De Kweker. Dick Eigenhuis: Ik werd compleet voor gek verklaard toen ik dahlia s in de kas ging kweken.

Transcriptie

1 Dick Eigenhuis: Ik werd compleet voor gek verklaard toen ik dahlia s in de kas ging kweken.

2 Toen DICK EIGENHUIS (73) dertig jaar geleden begon met zijn kasdahlia's, werd hij in het behoudende Aalsmeer voor gek verklaard. Inmiddels is hij een van de laatste ambachtelijke kwekers. Chemische middelen gebruikt hij liever niet: Daardoor barst het hier van de lieveheersbeerstjes. Dankzij hen hebben we geen last van luizen. Tekst Jeannet Hooftman / Fotografie Lukas Göbel Dahlia s kweken in een kas? Dat dééd je niet! Veel kwekerijen zijn tegenwoordig halve fabrieken met hectares glas, lopende banden en inpakrobots. Daarom is het extra leuk een ambachtelijke kweker te bezoeken. Zo een die verscholen achter zijn woonhuis zijn bloemen kweekt in een glazen kasje en de volle grond. Als de bloem die gekweekt wordt ook nog Dahlia is, is het ouderwetse plaatje compleet. Dick Eigenhuis is zo n kweker. Zijn bedrijf Agropol is nog een van de weinige overgebleven kwekerijen aan de Aalsmeerderweg in Aalsmeer, bereikbaar via een smal pad tussen huizen door. In de houten schuur maken medewerkers op leeftijd de bestellingen voor die dag klaar. Je waant je even terug in de tijd. We nemen plaats aan de werkbank in de lichtgroen geschilderde schuur en Dick begint te vertellen: Op deze plek zat een van de eerste bedrijven in Aalsmeer: NV Verbeek & Zn. De NV was een begrip. Ik ken het van vroeger toen ik nog een klein jongetje was. Ze hadden fantastisch mooie gemengde anjers. Als ik met mijn vriendje over de tuin liep, waren er zo n dertig, veertig vrouwen anjers aan het pluizen. Dat was in de vijftiger jaren. Ik denk dat dit bedrijf honderd jaar oud is. Zelf woonde Dick met zijn ouders recht achter de kwekerij. Daar had zijn vader een gemengd bedrijf met onder andere snijgroen, asparagus en later ook anjers en seringen. Had je seringen, dan had je automatisch een hoek dahlia s. Seringen gaan na twee jaar in de winter naar de stookkas om ze in bloei te trekken. In maart gingen ze weer terug naar het land. Het stukje land bij de stookkas werd gebruikt voor opslag. Dat kwam dus in maart weer leeg en werd door veel seringenkwekers gebruikt om een zomerteelt op te zetten. Je had niet zoveel land, dus alles werd benut. Mijn vader ging in het voorjaar naar Bennebroek of Lisse om dahliastekjes te kopen. Die werden gepoot en een week of acht later had je de eerste bloem. Bloemen tot in de nok Dick zette het bedrijf van zijn vader niet voort, maar ging in de tuinplantenhandel en startte een rozenkwekerij. Hij kwam zo n dertig jaar geleden, omdat hij land zocht om uit te breiden, op de huidige locatie terecht. Het bedrijf was inmiddels van de erven Verbeek van wie hij het voor een interessante prijs kon kopen. De bedoeling was in de oude kassen rozen te gaan kweken, maar Dick had niet genoeg rozenplantjes om de kas mee vol te zetten. Wat de mensen vijftig jaar geleden in kleine kasjes konden, moet ik ook kunnen, redeneerde de kweker. En zo deden alsnog de dahlia s hun intrede. Ik werd compleet voor gek verklaard. Aalsmeer is nogal behoudend en dahlia s kweken in een kas, dat deed je niet. Het werd een gedeeltelijk succes. De dahlia s schoten in de verwarmde, maar niet al te hoge kassen de lucht in tot in de nok en konden daar geen kant meer op. Maar de grote bloemen brachten wel goed geld in het laatje. Zelfs voor die kromme dingen werd goed betaald, want er zat wel zó n bloem op. De kweker houdt zijn handen ongeveer 30 cm uit elkaar. Er waren geen andere kwekers die ze in kas kweekten en zulke grote bloemen hadden. Door de teelt in 47

3 Het werk wordt heel erg onderschat. Je moet ze allemaal pluizen; de zijtakjes eraf breken de kas kon hij bovendien al veel eerder bloemen leveren dan zijn collega s. Dick bouwde een nieuwe, hogere kas met de bedoeling daar trosrozen in te zetten. De kas was alleen te laat klaar, de rozen stonden al buiten te bloeien. Ik kreeg er een klant voor en heb ze als de bliksem verkocht. Maar ja, toen stond de kas leeg. Door de toenemende concurrentie was de prijs van de rozen gekelderd. Daarom besloot de kweker de rozen vaarwel te zeggen en zich helemaal te richten op dahlia s, die immers goed geld opbrachten. Hij kweekte baldahlia s en onder andere Dahlia Arabian Night, een heel donkerrode cultivar. Die bracht 1 gulden 50 per bloemetje op. Dat was leuk geld, beter dan de rozen. Meeliftend op zijn succes gingen ook anderen dit doen, maar: Ze hielden daar snel weer mee op. Het werk wordt heel erg onderschat. Je moet ze allemaal pluizen, de zijtakjes eraf breken. Ik kwam daar ook achter. En er waren nog steeds soorten die veel te lang werden. Exclusieve knollen Op zoek naar nieuwe soorten ging Dick naar Bennebroek, vanouds het centrum van Dahlia-veredeling. Ene mijnheer Geerlings, die al tegen de 80 liep, had een veredelingsbedrijf. Hij had allemaal soorten met van die hele grote bloemen. Hij was erg op kwaliteit, niet op massa maar op mooi. Alleen de man was lastig, als hij je niet leuk vond, kreeg je geen knol van hem. Maar ik mocht zijn bloemen telen omdat mijn insteek hetzelfde was. Nog steeds komen de grootbloemige soorten waar Agropol bekend om is, bij deze firma vandaan. Dick krijgt het materiaal nu van de zoon van Geerlings. Dick mag als enige Nederlandse kweker deze soorten kweken. De knollen gaan hoofdzakelijk naar de particuliere markt en worden voor 3 à 4 euro per stuk verkocht. Geen kweker die deze prijs voor een knol gaat betalen. Ik kocht de gebruikte knollen die anders weggegooid zouden worden en naderhand heb ik er steeds meer bijgekregen. Agropol kweekt tussen de dertig en veertig verschillende soorten. Ook daarin is het bedrijf tamelijk uniek. Niemand durft dat aan want het is te veel werk. Ik heb Polen aan het werk die hier alleen in de zomer werken, in de winter gaan ze naar huis. Die meneer daar werkt hier al meer dan twintig jaar. Een Hollander wil niet op zondag of tot tien uur s avonds werken. Maar als je ze goed behandelt en je bent zelf een beetje flexibel, lukt dat met Polen wel. Twintig jaar geleden liepen hier al Polen rond, niemand wist toen nog wat Polen waren. Het waren vaak hoogopgeleide mensen die naar het bedrijf kwamen om te vragen om werk. Ze kwamen met een caravan en die moest je kunnen stallen. De teelt is arbeidsintensief. De stelen in de kas moeten gesteund worden door middel van draden. Er moeten stokken bij gestoken worden. Maar het pluiswerk is de grootste narigheid. Er zitten soms zes, zeven pluizen aan een tak. Die moeten eraf, wil je kwaliteit leveren, legt de kweker uit. Nadat de bloem is gesneden, duurt het acht weken voordat er weer een nieuwe bloem is. De buitenbloemen worden gesneden vanaf eind mei tot de eerste vorst. De teelt in de kas gaat nog wat langer door. De kweker laat het gewas dat buiten staat bevriezen en de knollen een week rusten. Daarna worden ze uit de grond gehaald en in zwarte kisten droog in de schuur bewaard bij ongeveer 7 graden, tot de vorstperiode voorbij is. Blad eraf voor een langer vaasleven Dankzij de knollen van Geerlings werd Dick op de veiling bekend als teler van speciale soorten. Om gezondheidsredenen is hij helaas nu gedwongen het bedrijf af te bouwen. Aan alles komt een eind. Dan is het afgelopen met de bijzondere soorten. Het is te veel werk. Ook als het de hele dag regent, moet je bloemen snijden. Er zijn nog wel dahliatelers, maar die telen meest een of twee makkelijke soorten. De veilingkosten maken het aanvoeren van kleine hoeveelheden financieel niet interessant, zegt de kweker. Voor grotere aantallen betaal je als kweker in verhouding minder kosten. Dat is de reden dat er niet veel kwekers zijn die net als hij veel soorten in kleine aantallen kweken. Eigenlijk helpt de veiling de kleine kweker om zee, zegt Dick. Wat er nu op de veiling komt is voor 70, 80 procent buitendahlia met pluis. Dat zijn bloemen van knollenkwekers. Die telen voor de knol en beschouwen de bloem als een bijverdienste. De bloem is van mindere kwaliteit, maar die kwekers hebben hectares en snijden dus veel bloemen. Die grote bloemen die ik lever, komen vrijwel niet in de handel. Bedrijfspaspoort Eigenaar Dick Eigenhuis Aantal werknemers drie seizoenswerkers uit Polen Oppervlakte 1,35 ha waarvan m² kas Productie grootbloemige Dahlia en bal-dahlia in ongeveer dertig soorten, in het voorjaar dille Afzet Dobbe Flowers en exporteurs via FloraHolland Contact Aalsmeerderweg 293, CP Aalsmeer, (0297) , (06) Website agropol-aalsmeer.nl 48

4 In de schuur worden de bestellingen klaargemaakt. Het blad wordt van de bloemen afgehaald. Een trouwe Poolse medewerker haalt de bloemen van het land. 49

5 Aan alles komt een eind. De grote bloemen die ik lever, komen vrijwel niet meer in de handel Veel van zijn bloemen gaan naar Dobbe Flowers in Aalsmeer. Hij levert de bloemen per soort in een emmer van dertig stuks. Dat loopt als een trein. Mensen nemen vaak een hele emmer mee, waardoor alles heel blijft. De kwaliteit is goed omdat we al het blad eraf halen en op chrysal aanleveren. Blad dat in het water komt, is zo snot. Dat kost drie dagen vaasleven. Alle soorten die op zijn website staan, komen bij Geerlings vandaan, maar Agropol kweekt meer dan wat er op de site staat. Hoeveel precies weet ik niet, ik heb ze nooit geteld. De namen gebruikt Dick zelf niet veel. Op de site staan de bloemen ingedeeld in categorieën, zoals grootbloemige deco, cactus en gefranjerde cactus. Cactussoorten zijn variëteiten met puntige bloemen. Zijn die punten ook nog eens ingesneden, dan heten ze gefranjerde cactus. We maken een rondwandeling over de kwekerij. Kijk, hier kan je zien hoe het werkt. Hij wijst op een bloem met allemaal kleine zijtakjes waar ook weer bloemknopjes aan zitten. Dit had er eigenlijk al af gemoeten, maar het is nu zo razend druk met aflevering dat we daar amper tijd voor hebben. Je ziet, overal zitten die pluizen nog aan. Hij breekt de zijtakken er al tellend af. Het zijn er zeven. Als je de pluizen er eerder afhaalt, gaat de bloem eerder groeien en wordt hij uiteindelijk groter. De kweker werkt milieubewust. Hij strooit slechts een keer per jaar tegen slakken. Dat doet hij op een moment dat de vogels genoeg te eten hebben, zodat die niet de dupe worden van de slakkenkorrels. Kijk, daar aan de kant zitten merelnesten en koolmeesnesten en het barst van de lieveheersbeestjes doordat wij vrijwel geen chemische middelen gebruiken en geen kunstmest. Dankzij die lieveheersbeestjes hebben we geen last van luizen. Tussen de dahlia s groeit her en der dille. Het blijkt een bijteelt te zijn van Agropol. Doordat de bloemen zo verspreid staan, krijgt hij een stevig gewas. De dille is vanaf eind mei verkrijgbaar bij Dobbe. 1 TIPS VAN DICK EIGENHUIS 1. Bewaar de bloemen in de koelcel bij 7 à 8 C. 2. Snijd een stuk van de stelen af en zet ze meteen in het water. 3. Zorg dat er geen blad in het water komt. 4. Gebruik bij voorkeur heesterchrysal. 5. Als je geen chrysal hebt, voeg dan een druppeltje chloor toe aan het water. 6. Doe voldoende water in de vaas. Hoe verder de stelen in het water zitten, hoe makkelijker ze water kunnen optrekken. Het boeket * Dahlia Black Jack * Dahlia Elma Elizabeth * Dahlia Renato Tosio * Dahlia Tartan * Dahlia Hapet Blue Eyes * Dahlia Striped Vulcan * Dahlia Vulcan * Rozenbottel * Grassen Harrie Wachtenveld van NH Flowers in Amsterdam maakte een boeket met bijna alleen dahlia s. Hij voegde alleen rozenbottels en grassen toe: Ik vind een Dahlia zo explosief, het is net vuurwerk. Wat je er ook bijstopt, de Dahlia wordt er niet mooier van. Hij zal het altijd winnen van andere bloemen. Hij is gewoon het mooist solitair, dan komt hij het best tot zijn recht. Harrie verwerkt de Dahlia bijna uitsluitend op deze manier. De rozenbottels en grassen concurreren er niet mee omdat 't geen bloemen zijn. Als iemand een gemengd boeket met een Dahlia wil, doe ik dat uiteraard. Maar als ik het zelf mag zeggen, doe ik het op deze manier. Zo lang de dahlia s bij Dobbe te koop zijn, koopt Harrie ze wekelijks. Hij kiest altijd voor de bloemen van Agropol: Dat zijn gewoon de mooiste soorten in de beste kwaliteit: er zit geen smet in, ze worden goed en vers aangeleverd. Ze zijn er twee keer per week: op maandag en donderdag, en dan pak ik ze meteen mee. Ik koop meestal de gemengde. Voor het boeket gebruikte hij de mix zoals de kweker die aanlevert: Mijn klanten vinden dit prachtig. Het heeft een wow-effect. Ik krijg vaak te horen: is dat echt? 3 nhflowers.nl 50

6 Het boeket van Harrie Wachtenveld van NH Flowers uit Amsterdam. 51