CO 2 footprint Universiteit Leiden. Van Beek

Transcriptie

1 Van Beek Utrechtsestraat 59 Postbus LW Arnhem T +31 (0) F +31 (0) CO 2 footprint 2013 Universiteit Leiden

2 INFOBLAD Gegevens opdrachtgever: Bedrijfsnaam : Universiteit Leiden Adres : Rapenburg 70 Postcode en Plaats : 2300 RA Leiden Contactpersoon : Dhr. J. W. Waijenberg Functie : Energiecoördinator Telefoonnummer : j.w.wayenberg@vastgoed.leidenuniv.nl Gegevens Adviseur: Bedrijfsnaam : Van Beek Ingenieurs Adres : Postbus 1001 Postcode en Plaats : 6801 BA Arnhem Contactpersoon : Benno Elshof Functie : Projectleider Telefoonnummer : benno.elshof@vanbeek.com Gegevens Project en Rapport: Projecttitel : CO2 footprint Universiteit Leiden Projectnummer : E2742 Project looptijd 09/ Datum rapport : Status : Concept Versie : 1.1 Gecontroleerd door : Benno Elshof Versiebeheer: Versie Datum Omschrijving Auteur Conceptversie R. Gelten B. Elshof Definitieve versie R. Gelten B. Elshof Pagina 2

3 INHOUDSOPGAVE INFOBLAD... 2 INHOUDSOPGAVE INLEIDING GEGEVENS ELEKTRICITEITSGEGEVENS AARDGAS STADSWARMTE DRINKWATER KOUDEMIDDELEN AFVAL ZAKELIJK TRANSPORT WOON-WERKVERKEER EMISSIES VAN DERDE PARTIJEN RESULTATEN RESULTAAT AANBEVELINGEN BIJLAGE 1: INVOERGEGEVENS EN EMISSIEFACTOREN Pagina 3

4 1 INLEIDING In deze rapportage zijn de onderzoeksmethode en resultaten gespecificeerd van de CO2 footprint voor Universiteit Leiden voor het jaar Bij het bepalen van de emissie wordt gebruik gemaakt van het Green House Gas Protocol. Dit protocol kent een drietal niveaus: Scope 1: Directe CO2 emissies. Omvat de directe emissies door gebruik van brandstoffen en emissies van directe bedrijfsprocessen. Hieronder vallen bijvoorbeeld het gasgebruik op locatie, zakelijk autoverkeer en de emissies die worden veroorzaak door de lekkage van koudemiddelen. Scope 2: Elektriciteit Omvat het gebruik van elektriciteit, dat indirect leidt tot een emissie bij de energieproducent. Scope 3: Indirecte emissies Scope 3 richt zich op de indirecte emissies, als gevolg van de werkzaamheden van universiteit Leiden. Hierbij horen bijvoorbeeld woon-werkverkeer, emissies van afvalstromen en emissies van leveranciers. Figuur 1-1: Schematische weergave van het drietal niveaus van de CO2 footprint. Het staat organisaties vrij om hun eigen scope te bepalen bij het opstellen van de CO2 footprint. Universiteit Leiden heeft gekozen voor scope 3. Pagina 4

5 Bij het opstellen van de footprint wordt uitgegaan van de situatie in De volgende informatie is gebruikt bij het berekenen van de CO2 footprint: Elektriciteit Aardgas Stadsverwarming Drinkwater Bijgevulde koudemiddelen Afvalproductie: papier Afvalproductie: glas Reiskilometers vliegreizen Reiskilometers zakelijk treinverkeer Reiskilometers zakelijk autoverkeer CO2 door woon-werkverkeer Gebruik van elektriciteit en aardgas van derden in de naam van Universiteit Leiden. De volgende documenten zijn gebruikt om deze informatie te verkrijgen: ERBIS voor data omtrent elektriciteit, aardgas en drinkwater Aangeleverde data over afvalproductie en bijgevulde koudemiddelen Mobiliteits- en bezettingsonderzoek 2014 door DTV Consultants Kilometerstanden UFB wagenpark Omrekenfactoren voor CO2-emissie (milieubarometer) Naast CO2 emissies omvat de footprint ook emissies van overige broeikasgassen, zoals methaan, stikstofdioxide, HFCs, PFCs, etc. De term CO2 in deze rapportage is dan ook op te vatten als CO2-equivalent. Vergelijking met 2012 In de rapportage over 2012 werd uitgegaan van scope 2, uitgebreid met zakelijk transport, afvalproductie en zakelijke kilometers met auto s uit het eigen wagenpark. Omdat in de huidige versie ook woon-werk verkeer, internationaal trein- en vliegverkeer en emissies van leveranciers zijn meegenomen, is het resultaat niet vergelijkbaar met vorig jaar. Waar van toepassing, wordt in hoofdstuk 2 per onderdeel gemeld of de emissie in dat onderdeel is gestegen of gedaald ten opzichte van Op sommige onderdelen heeft op basis van aanvullende gegevens een correctie plaatsgevonden over de emissie van Dit geldt bijvoorbeeld voor elektriciteit, waarvoor de extrapolatie van handopname-meters is vervangen door de werkelijke waarden op basis van facturatie. Het gaat hierbij vaak om kleine verschillen. Pagina 5

6 2 GEGEVENS 2.1 Elektriciteitsgegevens De gegevens over het elektriciteitsgebruik van de universiteit zijn hieronder gespecificeerd. Uit de gegevens blijkt dat de universiteit voor 100% gebruik maakt van duurzaam opgewekte stroom. De bron van de stroom is van belang voor de bijbehorende emissiefactor. Zo is de emissiefactor van windenergie bijvoorbeeld lager dan zon PV. De universiteit maakt gebruik van 100% waterkracht. De bijbehorende emissiefactor is 15 gram per kwh. Elektriciteit verbruik emissiefactor emissie kg/kwh ton CO [kwh] , Tabel 2-1: Elektriciteit inkoop excl. verbruik derden. Het verbruik van 2012 kon helaas niet op dezelfde methode worden vastgesteld, omdat de ingekochte elektra naar derden niet was meegenomen. Een vergelijk van de totale inkoop van elektriciteit geeft echter een aanzienlijke daling aan in het elektraverbruik. 2.2 Aardgas Voor verwarmingsdoeleinden maakt de universiteit gebruik van aardgas en stadswarmte. Het aardgasgebruik is hieronder gespecificeerd. Aardgas verbruik emissiefactor emissie kg/m 3 ton CO [m 3 ] , [m 3 ] , Tabel 2-2: Aardgas excl. doorlevering aan derden. Het aardgasverbruik in 2013 is circa 5% hoger dan in Het aantal graaddagen was in 2013 echter 7% hoger dan in Hiermee is het gewogen verbruik dus circa 2% gedaald. 2.3 Stadswarmte De emissie van stadswarmte is afhankelijk van de warmtebron. Omdat de exacte warmtebron van de Universiteit onbekend is, is in 2012 gerekend met warmte afkomstig van een afvalverbrandinginstallatie (AVI). In 2013 blijft dit onveranderd. Stadswarmte verbruik emissiefactor emissie kg/unit ton CO [GJ] , [GJ] , Tabel 2-3: Stadswarmte. Het aardgasverbruik in 2013 is circa 8% hoger dan in Het aantal graaddagen was in % hoger dan in Hiermee is het gewogen verbruik dus circa 1% gestegen. Pagina 6

7 2.4 Drinkwater Het gebruik van drinkwater is gespecificeerd in onderstaande tabel. I Drinkwater verbruik emissiefactor emissie kg/m 3 ton CO [m 3 ] ,298 21, [m 3 ] ,298 20,1 Tabel 2-4: Stadswarmte. Uit de tabel is op te maken dat de hoeveelheid drinkwater met 7,5% is gedaald. Het is onduidelijk wat aan deze daling ten grondslag ligt. 2.5 Koudemiddelen In totaal zijn de volgende hoeveelheden koudemiddel gebruikt: Koudemiddelen verbruik verbruik emissiefactor Emissie 2013 Type kg/kg ton CO2 R407 C [kg] 19,0 71, R507 [kg] 47,6 51, R-134a [kg] 3,9 4, R410a [kg] 3,0 56, R22 [kg] 2,5 69, R404a [kg] 0,0 5, Totaal 603 Figuur 2-5: Totaal bijgevulde koudemiddelen in 2012 in kg/jr. In vergelijk met 2012 valt op dat er in totaal 6 typen koudemiddelen zijn bijgevuld, in vergelijking met 5 koudemiddelen vorig jaar waarin R404a niet werd bijgevuld. Nadere analyse toont bovendien aan dat de koudemiddelen zowel in gewicht als in emissie zijn toegenomen. Hoewel R507 en R134a relatief gelijk zijn gebleven, zijn de verbruiken van R407C, R134 en R22 sterk toegenomen. De emissie is dan ook 2,5x hoger dan vorig jaar. Pagina 7

8 2.6 Afval Hoewel de verwerking van geproduceerd afval een onderdeel is van scope 3, is toch gekozen om dit mee te nemen in de footprint. Het gaat hierbij voornamelijk om het verbruik van papier en glas. Overige afvalstromen (bedrijfsafval, hout, etc.) worden niet meegenomen. Afval verbruik verbruik emissiefactor Emissie 2013 Onderdeel kg/ton ton CO2 Karton [ton] ,2 Papier/karton [ton] ,1 Bont papier [ton] ,0 Archief/confidentieel [ton] ,5 Kantoorpapier [ton] ,7 Flessen en glas [kg] ,4 Totaal 229,9 Tabel 2-6: Emissie door de productie/verwerking van afval. Uit de gegevens is af te leiden dat de productie van papierafval met 24% is afgenomen ten opzichte van De oorzaak van deze daling is onbekend. Naast papierafval is ook glasafval significant afgenomen. De emissie door afvalproductie daalt dan ook van 304 ton CO2 naar 230 ton/jr. 2.7 Zakelijk transport Het eigen wagenpark van Universiteit Leiden bestaat uit 5 busjes. De gereden afstand per busje is bepaald op basis van de kilometerstanden, zoals hieronder weergegeven. Zakelijk transport Afstand Afstand Emissiefactor Emissie 2013 Kenteken Brandstof 2012 km/jr 2013 km/jr kg/km ton CO2 51-VBK-9 Benzine ,4 7-VGG-25 Benzine ,6 7-VGG-21 Benzine ,2 53-VS-FZ Benzine ,4 VL-GT-08 Benzine ,1 Totaal ,8 * Ingeschat op basis van het gemiddelde gebruik van de voertuigen. Tabel 2-7: Emissie van het wagenpark. Uit de resultaten blijkt dat het aantal zakelijk gereden kilometers met de lease auto s in 2013 is afgenomen met 14% t.o.v Naast bovengenoemd zakelijk transport met auto s van het UFB wagenpark is er ook gebruik gemaakt van overige transportmogelijkheden. In de scan van 2012 zijn deze mogelijkheden niet meegenomen. Pagina 8

9 Autoverkeer Naast bovengenoemd wagenpark is ook gebruik gemaakt van de eigen auto. In totaal gaat het om km. Er is vanuit gegaan dat dit voor 50% met dieselauto s is gedaan en voor 50% met benzine auto s. Emissiefactoren bedragen respectievelijk 205 en 215 gram/reizigerskilometer. Treinreizen Treinreizen bedroegen in 2013 circa km. Dit betreft zowel binnenlands als buitenlands verkeer. De emissiefactor voor intercity s bedraagt 55 gram/reizigerskilometer. Vliegverkeer In 2013 zijn door de medewerkers van Universiteit Leiden vliegbewegingen uitgevoerd. In totaal zijn de vliegbewegingen opgesplitst in de volgende categorieën: Vliegverkeer Reizigerskilometers Emissiefactor Emissie 2013 gram/km ton CO2 km vliegen regionaal <700 km km vliegen EU >700 < km vliegen mondiaal > Totaal Tabel 2-8: Emissie van zakelijk vliegverkeer. 2.8 Woon-werkverkeer Het woonwerkverkeer is onderzocht door DTV consultants en vastgesteld op kg CO2 in Emissies van derde partijen Naast de eigen emissies zijn er ook emissies opgetreden die het gevolg zijn van activiteiten van Universiteit Leiden. Een voorbeeld is de emissie van de nieuwbouw van een universiteitspand gedurende dit jaar. De emissies van derde partijen zijn hieronder samengevat: Elektriciteit kwh in 2013 ABC Bouwaansluiting Beta Campus DUWO KPN ROC (LMUY Tr 4) Totaal Aardgas m 3 in 2013 Bouwaansluiting Beta Campus Totaal Tabel 2-9: Energieverbruiken van derde partijen. Pagina 9

10 3 RESULTATEN 3.1 Resultaat Resultaten op hoofdlijn In 2013 bedroeg de emissie van de Universiteit ongeveer 23,5 Kt CO2. In de figuren hieronder is een overzicht te zien van de bijdragen van de verschillende categorieën. Onderdeel Emissie Elektriciteit kg CO2/jaar Warmte kg CO2/jaar Drinkwater kg CO2/jaar Koudemiddelen kg CO2/jaar Woonwerk verkeer kg CO2/jaar Zakelijk vervoer kg CO2/jaar Afvalproductie kg CO2/jaar Derden kg CO2/jaar TOTAAL kg CO2/jaar Figuur 3-1: CO2 emissies Universiteit Leiden De resultaten van de footprint zijn hieronder gevisualiseerd. Bijdrage van de categoriën Afvalproductie 1% Derden 2% Zakelijk vervoer 14% Elektriciteit 3% Woonwerk verkeer 23% Warmte 54% Koudemiddelen 3% Drinkwater 0% Figuur 3-2: Emissies Universiteit Leiden Zoals te zien in onderstaande figuur wordt de meerderheid van deze emissie veroorzaakt door het gebruik van warmte (54%;12,8 kton). Naast stadswarmte maakt aardgas hier met 12,7 ton het grootste deel van uit. Het woon-werkverkeer is de tweede post (22%; 5,3 kton). Pagina 10

11 Het is opvallend dat de emissie door het gebruik van elektriciteit zo laag is. Dit is echter te verklaren door het gebruik van duurzame bronnen (waterkracht). Indien gebruik zou zijn gemaakt van conventionele bronnen, zou het aandeel elektriciteit zijn uitkomen op 19,4 kton i.p.v. 0,6 kton. Resultaten per scope In figuur 3-3 zijn de resultaten per scope weergegeven: Verdeling over de scopes Scope 3 40% Scope 1 57% Scope 2 3% Figuur 3-3: Resultaten per scope. Als de resultaten worden weergegeven per scope, blijkt dat 57% van de emissies zich in scope 1 bevinden. Dit zijn de directe emissies. In scope 1 heeft aardgas, met respectievelijk 94% het grootste aandeel. Overige bijdragen komen van koudemiddelen (4%), warmtelevering (1%), zakelijk autoverkeer (<1%) en water (<1%). Scope 2 heeft vanwege het gebruik van groene stroom een zeer beperkt aandeel in de emissies, en komt uit op slechts 3% van het totaal. Elektriciteitsgebruik is de enige categorie in de ze scope. Scope 3, waarin de indirecte emissies worden opgesomd, is verantwoordelijk voor de overige 40% van de emissie. Woonwerkverkeer en intercontinentaal vliegverkeer zijn hierin de grootste posten, met respectievelijk 57% en 29%. Overige mobiliteit, derde partijen en afvalverwerking zijn de overige posten, met respectievelijk 6%, 6% en 2%. Pagina 11

12 Kentallen In de tabel hieronder zijn de resultaten van de footprint weergegeven als kental. Hiermee kan de emissie eenvoudig worden vergeleken met een andere footprint of een ander jaar. Emissies per kental Populatie 2013 CO 2 emissie Kg./jr./eenheid Studenten. gemiddeld per jaar Medewerkers: FTEs: Figuur 3-4: Emissies Universiteit Leiden 2013 uitgedrukt als kental. 3.2 Aanbevelingen Uit de huidige footprint blijkt dat het gebruik van aardgas de grootste invloed heeft op de CO2 emissie. Door energiebesparende projecten te focussen op ruimteverwarming kan dit worden gereduceerd. Het wordt geadviseerd om de informatievoorziening ten aanzien van de footprint de komende jaren te standaardiseren en op de huidige manier door te zetten. Op deze manier kan een duidelijk inzicht worden verkregen in de huidige trend en kan een strategie worden bepaald om de bijbehorende emissie te verlagen. Pagina 12

13 BIJLAGE 1: INVOERGEGEVENS EN EMISSIEFACTOREN 2013 In onderstaande tabel zijn de invoergegevens en emissiefactoren nogmaals opgesomd. Emissie categorie Emissieactiviteit Scope 1 Scope 2 Scope 3 kg CO2-eq % aandeel Factor Warmte Aardgas ,0% 1,825 Aardgas Warmte Warmtelevering overig ,6% 20,00 Warmtelevering AVI Water en afvalwater Water ,1% 0,298 Drinkwater Elektriciteit Water ,6% 0,015 Groen - Waterkracht Koudemiddel R ,5% Koudemiddel - R22 Koudemiddel R404a ,1% Koudemiddel - R404a Koudemiddel R ,9% Koudemiddel - R507 Koudemiddel R407c ,5% Koudemiddel - R407c Koudemiddel R410a ,5% Koudemiddel - R410a Koudemiddel R134a ,0% Koudemiddel - R134a Zakelijk vervoer Vliegtuig - regionaal < 700 km ,3% 0,270 Vliegtuig - regionaal < 700 km Zakelijk vervoer Vliegtuig - europa km ,7% 0,200 Vliegtuig - europa km Zakelijk vervoer Vliegtuig - mondiaal > km ,6% 0,135 Vliegtuig - mondiaal > km Zakelijk vervoer Lease-auto's ,0% 0,255 Minibus max 9 personen benzine Zakelijk vervoer km auto (benzine) ,1% 0,215 Auto Benzine: gemiddeld Zakelijk vervoer km auto (diesel) ,1% 0,205 Auto Diesel: gemiddeld Zakelijk vervoer km auto (hybride) 0 0 0,0% 0,225 Hogere klasse hybride Zakelijk vervoer km OV (trein) ,3% 0,055 Intercity Zakelijk vervoer km OV (bus) 0 0 0,0% 0,120 Stadsbus Woonwerk verkeer Woon-werkverkeer ,6% n.v.t. Aangeleverde data in [kg CO2] Afval kg papier/karton ,0% 1,208 Standaard (houtvrij) papier Afval kg glas ,0% 0,840 Glas, gesorteerd Elektra derden ,0% 0,455 Grijs, conventioneel Aardgas derden ,0% 1,825 Aardgas Totaal ,0% Tabel B1: emissiefactoren en invoergegevens. De emissiefactoren zijn afkomstig van de gezamenlijke lijst van emissiefactoren die is vastgesteld door Stimular, SKAO en Connekt. Deze lijst wordt gezien als de standaard voor emissieberekeningen in Nederland. Pagina 13