Dyslexie: onderbenutting van talent in MBO en HO? Prof. Dr. Aryan van der Leij
|
|
- Rosa van Doorn
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Dyslexie: onderbenutting van talent in MBO en HO? Prof. Dr. Aryan van der Leij
2 Wat is dyslexie? Hoe diagnostiseer je dyslexie? Kan dyslexie zich pas laat manifesteren? Voortraject: vmbo, havo, vwo Welke voorzieningen? Komt dyslexie veel voor in het mbo, hbo en wo? Mbo: comorbiditeit Mbo: gebrek aan onderkenning Hbo/wo: herhaling van onderkenning Casussen IDAA-mbo en IDAA 15+
3 Wat is dyslexie? Ontwikkelingsdyslexie is een stoornis in de vaardigheid in lezen en/of spellen veroorzaakt door een cognitief kerntekort (of kerntekorten) gerelateerd aan een afwijkend profiel van activatie van de hersenen van genetische oorsprong. Maar: Omstandigheden kunnen het probleem verdoezelen en/of verergeren.
4 Hoe diagnostiseer je dyslexie? Onderkenning Verklaring Indicatie van aanpak Uit: brochure Stichting Dyslexie Nederland,
5 Hoe diagnostiseer je dyslexie? Onderkenning Criteria: - het vaardigheidsniveau van lezen op woordniveau en/of spelling ligt significant onder hetgeen van het individu, gegeven diens leeftijd en omstandigheden, gevraagd wordt (criterium van de achterstand); - het probleem in het aanleren en toepassen van het lezen en/of spellen op woordniveau blijft bestaan ook wanneer voorzien wordt in adequate remediërende instructie en oefening (criterium van de didactische resistentie).
6 Kan dyslexie zich pas laat manifesteren? Ja vanwege - late doorwerking genetisch risico - gebrek aan onderkenning
7 Late doorwerking genetisch risico Onderzoek* - 84 BaO kinderen met genetisch risico gevolgd - een van de ouders dyslectisch en nog een andere genetische verwant - hardop lezen (woorden per minuut) - hoeveel bij de laagste 10 % volgens landelijke normen (CITO-E)? Sandra van Otterloo (2011). Early home-based intervention for children at familial risk of dyslexia, Universiteit van Amsterdam (academisch proefschrift).
8 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Mid groep 3 Eind groep 3 Eind groep 4 Mid groep 7 Sandra van Otterloo (2011). Early home-based intervention for children at familial risk of dyslexia, Universiteit van Amsterdam (academisch proefschrift).
9 Kan dyslexie zich pas laat manifesteren? Ja vanwege - late doorwerking genetisch risico zie onderzoek Van Otterloo - gebrek aan onderkenning: veel ouders weten het van zichzelf niet gebrekkig schoolbeleid geen oog voor problemen worden geschoven onder algemene taalproblemen algemene intelligentieproblemen aandachts- en concentratieproblemen gedragsproblemen verdoezeld door etnische kenmerken
10 Voortraject vmbo, havo, vwo: brugklas Onderzoek* 13 jarige leerlingen brugklas VMBO (bbl-kbl-tl)-havo-vwo-gymnasium Zwak in begrip (woordkennis) Zwak in technisch lezen Zwak in allebei zwak = meer dan 2 jaar achterstand In aantallen met vermelding verdeling over sekse, achtergrond, vmbo *Truus Schijf (2009). Lees- en spellingsvaardigheden van brugklassers. Universiteit van Amsterdam (academisch proefschrift).
11 woordkennis Voortraject vmbo, havo, vwo: brugklas 145 brugklassers* zwak = achterstand > 2 jaar technisch lezen zwak niet zwak niet zwak zwak dyslexie % jongens 13 % allochtoon 60 % vmbo 40 % havo/vwo algemeen leesprobleem % jongens 43 % allochtoon 86 % vmbo 14 % havo/vwo geen problemen % 26 % 59 % 41 % begripsachterstand % 39 % 90 % 10 % *Truus Schijf (2009). Lees- en spellingsvaardigheden van brugklassers. Universiteit van Amsterdam (academisch proefschrift).
12 Voortraject vmbo, havo, vwo: eindexamen Onderzoek* - eindexamen leerlingen met dyslexieverklaring - landelijk representatieve steekproef *Sontag & Bosmans (2010) Dyslexie en dyscalculie in het voortgezet onderwijs. Tilburg: PON, 2010.
13 Voortraject vmbo, havo, vwo: eindexamen Dagblad van het Noorden meldt op dat 8 % van de eindexamenkandidaten over een dyslexieverklaring beschikken (eigen onderzoek). Als de cijfers van Tabel 4 worden herberekend is het 13,9 % *Sontag & Bosmans (2010) Dyslexie en dyscalculie in het voortgezet onderwijs. Tilburg: PON, 2010.
14 Voortraject vmbo, havo, vwo Dyslexie komt veelvuldig voor in het vmbo, havo, vwo maar wordt niet altijd onderkend ook al vanwege schoolbeleid miskenning Als dyslexie veelvuldig voorkomt in het vo, geldt dat ook voor het mbo, hbo, wo.
15 Welke voorzieningen? - verlenging examentijd - vergroting van opgaven - auditieve ondersteuning - ICT ondersteuning
16 Welke voorzieningen? *Sontag & Bosmans (2010) Dyslexie en dyscalculie in het voortgezet onderwijs. Tilburg: PON, 2010.
17 Welke voorzieningen? *Sontag & Bosmans (2010) Dyslexie en dyscalculie in het voortgezet onderwijs. Tilburg: PON, 2010.
18 Welke voorzieningen? - verlenging examentijd = aannemelijk vanwege traagheid van verwerken van schriftelijke informatie maar onderzocht is het niet - vergroting van opgaven = niet aannemelijk vanwege evidentie dat dyslectici geen problemen hebben met zien onderzocht is het niet - auditieve ondersteuning = evident, onderzocht is het wel - Kijk- en Luistermethode - experimenteel aangetoond bij CITOtoets evidence based onderwijs?? Aryan van der Leij, Hanneke Verhoog en Judith Bekebrede, Tijdschrift voor Orthopedagogiek, ICT ondersteuning = aannemelijk vanwege mogelijkheid auditieve ondersteuning, gebruik toetsenbord, digitale ervaring, maar onderzocht is het niet
19 Komt dyslexie veel voor in het mbo, hbo en wo? Mbo: - Comorbiditeit - Gebrek aan onderkenning Hbo/wo: - Herhaling van onderkenning
20 Mbo: comorbiditeit Onderzoek IDAA-mbo* - landelijk normeringsonderzoek - representatieve steekproef leerlingen, jaar - signaleringsinstrument - naast het meten van (geautomatiseerd)lezen en spellen - ook (geautomatiseerd) rekenen - woordkennis - niet alleen problemen met lezen (dyslexie) - maar ook (combinaties met) problemen met rekenen en taal *Judith Bekebrede, Aryan van der Leij, Truus Schijf, Harry Garst, Astrid Geudens, Kirsten Schraeyen, Hilde Willems & Theo Schijf (2010). IDAA-mbo. Interactief signaleringsinstrument protocol dyslexie mbo. Handleiding. Muiswerk.
21 Mbo: comorbiditeit Onderzoek IDAA-mbo* Hoeveel zwak in - rekenen (automatisering van basisbewerkingen) - technisch lezen (automatisering) - woordkennis - 2 of 3 van die vaardigheden? Zwak = laagste 16 % In aantallen en percentages *Judith Bekebrede, Aryan van der Leij, Truus Schijf, Harry Garst, Astrid Geudens, Kirsten Schraeyen, Hilde Willems & Theo Schijf (2010). IDAA-mbo. Interactief signaleringsinstrument protocol dyslexie mbo. Handleiding. Muiswerk.
22 woordkennis Mbo: comorbiditeit rekenen zwak technisch lezen zwak niet zwak rekenen niet zwak rekenen zwak rekenen niet zwak niet zwak 62 4,4 % 106 7,5 % ,1 % ,1 % zwak 29 2,0 % 30 2,1 % 22 1,6 % ,1 % 16 % Vraag: wie zijn er dyslectisch? Donkerrood (alleen zwak in lezen)? Lichtrood (zwak in lezen en rekenen)? Oranje (zwak in lezen en woordkennis)? Geel (zwak in alle drie)?
23 Mbo: comorbiditeit Combinatie met rekenen (plus geen taalprobleem) kan duiden op twee specifieke automatiseringsproblemen Combinatie met woordkennis (plus geen rekenprobleem) kan duiden op - algemeen taalprobleem - gebrek aan taalervaring plus specifiek leesprobleem Combinatie van alle drie kan duiden op - algemene beperking - algemeen gebrek aan ervaring - twee specifieke problemen en een gebrek aan taalervaring Nader uitzoeken! (i.h.b. het eventuele gebrek aan ervaring)
24 Mbo: gebrek aan onderkenning Door - gebrekkig schoolbeleid geen oog voor problemen worden geschoven onder algemene taal- en leerproblemen algemene intelligentieproblemen aandachts- en concentratieproblemen gedragsproblemen verdoezeld door etnische kenmerken -veronachtzaamd door gebrek aan kennis en diagnostisch inzicht
25 Mbo: gebrek aan onderkenning Waarom moeten we ons daar zorgen over maken? Uitsluiten van leerlingen van diagnose/begeleiding/therapie/voorzieningen - kan leiden tot onderschatting leermogelijkheden
26 Mbo: gebrek aan onderkenning Uitsluiten van leerlingen van diagnose/begeleiding/therapie/voorzieningen - kan leiden tot onderschatting leermogelijkheden - in het bijzonder wanneer ondergeschoven onder algemenere taal- of algemene achterstand geldt voor leerlingen met bepaalde sociaal-culturele achtergrond (niet alleen allochtoon maar ook autochtoon: laaggeletterde ouders)
27 Mbo: gebrek aan onderkenning Uitsluiten van leerlingen van diagnose/begeleiding/therapie/voorzieningen - kan leiden tot - faalervaringen emotionele en gedragsproblemen spijbelen en schoolverzuim schooluitval frustratie maatschappelijke carriere verkeerde carriere (onderzoek onder gevangenen)
28 Hbo/wo: herhaling van onderkenning Studenten hbo/wo (HvA/UvA) Allemaal een dyslexieverklaring maar die voldeed niet aan eisen (geen GZ, geen duidelijk verslag, verouderd, etc.) Door gestuurd door studentendecanen Vraag: komt deze student in aanmerking voor voorzieningen? Dus: heeft die student recht op een dyslexieverklaring?
29 Casussen Criteria: 1. 1a. Hardop lezen < 10 % 1b. Of spelling < 10 % en hardop lezen < 16 % 2. Minimaal 2 IDAA 15+ subtests < 10 % Aan 1 en 2 moet worden voldaan. Soms duidelijk wel/niet, soms niet ernstig genoeg, soms twijfelgeval, Zie vier casussen.
30 CASUS 1 1a. Ja, woorden <5% (spelling gemiddeld). 2. Nee. Probleem niet ernstig genoeg, geen verklaring.
31 CASUS 2 1. Nee. 2. Nee. Geen dyslexie.
32 CASUS 3 1b. Ja, spelling < 5% en pseudowoorden < 10%. 2. Een indicatie i.p.v. twee. Twijfelgeval. Wel verklaring vanwege grote problemen met spelling (<5%) en Engels (<5%).
33 CASUS 4 1a. Ja. Pseudowoorden <5 % (en spelling ook <5 %). 2.Twee indicaties <5 %. Ernstig probleem, dus verklaring.
34 Casussen Er zijn dus jongvolwassenen die een of ander bewijs van dyslexie hebben gekregen - maar (niet meer?) zijn - en het nog steeds zijn - of het niet in ernstige mate zijn. Nog iets dat opvalt: - sommigen hebben een relatief lage intelligentiescore zie Overeenkomsten Ruimtelijk inzicht - stapelen - doorzettingsvermogen
35 CASUS 3 1b. Ja, spelling < 5% en pseudowoorden < 10%. 2. Een indicatie i.p.v. twee. Twijfelgeval. Wel verklaring vanwege grote problemen met spelling (<5%) en Engels (<5%).
36 Waarom een protocol? Er zijn nu protocollen voor - onderbouw bao - bovenbouw bao - speciaal onderwijs - voortgezet onderwijs - HO en WO - mbo Handreikingen aan docenten en begeleiders voor onderkenning van dyslexie en hulp aan dyslectici Voorzien in mogelijkheid kennis te vergaren en toe te passen en geven richtlijnen voor opzet begeleiding
37 Waarom een protocol? De bedoeling van de inspanningen is leerlingen/studenten - functioneel geletterd worden - inzicht krijgen in hun probleem en daarmee leren omgaan - de vakken en omstandigheden waarin geletterdheid een rol speelt beter aankunnen - beter plannen - dus beter beslagen de maatschappij ingaan.
38 Hoe aan te pakken? Instructie, begeleiding en oefening gericht op - functionele geletterdheid (denk ook digitaal, social media,..) - begrijpen wat er bedoeld wordt - meer formele taken (formulieren, ) - vakkennis en sociale omgangsvormen - compensatie verlenen - erkenning. Afstemmen op hulp m.b.t. andere vakken (rekenen, taal).
39 Hoe aan te pakken? Essentieel is om gegevens te hebben over de stand van zaken. Twee computergestuurde instrumenten voor - eind vo - mbo - hbo/wo
40 IDAA-mbo mbo Interactieve Dyslexietest Amsterdam-Antwerpen middelbaar beroepsonderwijs 2010 Prof. dr. A. van der Leij Dr. G.Schijf Drs. J. Bekebrede Dr. H. Garst Drs. H. Willems Ir. Th.Schijf Dr. A. Geudens Drs. K. Schraeyen Nationale Dyslexieconferentie
41 IDAA-mbo - doel mbo Informatie geven over de ernst en de aard van de leesproblemen; Onderzoeken of leesproblemen samengaan met problemen in twee andere leerdomeinen: woordkennis en geautomatiseerd rekenen; een bijdrage leveren aan de informatie die nodig is voor eventueel verder diagnostisch onderzoek en voor het nemen van remediërende en ondersteunende maatregelen onderdeel van het mbo-protocol. Nationale Dyslexieconferentie
42 IDAA-mbo gebruik mbo Kennismaken (vragenlijst) Bommetjes Flitslezen pseudowoorden Flitstypen pseudowoorden Flitstypen woorden Woordkennis Snelrekenen Nationale Dyslexieconferentie
43 IDAA-15+ vo/hbo/wo Interactieve Dyslexietest Amsterdam-Antwerpen voor jongvolwassenen Research Institute Child Development and Education Universiteit van Amsterdam, Expertisecentrum CODE (Communicatie, Ontwikkeling, Dienstverlening en Expertise) van Lessius Antwerpen, associatie met Katholieke Universiteit Leuven & Muiswerk Educatief Lexima Prof. dr. A. van der Leij, Dr. J. Bekebrede, Dr. A. Geudens, Drs. K. Schraeyen, Dr. G. Schijf, Dr. H. Garst, Drs. H. Willems, V. Janssens, E. Meersschaert, Ir. T. Schijf.
44 vo/hbo/wo Subtests en meetpretentie Vragenlijst Kennismaken (5 min) Bommetjes (2 min) Woordomkeringen (10 min) Flitslezen woorden (5 min) Flitstypen pseudowoorden (6 min) Flitstypen woorden (6 min) Flitstypen Engelse woorden (6 min)
45 Voorbeeld grafische output vo/hbo/wo
46 Dank u Prof. Dr. Aryan van der Leij
Geslaagd met dyslexie en dyscalculie
Geslaagd met dyslexie en dyscalculie Aryan van der Leij Universiteit van Amsterdam 2011 d.a.v.vanderleij@uva.nl Aanleiding Welke motieven zitten er achter die maatregel? Welk doel heeft de maatregel? Waaruit
Nadere informatieActief beleid in signalering en diagnostiek van dyslexie
Actief beleid in signalering en diagnostiek van dyslexie Wat zijn de opbrengsten voor de organisatie Dr. Judith Bekebrede judith.bekebrede@bekebrede-onderwijsconsulent.nl Prevalentie I Tussen 4 14% 4%
Nadere informatie(S)Ken uw instelling. Linda Sontag en Marga Kemper. Mei 2012
(S)Ken uw instelling Linda Sontag en Marga Kemper Mei 2012 Studiesucces met dyslexie en dyscalculie Waarom een scan voor het mbo? Hoeveel studenten met dyslexie zijn er in het mbo en wat zijn hun onderwijsbehoeften?
Nadere informatieAstrid Geudens, MDCL Lessius Leuven, 17/09/09
Betrouwbare diagnostiek van dyslexie bij 16+: knelpunten en illustratie nieuwe perspectieven Astrid Geudens MDCL Lessius Leuven, 17/09/09 Outline 1. Knelpunten diagnostiek 16+ a. procedures op maat b.
Nadere informatiePLD de Spindel, bijlage 4
Checklist Onderkenning Dyslexie Edux Beoordeling van de ernst en hardnekkigheid van de lees- en/of spellingproblemen t.b.v. de continuïteit van de zorg in het primair en voortgezet onderwijs Naam leerling
Nadere informatieStudiesucces met dyslexie mbo
Studiesucces met dyslexie mbo Karin Lukassen, APS Marga Kemper, Cinop Oktober 2012 Wat is dyslexie? Wat is dyslexie? Definitie en kenmerken Vaardigheidsniveau Criterium van de didactische resistentie Criterium
Nadere informatieDyslexieprotocol Cambium College
Dyslexieprotocol Cambium College Inhoud: Wat is dyslexie? Diagnosetraject op het Cambium. De dyslexieverklaring. Overzicht dispenserende en compenserende maatregelen: o Dispenserende maatregelen. (Vrijstellingen)
Nadere informatieHandleiding IDAA-mbo. Research Institute Child Development and Education Universiteit van Amsterdam. Muiswerk Educatief
Handleiding IDAA-mbo Research Institute Child Development and Education Universiteit van Amsterdam & Muiswerk Educatief Bekebrede, J. I., Van der Leij, A., Schijf, G. M., Garst, H., Geudens, A., Schraeyen,
Nadere informatieStudiesucces met dyslexie en dyscalculie mbo. Juni 2012
Studiesucces met dyslexie en dyscalculie mbo Bert de Vos Marga Kemper - b.devos@aps.nl - mkemper@cinop.nl Juni 2012 Vraag bij binnenkomst Wat zie je in de klas, waarbij je denkt: dit zou door dyslexie
Nadere informatieDyslexieprotocol Cambium College
Dyslexieprotocol Cambium College Inhoud: 1. Wat is dyslexie? 2. Diagnosetraject op het Cambium. 3. De dyslexieverklaring. 4. Overzicht dispenserende en compenserende maatregelen: Dispenserende maatregelen.
Nadere informatie2012/2014. Beleid diagnostiek dyslexie. Samenwerkingsverbanden voor Primair Onderwijs. Katwijk/Rijnsburg/Valkenburg & Duin- & Bollenstreek
Beleid diagnostiek dyslexie 2012/2014 Beleidsdocument ten aanzien van dyslexieonderzoek binnen de samenwerkingsverbanden Katwijk/Rijnsburg/Valkenburg en de Duin- & Bollenstreek. Het beleid geldt tot de
Nadere informatieInformatie en advies voor de praktijkbegeleider SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR STAGIAIRS MET DYSLEXIE IN DE WERKSITUATIE
Informatie en advies voor de praktijkbegeleider SPECIALE I AANDACHT GEVRAAGD VOOR STAGIAIRS MET DYSLEXIE IN DE WERKSITUATIE II Inzicht, herkennen, handelen Zo n vier tot vijf procent van de studenten in
Nadere informatieInformatie en advies voor docenten SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR STUDENTEN MET DYSLEXIE IN HET MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS
Informatie en advies voor docenten SPECIALE I AANDACHT GEVRAAGD VOOR STUDENTEN MET DYSLEXIE IN HET MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS II Inzicht, herkennen, handelen Zo n vier tot vijf procent van de studenten
Nadere informatieDe diagnose van dyslexie: het oplossen van dilemma s. Aryan van der Leij
De diagnose van dyslexie: het oplossen van dilemma s Aryan van der Leij 30 jaar SDN Prof. Joep Dumont 1935-1994 Dilemma s - Recht doen aan de behoefte aan hulp van personen die dyslexie (of een andere
Nadere informatieDyslexieprotocol Veurs Lyceum
Dyslexieprotocol Veurs Lyceum Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat aanleren en/of het vlot toepassen (automatiseren) van het lezen
Nadere informatieProtocol dyslexie. De Rietlanden
Protocol dyslexie De Rietlanden september 2014 Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen en/of spellen
Nadere informatieLinda Sontag, Peter Snijders en Nanda van Oorschot 13 oktober Scan uw school! Wat doet uw school met de verzwaarde exameneisen?
Linda Sontag, Peter Snijders en Nanda van Oorschot 13 oktober 2011 Scan uw school! Wat doet uw school met de verzwaarde exameneisen? Inhoud workshop Onderzoek naar dyslexie en dyscalculie Opbouw en inhoud
Nadere informatieTekst: Marleen Korf & Aryan van der Leij
Sinds dit schooljaar is het interventie-programma Bouw! beschikbaar. Hiermee kunnen ernstige leesproblemen effectief worden voorkomen. In dit artikel wordt het programma Bouw! beschreven, de rol van de
Nadere informatieOok een rivier begint met de eerste druppel
Ook een rivier begint met de eerste druppel Update Afstemmingsdocument Ernstige lees- en/of spellingproblemen en/of dyslexie Onderwijs aan leerlingen van 4 tot 18 jaar op Walcheren juni 2011 Inleiding
Nadere informatieDyslexieprotocol 0 Hooghuis Heesch
Dyslexieprotocol 0 Hooghuis Heesch Inhoudsopgave 1.1 Uitgangspunten pag. 2 2.1 Definitie dyslexie pag. 3 2.2 Kenmerken van dyslexie pag. 3 2.2.1 Problemen bij lezen pag. 3 2.2.2 Problemen bij spellen pag.
Nadere informatieStichting Cambium College voor Openbaar Voortgezet Onderwijs. Dyslexieprotocol
Stichting Cambium College voor Openbaar Voortgezet Onderwijs Dyslexieprotocol Datum behandeling Directie 12 juni 2017 Instemming MR 29 juni 2017 Ingangsdatum 01-08-2017 Inhoud Wat is dyslexie?... 3 Wat
Nadere informatieOm te komen tot een diagnose dyslexie moet aan een drietal diagnoses worden voldaan.
Omgaan met kinderen met lees- en spellingproblemen, dyslexie. April 2013 Aanleiding tot het aanpassen van de notitie van november 2005 SPOVenray draagt zorg voor een goede begeleiding van alle kinderen.
Nadere informatie3. Gevolgen van dyslexie Veel voorkomende belemmeringen die als gevolg van dyslexie kunnen voorkomen zijn:
Dyslexiebeleid Berlage Lyceum 1. Inleiding Het Berlage Lyceum is een school waar volop kansen worden geboden. Wij streven ernaar het maximale uit de leerlingen te halen zodat zij hun talenten ten volle
Nadere informatieOnderwijs op Lariks - Dyslexie. M. Hurenkamp, RT-er L.A. Smit, orthopedagoog
Onderwijs op Lariks - Dyslexie M. Hurenkamp, RT-er L.A. Smit, orthopedagoog Definitie dyslexie Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat
Nadere informatieDyslexie valt als voldaan wordt aan de criteria onder de zorgverzekeringswet, waardoor kinderen gebruik kunnen maken van de vergoedingsregeling voor
Inhoudsopgave 1 Introductie 4 2 Het belang van psycho-educatie 6 3 Het herkennen van dyslexie 8 4 Diagnose dyslexie 10 5 Vergoedingsregeling 12 6 De dyslexieverklaring 13 7 Dyslexie: herkomst en hersenwerking
Nadere informatieStichting Haagsche Schoolvereeniging
Stichting Haagsche Schoolvereeniging Toelatingsrichtlijnen Preambule: 1. De Stichting Haagsche Schoolvereeniging kent diverse scholen en afdelingen. De leerling wordt ingeschreven als leerling van één
Nadere informatieDyslexieprotocol. Beekdal Lyceum 2012-2013
Dyslexieprotocol Beekdal Lyceum 2012-2013 versie november 2012 Dyslexieprotocol Beekdal Lyceum 2012-2013 Het Beekdal Lyceum zet in op het zo optimaal mogelijk maken van de leeromgeving leerlingen. Vandaar
Nadere informatieDyslexiebeleid van het Ludger College
Dyslexiebeleid van het Ludger College Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 1.1 Wat is dyslexie? 1.2 Kenmerken van dyslexie 2 2 De procedure 4 2.1 Ouderavond 2.2 Een vermoeden van dyslexie 2.3 De screening 2.4 De
Nadere informatieBouw! in het kader van de vergoedingsregeling
ouw! in het kader van de vergoedingsregeling Aryan van der Leij Universiteit van Amsterdam ijeenkomst met KD, NRD en Masterplan Dyslexie 20--2015 Van onderwijs naar zorg: doorverwijzen bij een vermoeden
Nadere informatieDyslexieprotocol. Inhoud 1. Inleiding 2. Wat is dyslexie? 3. Screening 4. Onderzoek 5. Dyslexieverklaring Dyslexieprotocol V1.
Dyslexieprotocol Inhoud 1. Inleiding 2. Wat is dyslexie? 3. Screening 4. Onderzoek 5. Dyslexieverklaring 6. Faciliteitenkaart Dyslexie (de Blauwe Kaart) 7. Informatie aan ouders en leerlingen 8. Instromende
Nadere informatieERWD. Rekenpiloot 16 december 2011 Freudenthal Instituut
ERWD Rekenpiloot 16 december 2011 Freudenthal Instituut Leidende vragen Wat houdt ERWD in en hoe herken je het? Protocol ERWD Wat kun je zelf doen in de rekenles? Welke hulmiddelen zijn er in de rekenles?
Nadere informatieNationale Dyslexie Conferentie 3 april 2013. Dyslexie, Emotioneel welbevinden en Schoolverzuim handvatten voor signalering, diagnostiek en begeleiding
Nationale Dyslexie Conferentie 3 april 2013 Dyslexie, Emotioneel welbevinden en Schoolverzuim handvatten voor signalering, diagnostiek en begeleiding Nouchka Tick 1 Thea Vogelaar 2 1 Senior Onderzoeker,
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 34 638 Dyslexie en dyscalculie Nr. 1 BRIEF VAN DE MINISTER EN STAATSSECRETARIS VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Aan de Voorzitter van de Tweede
Nadere informatieEen verkennend onderzoek naar dyslexie en schoolverzuim in het VMBO
Nationale Dyslexie Conferentie 18 januari 2011 Een verkennend onderzoek naar dyslexie en schoolverzuim in het VMBO Nouchka Tick 1 & Veronique Prins 2 1 Onderzoeker, Yulius Academie, Yulius 2 Gedragsspecialist
Nadere informatieDe minister en de staatssecretaris van OCW Rijnstraat XP Den Haag. Datum 19 december 2016 Betreft Afwijkende wijze examineren - dyslexie
> Retouradres Postbus 2730 3500 GS Utrecht De minister en de staatssecretaris van OCW Rijnstraat 50 2515 XP Den Haag Locatie Utrecht Park Voorn 4 Postbus 2730 3500 GS Utrecht T 088 669 6000 F 088 669 6050
Nadere informatieKader dyslexie Clusius College
Kader dyslexie Clusius College Vastgesteld door de Directieraad Datum: 16-06-2014 Inleiding Het Clusius College heeft te maken met een grote groep leerlingen die op het gebied van taal problemen heeft,
Nadere informatieDe voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA..DEN HAAG. Datum 20 december 2016 dyslexieverklaringen
>Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG Voortgezet Onderwijs Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag
Nadere informatieQuick scan dyslexie in mbo en ho
Quick scan dyslexie in mbo en ho Onderzoek in opdracht van het ministerie van OCW datum 7 september 2016 auteur(s) Boukje Cuelenaere versie 5.0 CentERdata, Tilburg, 2016 Alle rechten voorbehouden. Niets
Nadere informatieAdviesburo Comenius bestaat al ruim 20 jaar en is in Midden Nederland bij ouders, scholen en huisartsen inmiddels een begrip.
1 2 INFORMATIE OVER COMENIUS Adviesburo Comenius bestaat al ruim 20 jaar en is in Midden Nederland bij ouders, scholen en huisartsen inmiddels een begrip. Wij mogen daarom met recht zeggen een ruime ervaring
Nadere informatieBegeleiding van dyslexie
Begeleiding van dyslexie Inhoud Wat is dyslexie?... 3 Wat biedt het HVC?... 4 Onderzoek naar dyslexie in de brugklas... 4 Dyslexiepas... 4 De dyslexiecoach... 5 Dyslexie ondersteuningssoftware... 5 Meer
Nadere informatieDYSLEXIE EN (HOOG)BEGAAFDHEID
18-01-2012 DYSLEXIE EN (HOOG)BEGAAFDHEID Marlou Janssen GZ-psycholoog, kinder- en jeugdpsycholoog, orthopedagoog DYSLEXIE IN COMBINATIE MET (HOOG)BEGAAFDHEID EEN ZOEKTOCHT NAAR SIGNALEN EN PROTECTIEVE
Nadere informatie1. Wat is dyslexie? Hoe wordt dyslexie vastgesteld? Wat zijn de mogelijke gevolgen voor de leerling Wat kan de school doen?
Inhoud 1. Wat is dyslexie? 2 2. Hoe wordt dyslexie vastgesteld? 3 3. Wat zijn de mogelijke gevolgen voor de leerling 3 4. Wat kan de school doen? 4 5. Wat doen de docenten? 5 6. Wat doet de leerling? 6
Nadere informatieDyslexie als algemeen magnocellulair deficit!? Resultaten van recent onderzoek
Dyslexie als algemeen magnocellulair!? Resultaten van recent onderzoek Prof. Dr. Pol Ghesquière & Dr. Bart Boets Centrum voor Orthopedagogiek i.s.m. Prof. Dr. Jan Wouters & Prof. Dr. Astrid Van Wieringen
Nadere informatieTitus Brandsmalyceum Oss Molenstraat GD Oss tel Dyslexieprotocol Dyslexieprotocol september 2017 pagina 1 van 12
Titus Brandsmalyceum Oss Molenstraat 30 5341 GD Oss tel. 0412-224180 Dyslexieprotocol 2017-2018 Dyslexieprotocol september 2017 pagina 1 van 12 Inhoud: Inleiding augustus 2017 1. Wat is dyslexie? 2. Diagnosetraject
Nadere informatiePROTOCOL Ernstige Rekenwiskundeproblemen
PROTOCOL Ernstige Rekenwiskundeproblemen en dyscalculie Stichting Primair Onderwijs Achterhoek Lohmanlaan 23 7003 DJ Doetinchem INHOUDSOPGAVE Inleiding... 3 Visie en uitgangspunten... 3 Route... 4 Wat
Nadere informatieTIJD. Een integrale aanpak is niets nieuws, VOOR EEN INTEGRALE AANPAK! Kans om leesproblemen, laaggeletterdheid en dyslexie in samenhang op te lossen
8 DYSLEXIE ALGEMEEN dyslexie TIJD VOOR EEN INTEGRALE AANPAK! Kans om leesproblemen, laaggeletterdheid en dyslexie in samenhang op te lossen DOOR ANNETTE ROETENBERG EN HARRY KLEINTJENS Een integrale aanpak
Nadere informatieLeerproblemen in het VO Dag 1. Doel van de cursus. Programma
Leerproblemen in het VO Dag 1 Elzemiek van der Bom MSc. Orthopedagoog NVO e.vanderbom@testkabinet.nl Doel van de cursus Kennis van het stoplichtmodel /HGW voor het signaleren en identificeren van zorgleerlingen
Nadere informatieDyslexie protocol. Bernard Nieuwentijt College. Schooljaar
Dyslexie protocol Bernard Nieuwentijt College Schooljaar 2018-2019 Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Wat is dyslexie?... 4 3. Signalering en onderzoek... 5 3.1 Dyslexieverklaring... 5 4. Begeleiding en ondersteuning...
Nadere informatieWorkshop Dyslexie. Opbouw. Dyslexie- wat is dyslexie en hoe signaleer je het? Protocol Leesproblemen en Dyslexie. Toeleiding naar vergoede zorg.
Workshop Dyslexie Nina Willemse nwillemse@hetabc.nl Opbouw Dyslexie- wat is dyslexie en hoe signaleer je het? Protocol Leesproblemen en Dyslexie. Toeleiding naar vergoede zorg. Zorg op niveau 3; leestechnieken
Nadere informatieQuick scan dyslexie in po en vo
Quick scan dyslexie in po en vo Onderzoek in opdracht van het ministerie van OCW datum 7 september 2016 auteur(s) Boukje Cuelenaere versie 5.0 CentERdata, Tilburg, 2016 Alle rechten voorbehouden. Niets
Nadere informatieDYSLEXIEPROTOCOL Bonaventuracollege Mariënpoelstraat
DYSLEXIEPROTOCOL Bonaventuracollege Mariënpoelstraat Onderstaande afspraken zijn van toepassing gedurende de onderbouwperiode, de leerjaren 1, 2 en 3 van havo en vwo. Leerlingen die een officiële dyslexieverklaring
Nadere informatieDyslexieprotocol. Stafbeleidsdocument. Scholengemeenschap, voor onderwijs dat zin geeft, voor vmbo havo atheneum gymnasium
Scholengemeenschap, voor onderwijs dat zin geeft, voor vmbo havo atheneum gymnasium Bezoekadres: Stationslaan 17 9503 CA Stadskanaal Postadres: Postbus 137 9500 AC Stadskanaal 0599-631122 staf@ubboemmius.nl
Nadere informatieProtocol Ernstige RekenWiskunde- problemen en Dyscalculie Elde College (in het VO wordt meestal alleen gesproken over rekenen). Esumrt.
Protocol Ernstige RekenWiskunde- problemen en Dyscalculie Elde College (in het VO wordt meestal alleen gesproken over rekenen). Esumrt.2014 Inleiding Rekenen moet, ook in het VO, een aparte plek krijgen.
Nadere informatieHulp bij rekenwiskundeproblemen in het VO
Hulp bij rekenwiskundeproblemen in het VO Utrecht, 9 december 2014 Conferentie Masterplan dyscalculie Hans van Luit Protocol ERWD voor VO Programma s voor het VO/MBO 12Count Startrekenen NU rekenen Got
Nadere informatieDyslexieprotocol van CBS de Slotschool
B. Hesselinkstraat 2 9076EC Sint Annaparochie. Tel.: 0518-402144 Email: info@cbs-slotschool.nl Dyslexieprotocol van CBS de Slotschool INHOUD: 1 definitie dyslexie 2 signalering 3 analyse 4 schoolprocedure
Nadere informatieDyslexie en leesproblemen Achtergronden, aanpak en Station Zuid
Dyslexie en leesproblemen Achtergronden, aanpak en Station Zuid lnhoudsopgave Achtergronden dyslexie en leesproblemen 1 Achtergronden dyslexie en leesproblemen 3 2 Kenmerken van een effectieve aanpak 6
Nadere informatieDyslexiebeleid op Wolfert Lyceum
Dyslexiebeleid op Wolfert Lyceum Inleiding Volgens de meest gangbare definitie is dyslexie een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen in de automatisering van de woordidentificatie (lezen)
Nadere informatieHieronder volgt een uitleg van de doelgroep met de daarbij horende aanpassingen.
Protocol aangepaste toets afname. Ten aanzien van de standaardprocedure die gehanteerd wordt bij de afname van de methode gebonden toetsen en de CITO toetsen kunnen een aantal aanpassingen gemaakt worden.
Nadere informatieDYSLEXIE PROTOCOL
DYSLEXIE PROTOCOL 2018-2019 Inhoud: Inleiding augustus 2018 1. Wat is dyslexie? 2. Diagnosetraject op het Titus Brandsmalyceum 3. De dyslexieverklaring / de dyslexiepas 4. Overzicht dispenserende en compenserende
Nadere informatieMijn kind heeft moeite met lezen en spellen. Is het misschien dyslectisch? En wat nu?
Mijn kind heeft moeite met lezen en spellen. Is het misschien dyslectisch? En wat nu? voorlichtingsfolder voor ouders R.K. basisschool De Wingerd Zwaag Inleiding In deze folder willen we u iets vertellen
Nadere informatieDyslexiebeleid Pascal Zuid 2019/2020
Dyslexiebeleid Pascal Zuid 2019/2020 Inhoudsopgave Inleiding 3 1. Missie en visie Pascal Zuid 4 2. Kenmerken van dyslexie 4 3. Signaleringsprocedure dyslexie op Pascal Zuid 5 4. Faciliteiten bij dyslexie
Nadere informatieSignalering en diagnostisering van dyslexie op het Bertrand Russell college
Signalering en diagnostisering van dyslexie op het Bertrand Russell college Inleiding Het onderwijs speelt een belangrijke rol bij de preventie, signalering en begeleiding van leerlingen met lees en/of
Nadere informatieMinor Dyslexie Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 2
Minor Dyslexie 2016-2017 Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 2 Programma Terugblik bijeenkomst 1 Definitie dyslexie, brochure SDN Fonologisch coherentiemodel leesmethode bestuderen Mededeling: startsituatie
Nadere informatieKader dyslexie Clusius College vmbo en mbo
Kader dyslexie Clusius College vmbo en mbo Vastgesteld door de Directieraad Datum: 16 januari 2017 Inleiding In dit kader dyslexie is beschreven op basis van welke uitgangspunten er binnen het Clusius
Nadere informatieProtocol dyslexie Vechtstede College 1-5-2013. A. Verhulst Remedial Teacher
Protocol dyslexie Vechtstede College 1-5-2013 A. Verhulst Remedial Teacher INHOUDSOPGAVE Wat is dyslexie 3 Begeleiding van leerlingen met dyslexie 3 Faciliteiten voor leerlingen met dyslexie 4 Afspraken
Nadere informatieQuickscan taal- en leesonderwijs
Quickscan taal- en leesonderwijs Gegevens school Naam school Adres school Plaats Telefoon e-mail Datum invulling Ingevuld door Functie invuller directie IB-er RT-er taal/leescoördinator leerkracht gr:
Nadere informatieDyslexieprotocol Pallas Athene College
Dyslexieprotocol Pallas Athene College 1. Inleiding Doel en uitgangspunten Het Pallas Athene College wil alle leerlingen met dyslexie die ondersteuning en begeleiding bieden die zij nodig hebben om de
Nadere informatieDyslexiebeleid Zaanlands Lyceum augustus 2014
Dyslexiebeleid Zaanlands Lyceum augustus 2014 1. Inleiding De meest geaccepteerde definitie van dyslexie is: Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren
Nadere informatieDyslexieprotocol
Dyslexieprotocol 2017-2018 Maart 2018 Inleiding 1 In dit document wordt beschreven hoe op het Thomas a Kempis wordt omgegaan met dyslectische leerlingen of leerlingen met een vermoeden van dyslexie. Er
Nadere informatieDyslexiebeleid SWV Unita. Jacolien van der Veer en Anne Vermue
Dyslexiebeleid SWV Unita Jacolien van der Veer en Anne Vermue dyslexie@swvunita.nl Programma Warming-up Dyslexiebeleid SWV Unita Uitwisselen en brainstormen in tweetallen: aanpak zorgniveau 3 op school
Nadere informatieDOEL van de WORKSHOP. KIESKEURIG 3 jaar OPDRACHT. Hoe KIESKEURIG bent u geweest bij het kiezen van deze workshop? 13-11-2014
KIESKEURIG 3 jaar Ondersteuning bij het kiezen van een vervolgopleiding voor middelbare scholieren HAVO en VWO November 2014 Eveline Hartman RSG Wolfsbos Hoogeveen Franca Hiddink Lectoraat rehabilitatie
Nadere informatieDyslexieprotocol
Dyslexieprotocol 2018-2019 Oktober 2018 1 Inleiding In dit document wordt beschreven hoe op het Thomas a Kempis wordt omgegaan met dyslectische leerlingen of leerlingen met een vermoeden van dyslexie.
Nadere informatieBeleidsnotitie Dyslexie. Driestar College
Beleidsnotitie Dyslexie Driestar College Gouda, oktober 2014 Inhoudsopgave 1 Visie... 3 2 Algemene afspraken... 5 3 Nederlands... 6 4 Engels... 6 5 Frans... 7 6 Duits... 7 7 Slot... Fout! Bladwijzer niet
Nadere informatieDyslexieprotocol. Taken van de dyslexiecoach
Dyslexieprotocol Dit protocol heeft als doel meer duidelijkheid scheppen wat (dyslectische) leerlingen kunnen verwachten van het dyslexiebeleid op het Wolfert Lyceum. Het Wolfert Lyceum wil een school
Nadere informatieDYSLEXIEPROTOCOL. Beekdal Lyceum Auteur: Martin Jager
DYSLEXIEPROTOCOL Beekdal Lyceum 16-01-2019 Auteur: Martin Jager Inhoudsopgave Inleiding 3 1. Signalering en diagnose 4 2. Signalering en diagnose 4 3. Dyslexieverklaring 4 4. Faciliteiten 5 5. Maatwerk
Nadere informatieInformatie over DYSLEXIE EN DYSCALCULIE IJsselcollege, locatie Alkenlaan
Informatie over DYSLEXIE EN DYSCALCULIE In dit overzicht staat informatie over twee veelvoorkomende leerproblemen: dyslexie en dyscalculie. Daarbij gaan we in op de volgende vragen. 1. Wat is het? 2. Hoe
Nadere informatieDyslexie en Hoogbegaafdheid
Dyslexie en Hoogbegaafdheid Amber de Wilde in samenwerking met Evelyn Kroesbergen - Universiteit Utrecht, afdeling Orthopedagogiek - Ambulatorium Universiteit Utrecht - Pieter Span Expertisecentrum Hoogbegaafdheid
Nadere informatieDyslexieprotocol De Wegwijzer
Dyslexieprotocol De Wegwijzer 2010 1 Inhoud A. Wat is dyslexie? B. Wie doet binnen de school uitspraken over dyslexie? C. Hoe spreken we over dyslexie met de ouders? D. Strategie voor de begeleiding van
Nadere informatieDyslexiebeleid Oranje Nassau College (locatie Parkdreef)
Dyslexiebeleid Oranje Nassau College (locatie Parkdreef) We spreken van dyslexie als er sprake is van een ontwikkelingsstoornis als gevolg waarvan bij een kind sprake is van een niet, onvolledig of zeer
Nadere informatieWorkshop scan Studiesucces met dyslexie en dyscalculie in het mbo
Workshop scan Studiesucces met dyslexie en dyscalculie in het mbo Linda Sontag, Zeger van Hoffen 5 en 7 juni 2012 Inhoud workshop Achtergrondinformatie Opbouw en inhoud van de scan Werkwijze voor deelname
Nadere informatiePROTOCOL DYSLEXIE ANNIE M.G. SCHMIDTSCHOOL, DEN HAAG. 1.Inleiding
PROTOCOL DYSLEXIE ANNIE M.G. SCHMIDTSCHOOL, DEN HAAG 1.Inleiding In dit protocol wordt beschreven hoe op de Annie M.G. Schmidtschool wordt gewerkt aan het voorkomen, onderkennen en aanpakken van lees-
Nadere informatieDyslexieprotocol Pallas Athene College
Dyslexieprotocol Pallas Athene College November 2012 1 1. Inleiding Dit dyslexieprotocol is geschreven om aan te geven volgens welke afspraken wij op het Pallas Athene College werken met leerlingen die
Nadere informatieThe Only Way is Up - Risk Factors, Protective Factors and Compensation in Dyslexia. S. van Viersen
The Only Way is Up - Risk Factors, Protective Factors and Compensation in Dyslexia. S. van Viersen SAMENVATTING (SUMMARY IN DUTCH) Dyslexie is een specifieke leerstoornis waarbij sprake is van ernstige
Nadere informatieRTI: een prachtig instrument om zicht te krijgen op het effect van je instructie. Beurs Beter begeleiden, 17 april 2012, 15.15-16.
RTI: een prachtig instrument om zicht te krijgen op het effect van je instructie Beurs Beter begeleiden, 17 april 2012, 15.15-16.00 uur Vragen die beantwoord worden: Wat is RTI, wat zijn het doel en de
Nadere informatieVoorlichting Voortgezet Onderwijs
Voorlichting Voortgezet Onderwijs Onderwerpen die besproken worden: Onderbouw VO Bovenbouw VO LWOO vmbo havo/vwo En daarna? Factoren voor schoolkeuze Scholen in de regio Aanmeldingsprocedure Belangrijke
Nadere informatieHandleiding IDAA 2014
Handleiding IDAA 2014 Research Institute Child Development and Education Universiteit van Amsterdam Expertisecentrum Code (Communicatie, Ontwikkeling, Dienstverlening en Expertise) van Lessius Antwerpen,
Nadere informatieDyslexieprotocol. Het dyslexiebeleid van het Wolfert Lyceum is vastgesteld door het MT in overleg met de dyslexiecoach.
Dyslexieprotocol Dit protocol heeft als doel meer duidelijkheid te scheppen over wat (dyslectische) leerlingen kunnen verwachten van het dyslexiebeleid op het Wolfert Lyceum. Het Wolfert Lyceum wil een
Nadere informatieStudieochtend Dyslexie
Studieochtend Dyslexie Hoe ziet de ochtend eruit? Welkomstwoord Introductie dyslexie (praktische opdracht) Beleidskader dyslexie Theoretisch kader Koppeling naar de praktijk (praktische opdracht) 10.35-10.45
Nadere informatieBETER BIJ DE LES INFORMATIE
BETER BIJ DE LES INFORMATIE Training in executieve functies BROCHURE Beter bij de les is bedoeld voor kinderen op de basisschool vanaf 8 jaar en bestaat uit een Werkboek, een Handleiding en Trainingsmateriaal
Nadere informatieOnderwijs. Hoofdstuk 10. 10.1 Inleiding
Hoofdstuk 10 Onderwijs 10.1 Inleiding Leiden kennisstad heeft een hoog opgeleide bevolking en herbergt binnen haar grenzen veel onderwijsinstellingen. In dit hoofdstuk gaat het zowel om de opleiding die
Nadere informatieStappenplan Dyslexietraject
Stappenplan Dyslexietraject Een leerling komt in aanmerking voor dyslexie-onderzoek wanneer: Criterium van de achterstand: er sprake is van een significante achterstand op het gebied van lezen en/of spelling
Nadere informatieProtocol Dyscalculie. Christelijk College de Noordgouw Heerde. oktober dhr. J.M. de Vries. mw. H. Bezuijen. rector-bestuurder.
Protocol Dyscalculie Christelijk College de Noordgouw Heerde oktober 2016 dhr. J.M. de Vries rector-bestuurder mw. H. Bezuijen conrector Inleiding Het rekenonderwijs staat de laatste jaren hoog op de agenda
Nadere informatieProtocol Dyslexie Gerrit Rietveld College. oktober 2012
Protocol Dyslexie Gerrit Rietveld College oktober 2012 1 Protocol Dyslexie Gerrit Rietveld College Inleiding Sinds een aantal jaren voert het Gerrit Rietveld College een beleid op het gebied van dyslexie.
Nadere informatiePresentatie ernstige rekenproblemen & Dyscalculie 22 oktober 2014; Johanna Jager & Annelie van Harten
Presentatie ernstige rekenproblemen & Dyscalculie 22 oktober 2014; Johanna Jager & Annelie van Harten Programma Invoering van referentieniveaus en rekentoetsen in het onderwijs. Wat zijn ernstige rekenproblemen
Nadere informatiePRIJSLIJSTEN/BESTELFORMULIEREN LICENTIES MUISWERK ONLINE 2 PRIJSLIJST/BESTELFORMULIER 4 INHOUD TESTSUITES 11
PRIJSLIJSTEN/BESTELFORMULIEREN LICENTIES MUISWERK ONLINE 2 PRIJSLIJST/BESTELFORMULIER 4 INHOUD TESTSUITES 11 Licenties Muiswerk Online Voor advies of offertes kunt u ons bereiken via info@muiswerk.nl of
Nadere informatieHet ABC van de leerstoornissen
Het ABC van de leerstoornissen 23 oktober 2012 K.A. Redingenhof Leuven Nadia Gielen Onderzoekseenheid Gezins- en Orthopedagogiek PraxisP Inhoud Leerstoornissen, dyslexie, dyscalculie een beknopt overzicht
Nadere informatieDYSLEXIEPROTOCOL. Beekdal Lyceum Datum: Auteur: Martin Jager
DYSLEXIEPROTOCOL Beekdal Lyceum 2017 2018 Datum: 26-09-2017 Auteur: Martin Jager Inhoudsopgave Inleiding 3 1. Signalering en diagnose 4 2. Signalering en diagnose 4 3. Dyslexieverklaring 4 4. Faciliteiten
Nadere informatiePROTOCOL ONDERSTEUNING t.b.v. LEERLINGEN MET DYSLEXIE
PROTOCOL ONDERSTEUNING t.b.v. LEERLINGEN MET DYSLEXIE Inhoudsopgave december 2016 1. Inleiding p.3 2. Wat is dyslexie? p.4 3. Voor wie is dit ondersteuningsplan bedoeld? p.4 4. De ondersteuning p.5 4.1
Nadere informatieDyslexieprotocol Benedictusschool
Dyslexieprotocol Benedictusschool Protocol dyslexie Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Onderkenning van lees- en spellingproblemen 3. Diagnose bij lees- en spellingproblemen 4. Begeleiding van leerlingen met
Nadere informatieWORKSHOP DYSCALCULIE. SSgN studiedag 21 maart 2014
WORKSHOP DYSCALCULIE SSgN studiedag 21 maart 2014 6 + 3 =? Volgens Jelle (2Jn): 6 + 3 = 8??? Hoe doet Jelle dat? 6 x 7 =? Volgens Jelle: 6 x 7 = 44 Of 49? Jelle heeft het eerste uur vrij. Het tweede uur
Nadere informatie