Niveaus in het Nederlandse onderwijs: een toetsing van de ISLED-ESS schaling. Heike Schröder Harry B.G. Ganzeboom Vrije Universiteit Amsterdam

Transcriptie

1 Niveaus in het Nederlandse onderwijs: een toetsing van de ISLED-ESS schaling Heike Schröder Harry B.G. Ganzeboom Vrije Universiteit Amsterdam

2 Het meten van opleidingsniveaus Probleem: geen standaard indeling van opleidingsniveaus Oorzaken: Verschillen in onderwijssystemen tussen landen Verschillen nationale onderwijssystemen over tijd Gevolgen (voor vragenlijsten): Variatie in aantal onderscheiden niveaus Variatie in precieze vraagstelling Variatie in benamingen

3 Gangbare oplossingen Harmoniseren: bv. International Standard Classification of Education (ISCED) Gebruik van duurmaat: bv. aantal jaren in opleiding Probleem: verlies aan informatie

4 Het Nederlandse onderwijssysteem in de ESS 1 Niet voltooid lager onderwijs 2 Lager onderwijs (LO), Basisschool, Lager speciaal onderwijs 3 Lager Beroepsonderwijs (LBO), Lagere Technische School (LTS), Nijverheidsonderwijs, Huishoudschool, Voorbereidend Middelbaar Beroepsonderwijs (VMBO): basisberoepsgerichte of kaderberoepsgerichte leerweg 4 Middelbaar Algemeen Voortgezet Onderwijs (MAVO), (Meer) Uitgebreid Lager Onderwijs (MULO, ULO), Voorbereidend Middelbaar Beroepsonderwijs (VMBO): theoretische of gemengde leerweg 5 Kort Middelbaar Beroepsonderwijs (KMBO) 6 Middelbaar Beroepsonderwijs (MBO), Beroepsopleidende leerweg (BOL), Beroepsbegeleidende leerweg (BBL) 7 MBO-plus voor toegang tot het HBO, korte HBO-opleiding (korter dan 2 jaar) 8 Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs (HAVO), Vooropleiding, Hoger Beroepsonderwijs (VHBO), Middelbare Meisjesschool (MMS) 9 Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs (VWO), Gymnasium, Atheneum, Hogere Burgerschool (HBS) 10 Hoger Beroepsonderwijs (HBO), Kweekschool, Conservatorium, MO-akten, nieuwe stijl hogescholen 11 Wetenschappelijk Onderwijs (WO), Universiteit, Technische/Economische Hogeschool oude stijl 12 Postdoctorale opleiding (leraren- en beroepsopleidingen zoals medici, apotheker) 13 Aio/Oio of andere promotie-opleiding tot graad van doctor

5 Het Nederlandse onderwijssysteem in ISCED ESS Opleidingsniveau NL N ISCED N 1 Niet voltooid lager onderwijs 23 0 Not completed primary education 23 2 LO Primary or first stage of basic LBO MULO, MAVO Lower secondary or second stage of basic KMBO, VHBO 20 6 MBO Upper secondary MBO plus, Post secondary, non-tertiary MMS, HAVO 87 9 HBS, VWO 84 3 Upper secondary HBO WO First stage of tertiary Post-doctorale opleidingen Promotieopleidingen 10 6 Upper secondary Second stage of tertiary 10

6 Een alternatieve oplossing: ISLED ISLED: International Standard Level of Education = optimale schalingen van opleidingsniveaus Berekend met ESS-data, eerst ronde 1 t/m 3, nu t/m 4 Opleidingscategorieen dusdanig geschaald dat: de indirecte effecten van inputs op outputs via opleiding gemaximaliseerd worden en de directe effecten van inputs op outputs geminimaliseerd worden Inputvariabelen: Ouderlijke beroepen & opleidingen Outputvariabelen: Beroep respondent & opleiding partner

7 MIMIC-model LO- Inputs LO LBO MAVO KMBO MBO MBO+ HAVO VWO HBO WO Post DR Outputs

8 Calibratie We bereiken vergelijkbaarheid (voor cross-nationaal onderzoek) door te ijken op de duurmaat De optimale schaalwaarden worden vervolgens in een cross-nationale metriek omgezet dmv. Een logistische transformatie: ISLED ISLED heeft waarden tussen 0 en 100 en geeft een indicatie van wat opleidingsniveaus waard zijn (in Europa) Measuring and Modelling Level of Education 8

9 Uitkomsten (vorige keer en nu) Oud (3 rondes ESS) Nieuw (4 rondes ESS) ISLED LO LO VMBO MAVO KMBO MBO MBO HAVO VWO HBO WO WO DR

10 De ISLED-schalingen

11 Probleemstelling Hoe functioneert ISLED-NL wanneer toegepast op nieuwe data? Validatie van de met ESS-data gegenereerde ISLED met andere data (ISSP) International Social Survey Project ( )

12 Het Nederlandse onderwijssysteem in ESS en ISSP ESS ISSP ISLED 1 Niet voltooid lager onderwijs Lager (speciaal) onderwijs 1 Lager onderwijs LBO, HHS, LTS, LHNO, VMBO-b, VMBO-k 2 LBO, HHS, LTS, VMBO-b, LHNO, VBO MAVO, ULO, MULO, VMBO-t 3 MAVO, ULO, MULO, VMBO-t KMBO 6 KMBO, leerlingwezen, BBL-BOL MBO, BBL, BOL 7 MBO MBO plus, K-HBO HAVO, MMS, VHBO 4 HAVO, MMS VWO, HBS 5 VWO HBO, Kweekschool, MO, Conserv. 8 HBO WO, TH, EH 9 WO Post-doctorale opleidingen Promotieopleidingen

13 Conclusies Verandering ten opzichte van gebruikelijke schalingen van onderwijsniveaus zitten met name in relatief lage score van beroepsonderwijs (LBO, MBO) Deze ISLED-NL biedt een significante en substantiële verbetering van meting van onderwijsniveaus in Nederland Duur als meting van onderwijsniveau: meer random meetfout dan kwalificaties meer systematische meetfout dan kwalificaties Niettemin: twee metingen (kwalificaties en duur) is nog beter dan een enkele optimale meting (ISLED)

14 Data en onderzoeksontwerp Zes rondes ISSP ( ), verzameld in drie golven Initiële N: 6585 Uiteindelijke N: 4913 Selectie: Respondenten jaar oud FIML (Full Information Maximum Likelihood, Allison) op available cases

15 Opleidingsmeting in ISSP-NL Dubbele meting van opleidingsniveau voor respondent en partner: hoogste kwalificatie opleidingsduur Dit maakt MTMM-model (multiple trait muliple method) mogelijk: identificatie van random meetfouten Identificatie van systematische meetfouten Identificatie via groter SEM model

16 Het meetmodel Twee latente variabelen: opleiding respondent opleiding partner Vier geobserveerde variabelen: duur (respondent & partner) - hoeveel jaar onderwijs na de basisschool hoogst voltooide opleiding (respondent & partner): gemeten in 8 categorieën Iets ingewikkelder: EDDUR, ISCED, ISLED

17 MTMM model EDU SEDU EDDUR ISLED SEDDUR SISLED ESS as a Source of Stratification Data 17

18 Uitkomsten meetmodellen 1 Duurmetingen hebben een gecorreleerde errorterm, ISLED niet Duur en ISCED zijn slechte metingen: we verliezen 20 respectievelijk 17% van de informatie ISLED is heel goed, maar ook niet perfect: we verliezen 6% van de informatie.

19 Uitkomsten meetmodellen 2 Meetmodellen oud (ESS) Model Duration ISCED ISLED Meetmodellen nieuw (ISSP) Model Duration ISCED ISLED EDDUR & ISCED EDDUR & ISCED EDDUR & ISLED EDDUR & ISLED EDDUR, ISCED & ISLED EDDUR, ISCED & ISLED

20 Uitkomsten meetmodellen 3 ISSP-data: gedetailleerde opleidingsmetingen voor ouders We kunnen ook vader s en moeder s opleiding in ISLED meten dubbele opleidingsmetingen voor respondent en partner We kunnen in deze data gecorreleerde errortermen berekenen

21 Uitkomsten meetmodellen 4 Vader s en moeder s opleiding in ISCED Vader s en moeder s opleiding in ISLED Model EDDUR EDDUR EDDUR, ISCED EDDUR EDDUR EDDUR, ISCED & ISCED & ISLED & ISLED & ISCED & ISLED & ISLED Niet gecorrigeerd voor systematische meetfout Duration ISCED ISLED Wel gecorrigeerd voor systematische meetfout Duration ISCED ISLED

22 Het volledige SEM-model FEDU MEDU FOCC SEDU EDU SEDDUR SISLED EDDUR ISLED MOCC OCC

23 Uitkomsten structurele modellen 1 Hoe hoger de meetkwaliteit in de opleidingsvariabele: hoe hoger de verklaarde variantie in de afhankelijke variabelen hoe kleiner de directe effecten van inputs op outputs hoe groter de indirecte effecten via opleiding ESS: alleen dubbele metingen voor opleiding van de respondent ISSP: ook voor de partner > correctie voor systematische meetfout mogelijk

24 Uitkomsten structurele modellen 2 ESS Enkelvoudige indicatormodellen Meervoudige indicatormodellen R EDDUR ISCED ISLED EDDUR EDDUR EDDUR, ISCED & ISCED & ISLED &ISLED Opleiding R Beroep R ISSP Enkelvoudige indicatormodellen Meervoudige indicatormodellen R EDDUR ISCED ISLED EDDUR EDDUR EDDUR, ISCED & ISCED & ISLED &ISLED Opleiding R Beroep R

25 Uitkomsten structurele modellen 3 ISSP Opleiding Respondent FMEDUC FOCC Enkelvoudige indicatormodellen ISCED ISLED Dubbele indicatorenmodel EDDUR & ISLED R Beroep Respondent FOCC EDUC FIML Chi-square RMSEA R

26 Samenvatting ISLED-NL blijkt goed bruikbaar te zijn ook voor ISSP-data ISLED verbetert ook hier merkbaar de meetkwaliteit van opleiding Voordelen van ISLED: Meer detail dan ISCED Minder random meetfout dan ISCED en duur Geen systematische meetfout (duur wel) Een combinatie van twee maten levert maximale meetkwaliteit op door correctie voor random en systematische meetfout

27 Hercoderen van ISLED in SPSS:

28 Hartelijk dank voor uw aandacht!