advertenties binnenvoor

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "advertenties binnenvoor"

Transcriptie

1 Stichting Milieu Dichterbij Vereniging Tegen Milieubederf SEPTEMBER 2012

2 advertenties binnenvoor

3 COLOFON De MEGAFOON is een Nieuwsbrief van de Stichting Milieu Dichterbij (SMD) en de Vereniging Tegen Milieubederf (VTM) Stichting Milieu Dichterbij K.v.K-nr. : , opgericht Gironummer : Bezoekadres : Bijdorp-Oost 8, 2992 LA Barendrecht Postadres : Postbus 21690, 3001 AR Rotterdam Telefoon : info@milieudichterbij.nl Website Bestuur SMD : : Lilian van der Horst, voorzitter / secretaris Ton Kurvers, penningmeester Vereniging Tegen Milieubederf In en Om het Nieuwe- Waterweggebied K.v.K. nr. : , opgericht , PB Postadres : Postbus 21690, 3001 AR Rotterdam Telefoon : vtm@vtm-milieu.nl Website : Bestuur VTM : Lilian van der Horst, voorzitter / secretaris Fred van der Drift, alg. bestuurslid Ton Kurvers, bestuurslid R.O., penningmeester Bijdragen van Eindredactie Drukwerk : Richard Bruijne, Fred van der Drift, Rob van der Drift, Lilian van der, Horst, Jan Huisman, Frank Molendijk & Gert-Jan de Vries, Isolde van Overbeek, Lily Venema en Koen van Wijk : Lilian van der Horst en Isolde van Overbeek, : Binnenhof Projecten B.V. Verschijnt in een oplage van 500 stuks en wordt verspreid onder relaties, overheden en leden. Barendrecht, september 2012 Foto s op de kaft: Linksboven : Politici bij een workshop autobanden stampen in 2006 Linksonder : Kinderen maken kunst van afgedankte materialen tijdens een korte kampeervakantie op kinderboerderij De Kooi in IJsselmonde Rechtsboven : Basisscholieren brengen een bezoek aan de boerderij van de familie Hoogerbrugge in Polder Schieveen Rechtsonder : Bewoners en liefhebbers van de historische dorpskern van Overschie willen geen fietsbrug achter de Grote Kerk over de Delftse Schie INHOUD Van de voorzitter Bericht vanuit duurzaam Barendrecht 2 Algemeen Elektrosmog, Gezondheidsprobleem van de 21e eeuw 3 De Klimaatark voor de voet op 5 De Klimaatark Barendrecht als educatief centrum voor duurzame ontwikkeling 6 Van droom naar realisatie, een lokaal duurzaam energiebedrijf 7 Presentatie Klimaatark tijdens GreensParade Barendrecht 8 STICHTING MILIEU DICHTERBIJ Activiteiten Basisscholieren op bezoek bij de stadse boer(in) 9 Kinderen beleven allerlei avonturen in de stadsnatuur 12 STROOM! loopt ten einde, maar Energieke Scholen gaat door 13 Uitgevoerde projecten van de SMD in het tweede en derde kwartaalvan VERENIGING TEGEN MILIEUBEDERF VTM-dossiers Kamerleden kleihard tegen Blankenburgtunnel 16 Schiedam wil 400 huizen bouwen in het Beatrixpark 17 TBO s weren van boerenland 18 De bestuurlijke lus en de Vlinderstrik 19 Deelraad Overschie wil fietsbrug achter Grote Kerk 21 Belangrijke uitspraak Raad van State over wijze van publicatie 22 Aanvulling op bezwaar 100 km/uur 23 De VTM steunt u bij inspraak en actie 24 Aanmeldbon 24 Doelstelling van de Stichting Milieu Dichterbij De Stichting Milieu Dichterbij (SMD) is sinds 2005 als onafhankelijke stichting een voortzetting van Milieucommunicatie Rijnmond (MCR), destijds onderdeel van de VTM. De MCR gaf sinds 1985 als eerste milieuorganisatie gastlessen op scholen en voorlichting aan burgers op het gebied van milieu en gezondheid. De SMD is een flexibel Zuid-Hollands NME-centrum met drie projectmedewerkers. Het werkgebied beslaat heel Zuid-Holland, met vooral contacten in de stadsregio Rotterdam en op de Zuid-Hollandse eilanden. De activiteiten worden ontwikkeld en uitgevoerd binnen het provinciale en landelijke NME-netwerk. SMD-vakleerkrachten verzorgen gastlessen op scholen en geven workshops in buurthuizen en tehuizen. De Stichting heeft ervaring met het organiseren van duurzame markten en thema-avonden voor raadsleden en bedrijven. In samenwerking met partnerorganisaties ontwikkelt de SMD ook duurzaamheidprojecten voor allochtonen en voor mensen met een verstandelijke beperking, vooral op het gebied van duurzaam voedsel en het maken van fantasievolle kunstobjecten van kringloopspullen in het kader van afvalpreventie. De SMD is een non-profi torganisatie, werkt volgens de richtlijnen van het CBF-keur voor kleine organisaties en heeft de ANBI-status. Doelstelling van de Vereniging Tegen Milieubederf De Vereniging Tegen Milieubederf (VTM) is in 1963 te Vlaardingen opgericht bij Koninklijk Besluit als Vereniging Tegen Luchtverontreiniging. De VTM behartigt statutair de belangen van de bewoners van Rijnmond en omgeving ten behoeve van een gezond leefmilieu. Zij zet zich in voor het behoud van natuur en het cultuurhistorisch polderlandschap en tegen lucht-, water- en bodemverontreiniging en geluidshinder. MEGAFOON 1

4 VAN DE VOORZITTER BERICHT VANUIT DUURZAAM BARENDRECHT Milieu: van kostenpost naar verdienmodel Waar gemeenten bij bosjes bezuinigen op milieu met Natuur- en Milieueducatie (NME) als laaghangend fruit, ziet het bedrijfsleven kansen in verduurzamen. Met zijn brochure Formeren is vooruitzien stuurde Herman Wijffels zijn waarschuwing de wereld in. Weg uit de politiek, gevestigd in het bedrijfsleven en nu als wegwijzer, toekomstgericht, naar sociale en ecologische vernieuwing. Wijffels advies aan de huidige formateurs latend voor wat het is, profi teert de bedreigde milieu-educatieve sector van zijn vingerwijzing. Transitie naar een circulaire economie is noodzaak om in de 21e eeuw voor onze grondstoffen en materialen minder afhankelijk van het buitenland te laten zijn. Zijn zorg dat het zonneklaar is dat dit besef ontbreekt bij de roerganger van de formatie, wordt gecompenseerd door de blije constatering dat maatschappij en bedrijfsleven op lokaal niveau al bezig zijn met deze circulaire economie. Grondstoffenafhankelijkheid is één stok achter de deur. Sociale duurzaamheid, zorgen dat de arbeidsmarkt op peil blijft met voldoende en vooral technisch opgeleide medewerkers, is een goede tweede. Met mogelijkheden voor mensen die minder kans maken op de arbeidsmarkt. Ondernemers zijn de motor van de sociale en ecologische vernieuwing geworden. De overheid trekt zich niet alleen terug uit dit publieke domein, zij werkt als gevolg van de bezuinigingen op NME vertragend op milieu- en innovatiebeleid. Want geen enkele organisatie weet zo volledig en indringend de noodzaak tot vernieuwing in te prenten bij jeugd en jongeren als die vertrouwde groene centra. Vernieuwing is voorwaarde, ontdekkend leren over duurzaam energie-, water- en grondgebruik, slimme ideeën laten bedenken voor schonere mobiliteit. Gastlessen door onderwijsspecialisten in de klassen is daarbij efficiënter dan groepsvervoer naar een NME-centrum en de voorbereiding op de lesstof door de leraren zelf. Het nieuwe lesmateriaal is aantrekkelijk en naast beleving, ervaringsgericht op de techniek. De NME-sector ontwikkelt zich van een ambtelijke dienst geconcentreerd op één locatie naar makelaarschap tussen de lesaanbieders: professionele educatieve organisaties en hun afnemers: scholen, bedrijven en particulieren. Watereducatie is zo een innovatief leerprogramma. De lakmoesproef (scheikunde) en microscoop (biologie) zijn niet weg te denken uit de waterlessen, de slootexcursies. Je kunt er zelfs mee de boer op! Letterlijk, want de Hollandse polderboerderij biedt een schat aan ervaring en leermomenten voor de stadsjeugd over de herkomst van ons voedsel. Naar waterdieren scheppen in een poldersloot is bovendien een sportieve bezigheid. Met de gegevens over waterleven, waterkwaliteit en het nut van het poldersysteem voor onze droge voeten kunnen de waterschappen hun voordeel doen. Met de nadruk op kunnen. Want, parallel aan de milieuregel de vervuiler betaalt geldt de vuistregel de profi teur betaalt. In het geval van watereducatie zijn dat de waterschappen én de agrarische sector. Probleem is dat dit besef van een verdienmodel nauwelijks is doorgedrongen tot de raden van bestuur en commissarissen. Wellicht iets voor iemand à la Wijffels! Terug naar de formatie. In de jaren 90 was de dresscode van milieuactivisten palestijnensjaal en stekeltjeshaar. Anno 2012 is dat maatpak en das of in de vrouwelijke variant, blazer en oorbellen. Van de straat verplaatste de actiescene zich naar de rechtszaal. Gevestigde milieujuristen verdedigen nu de rechten van het volk, de actio popularis en de vox populi van bewoners en hun organisaties en de rechten van wat geen stem heeft: fl ora en fauna en onze leefomgeving: het milieu. Hoewel: rechten? De door de overheid ingehuurde hoog genoteerde advocaten praten krom wat recht is. De vox populi is afgeschaft, ontvankelijk is alleen degene die uitkijkt op boom of gebied. De beroemde grutto mag verjaagd worden, alleen nesten met eieren zijn juridisch beschermd. Een cultuurhistorisch landschap mag vergraven worden tot oermoerassen, omdat de gemeente beleidvrijheid heeft, oordeelt de Raad van State. Vaarwel kansen van agrariërs bij pacht en beheer. Toch dringt ook hier het verdienmodel op. Rijkswaterstaat luistert eindelijk naar burgers, kopte het AD. Meer zeggenschap voor burgers bij aanleg van wegen en gebouwen vanuit maatschappelijke betrokkenheid? Ongeloofwaardig, nu Rijkswaterstaat de bevolking laat stikken in vuile lucht om de automobilist een hogere snelheid te gunnen. Vanwege vertraging door slepende bezwarenprocedures barsten projecten uit hun begroting. Bewoners-deskundigen daarentegen bedenken duurzame, goedkopere oplossingen. Zie de Bergboezem Berkel: waterberging met behoud van landschap en landbouw. Zie Polder Schieveen: het schrappen van het Natuur- en Businesspark Schieveen bespaarde Rotterdam een miljoenenverlies. Waarom de bochtafsnijding van de Delftse Schie doordrukken bij zoveel weerstand? twijfelde een aannemer. Milieu als kostenpost of verdienmodel bepaalt de keuze tussen de uitgaven voor wuivend riet of de opbrengst van wuivend graan op IJsselmonde. Wie een vooruitziende blik heeft, kiest duurzaam en luistert naar de burgers. L. van der Horst 2 MEGAFOON

5 ALGEMEEN De Stichting Milieu Dichterbij besteedt in haar projecten bijzondere aandacht aan de relatie tussen gezondheid en milieufactoren. In de Megafoon worden algemene onderwerpen belicht vanuit het landelijke netwerk gezondheid, klimaat en milieu. ELEKTROSMOG Gezondheidsprobleem van de 21e eeuw Bronnen van elektrosmog in en rond onze leefomgeving Volgens een groot aantal artsen en onderzoekers in Europa, Australië1, Verenigde Staten2 en Azië, kenmerkt het begin van de 21e eeuw zich als een tijdperk waarin elektromagnetische straling elektrosmog straks als een van de grootste veroorzakers van ziekten kan worden beschouwd. Een voorlopig totaaloverzicht van deze onderzoeken is te vinden in het Mast Report. Welke invloed heeft elektrostress en communicatiebelasting op uw gezondheid en kunt u er iets aan doen? Door Richard Bruijne Ogenschijnlijk onschuldig zitten steeds meer mensen ongemakkelijk in hun vel. Veelal gaat dit gepaard met hoofdpijnen, onrustig slapen, vermoeidheid, stress, duizelingen en ziekten voortkomend uit immuunzwakte. Ingeval doktoren niets kunnen vinden, schrijven ze kalmeringsmiddelen voor om maar niets te hoeven voelen. Het gevoel van de voornoemde ongemakken blijft echter, en omdat de klachten vaag lijken en de oorzaak onbekend, wordt men geacht er maar mee te leren leven. Bijna 40% van Nederland is ziek. Hiervan hebben jaarlijks meer dan Nederlanders te maken met een vorm van stress of depressie. We zijn tolerant en leggen ons neer bij elk wetsvoorstel omdat we menen er toch geen invloed op te hebben. We heten een nuchter volk te zijn dat eerst wil zien en dan pas gelooft. Eigenlijk geloven we het wel.. Zijn onverklaarbare klachten werkelijk zo onverklaarbaar? Of zijn ze wellicht het gevolg van het toegenomen installatie en gebruik van draadloze elektromagnetische apparatuur zoals GSM, UMTS, DECT, WIFI, draadloos internet, Bluetooth en hoogspanningsmasten? Jaarlijks komen er tienduizenden van deze zenders en ontvangers bij. We leven in een grote magnetron en we lijken het te accepteren als een gevolg van onze technische vooruitgang en verworven welvaart. Draadloos? Of uw leven lang aan de lijn? Wat doet de gemiddelde mens wanneer hij/zij een elektronicazaak binnenloopt en op zoek is naar nieuwe boxen? De verkoper vraagt: Wilt u met of zonder draad?, waarop de klant kiest voor het gemak en zegt: Oh, doet u maar zonder. MEGAFOON 3

6 Zich niet realiserende dat hij/zij dan weer een zender in huis heeft. Bewust leven en gezond wonen is van levensbelang voor nu en later.bewust leven alleen is niet voldoende tegen negatieve factoren uit het milieu, zoals bijvoorbeeld de alom aanwezige elektrosmog. Straling je hoort het niet, je ziet het niet, je ruikt het niet en je proeft het niet. De gemiddelde Nederlander steekt dan de kop in het zand en denkt dat het er niet is. Wanneer we de techniek nu stop zetten, hebben we 5 generaties te gaan voor weleer wij aangepast zijn aan de hoeveelheid straling die wij nu dagelijks op ons bord krijgen. Steeds meer mensen zijn overgevoelig voor elektromagnetische straling vanuit mobieltjes, DECT-telefoon, zendmasten, computers, maar ook wasmachines en TL-lampen. Zij vertonen gezondheidsproblemen wat het lastig maakt voor artsen. Nog niet zo lang geleden is er een appèl uitgegaan van enkele huisartsen hier in het zuiden naar de overheid, waarbij zij aangeven dat er teveel klachten zijn in de praktijk die mogelijk verband houden met straling. Met andere woorden: overheid doe hier iets aan. Altijd geldt: stralingsbron weg, klacht weg. Je merkt het als je op vakantie bent en geen klachten hebt. Ook kinderen in de groei zijn extra kwetsbaar. Straling heeft invloed op de zenuwen, het hart en het DNA. Zeker nu er nog veel onbekend is over straling, is het van belang dat u voorkomt dat uzelf of anderen veel aan straling worden blootgesteld. Er wordt zelfs vermoed dat straling van mobiel bellen een rol speelt bij verminderde vruchtbaarheid bij mannen. De stralingsvelden van bijvoorbeeld zendmasten en de DECT-telefoon van de buren zijn sterk te verminderen door maatregelen te nemen in huis waar een woonbioloog antwoord op heeft. Er zijn voorlichtingsfolders waar tips in staan hoe je verstandig met je mobiel om kunt gaan. De stichting Kinderconsument geeft voorlichting over veilig internetten. Het Nationaal Platform Stralingsrisico s geeft achtergrondinformatie over gezondheidsrisico s van straling en brengt dit onder de aandacht van de bevolking en overheden. Zie Het is onze passie en missie mensen hierin bewust te maken en de problemen op te lossen daar waar het kan. Wat is stralingsbelasting? Straling is een vorm van elektromagnetisme die niet per defi nitie belastend of ziekmakend is. Het is een golfverschijnsel dat met elektriciteit en magnetisme samenhangt en allerlei bekende en minder bekende straling omvat die verschillen van vorm of frequentie. Straling van korte golfl engte (of hogere frequentie) is als regel energierijker en daarmee gevaarlijker. Zo kennen we ondermeer de gammastraling, röntgenstraling, ultraviolette straling, zichtbaar licht, infrarood licht, microgolven en radiogolven. De golfl engte en de amplitude (uitslag) zijn in samenhang bepalend voor het vermogen van de straling en daarmee voor de belasting op ons systeem. Deze belasting van ons systeem kan ons organisme rechtstreeks schade berokkenen, met als gevolg een verlaging van onze natuurlijke weerstand. De mate van schade is afhankelijk van onze basis constitutie alsmede onze verworven constitutie. Erfelijke zwakten en verworven zwakten bepalen ons sterkte-zwakteprofi el en daarmee onze gevoeligheid voor allerlei vormen van straling- en milieubelasting. Een sterke constitutie kan een hogere belasting voor hogere tijd verdragen. Een zwakke constitutie daarentegen zal eerder schade van de straling ondervinden omdat het lichaam en zijn systemen werken op basis van een communicatie gebaseerd op lichaamseigen straling die vaak erg subtiel van aard is (fotonenonderzoek van Prof. F.A. Popp3,4). Ook is uit onderzoek aangetoond dat vooral niet-natuurlijke straling en belastingsvormen het fotonenniveau (lichtdeeltjes) in cellen blijvend verhoogt, waardoor het lichamelijk stressniveau verhoogd wordt en er communicatiefouten optreden. Kankercellen, zo is bekend, beschikken over een 10- tot 100-voudig aantal fotonen en zijn dus sterk overbelicht. Dit gaat ten koste van de elektronenbanen rond de kern die hun energieverlies omzetten in fotonen. Door deze en andere activiteiten worden coherente verhoudingen op quantumniveau omgezet in chaos. Met name is het de elektromechanisch opgewekte straling in pulsvorm, zoals UMTS, DECT, radar en dergelijke, die voor deze subtiele communicatie van het lichaam dodelijk kan zijn. De quantumfysica zoals hierboven omschreven, is de basis van verschillende onderzoeksmethoden. Op dit moment is de NES Healthmethode5 het meest daarin gevorderd en sinds kort zijn de mogelijkheden hiervan nog verder uitgebreid om elektrosmogbelasting te meten. Gedegen advies kan gegeven worden door een gecertifi ceerde Baubiologe IBN (woonbioloog) als zijnde specialist op het gebied van straling en milieufactoren. Een woonbioloog die een opleiding heeft genoten bij het IBN6 in Duitsland, kan adviseren binnen het totaalgebied van Bewust Leven en Gezond Wonen. Meten van stralingsbelasting De invloed van straling op het lichaam is te meten. Daarvoor gebruik ik samen met mijn vrouw twee methodes in onze praktijk. Deze meetmethoden geven aan hoe de lichaamscellen reageren op elektrosmog. Vervolgens kan dan bekeken worden wat de beste methode is om deze reactie te behandelen. Huisonderzoek en Advies Een woonbioloog geeft adviezen om op een eenvoudige manier straling in je huis terug te dringen. Een uitgebreid huisonderzoek geeft natuurlijk een completer inzicht in de belasting die aanwezig is. En dan kunnen ook geavanceerdere systemen toegepast worden. Het resultaat zal een gezondere leefomgeving zijn. Prevent Care Woonbiologie, Richard Bruijne, Baubiologe IBN, woonbiologie@prevent-care.nl, Noten: cell phone report EHHI Feb2012 Magda Havas EHS Biological Effets Electricity Emphasis Diabetes MultipleSclerosis MEGAFOON

7 Locatie: 3de Barendrechtseweg DE KLIMAATARK VOOR DE VOET OP * Door Jan Huisman En dan ben je opeens lid van het bestuur van de Stichting Milieu Dichterbij. Om je met name bezig te houden met de bouw van de Klimaatark. Ik heb dertig jaar in het onderwijs gewerkt en ben een product van de sectorvorming, de community colleges, natuurlijk leren, project gestuurd onderwijs resultaat verantwoordelijke teams. Ik werd getraind om de omslag te maken van de ambtelijke naar de professionele cultuur. Voor een 360graden feedback draai ik mij hand niet om. Coachend leiderschap, jaarplanningen,jaartaken en ga zo maar door. En dan krijg je te maken met Lilian. Tomeloze energie, vol gas in elke situatie, elk gesprek leidt tot een kans of een mogelijkheid. En zo kon het gebeuren dat we in januari bedachten dat we een werkconferentie zouden organiseren in juni, met als doel de bouw van de Klimaatark een stapje op weg te helpen. De voorbereiding liep voorspoedig, alleen werd duidelijk dat onze oorspronkelijke datum, juni 2012, niet haalbaar was en dus werd 28 september 2012 als datum afgesproken. En toen kwam de ontmoeting met de organisatoren van de GreensParade. Weg werkconferentie, maar aansluiten bij de conferentie die de GreensParade op 28 september organiseert. Echter, de kosten die dat met zich meebrengt zijn niet te overzien. Hoe gaan we dat oplossen? Nou, eigenlijk heel eenvoudig. We kopen maar een beperkt aantal kaarten, en we nodigen heel veel mensen uit voor 29 september als het festival van de GreensParade plaatsvindt. Dan is het eigenlijk wel belangrijk om een schaalmodel van de Klimaatark te kunnen tonen. Mark, Pieter en Rob worden nu ook enthousiast en het raamwerk in elkaar gezet. Ondertussen worstelt Lilian nog met de antwoorden op een aantal vragen die de gemeente Barendrecht heeft gesteld om de wijziging van het bestemmingsplan, dat nodig is voor de uiteindelijke bouwvergunning, aan te kunnen vragen. Wat heeft dit nu opgeleverd? Op 28 september tijdens de conferentie van de GreensParade wordt de Klimaatark gepresenteerd als een voorbeeld van hoe onderwijs, ondernemers en overheid in samenwerking een project vorm en inhoud kunnen geven. Op 29 september tonen we de mogelijkheden van de Klimaatark aan alle bezoekers van het festival van de GreensParade. En wat betekent dit nu voor het bestuurslid met de Klimaatark als belangrijkste taak? Ik ontwikkel weer een nieuwe manier van werken: voor de voet op. Neem het zoals het komt, en zie eens waar dat toe leidt. Wij rekenen op veel belangstelling op 29 september in Barendrecht. * Voor de voet op = schoffelen. Je neemt de dingen zoals ze komen, stapje voor stapje MEGAFOON 5

8 DE KLIMAATARK BARENDRECHT ALS EDUCATIEF CENTRUM VOOR DUURZAME ONTWIKKELING In nauwe samenwerking met de gemeente Barendrecht ontwikkelden de Stichting Milieu Dichterbij, 2012 Architecten en Van Binnen Natuurlijk Wonen een uniek concept voor een zelfvoorzienend en klimaatneutraal kennis- en bezoekerscentrum in de ZuidPolder, de klimaatbuffer van Deltapoort nabij DE Oude Maas.. Duurzaam De discussie over de ondergrondse CO2-opslag in Barendrecht heeft tot meer geleid dan alleen inzicht in de noodzaak van klimaatadaptatie en -mitigatie. De Klimaatark, stoer in de traditie van de Hollandse dijkenbouwers, demonstreert technieken om de temperatuur en zeespiegelstijging te beteugelen. Tevens dwingt de toekomstige schaarste op de energie-, voedsel- en grondstoffenmarkten tot het maken van duurzame keuzes, ook op sociaal gebied. De tijd dringt voor nieuwe samenwerkingsverbanden en investeringen in zowel scholing, arbeidsmarkt als innovatieve technieken en communicatie. Hierbij zijn de volgende vier thema s leidend: Groen, Energie, Water Grondstoffen Grondstoffenrotonde Het gebouw, ontworpen door 2012 Architecten te Rotterdam, wordt met eenvoudige technieken low tech opgetrokken uit her te gebruiken bouwmaterialen (superuse) en op creatieve wijze verwerkte restmaterialen. De bouwmaterialen worden geoogst op korte afstand van de bouwplaats om de CO2 uitstoot van het transport te minimaliseren. Met aarde gevulde autobanden in het dijklichaam bufferen de zonnewarmte die binnenvalt door de glaswand van de klimaatzone: een pluktuin van groente en fruit het hele jaar door. Ongebruikte energie wordt opgeslagen op het begaanbare dak in een ingenieus wateraccusysteem dat bovendien het waterverbruik reduceert. Op elk gewenst moment activeert het neerstortende water een turbine die additionele elektriciteit opwekt. Regenwater wordt ten volle benut door een Water Organizing Module (W.O.M.). Alleen aanvoer van zuiver drinkwater is nog nodig. De Klimaatark is doorberekend door het Nederlandse Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie ((NIBE) met het rekenprogramma Greencalc. Het blijkt dat de Klimaatark negenmaal minder milieubelasting veroorzaakt dan een gewoon gebouw. Blikvanger is de tot ontvangst- en consumptieruimte getransformeerde bestaande woning aan de 3e Barendrechtseweg vanwege de toepassing van geprepareerd haspelhout. De buitenruimte heeft meerdere ontwikkelmogelijkheden qua inrichting en beplanting die diverse educatieve en speelse opstellingen mogelijk maken. De Werkschool Door de eenvoudige bouwtechniek is het mogelijk om het werk te laten verrichten door mensen met een afstand tot de reguliere arbeidsmarkt: de implementatie van sociale duurzaamheid via het systeem van de Werkschool. De GreensParade Vanuit de Duurzaamheidkring Barendrecht is het concept van een jaarlijks terugkerend groen &gezond@duurzaam evenement ontwikkeld. Een 25- tal ondernemers hebben de handen ineen geslagen en de Stichting GreensParade opgericht. Aanzet was de constatering dat de Voedselbank een structureel tekort heeft aan gezonde, verse producten, ondanks dat er genoeg voedsel geproduceerd wordt. Voedselverspilling is daarom des te schrijnender. Bovendien is Barendrecht en omgeving van oudsher de graan- en aardappelschuur van Zuid -Holland. Hier is de Greenery opgericht, het centrum van de groente en fruit sector van Nederland. Op 28 en 29 september vond een groot evenement plaats dat Barendrecht als groene en duurzame gemeente op de kaart gaat zetten. De samenwerkende ondernemers omarmden de Klimaatark van de Barendrechtse Stichting Milieu Dichterbij als beste practice. Tijdens de business -to- business conferentie rond de driehoek Ondernemers, Overheid en Onderwijs, gaf wethouder Nootenboom de kick off van de presentatie van de Klimaatark. De architecten, bouwers en De Werkschool kwamen aan het woord. In de festiviteiten hal op het Greenery terrein stond op zaterdag 29 september een demo van het bouwwerk opgesteld. Dat de warmte buffer in het dijklichaam opgebouwd is uit met aarde gevulde autobanden, werd gedemonstreerd door de workshop banden stampen : een sportieve uitdaging voor wie de Klimaatark wil helpen realiseren. De Klimaatark Barendrecht is een toegankelijke, aansprekende locatie voor zowel display en demonstratie als podium voor interactie voor partners in duurzame ontwikkeling en hun doelgroepen. De SMD, een zelfstandige non-profit NME-organisatie gespecialiseerd in gastlessen en duurzaamheidseducatie in opdracht van overheden en bedrijven, is eigenaar van het merkrecht. info@milieudichterbij.nl info@klimaatark.nl MEGAFOON

9 VAN DROOM NAAR REALISATIE, EEN LOKAAL DUURZAAM ENERGIEBEDRIJF Duurzaamheid, een beladen begrip dat tegenwoordig te pas en te onpas wordt gebruikt door alle grote energiebedrijven, maar wat is nu echt duurzaam? Hoe kunnen consumenten de steeds grotere en commerciëler ingestelde energiemaatschappijen vertrouwen op de producten en diensten die ze leveren en de herkomst hiervan? Windmolens zijn een goed voorbeeld van verduurzaming, al zijn de meningen hierover verdeeld. Op steeds meer locaties worden deze windmolens gerealiseerd door onder andere de grote energiemaatschappijen. Dit jaar heeft de provincie Zuid-Holland en een aantal gemeenten een convenant ondertekend om een totaal vermogen van maximaal 210 MW aan windenergie in de provincie te realiseren. Nu rest de vraag nog hoe en door wie? Ons antwoord hierop is B-EN (Barendrecht Energie). Een kleinschalig lokaal initiatief, waarbij de directe gemeenschap nauw betrokken wordt bij de realisatie van windmolens binnen hun gemeente. Onze droom, B-EN, is een lokaal duurzaam energiebedrijf met een lokaal karakter, dat nauw samenwerkt met de lokale gemeenschap en verdere verduurzaming van de gemeente actief stimuleert op een manier dat de lokale burger hier profijt van heeft. Door Frank Molendijk & Gert-Jan de Vries Een lokaal duurzaam energiebedrijf, een concept dat nog niet volledig is geaard binnen Nederland. Naast het lokale karakter is duurzaamheid de tweede pilaar waar dit concept op rust. Er zijn reeds andere voorbeelden te vinden als men zoekt binnen Nederland, onze droom is echter ontstaan door 'Das Energiedorf' in Duitsland. Das Energiedorf is het kleine Beierse dorpje Wildpoldsried, dat door middel van een lokaal initiatief reeds een aantal jaren volledig zelfvoorzienend is op het gebied van energie. Dat noemen wij nu echt duurzaam en dat heeft ons ertoe gezet om onze droom verder uit te werken om in de toekomst CO2-neutrale gemeenten te realiseren. Uiteraard kunnen wij dit niet alleen. De overheid speelt een steeds grotere rol om verduurzaming te stimuleren en daarmee de CO2-uitstoot terug te dringen. Een concreet voorbeeld hiervan is het verveelvoudigen van het windenergievermogen op land tot het jaar Elke Nederlandse provincie zal daar een bijdrage aan moeten leveren. De vraag blijft echter hoe hier het beste invulling aan gegeven kan worden. Waarom B-EN Waarom B-EN en geen traditioneel energiebedrijf? Ten eerste zijn wij ervan overtuigd dat lokale initiatieven zoals B-EN meer kunnen bijdragen aan de gemeenschap dan een traditioneel energiebedrijf. Met gemeenschap bedoelen we niet enkel de burgers maar ook stichtingen, verenigingen, bedrijven en de gemeente zelf. Onze mening is dat een grote energiemaatschappij onvoldoende kan aansluiten en samenwerken met de lokale gemeenschap, dit in tegenstelling tot een lokaal duurzaam energiebedrijf. B-EN is reeds actief in gesprek met stichtingen, verenigingen en gemeenten om duidelijk te krijgen hoe we elkaar kunnen helpen bij de verduurzaming van de gemeenten en te voorkomen dat de initiatieven versnipperen. Ten tweede is onze visie dat duurzaamheid moet beginnen bij de jonge generatie, hierbij staan educatie en samenwerken met lokale stichtingen en scholengemeenschappen centraal. Ten derde: wat is er nu mooier dan windmolens welke gerealiseerd worden door een lokaal initiatief van burgers uit dezelfde gemeente? Aanvullend kunnen burgers en bedrijven participeren in de windmolens, zodat ook zij er profi jt van ondervinden in plaats van enkel hinder. Tot slot is onze visie dat een lokaal initiatief sociaal verantwoord dient te ondernemen. Concreet houdt dit in dat een deel van de winst terugvloeit naar de lokale gemeenschap om duurzame initiatieven te ondersteunen en te realiseren. Wij zijn ervan overtuigd dat de bovenstaande punten duidelijk maken wat de toegevoegde waarde is van een lokaal duurzaam energiebedrijf ten opzichte van een traditioneel energiebedrijf. Een visie en een droom is mooi, maar de belangrijkste vraag blijft natuurlijk hoe het tot realisatie komt. De belangrijkste uitdaging waar we voor staan, is locatie: waar kunnen de windmolens worden gerealiseerd? Wij hebben besloten om te kijken naar reeds lopende initiatieven vanuit de overheid. De provincie Zuid-Holland en een aantal gemeenten hebben het bovenstaande reeds MEGAFOON 7

10 geconcretiseerd in een convenant waarin een aantal studielocaties is aangemerkt. Reeds zijn wij met een aantal gemeenten in gesprek getreden die het convenant hebben ondertekend, dit in de wetenschap dat deze gemeenten openstaan voor realisatie van windmolens. Echter zijn dit processen die niet over één nacht ijs gaan, en in sommige gevallen via een aanbestedingsprocedure plaats zullen vinden. Aangezien de afgelopen decennia al een groot aantal locaties is voorzien van windmolens, zijn de geschikte locaties schaarser aan het worden, dit betekent concurrentie. Duurzaam alternatief B-EN is druk bezig om zich te positioneren binnen de energiemarkt om een duurzaam alternatief te kunnen bieden aan stichtingen, verenigingen, bedrijven, burgers en gemeenten. Wij hebben al zeer positieve reacties ontvangen vanuit de partijen met wie wij hebben gesproken. Onze kracht is het lokale karakter van wat we bieden en de manier waarop wij willen samenwerken met de lokale gemeenschap, zodat deze er op meerdere manieren voordelen van krijgt. Aanvullend denken wij dat het lokale karakter een deel van de weerstand zal wegnemen binnen de gemeenschap; niet iedereen is blij met een windmolen in de achtertuin. Nu zijn we op het punt gekomen om de volgende stap te zetten richting realisatie van B-EN, en daar hebben wij ook jullie hulp bij nodig. De komende maanden starten we binnen de gemeente Barendrecht met het uitdelen van fl yers en andere media om in contact te komen met burgers. Dit artikel is de eerste stap voor B-EN. Parallel hieraan lopen gesprekken met stichtingen en andere gemeenten om ook hier B-EN op de radar te krijgen. Momenteel wordt de laatste hand gelegd aan onze website waar u terecht kunt voor vragen en of meer informatie. Wij kijken uit naar alle meningen en reacties. info@b-en.nl. PRESENTATIE KLIMAATARK TIJDENS GREENSPARADE BARENDRECHT Door Isolde van Overbeek Een zelfvoorzienend en klimaatneutraal kennis- en bezoekerscentrum om de gevolgen van de klimaatverandering te beteugelen. Dat is de Klimaatark, een duurzaam en multifunctioneel gebouw dat in de toekomst aan de 3e Barendrechtseweg zal verrijzen. Ik ben erg enthousiast over dit initiatief, sprak wethouder Bas Nootenboom tijdens de GreensParadeconferentie op 28 september. Hij verzorgde de inleiding van de presentatie over de Klimaatark als best practice. Het wordt een fantastisch knooppunt binnen de Zuidpolder. De volgende dag, tijdens het festival, stroopte de wethouder zijn mouwen op om met een voorhamer aarde aan te stampen in afgedankte autobanden, de bouwstenen van de Klimaatark. kennis overdragen op jongeren die in de bouwsector aan de slag willen. Als reizende ambachtsschool willen De Grijze Bouwers jongeren van De Werkschool begeleiden bij projecten. Jan Steinvoort ziet de Klimaatark daarbij als een fantastische mogelijkheid: Het gaat ons niet om het geld, maar om kennisoverdracht. Een schaalmodel van de Klimaatark was tijdens het GreensParadefestival op zaterdag 29 september te bewonderen. Maar liefst 21 bedrijven en organisaties vulden een contactformulier in waarin zij aangaven betrokken te willen worden bij de realisatie van de Klimaatark. Na de aankondiging van de wethouder nam Marc van Remundt, één van de initiatiefnemers van de Klimaatark, het woord. De architect en eigenaar van de interieurwinkel Van Binnen Natuurlijk Wonen vertelde hoe hij vijf jaar geleden samen met de SMD een zogeheten earthship had nagebouwd op de beurs Huis & Appartement in Ahoy. Toen is ook het idee ontstaan om een zelfvoorzienend milieueducatiecentrum op te zetten. Vervolgens gaf Wout Gelderloos een toelichting over De Werkschool. Door middel van praktijkonderwijs slaat deze stichting een brug tussen arbeidsmarkt en jongeren met een beperking. Door de redelijk eenvoudige bouwtechnieken leent de Klimaatark zich bij uitstek als project waarbij jongeren met minder kansen op de reguliere arbeidsmarkt ingezet kunnen worden. Ervaren rotten in het vak, de zogeheten Grijze Bouwers, begeleiden de scholieren. Stichting De Werkschool regelt de stage- en leerwerkplekken en banen, selecteert de jongeren en koppelt hen aan een werkgever. Op die manier worden scholen en werkgevers ontzorgd, legde Wout Gelderloos uit. Jan Steinvoort is een van de grondleggers van de Grijze Bouwers Club. Deze voormalig leidinggevenden uit de bouw zijn nog niet of net met pensioen zij willen graag hun Wethouder Bas Nootenboom helpt bij het aanstampen van zand in autobanden 8 MEGAFOON

11 NME als beleidsinstrument Duurzaamheidsvoorlichting en klimaatinformatie leggen de basis voor een duurzame samenleving. Door de innovatieve kennis van jongeren aan te boren, groeien bij hen het respect en de verantwoordelijkheid voor de leefomgeving. Energiebesparing betekent vermindering van de CO2-uitstoot en een lagere energierekening. Aandacht voor ecologische en gezonde producten creëert een afzetmarkt voor deze producten. NME en voorlichting zijn effectiever dan foldermateriaal en televisiespotjes. ACTIVITEITEN BASISSCHOLIEREN OP BEZOEK BIJ DE STADSE BOER(IN) Uniek buitenschools lesproject in de deelgemeente Noord Door Isolde van Overbeek en Rob van der Drift Hoeveel weegt een volwassen koe? Welke dieren leven er in een sloot? Waar komt ons voedsel vandaan? Met het nieuwe lesproject De Boer op maken kinderen uit de stad kennis met het buitenleven. De groepen 5 en 6 van basisschool De Provenier uit de deelgemeente Noord beten op donderdag 13 september het spits af met een bezoek aan de boerderij van de familie Hoogerbrugge in de agrarische polder Schieveen ten noorden van Rotterdam The Hague Airport. In samenwerking met de Stichting Milieu Dichterbij organiseert het agrarisch bedrijf dit unieke, buitenschoolse lesprogramma, dat mogelijk is gemaakt door de deelgemeente Noord. Het was de eerste boerderijles van een reeks van drie die momenteel gepland staan. Andere scholen in de deelgemeente Noord hebben nog de mogelijkheid om zich voor deze les in te schrijven. Voor veel kinderen uit de stadswijken gaat met het boerderijbezoek een tot nog toe onbekende wereld voor hen open. Door het contact met de koeien, een bezoek aan het weiland en de kennismaking met het werk van de boer en boerin beleven de kinderen het buitenleven en leren zij over de herkomst van ons voedsel. Ook ervaren zij zelf de verzorging van het vee en het land, naast de zorg voor de natuur. MEGAFOON 9

12 advertenties 1 10 MEGAFOON

13 Het lesprogramma bestaat uit twee thema s: de boerderij en het slootleven. Het accent van de boerderijles ligt bij het diervriendelijk en puur houden van runderen voor verantwoorde vleesconsumptie. Boerin Mariëlle Hoogerbrugge geeft een rondleiding op de boerderij. De leerlingen leggen hun indrukken vast op werkbladen. Het wonderlijke waterleven is een verassing voor iedereen, zo heeft de SMD ervaren. Tijdens de slootexcursie gaan de leerlingen met schepnetjes op zoek naar waterdieren in de sloot in het weiland. Ook kijken zij naar de planten die in de sloot en aan de slootkant groeien. Met behulp van kaarten zoeken de leerlingen zelf de namen op van de dieren en planten. Na de les worden de dieren teruggezet. Daarnaast wordt gekeken naar de kwaliteit van het water aan de hand van metingen van temperatuur, helderheid en zuurgraad. Na afl oop van de les vroeg boerin Mariëlle: Wie wil er boer of boerin worden? Het zal niemand verbazen, maar bijna alle handen gingen de lucht in. Reactie van de school Naar aanleiding van de les schreef de leerkracht een korte reactie: Ikzelf vond het erg leuk en leerzaam. De lessen zaten goed in elkaar, al is het voor de kinderen veel belangrijker om op de boerderij te zijn. Veel kinderen zijn nog nooit op een boerderij geweest. Ik vind dat iedere school verplicht moet zijn om een boerderij te bezoeken, ongeacht of het een vleesboerderij, melkveebedrijf of geitenboerderij is. Het is een stukje ontwikkeling. De kinderen zijn er nog steeds vol van en hebben zoveel meer geleerd. Wij zijn ook allemaal heel benieuwd of het kalfje het gaat redden. Ook fi jn dat vervoer geregeld was. Het was een compleet pakket. We vonden de boer en boerin erg gastvrij. Veel kinderen geven aan dat het wel de hele dag had mogen duren. Er is genoeg te doen op een boerderij. Idee is om het aan meer scholen aan te bieden. MEGAFOON 11

14 De jonge kampeerders zijn klaar voor het avontuur; links staat portefeuillehouder Ernst-Jan Walraven Borst Van afgedankte spullen creëren de kinderen een kunstwerk: rommel wordt rijkdom KINDEREN BELEVEN ALLERLEI AVONTUREN IN DE STADSNATUUR Door Isolde van Overbeek Jullie zijn de allereerste kinderen die gaan slapen op kinderboerderij De Kooi. Met deze woorden heette dagelijks bestuurder Ernst-Jan Walraven Borst van de deelgemeente IJsselmonde 24 jonge avonturiers eind juli welkom in de stadsnatuur. Een bijzondere en unieke vakantie en kampeerervaring waar veel kinderen jaloers op zullen zijn, want dit is bijzonder, vervolgde de portefeuillehouder met onder andere Integratie en Sociaal Cultureel Werk in zijn pakket. Kinderboerderij De Kooi, de Stichting Milieu Dichterbij, Sezer en stichting Themida organiseerden in korte tijd dit vakantiekamp voor kinderen uit groep 7 en 8. Naast pizza's bakken in een heuse pizzaoven en een spannende speurtocht in de omgeving stonden ook een slootles, kunst maken van 'afval' en een weerbaarheidstraining op het programma. De kinderen sliepen 2 nachten in grote tenten die het Korps Mariniers voor deze gelegenheid beschikbaar had gesteld. Zo waren zij toch een beetje op vakantie geweest. En passant deden de jeugdige avonturiers spelenderwijs kennis op over gezonde voeding, duurzaamheid en natuur en werkten zij aan hun sociale vaardigheden. Portefeuillehouder Walraven Borst was vereerd dat hij dit unieke vakantiekamp mocht openen. Twee deelneemsters bestuderen de dieren die zij zojuist uit de sloot hebben gevist 12 MEGAFOON

15 STROOM! LOOPT TEN EINDE, MAAR ENERGIEKE SCHOLEN GAAT DOOR Lesmateriaal herzien en aangepast aan praktijkervaringen Door Lily Venema In de vorige Megafoon hebben wij u bericht over de uitvoering van het lesproject Energieke Scholen (ES). De lessen over energie besparen en een beter binnenklimaat in scholen zijn uitgevoerd met subsidie uit het programma Stroom! van de provincie Zuid-Holland. De gemeenten waar dit duurzame scholenproject is uitgevoerd, hadden zich aan dit project gecommitteerd door de inzet van ambtelijke uren. Door diverse beleidsmedewerkers van de gemeente en wethouders bij de eindpresentaties uit te nodigen, is het onderwerp op de agenda gekomen en is duurzaamheid een aandachtspunt bij de onderhoudsplannen voor de schoolgebouwen. De SMD heeft in dit project samengewerkt met NME-diensten uit Den Haag, Dordrecht, Delft, Gouda en Zoetermeer. In totaal zijn er door de samenwerkende NME-diensten in Zuid-Holland ruim leerlingen bereikt op bijna 200 scholen. Hiervan heeft de SMD op 21 scholen ongeveer 525 leerlingen bereikt in 9 gemeenten. Continueren Eind 2012 loopt de campagne Stroom! van de provincie Zuid-Holland ten einde. Maar deze mooie lesprojecten houden hierbij niet op. De Werkgroep ES, die bestaat uit diverse NME-diensten uit Zuid-Holland en SMD, heeft het lesmateriaal herzien en aangepast aan de praktijkervaringen. In overleg met de gemeenten Brielle, Bernisse en Westvoorne zal de SMD de uitvoering van de lessen continueren. Het project heeft een plaatsje heeft gekregen in het NME-activiteitenjaarplan van 2013 van deze gemeenten. In Rotterdam is ES nog niet eerder uitgevoerd. Uit gesprekken tussen de SMD en het Programmabureau Duurzaam bleek dat men dit jammer vond. Want er is wel degelijk belangstelling voor dit duurzame lespakket en de aanpak van de SMD. Ook Eneco is gecharmeerd van het project en de aanpak van SMD. De gesprekken lopen nog, maar in Rotterdam lijken er kansen te liggen in de wijk Heijplaat, met mogelijk een uitrol naar andere wijken en deelgemeenten. Het lesproject is op 3 scholen in Barendrecht uitgevoerd met subsidie van de provincie en duurzaamheid is opgenomen in de beleidsplannen voor gemeentelijke gebouwen, waaronder scholen. Het zou logisch zijn als de gemeente Barendrecht dit duurzame lesproject opneemt in haar duurzaamheidsbeleid en jaarlijks een budget voor de uitvoering beschikbaar stelt. Tijdens de GreensParade eind september ligt het lesmateriaal ter inzage. Op de komende thema-avond die wij organiseren voor de gemeenteraden en besturen van Barendrecht, Albrandswaard en Ridderkerk (de zogeheten BAR-gemeenten) wordt het project opnieuw onder de aandacht gebracht van bestuurders. Naast deze trajecten zijn wij in gesprek met meerdere bedrijven om hun Energy Management Systems op scholen in te zetten om het energieverbruik te monitoren Het lesproject ES is gericht op bewustwording. Dit kan samen met het EMS-systeem - en zo nodig kleine technische aanpassingen - leiden tot een zuiniger energiegebruik en een beter binnenklimaat op de scholen. De SMD werft fondsen en cofi nanciering voor de uitvoering van meer lessen. Op 22 november is de offi ciële afsluiting van het provinciale project Stroom! en stopt de subsidie. Zoals u ziet is de SMD druk bezig om wegen te zoeken om dit nuttige project voort te zetten, ondanks de bezuinigingen. Wij houden u op de hoogte. MEGAFOON 13

16 UITGEVOERDE PROJECTEN VAN DE SMD IN HET TWEEDE EN DERDE KWARTAAL 2012 Werk in uitvoering Uitvoering NME-programma op Voorne-Putten en Rozenburg in het kader van het samenwerkingsverband NME-VPR (Brielle, Bernisse, Westvoorne en deelgemeente Rozenburg), waaronder de Dag van de Zee, de duurzame markt Brielle en de duurzame markt Zuidland Plastic-Powerlessen in Brielle en Schiedam Uitvoering project Sarah s Wereld in Maassluis, Schiedam, Delft en Leidschendam-Voorburg Uitvoering VO-project Zwerfafval als uitglijder in de gemeente Schiedam Programma Op Avontuur in de Stadsnatuur in Rotterdam Lesproject De Boer op in deelgemeente Noord van de gemeente Rotterdam Deelname aan diverse overleggen (provinciaal en regionaal) binnen het NME-kennisnetwerk Deelname aan de landelijke watereducatiedag en de landelijke energie-educatiedag Participatie in duurzaamheidsnetwerken, zoals Coöperatie Hoeksche Waard Duurzaam en Duurzaam Barendrecht Uitbouwen satellietfunctie op Goeree-Overflakkee, in de Hoeksche Waard en in Rotterdam Uitrol projecten: Energieke Scholen, Scholen voor Duurzaamheid, Watermanagement in Rotterdam en NME in Rotterdam. In opdracht van / mede mogelijk gemaakt door: 14 MEGAFOON

17 Koninklijk Besluit oprichting VTM VTM 49 jaar De VTM bestaat 49 jaar. Met trots aangeduid als de oudste nog bestaande milieuvereniging. Kritische en capabele burgers waren het in Vlaardingen die in 1963 de gezondheidsrisico s van de kwalijke luchtverontreiniging onder de politieke aandacht brachten. MEGAFOON 15

18 VTM-DOSSIERS Tweede Kamerleden van de SP, PvdA, GroenLinks, ChristenUnie en PvdD stemmen voor behoud van een groen Midden-Delfland met een handafdruk in klei PERSBERICHT VAN DE MILIEUFEDERATIE ZUID-HOLLAND KAMERLEDEN KLEIHARD TEGEN BLANKENBURGTUNNEL EN VOOR MIDDEN-DELFLAND Tweede Kamerleden van de SP, PvdA, GroenLinks, ChristenUnie en PvdD hebben op 29 augustus met een symbolische handafdruk in de klei aangeven dat zij zich in de Tweede Kamer kleihard voor het behoud van groene long Midden-Delfland gaan inzetten. Zij gaven allen aan dat een Blankenburgtunnel door Midden-Delfland er niet moet komen. Zij deden dit vandaag tijdens een verkiezingsactie op de Vlaardingse markt, een initiatief van Natuurmonumenten, Natuur en Milieufederatie Zuid-Holland, Milieudefensie en een aantal bewonersorganisaties. Midden-Delfl and, het gebied tussen Rotterdam en Den Haag, is een groene long en van groot belang voor de leefbaarheid in de Zuidvleugel van de Randstad. In deze regio is het tekort aan groen het grootste van het hele land. Behoud van de open en groene gebieden die er nog zijn, is dan ook erg belangrijk. Helaas wordt Midden-Delfl and bedreigd door de aanleg van de Blankenburgtunnel. Door de val van het kabinet is de keuze van demissionair minister Schultz voor de aanleg van deze weg controversieel verklaard. Dit biedt de kans om met een frisse blik en een bredere scope naar het ruimtelijke en bereikbaarheidsvraagstuk in de Zuidvleugel van de Randstad te kijken. Voorafgaand aan een fl itsdebat van de politici hielden lokale bestuurders uit Maasluis, Vlaardingen en Midden- Delfl and een kort pleidooi tegen de Blankenburgtunnel. Daarna namen de aanwezige (kandidaat) Kamerleden het stokje over: Attje Kuiken (PvdA), Farshad Bashir (SP), Rik Grashoff (GL), Esther Ouwehand (PvdD), Carla Dik (CU). Zij gaven aan dat zij van mening zijn dat de Blankenburgtunnel geen geschikte oplossing is voor de bereikbaarheidsproblemen. De aantasting van natuur, recreatie en leefbaarheid door deze weg is onacceptabel. Bovendien staat het uitgeven van ruim 1 miljard euro in tijden van bezuinigingen voor de Kamerleden ter discussie. Zij zullen zich er dan ook voor inzetten dat na de verkiezingen een nieuwe Tweede Kamer en een nieuw Kabinet het standpunt van minister Schultz voor de Blankenburgtunnel zullen verlaten. Ook VVD, SGP, CDA, PVV en D66 waren uitgenodigd, maar konden helaas geen afgezant sturen. 16 MEGAFOON

19 Het artikel in de regionale krant dat in 2007 voor veel beroering onder bewoners zorgde. Nu wordt de 1-aprilgrap helaas werkelijkheid SCHIEDAM WIL 400 HUIZEN BOUWEN IN HET BEATRIXPARK 1-Aprilgrap uit 1997 wordt helaas werkelijkheid Door Fred van der Drift, bestuurslid VTM en kernlid Milieudefensie Schiedam Om het A4-sportpark op het tunneldak van de nog aan te leggen snelweg tussen Delft en Schiedam te realiseren, moet Schiedam op de schop. Voor de fi nanciering van het sportpark wil de gemeente Schiedam de bestaande sportparken herinrichten. Voetbalverenigingen worden samengevoegd of gaan / moeten verhuizen. Op die manier ontstaan locaties waar huizen gebouwd kunnen worden. Huizenbouw levert de gemeente immers geld op. Het sportpark Harga en het Beatrixpark moeten eraan geloven. In verband met de planvorming werden voor het Hargapark en Beatrixpark klankbordgroepen opgericht, waarin voornamelijk sportverenigingen vertegenwoordigd waren. Dat er voor het Beatrixpark al een klankbordgroep bestond, werd genegeerd. Deze groep was in het leven geroepen om het project Beatrixpark, naar een bruisend stadspark uit 2009 te begeleiden. Maar de plannen van het A4-sportpark doorkruiste dit initiatief. De bestaande klankbordgroep werd pardoes in de ijskast gezet. Een deel van het complex van Volkstuindervereniging Thurlede moest voor de huizenbouw verdwijnen. De vereniging werd echter op geen enkele manier betrokken of geïnformeerd en was ook geen lid van de klankbordgroep, met als gevolg veel verontwaardiging en boosheid. 1-Aprilgrap In de Groenstructuurnota van de gemeente Schiedam in 1995 stond dat bouwen in het groen mogelijk moest zijn. De VTM en Milieudefensie Schiedam hebben toentertijd samen een reactie op deze nota geschreven. Zij wezen op de overspannen kantorenmarkt en de enorme verdichting in de stad, waardoor grote druk op het groen kwam te staan. Als ludieke actie plaatsten de VTM en Milieudefensie Schiedam in 1997 een levensgroot bord in het Beatrixpark waarop de bouw van 25 parkvilla s werd aangekondigd. Een gemeenteraadslid viel bij het zien van het bord van verbazing en/of verontwaardiging van zijn fi ets. De bouwplannen waren echter een 1-aprilgrap. Helaas blijkt die grap nu werkelijkheid te worden. Op de (deels overdekte) A4 tussen Delft en Schiedam wil de gemeente Schiedam een nieuwe sportaccommodatie realiseren, het toekomstige Park A4. Daardoor moeten bestaande Schiedamse sportclubs clusteren. Op de vrijkomende locaties worden nieuwe woningen ontwikkeld. Sportpark Harga biedt straks ruimte voor circa 500 woningen. Op een deel van het volkstuinencomplex Thurlede, grenzend aan het Beatrixpark, zijn circa 400 woningen voorzien. Tijdens een raadsinformatiebijeenkomst op 11 juni jongstleden werden de plannen van diverse sportparken gepresenteerd. John Witjes, steunraadslid van GroenLinks, heeft op deze avond als inspreker het plan voor het Beatrixpark gehekeld. Het oude persartikel van de VTM en Milieudefensie Schiedam heeft hij geprojecteerd en gebruikt voor zijn pleidooi tegen het verdwijnen van een deel van het complex van de Volkstuindervereniging Thurlede, de nieuwe ontsluitingsweg en huizenbouw in het park. De planvorming voor het Beatrixpark is voorlopig opgeschort tot na De gemeente gaat weer in overleg met een nieuwe klankbordgroep. Milieudefensie Schiedam en de VTM doen hier vanzelfsprekend aan mee! Wordt vervolgd. MEGAFOON 17

20 TBO S WEREN VAN BOERENLAND Een breed front van lokale natuur- en milieuclubs wil dat de terreinbeherende organisaties (TBO's) Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en Landschap Zuid-Holland worden geweerd van het boerenland rond de havenstad. Door Koen van Wijk, redacteur Nieuwe Oogst Dit staat in een reactie van vijf natuur- en milieuorganisaties op de Groenagenda van provincie Zuid-Holland. Laat Natuurmonumenten afblijven het boerenland wat hier nog over is. Wij zijn tegen grote terreinbeheerders die de agrarische polders rond Rotterdam als natuur willen beheren. Ook zijn we tegen nieuwe natuur, reageert voorzitter Lilian van der Horst van de Vereniging Tegen Milieubederf uit Rotterdam. Zij treedt op als penvoerder en adviseur, mede namens de organisaties Stichting Natuur en Milieuwacht Berkel en Rodenrijs, Vereniging Natuur- en Milieubescherming Noordrand Rotterdam, Stichting Gezond Overschie en Bewonersgroep Behoud Schieveense Polder. De burgerorganisaties maken zich sterk voor het behoud van het cultuurhistorische agrarische landschap van Zuid-Holland, zoals dat nog te zien is rond Rotterdam. Daarom pleiten zij voor agrarische beheer van elf polders rondom Rotterdam, die nu nog (semi-)agrarisch zijn, waaronder polder Schieveen, de Bergboezem, de Vlinderstrik, de Zuidrand van Midden-Delfl and, maar ook alle polders aan de zuidrand van de stad. De huidige agrarische gebruikers hebben veel meer deskundigheid en betrokkenheid. Compenseer hen voor de lagere opbrengst die optreedt bij de versterking van natuurwaarden. Het vijftal hoopt dat de rol van grote TBO's in dit deel van Zuid-Holland snel is uitgespeeld. Zij werken op autoritaire wijze, zonder kennis van zaken en er is nauwelijks controle op hun werk. In de reactie op de Groenagenda stelt het vijftal dat het onrechtmatig is wanneer de terreinbeheerders gebieden zonder openbare aanbesteding als natuur mogen beheren. Ze verwijzen naar de uitspraak van de Europese Commissie uit 2011 dat TBO's zijn aan te merken als ondernemingen die vallen onder de Europese mededingingsregels en ook gebonden zijn aan regels voor subsidie. De Nederlandse provincies zijn het daar mee oneens en hebben tegen deze beslissing een beroep ingesteld. Dat blijkt wel, omdat de provincie Zuid-Holland nog steeds voorrang geeft aan TBO's. Tot vorig jaar werd ex-landbouwgrond vrijwel om niet en zonder openbare aanbesteding overgedragen, stelt ze. Maar nu dreigen de gronden nog steeds in beheer gegeven te worden aan TBO's. Zo krijgt Natuurmonumenten vanaf 2013 het beheer over de Schiezone en de polder Schieveen. Ook het beheer van de Noord Kethelpolder door Natuurmonumenten moet volgens haar teruggedraaid worden. Het stoort de vijf organisaties dat de provincie de nieuwe Europese status van TBO's stil houdt en zelfs betwist. LTO Noord Oostland wil het beheer van de Groenzoom en mogelijk andere gebieden uitvoeren via een boerencoöperatie. Van der Horst: Een prima initiatief, dat aansluit bij onze ideeën. Al is LTO wel laat wakker geworden. Wij pleiten hier al vijf jaar voor. 18 MEGAFOON

Ja. Ja. D66 wil dat Groningen in 2040 al CO 2- neutraal is en wil dat de provincie een ambitieuze regionale energiestrategie opstelt.

Ja. Ja. D66 wil dat Groningen in 2040 al CO 2- neutraal is en wil dat de provincie een ambitieuze regionale energiestrategie opstelt. CDA - Wij zijn voor kleinschalige windenergie rond boerderijen. Onduidelijk. ChristenUnie 2035: 60% 2045: 100% 2050: 100% klimaatneutraal Ja. Net als zonnedaken en windmolens op zee, zijn windmolens op

Nadere informatie

Noord-Holland. De partij zal sociale windmolens actief stimuleren, ook solitair staande sociale molens.

Noord-Holland. De partij zal sociale windmolens actief stimuleren, ook solitair staande sociale molens. CDA - Het CDA is altijd terughoudend geweest met het plaatsen van wind op land. In het kader van het nationaal klimaatakkoord zien we wel ruimte voor me er wind op land. Hier worden bij voorkeur locaties

Nadere informatie

Handboek Politiek. Derde Kamer der Staten-Generaal

Handboek Politiek. Derde Kamer der Staten-Generaal Handboek Politiek Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid van de Derde Kamer der Staten-Generaal, Gefeliciteerd! Deze week ben jij een politicus. Je gaat samen met je klasgenoten discussiëren over

Nadere informatie

Enquête stichting Parentes Zoetermeer

Enquête stichting Parentes Zoetermeer Enquête stichting Parentes Zoetermeer In de afgelopen weken hebt u de mogelijkheid gehad om d.m.v. onze enquête uw stem te laten horen over diverse punten die spelen binnen onze stichting Parentes. In

Nadere informatie

Drenthe. De partij zal sociale windmolens actief stimuleren, ook solitair staande sociale molens.

Drenthe. De partij zal sociale windmolens actief stimuleren, ook solitair staande sociale molens. CDA - windmolens op land in dragen bij aan de opgave waarvoor afspraken zijn gemaakt. Als er nog extra windmolens bijkomen bovenop de huidige afspraken is een gedegen gebiedsproces voorwaarde. Het zal

Nadere informatie

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen?

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dagboek Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dat het klimaat verandert is een feit. Je hoort het overal om je

Nadere informatie

Limburg. De partij zal sociale windmolens actief stimuleren, ook solitair staande sociale molens.

Limburg. De partij zal sociale windmolens actief stimuleren, ook solitair staande sociale molens. CDA 2030: 49% CO2- reductie Om landelijke en internationale klimaatdoelstellingen te behalen, zijn ook grootschaliger projecten nodig. De Provincie kan een belangrijke rol vervullen door ontwikkelgebieden

Nadere informatie

KRIMP INLEIDING. voor de welvaart. Bevolking -1,2% Banen -4% In 2012 hebben het Ministerie van Binnenlandse Zaken en de provincie Zuid-Holland

KRIMP INLEIDING. voor de welvaart. Bevolking -1,2% Banen -4% In 2012 hebben het Ministerie van Binnenlandse Zaken en de provincie Zuid-Holland SMART WATER INLEIDING In 2012 hebben het Ministerie van Binnenlandse Zaken en de provincie Zuid-Holland - nieuw te ontwikkelen) projecten en activiteiten aan worden verbonden en worden KRIMP voor de welvaart

Nadere informatie

Ontwerp Gezonde Systemen

Ontwerp Gezonde Systemen Ontwerp Gezonde Systemen Het huidige zonne-inkomen gebruiken De cycli van de natuur worden aangedreven door de energie van de zon. Bomen en planten vervaardigen voedsel op zonlicht. De wind kan worden

Nadere informatie

VERANDERING. GroenLinks Bergen op Zoom staat voor fundamentele keuzes bij de

VERANDERING. GroenLinks Bergen op Zoom staat voor fundamentele keuzes bij de STEM VOOR TIJD VOOR VERANDERING HET VERKIEZINGSPROGRAMMA IN 5 MINUTEN GroenLinks Bergen op Zoom staat voor fundamentele keuzes bij de gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart 2018. Wij kiezen ervoor om de

Nadere informatie

Heemstede is een mooie kern van de Metropool Amsterdam met een eigen identiteit

Heemstede is een mooie kern van de Metropool Amsterdam met een eigen identiteit Algemene Beschouwingen begrotingsraad, 8 november 2018 Heemstede is een mooie kern van de Metropool Amsterdam met een eigen identiteit Voorzitter, Voor de eerste keer ooit een algemene beschouwing van

Nadere informatie

Samen investeren! Samenvatting bestuursakkoord Gemeente Emmen. betrokken leefbaar duurzaam bereikbaar sociaal ondernemend

Samen investeren! Samenvatting bestuursakkoord Gemeente Emmen. betrokken leefbaar duurzaam bereikbaar sociaal ondernemend Samen investeren! Samenvatting bestuursakkoord 2018-2022 Gemeente Emmen betrokken leefbaar duurzaam bereikbaar sociaal ondernemend S S Samen investeren! De partijen Wakker Emmen, PvdA en CDA gaan opnieuw

Nadere informatie

25 jaar NIBE - Interview Mantijn van Leeuwen

25 jaar NIBE - Interview Mantijn van Leeuwen 152 152 25 jaar NIBE - Interview Mantijn van Leeuwen 153 Interview Mantijn van Leeuwen Voor de meeste mensen ben jij nog een onbekende, zeker gerelateerd aan het NIBE. Vertel eens iets over je achtergrond,

Nadere informatie

Enquête & Toekomstvisie Voorjaar 2011

Enquête & Toekomstvisie Voorjaar 2011 Vereniging Maarlandbewoners Enquête & Toekomstvisie Voorjaar 2011 1/36 Waarom een enquête? In de algemene ledenvergadering van 2009 is het bestuur gevraagd naar een toekomstvisie. 2/36 Huidigige visie

Nadere informatie

Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING

Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING In gesprek met elkaar. Uitwerking van de stellingen. De onderstaande stellingen hebben we deze avond besproken onder elke stelling staan een aantal opmerkingen die

Nadere informatie

Speech van Minister van Economische Zaken, Henk Kamp, Jaarvergadering van de Federatie Particulier Grondbezit, Driebergen, 25 mei 2013

Speech van Minister van Economische Zaken, Henk Kamp, Jaarvergadering van de Federatie Particulier Grondbezit, Driebergen, 25 mei 2013 Speech van Minister van Economische Zaken, Henk Kamp, Jaarvergadering van de Federatie Particulier Grondbezit, Driebergen, 25 mei 2013 Versie 20 mei 2013 Alleen het gesproken woord geldt 1 Dames en heren,

Nadere informatie

Jongerenparticipatie bij natuur- en recreatiegebieden. 14 februari 2012 Vlaamse NME-dag, Brussel

Jongerenparticipatie bij natuur- en recreatiegebieden. 14 februari 2012 Vlaamse NME-dag, Brussel Jongerenparticipatie bij natuur- en recreatiegebieden rond de stad 14 februari 2012 Vlaamse NME-dag, Brussel Opbouw Wie ben ik? Uit je stad gaan in het Zuidelijk Randpark (concreet, praktisch voorbeeld)

Nadere informatie

28 november 2015. Onderzoek: Klimaattop Parijs

28 november 2015. Onderzoek: Klimaattop Parijs 28 november 2015 Onderzoek: Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 45.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de

Nadere informatie

Essay Dordtologie. Een sportevenement specifiek voor Dordrecht. Angela Verkerk Sportbedrijf Dordrecht 23 april 2012

Essay Dordtologie. Een sportevenement specifiek voor Dordrecht. Angela Verkerk Sportbedrijf Dordrecht 23 april 2012 Essay Dordtologie Een sportevenement specifiek voor Dordrecht Angela Verkerk Sportbedrijf Dordrecht 23 april 2012 Inleiding Ik heb met plezier de cursus Dordtologie gevolgd. Allerlei onderwerpen zijn tijdens

Nadere informatie

Bezoekadres Kenmerk Uw brief Bijlage(n) Maatschappelijke diensttijd, kansen en uitdagingen

Bezoekadres Kenmerk Uw brief Bijlage(n) Maatschappelijke diensttijd, kansen en uitdagingen > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340

Nadere informatie

Ik ben als bestuurder in deze provincie bijzonder geïnteresseerd in de kansen van nieuwe energie voor onze kenniseconomie.

Ik ben als bestuurder in deze provincie bijzonder geïnteresseerd in de kansen van nieuwe energie voor onze kenniseconomie. Welkomstwoord van Jan Franssen, Commissaris van de Koningin in Zuid-Holland, bij het Lustrumcongres 'Geothermal Heat is Cool' van het Platform Geothermie, Den Haag, 24 oktober 2012 ---------------------------------------------------------------------------------

Nadere informatie

Voor jezelf, voor elkaar, voor Gorcum. Verkiezingsprogramma in eenvoudige taal

Voor jezelf, voor elkaar, voor Gorcum. Verkiezingsprogramma in eenvoudige taal Voor jezelf, voor elkaar, voor Gorcum. Verkiezingsprogramma in eenvoudige taal 2018-2022 De SP bestuurde voor het eerst in Gorinchem mee. De SP heeft met onze wethouder veel dingen bereikt. We vertellen

Nadere informatie

Transition Town Castricum filmavond 19 mei 2011. Visie op voedsel

Transition Town Castricum filmavond 19 mei 2011. Visie op voedsel Transition Town Castricum filmavond 19 mei 2011 Visie op voedsel WAT KAN IK IK DOEN? Cursus Permacultuur organiseren in Castricum en zelf meedoen Seizoenbewuster kopen Zinvolle planten in de tuin en beter

Nadere informatie

Debat: regionaal en nationaal

Debat: regionaal en nationaal Debat: regionaal en nationaal Korte omschrijving werkvorm In deze werkvorm debatteren leerlingen over het verschil tussen een regionale of lokale partij en een landelijke partij. Leerdoelen Leerlingen

Nadere informatie

Platformtaak volgens gemeente

Platformtaak volgens gemeente Oplegvel 1. Onderwerp Cofinanciering Regionale proeftuin Cultuur om de hoek 2. Rol van het samenwerkingsorgaan Holland Rijnland Platformtaak volgens gemeente 3. Regionaal belang De jeugd in de regio Holland

Nadere informatie

Flevoland. Windmolens op land zijn belangrijk en zullen wij stimuleren. Doelstelling voor de provincie

Flevoland. Windmolens op land zijn belangrijk en zullen wij stimuleren. Doelstelling voor de provincie CDA - Ja. Het CDA zet de komende jaren in op zon, wind, aardwarmte en andere vormen van alternatieve. Het CDA steunt de provinciale beleidslijn. Dat geldt ook voor beleid dat al is ingezet, bijvoorbeeld

Nadere informatie

Lijst Lammers. Papendrecht 21 januari 2013

Lijst Lammers. Papendrecht 21 januari 2013 Lijst Lammers Papendrecht 21 januari 2013 Aan de voorzitter van de gemeenteraad van de gemeente Papendrecht, de heer C.J.M. de Bruin Markt 22 3351 PB Papendrecht Betreft: gemeente Papendrecht aansluiten

Nadere informatie

Nudge Finance Leadership Challenge

Nudge Finance Leadership Challenge Nudge Finance Leadership Challenge Extra informatie Wat is de Nudge Finance Leadership Challenge? De Nudge Finance Leadership Challenge is een ontwikkeltraject met een competitie voor de jonge leiders

Nadere informatie

Werken aan persoonlijke ontwikkeling en sturen van eigen loopbaan

Werken aan persoonlijke ontwikkeling en sturen van eigen loopbaan 08540 LerenLoopbaanBurgerschap 10-04-2008 08:28 Pagina 1 ontwikkelingsproces 1+2 1 2 3 4 5 6 7 Werken aan persoonlijke ontwikkeling en sturen van eigen loopbaan Leren, Loopbaan en Burgerschap Wat laat

Nadere informatie

Lijst Lammers. KORTE SAMENVATTING Papendrecht, 22januari 2013. Persbericht. Wordt Papendrecht de derde stadin Nederland met een zonatlas?

Lijst Lammers. KORTE SAMENVATTING Papendrecht, 22januari 2013. Persbericht. Wordt Papendrecht de derde stadin Nederland met een zonatlas? Lijst Lammers KORTE SAMENVATTING Papendrecht, 22januari 2013 Persbericht Wordt Papendrecht de derde stadin Nederland met een zonatlas? Fractie Lijst Lammers pleit voor de Zonatlas in Papendrecht en vraagt

Nadere informatie

Doe mee voor een mooi en duurzaam Overijssel. Beleidsplan Natuur en Milieu Overijssel

Doe mee voor een mooi en duurzaam Overijssel. Beleidsplan Natuur en Milieu Overijssel Doe mee voor een mooi en duurzaam Overijssel Beleidsplan Natuur en Milieu Overijssel 2017-2019 Duurzaam samen Samen met inwoners, overheden en bedrijven werkt Natuur en Milieu Overijssel aan een mooi en

Nadere informatie

Ufuk Dogerle. Contact: Aandachtspunt. Landelijk politiek Stedelijk politiek Media. Lijsttrekker-Voorzitter

Ufuk Dogerle. Contact: Aandachtspunt. Landelijk politiek Stedelijk politiek Media. Lijsttrekker-Voorzitter Landelijk politiek Stedelijk politiek Media info@onsutrecht.nl www.onsutrecht.net Lijsttrekker-Voorzitter Ufuk Dogerle Sinds 1984 werkzaam in de pipeline industrie in Engeland, Canada, Irak, Dubai, Amerika

Nadere informatie

Green Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei

Green Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei Green Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei Burgers, bedrijven, milieu-organisaties en overheden hebben vandaag op initiatief van minister Verhagen van Economische Zaken, Landbouw en

Nadere informatie

Polderen voor beginners

Polderen voor beginners Jongerenkamer Polderen voor beginners Voorwoord De Tweede Kamer is het hart van de Nederlandse democratie. De 150 gekozen Kamerleden gaan met elkaar en de regering in debat over de toekomst van Nederland.

Nadere informatie

Vraag- en antwoordlijst Windenergie op Goeree-Overflakkee Aanleiding

Vraag- en antwoordlijst Windenergie op Goeree-Overflakkee Aanleiding 1 Vraag- en antwoordlijst Windenergie op Goeree-Overflakkee Versie: 25 april 2013 Opgesteld door: Windgroep Goeree-Overflakkee, gemeente Goeree-Overflakkee en provincie Zuid-Holland Aanleiding Waarom zijn

Nadere informatie

Introductie Presentatie aan Bewonersorganisatie. Milieu en Kortenbos Wat kunnen we zelf doen

Introductie Presentatie aan Bewonersorganisatie. Milieu en Kortenbos Wat kunnen we zelf doen Introductie Presentatie aan Bewonersorganisatie Milieu en Kortenbos Wat kunnen we zelf doen Wie ben ik? Mijn naam is Graham Degens Ik heb >30 jaar in de olie industrie gewerkt, om olie en gas optimaal

Nadere informatie

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE DE LEERLINGENHANDLEIDING HAVO/VWO Naam: Klas: Datum: Pagina 2 INLEIDING De mens maakt op grote schaal gebruik van fossiele brandstoffen. Dit zijn bijvoorbeeld aardolie, aardgas en steenkool. Fossiele brandstoffen

Nadere informatie

Zeker in Hollandse Delta.

Zeker in Hollandse Delta. Zeker in Hollandse Delta. Verkiezingsprogramma PvdA waterschap Hollandse Delta 2019-2023. 1 Verkiezingsmanifest waterschappen PvdA Zuid-Holland. We wonen in een schitterende delta. Al eeuwenlang is water

Nadere informatie

Sportweetje. Het Katwijkse. sportieve toekomst! naar een. Nieuws, trends en tips voor een gezond en sportief verenigingsleven

Sportweetje. Het Katwijkse. sportieve toekomst! naar een. Nieuws, trends en tips voor een gezond en sportief verenigingsleven Het Katwijkse Sportweetje Nieuws, trends en tips voor een gezond en sportief verenigingsleven digitale nieuwsbrief voor het verenigingsleven editie 2015.1 klik en lees het artikel van uw interesse volg

Nadere informatie

Procesafspraken. tussen de. gemeenten Ridderkerk, Rotterdam en Barendrecht, de stadsregio Rotterdam en de provincie Zuid-Holland

Procesafspraken. tussen de. gemeenten Ridderkerk, Rotterdam en Barendrecht, de stadsregio Rotterdam en de provincie Zuid-Holland Procesafspraken tussen de gemeenten Ridderkerk, Rotterdam en Barendrecht, de stadsregio Rotterdam en de provincie Zuid-Holland over de realisatie van Nieuw Reijerwaard in de gemeente Ridderkerk Ondergetekenden,

Nadere informatie

Mosterd uit Almen, kaas van boerderij Pas Op, verse asperges om

Mosterd uit Almen, kaas van boerderij Pas Op, verse asperges om Windenergie als streekproduct: van dichtbij is beter. Mosterd uit Almen, kaas van boerderij Pas Op, verse asperges om de hoek, akkerbrood gebakken door bakker Wijnand van Loarnse tarwe: eerlijk en heerlijk!

Nadere informatie

ECO Oostermoer in oprichting

ECO Oostermoer in oprichting Samen sterk voor een leefbaar en duurzaam platteland ECO Oostermoer in oprichting Nieuwsbrief 18 juni 2012 Voor u ligt de eerste nieuwsbrief van ECO Oostermoer, waarin wij u nader informeren over de stand

Nadere informatie

WEBSITES VAN ORGANISATIES WAAR WIJ MEE SAMEN WERKEN:

WEBSITES VAN ORGANISATIES WAAR WIJ MEE SAMEN WERKEN: Gezien het zwaarwegend belang voor de vele gedupeerde Zeeuwse burgers mag EMV als milieufactor in het Milieuprogramma Zeeland 2018 2022 niet ontbreken en dienen ook hiervoor milieubeschermingsgebieden,

Nadere informatie

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE ACTIES HAVO/VWO

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE ACTIES HAVO/VWO DE ACTIES HAVO/VWO ACTIES RONDE 1 NEDERLANDSE OVERHEID De overheid besluit 500 subsidie te verlenen aan 30.000 woningeigenaren die hun woning isoleren. Dit levert in totaal een afname van 5 -units uitstoot

Nadere informatie

Allereerst wil ik de organisatoren van deze dag, de Stichting Lezen en Schrijven

Allereerst wil ik de organisatoren van deze dag, de Stichting Lezen en Schrijven Toespraak staatssecretaris Klijnsma van Sociale Zaken en Werkgelegenheid tijdens het bedrijvencongres Samen scholen, pure winst! op 11 september 2009 in Eindhoven. Dames en heren, Allereerst wil ik de

Nadere informatie

Alternatieve begroting 2014

Alternatieve begroting 2014 Alternatieve begroting 2014 GroenLinks Rotterdam kiest ervoor om in economisch lastige tijden te blijven investeren in de stad. Dat doen we door meer geld uit te trekken voor bijvoorbeeld onderwijs, het

Nadere informatie

Mobiel bellen.... voorkom. klachten

Mobiel bellen.... voorkom. klachten Mobiel bellen... voorkom klachten Gezondheid Mobiel bellen kan schade geven aan je gezondheid. Wetenschappers in meerdere landen hebben daar aanwijzingen voor gevonden, zoals is na te lezen op in deze

Nadere informatie

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE

DE ENERGIE[R]EVOLUTIE DE LEERLINGENHANDLEIDING VMBO Naam: Klas: Datum: Pagina 2 INLEIDING Mensen maken op grote schaal gebruik van fossiele brandstoffen: aardolie, aardgas en steenkool. Fossiele brandstoffen ontstaan uit resten

Nadere informatie

Een duurzame ontwikkeling sluit aan op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties in gevaar te brengen 1.

Een duurzame ontwikkeling sluit aan op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties in gevaar te brengen 1. Duurzaamheidsbeleid De bijzondere locatie van Buitenkans Kinderopvang bij het stadslandbouwproject biedt een uitstekende basis voor duurzame kinderopvang. Natuur, ons voedselketen en respect voor mens

Nadere informatie

Waste Away Challenge. www.urbanseeds.nl. www.urbanseeds.nl urbanseeds_nl urbanseeds.nl. T e l : 0 6 4 4 0 6 2 4 2 1

Waste Away Challenge. www.urbanseeds.nl. www.urbanseeds.nl urbanseeds_nl urbanseeds.nl. T e l : 0 6 4 4 0 6 2 4 2 1 www.urbanseeds.nl Waste Away Een afvalstrijd tussen middelbare scholen www.urbanseeds.nl urbanseeds_nl urbanseeds.nl T e l : 0 6 4 4 0 6 2 4 2 1 Waste Away De Waste Away is het startpunt voor middelbare

Nadere informatie

Onderzoek stemgedrag jongeren Door NCRV Rondom 10 en Netwerk 28 mei 2010

Onderzoek stemgedrag jongeren Door NCRV Rondom 10 en Netwerk 28 mei 2010 Onderzoek stemgedrag jongeren Door NCRV Rondom 10 en Netwerk 28 mei 2010 Ben je van plan om op 9 juni te gaan stemmen? Ja 698 83,1 Nee 39 4,6 Ik weet het nog niet 103 12,3 Stemgedrag PVV/ Wilders PvdA

Nadere informatie

jan-mrt 2011 Contactenkrant Samen boodschappen doen op de markt? Wie fietst er ook graag? Ik zoek een kaartmaatje

jan-mrt 2011 Contactenkrant Samen boodschappen doen op de markt? Wie fietst er ook graag? Ik zoek een kaartmaatje jan-mrt 2011 Contactenkrant Wie vindt het leuk om samen af en toe te koken? Wie wil samen met mij gaan wandelen? Samen zwemmen? Samen boodschappen doen op de markt? Ik zoek een kaartmaatje Gezocht: vriend(in)

Nadere informatie

Zeker zijn PVDA GELDERLAN. Verkiezingsprogramma Verkiezingsprogramma

Zeker zijn PVDA GELDERLAN. Verkiezingsprogramma Verkiezingsprogramma PVDA GELDERLAN D PvdA Gelderland Verkiezingsprogramma 2019-2023 Verkiezingsprogramma 2019-2023 Zeker zijn Onderwijs is de sleutel tot een zinvol leven. Goed onderwijs geeft niet alleen toegang tot werk,

Nadere informatie

Duurzaamheid, Energie en Milieu

Duurzaamheid, Energie en Milieu Duurzaamheid, Energie en Milieu In de uitvoeringsagenda duurzaamheid van de gemeente staat: Duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling die voorziet in de behoeften van huidige generaties zonder de mogelijkheden

Nadere informatie

Verandering is dichterbij dan je denkt

Verandering is dichterbij dan je denkt Verandering is dichterbij dan je denkt Tegenbegroting 2016 Verandering is dichterbij dan je denkt Soms slaat verbazing om in boosheid. Het overkomt me niet vaak, maar de afgelopen maanden kreeg het kabinet

Nadere informatie

Sociaal, Groen en Economisch: Duurzaamheid 2.0!

Sociaal, Groen en Economisch: Duurzaamheid 2.0! Sociaal, Groen en Economisch: Duurzaamheid 2.0! Algemene en Financiële beschouwingen: Voorjaarsrapportage 2014 Inleiding De raad geeft vandaag bij de algemene beschouwingen haar visie op de eerste voorjaarsrapportage

Nadere informatie

Maatschappelijke Zorgboerderij. Amatheon. Nikki van Berlo. Jasmijn Borms. Joy Willems T4B

Maatschappelijke Zorgboerderij. Amatheon. Nikki van Berlo. Jasmijn Borms. Joy Willems T4B Maatschappelijke Zorgboerderij Amatheon Nikki van Berlo Jasmijn Borms Joy Willems T4B Inleiding Ons groepje bestaat uit Nil

Nadere informatie

CONTROLERENDE TAAK TWEEDE KAMER

CONTROLERENDE TAAK TWEEDE KAMER CONTROLERENDE TAAK TWEEDE KAMER MEI 2018 - POLITIEK IN PRAKTIJK #1 WAT HEB JE NODIG? Voor elke leerling het werkblad met de partijen. Voor elke leerling het werkblad met de nieuwsartikelen. DE WERKVORM

Nadere informatie

Werken in een andere sector of branche: iets voor u?

Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Uw hele loopbaan blijven werken in dezelfde sector of branche? Voor veel werknemers is het bijna vanzelfsprekend om te blijven werken in de sector of

Nadere informatie

ZUID-HOLLAND ZUID WERKDOCUMENT. 2 juli 2012

ZUID-HOLLAND ZUID WERKDOCUMENT. 2 juli 2012 ZUID-HOLLAND ZUID WERKDOCUMENT 2012 2013 2 juli 2012 Inhoudsopgave blz. Voorwoord 3 1. Inleiding 3 1.1 Missie, en doelstelling 3 1.1.1 Missie 1.1.2 Doelstelling 1.2 Bestuurlijke organisatie 4 1.3 Financieel

Nadere informatie

PROGRAMMA VERKIEZINGEN PROVINCIALE STATEN EN WETTERSKIP

PROGRAMMA VERKIEZINGEN PROVINCIALE STATEN EN WETTERSKIP PROGRAMMA VERKIEZINGEN PROVINCIALE STATEN EN WETTERSKIP Wat voor provincie wordt Fryslân? Jij mag het zeggen op 20 maart. Willen we verschillen tussen arm en rijk? Willen we dat mensen zonder werk zitten?

Nadere informatie

nieuwsbrief We zullen doorgaan Postbus 3364 3502 GJ Utrecht Telefoon: 030 22 99 922 Maart 2012

nieuwsbrief We zullen doorgaan Postbus 3364 3502 GJ Utrecht Telefoon: 030 22 99 922 Maart 2012 Maart 2012 We zullen doorgaan In deze nieuwsbrief een nieuw gezicht: Diana Davelaar. Diana is de opvolger van Patrick Veenendaal. Patrick moest om gezondheidsredenen stoppen. Diana heeft in oktober het

Nadere informatie

LOCATIE PARKWIJK 1 MEI 2015 AGENDA:

LOCATIE PARKWIJK 1 MEI 2015 AGENDA: LOCATIE PARKWIJK JAARGANG 14, 13 1 MEI 2015 Beste ouders, Zo vlak voor de meivakantie nog even informatie over en uit het recent afgenomen onderzoek. De volgende onderwerpen komen in dit verhaal aan bod:

Nadere informatie

PvdA Hillegom Antwoorden op vragen omroep BO

PvdA Hillegom Antwoorden op vragen omroep BO PvdA Hillegom Antwoorden op vragen omroep BO Wat is de naam van uw partij? PvdA Hillegom Wie is uw lijsttrekker? Annemieke van Dijk en Fred van Loenen Wie is uw wethouderskandidaat? De PvdA heeft in Hillegom

Nadere informatie

Tussenbalans Statenfractie

Tussenbalans Statenfractie 2017 Tussenbalans Statenfractie Inhoudsopgave 1. Waar staan we?... 2 2. Uitgangspunt... 3 3. Waar gaan we aan werken de komende twee jaar?... 4 4. Contact en informatie... 5 Pagina 1 van 5 1. Waar staan

Nadere informatie

milieuvoorlichting voor en door bewoners van multiculturele wijken

milieuvoorlichting voor en door bewoners van multiculturele wijken milieuvoorlichting voor en door bewoners van multiculturele wijken Voor informatie en bestellen van de folder over het project Leve Leven!: Projectbureau Aarde-werk Hugo de Grootstraat 8 2518 ED Den Haag

Nadere informatie

Inspiratie voor Nieuwe Business Modellen

Inspiratie voor Nieuwe Business Modellen Inspiratie voor Nieuwe Business Modellen Bijeenkomst bij Eneco in kader van onderzoek naar Nieuwe Business Modellen De noodzaak om te veranderen is onmiskenbaar. Burgers, bedrijven en overheid zoeken naar

Nadere informatie

KENNISBERICHT 2013-1. Elektromagnetische velden bij 24-uurs stralers Michiel Haas

KENNISBERICHT 2013-1. Elektromagnetische velden bij 24-uurs stralers Michiel Haas Stichting Kennisplatform EMS High Tech Campus 9 5656 AE Eindhoven www.kennisplatformems.org KENNISBERICHT 2013-1 Eindhoven, 19 juni 2012 Elektromagnetische velden bij 24-uurs stralers Michiel Haas Op elektromagnetisch

Nadere informatie

Zelfbewust en sociaal bewust leren, werken en leven DE BRUG NAAR DE TOEKOMST

Zelfbewust en sociaal bewust leren, werken en leven DE BRUG NAAR DE TOEKOMST Zelfbewust en sociaal bewust leren, werken en leven DE BRUG NAAR DE TOEKOMST DE BRUG NAAR DE TOEKOMST Zelfbewust en sociaal bewust leren, werken en leven De basisschool is de brug naar de toekomst. Een

Nadere informatie

Spreektekst wethouder Hans Haring Werkconferentie Energiek Zoetermeer 11 juni 2013

Spreektekst wethouder Hans Haring Werkconferentie Energiek Zoetermeer 11 juni 2013 Spreektekst wethouder Hans Haring Werkconferentie Energiek Zoetermeer 11 juni 2013 Welkom allemaal! Om te beginnen fantastisch dat we met zo n grote groep en uit diverse geledingen hier bij elkaar zijn

Nadere informatie

6 juni 2015. Onderzoek: Aanpak vluchtelingenproblematiek

6 juni 2015. Onderzoek: Aanpak vluchtelingenproblematiek 6 juni 2015 Onderzoek: Aanpak vluchtelingenproblematiek Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 45.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online

Nadere informatie

PvdA Duiven - Samen Vooruit!

PvdA Duiven - Samen Vooruit! v 1 PvdA Duiven - Samen Vooruit! Voor u ligt het verkiezingsprogramma van de PvdA Duiven voor de verkiezingen van 21 maart 2018. Voor ons is dit de basis om verder te werken aan concrete plannen om samen

Nadere informatie

PvdA Duiven - Samen Vooruit!

PvdA Duiven - Samen Vooruit! VERKIEZINGSPROGRAMMA PVDA DUIVEN 2018 PvdA Duiven - Samen Vooruit! Voor u ligt het verkiezingsprogramma van de PvdA Duiven voor de verkiezingen van 21 maart 2018. Voor ons is dit de basis om verder te

Nadere informatie

Presentatie Haalbaarheidsonderzoek Produit de Maroc

Presentatie Haalbaarheidsonderzoek Produit de Maroc Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland Presentatie Haalbaarheidsonderzoek Produit de Maroc Amal Farahi Regionaal Zorgberaad Midden- Holland Mei 2009 Europees

Nadere informatie

INITIATIEFVOORSTEL JONGERENRAAD

INITIATIEFVOORSTEL JONGERENRAAD INITIATIEFVOORSTEL JONGERENRAAD INITIATIEFVOORSTEL JONGERENRAAD 1 Inleiding. De gemeenteraad van Leeuwarden vindt het erg belangrijk dat de jeugd goed geïnformeerd wordt over wat de gemeente en de politiek

Nadere informatie

Stichting Aarde-Werk

Stichting Aarde-Werk Stichting Aarde-Werk Beleidsplan 2016-2018 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Strategie... 4 2.1 Doel en visie... 4 2.2 Winstoogmerk... 4 3 Beleid... 5 3.1 Duurzame vrouwen in prachtige wijken... 5 3.2 Energiebespaarboxen

Nadere informatie

SOCIAL RESPONSIBILITY

SOCIAL RESPONSIBILITY SOCIAL RESPONSIBILITY LID WORDEN SAMEN JE EIGEN WINDMOLEN Tegenwoordig draait alles om duurzaamheid en groen. Een goede tijd voor de Windcentrale. We weten allemaal dat er ergens stroom en energie vandaan

Nadere informatie

Zorgboerderij Sterrenland 30-01-14

Zorgboerderij Sterrenland 30-01-14 Zorgboerderij Sterrenland 30-01-14 Inhoudsopgaven Inleiding...3 Bedrijfsgegevens...4 Afzetmarkt...5 De ligging...6 Het uiterlijk...7 De afdelingen...8 Regels... 9 Personeel...10 Vragen...11 Slot...12 Inleiding

Nadere informatie

Werkatelier duurzame energieopwekking

Werkatelier duurzame energieopwekking Werkatelier duurzame energieopwekking Plaats Bodegraven Datum 12 maart 2018 Presentator Jody de Graaf Duurzame energie 12 maart 2018 Pagina 1 Welkom Wethouder Kees Oskam Duurzame energie 12 maart 2018

Nadere informatie

Een betrouwbare overheid. Gemeentelijke samenwerking en financiën

Een betrouwbare overheid. Gemeentelijke samenwerking en financiën Een betrouwbare overheid Gemeentelijke samenwerking en financiën 1 Een betrouwbare overheid Bij de ChristenUnie staat de samenleving centraal. Een samenleving die niet het werk is van de overheid maar

Nadere informatie

Ondernemersruimte bij De Goudse

Ondernemersruimte bij De Goudse Ondernemersruimte bij De Goudse Informatie voor startende ondernemers Ik ben 1 Beste ondernemer, U bent het vast met mij eens: een goede werkruimte is voor een ondernemer erg belangrijk. Maar dat is niet

Nadere informatie

Voorbeeldig onderwijs

Voorbeeldig onderwijs m a r i a va n de r hoe v e n Voorbeeldig onderwijs In de politieke arena wordt gedebatteerd over de vraag of het goed gaat met het Nederlandse onderwijs. Getuige het recente Oesorapport zijn we op onderdelen

Nadere informatie

2014D02444 INBRENG VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG

2014D02444 INBRENG VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG 2014D02444 INBRENG VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Binnen de vaste commissie voor Infrastructuur en Milieu hebben verschillende fracties de behoefte om vragen en opmerkingen voor te leggen aan de

Nadere informatie

Gelderland. De partij zal sociale windmolens actief stimuleren, ook solitair staande sociale molens.

Gelderland. De partij zal sociale windmolens actief stimuleren, ook solitair staande sociale molens. CDA - Het CDA is nadrukkelijk voorstander van wind naast alle andere vormen van opwekking. Het CDA zet in op de Regionale Energie Strategieën waarbij de regio's de opdracht krijgen om een doelstelling

Nadere informatie

1. Bent u van plan om in 2018 te gaan stemmen bij de gemeenteraadsverkiezingen?

1. Bent u van plan om in 2018 te gaan stemmen bij de gemeenteraadsverkiezingen? Verkiezingen Op 21 maart 2018 vinden de gemeenteraadsverkiezingen plaats. 10 9 8 7 6 5 4 1. Bent u van plan om in 2018 te gaan stemmen bij de gemeenteraadsverkiezingen? 87% 7% 6% Ja Nee Weet (nog) niet

Nadere informatie

Achtergrond informatie Eemstroom - Energiecoöperatie Amersfoort

Achtergrond informatie Eemstroom - Energiecoöperatie Amersfoort Achtergrond informatie Eemstroom - Energiecoöperatie Amersfoort Doel van dit document is het bieden van achtergrond informatie over het principe van Eemstroom -Energiecoöperatie Amersfoort. Eemstroom One

Nadere informatie

VAN ONRENDABELE GROND NAAR DUURZAAM RENDEMENT

VAN ONRENDABELE GROND NAAR DUURZAAM RENDEMENT VAN ONRENDABELE GROND NAAR DUURZAAM RENDEMENT De overheid wil duurzame energie stimu leren en innovatie van duurzame energietechnieken bevor deren: meer duurzame energie in de toekomst. Doel is 16% duur

Nadere informatie

Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Symposium LifeLines, Groningen (UMCG), 1 oktober 2012

Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Symposium LifeLines, Groningen (UMCG), 1 oktober 2012 Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Symposium LifeLines, Groningen (UMCG), 1 oktober 2012 Dames en heren, [Inleiding] Ik vind het wel leuk, maar ook een beetje spannend. Maar moet

Nadere informatie

Kennis over Kinderarbeid

Kennis over Kinderarbeid Kennis over Kinderarbeid Context onderzoek Naam: Daniël Seton Klas: G&I 1D Datum: 13 Maart 2016 Docent: Harald Warmelink Module: Pr.Context: Research Opdracht: Context Onderzoek Inleiding Uit vooronderzoek

Nadere informatie

Derde Kamer. Derde Kamer. Handboek Politiek 1. der Staten-Generaal

Derde Kamer. Derde Kamer. Handboek Politiek 1. der Staten-Generaal erde Kamer Derde Kamer Kamer e Kamer Handboek Politiek 1 Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid, Jij bent lid van de Derde Kamer der Staten-Generaal. Als politicus moet je natuurlijk wel verstand

Nadere informatie

Werken en Leven in een Groene Hoeksche Waard. Verkiezingsprogramma GroenLinks Hoeksche Waard 2014-2018. "Alles van waarde is weerloos"

Werken en Leven in een Groene Hoeksche Waard. Verkiezingsprogramma GroenLinks Hoeksche Waard 2014-2018. Alles van waarde is weerloos Verkiezingsprogramma GroenLinks Hoeksche Waard 2014-2018 Werken en Leven in een Groene Hoeksche Waard "Alles van waarde is weerloos" Lucebert Dat moet dus beschermd worden 1 December 2013 Inhoud 1. Maatschappelijke

Nadere informatie

Rapport Wat vinden Nederlanders van de Nul op de Meter woningen? PR-onderzoek in opdracht van Eneco

Rapport Wat vinden Nederlanders van de Nul op de Meter woningen? PR-onderzoek in opdracht van Eneco Rapport Wat vinden Nederlanders van de Nul op de Meter woningen? PR-onderzoek in opdracht van Eneco Project: 15083773 Datum: 22 december 2015 Inhoudsopgave 2 Onderzoeksopzet 4 Conclusies 6 Belangrijkste

Nadere informatie

Buurthuizen en activiteiten

Buurthuizen en activiteiten Invalshoek: een wijkbudget voor activiteiten We stoppen met de financiering van (een gedeelte van) de huidige activiteiten in de wijk en stellen per wijk een budget beschikbaar voor initiatieven van inwoners

Nadere informatie

Vragenlijst met scores in procenten

Vragenlijst met scores in procenten Vragenlijst met scores in procenten Het percentage tussen haakjes is het aandeel respondenten dat de vraag heeft beantwoord. De gemeente Amersfoort wil als stad in 2030 CO2-neutraal te zijn. Dit betekent

Nadere informatie

Scheiding privé en werk

Scheiding privé en werk Scheiding privé en werk We leven in een tijd waarin werk en privé steeds meer door elkaar lijken te lopen. Veel mensen zijn ook in hun vrije tijd bereikbaar voor hun baas. De andere kant van de medaille

Nadere informatie

Ambassadors Club Nieuwsbrief #6

Ambassadors Club Nieuwsbrief #6 Ambassadors Club Nieuwsbrief #6 Beste leden, Onder andere in nieuwsbrief nummer zes: - Examenorganisatie World Travel Academy zoekt surveillanten / assessoren - Zomerstop 2013 - Stageproject Drieuit Creatief

Nadere informatie

Verdieping: Eerste reactie partijen

Verdieping: Eerste reactie partijen Verdieping: Eerste reactie partijen Korte omschrijving werkvorm: Uit de berekeningen van het CPB blijkt dat het begrotingstekort van Nederland in 2013 en 2014 niet onder de door de EU gestelde 3%-norm

Nadere informatie

Introductie. 1. Uw persoonlijke situatie. Voorbeeldvragenlijst COB-kwartaalenquête 2011

Introductie. 1. Uw persoonlijke situatie. Voorbeeldvragenlijst COB-kwartaalenquête 2011 Introductie Dit onderzoek vindt plaats in opdracht van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Met de resultaten wil het bureau het kabinet en de politiek in het algemeen informeren over zorgen en wensen

Nadere informatie