Rabobank Food & Agri. Loon naar werken. Visiebericht Agrarisch Loonwerk
|
|
- Joachim van der Pol
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Loon naar werken Het rendement van agrarische loonbedrijven is de afgelopen jaren gedaald, vooral door stijgende kosten en de forse onderlinge concurrentie. Toch ziet de toekomst voor de sector er goed uit. Mits ondernemers inspelen op veranderende marktomstandigheden en nieuwe kansen grijpen. Dat vraagt om visie, ondernemerschap en vakmanschap. Door de kostprijs te beheersen en te investeren in goed personeel, kan het loonbedrijf kwaliteit en toegevoegde waarde leveren. Figuur 1: Bedrijfseconomisch rendement 4% 2% -0% -2% -4% -6% Bron: Cumela Bedrijfseconomische rendement Lager rendement door forse concurrentie en stijging van de kosten De agrarische loonwerksector is relatief goed door de crisis gerold. De werkgelegenheid is op peil gebleven en het aantal ondernemingen is niet sterker gedaald dan de langjarige trend. Ondernemers hebben hun creativiteit maximaal ingezet om de omzet op peil te houden. Hiervoor is wel een prijs betaald. In de jaren voor de crisis ( ) waren de rendementen bovengemiddeld (zie figuur 1) en is er fors geïnvesteerd op mogelijke groei. Hierdoor is er overcapaciteit in machines gecreëerd en zijn de gestegen machinekosten niet volledig in de tarieven verwerkt. Mede daardoor is sinds de crisis een dalende trend zichtbaar in de financiële resultaten. Onder concurrerende omstandigheden is de omzet weliswaar licht gestegen, maar is het bedrijfseconomisch resultaat verder gedaald. Vermogensposities staan dan ook onder druk. Dat geldt zeker niet voor alle loonbedrijven; de verschillen zijn groot. Topbedrijven realiseren ook in mindere tijden voldoende winst, terwijl er ook bedrijven zijn die in goede tijden onvoldoende rendement laten zien. In 2008 behaalde 50% van de loonbedrijven een positief rendement, in 2012 nog maar 30% (zie figuur 2). Dit betekent oplopende risico s in de sector en onvoldoende flexibiliteit bij een deel van de bedrijven. Vooral bij de middengroep, waar het rendement daalt en de ruimte voor herinvesteringen beperkt is, geeft het inspelen op nieuwe kansen een extra uitdaging. De flexibiliteit van de ondernemer is uiteindelijk bepalend voor de continuïteit. Rabobank Food & Agri 1
2 Figuur 2: Spreiding van het rendement % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Rendement 2012 Rendement 2008 Bron: Cumela Veranderde marktomstandigheden Melkveehouderij De ambities in de melkveehouderij zijn groot. Door de afschaffing van de melkquotering in 2015 willen veel bedrijven groeien. De sector zal hiervoor externe arbeid inhuren en werk uitbesteden. Dat biedt kansen voor loonwerkers die kwaliteit leveren en kennis van bodem en gewas hebben. Op dat moment kan de loonwerker klantwaarde creëren door de melkveehouder te ontzorgen. Hij kan landwerkzaamheden overnemen, de gras- en maisteelt optimaliseren om de dure grond maximaal te benutten, zijn ervaring en kennis inbrengen om het opbrengend vermogen van de bodem te optimaliseren en producten meten en wegen om de opbrengsten te monitoren. De loonwerker kan hierbij ook een goede adviesrol vervullen. Mest Met betrekking tot mest zijn samenwerken, verbinden en contracteren de sleutelwoorden naar succes. Het aangescherpte mestbeleid biedt de sector kansen. De loonwerker speelt immers al een belangrijke rol bij het oplossen van het mestprobleem door mesttransport, be- en verwerking van mest en export. Ook beschikt de sector over opslagcapaciteit. De verplichte mestverwerking is voor het gros van de veehouders niet zelf te realiseren. Vooral verwerkingsinstallaties groter dan ton zijn interessant. Hier kan de loonwerksector prima op inspelen, op voorwaarde dat de aanvoer is geborgd. Samenwerking met andere loonwerkers kan ook interessant zijn. Zeker ook omdat de behoefte voor verwerking sterk gaat groeien. Nog niet iedereen erkent dit, waardoor het zeer de vraag is of de verwerking voldoende en tijdig van de grond zal komen. Akkerbouw De akkerbouw heeft een aantal goede jaren achter de rug en investeert volop in machines. Het mondiale voedselvraagstuk zorgt voor een stijging in de opbrengstprijzen. De (steeds) duurdere grond vraagt om een optimale teelttechniek met inzet van precisielandbouw. De grotere akkerbouwers zetten bewust in op deelondersteuning door de loonwerker, onder meer om specialistisch werk uit te laten voeren of in piekperiodes de druk weg te nemen. Dit biedt kansen. Aan de andere kant ontstaat er druk op de loonwerkomzet door de aanschaf van eigen machines. 2
3 Grond-, water- en wegenbouw (GWW) Van oudsher zet de agrarische loonwerker een deel van zijn overcapaciteit in bij aan - verwante sectoren, zoals GWW. Deze sector heeft zich de afgelopen decennia vergaand geprofessionaliseerd. Maar sinds de economische crisis drogen de werkzaamheden langzaam op. Nieuwe grotere projecten en aanbestedingen zijn zeer beperkt. Ook bij de gemeenten en het bedrijfsleven blijven investeringen uit door bezuinigingen. De geringe opleving van nieuwbouwprojecten van woningen biedt hiertegen nog onvoldoende compensatie. Grotere aanbestedingen in de GWW worden veelal op prijs en voorwaarden op milieugebied ingestoken. Om een eerlijk speelveld te creëren is versoepeling nodig van aanbestedingsregels voor het mkb en minder clustering van kleinere bestekken. We verwachten dat de omzet komende jaren onder druk zal blijven staan. De concurrentie in de GWW blijft de komende jaren groot. Zodra de huidige overcapaciteit is verdwenen, zal er zicht komen op omzet met bijbehorende tariefstelling. Innovatie in machines De ontwikkelingen in de precisielandbouw en ICT gaan snel. De mogelijkheden van Big Data lijken onbegrensd, maar het putten uit de juiste informatie is nog een forse uitdaging. De komende jaren gaan bedrijven grote slagen maken om data te ontsluiten, waarbij kennis over grond, klimaat, plant en dier een grote vlucht gaan nemen. Het ontwikkelstadium van landbouwmachines (figuur 3) zit in de derde fase, waarbij vooral de akkerbouw meer en meer gebruik maakt van precisielandbouw en sensortechnologie. Steeds vaker gebeurt dit in combinatie met beslissingsondersteunende systemen. Deelname aan en bevordering van de kennisontwikkeling en -doorstroming op het gebied van precisielandbouw en beslissingsondersteunende technieken zijn een randvoorwaarde voor succesvolle innovaties. Het is zaak hierbij in de juiste machines te investeren: kies niet alleen voor innovatie, maar ook voor machines met restwaarde. Machines hebben niet alleen een technische levensduur, maar ook een economische. Rabobank voorziet een ontwikkeling, waarbij machines uiteindelijk zo intelligent zijn, dat ze onderdeel uitmaken van een volledige keten en onderling informatie uitwisselen. Het is belangrijk om op het juiste moment te investeren in dit traject. Figuur 3: Ontwikkelstadia van innovaties in landbouwmachines Ontwikkelen van nieuwe technieken Techniek perfectioneren Precisiemachines met ICT Machines intelligent maken (door het toevoegen van intelligentie en externe informatie) Beschikbaar stellen van geintergreerde bedrijfsoplossingen (gelijktijdig optimaliseren van input) Keten optimalisatie Bron: Rabobank 3
4 Kansen en oplossingen voor de loonwerker De ontwikkelingen in de markt en ICT bieden volop kansen. Om die rendabel te kunnen verzilveren, zijn drie zaken belangrijk: Ontwikkel een marktvisie en bindt klanten Het is van belang een duidelijke visie op de markt te hebben. Welke veranderingen zijn er en hoeveel onderscheidend vermogen is er binnen het bedrijf aanwezig? Er zijn ook duidelijke keuzes nodig: voor een markt, voor de bediening van de klant en voor investeringen. De samenwerking tussen opdrachtgever en loonwerker is niet meer vanzelfsprekend. Dit vraagt om creativiteit, veranderingen en zeker ook contracterend vermogen. Hierdoor verdwijnt de emotie naar de achtergrond en ontstaat er een nieuwe zakelijkheid. Klanten vragen vertrouwen, goede communicatie en proactief meedenken in oplossingen. Als loonwerker kun je de klant vragen naar zijn wensen of problemen en daarvoor oplossingen bieden. Ook het uitnodigen van klanten en laten zien wat je in huis hebt, is een optie. Samenwerken biedt nog veel mogelijkheden. Loonwerkers doen er verstandig aan om niet te investeren in overcapaciteit in een marktgebied. Een beter alternatief is om het gesprek met collega s aan te gaan om zodoende een hoger bedrijfsrendement te behalen. Het is ook zinvol om te kijken wat toppers in de markt goed doen en van hen te leren. Belangrijk is om een reëel tarief te vragen en daar waar nodig over te stappen van hectaretarieven op uurtarieven. De kostprijsstijgingen van de afgelopen jaren zijn gemiddeld genomen nog onvoldoende verwerkt in de tarieven. Angst en hebzucht leven naast elkaar in de loonwerksector. Angst om de klant te verliezen en de hebzucht naar meer omzet. Rabo Kennis App Speciaal voor ondernemers is de Rabo Kennis App ontwikkeld. Daarmee vergaart u snel en gemakkelijk kennis op macro-economisch en sector niveau. Hierdoor blijft u op de hoogte van wat er speelt in uw sector zodat u beter kunt anticiperen op ontwikkelingen. De app is gratis beschikbaar voor ipad, Android en overige ios. Onderneem met een optimale bedrijfsvoering en toekomstbestendig personeel Ondernemerschap blijkt telkens weer de cruciale factor voor succes. Goede ondernemers blinken uit door nieuwe kansen te zien en te creëren. Een goede communicatie, organiserend vermogen, kennis van de kostprijs en het kunnen doorberekenen hiervan zijn de succesfactoren. Rabobank ziet bij de jonge generatie ondernemers een groei in ondernemerschap. Ze zijn goed opgeleid en maken duidelijke en bewuste keuzes. Wel is er extra aandacht nodig voor de communicatie in het overnametraject. Veelal is er sprake van een familiebedrijf waarbinnen verschillende generaties actief zijn. Het Rabobank Opvolgersperspectief kan een prima invulling geven aan dit traject en het ondernemerschap versterken. In een toekomst met volop ICT-toepassingen vraagt het opleiden van personeel aandacht. Opleiden verhoogt de betrokkenheid en is noodzakelijk om bij de klant het verschil te maken. Een belangrijk thema is ook de inzetbaarheid van personeel: is iedereen klaar voor morgen en kunnen ze mee in de veranderingen? Zijn alle medewerkers kostenbewust? Medewerkers actief mee laten denken in oplossingen voor de klanten, verhoogt de gedragenheid van veranderingen en betrokkenheid bij het bedrijf. Bovendien weten zij goed wat er speelt. Financieel management biedt kansen, cash is king Een goede rentabiliteit met voldoende liquiditeit en solvabiliteit zijn noodzakelijk voor de continuïteit van het bedrijf. Klantbehoud door het laten oplopen van debiteurentermijnen is niet de juiste weg. Het werken met deelbetalingen geeft de 4
5 mogelijkheid om klanten beter te binden en liquiditeiten beter te managen. Het continuïteitperspectief van klanten is door de economische tegenwind en toenemende volatiliteit minder vanzelfsprekend. Het is verstandig om hierin geen onnodige risico s te nemen. Door het uithollen van het rendement kan de continuïteit en daarmee de toekomstige financierbaarheid onder druk komen. Een goed investeringsplan kan niet zonder een kostprijsberekening van de grotere machines. Kennis van kostprijs per machine is cruciaal voor een juiste tariefstelling. Reële ureninschattingen zijn daarbij van groot belang. Hoe gaat de extra capaciteit van de machine tot waarde gebracht worden? Bedrijven met een structureel rendementsprobleem zullen al dan niet gedwongen de sector verlaten. Inzicht -tijdig en frequent- in de cijfers geeft overzicht en helpt de bedrijfsrisico s te verminderen. Meer dan ooit zal zelfinzicht en bewustzijn van cijfers ondernemers verder helpen. Loonwerkers die goed voorbereid met een goede onderbouwing van het investeringsplan naar de bank gaan, hebben grote kans op succes. Veel loonwerkers laten zich begeleiden door een kundig adviseur. Conclusie: een sector met toekomstpotentieel De agrarische loonwerksector bemerkt een druk op het rendement en staat voor een periode van veranderende marktomstandigheden. Door sterk te sturen op de kostprijs en de marktkansen te benutten, is er voldoende perspectief voor een rendementsvolle onderneming. Sterker dan voorheen is een visie op de omgeving nodig, een kritische kijk op prestaties in het verleden en een focus op de eigen sterktes om het rendement te verbeteren. Er is zeker sprake van groeipotentieel in de markt. Het leveren van toegevoegde waarde door specialisatie, samenwerken en kwaliteitsverbetering bieden hierin kansen. Dit vraagt vaardigheden als goede communicatie met klanten, personeel en erfbetreders. Relatiebeheer, personeelsbeleid, het calculeren van de kostprijs, managen van liquiditeit en creativiteit zijn nodig om nieuwe omzet te generen. Wij verwachten dat er binnen het agrarische loonwerk voldoende perspectief is om een rendabele onderneming te exploiteren. Voor de huidige, maar ook voor nieuwe generatie ondernemers. Meer informatie rabobank.nl/agrarisch Auteurs Clemens van der Aa Sectormanager Veehouderij C.J.H.Aa@rn.rabobank.nl Arjan Ausma Sectormanager Akkerbouw J.B.Ausma@rn.rabobank.nl Disclaimer: deze publicatie is met zorg samengesteld, maar beoogt niet volledig te zijn. Deze informatie is gebaseerd op de situatie van. Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend. 5
Cumelasector in cijfers Periodieke uitgave over de financieel-economische ontwikkelingen in de cumelasector
Editie 3 - Juli 2014 Cumelasector in cijfers Periodieke uitgave over de financieel-economische ontwikkelingen in de cumelasector In deze uitgave: Een sector met toekomstpotentieel! 1 Twee derde van de
Nadere informatieFinancieren in de melkgeitenhouderij
Financieren in de melkgeitenhouderij Wat kan er wel? Clemens van der Aa Sectormanager Veehouderij Rabobank Nederland Financieren in de melkgeitenhouderij Cijfers Ontwikkeling markten Wat kan er wel? Ontwikkeling
Nadere informatieEen bankiersblik op de grafische industrie
Een bankiersblik op de grafische industrie Visie van de Rabobank Steffanie van der Maas en Bert Sikken Rabobank Nederland 29 februari 2012 Programma 1. Trends en ontwikkelingen de markt 2. Kansen en innovaties
Nadere informatieRabobank Nederland, Sectormanagement Automotive
Rabobank Nederland, Sectormanagement Automotive Alexander Heijkamp, Sectormanager Automotive Inleiding Schadeherstel Financiert de bank nog wel? Waar kijkt een bank naar bij een financieringsverzoek? Slotakkoord
Nadere informatieMineral Valley Twente: Toonaangevend voor bodem en mestverwerking
Mineral Valley Twente: Toonaangevend voor bodem en mestverwerking Aanleiding In Twente is het mestoverschot aanzienlijk. De agrarische bedrijven moeten een bestemming voor het mestoverschot vinden buiten
Nadere informatieMKB investeert in kennis, juist nu!
M201016 MKB investeert in kennis, juist nu! drs. B. van der Linden drs. P. Gibcus Zoetermeer, september 2010 MKB investeert in kennis, juist nu! MKB-ondernemers blijven investeren in bedrijfsopleidingen,
Nadere informatieWat is jouw grootste uitdaging als ondernemer?
Wat is jouw grootste uitdaging als ondernemer? De Week van de Ondernemer doet het gehele jaar onderzoek naar de belangrijkste uitdagingen van ondernemers. We presenteren hierbij de belangrijkste uitkomsten.
Nadere informatieOntbijtbijeenkomst De Maatschappij. Hartelijk welkom
Ontbijtbijeenkomst De Maatschappij Hartelijk welkom Even voorstellen Rabobank Breda Samen sterker Duurzaam nieuw hoofdkantoor Rabobank Breda 1509142 Duurzaam nieuw hoofdkantoor: film MKB-visie Alexander
Nadere informatieAgrarisch ondernemerschap, innovatie en financiering. Ruud Huirne, directeur F&A Nederland
Agrarisch ondernemerschap, innovatie en financiering Ruud Huirne, directeur F&A Nederland Rabo posities agrarische sector per sector stabiel tot licht dalend (* EUR mln) 2 Kredietverlening 2013 Verstrekkingen
Nadere informatie30-11-2015 PROGRAMMA VOERWINST VERGELIJKING ZEUGEN ONTWIKKELINGEN EN TRENDS. 2015 is prognose bedragen exclusief btw
PROGRAMMA DE ROL VAN DE ADVISEUR Woensdag 2 december 2015 Ontwikkelingen en trends Uitbreiden zin of onzin? Toekomst bedrijven Risicomanagement / prijsfluctuaties De succesvolle melkveehouders De rol van
Nadere informatieRabobank Cijfers & Trends
Kappers In de kappersbranche kunnen de volgende bedrijfstypen worden onderscheiden: zelfstandigen zonder personeel, zzp ers (ondernemers die minder dan 32 uur per week in het kappersbedrijf werkzaam zijn)
Nadere informatieVoorsprong met mineralen
Voorsprong met mineralen Samen staan de sectoren sterker Deze bijeenkomst werd mogelijk gemaakt door LTO Gelderland, Overijssel en de Rabobank. Circulaire Economie Nieuwe toverwoord of kansrijke uitdaging
Nadere informatieVoor wie verstandig handelt! Daling personeel
Daling personeel Trendsamenvatting Naam Definitie Scope Invloed Conclusie Bronnen Daling personeel Het aantal medewerkers dat werkzaam is in de sector / branche zal gemiddeld genomen hoger opgeleid zijn,
Nadere informatieHieronder volgen hiervan een aantal gegevens en de vragen die (extra) gesteld zijn.
ZP Onderzoek 2016 Introductie In de eerste maanden van 2016 heeft FastFlex haar jaarlijkse ZP Onderzoek uitgezet onder zzp ers binnen Nederland. Deze online vragenlijst heeft in totaal zes weken open gestaan
Nadere informatieLandbouw richting 2020
A Landbouw richting 2020 Bert-Jan Aling Rabobank Nederland Sectormanager Food & Agri Financieringsvolume 1996-2009 30,0 28,1 30,1 28,0 26,0 23,4 25,8 24,0 22 22,2 22,0 19,7 20,5 20,0 18,2 19 18,0 17,1
Nadere informatieRabobank Cijfers & Trends
Kappers In de kappersbranche kunnen de volgende bedrijfstypen worden onderscheiden: zelfstandigen zonder personeel, zzp ers (ondernemers die minder dan 32 uur per week in het kappersbedrijf werkzaam zijn)
Nadere informatieCumelasector in cijfers Periodieke uitgave over de financieel-economische ontwikkelingen in de cumelasector
Editie 6 - December 2015 Cumelasector in cijfers Periodieke uitgave over de financieel-economische ontwikkelingen in de cumelasector In deze uitgave: 2014: hoge omzet en prima rendement 1 Arbeids- en machinekosten
Nadere informatieDe business case: Mest verwaarden. Hans van den Boom Sectormanager Food & Agri Rabobank Nederland
De business case: Mest verwaarden Hans van den Boom Sectormanager Food & Agri Rabobank Nederland Hengelo 28 maart 2014 mln. kg fosfaat Export van fosfaat moet met 50% stijgen 200 175 150 125 100 75 50
Nadere informatiewww.econocom.com Optimaliseer het gebruik van uw IT en Telecom infrastructuur
www.econocom.com Optimaliseer het gebruik van uw IT en Telecom infrastructuur Efficiëntie Meegaan met de tijd Mobiliteit De markt verandert evenals onze manier van werken. Het leven wordt mobieler en we
Nadere informatieBehoefte aan financiering in het MKB
M200909 Behoefte aan financiering in het MKB Ontwikkelingen van december 2008 tot april 2009 Lia Smit Joris Meijaard Zoetermeer, 20 mei 2009 MKB iets minder pessimistisch over financiering Het algemene
Nadere informatieCao Metalektro: die deal doen we samen
Cao Metalektro: die deal doen we samen De drive om iets slimmer, sneller of beter te doen met de inzet van techniek, heeft de maakindustrie in ons land groot gemaakt. En daar zijn we trots op. Met technologische
Nadere informatiePersoneelsvoorziening van de toekomst
Personeelsvoorziening van de toekomst een transitienetwerk voor Noordoost-Brabant Food & Feed Noordoost-Brabant Wie doet over tien jaar het werk? Waar staat uw bedrijf over tien jaar? De crisis voorbij,
Nadere informatieSRA-Automotivescan Uitkomsten 2014 & verwachtingen 2015
SRA-Automotivescan Uitkomsten 2014 & verwachtingen 2015 SRA-Automotivescan De Automotivescan 2014 is 464 x ingevuld: 4 van de respondenten heeft een merk-garagebedrijf en 5 is universeel. 71% heeft een
Nadere informatieSchaalvergroting; financieren en managen van groei
Schaalvergroting; financieren en managen van groei Dennis Koomen, Enodex Consultancy BV Even voorstellen 42 jaar jong, getrouwd en 2 kinderen 16 jaar Rabobank als Accountmanager GZ Agri Februari 2016 ontslag
Nadere informatieRabobank Cijfers & Trends
Rabobank Cijfers & Trends Investeren in personeel: essentieel Na de noodzakelijke investeringen in ICT staat de accountancybranche al voor de volgende investeringsronde. Dit keer is het personeel aan de
Nadere informatieStudiedag melkvee Mag het een liter méér zijn?
Studiedag melkvee Mag het een liter méér zijn? Financiering van het groeiend melkveebedrijf Jan Leyten 6 november 2014 Agenda 1. Evoluties in de melkveesector 2. Verantwoord investeren 3. Investeren in
Nadere informatieManifest van Salentein. Ketenpartners, kennisinstellingen en overheden in FoodValley werken aan toekomstgericht ondernemerschap agrariërs
Manifest van Salentein Ketenpartners, kennisinstellingen en overheden in FoodValley werken aan toekomstgericht ondernemerschap agrariërs Manifest van Salentein Ketenpartners, kennisinstellingen en overheden
Nadere informatieDe kracht van een sociale organisatie
De kracht van een sociale organisatie De toegevoegde waarde van zakelijke sociale oplossingen Maarten Verstraeten. www.netvlies.nl Prinsenkade 7 T 076 530 25 25 E mverstraeten@netvlies.nl 4811 VB Breda
Nadere informatieBoeren hebben. oplossing! een. Meerjarenplan 2020 van ZLTO
Boeren hebben een oplossing! Meerjarenplan 2020 van ZLTO Boerenkracht & financiering KLIMAAT VOEDSELZEKERHEID & GEZONDHEID VITAAL PLATTELAND Innovatie, data & kennis ZLTO (Zuidelijke Land- en Tuinbouw
Nadere informatieBedrijven die investeren in sociale innovatie hebben minder last van de crisis
Erasmus Concurrentie en Innovatie Monitor 2009 Bedrijven die investeren in sociale innovatie hebben minder last van de crisis Rotterdam, 6 oktober 2009 INSCOPE: Research for Innovation heeft in opdracht
Nadere informatieSamenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s
Samenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s In een globaliserende economie moeten regio s en ondernemingen internationaal concurreren. Internationalisatie draagt bij tot de economische
Nadere informatie26 november 2015 Rapportage & achtergronden
26 november 2015 Rapportage & achtergronden Inhoud 1. Inleiding 1. Onderzoeksopdracht 2. Onderzoeksmethode 3. Respons en betrouwbaarheid 2. Steekproefsamenstelling 3. Resultaten 1. Eerder onderzoek 2.
Nadere informatieIndustrie & innovatie
Industrie & innovatie Boardroomdiscussie Corné Kranenburg sectorspecialist Industrie Marlise van der Plas themamanager Innovatie Welkom! 2 Programma Introductie 12:00 12:15 Ontwikkelingen in de wereld
Nadere informatiembo agrarisch loonwerk
mbo agrarisch loonwerk 2016 2017 Bouw je carrière vanaf de grond op mbo agrarisch loonwerk Ga voor groots werk op Hollandse bodem Steeds meer agrarische bedrijven, zowel akkerbouwers als veehouders, maken
Nadere informatieSectorprognoses 2015 en MKB- Visie zonder grenzen
Sectorprognoses 2015 en MKB- Visie zonder grenzen Bijeenkomst Rabobank Noord- en Oost- Achterhoek Monique van Plateringen & Annemarie Kuijer 9 februari 2015 Introductie Sprekers Annemarie Kuijer, sectormanager
Nadere informatieActueel. De brug tussen verschillende werelden Een bron van inspiratie bij internationaal zaken doen
Actueel EEN UITGAVE VAN zoys ACCOUNTANts & BELASTINGADVISEURS jaargang 1 NR. 3 DECEMBER 2011 De brug tussen verschillende werelden Een bron van inspiratie bij internationaal zaken doen Zoys Actueel is
Nadere informatieEEN BEDRIJF KOPEN. Management Buy Out. Management Buy In. Strategische overname
EEN BEDRIJF KOPEN? EEN BEDRIJF KOPEN Management Buy Out Het overnemen van een bedrijf is zeker geen eenvoudig proces. Een bedrijfsovername kan op verschillende manieren worden ingezet. De meeste bedrijfsovernames
Nadere informatieFebruari Goed mkb-bestuur en accountant: een waardevolle combinatie
Februari 2018 Goed mkb-bestuur en accountant: een waardevolle combinatie De tekst van deze brochure is een samenvatting van het NEMACC-rapport MKB Goed bestuur en toezicht in Nederland, een verkennend
Nadere informatieCumelasector in cijfers Periodieke uitgave over de financieel-economische ontwikkelingen in de cumelasector
Editie 2 - Oktober 2013 Cumelasector in cijfers Periodieke uitgave over de financieel-economische ontwikkelingen in de cumelasector In deze uitgave: Nog steeds rendement te behalen! 1 Dalende winst in
Nadere informatieAQUATISCHE LANDBOUW. haal meer uit land én water
AQUATISCHE LANDBOUW haal meer uit land én water AQUATISCHE LANDBOUW Waarom wel het land, maar niet de sloot benutten in de veenweiden? Dat is de vraag waar het om draait in het icoon Aquatische landbouw
Nadere informatieCOEN in het kort. Inhoud rapport. Toelichting. Nederland. Herstel komt in zicht. Conjunctuurenquête Nederland I rapport vierde kwartaal 2014
Inhoud rapport COEN in het kort Economisch klimaat Omzet Export Personeelssterkte Investeringen Winstgevendheid Toelichting De Conjunctuurenquête (COEN) ondervraagt elk kwartaal ondernemers over onderwerpen
Nadere informatiePrognoses en trends in 2015 Groeit u mee?
Prognoses en trends in 2015 Groeit u mee? MKB Eindhoven & Rabobank Rabobank Nederland; Kaya Kocak, Véronique Bulthuis 5 februari 2015 Rabobank Sectormanagement Véronique Bulthuis Sectormanager Groothandel
Nadere informatieConjunctuurenquête voorjaar 2013
Conjunctuurenquête voorjaar 2013 Vereniging FME-CWM, Zoetermeer, februari 2013 Kasper Buiting, beleidsadviseur Onderzoek en Economie www.fme.nl Vereniging FME-CWM, Zoetermeer, februari 2013 Alle rechten
Nadere informatieAls de lonen dalen, dalen de loonkosten voor de producent. Hetgeen kan betekenen dat de producent niet overgaat tot mechanisatie/automatisering.
Top 100 vragen. De antwoorden! 1 Als de lonen stijgen, stijgen de productiekosten. De producent rekent de hogere productiekosten door in de eindprijs. Daardoor daalt de vraag naar producten. De productie
Nadere informatieINTERNATIONAAL MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN: ONDERZOEK
INTERNATIONAAL MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN: ONDERZOEK INHOUD 1. Uitgangspunten 2. Doelgroep - achtergrondkenmerken 3. IMVO - algemeen 4. IMVO voor het eigen bedrijf/ bedrijf waar het voor werkt
Nadere informatiembo agrarisch loonwerk
mbo agrarisch loonwerk 2017 2018 Bouw je carrière vanaf de grond op mbo agrarisch loonwerk Ga voor groots werk op Hollandse bodem Steeds meer agrarische bedrijven, zowel akkerbouwers als veehouders, maken
Nadere informatieGeld Vrijmaken voor Ondernemers
Masterclass Geld Vrijmaken voor Ondernemers Het zijn turbulente tijden voor ondernemers. Een interessante Overname, een tijdelijke dip in de omzet, opzetten van nieuwe business, overal is geld voor nodig.
Nadere informatieStarters zien door de wolken toch de zon
M201206 Starters zien door de wolken toch de zon drs. A. Bruins Zoetermeer, mei 2012 Starters zien door de wolken toch de zon Enkele jaren nadat zij met een bedrijf zijn begonnen, en met enkele jaren financieel-economische
Nadere informatieRabobank Cijfers & Trends
Schoonmaakbedrijven Deze branchebeschrijving gaat over: Schoonmaakbedrijven die zich richten op het schoonmaken van het interieur in allerlei sectoren (61%); Gespecialiseerde schoonmaakbedrijven, vooral
Nadere informatieAchtergrondinformatie bij het artikel Uitgekiende onkruidbestrijding bespaart geld!
Achtergrondinformatie bij het artikel Uitgekiende onkruidbestrijding bespaart geld! Dit document is opgesteld als achtergrondinformatie bij het artikel Uitgekiende onkruidbestrijding bespaart geld!, IRS
Nadere informatieWaarom is Financial Fitness zo belangrijk? Een paar voorbeelden:
Waarom is Financial Fitness zo belangrijk? Een paar voorbeelden: Tussentijds actueel inzicht Wij zijn van mening dat tussentijdse cijfers van cruciaal belang zijn bij het nemen van beslissingen. Dit inzicht
Nadere informatieSTICHTING VELDLEEUWERIK
TEGEARRE DJOERSAAM STICHTING VELDLEEUWERIK Stichting Veldleeuwerik is een uniek samenwerkingsverband tussen telers en verwerkende bedrijven om actief duurzame akkerbouw en -productie te stimuleren. Niet
Nadere informatiePrecisielandbouw buiten stal: GrasMais-Signaal. Met gras is nog veel te winnen... Melkproduktie per ha. Droge stofproduktie per ha
Precisielandbouw buiten stal: GrasMais-Signaal Met gras is nog veel te winnen... Gezonde Veehouderij 2023 5 november 2015 Bert Philipsen ea WUR Droge stofproduktie per ha Melkproduktie per ha Smith et
Nadere informatiePresentatie onderzoek Richard van Hoorn. Nieuwegein 26 mei 2011
Presentatie onderzoek Richard van Hoorn Nieuwegein 26 mei 2011 Agenda Nieuwe Drukvormen, 2009 Actuele trends en ontwikkelingen Nieuwe structuur bedrijfstak 2009: Nieuwe Drukvormen Wat maakt drukkerijen
Nadere informatieSmart Industry. KvK Ondernemerspanel onderzoek
KvK Ondernemerspanel onderzoek Smart Industry Algemene gegevens: Start- en einddatum onderzoek: 02-07-2014 tot 22-07-2014 Aantal deelnemende ondernemers: 484 (doelgroep mkb-topsectoren) In dit document
Nadere informatieDries Stoel en Marcèle van Kerkvoorde. Uw businessmodel voor de toekomst
Dries Stoel en Marcèle van Kerkvoorde Uw businessmodel voor de toekomst Missie: economische groei door versterken van innovatie in het MKB Concurrentiekracht van Nederland versterken Innovatie in het MKB
Nadere informatieLeergang Leiderschap voor Professionals
Leergang Leiderschap voor Professionals Zonder ontwikkeling geen toekomst! Leergang Leiderschap voor Professionals Tijden veranderen. Markten veranderen, organisaties en bedrijven veranderen en ook de
Nadere informatieKortom, van visie naar werkelijkheid!
Wie zijn wij Scopeworks is een internationaal bureau wat zich richt op executive search, interim management en consulting. Ons kantoor is gevestigd in Nederland en vanuit hier worden onze diensten wereldwijd
Nadere informatieOndernemen in crisistijd. Eddy Drent International Finance Manager
Ondernemen in crisistijd Eddy Drent International Finance Manager 13 september 2012 Rabobank Groep wereldwijd 1.650 kantoren in 48 landen, 19 International Desks om NL klanten te bedienen in 23 landen
Nadere informatieVerdienen met ZLTO. Ondernemen in moeilijke tijden. Jos Thijssen Bedrijfsadviseur
Verdienen met ZLTO Ondernemen in moeilijke tijden Jos Thijssen Bedrijfsadviseur Onderwerpen Algemene situatie Rentabiliteit Liquiditeit Managementinformatie De bank BBZ IOAZ Als het niet meer kan. Voor
Nadere informatieDe Kip en de toekomst
De Kip en de toekomst Een blik op de pluimveesector van morgen Ruud Huirne, Rabobank Food&Agri Nederland Marktverwachting vlees: Marktherstel ingezet, invloed AI blijft voelbaar (kwartaalbericht 29 mei)
Nadere informatieBijeenkomst MKB Infra en Rijkswaterstaat. Guido Hagemann/Arnold Breur 7 juni 2018
Bijeenkomst MKB Infra en Rijkswaterstaat Guido Hagemann/Arnold Breur 7 juni 2018 1 Inhoud De wereld van Rijkswaterstaat De opgave en strategische prioriteiten van Rijkswaterstaat Realisatie via het gedachtegoed
Nadere informatieWeten waar je staat. Koppeling produkten. MKB-stresstest
MKB stresstest Weten waar je staat Koppeling produkten 1 Aanpak Samen werken en kennis delen, geven van comfort in uw ondernemerschap Direct resultaat Onder- nemers huis Stimuleren ontwikkeling Kansen
Nadere informatieAan de slag met duurzame inzetbaarheid 3 november 2015
Duurzame inzetbaarheid uitgangspunt personeelsbeleid Het voorstel is duurzame inzetbaarheid centraal te stellen in het personeelsbeleid om medewerkers van alle levensfasen optimaal inzetbaar te houden
Nadere informatieSRA-Retailscan Uitkomsten 2014 & verwachtingen 2015
SRA-Retailscan Uitkomsten 2014 & verwachtingen 2015 SRA-Retailscan De Retailscan 2014 is 350 x ingevuld. 24% van de respondenten is werkzaam in de foodsector en 76% in de non food. Van de respondenten
Nadere informatiePerformance & Quality. Productiviteitsstrategie Toerisme Zeeland 24 mei 2012
Performance & Quality Productiviteitsstrategie Toerisme Zeeland 24 mei 2012 Slimmer werken Het draait om ratio s - Aantal producten per FTE - Hoeveelheid grondstoffen per product - Bezettingsgraad van
Nadere informatiede beste producten mede mogelijk gemaakt door agrifirm
de beste producten mede mogelijk gemaakt door agrifirm Onze veehouders zorgen voor prachtige en heerlijke producten. Van melk en kipfilet tot eieren en subliem varkensvlees van eigen bodem. Vele mensen
Nadere informatieZijn uw plannen en middelen in balans?
Zijn uw plannen en middelen in balans? MEER DOEN MET MINDER GELD DOOR UW WERKKAPITAAL TE VERLAGEN CASH IS KING! Ontdek in deze brochure hoe dat kan Werkkapitaal is bijna in elk bedrijf en instelling een
Nadere informatieBedrijfseconomische boekhouding. Slimmer boeren met cijfers
Bedrijfseconomische boekhouding Slimmer boeren met cijfers Herman Vets Boerenbond Cursus bedrijfseconomie groentetelers Roeselare & St.-Kat.-Waver, Maart 2017 INHOUD Slimmer boeren met cijfers Ook economisch
Nadere informatieSectorrapport Bos- en haagplantsoen
Sectorrapport Bos- en haagplantsoen Najaar 2014 Inhoudsopgave Terugblik op najaar 2014...3 Najaar 2014 in cijfers...4 Verwachtingen voorjaar 2015...7 Van Oers Agro Hofdreef 24 4881 DR Zundert Postbus 88
Nadere informatie6 voorwaarden voor succesvolle substitutie van ziekenhuiszorg naar de eerste lijn
6 voorwaarden voor succesvolle substitutie van ziekenhuiszorg naar de eerste lijn Substitutie van ziekenhuiszorg naar de eerste lijn gaat niet vanzelf. In een eerdere blogpost Substitutie van ziekenhuiszorg
Nadere informaties-hertogenbosch, juni 2013 Samenwerkingsovereenkomst Brabantse Pilot Publieke Laadinfrastructuur Provincie Noord-Brabant en Enexis
Samenwerkingsovereenkomst Brabantse Pilot Publieke Laadinfrastructuur Provincie Noord-Brabant en Enexis INHOUD 1. Inleiding 2. Pilot laadinfrastructuur Brabant 3. Overwegingen 4. Doelstellingen 5. Gefaseerde
Nadere informatieInnovatiegericht inkopen
Innovatiegericht inkopen & Maatschappelijke (transitie) vraagstukken Baldwin Henderson 3 oktober 2018 Selectie onder de drempel 1 PROGRAMMA Innovatiegericht inkopen & MVI Waarom, wat & Hoe (een beetje
Nadere informatieWelkom. 2014: Innovatiekracht
Welkom 2014: Innovatiekracht 2014: innovatiekracht Doel: Ambitieuze / resultaatgerichte ondernemers Ambitieuze / resultaatgerichte ondernemers Onderwerpen verschillende invalshoeken Interactie / begeleiding
Nadere informatieOefenvragen Ondernemerskunde B - Financieel management & bedrijfscalculaties
Oefenvragen Ondernemerskunde B - Financieel management & bedrijfscalculaties 1. Waarom bent u als ondernemer verplicht om van elke financiële handeling een bewijsstuk te hebben? A. Op deze wijze kunt u
Nadere informatieDigitale transformatie ontwricht en verbindt
Digitale transformatie ontwricht en verbindt adviesartikel 2016 Digitale transformatie verandert communicatie De zorg verandert onomkeerbaar door toenemende marktwerking en technische ontwikkelingen. Om
Nadere informatieWat u moet weten over beleggen
Rabo BedrijvenPensioen Wat u moet weten over beleggen Beleggen voor het Rabo BedrijvenPensioen Uw werkgever betaalt pensioenpremies voor het Rabo BedrijvenPensioen. In deze brochure leest u hoe we deze
Nadere informatieInhoud. Inleiding 6. 1 Introductie 7 Ondernemerschap in Nederland 8 Drie manieren om een bedrijf te starten 8 IK als ondernemer 9
Inhoud Inleiding 6 1 Introductie 7 Ondernemerschap in Nederland 8 Drie manieren om een bedrijf te starten 8 IK als ondernemer 9 2 Instanties in Nederland 13 Belangrijke instanties voor ondernemers 14 Kamer
Nadere informatieMVO-Control Panel. Instrumenten voor integraal MVO-management. MVO en reorganisatie. Een model voor verantwoorde en succesvolle reorganisatie
MVO-Control Panel Instrumenten voor integraal MVO-management MVO en reorganisatie Een model voor verantwoorde en succesvolle reorganisatie 1 Inhoudsopgave Mvo en reorganisatie Verantwoord en succesvol
Nadere informatieGELOOFWAARDIGHEID is de sleutel tot succesvolle interne communicatie. April 2012. Concrete tips voor effectieve interne communicatie
GELOOFWAARDIGHEID is de sleutel tot succesvolle interne communicatie April 2012 Concrete tips voor effectieve interne communicatie Amsterdam, augustus 2012 Geloofwaardige interne communicatie Deze white
Nadere informatieDe toegevoegde waarde van een duurzame werkplek
De toegevoegde waarde van een duurzame werkplek Zó maakt u automatisering onderdeel van uw duurzaamheids-doelstelling Dat duurzaamheid een belangrijke kernwaarde is binnen het bedrijfsleven spreekt voor
Nadere informatieWe know it takes a teamplayer to win. Tijdelijke professionals duurzame resultaten
We know it takes a teamplayer to win Tijdelijke professionals duurzame resultaten RSM WMV Interim services 2/3 RSM WMV / Interim Services In de professionele interim-markt is er nadrukkelijk behoefte aan
Nadere informatiePanelonderzoek Smart Indusrty
Panelonderzoek Smart Indusrty Geacht panellid, In juli/ augustus 2014 heeft u via het online KvK Ondernemerspanel deelgenomen aan een onderzoek over Smart Industry. Nogmaals hartelijk dank voor uw deelname!
Nadere informatieStarten in een dal, profiteren van de top
M200715 Starten in een dal, profiteren van de top drs. A. Bruins drs. D. Snel Zoetermeer, november 2007 2 Starten in een dal, profiteren van de top Ondernemers die in 2003 een bedrijf begonnen, waren zich
Nadere informatieInnovatief ondernemerschap in recreatie en toerisme
Innovatief ondernemerschap in recreatie en toerisme Van idee tot realisatie van innovatie 100,- korting bij inschrijving vóór 1 mei Leergang September - December 2010 Locatie: KvK Eindhoven Innovatief
Nadere informatieRoelof Joosten Duurzame waardecreatie gedreven door een company purpose als baken en bron van inspiratie
Roelof Joosten Duurzame waardecreatie gedreven door een company purpose als baken en bron van inspiratie Centrale vraagstellingen: 1. Hoe kijkt een internationale zuivelonderneming als FrieslandCampina
Nadere informatieHandreiking Bijzonder Beheer bij Banken
Handreiking Bijzonder Beheer bij Banken Werkwijze in de praktijk Nederlandse Vereniging van Banken Dit kaartenboek is gemaakt door De ArgumentenFabriek www.argumentenfabriek.nl september 2016 Inhoud Robin
Nadere informatieCumelasector in cijfers Periodieke uitgave over de financieel-economische ontwikkelingen in de cumelasector
Editie 7 - Juli 2016 Cumelasector in cijfers Periodieke uitgave over de financieel-economische ontwikkelingen in de cumelasector In deze uitgave: De cumelasector, een sector die groeit 1 Iets slechtere
Nadere informatieDe 6 best hanteerbare KPI s in de schoonmaak
De 6 best hanteerbare KPI s in de schoonmaak en de link met kritieke succesfactoren KPI s in de schoonmaak Margriet van Dijken Heel kort nog de theorie van KPI s in de schoonmaak Er gaat tegenwoordig geen
Nadere informatiePanelonderzoek Sluiting & Overdracht
Panelonderzoek Sluiting & Overdracht Geacht panellid, In oktober 2014 heeft u via het online KvK Ondernemerspanel deelgenomen aan een onderzoek over Sluiting & Overdracht. Nogmaals hartelijk dank voor
Nadere informatieGlobalisering: Uitdagingen voor Food en Agri-business Nijenrode, 24 november 2014
Globalisering: Uitdagingen voor Food en Agri-business Nijenrode, 24 november 2014 Inhoud 1 2 3 Bedrijfsprofiel Agrifirm Globalisering Risico s en kansen voor de Food en Agri-business Vragen Bedrijfsprofiel
Nadere informatieWat is Waar(de)? & De P van People
Wat is Waar(de)? & De P van People Door: Tamme de Vries AA RV Register Valuator Blauwzaam Workshop 08 oktober 2015 Mijn winkel; Tamme B.V. Waardering bestaat uit twee componenten: EN Wat is kasstroom?
Nadere informatieUitvoeringsagenda Duurzame Veehouderij
Uitvoeringsagenda Duurzame Veehouderij UDV Landelijke Onderwijsdag+ 'Ambities in de Veehouderij 19 november 2014 Waarom UDV dag Kennisdelen, -uitwisselen, Leren. en misschien innovatie Opgave maatschappelijke
Nadere informatieBanking for Food. Nederland aan kop! Jeen Nijboer Projectmanager Food & Agri
Banking for Food Nederland aan kop! Jeen Nijboer Projectmanager Food & Agri Nederland aan kop Historisch Waar komen we vandaan? Waar staan we nu? Rol Rabobank Spilfunctie 3x access Belangrijk voor Nederland
Nadere informatieU heeft zojuist een voorbeeld ondernemingsplan gedownload vanuit MKB Bankadvies. Wij wensen u veel succes. Vragen?...info@mkbbankadvies.
U heeft zojuist een voorbeeld ondernemingsplan gedownload vanuit MKB Bankadvies. Wij wensen u veel succes. Vragen?...info@mkbbankadvies.nl Samenvatting Het woord samenvatting zegt hier natuurlijk eigenlijk
Nadere informatieInnovatieagenda Melkveehouderij
Innovatieagenda Melkveehouderij stappen naar een nieuwe melkweg samen met ketenpartijen in de melkveehouderij INLEIDING NL 20 Waarom een innovatieagenda? Innovatie is een belangrijke voorwaarde voor de
Nadere informatieEconomie en MKB Ondernemen met tegenwind
Economie en MKB Ondernemen met tegenwind Willem van der Velden Schiedam/Vlaardingen, 11 februari 2009 Agenda Kredietcrisis en recessie Scenario tot 2014 Actualiteit MKB Sectorramingen Tips voor succesvol
Nadere informatieBodem, productiefactor onder druk - Verslag
bekeken2052x Bodem, productiefactor onder druk - Verslag 2 mei 2016 Maandagochtend 18 april stond in een goed bezocht Atelier de afnemende vruchtbaarheid van de Flevolandse bodem centraal. Gesprekspartners
Nadere informatieUW BEDRIJF FINANCIEREN
UW BEDRIJF FINANCIEREN BEDRIJFSFINANCIERING Zonder financiering kan een onderneming niet bestaan. Of het nu gaat om de omvang van het eigen vermogen of de ontwikkeling van uw werkkapitaal: de wijze waarop
Nadere informatieDe online bedrijfsanalysetool PARTNERPROGRAMMA
De online bedrijfsanalysetool PARTNERPROGRAMMA MKB ondernemer wil duiding cijfers & strategisch advies van zijn accountant Uitkomst wetenschappelijk onderzoek onder ondernemers Klantonderzoek SRA en Universiteit
Nadere informatie