KERNCIJFERS EVOLUTIE HYPOTHECAIR KREDIET 2016

Transcriptie

1 CONFEDERATIE VAN IMMOBILIENBEROEPEN VLAANDEREN Kortrijksesteenweg 1005, 9000 Gent KERNCIJFERS EVOLUTIE HYPOTHECAIR KREDIET INHOUD Deze nota bevat een aantal kerncijfers m.b.t. de markt van het hypothecair krediet in 2016, op basis van een analyse van de data die zijn vrijgegeven door de Beroepsvereniging voor het Krediet en de Centrale voor het Krediet aan Particulieren. 2 DE DATA VAN DE BVK De Beroepsvereniging voor het Krediet (stichtend lid van Febelfin) is de belangenorganisatie van de Belgische kredietverstrekkers. De 57 aangesloten financiële instellingen vertegenwoordigen ongeveer 95% marktaandeel op de markt van het hypothecair krediet. De BVK geeft trimesterieel cijfers vrij over de evolutie van het woonkrediet in België. In 2016 verstrekten de banken 37,1 miljard euro aan hypothecair krediet. Dat is net als de voorbije jaren een stijging, ditmaal met 868 miljoen. Nooit eerder in de datareeksen van de Beroepsvereniging voor het Krediet werd een hoger bedrag uitbetaald. Zo blijkt nog maar eens welke stimulans de lage rente biedt voor de vastgoedmarkt. Sinds 2014 is elk jaar een recordjaar. De records worden gevestigd in grote sprongen. In 2014 steeg het verstrekte bedrag met 4,4 miljard t.o.v en in 2015 werd weer een sprong gemaakt van bijna 7 miljard. In vergelijking daarmee is de toename tussen 2015 en 2016 beperkter van omvang. Maar, toch oogt het totaalbedrag bijzonder indrukwekkend. Laten we immers de externe herfinancieringen 1 buiten beschouwing, dan werd nog steeds 30,1 miljard euro verstrekt aan zuiver nieuwe kredieten. Dat is 4,1 miljard euro meer dan in Dus: daar waar het record in 2015 nog in belangrijke mate werd beïnvloed door de herfinancieringen, blijken er in 2016 vooral veel meer nieuwe kredieten te zijn toegekend. 1 Externe herfinancieringen zijn herfinancieringen bij een andere bank, met een switch dus van financiële instelling. CIB Studiedienst/De markt voor het hypothecair krediet in België in 2016/

2 In 2016 werden kredieten extern geherfinancierd. Dat zijn er minder dan in 2015 (het absolute recordjaar), maar het blijft een bijzonder hoog aantal buiten beschouwing gelaten is het van 1999 geleden dat er nog zoveel kredieten werden geherfinancierd. Aankoop Bouw Verbouwing Aankoop + verb. Ander onroerend doel Herfinancieringen Er werden in 2016 ca meer kredieten verstrekt voor de aankoop van een woning dan in Het totaal van ligt zelfs ca kredieten hoger dan in 2014, het jaar van de woonbonusgerelateerde rush op vastgoed. In absoluut bedrag betreft het een stijging tegenover 2015 met 2,6 miljard naar een (record)totaal van 19,4 miljard euro. Niet alleen werden er meer kredieten dan ooit tevoren toegekend voor een aankoop; het gemiddeld kredietbedrag lag ook hoger. Tegenover 2015 steeg het gemiddeld krediet van naar Dat is een stijging met 3,45%, vermoedelijk (de data met de verkoopprijzen van de FOD Economie zijn nog niet vrijgegeven) hoger dan de evolutie van de vastgoedprijzen. Van 2012 naar 2013 hadden we nog een daling van het gemiddelde kredietbedrag gezien maar sedertdien zijn er stijgingen met 3,98% (2014) en 4,2% (2015) opgetekend. Het is natuurlijk een ruwe indicator, maar we kunnen op basis hiervan veronderstellen dat de gemiddelde leenquotiteit op zijn minst constant is gebleven. Vergelijken we het kredietbedrag met de vastgoedprijzen voor gewone woonhuizen en appartementen, dan komt de gemiddelde quotiteit uit op ca. 68%. Dat is natuurlijk een zeer algemeen cijfer, dat bijvoorbeeld wordt beïnvloed door kleine, supplementaire leningen die bij doorstroming van een kleinere, verkochte woning naar een groter pand worden aangewend. Ook de bouw had een goed jaar in Het aantal verstrekte kredieten overschreed voor het eerst sinds 2011 de grens van de Uit de data van de Beroepsvereniging voor het Krediet blijkt goed hoe conjunctuurgevoelig de bouwsector is. In 2016 werd geprofiteerd van de lage rentestand. In 2014 was er de rush op vastgoed, waarbij heel wat potentiële bouwheren hun plannen hebben Totaal Totaal-her CIB Studiedienst/De markt voor het hypothecair krediet in België in 2016/

3 versneld om nog onder het stelsel van de bestaande contracten te vallen. In 2010 en 2011 was er het stimulus-pakket in de nasleep van de crisis, met maatregelen inzake BTW en het stelsel van groene leningen, dat zeker bij de verbouwingsleningen een grote impact heeft gehad. In 2005, 2006 en 2007 werd dan weer geprofiteerd van de invoering van de woonbonus. Overigens valt het op dat de bouw en de secundaire markt vrijwel op identieke wijze reageren op dergelijke uitzonderlijke omstandigheden. Qua aantal verstrekte kredieten voor bouwprojecten zat 2016 ongeveer op hetzelfde niveau als bijvoorbeeld 2010 en Maar, in het absoluut verstrekte bedrag zit 2016 daar bijna een miljard euro boven. De grens van 5 miljard euro werd net niet overschreden. De verklaring: het gemiddeld kredietbedrag is ook voor bouwprojecten sterk gestegen. Hier is er wel sprake van een verschillende tendens tegenover de kredieten aangegaan voor de aankoop van een bestaande woning. Dat komt hoofdzakelijk door de aberrante jaren 2010 en 2011, toen de gemiddelde kredietbedragen voor bouwprojecten daalden, wellicht omdat veel goedkopere projecten werden gerealiseerd onder een voordelig BTW-tarief of genietend van een groene lening. In 2013 werd dit echter volledig gecompenseerd door een sprong met Sedertdien ligt het gemiddelde kredietbedrag voor een bouwproject opnieuw hoger dan voor de aankoop van een bestaande woning. GEMIDDELD KREDIETBEDRAG Aankoop Bouw Verbouwing Aankoop + verbouwing Ander onroerend doel Herfinancieringen Totaal gemiddelde Een gemiddeld krediet voor een aankoop met de kosten van de verbouwing inbegrepen bedroeg in Het is een zeer ruwe maatstaf maar vergeleken met het gemiddelde bedrag van een aankoop zou dit impliceren dat doorgaans wordt geleend voor een verbouwing. Die conclusie klopt natuurlijk niet helemaal, omdat de vergelijking veel scheeftrekkingen bevat. Zo is er geen zicht op de gemiddelde quotiteit en is het perfect mogelijk dat veel verbouwingen met spaargeld worden bekostigd. CIB Studiedienst/De markt voor het hypothecair krediet in België in 2016/

4 3 DE CIJFERS VOOR DE CENTRALE VAN HET KREDIET AAN PARTICULIEREN De Centrale voor het Krediet aan Particulieren (CKP) is één van de kredietcentrales binnen de Nationale Bank van België. In de Centrale worden sinds 2003 alle consumentenkredieten en hypothecaire kredieten die in België door natuurlijke personen worden afgesloten geregistreerd. De kredietverstrekkers dienen de CKP te raadplegen alvorens zij een lening verstrekken, om zodoende het kredietrisico goed te kunnen inschatten. De CKP publiceert jaarlijks cijfers over de evolutie van de markt voor het hypothecair krediet, in de vorm van een statistisch verslag. 3.1 AANTAL NIEUWE HYPOTHECAIRE CONTRACTEN In de CKP werden in nieuwe contracten geregistreerd voor de categorie hypothecair krediet. Dat is een sterke daling (-15,5%) in vergelijking met Maar, in de CKP worden in tegenstelling tot in datareeksen van de BVK naast de externe herfinancieringen ook de interne herfinancieringen als nieuwe kredieten opgetekend. De daling in het aantal nieuwe contracten is dan ook vooral het gevolg van het gestaag verminderen van het aantal herfinancieringen, na de rush in De cijfers kunnen dan ook geenszins opgevat worden als het stilvallen van de kredietverstrekking. Dat blijkt afdoende uit de data van de BVK en de gevestigde records inzake verstrekte kredieten voor de aankoop van een bestaande woning en voor nieuwbouw. Het aantal van zit bovendien nog altijd ver boven het niveau van bijvoorbeeld 2014 ( ). 3.2 MEDIAAN KREDIETBEDRAG In de Centrale wordt bij elk nieuw krediet het mediaan kredietbedrag geregistreerd. In 2016 is dit toegenomen tot , daar waar het in 2014 en 2015 constant was gebleven op DE LOOPTIJD VAN NIEUWE KREDIETEN Één van de meest interessante gegevens die zijn opgenomen in de statistische verslagen van de CKP betreft de looptijden van de nieuwe hypothecaire kredieten bracht op dit vlak zeker geen trendbreuk in vergelijking met de voorgaande jaren. De tendens van een dalend aantal kredieten met een looptijd van 25 jaar of langer continueert, hoewel de daling in 2016 serieus is afgevlakt en eigenlijk statistisch niet significant is. Nog amper 5% van de kredieten heeft een echt lange looptijd. In de cijfers voor 2016 valt vooral op dat de zeer korte looptijden een opstoot hebben gekend, richting 20% (19,66%). Dat is een stijging met 1% in vergelijking met 2015 (18,59%). Nochtans is het aantal herfinancieringen, waarbij we een zeer korte looptijd voor het nieuwe krediet mogen verwachten, langzaam beginnen teruglopen. Een echte verklaring hiervoor kunnen we voorlopig niet CIB Studiedienst/De markt voor het hypothecair krediet in België in 2016/

5 bieden, maar het is een interessante tendens om op te volgen. Nooit eerder werden immers meer kredieten met een dergelijke zeer korte looptijd verstrekt. Grafiek 1 : Nieuwe contracten 2016, volgens looptijd (CKP) Verder zijn de cijfers redelijk gelijklopend met 2015 en zijn er niet al te veel grote, significante verschuivingen. 3.4 KWALITEIT VAN DE LENINGEN De Centrale voor het Krediet aan Particulieren fungeert in eerste instantie als database die de financiële instellingen moeten raadplegen voorafgaand aan het verstrekken van een hypothecair krediet, teneinde de kredietwaardigheid van de ontlener te checken aan eventuele schulden die reeds in de centrale zijn opgenomen. Alle achterstallige leningen en wanbetalingen worden in de databases van de Centrale opgenomen. Het is dus niet onlogisch dat in het statistisch jaarverslag ruim aandacht wordt besteed aan de kwaliteit van de verstrekte hypothecaire kredieten. Een eerste indicator is het percentage achterstallige leningen in het totale bestand van de uitstaande contracten. In 2016 waren er achterstallige contracten opgenomen in de CKP; dat zijn er ongeveer 650 minder dan het jaar ervoor. Het aantal achterstallige contracten is daarmee met bijna 2% gedaald. Tezamen met een verbetering in de kwaliteit van de nieuwe contracten lijkt ook de recente economische heropleving, en inzonderheid de aantrekkende arbeidsmarkt, een positieve impact te hebben gehad op het aantal wanbetalingen. Tussen 2007 en 2014 was dat aantal met ca contracten toegenomen (tot contracten). Sinds 2014 is die trend echter gekeerd en zijn er ongeveer minder achterstallige contracten. Het wordt afwachten of die trend zich de komende jaren zal verderzetten. De weliswaar beperkt afname van het aantal achterstallige contracten staat in schril contrast met de bijna ongeziene toename van de totale kredietmassa. Die twee zeer verschillende trends zorgen ervoor dat het relatieve percentage achterstallige contracten is gedaald, van 1,19% in 2014 tot 1,11% in CIB Studiedienst/De markt voor het hypothecair krediet in België in 2016/

6 Als er sprake is van wanbetalingen, dan is dat wel meer en meer voor een hoger bedrag. Het gemiddeld achterstallig bedrag zit sinds 2012 in de lift: op vijf jaar tijd is het gestegen van tot De CKP geeft ook cijfers over de kwaliteit van de nieuwe contracten, via een overzicht van het relatieve aantal nieuwe contracten waarvoor binnen een bepaalde termijn een achterstal wordt vastgesteld. Tabel 6 : Percentage achterstallige contracten binnen x maanden na ontlening (CKP) M+6 M+12 M+24 M+36 M+48 M+60 M+72 M+84 M+96 M ,40% 0,80% 1,80% 2,50% 3,10% 3,60% 4,00% 4,30% 4,60% 4,80% ,40% 0,90% 2,00% 2,90% 3,60% 4,10% 4,50% 4,90% 5,20% 5,40% ,30% 0,80% 1,90% 2,70% 3,30% 3,80% 4,10% 4,40% 4,70% ,30% 0,70% 1,40% 2,10% 2,60% 3,00% 3,40% 3,70% ,20% 0,50% 1,20% 1,80% 2,20% 2,60% 2,90% ,20% 0,40% 1,00% 1,50% 2,00% 2,30% ,20% 0,50% 1,20% 1,70% 2,10% ,20% 0,50% 1,00% 1,50% ,10% 0,30% 0,60% ,10% 0,20% ,10% De tabel illustreert de toenemende kwaliteit van de nieuw verstrekte kredieten. Naarmate men zakt in de tabel en dus terechtkomt bij de recentere vintages daalt het percentage achterstallige contracten steeds verder. Van de voorbije drie vintages was amper 0,1% van de contracten binnen de 6 maanden na het verstrekken ervan achterstallig (tegenover 0,4% in ). Doorheen de hele cijferreeks van de CKP blijkt dat de kwaliteit van de nieuw toegekende hypothecaire contracten progressief verbetert en dat procentueel steeds minder achterstallen worden vastgesteld. Dat is ook niet verbazingwekkend gezien de steeds strengere kredietvoorwaarden omtrent o.a. de vereiste eigen inbreng, de quotiteit en de looptijd, die sinds 2009 worden opgelegd. Risicovollere contracten worden daardoor stelselmatig uitgesloten. 3.5 DE LEEFTIJD VAN DE NIEUWE ONTLENERS Sinds 2008 worden in het statistisch jaarverslag van de CKP ook cijfers gepubliceerd omtrent de leeftijd van de nieuwe ontleners. In deze cijfers zien we al langer twee tendensen: de gestage terugval van het aantal (zeer) jonge ontleners en de toename van het aantal oude ontleners. Het aandeel ontleners jonger dan 35 jaar is sinds 2008 teruggevallen van 41,46% naar 36,12%. In 2015 bedroeg het percentage nog minder (35,45%). Op het eerste zicht is er dus in 2016 sprake van een licht herstel. Maar, dit lijkt grotendeels gezichtsbedrog was immers bijzonder atypisch door het hoge aantal herfinancieringen, die in de cijfers van de CKP zijn meegerekend. Nu het aantal herfinancieringen normaliseert, zullen we verder moeten opvolgen hoe de data rond de leeftijd van jonge ontleners evolueert. CIB Studiedienst/De markt voor het hypothecair krediet in België in 2016/

7 Wel duidelijk is dat het aandeel zeer jonge ontleners (18 tot 24 jaar) wellicht verder zal terugvallen. Dit aandeel bedroeg in 2008 nog 6,35% en in 2016 amper de helft daarvan (3,03%). In absolute aantallen gaat het van een daling van kredieten naar kredieten. Anderzijds neemt het aandeel van de oudere ontleners (ouder dan 44 jaar) toe, van 27,87% in 2008 naar 31,86% in Grafiek 2 : Nieuwe contracten 2016, volgens leeftijd van de ontlener (CKP) 4 JAARCIJFERS BANKEN De verschillende grootbanken hebben traditiegetrouw in januari-februari hun jaarcijfers bekend gemaakt, met een bijzondere focus op de markt voor het hypothecair krediet. De cijfers van de banken zijn minder exhaustief dan deze van de BVK of de CKP maar blijven interessant. Ze belichten immers de aspecten die de grootbanken zelf als belangrijke tendensen beschouwen. 4.1 BNP PARIBAS-FORTIS BNP Paribas-Fortis is traditioneel de marktleider en verstrekt ongeveer 1/4 de van de woonkredieten (totaalbedrag van 30,1 miljard euro). Binnen die kredietportefeuille kenmerkte 2016 zich door een stijging van het aandeel nieuwe kredieten voor de aankoop van een bestaande woning (+4%), nieuwbouw (+13%) en de aankoop van een bouwgrond (+20%). Het gemiddelde kredietbedrag is nagenoeg gelijk gebleven tegenover 2015 ( ). Voor de aankoop van een bestaande woning wordt ontleend; voor een nieuwbouwproject De gemiddelde looptijd bedraagt 224 maanden (18 jaar en 8 maanden). Dat is stabiel tegenover De afbetalingslast is afgenomen met 25 per maand (van 706 naar 681 ). Gemiddeld wordt op het moment van de ontlening 36% van het inkomen besteed aan de maandelijkse aflossingen. 94% van de ontleners bij BNP Paribas-Fortis kiest voor een vaste rentevoet en slechts 6% voor een variabel krediet. De leeftijd is in bijna alle categorieën met een jaar gestegen. Kopers van een CIB Studiedienst/De markt voor het hypothecair krediet in België in 2016/

8 bouwgrond zijn gemiddeld 37 jaar. Gaat het om een bestaande woning, dan is men eerder 38 jaar. Voor nieuwbouwprojecten zijn de ontleners nog een jaar ouder. Tijdens de persvoorstelling legde BNP Paribas-Fortis de nadruk op twee groepen die volgens de bank zouden profiteren van de lage rente, 55-plussers (baby-boomers) en jongeren onder de 30 (generation Y). In 2016 werden 27% meer kredieten verstrekt aan bayboomers, met vooral meer kredieten voor de aankoop van een bestaande woning en voor renovatie. Babyboomers lenen voor een looptijd van 10 jaar, betalen maandelijks 30% van hun inkomen af (649 ) en lenen 57% van de aankoopprijs of de waarde van het aangekochte vastgoed. Er werden in % meer kredieten verstrekt aan jongeren onder de 30 jaar, met (opvallend) meer kredieten voor een nieuwbouwproject en iets minder voor de aankoop van een bestaande woning (- 2%). Jongeren lenen gemiddeld voor een looptijd van 23 jaar, betalen 36% van hun inkomen af (690 ) en financieren 14% van de aankoopprijs via eigen inbreng (los van de fiscale lasten). Laatste groep die in het persbericht van BNP Paribas-Fortis aan bod komt, zijn de singles en eenoudergezinnen. Deze groep is goed voor 30% van de woonkredieten; partners/gezinnen voor ca. 70%. Singles of alleenstaande ouders zijn gemiddeld 40 jaar bij de ontlening; wie aankoopt met een partner is 38,7 jaar oud. Het gemiddelde ontleende bedrag is 13% lager dan bij partners ( ). De looptijd van een woonkrediet is met 221 maanden voor singles 5 maanden korter dan voor tweeverdieners. Singles moeten wel meer eigen inbreng voorzien (72% vs. 86% voor tweeverdieners). De maandelijkse aflossing bedraagt 610 vs. 676 voor partners. Voor 2017 verwacht BNP Paribas-Fortis een stagnatie van de rentevoet: een verdere daling is bijna uitgesloten; een lichte stijging met 0,5% is wel mogelijk. In die context zouden de woningverkopen en de woningprijzen in 2017 nog enkele procenten kunnen stijgen. 4.2 BELFIUS Belfius verstrekte van januari tot en met november 2016 voor 25,6 miljard euro aan woonkredieten, een stijging met 16,4% in vergelijking met Meer dan 2/3 de van de leningen diende om de aankoop van een bestaande woning te financieren; amper 10% ging naar een nieuwbouwproject. Belfius is optimistisch over de nabije toekomst. Het risico op een inzinking van de markt is laag omdat in de loop van 2016 het bruto beschikbaar inkomen van de huishoudens sterk is gestegen. De rentevoeten zullen wellicht in beperkte mate stijgen maar Belfius verwacht niet dat dit een zware druk zal leggen op de vastgoedprijzen, mede gezien de positieve economische ontwikkeling en inzonderheid de heropleving van de arbeidsmarkt. 4.3 KBC Bij het analyseren van de kredietportefeuille maakt KBC niet de vergelijking met 2015 maar met De bank hanteert zo iets meer een langetermijnperspectief. Tegenover 2012 is de gemiddelde leeftijd van de kredietnemer opgelopen van 39,5 naar 41 jaar. Er zijn minder jonge kopers, mede omwille van de hogere vereiste eigen inbreng. Bovendien is er een substantiële groei in de leeftijdsgroep van 55+ ers. Die laatsten richten zich o.m. zeer uitgesproken op verbouwingen en op CIB Studiedienst/De markt voor het hypothecair krediet in België in 2016/

9 vastgoedbeleggingen: in 2012 was 16% van de vastgoedbeleggers ouder dan 55 jaar; in 2016 was dat 21%. Het gemiddelde kredietbedrag lag in % hoger dan in Maar: het gemiddelde aankoopbedrag is nog meer gestegen (met 16%). Het verschil wordt bijgesprongen via een hogere eigen inbreng. Die is gestegen met 19%, en bij verbouwers met 61%. Wie wil renoveren zet daar dus meer dan ooit eigen spaargeld voor in. De maandelijkse aflossing is dan weer slechts met 1,6% gestegen. De looptijden worden korter. Kredieten met een looptijd van meer dan 25 jaar worden door KBC niet meer afgesloten. Deze groep zit nu verspreid over de andere groepen, maar met de grootste aangroei in de categorie jaar. Tweede factor is de groep van vastgoedbeleggers die is uitgebreid: deze beleggers ontlenen vaak op relatief korte termijn. CIB Studiedienst/De markt voor het hypothecair krediet in België in 2016/

10 5 JAARVERSLAG NATIONALE BANK Op vrijdag 10 februari publiceerde de Nationale Bank van België (NBB) haar jaarverslag. Gouverneur Jan Smets legde in de media de klemtoon op een striktere kredietverstrekking. Hij kondigde meteen een nieuwe maatregel aan om te garanderen dat kredieten zonder eigen inbreng van minstens 20% ontmoedigd worden. De NBB is al langer bezorgd over een aantal tendensen op de Belgische woningmarkt. Zo is er het feit dat in België een substantiële vastgoedcrisis is uitgebleven, terwijl het in de omringende landen na 2009 enkele jaren kommer en kwel is geweest. Geruststellend was dat tussen 2009 en 2013 de prijzen weliswaar stegen, maar onder het niveau van de inflatie. Daardoor werd een zekere mate van overwaardering vrijwel onopgemerkt uitgezweet. Maar, 2014 en 2015 brachten verandering in de zaak. Vlaanderen kende een woonbonusgerelateerde rush op vastgoed. Tegelijkertijd daalde de hypothecaire rentevoet, waardoor vastgoedinvesteringen sterk werden gestimuleerd. De inflatie bereikte een dieptepunt. De zachte landing werd bruusk onderbroken met sterke prijsstijgingen. Eind 2015 was de Belgische vastgoedmarkt volgens de berekeningen van de NBB 10,9% overgewaardeerd bracht echter een licht positieve kentering: de prijzen stegen opnieuw onder inflatie en daalden zo in reële termen met 0,9%. De overwaardering nam af van 10,9% naar 6%. Dat laatste cijfer blijft men echter met argusogen opvolgen, in de hoop dat de zachte landing wordt hervat. Andere reden tot bezorgdheid volgens de NBB is de schuldgraad van de Belgische huishoudens. Die is de voorbije jaren toegenomen. De Belgische huishoudens houden een totaalbedrag van 59,1% BNP aan in (hoofdzakelijk hypothecaire) schuld. Dat is voor het eerst hoger dan het gemiddelde in de Eurozone, waar de voorbije jaren een significante deleveraging heeft plaatsgevonden. Volgens de NBB houdt deze stijging van de schuldgraad risico s in voor de terugbetalingscapaciteit, in geval van een nieuwe economische crisis. Nochtans geeft de NBB evenzeer aan dat de financiële positie van de Belgische huishoudens gezond is, omdat zij over significante spaartegoeden beschikken. Laatste bezorgdheid gaat over de zogenaamde pockets of risk. Volgens de NBB verstrekken de kredietinstellingen nog steeds een onrustwekkend aantal risicovolle kredieten. Hiervoor wordt verwezen naar enquêtegegevens van 2014, waaruit bleek dat 13% van de uitstaande hypothecaire schuld wordt afgelost door huishoudens die daar meer dan 40% van hun beschikbaar inkomen voor moeten aanwenden. Deze huishoudens hebben doorgaans weinig activa en doen vaak beroep op kredieten met een hogere quotiteit. Deze huishoudens vormen pockets of risk voor de banken, omdat de kans reëel is dat ze bij een economische schok de lening niet langer zouden kunnen afbetalen. Waarna vervolgens de banken het onderpand de woning zouden moeten lichten en daarbij mogelijks een minwaarde zouden incasseren. De kredietvoorwaarden zijn in 2016 volgens de NBB licht versoepeld. Dat komt omdat er een hoge mate van concurrentie speelt tussen de banken. Na de crisis zijn deze immers teruggeplooid op traditionele kredietverstrekking, o.m. om aan klantenwinning en binding te doen. Die concurrentiestrijd uit zich in de kredietvoorwaarden. Maar, tegelijkertijd is de daling van de officiële rente zeker niet volledig vertaald in de lagere hypothecaire rentevoeten, waardoor de banken hun winstmarges hebben verhoogd. CIB Studiedienst/De markt voor het hypothecair krediet in België in 2016/

11 Al deze factoren tezamen hebben de Nationale Bank ertoe gebracht om een nieuwe maatregel te nemen op het vlak van macroprudentieel beleid. Daardoor zullen de banken (vanaf mei 2017) zelf meer kapitaal moeten bijhouden om de risico s af te dekken voor een leningen met een quotiteit van meer dan 80%. In concreto: voor het deel boven de grens van 80% dat toch wordt ontleend zullen de banken het nodige kapitaal zelf als buffer moeten bijhouden. Het doel is eenvoudig: de banken ontmoedigen om nog leningen te verstrekken in situaties waarin niet minstens 20% eigen inbreng is voorzien. Uit de eerste reacties van de banken blijkt dat het in de toekomst wel nog mogelijk zijn om een lening te verkrijgen, maar dan aan een hoger rentetarief. En, er zal vermoedelijk ook strenger worden toegezien op andere randvoorwaarden, zoals het gedeelte van het inkomen dat besteed wordt aan de maandelijkse afbetalingen. CIB Studiedienst/De markt voor het hypothecair krediet in België in 2016/