Lesmap 1ste en 2de graad middelbaar onderwijs

Transcriptie

1 Lesmap 1ste en 2de graad middelbaar onderwijs

2 HET LEVEN EN WERK VAN TIM BURTON Timothy (Tim) Burton wordt geboren op 25 augustus 1958 in Burbank, in de staat Californië in Amerika. Een typische kleine randstad waar er heel wat Hollywood studios gevestigd zijn. Zijn vader was werkzaam in de atletiek bij Burbank Parks and Recreation Department, zijn moeder had een cadeauwinkel genaamd Cat's Plus. Burton kent een moeilijke relatie met zijn ouders en hij voelde zich niet thuis in Burbank (typisch stadje met een groot roddelcircuit). Hij trekt zich terug in zijn eigen wereld, in de wereld van zijn tekeningen en horrorfilms. Uiteindelijk gaat hij bij zijn oma wonen en later verhuist hij naar Londen. Schoolcarrière en start filmcarrière: In 1971 start Timothy aan de middelbare school waar hij zijn eerste Super 8 films maakt. In 1977 krijgt hij dankzij zijn kunstleerkracht een studietoelage voor Cal Arts, een kunsthogeschool gestart door Walt en Roy Disney. Hij studeert er van 1977 tot Naast zijn studie werd hij in die periode ingehuurd als schilder voor The Lord of the Rings ('78) en als poppenspeler voor The Muppet Movie ('79). Hij had toen ook een bijbaantje als mummie in het pretpark Magic Mountian. In 1979 studeert hij af en start hij met een vier jaar durende stage bij Disney Studios. The fox and the Hound was de eerste Disney- film waar hij aan meewerkte maar ontdekte zo dat dit niet zijn stijl was. Toch ontwikkelde zijn creativiteit in datgene dat later typisch Burton zou worden. In 1982 ontwikkelde Burton zijn eerste kortfilm genaamd 'Vincent' over zijn held Vincent Price, een horror filmacteur. Prices filmdebuut dateert van 1944 en in 1992 speelde hij zijn laatste film. In 1991 speelt Vincent Price de rol van vader van Edward in Edward Scissorhands. (Vincent Price: Zijn idool spreekt tevens de stem in van het hoofdpersonage Vincent Meloi, een jongetje dat graag zijn grote held Vincent Price wil zijn. De kortfilm kwam uit in zwartwit en de vertelstem vertelt in gedichtvorm. Hij werkt hier voor het eerst samen met Rick Heinrichs die later zijn vaste productiedesigner wordt. De film is gemaakt via stop motion, een methode die ook in zijn later werk vaak zal terug komen. In 1985 brengt Burton zijn eerste langspeelfilm Pee Wee's Big Adventure uit waar hij voor de eerste keer samenwerkt met Danny Elfman (voorheen bekend als zanger van de poprock band Oingo-Boingo). Na deze film volgde een succesvolle samenwerking, waarbij Elfman de muziek zou componeren voor bijna alle Burtonfilms, waaronder Beetlejuice, Batman en Batman Returns, Edward Scissorhands, The Nightmare Before Christmas, de korte animatiefilmpjes The World of Stainboy, Big Fish, Corpse Bride, Sleepy Hollow en Charlie and the Chocolate Factory. Elfman werd dankzij de samenwerking met Burton een bekende componist van filmmuziek. Zo componeerde hij ook de begingeneriek van The Simpsons. Lesmap The World of Tim Burton 2

3 Stijl De stijl van Burton wordt ook wel Burtonesque genoemd omdat steeds dezelfde elementen en thema's terugkomen in zijn werk. Zo heeft Burton een fascinatie voor het circus en clowns. Zij zijn de buitenbeentjes/ freaks van de maatschappij. Deze fascinatie voor circus en clowns past perfect bij de voorliefde die Burton heeft voor buitenbeentjes: figuren die ontwricht en geïsoleerd zijn van de buitenwereld. Figuren die op zoek zijn naar hun eigen identiteit. Deze figuren krijgen vaak een heldenrol toebedeeld in Burton s verhalen. Een tweede typisch element is dat Burton zijn tekeningen, schetsen en gedichten als een belangrijk medium ziet om zijn productieve fantasie om te zetten in iets tastbaars. Hij vertrouwt hierbij meer op zijn gevoel dan op het intellect en wordt daarom vaak geassocieerd met het surrealisme en het bijhorende écriture automatique. Hij geeft de realiteit dan ook niet weer hoe deze zich voordoet maar eerder welk gevoel hij er bij heeft. Belangrijke Burtonesque stijlelementen zijn hierbij het gebruik van spiralen, strepen, cirkels en driehoeken: bijvoorbeeld een driehoekig lichaam, spiralen als ogen,... Een derde Burtonesque element is het gebruiken van lichte en donkere kleuren in zijn films om twee verschillende werelden weer te geven. De levendige kleuren in de Chocoladefabriek van Willy Wonka staan in schril contrast tot de grijze kleurloze tonen in het huis van Charlie in de film Charlie and the chocolate factory. Een vierde belangrijk element is muziek in Burton s films. Hij werkt voor bijna elke productie samen met Danny Elfman (uitgezonderd voor de films Ed Wood en Sweeney Todd ). Muziek vormt een belangrijke factor in het evolueren van het verhaal en de karakters. Een vijfde element is het uitvergroten van lichamelijke kenmerken of het vervangen van lichaamsonderdelen door lichaamsvreemde voorwerpen zoals bijvoorbeeld het grote hoofd en grote ogen van de Red Queen in Alice in Wonderland en het vervangen van handen door scharen bij Edward Scissorhands. Een zesde element is Burton s visie op het gebruik van CGI. Deze afkorting staat voor computer-generated imagery oftewel digitale animatie, beelden gecreëerd via de computer. Waar het niet nodig is dit te gebruiken, doet hij dit liever niet. Hij wil zijn films zo veel mogelijk een echte look geven met echte sets en echte voorwerpen. Hij is grote fan van stop motion, een techniek waar miniaturen worden gebruikt en waarbij elke beweging tijdens één shot wordt gefilmd. Hier kan het tot een week duren om één minuut film te maken. Nightmare Before Christmas, Corpse Bride en Frankenweenie zijn hier voorbeelden van, maar ook tijdens zijn kortfilm Vincent maakt hij reeds gebruik van deze techniek. Zie: Laatste elementen zijn zijn fascinatie voor feestdagen en voor de gothicstijl. Opgroeiende in Californië waar er geen seizoenen zijn, raakt hij geïntrigeerd door feestdagen. Samen met seizoensgebonden versieringen in de supermarkt vormt dit de enige houvast die hij heeft voor de verandering van de seizoenen. In Nightmare Before Christmas komen zijn beide favoriete feestdagen aan bod: Kerst en Halloween. Zijn fascinatie voor het gotische komt frequent voor in zijn films, denk maar aan de look van Edward uit Edward Scissorhands. Ook is hij grote fan van begraafplaatsen. Een film waar dit een prominente rol in speelt, is Frankenweenie Lesmap The World of Tim Burton 3

4 waar hij zijn hond opgraaft en terug tot leven brengt. In deze lesmap wordt elk Burtonesque element apart besproken. De drie laatste elementen worden enkel aangehaald tijdens de rondleiding. De elementen worden hier vervolgens per hoofdstuk besproken: lichte-donkere kleuren muziek werken op gevoel vs ratio/ verhalen ontstaan uit tekeningen en gedichten buitenbeentje wordt held en circuselementen (clowns en circusfreaks als buitenbeentjes Lesmap The World of Tim Burton 4

5 LICHT-DONKER Als we kijken naar Burton s films zien we dat kleur en toonaarden vaak gebruikt worden om bepaalde thematische en emotionele ontwikkelingen van het verhaal en de karakters weer te geven. Met het gebruik van levendige kleuren en gedempte tonen creëert Burton contrasterende werelden. Dit doet zich voor in de film Corpse Bride (2005): het verhaal speelt zich af in een klein 19de eeuws dorpje waar Victor, enige zoon van William en Nell Van Dort, moet trouwen met Victoria, dochter van Finis en Maudeline Everglot. Zowel bruid als bruidegom hebben elkaar nog nooit ontmoet. Het huwelijk wordt gearrangeerd door beide ouders omdat zij zo hopen hun sociale status op te waarderen. Victor is echter een zenuwachtige verlegen jongeman en om zijn huwelijksgeloften te oefenen trekt hij naar het bos, waar hij zijn geloften feilloos opzegt en de trouwring over een takje schuift. Dit takje blijkt echter de vinger te zijn van de Corpse Bride Emily, waarmee hij door dit toedoen getrouwd is. Emily neemt Victor mee naar haar wereld, de dodenwereld. Bekijk onderstaande twee fragmenten uit de film Corpse Bride : Opdracht: Kijk hoe beide werelden contrasteren van elkaar en ga na wat Burton hiermee wil overbrengen. Welk verschil zie je tussen beide fragmenten? Welk gevoel roept dit bij je op? Welke wereld krijgt jouw voorkeur? Waarom? Leg uit. Welke wereld zou Burton s voorkeur krijgen? Waarom denk je? Leg uit. Lesmap The World of Tim Burton 5

6 MUZIEK Een belangrijk onderdeel in Burton s werk is muziek. Sinds zijn eerste langspeelfilm Pee Wee s Big Adventure werkt Burton samen met componist Danny Elfman. Elfman was lid van de groep Oingo Boingo waar Burton regelmatig een optreden van bijwoonde. Ze werden bevriend en zo ontstond uiteindelijk hun samenwerking die op de dag van vandaag nog steeds bestaat. Tim Burton hecht veel waarde aan muziek in zijn films. Bij het bespreken van een film spreken we over geluiddesign en dit bestaat uit vier onderdelen: sfeer, geluidseffecten, muziek en dialoog. De fragmenten van Corpse Bride gebruiken we ook bij dit thema. Bekijk de fragmenten opnieuw: Opdracht: Ervaar eerst hoe belangrijk het geluiddesign is. Bekijk/ beluister beide fragmenten op dezelfde wijze. Becommentarieer de fragmenten met het geluid aan en het geluid af. Wat roept de muziek bij je op? Vullen beeld en geluid elkaar aan? Hoe komt het fragment op je over zonder geluid? Is het verhaal even duidelijk zonder muziek? Voor de volgende stap, draai je je met je rug naar het scherm en luister enkel naar de muziek. Wat roept de muziek nu bij je op? Welke emoties brengen beide muziekfragmenten naar voor? Wat zijn de verschillen tussen beide muziekfragmenten? Hoe kan je beide het beste omschrijven? Lesmap The World of Tim Burton 6

7 GEVOEL VS RATIO Burton s werk vertrekt steeds vanuit tekeningen of gedichten. Hij werkt dan ook op gevoel en niet zo zeer vanuit het intellect/de ratio. Opdracht 1: Bekijk onderstaande werken van Tim Burton en ga na wat deze werken bij je oproepen. Let hierbij op het volgende: - Wat is het onderwerp? - Wat gebeurt er in het werk? Waar gebeurt het? Bij wie gebeurt het? - Welke techniek werd gebruikt (tekenen, schilderen, fotograferen)? Welke materialen werden gebruikt (verf, kleurpotloden, pen, )? Kijk naar: de kleuren, lijnen, schaduwgebruik, de vormen, texturen. Denk na over het doel van het werk: wil Burton choqueren, informeren, educeren, uitdagen? Welke emoties roept het bij je op: angst, blijdschap, boosheid, geluk,? Lesmap The World of Tim Burton 7

8 2018 Tim Burton Wat valt er op aan dit schilderij? Beschrijf het schilderij via bovenstaande checklist. Lesmap The World of Tim Burton 8

9 2018 Tim Burton Wat valt er op aan dit schilderij? Beschrijf het schilderij via bovenstaande checklist. Lesmap The World of Tim Burton 9

10 2018 Tim Burton Wat valt er op aan deze tekening? Beschrijf de tekening via bovenstaande checklist Lesmap The World of Tim Burton 10

11 2018 Tim Burton Wat valt er op aan dit schilderij? Beschrijf het schilderij via bovenstaande checklist. Lesmap The World of Tim Burton 11

12 Opdracht 2: Kies één van de volgende schetsen: 2018 Tim Burton Lesmap The World of Tim Burton 12

13 2018 Tim Burton Bedenk hier zelf een verhaal bij. Wie is dit personage? Wat is zijn doel? Wat is het verhaal rond dit personage? Creëer op basis van je verhaal een wereld waarin dit personage zich voortbeweegt. Maak een schets/ tekening van deze wereld. Lesmap The World of Tim Burton 13

14 Opdracht 3: Onderstaande schets gebruikte Burton om uiteindelijk één figuur/ wezen van te maken. Probeer op je eigen manier de vier wezens samen te brengen tot één figuur. Laat je fantasie de vrije loop. Wat is het verhaal achter je creatie? 2018 Disney Lesmap The World of Tim Burton 14

15 Nadien laat de leerkracht Tim Burton s versie zien. Welke verschillen merk je op? Welke overeenkomsten zijn er? 2018 Disney Lesmap The World of Tim Burton 15

16 BUITENBEENTJES (clowns, buitenbeentje wordt held) Burton heeft een fascinatie voor clowns, zij zijn de buitenbeentjes/ de freaks van onze maatschappij. Deze creaties van Burton zijn geen typische clowns zoals wij ze uit het circus kennen Tim Burton Lesmap The World of Tim Burton 16

17 2018 Tim Burton Lesmap The World of Tim Burton 17

18 2018 Tim Burton Opdracht 1: Wat vind jij fascinerend (dat kan heel divers zijn: een film, een persoon, een dier, een land, een voorwerp, een kleur...)? Waarom? Laat je inspireren door je keuze en maak een tekening gebaseerd op datgene dat je fascineert. Burton zet graag het misbegrepen buitenbeentje in de spotlight. Vaak wordt dit Lesmap The World of Tim Burton 18

19 buitenbeentje de held van het verhaal. In zijn boek 'The Melancholy Death of Oyster Boy & other stories' bundelt Burton gedichten over het ene buitenbeentje na het andere. Opdracht 2: Kies je favoriete gedicht en teken hoe jij denkt dat dit personage eruit ziet. Hoe kan je van dit personage een held maken? Welke eigenschappen van dit personage zou jij gebruiken voor zijn/ haar heldendaden? Nadien toont de leerkracht hoe Burton zijn figuren heeft getekend. The Boy with Nails in His Eyes The boy with nails in his eyes put up his aluminium tree. It looked pretty strange because he couldn't really see. The Girl with Many Eyes One day in the park I had quite a surprise. I met a girl who had many eyes. She was really quite pretty (and also quite shocking!) and I noticed she had a mouth, so we ended up talking. We talked about flowers, and her poetry classes, and the problems she'd have if she ever wore glasses. It's great to know a girl who has so many eyes, but you really get wet when she breaks down and cries Staring Girl I once knew a girl who would just stand there and stare. At anyone or anything, she seemed not to care. She'd stare at the ground, she'd stare at the sky. She'd stare at you for hours, and you'd never know why. But after winning the local staring contest, she finally gave her eyes a well-deserved rest. Lesmap The World of Tim Burton 19

20 Boy with needles in his eyes 2018 Tim Burton Lesmap The World of Tim Burton 20

21 Girl with many eyes 2018 Tim Burton Lesmap The World of Tim Burton 21

22 Staring Girl 2018 Tim Burton Lesmap The World of Tim Burton 22

23 Een aantal van de karakters uit Burton s gedichtenbundel heeft hij tot held verwerkt in Stainboy (waaronder Staring Girl). Dit zijn een aantal korte animatiefilmpjes gecreëerd voor het internet. Deze zijn gratis te bekijken via deze links: Opdracht 3: Bekijk de kortfilmpjes en beantwoord volgende vragen. - Waarom denk je dat Burton gekozen heeft deze serie via het web te verspreiden? - Wat is daar het voordeel/ nadeel van? - Heb jij een favoriete website of animatie site die je regelmatig bezoekt? - Waar bekijk jij het meeste? (online of tv) Stainboy is geanimeerd in flash voor het web. Werkt deze methode het beste voor het verhaal en de personages van Stainboy? Zou stop motion passen bij dit soort verhaalvertelling als Stainboy? Waarom wel, waarom niet? Lesmap The World of Tim Burton 23

24 BIBLIOGRAFIE Mark Salisbury (ed) Burton on Burton. London ISBN Tim Burton The Melancholy Death of Oyster Boy & Other Stories. New York ISBN Jenny He, Ron Magliozzi Tim Burton. Moma. New York ISBN Sommer Achim, Blümel Patrick (2015), The World of Tim Burton. FILMS Vincent Frankenweenie (kortfilm) Pee-Wee's Big Adventure Beetlejuice Batman Edward Scissorhands Tim Burton's The Nightmare Before Christmas Ed Wood Mars Attacks! Sleepy Hollow Big Fish Planet of the Apes Charlie and the Chocolate Factory Tim Burton's: Corpse Bride Sweeney Todd: The Demon Barber of Fleet Street Alice in Wonderland Frankenweenie Big Eyes Miss Peregrine's Home for Peculiar Children BIJLAGE Grondplan The World of Tim Burton Dit document mag enkel gebruikt worden in het kader van het educatieve programma van The World of Tim Burton. De inhoud van dit document mag niet verspreid noch gepubliceerd worden. Lesmap The World of Tim Burton 24

25 Lesmap The World of Tim Burton 25