ze aan de eisen voldoen. Veel succes en veel plezier! 1.1 Oriëntatie Voordat je begint aan dit keuzedeel over duurzaamheid, oriënteer je je eerst op wat duurzaamheid is en zorg je ervoor dat je een aantal begrippen kent. Het is belangrijk dat je deze opdrachten met overtuiging uitwerkt. 7

8 Opdracht 1: Wat is duurzaamheid? Duurzaamheid Clip Bekijk de film over duurzaamheid en beantwoord de volgende vragen. a. Leg in je eigen woorden uit wat jij verstaat onder het begrip duurzaamheid. b. In de film worden vier bedreigingen benoemd. Wat zijn de bedreigingen voor de aarde? c. Welke duurzaamheidsproblemen zou jezelf nog meer kunnen bedenken? d. Door op welke vier zaken te letten kun je ervoor zorgen dat je duurzaam leeft? Noem daarbij een voorbeeld. Opdracht 2: Begrippen Duurzaam, milieuvriendelijk, biologisch en ecologisch. Deze begrippen worden te pas en te onpas gebruikt en zijn tegenwoordig op allerlei verpakkingen van producten te vinden, maar ken jij de betekenis van deze woorden? a. Geef de betekenis van de volgende begrippen weer in de tabel. Begrip Milieu Milieuvriendelijk Biologie Biologisch Ecologie Ecologisch Duurzaam Betekenis Het woord duurzaam betekent eigenlijk niet veel meer dan: lang meegaan. Toch krijgt het begrip duurzaam in combinatie met andere woorden of in een bepaalde context allerlei andere betekenissen. Geef voor de volgende duurzaamheidscombinaties wat jij denkt dat dit inhoudt. b. Duurzaam met betrekking tot het milieu c. Duurzaam met betrekking tot een product d. Duurzaam met betrekking tot ontwikkeling 8

9 Over dit keuzedeel Opdracht 3: Het grootste windmolenpark van Nederland Film Het grootste windmolenpark van Nederland Website WANT Gemini, het windmolenpark op zee, is het grootste windmolenpark in Nederland. Gemini behoort tot een van Nederlands grootste duurzame energiedoelen. Bekijk de film Het grootste windmolenpark van Nederland. a. Hoeveel windmolens zijn er in zee geplaatst? En waar staan ze? b. Hoeveel huishoudens kunnen per jaar voorzien worden van duurzame elektriciteit door de windmolens van Gemini? c. Waarom is ervoor gekozen om deze windmolens op zee te plaatsen? d. Waarom heeft Nederland ervoor gekozen om deze windmolens te plaatsen? e. Waarom behoort een windmolenpark als Gemini tot een duurzaam idee? f. Welke vorm van schone energie ken je nog meer? g. Er komen nog meer windmolenparken in Nederland. Lang niet iedereen is het daar mee eens. Wat zou jij ervan vinden om een windmolen in je achtertuin te hebben? Zou je voor of tegen zijn? Leg uit waarom. 9

10 2. Eigen duurzaamheid Inleiding Als we willen dat onze planeet behouden blijft voor toekomstige generaties, zullen we duurzamer moeten leven. Wij kunnen ervoor zorgen dat: mensen in minder welvarende landen het beter krijgen dieren en planten het beter krijgen onze kinderen het later ook goed hebben op deze planeet. Hoe kunnen we dit bereiken? Door duurzaam te leven. We kunnen op veel verschillende manieren duurzamer handelen. Ben jij zelf duurzaam bezig? Misschien doe je al meer aan duurzaamheid dan je denkt. Je onderzoekt in deze leereenheid hoe duurzaam je bent en je bedenkt wat en hoe je nog meer kunt doen. De theoriebronnen en opdrachten binnen deze leereenheid gaan daarover. Duurzame wereld Resultaten van deze leereenheid: - Je kent de vier duurzaamheidsprincipes en herkent de principes in je eigen leefomgeving en werk. - Je kunt verzamelde informatie in een interactieve kaart verwerken. - Je kunt een interactief beeld maken. - Je kunt duurzaamheidsthema s en -problematieken in je eigen leef- en werkomgeving herkennen en benoemen. - Je kunt voorbeelden van duurzaam handelen noemen. - Je kunt een vlog maken. - Je kunt je eigen gedrag op het gebied van duurzaamheid analyseren. - Je kunt de gevolgen van je eigen gedrag voor de toekomst onderzoeken en conclusies trekken over verbetermogelijkheden. - Je kunt je eigen motivatie betreffende duurzaamheid presenteren. 10

11 Eigen duurzaamheid Beoordeling In deze leereenheid onderzoek je je eigen gedrag ten aanzien van duurzaamheid. Dit doe je door gerichte opdrachten die met je eigen leven te maken hebben. Wat is duurzaamheid nu precies? Ben je weleens duurzaam bezig? Of ben je juist al veel duurzamer bezig dan je zelf denkt? Je analyseert je sterke en zwakke punten op het gebied van duurzaamheid, bedenkt verbetermogelijkheden en hoe je deze kunt doorvoeren. Je presenteert je bevindingen en resultaten aan je medestudenten. Op te leveren beroepsproducten interactieve kaart van de Maas Pixtonstrip Schone Maas llinocollage duurzame oplossingen sterkte-zwakteanalyse eigen gedrag iinteractieve afbeelding vier duurzaamheidsprincipes vlog vier duurzaamheidsprincipes nieuwsbrief duurzaamheid iinfographic duurzame lifestyle evaluatierapport eigen duurzaamheid presentatie verbetermogelijkheden. Goedkeuring van je ingeleverde beroepsproducten betekent een go voor de volgende stap: Duurzaamheid in het beroep. 2.1 Eigen duurzaamheid Theoriebron Duurzaamheid Opdracht 1: Duurzaam project Schone Maas Limburg Theoriebron Bodem, lucht en water Theoriebron Plastic afvalbergen in de oceaan Film Schone Maas Limburg Website Project Schone Maas Om meer te weten te komen wat duurzaamheid nu allemaal inhoudt, ga je je eerst verdiepen in een duurzaam project: Project Schone Maas Limburg. Dit is een project waarbij zwerfafval wat langs de Maas ligt, opgeruimd wordt door vrijwilligers. Bekijk de film Project Schone Maas. a. Waar komt deze plastic soep vandaan? b. Wat voor een soort afval ligt er zoal c. Van welke soorten vervuiling is hier sprake? Leg uit waarom. 11

12 d. Waarom is dit soort vervuiling zowel schadelijk voor dier als voor mens. Noem een aantal voorbeelden. Opdracht 2: Interactieve kaart schone Maas Website Google Fusion Tables Handleiding Google Fusion Tables Website Project Schone Maas Met Google Fusion Tables kun je allerlei data weergeven op de wereldkaart. Hoe werkt Google Fusion Tables? Google Fusion is een tool van Google om datasets te verzamelen, te analyseren, te visualiseren en te delen. Dit ga je nu zelf doen voor het project Schone Maas. Maak met behulp van Google Fusion Tables een interactief kaartje van de Maas. In deze interactieve kaart geef je aan waar opruimacties plaatsvinden. Deze informatie haal je van de website Schone Maas en uit andere bronnen. Verwerk deze informatie in het interactieve kaartje. Opdracht 3: Schone Maas in stripvorm Theoriebron Duurzaamheidsprincipes Website Project Schone Maas Duurzaamheid is tegenwoordig een kernwoord waar iedereen en ieder bedrijf of organisatie wel wat mee wil. Iedereen heeft er een idee bij, dus dat helpt. Aan de andere kant: je moet oppassen dat het geen containerbegrip gaat worden. Om een duurzaam initiatief wat beter te definiëren, kun je het langs de lat leggen van de vier duurzaamheidsprincipes. Dit ga je ook doen voor het project Schone Maas. Vervolgens ga je een strip maken over het project. a. Bestudeer de vier duurzaamheidsprincipes uit de theoriebron. Leg uit tot welk duurzaamheidsprincipe het probleem van de Schone Maas hoort en waarom. Website Pixton Handleiding Werken met Pixton b. Maak met behulp van Pixton een strip over het Schone Maas-project. Laat in de strip naar voren komen: het doel een of meerdere werkwijzen van het project. Opdracht 4: Ecologische voetafdruk; Hoe groot is jouw stukje aarde? Film Ecologische Voetafdruk Iedereen heeft een stukje van de aarde nodig om te leven. Dit stukje is nodig om bijvoorbeeld: je voedsel te verbouwen je huis te verwarmen je afval te laten verwerken 12

13 Eigen duurzaamheid je kleding te produceren of naar je werk te reizen. De gemiddelde Nederlander heeft wel twaalf voetbalvelden nodig om te kunnen leven. Dat is veel. Dit noem je de ecologische voetafdruk. Ecologische voetafdruk a. Bekijk de film Ecologische voetafdruk. Wat wordt er bedoeld met ecologische voetafdruk? b. Noem zo veel mogelijk factoren die veel invloed hebben op de grootte van je ecologische voetafdruk. c. Waarom zouden we meer lokale producten, zoals vlees, moeten eten? Je gaat nu zelf je ecologische voetafdruk berekenen. Dit doe je door een test te maken op de website van het Wereld Natuurfonds. d. Bereken je ecologische voetafdruk door het maken van de test Voetafdruk. Test Voetafdruk e. Wat was je uitkomst? Hoeveel aardbollen hebben we nodig als iedereen zo zou leven als jij? f. Is dit meer of minder dan gemiddeld? Hoe komt dit denk je? g. Wat zouden we er met z n allen aan kunnen doen om de ecologische voetafdruk te verkleinen? Opdracht 5: Wat zie je om je heen? Stappenplan Lino Verwijzing Linocollage Steeds meer mensen en bedrijven denken milieubewust om zodoende bij te dragen aan een duurzame ontwikkeling. Je gaat in je directe omgeving op zoek naar duurzame handelingen of oplossingen. Wat zie je thuis, wat zie je in winkels, op straat of op school? Deze bevindingen leg je vast in een linocollage. 13

14 a. Maak minimaal tien foto s van duurzame oplossingen die je in je dagelijkse leven tegenkomt. b. Verwerk deze foto s in een linocollage. Geef bij ieder foto kort aan wat je hebt gezien. Opdracht 6: Sterkte-zwakteanalyse Sterkte-zwakteanalyse duurzaamheid Een beter milieu begint bij jezelf zo luidt de quote. Dit geldt ook voor duurzaamheid. Bij duurzaamheid draait het erom dat een mens de wereld zo weinig mogelijk moet proberen te belasten. Je hebt inmiddels al wel een beeld bij wat duurzaam zijn inhoudt. Maar ook hoe je eigen gedrag hieraan zou kunnen bijdragen. Op basis van wat je nu weet, ga je een sterkte-zwakteanalyse maken waarbij je verbetermogelijkheden aangeeft. Bekijk waar je aandacht voor hebt (sterk) en wat zou je beter kunnen doen (zwak). a. Open de lijst en geef met een kruisje in de kolom Sterk of Zwak wat je al doet (sterk) of wat je nog zou kunnen verbeteren (zwak). b. Bekijk uit de lijst van onderdelen waar je nog niet goed genoeg met duurzaamheid bezig bent of er zaken bij staan die je kunt/wilt verbeteren. Geef aan in de kolom Verbeteren wat je zou kunnen doen om hier meer aan te doen. De resultaten van deze analyse gebruik je later bij een van de opdrachten. Opdracht 7: De vier duurzaamheidsprincipes Theoriebron Vier Duurzaamheidsprincipes Website Duurzaamheidsprincipes Om onze aarde en het leven op aarde te redden, zouden wij ons moeten richten op een aantal duurzaamheidsprincipes', waarbij het gaat om: 1. minder afhankelijk worden van delfstoffen en fossiele brandstoffen 2. stoppen met slecht afbreekbare kunststoffen en giftige stoffen voor mens en natuur 3. natuurlijke bronnen zo weinig mogelijk aantasten 4. de voorraad arbeid en de voorraad welvaart eerlijk verdelen. Je gaat deze principes nu toepassen op je eigen situatie en leefgewoontes. a. Geef bij elk principe aan welke betrekking dit heeft op ons dagelijks leven. Gebruik als aanvulling op de theoriebron ook de website met informatie over duurzaamheidsprincipes. Je gaat deze duurzaamheidsprincipes nu doortrekken naar je eigen leefomgeving en leefstijl. b. Geef bij elke principe aan hoe het een rol speelt in jouw leefomgeving of werk. Ga je er duurzaam mee om of juist helemaal niet? Plaats bij elk principe een passende foto waar jezelf op staat en waarbij je laat zien hoe het effect heeft op jouw dagelijkse leven. c. Bij welke duurzaamheidsprincipe handel jij het meest duurzaam? Leg je antwoord uit. d. Bij welke duurzaamheidsprincipe handel jij het minst duurzaam? Leg je antwoord uit. 14

15 Eigen duurzaamheid e. Noteer je vijf tops en vijf tips op het gebied van duurzaam gedrag. Probeer daarbij alle duurzaamheidsprincipes af te dekken. f. Je gaat nu een interactieve afbeelding maken van de vier duurzaamheidsprincipes. Die doe je met behulp van Thinglink. Met deze interactieve afbeelding laat je zien hoe wij duurzamer zouden kunnen leven aan de hand van de vier duurzaamheidsprincipes. Bekijk ook het Thinglink voorbeeld. Website Thinglink Duurzaamheidsprincipes Je werkt aan de opbouw van je portfolio. Voeg de uitgewerkte opdrachten toe aan het portfolio. Theoriebron Vier duurzaamheidsprincipes Opdracht 8: Vlog de vier duurzaamheidsprincipes Stappenplan Hoe maak ik een vlog Leven zonder plastic: een duurzame kledingkast Je weet inmiddels wat de vier duurzaamheidsprincipes inhouden en hoe je hier zelf mee omgaat. In deze opdracht ga je de vier duurzaamheidsprincipes verder toepassen door het maken van vier vlogs. Je vertelt iets over ieder duurzaamheidsprincipe, wat het inhoudt en hoe ieder duurzaamheidsprincipe van toepassing is op je eigen gedrag. a. Lees het stappenplan Hoe maak ik een vlog. En bekijk het voorbeeld van de vlog Leven zonder plastic. b. Maak een vlog over de duurzaamheidsprincipes. Let op! Je vlog duurt niet langer dan twee minuten. Overleg met je docent hoe je je vlog bewaart en/of publiceert. Opdracht 9: Nieuwsbrief duurzaamheid Website Maak werk van onderwijs Een vlog kun je publiceren op YouTube of een ander socialemediakanaal. Je kunt het ook publiceren in de vorm van een nieuwsbrief, die je bijvoorbeeld op een website kan plaatsen. Bekijk hier voor het voorbeeld op de website van Maak werk van onderwijs. Je gaat een nieuwsbrief maken aan de hand van je gemaakte vlogs en je sterkte-zwakteanalyse. Maak in Word een nieuwsbrief van je vlogs en je sterkte-zwakteanalyse die je eerder gemaakt hebt. Geef elke vlog een titel en schrijf een korte inleiding van maximaal 50 woorden. Zet de link van je vlog in de nieuwsbrief. Je mag ook een afbeelding gebruiken en daar een link aan koppelen. Sla je nieuwsbrief digitaal op. 15

16 Opdracht 10: Duurzaamheidsthema s en problematieken Theoriebron Duurzaamheidsproblematieken en thema s Er is een aantal duurzaamheidsthema s die de wereld in gevaar brengen. Deze zijn onder andere: bevolkingsgroei energieverbruik grondstoffen broeikaseffect klimaatverandering. Bij ieder van deze thema s zijn duurzaamheidsproblematieken te benoemen. Lees hiervoor de theoriebron, bekijk de filmpjes en zoek informatie op internet. a. Geef bij ieder thema kort aan welke duurzaamheidsproblematiek zich hierbij voordoet en wat de gevolgen zijn. Thema Bevolkingsgroei Energieverbruik Grondstoffen Broeikaseffect Klimaatverandering Problematiek Gevolgen Film Naar een duurzaam Nederland Bekijk de film Naar een duurzaam Nederland. De korte animatie laat oplossingen zien hoe je energieneutraal en klimaatbestendig kan leven en beter met grondstoffen om kunt gaan. Maak daarna opdracht b. b. Kies drie van deze thema s. Geef aan welk idee je hebt of wat jij zou kunnen doen, hoe klein ook, om dit probleem aan te pakken. Geef ook aan hoe je dat zou kunnen doen. Opdracht 11: Infographic duurzame lifestyle Film Duurzaam eten: Waarom en wat betekent het? Film Duurzaam door het leven Stappenplan Werken met Easel.ly Website Easel.ly Een lifestyle is de manier waarop je in het leven staat. Een duurzame levensstijl is kort door de bocht een manier van leven waarbij je de aarde en alles wat erop leeft zo min mogelijk schade probeert te berokkenen. Een duurzame lifestyle is helemaal niet moeilijk met wat goede tip en tricks. Het is vooral een kwestie van gezond verstand. Bekijk de film Duurzaam eten en Duurzaam door het leven. Maak op basis van de kennis die je al hebt opgedaan en de inhoud van deze twee filmpjes een infographic met tips om duurzaam te leven. 16

Keuzedeel Duurzaamheid in het beroep D

Keuzedeel Duurzaamheid in het beroep D Keuzedeel Duurzaamheid in het beroep D Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur(s): Klasien van der Werf, Cornelie de Ruiter Titel: Keuzedeel Duurzaamheid

Nadere informatie

Keuzedeel Duurzaamheid in het beroep C

Keuzedeel Duurzaamheid in het beroep C Keuzedeel Duurzaamheid in het beroep C Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur(s): Klasien van der Werf, Cornelie de Ruiter Titel: Keuzedeel Duurzaamheid

Nadere informatie

Keuzedeel Doorstroom naar niveau 3 Zorg en Welzijn

Keuzedeel Doorstroom naar niveau 3 Zorg en Welzijn Keuzedeel Doorstroom naar niveau 3 Zorg en Welzijn Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Gerda Verheij Eindredactie: Edu Actief b.v. Titel: Keuzedeel

Nadere informatie

Keuzedeel Duurzaamheid in het beroep A

Keuzedeel Duurzaamheid in het beroep A Keuzedeel Duurzaamheid in het beroep A Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur(s): Klasien van der Werf Titel: Keuzedeel Duurzaamheid in het beroep A

Nadere informatie

Keuzedeel Internationaal II: werken in het buitenland deel A

Keuzedeel Internationaal II: werken in het buitenland deel A Keuzedeel Internationaal II: werken in het buitenland deel A Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Wilco Herrema/ ROC van Amsterdam Titel: Keuzedeel

Nadere informatie

Keuzedeel Juridisch secretaresse deel B

Keuzedeel Juridisch secretaresse deel B Keuzedeel Juridisch secretaresse deel B Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Sylvia Schulte Titel: Keuzedeel Juridisch secretaresse deel B ISBN:

Nadere informatie

Keuzedeel Duurzaamheid in het beroep A

Keuzedeel Duurzaamheid in het beroep A Keuzedeel Duurzaamheid in het beroep A Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur(s): Klasien van der Werf Titel: Keuzedeel Duurzaamheid in het beroep A

Nadere informatie

Keuzedeel Duurzaamheid in het beroep B

Keuzedeel Duurzaamheid in het beroep B Keuzedeel Duurzaamheid in het beroep B Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur(s): Klasien van der Werf Titel: Keuzedeel Duurzaamheid in het beroep B

Nadere informatie

Keuzedeel Internationaal II: Werken in het buitenland deel B

Keuzedeel Internationaal II: Werken in het buitenland deel B Keuzedeel Internationaal II: Werken in het buitenland deel B Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Wilco Herrema/ ROC van Amsterdam Eindredactie:

Nadere informatie

Keuzedeel Ondernemend gedrag niveau 1-2

Keuzedeel Ondernemend gedrag niveau 1-2 Keuzedeel Ondernemend gedrag niveau 1-2 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Rick van Midde Titel: Keuzedeel Ondernemend gedrag niveau 1-2 ISBN:

Nadere informatie

Keuzedeel Juridisch secretaresse deel A

Keuzedeel Juridisch secretaresse deel A Keuzedeel Juridisch secretaresse deel A Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Sylvia Schulte Titel: Keuzedeel Juridisch secretaresse deel A ISBN:

Nadere informatie

Keuzedeel Lean en creatief

Keuzedeel Lean en creatief Keuzedeel Lean en creatief Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Odile Oort Titel: Keuzedeel Lean en creatief ISBN: 9789037243673 Edu Actief b.v.

Nadere informatie

Keuzedeel Hbo-doorstroom Handel

Keuzedeel Hbo-doorstroom Handel Keuzedeel Hbo-doorstroom Handel Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Linda de Boer Eindredactie: Ale Nicolai Titel: Hbo-doorstroom Handel ISBN: 978

Nadere informatie

Keuzedeel Hbo-doorstroom Handel

Keuzedeel Hbo-doorstroom Handel Keuzedeel Hbo-doorstroom Handel Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Linda de Boer Eindredactie: Ale Nicolai Titel: Hbo-doorstroom Handel ISBN: 978

Nadere informatie

Keuzedeel Duurzaamheid in het beroep B

Keuzedeel Duurzaamheid in het beroep B Keuzedeel Duurzaamheid in het beroep B Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur(s): Klasien van der Werf Titel: Keuzedeel Duurzaamheid in het beroep B

Nadere informatie

Keuzedeel Combifunctionaris IKC/Brede school

Keuzedeel Combifunctionaris IKC/Brede school Keuzedeel Combifunctionaris IKC/Brede school Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Angela van der Plas Inhoudelijke redactie: Clarine de Leve Titel:

Nadere informatie

Keuzedeel Ondernemend gedrag niveau 3-4

Keuzedeel Ondernemend gedrag niveau 3-4 Keuzedeel Ondernemend gedrag niveau 3-4 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Rick van Midde Titel: Keuzedeel Ondernemend gedrag niveau 3-4 ISBN:

Nadere informatie

Keuzedeel Arbo, kwaliteitszorg en hulpverlening Niveau 2

Keuzedeel Arbo, kwaliteitszorg en hulpverlening Niveau 2 Keuzedeel Arbo, kwaliteitszorg en hulpverlening Niveau 2 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Astrid van Esdonk Titel: Keuzedeel Arbo, kwaliteitszorg

Nadere informatie

Keuzedeel Arbo, kwaliteitszorg en hulpverlening Niveau 2

Keuzedeel Arbo, kwaliteitszorg en hulpverlening Niveau 2 Keuzedeel Arbo, kwaliteitszorg en hulpverlening Niveau 2 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Astrid van Esdonk Titel: Keuzedeel Arbo, kwaliteitszorg

Nadere informatie

Keuzedeel Cameratoezicht

Keuzedeel Cameratoezicht Keuzedeel Cameratoezicht Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteurs: Johan Dijkstra, Dick van Dijk Eindredactie: Edu'Actief b.v. Titel: Cameratoezicht

Nadere informatie

Keuzedeel Zorg en technologie deel A

Keuzedeel Zorg en technologie deel A Keuzedeel Zorg en technologie deel A Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Drenthe College en Zorgpartners Inhoudelijke redactie: Elvira Coffetti

Nadere informatie

Zorg en technologie deel B

Zorg en technologie deel B Zorg en technologie deel B Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Drenthe College en Zorgpartners Inhoudelijke redactie: Elvira Coffetti Titel: Zorg

Nadere informatie

Keuzedeel Ondernemerschap mbo A

Keuzedeel Ondernemerschap mbo A Keuzedeel Ondernemerschap mbo A Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Rick van Midde Titel: Keuzedeel Ondernemerschap MBO A ISBN: 9789037243383 Edu

Nadere informatie

Keuzedeel Internationaal I: bewustzijn (interculturele) diversiteit

Keuzedeel Internationaal I: bewustzijn (interculturele) diversiteit Keuzedeel Internationaal I: bewustzijn (interculturele) diversiteit Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Joan Kruitwagen Inhoudelijke redactie: Anka

Nadere informatie

Keuzedeel Juridisch secretaresse deel B

Keuzedeel Juridisch secretaresse deel B Keuzedeel Juridisch secretaresse deel B Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Sylvia Schulte Titel: Keuzedeel Juridisch secretaresse deel B ISBN:

Nadere informatie

Keuzedeel Arbo, kwaliteitszorg en hulpverlening niveau 4

Keuzedeel Arbo, kwaliteitszorg en hulpverlening niveau 4 Keuzedeel Arbo, kwaliteitszorg en hulpverlening niveau 4 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Astrid van Esdonk Titel: Keuzedeel Arbo, kwaliteitszorg

Nadere informatie

Keuzedeel Inspelen op innovaties

Keuzedeel Inspelen op innovaties Keuzedeel Inspelen op innovaties Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Jeroen van Dongen Titel: Keuzedeel Inspelen op innovaties ISBN: 9789037243208

Nadere informatie

Keuzedeel Doorstroom naar sport en bewegen Niveau 3

Keuzedeel Doorstroom naar sport en bewegen Niveau 3 Keuzedeel Doorstroom naar sport en bewegen Niveau 3 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Patrick Tummers Inhoudelijke redactie: CIOSNL Titel: Doorstroom

Nadere informatie

Keuzedeel Schoonmaken

Keuzedeel Schoonmaken Keuzedeel Schoonmaken Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Hanneke Molenaar Titel: Keuzedeel Schoonmaken Edu Actief b.v. 2017 Behoudens de in of

Nadere informatie

Colofon. Uitgeverij: Edu Actief b.v Auteur(s): Gerda Verhey

Colofon. Uitgeverij: Edu Actief b.v Auteur(s): Gerda Verhey Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur(s): Gerda Verhey Inhoudelijke redactie: Astrid Habraken - van Esdonk Tekstbureau Flytande Titel: Keuzedeel Facilitaire

Nadere informatie

Keuzedeel Algemene Economie

Keuzedeel Algemene Economie Keuzedeel Algemene Economie Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteurs: Drs. H.A.M. Leek en Drs. L. Meijll Titel: Keuzedeel Algemene economie ISBN: 978

Nadere informatie

Keuzedeel Arbo, kwaliteitszorg en hulpverlening niveau 3

Keuzedeel Arbo, kwaliteitszorg en hulpverlening niveau 3 Keuzedeel Arbo, kwaliteitszorg en hulpverlening niveau 3 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Astrid van Esdonk Titel: Keuzedeel Arbo, kwaliteitszorg

Nadere informatie

Keuzedeel Jeugd- en opvoedhulp deel C

Keuzedeel Jeugd- en opvoedhulp deel C Keuzedeel Jeugd- en opvoedhulp deel C Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Janien Leeuwerke Inhoudelijke redactie: Melanie van Galen Titel: Keuzedeel

Nadere informatie

Keuzedeel Ernstig meervoudige beperkingen

Keuzedeel Ernstig meervoudige beperkingen Keuzedeel Ernstig meervoudige beperkingen Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Odile Oort Inhoudelijke redactie: Titsia Sandriman - Cornelie de Ruiter

Nadere informatie

Internationaal I: Overbruggen (interculturele) diversiteit

Internationaal I: Overbruggen (interculturele) diversiteit Internationaal I: Overbruggen (interculturele) diversiteit Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Joan Kruitwagen Inhoudelijke redactie: Anka Jacobs

Nadere informatie

Keuzedeel Voorbereiding hbo

Keuzedeel Voorbereiding hbo Keuzedeel Voorbereiding hbo Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Stijn Schenk Inhoudelijke redactie: Eric van de Luytgaarden Titel: Keuzedeel Voorbereiding

Nadere informatie

Keuzedeel Arbo, kwaliteitszorg en hulpverlening niveau 3

Keuzedeel Arbo, kwaliteitszorg en hulpverlening niveau 3 Keuzedeel Arbo, kwaliteitszorg en hulpverlening niveau 3 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Astrid van Esdonk Titel: Keuzedeel Arbo, kwaliteitszorg

Nadere informatie

Colofon. Uitgeverij: Edu Actief b.v Auteurs: R. van Midde en L. Kroes

Colofon. Uitgeverij: Edu Actief b.v Auteurs: R. van Midde en L. Kroes Leidinggeven deel B Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteurs: R. van Midde en L. Kroes Titel: Keuzedeel Leidinggeven deel B ISBN: 978 90 3724 332 1 Edu

Nadere informatie

Keuzedeel Jeugd- en opvoedhulp deel C

Keuzedeel Jeugd- en opvoedhulp deel C Keuzedeel Jeugd- en opvoedhulp deel C Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Janien Leeuwerke Inhoudelijke redactie: Melanie van Galen Titel: Keuzedeel

Nadere informatie

Keuzedeel Jeugd- en opvoedhulp deel B

Keuzedeel Jeugd- en opvoedhulp deel B Keuzedeel Jeugd- en opvoedhulp deel B Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Janien Leeuwerke Inhoudelijke redactie: Melanie van Galen Titel: Jeugd-

Nadere informatie

Keuzedeel Lean en creatief

Keuzedeel Lean en creatief Keuzedeel Lean en creatief Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Odile Oort Titel: Keuzedeel Lean en creatief ISBN: 978 90 3724 725 1, maakt deel

Nadere informatie

Topsportvaardigheden

Topsportvaardigheden Topsportvaardigheden Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Experts van NOC*NSF, Olivier de Koning, Ellen Meliesie, Hans Romers, Bo van Rooij, Susanne

Nadere informatie

Internationaal I: Overbruggen (interculturele) diversiteit

Internationaal I: Overbruggen (interculturele) diversiteit Internationaal I: Overbruggen (interculturele) diversiteit Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Joan Kruitwagen Inhoudelijke redactie: Anka Jacobs

Nadere informatie

Keuzedeel Klantcontact en verkoop

Keuzedeel Klantcontact en verkoop Keuzedeel Klantcontact en verkoop Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Cornelie de Ruiter Titel: Keuzedeel Klantcontact en verkoop ISBN: 9789037242911

Nadere informatie

Keuzedeel Inleiding financiële dienstverlening deel B

Keuzedeel Inleiding financiële dienstverlening deel B Keuzedeel Inleiding financiële dienstverlening deel B Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Eva Boswinkel Inhoudelijke redactie: Kees Faas Titel:

Nadere informatie

Keuzedeel Inspelen op innovaties

Keuzedeel Inspelen op innovaties Keuzedeel Inspelen op innovaties Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Jeroen van Dongen Titel: Keuzedeel Inspelen op innovaties ISBN: 978 90 3724

Nadere informatie

Keuzedeel Werken met baby's

Keuzedeel Werken met baby's Keuzedeel Werken met baby's Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Marjolein van den Hof Titel: Werken met baby s ISBN: 9789037243598 Edu Actief b.v.

Nadere informatie

Cursus. Begeleiden en zorgen in kleinschalig wonen

Cursus. Begeleiden en zorgen in kleinschalig wonen Cursus Begeleiden en zorgen in kleinschalig wonen Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Fundamentaal Astrid van Esdonk Inhoudelijke redactie: Jo-anne

Nadere informatie

Keuzedeel Wijnkennis 1

Keuzedeel Wijnkennis 1 Keuzedeel Wijnkennis 1 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Anneke van Rooy Inhoudelijke redactie: Edu Actief b.v. Titel: Keuzedeel Wijnkennis deel

Nadere informatie

Keuzedeel Verdieping Blijvend fit, Veilig en Gezond werken niveau 2

Keuzedeel Verdieping Blijvend fit, Veilig en Gezond werken niveau 2 Keuzedeel Verdieping Blijvend fit, Veilig en Gezond werken niveau 2 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur(s): Cornelie de Ruiter Inhoudelijke redactie:

Nadere informatie

Keuzedeel Jeugd- en opvoedhulp deel A

Keuzedeel Jeugd- en opvoedhulp deel A Keuzedeel Jeugd- en opvoedhulp deel A Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Janien Leeuwerke Eindredactie: Melanie van Gaalen Titel: Jeugd- en opvoedhulp

Nadere informatie

Keuzedeel Internationaal I: bewustzijn (interculturele) diversiteit

Keuzedeel Internationaal I: bewustzijn (interculturele) diversiteit Keuzedeel Internationaal I: bewustzijn (interculturele) diversiteit Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Joan Kruitwagen Inhoudelijke redactie: Anka

Nadere informatie

Doorstroom naar niveau 3 Sport en Bewegen

Doorstroom naar niveau 3 Sport en Bewegen Doorstroom naar niveau 3 Sport en Bewegen Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Patrick Tummers Inhoudelijke redactie: CIOSNL Titel: Doorstroom naar

Nadere informatie

Keuzedeel Ondernemend gedrag niveau 1-2

Keuzedeel Ondernemend gedrag niveau 1-2 Keuzedeel Ondernemend gedrag niveau 1-2 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Rick van Midde Titel: Keuzedeel Ondernemend gedrag niveau 1-2 ISBN:

Nadere informatie

Keuzedeel Ondersteuning bij de uitvoering van diverse hrm-processen deel B

Keuzedeel Ondersteuning bij de uitvoering van diverse hrm-processen deel B Keuzedeel Ondersteuning bij de uitvoering van diverse hrm-processen deel B Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Cornelie de Ruiter Inhoudelijke redactie:

Nadere informatie

Keuzedeel Verdieping Blijvend fit, veilig en gezond werken niv. 3 en 4

Keuzedeel Verdieping Blijvend fit, veilig en gezond werken niv. 3 en 4 Keuzedeel Verdieping Blijvend fit, veilig en gezond werken niv. 3 en 4 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur(s): Cornelie de Ruiter Inhoudelijke redactie:

Nadere informatie

Keuzedeel Mensen met licht verstandelijke beperking en moeilijk verstaanbaar gedrag

Keuzedeel Mensen met licht verstandelijke beperking en moeilijk verstaanbaar gedrag Keuzedeel Mensen met licht verstandelijke beperking en moeilijk verstaanbaar gedrag Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Cornelie de Ruiter Redactieleden:

Nadere informatie

Keuzedeel Aziatische keuken

Keuzedeel Aziatische keuken Keuzedeel Aziatische keuken Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteurs: Tim Kan, Edouard Rousdi, Hans Spelier Eindredactie: Kees Faas Inhoudelijke redactie:

Nadere informatie

Cursus. Begeleiden en zorgen in de thuiszorg en ambulant in GHZ

Cursus. Begeleiden en zorgen in de thuiszorg en ambulant in GHZ Cursus Begeleiden en zorgen in de thuiszorg en ambulant in GHZ Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Lisette van Engelen Inhoudelijke redactie: Agnes

Nadere informatie

Sportspecialisatie Basis 1

Sportspecialisatie Basis 1 Sportspecialisatie Basis 1 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Patrick Tummers Eindredactie: CIOSNL Titel: Sportspecialisatie Basis 1 ISBN: 978

Nadere informatie

Cursus. Bijhouden van ontwikkeling van de leerling en differentiatie

Cursus. Bijhouden van ontwikkeling van de leerling en differentiatie Cursus Bijhouden van ontwikkeling van de leerling en differentiatie Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Annemieke Loos Inhoudelijke redactie: Floortje

Nadere informatie

Keuzedeel Medisch secretaresse deel A

Keuzedeel Medisch secretaresse deel A Keuzedeel Medisch secretaresse deel A Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Sylvia Schulte Titel: Keuzedeel Medisch secretaresse deel A ISBN: 9789037243338

Nadere informatie

Cursus. Onderwijs/VVE 4 Interactievaardigheden

Cursus. Onderwijs/VVE 4 Interactievaardigheden Cursus Onderwijs/VVE 4 Interactievaardigheden Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Geerte Binnema Inhoudelijke redactie: Napona Smid Titel: Onderwijs

Nadere informatie

Keuzedeel Assisteren bij Facilitaire Diensten

Keuzedeel Assisteren bij Facilitaire Diensten Keuzedeel Assisteren bij Facilitaire Diensten Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Gerda Verhey Inhoudelijke redactie: Astrid Habraken - van Esdonk

Nadere informatie

Cursus. Ontwikkeling van beroepsuitoefening en kwaliteitszorg

Cursus. Ontwikkeling van beroepsuitoefening en kwaliteitszorg Cursus Ontwikkeling van beroepsuitoefening en kwaliteitszorg Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Richard Prins Inhoudelijke redactie: Jo-Anne Schaaf

Nadere informatie

Cursus. Begeleiding vrijwilligers en mantelzorgers

Cursus. Begeleiding vrijwilligers en mantelzorgers Cursus Begeleiding vrijwilligers en mantelzorgers Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Mies Blok Inhoudelijke redactie: Bapke Westhoek Titel: Begeleiding

Nadere informatie

Keuzedeel Proactief beveiligen

Keuzedeel Proactief beveiligen Keuzedeel Proactief beveiligen Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Martin Berrens Redactie: Kees Faas Titel: Keuzedeel Proactief beveiligen ISBN:

Nadere informatie

Werken aan natuur en milieu

Werken aan natuur en milieu Keuzevak Milieu, hergebruik en duurzaamheid Serienummer: Licentie: Voor het activeren van de licentie kijk op pagina 5 van dit werkboek. Te activeren tot: COLOFON Uitgeverij: Auteur(s): Inhoudelijke redactie:

Nadere informatie

Cursus. Creëer een veilig seksueel klimaat

Cursus. Creëer een veilig seksueel klimaat Cursus Creëer een veilig seksueel klimaat Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Annemieke Loos Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel: Creëer

Nadere informatie

Cursus. Ontwikkeling van het beroep en de beroepshouding

Cursus. Ontwikkeling van het beroep en de beroepshouding Cursus Ontwikkeling van het beroep en de beroepshouding Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur(s): Marcella Spithoven Inhoudelijke redactie: Floortje

Nadere informatie

Cursus. Ouderenzorg, geriatrie

Cursus. Ouderenzorg, geriatrie Cursus Ouderenzorg, geriatrie Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Wijtske van den Berg-Spoelstra Inhoudelijke redactie: Jo-Anne Schaaf Titel: Ouderenzorg,

Nadere informatie

Cursus. Verdieping kinderen met specifieke begeleidingsvragen Deel 1

Cursus. Verdieping kinderen met specifieke begeleidingsvragen Deel 1 Cursus Verdieping kinderen met specifieke begeleidingsvragen Deel 1 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Meike Bouwer Inhoudelijke redactie: Napona

Nadere informatie

Training. Talentherkenning

Training. Talentherkenning Training Talentherkenning Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur(s): Nienke Koopman Inhoudelijke redactie: Ariëlle Potter Titel: Talentherkenning ISBN:

Nadere informatie

Keuzedeel Ernstig meervoudige beperkingen

Keuzedeel Ernstig meervoudige beperkingen Keuzedeel Ernstig meervoudige beperkingen Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Odile Oort Inhoudelijke redactie: Titsia Sandriman - Cornelie de Ruiter

Nadere informatie

Cursus. Begeleiden en zorgen intramuraal in GHZ

Cursus. Begeleiden en zorgen intramuraal in GHZ Cursus Begeleiden en zorgen intramuraal in GHZ Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur(s): Lisette van Engelen Fundamentaal Inhoudelijke redactie: Agnes

Nadere informatie

Cursus. Oriëntatie op het werkveld voor SMD en SCW

Cursus. Oriëntatie op het werkveld voor SMD en SCW Cursus Oriëntatie op het werkveld voor SMD en SCW Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Esmeralda de Leeuw en Floortje Vissers Titel: Oriëntatie op

Nadere informatie

4. Een vervolgopleiding kiezen

4. Een vervolgopleiding kiezen Edu4all LOB Licentie: Voor het activeren van de licentie kijk op pagina 5 van dit werkboek. COLOFON Uitgeverij: Auteur(s): Inhoudelijke redactie: Bronvermelding: Illustraties: Edu Actief b.v. 0522-235235

Nadere informatie

Keuzedeel Basismanagement

Keuzedeel Basismanagement Keuzedeel Basismanagement Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Patrick Tummers Eindredactie: CIOS.nl Titel: Basismanagement ISBN: 978 90 3724 298

Nadere informatie

Keuzedeel Wijkgericht werken

Keuzedeel Wijkgericht werken Keuzedeel Wijkgericht werken Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Adelijne Martin Inhoudelijke redactie: Agnes Schouten Titel: Keuzedeel Wijkgericht

Nadere informatie

Cursus. Begeleiden en zorgen in kleinschalig wonen in GGZ

Cursus. Begeleiden en zorgen in kleinschalig wonen in GGZ Cursus Begeleiden en zorgen in kleinschalig wonen in GGZ Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Fundamentaal / Ank van de Wiel Inhoudelijke redactie:

Nadere informatie

Werken binnen commercieel groen

Werken binnen commercieel groen Profielvak Groen Werken binnen commercieel groen Licentie: Voor het activeren van de licentie kijk op pagina 5 van dit werkboek. COLOFON Uitgeverij: Auteur(s): Inhoudelijke redactie: Illustraties: Edu

Nadere informatie

3. Een opleidingsdomein kiezen

3. Een opleidingsdomein kiezen Edu4all LOB 3. Een opleidingsdomein kiezen Licentie: Voor het activeren van de licentie kijk op pagina 5 van dit werkboek. COLOFON Uitgeverij: Auteur(s): Inhoudelijke redactie: Bronvermelding: Illustraties:

Nadere informatie

Cursus. Begeleiden en zorgen intramuraal in GGZ

Cursus. Begeleiden en zorgen intramuraal in GGZ Cursus Begeleiden en zorgen intramuraal in GGZ Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Marcella Spithoven Fundamentaal Inhoudelijke redactie: Agnes

Nadere informatie

Cursus. De wijk in beeld

Cursus. De wijk in beeld Cursus De wijk in beeld Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Ingrid Mulder Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel: De wijk in beeld ISBN:

Nadere informatie

Voorbereiden op stage en bijbaan

Voorbereiden op stage en bijbaan Algemene beroepsvaardigheden Voorbereiden op stage en bijbaan Licentie: Voor het activeren van de licentie kijk op pagina 5 van dit werkboek. COLOFON Uitgeverij: Auteur(s): Inhoudelijke redactie: Illustraties:

Nadere informatie

Cursus. Onderwijs VVE 2 activerende leeromgeving

Cursus. Onderwijs VVE 2 activerende leeromgeving Cursus Onderwijs VVE 2 activerende leeromgeving Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Geerte Binnema Inhoudelijke redactie: Napona Smid Titel: Onderwijs/VVE2

Nadere informatie

Training. Opvoeden zonder vooroordelen

Training. Opvoeden zonder vooroordelen Training Opvoeden zonder vooroordelen Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Janien Leeuwerke Inhoudelijke redactie: Napona Smid Titel: Opvoeden zonder

Nadere informatie

Cursus. Moeilijk bereikbare doelgroepen

Cursus. Moeilijk bereikbare doelgroepen Cursus Moeilijk bereikbare doelgroepen Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Ingrid Mulder Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel: Moeilijk

Nadere informatie

Cursus. Schuldhulpverlening (budgetteren)

Cursus. Schuldhulpverlening (budgetteren) Cursus Schuldhulpverlening (budgetteren) Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Annyttsje Pruim Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel: Schuldhulpverlening

Nadere informatie

Cursus. Leerlingen met specifieke begeleidingsvragen

Cursus. Leerlingen met specifieke begeleidingsvragen Cursus Leerlingen met specifieke begeleidingsvragen Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Sietske van Es Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel:

Nadere informatie

Cursus. Opvoeden en opgroeien in de buurt

Cursus. Opvoeden en opgroeien in de buurt Cursus Opvoeden en opgroeien in de buurt Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Hanneke Jansen Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel: Opvoeden

Nadere informatie

Keuzedeel Oriëntatie salarisadministratie

Keuzedeel Oriëntatie salarisadministratie Keuzedeel Oriëntatie salarisadministratie Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Linda de Boer Titel: Keuzedeel Oriëntatie salarisadministratie ISBN:

Nadere informatie

Training. Enquêteren

Training. Enquêteren Training Enquêteren Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Floortje Vissers Titel: Enquêteren ISBN: 978 90 3724 129 7 Edu Actief b.v. 2016 Behoudens

Nadere informatie

Cursus. Netwerk versterken

Cursus. Netwerk versterken Cursus Netwerk versterken Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Lieke Helmes Inhoudelijke redactie: Agnes Schouten Titel: Netwerk versterken ISBN:

Nadere informatie

Loopbaanoriëntatie -begeleiding

Loopbaanoriëntatie -begeleiding IK, LEREN EN WERKEN Loopbaanoriëntatie en -begeleiding Loopbaanlogboek voor fase 3 Transitie Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Helma Klein Nagelvoort

Nadere informatie

Keuzedeel Medisch secretaresse deel B

Keuzedeel Medisch secretaresse deel B Keuzedeel Medisch secretaresse deel B Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Sylvia Schulte Titel: Keuzedeel Medisch secretaresse deel B ISBN: 9789037243345

Nadere informatie

Cursus. Evalueren begeleiding van activiteiten

Cursus. Evalueren begeleiding van activiteiten Cursus Evalueren begeleiding van activiteiten Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Nienke Koopman Inhoudelijke redactie: Napona Smid Titel: Cursus

Nadere informatie

Ouder wordende mensen met een verstandelijke beperking

Ouder wordende mensen met een verstandelijke beperking Ouder wordende mensen met een verstandelijke beperking Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Odile Oort Inhoudelijke redactie: Titsia Sandriman Titel:

Nadere informatie

Training. Presenteren en instrueren

Training. Presenteren en instrueren Training Presenteren en instrueren Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Erica Huppelschoten Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel: Presenteren

Nadere informatie

Training. Observeren en rapporteren

Training. Observeren en rapporteren Training Observeren en rapporteren Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Floortje Vissers Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel: Observeren

Nadere informatie