WARMTENETTEN BIEDEN GROTE KANSEN VOOR VERDUURZAMING
|
|
- Merel Brouwer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 thema:?????????????? verwarming WARMTENETTEN BIEDEN GROTE KANSEN VOOR VERDUURZAMING Willen we in Nederland de bestaande woningbouw duurzaam verwarmen dan lijkt de inzet van warmtenetten met daaraan gekoppeld collectieve installaties een slimme en betaalbare oplossing. Het pleidooi van Peter Heijboer (DWA) om hierop in te zetten, maakte nogal wat kritiek los. Logisch. Warmtenetten hebben nu eenmaal een slecht imago. Maar vooral voor de stedelijke hoogbouw bieden warmtenetten grote kansen voor verduurzaming. Tekst: Mari van Lieshout, fotografie: industrie Het heeft er alle schijn van dat ook de komende decennia de Nederlandse woningvoorraad nog voor veruit het grootste deel gewoon wordt verwarmd met gasketels. Ambitieuze verduurzamingsprogramma s als Stroomversnelling ten spijt, de ketelfabrikanten hoeven zich geen zorgen te maken dat ze hun producten in de bestaande voorraad niet meer kunnen slijten. Corporaties zijn op grote schaal bezig hun collectieve verwarmingsinstallaties te ontmantelen en plaatsen individuele gasketels in de woningen. Eenvoudig te realiseren, over een korte termijn gerekend goedkoper, maar zeker niet duurzamer. En het zal Nederland opnieuw weer vele jaren van aardgas afhankelijk maken. De grote ombouwslag naar verketelen die momenteel gaande is, wordt door verschillende adviseurs opgemerkt. Een van hen is Marcel Klootwijk van Energie Totaal Projecten. In appartementencomplexen is het veel slimmer gebruik te maken van een collectieve warmtevoorziening en daar de juiste techniek aan te hangen. Dat kunnen systemen zijn die gebruik maken van restwarmte, stookinstallaties op duurzame biomassa, maar ook speciale lucht/water-warmtepompen met een hoog rendement. Dit is niet alleen duurzamer, maar heeft ook als voordeel dat het eenvoudiger wordt om in de toekomst steeds verbeterde technieken toe te passen. Een centraal systeem hoeft maar één keer te worden aangepast in tegenstelling tot individuele toestellen in afzonderlijke appartementen. Alleen al vanuit dit oogpunt is het onverstandig, dat corporaties in blijven zetten op gasketels en zelfs collectieve installaties opdoeken om die te vervangen door individuele toestellen. En dat terwijl we tegen 2030 waarschijnlijk het aardgas duur moeten gaan importeren. 16 VV+ september 2015
2 Leidingen voor warmtetransport van avr Rozenburg naar Rotterdam centrum (foto: Gert Jan ter Haar, Lievense). Ook vanuit praktisch oogpunt acht Klootwijk de massale voorliefde voor de gas cv-ketel onverstandig. Nederland moet een enorme verduurzamingsslag maken. Als wij de Europese afspraken op het gebied van een volledig energieneutrale gebouwde omgeving in 2050 waar willen maken, zullen we alle zeilen bij moeten zetten. Collectieve systemen zijn hierbij onmisbaar, vooral in dichtbevolkte stedelijke gebieden waar individuele installatie vaak te veel hinder veroorzaken. Voor grondgebonden woningen ligt volgens Klootwijk de toepassing van individuele lucht/water-warmtepompen het meest voor de hand. Nadeel is volgens hem dat de cop s van de standaard lucht/water-warmtepompen nog vrij laag zijn. Dat moet veel beter en dat kan ook beter. Zo hebben wij voor gebouwen machines ontwikkeld met een 30 tot 50 procent hoger rendement dan standaard lucht-waterwarmtepompen. In de grootschalige toepassing van bodemgebonden warmtepompsystemen voor individuele woningen gelooft Klootwijk niet. Want wie zit er nou te springen om die De kunstmestfabriek Yara in Sluiskil heeft een overschot aan warmte en aan CO 2. Het bedrijf WarmCO2 levert warmte en CO 2 aan een glastuinbouwgebied. VV+ september
3 thema: verwarming grote en gecompliceerde toestellen waarvoor ook nog dure bodemlussen moeten worden geboord? Die extra complexiteit blijkt een drempel te zijn die leidt tot meer organisatie en hogere kosten. Daarom is de gasketel ook zo n succes geworden. Het is een lekker eenvoudig toestelletje; het wordt opgehangen en klaar. Betaalbaar Dan is er uiteraard nog het banale argument van de prijs. Alles is te verduurzamen, maar het moet ook betaalbaar zijn. Verduurzaming van het corporatiebezit zou moeten leiden tot verlaging van woonlasten, geeft Peter Heijboer van dwa aan. In de sociale woningbouw staan bewoners financieel al zwaar onder druk. En dan is de keuze voor koppeling van woningen aan een warmtenet helemaal niet zo n onlogische keuze. De opgewekte warmte is bij kleinschalige projecten per opgewekte GJ vrijwel altijd duurder dan de warmte die door een warmtenet wordt geleverd. Wanneer gebruik wordt gemaakt van een geothermiebron of restwarmte uit de industrie dan kan dat bijna voor de helft van de kosten. Een voorwaarde daarbij is wel de aanwezigheid van voldoende afnemers die dicht bij elkaar zijn gelegen. Dat vereist veel overleg, een verregaande bereidheid tot samenwerken en vaak ook een lange adem. De combinatie kleinschalig en duurzaam is doorgaans prijziger. Maar soms nog aantrekkelijk genoeg voor drie à vierhonderd woningen die zijn aangesloten op een warmtenet dat warmte levert die is opgewekt met een bioketel. Wanneer een bioketel onder de sde-regeling valt, kan het nog vrij scherp. Stichting Warmtenetwerk stelt dat de laatste jaren uit verschillende studies blijkt dat overall in 2020 een besparing van 200 PJ mogelijk is bij een duurzame invulling van warmte. Maar dan moet er wel wat gebeuren. Wko Welke opties zijn er? Wko is duurzaam, maar vereist grote investeringen. Algemeen wordt aangenomen dat wko in Nederland een enorme groei gaat doormaken. Klootwijk heeft daar sterke twijfels over. Wko is een mooie techniek, maar ook bewerkelijk in de zin dat er veel specialistische kennis voor nodig is en het gebouw groot genoeg moet zijn om het beoogde rendement te halen. Een gebouw met een vloeroppervlakte van m 2 kan eigenlijk al niet uit, maar de afgelopen jaren hebben veel van die kleinere utiliteitsgebouwen een wko gekregen. Wko is er vaak bij de haren bijgesleept als de energie-efficiënte oplossing, ook in wooncomplexen. Wko moet het hebben van koudelevering en de koudevraag bij wooncomplexen is minimaal. Een toekomstperspectief voor wko is er volgens Klootwijk wel bij koude- of warmtenetten waaraan meerdere gebouwen zijn gekoppeld. En zo n concept zou ook heel goed kunnen voor de woningbouw. Het valt niet te ontkennen dat de cop s van warmtepomptechnologie ver achterblijven in vergelijking met de prestaties die met geothermie kunnen worden bereikt. Geothermie draait met cop s van 15 tot 20. Om echt slagen te maken met verduurzaming, dan zal meer dan nu het geval is op het gebruik van restwarmte, geothermie of biocentrales moeten worden ingezet. Gemeenten als Arnhem, Een enorm buffervat voor warmtenetten Ecovat is een groot ondergronds buffervat voor warm water. Het vat kan worden gevuld met warm water geoogst met zonne-energie of met restwarmte uit bijvoorbeeld de glastuinbouw. Het gepatenteerde energieopslagsysteem komt uit de koker van Aris de Groot, ontwikkelaar van duurzaam vastgoed in Uden. Het systeem is gebaseerd op een vat-in-vat principe. In de betonnen (dubbelwandige) wanddelen zijn leidingen opgenomen voor de energie-uitwisseling. De onderscheidende segmenten in het vat kunnen op verschillende temperaturen worden geladen en ontladen. Het vat maakt gebruik van de natuurlijke gelaagdheid van water. Deze zogeheten stratificatie ontstaat doordat warmer water lichter van gewicht is en daardoor opstijgt. De verschillende temperatuurlagen mengen zich daarbij niet. Bestaande systemen voor thermische opslag gebruiken energie om het water in en uit het vat te verpompen, maar dat verstoort de gelaagdheid. Bij het Ecovat-principe wordt geen water uit het vat gepompt. Het water blijft op zijn plek, maar de energie in het vat wordt uitgewisseld via het slangenstelsel dat zich bevindt tussen het binnen- en buitenvat. De warmte-uitwisseling gebeurt op een manier die de natuurlijke stratificatie niet verstoort. Voor beheerders van warmtenetten biedt het opslagsysteem leveringszekerheid op die momenten dat anders conventionele warmte aan het net zou moeten worden toegevoegd om aan de warmtevraag te voldoen. Het systeem kan dicht bij de gebruikers onzichtbaar in de bodem worden aangebracht. Volgens berekeningen levert een vat met een inhoud van m 3 een jaar lang warmte voor 200 tot 300 woningen, afhankelijk van de isolatiegraad van de woningen. Ecovat bevindt zich nog in de ontwikkelfase. Momenteel wordt de laatste hand gelegd aan de proefopstelling in Uden die tevens als Living Lab zal functioneren. Het prototype bestaat uit een m 3 groot vat onder de grond dat aan de binnenklimaatinstallatie van een kantoorpand is gekoppeld. Het vat wordt gevuld met heet water afkomstig van twee warmtepompen. Deze pompen draaien op stroom opgewekt door pv-panelen. 18 VV+ september 2015
4 Gestuurde boring in Amsterdam-Noord met warmteleiding 150 mm op zes meter hoge haspel. Dankzij de aanleg van een warmtetransportleiding met een lengte van meer dan 5 km kan de afvalenergiecentrale van Twence in Hengelo warmte leveren aan het warmtenet van Essent in Enschede. Ede, Groningen en Rotterdam zetten wat dat betreft flinke stappen. All electric Warmtenetten dus. Maar gemeenten en vastgoedontwikkelaars denken bij nieuwbouw vooral aan all electric. Erg duurzaam als die elektriciteit tenminste duurzaam wordt geproduceerd, zegt Heijboer. Maar ook tamelijk kostbaar. We hebben het laatst nog eens uitgerekend voor een gemeente en dan blijkt dat ook met de huidige epc-eis het nog steeds aantrekkelijk kan zijn om ook in nieuwbouw meer kansen te geven aan duurzame warmtenetten. Heijboer kreeg met zijn publicatie afgelopen zomer in de nieuwsbrief Duurzaam Gebouwd de nodige kritiek over zich heen naar aanleiding van zijn pleidooi om in de bestaande Het Ecovat-prototype bestaat uit een m 3 groot vat onder de grond dat aan de binnenklimaatinstallatie van een kantoorpand is gekoppeld. bebouwde omgeving meer in te zetten op warmtenetten. Hij snapt de weerstand. Het is kritiek die vooral voortkomt uit het slechte imago. Er wordt snel gedacht aan klassieke stadsverwarming, geëxploiteerd door een monopolist waarbij de exploitant binnen de mogelijkheden van de warmtewet de maximale tarieven opzoekt. De consument heeft verder geen keuzemogelijkheden. Ik noem dat gedwongen winkelnering. Mensen ervaren dat zo en dat vertroebelt een objectief beeld. Toch zal er iets moeten gebeuren want in dichtbebouwd stedelijk gebied kan je met all electric -concepten niet goed uit de voeten. Het ontbreekt simpelweg aan voldoende dakoppervlakte om zonnepanelen te plaatsen voor duurzame opwekking van elektriciteit. Dat verklaart ook waarom veel corporaties kiezen voor het ombouwen van collectieve verwarmingssystemen naar individuele gasketeltjes. Heijboer vindt dat een gemiste kans. Bestuurders van corporaties zouden hun vastgoedportefeuille moeten beheren met een scope van veertig of vijftig jaar. Door te kiezen voor individuele ketels worden bewoners voor lange tijd aan aardgas gekoppeld; een niet duurzame energieoptie die bovendien onvoorspelbare prijsstijgingen in de toekomst met zich meebrengt. Flats met voorzieningen als blokverwarming worden teruggezet in de tijd. En het kan wel degelijk duurzaam, benadrukt hij. Case-studie dwa heeft een case-studie uitgevoerd voor een bestaande galerijflat met acht bouwlagen. Daarin worden verschillende duurzaamheidsopties met elkaar vergeleken. Variant 1 is de situatie waarbij collectieve blokverwarming en geisers voor tapwaterverwarming zijn toegepast. Variant 2 is de optie met individuele ketels. Bij de varianten 3 tot en met 5 is er een aansluiting op een duurzaam warmtenet. Met een knipoog naar het programma Stroomversnelling wordt gesproken over de Warmteversnelling. De resultaten van de warmteversnelling bij uiteenlopende maten van vraagbeperking zijn vergeleken met een all-electric aanpak overeenkomstig het Energiesprongprogramma. In variant 3 is alleen de gasketel vervangen door een VV+ september
5 thema: verwarming referentie gas warmteversnelling energiesprong variant energie-index blokverwarming en geisers individuele ketels warmtenet (bij geiser- en ketelvervanging) optimale vraag + warmtenet maximale vraagbeperking + warmtenet maximale vraagbeperking + warmtepomp (all electric) alleen casco 2,05 (D) 1,54 (C) 1,26 (B) 1,03 (A) 0,87 (A) 0,0 (A ++ ) casco + warmtenet n.v.t. n.v.t. 0,77 (A + ) 0,0 (A ++ ) 0,0 (A ++ ) n.v.t. benodigde pv-oppervlak per woning Voor EI = 0 * m 3 18 m 3 23 m 3 Voor NoM * m 3 28 m 3 40 m 3 rentabiliteit gehele energieconcept bij EI = 0 (irr 30 jaar) maatschappelijke kostenbenadering * bij eor = ,6 % 8,8 % 4,1 % 1,8 % Tabel 1. Vergelijking van de verschillende duurzaamheidsopties op basis van een case-studie uitgevoerd voor een bestaande galerijflat met acht bouwlagen (bron: dwa). warmte net. Variant 4 combineert het warmtenet met toepassing van rendabele besparingsmaatregelen in de woning. De varianten 5 en 6 gaan beide uit van vergaande besparingsmaatregelen die alleen acceptabel zijn bij een ingrijpende woningverbetering. De varianten 4 tot en met 6 zijn aangevuld met pv-panelen, zodat een energie-index van 0 kan worden behaald. De case-studie gaat uit van een duurzaam warmtenet met een eop (equivalent opwek rendement) van 2,0. Maatschappelijke kostenbenadering Voor een objectieve vergelijking is de rentabiliteit van de varianten bepaald conform de maatschappelijke kostenbenadering. Daarbij is het financiële rendement van de hele keten bepaald zonder op voorhand vast te leggen welke partij de investering en exploitatie ter hand neemt. De jaarlijkse kostenbesparing is ten opzichte van variant 1 genomen. Verondersteld is dat de corporatie een deel van de investering dekt uit de cashflow die beschikbaar is voor levensduurverlenging van de woning zonder dat dit moet worden terugverdiend uit energiebesparing. Uit de case-studie blijkt dat varianten 3 en 4 met warmte een commercieel acceptabel financieel rendement opleveren (mits de schaalgrootte voldoende is). Als vervolgstap kan dit voordeel worden verdeeld over de bewoners, corporatie, VvE s en energieleverancier. De varianten 5 en 6 hebben een te laag rendement. Dit is te verklaren uit het feit dat bij de investeringskosten voor het vergaande bouwkundige pakket met besparingsmaatregelen is uitgegaan van de actuele kostprijs voor renovaties. Het Energiesprongprogramma anticipeert op kostprijsverlaging door schaalvoordeel en prefabricage waardoor het rendement voor deze varianten naar een gunstiger niveau stijgt. Zowel variant 5 als 6 gaan hiervan profiteren. Heijboer erkent dat een warmtenet niet altijd synoniem staat voor duurzaam. Zeker niet wanneer de warmte wordt opgewekt door een steg- of kolencentrale. Het is uiteraard wel zaak dat de warmte voor het warmtenet duurzaam wordt opgewekt, bijvoorbeeld met biomassa of geothermie. Er zijn echt mooie concepten mogelijk met gebruikmaking van lokale restwarmtebronnen en misschien wel zonnewarmte met warmteopslag. Het concept van Ecovat (zie kader) is bijvoorbeeld erg hoopvol. Bij die beslissingen ligt volgens Heijboer ook een verantwoordelijkheid bij de gemeente om collectieve warmte te stimuleren. Een gemeente hoort daar volgens hem als vanzelfsprekend eisen aan te stellen. Want met warmtenetten kan dezelfde CO 2 -reductie worden bereikt als met all electric -concepten in combinatie met pv-panelen Onmisbaar Ik ben ervan overtuigd dat warmtenetten in het bestaande stedelijk gebied onmisbaar zijn om substantieel voortgang te boeken wat betreft verduurzaming. Voor- en tegenstanders bestormen elkaar nu vanuit vooringenomen standpunten, maar het is buitengewoon onverstandig om vervolgens maar de hele technologie van warmtenetten aan de kant te zetten. Nul-op-de-meter is een mooi programma, maar het is een illusie dat we de komende 10 tot 20 jaar bij 7 miljoen woningen inderdaad die energiesprong kunnen maken. Het concept is goed toepasbaar wanneer een woning aan een levensduurverlengende renovatie toe is, wanneer een flat uit de jaren zestig ingrijpend wordt aangepakt zodat die weer veertig jaar meekan. Want dan is er ook budget voor gereserveerd. Maar voor woningen die tien of vijftien jaar geleden nog zijn na-geïsoleerd, waarin dubbelglas is geplaatst en de installatietechniek is vervangen, is dat budget er niet. Die energiebesparende maatregelen hebben zich nog niet terug verdiend; dus waar haal je het geld vandaan? << 20 VV+ september 2015
Bestaande bouw verduurzamen met warmte. 1 oktober 2015 Peter Heijboer
Bestaande bouw verduurzamen met warmte 1 oktober 2015 Peter Heijboer Onderwerpen 1. Routes voor verduurzamen bestaande bouw Kenmerken Nul-op-de-meter concept (Energiesprong) Case studie galerijflat 2.
Nadere informatieDe warmtemarkt van morgen: rol van gas, elektriciteit en warmtedistributie bij verwarming van woningen.
De warmtemarkt van morgen: rol van gas, elektriciteit en warmtedistributie bij verwarming van woningen. Inhoud De warmtemarkt Warmtevraag woningen Warmtemarkt voor woningen Gasdistributie en CV ketel Elektriciteitsdistributie
Nadere informatieWarmtenetten: hoe en waarom? Wim Mans 18 april 2018 Arnhem
Warmtenetten: hoe en waarom? Wim Mans 18 april 2018 Arnhem Warmte is belangrijker dan elektriciteit Het is afgelopen met aardgas! Bestaansrecht van warmtenetten collectieve warmtebronnen: Duurzamer en/of
Nadere informatieBeleid dat warmte uitstraalt. Van warmteopties voor klimaatverbetering naar klimaatverbetering voor warmteopties
Beleid dat warmte uitstraalt Van warmteopties voor klimaatverbetering naar klimaatverbetering voor warmteopties Doelen rijksoverheid voor 2020 Tempo energiebesparing 2 % per jaar Aandeel duurzaam in totale
Nadere informatieStand van zaken Stadswarmte in Utrecht
Stand van zaken Stadswarmte in Utrecht Stan de Ranitz Jaarbijeenkomst Warmtenetwerk 12 mei 2016 Inhoud presentatie 1. Stadswarmte Utrecht 2. Het equivalent opwek rendement (EOR) in Utrecht 3. Verdere verduurzaming
Nadere informatieWarmte Nieuwegein Raads Informatie Avond
Warmte Nieuwegein Raads Informatie Avond Frank Kersloot & Alex Kaat 21 april 2016 Inhoud presentatie 1. Stadswarmte in Nieuwegein 2. Het equivalent opwek rendement (EOR) 3. Tarieven voor klanten 4. Afsluitkosten
Nadere informatieKansenstudie Aardgasloos Purmerend
Kansenstudie Aardgasloos Purmerend 6 december 2016 Friso Waagmeester Peter Heijboer Transitie naar aardgasloos 1. Aanleiding en achtergronden 2. De Opgave van Purmerend 3. Scenario-analyses 4. Conclusies
Nadere informatieDuurzame warmtenetten
Duurzame warmtenetten Groene Huisvesters 22 juni 2017 Jeroen Roos Inhoud 1. Opzet warmtenet 2. Soorten en maten 3. Duurzaamheid 4. Specifiek: een bron: geothermie een concept: Nul-op-de-Meter/-Rekening
Nadere informatieDuurzaam warmtenet in Ede
Duurzaam warmtenet in Ede Octobre 2011 ) Direction Marketing Corporate 1 Wie zijn wij? Octobre 2011 ) Direction Marketing Corporate Structuur MPD Holding BV 80% 20% Breeveld Holding BV MPD Holding Nieuwe
Nadere informatieLocal Energy Solutions
24 mei 2011 Warmtelevering vanuit energiefabriek Apeldoorn Ontwikkeling van energie voor eigen gebruik naar externe levering aanleiding samenwerking warmteleiding Zuidbroek extra energie uit slachtafval
Nadere informatieWarmte(levering) van de toekomst. Jeroen Roos (BuildDesk, business unit Gebiedsontwikkeling) Jeroen Roos Utrecht, 21 september 2010
Warmte(levering) van de toekomst (BuildDesk, business unit Gebiedsontwikkeling) Ontwikkelingen nieuwbouw met effect op warmtevraag 2 Regelgeving: stapsgewijze EPC-verlaging (-> 0,6 -> 0,4 -> energieneutraal)
Nadere informatieKansen voor warmtenetten in Noord-Holland
Kansen voor warmtenetten in Noord-Holland Parallelsessie Ambtelijk Café 2013 Roelof Potters (Alliander) en Eloi Burdorf (SDE) Agenda Welkom en introductie Presentatie: Aanpak verduurzaming gebouwde omgeving
Nadere informatieBENG en NTA. Stand van zaken
BENG en NTA Stand van zaken Ir. Harm Valk Nieman Groep ZEN-Platformbijeenkomst 20 juni 2017 BENG, maar ook ZEN! Integraal benaderen comfort gebruik energie Werkgroep BENG Nieuwe projecten BENG vanaf het
Nadere informatieEEN DUURZAME ENERGIEVOORZIENING VOOR IEDEREEN
A SUSTAINABLE ENERGY SUPPLY FOR EVERYONE A SUSTAINABLE ENERGY SUPPLY FOR EVERYONE o o o o Portaal (6x) Bo-Ex Stanleylaan Bo-Ex Livingstonelaan Isolatie Geen Wel Wel Glas enkel Dubbel Dubbel
Nadere informatieEfficiEncy Duurzaam. EnErgiEbEsparing. Warmte en koude. KEnnis industrie. energie financiering. instrumenten. GebouwDe omgeving
Warmte en koude Kennis, advies, instrumenten en financiële steun EfficiEncy Duurzaam GebouwDe omgeving energie financiering KEnnis industrie instrumenten EnErgiEbEsparing De Nederlandse overheid streeft
Nadere informatieToelichting Instrument 5. Onderdeel Toolbox voor energie in duurzame gebiedsontwikkeling
Toelichting Instrument 5 Onderdeel Toolbox voor energie in duurzame gebiedsontwikkeling Instrument 5, Concepten voor energieneutrale wijken De gehanteerde definitie voor energieneutraal is als volgt: Een
Nadere informatieEnergievoorziening nieuwbouw. Hans van Wolferen 24 november Wageningen
Energievoorziening nieuwbouw Hans van Wolferen 24 november 2016 - Wageningen Van Wolferen Research Ervaring Verwarming, warmtapwater, koeling Rapporteur EPG en EMG (NEN 7120 / 7125) Betrokken bij CEN normen
Nadere informatieTechnieken en financiering van de aardgasvrijoplossingen
Nieuwbouw is relatief eenvoudig aardgasvrij te realiseren. Er zijn grofweg twee alternatieven: - Verzwaard elektriciteitsnet met een lucht- of bodemwarmtepomp in de woning (all electric) - collectieve
Nadere informatieDUURZAME OPLOSSINGEN VOOR DE WARMTEVRAAG
DUURZAME OPLOSSINGEN VOOR DE WARMTEVRAAG Introductie Jon van Diepen Register Energie Adviseur (rea) Afgestudeerd in Business of Energy Systems (TopTech/TU Delft) Achtergrond: ICT / Financieel Analist Interessegebied:
Nadere informatieHoe komen we van het aardgas af? Bezinningsgroep Energie Frans Rooijers 9 januari 2017
Hoe komen we van het aardgas af? Bezinningsgroep Energie Frans Rooijers 9 januari 2017 CE Delft - Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 - Energie, transport en grondstoffen - Economische, technische
Nadere informatieDuurzaamheidsonderzoek en subsidiescan Combibad De Vliet te Leiden. 11 februari 2016
Duurzaamheidsonderzoek en subsidiescan Combibad De Vliet te Leiden 11 februari 2016 1 Managementsamenvatting Inleiding De gemeente Leiden heeft in haar duurzaamheidsambitie doelen gesteld voor de korte
Nadere informatieRaadsinformatieavond... Warmte in Utrecht. Stan de Ranitz en Ilse van den Breemer. Utrecht 10 maart 2016
Raadsinformatieavond Warmte in Utrecht Stan de Ranitz en Ilse van den Breemer Utrecht 10 maart 2016 Onderwerpen Stadsverwarming in de regio Utrecht stand van zaken en toekomst verduurzaming; Duurzaamheid
Nadere informatieACHTERGROND FORUM 10.12.15
Bij de Strokkur geiser in het zuidwesten van IJsland komt aardwarmte aan het oppervlak. Zo n geiser is er in Nederland niet, maar aardwarmte wel 26 waar blijft een landelijk netwerk? Deze energie kunnen
Nadere informatieRobur 11.500,-- GASABSORPTIEWARMTEPOMPEN MET GAS VOOR HET HOOGSTE RENDEMENT. Nu nog sneller terugverdiend door subsidie tot.
Robur MET GAS VOOR HET HOOGSTE RENDEMENT GASABSORPTIEWARMTEPOMPEN Nu nog sneller terugverdiend door subsidie tot 11.500,-- per warmtepomp ASABS ROBUR EEN ENORME ENERGIEBESPARING EN TERUGVERDIENTIJDEN DIE
Nadere informatieBE 2 Installatietechniek Bieschboshal warmtepomp
BE 2 Installatietechniek Bieschboshal warmtepomp Pagina 1 van 7 Joran van Reede MBGOO17B4..-05-2019 Pagina 2 van 7 Inleiding Voor u ligt een verslag over de installatie techniek van de Bieschbos hal. In
Nadere informatieBegrippenlijst Naar groen is goed te doen
Begrippenlijst Naar groen is goed te doen Begrip Trias Energetica Toelichting De drie stappen van de Trias Energetica zijn basisvuistregels bij het duurzaam ontwerpen en verbouwen van gebouwen, ontworpen
Nadere informatieDe waarde van stadswarmte. Hoe komt de prijs tot stand?
De waarde van stadswarmte Hoe komt de prijs tot stand? De waarde van stadswarmte 3 Hoe komt de prijs tot stand? De energierekening is voor vrijwel iedereen een belangrijk onderdeel van de maandelijkse
Nadere informatieWerkgroep Techniek & Innovatie. Aansluiten bestaande bouw op warmtenetten. Maurice Verhulst - Weijers Waalwijk Peter Heijboer DWA DREAM
Werkgroep Techniek & Innovatie Aansluiten bestaande bouw op warmtenetten Maurice Verhulst - Weijers Waalwijk Peter Heijboer DWA DREAM Introductie! Werkgroep Techniek & Innovatie! Doelstellingen werkgroep
Nadere informatieduurzame energievoorziening voor bedrijventerreinen
duurzame energievoorziening voor bedrijventerreinen De toekomst van de energievoorziening Gemeenten, provincies, bedrijven en projectontwikkelaars gaan zich steeds meer richten op duurzame energiedoelstellingen,
Nadere informatieBenedenbuurt gasloos Afweging bronnen en systemen
Benedenbuurt gasloos Afweging bronnen en systemen Harry de Brauw, Marion van Amelrooij, Mirjam Pronk, Barry Meddeler, Maartje Feenstra Doel bijeenkomst Scenario s bepalen voor gasloze verwarming Benedenbuurt:
Nadere informatieLeiden, 13 april 2015. Geacht raadslid van de gemeente Leiden,
Leiden, 13 april 2015 Geacht raadslid van de gemeente Leiden, Onze wijken Stevenshof en Roomburg zijn de twee grootste wijken in Leiden waar woningen zijn aangesloten op stadsverwarming. Uit een persbericht
Nadere informatieGeothermie. traditioneel energiebedrijf?
31 maart 2010 T&A Survey Congres Geothermie Duurzame bron voor een traditioneel energiebedrijf? Hugo Buis Agenda Duurzame visie & ambities Waarom kiest Eneco voor Geothermie? Stand van zaken Markten Pro
Nadere informatieAdvies Ontwerp Levering Installatiepartners Inbedrijfstelling
Advies Ontwerp Levering Installatiepartners Inbedrijfstelling Een warmtepomp genereert op een efficiënte manier warmte om uw huis comfortabel te verwarmen of van warm water te voorzien. Warmtepompen hebben
Nadere informatie2014 GreenPort NHN, All rights reserved. Hier wordt geïnvesteerd in uw toekomst. Dit project is mede
. 2014 GreenPort NHN, All rights reserved GEOTHERMAL OUTLOOK 2015-2017 Ronald den Boogert AGENDA Waarom nu geothermie? Stand van zaken geothermie in Nederland in 2015 2020 Voorbeelden toekomstige innovaties
Nadere informatieDeerns ketenanalyse downstream van een van de twee meeste materiele emissies
Deerns ketenanalyse downstream van een van de twee meeste materiele emissies 2013 Inleiding In het kader van de CO 2 prestatieladder is een ketenanalyse uitgevoerd naar de CO 2 productie door verwarming
Nadere informatieYpenburg 100% duurzame warmte
Ypenburg 100% duurzame warmte Verkenning van de mogelijkheden Rotterdam, 13 november 2018 Edward.pfeiffer@rhdhv.com 06-52 01 86 58 Doelstelling van de verkenning Eneco en de Stichting Hernieuwbare Warmte
Nadere informatieKansen voor warmte. Frans Rooijers Lustrumcongres Stichting Warmtenetwerk, 13-2-2014
Kansen voor warmte Frans Rooijers Lustrumcongres Stichting Warmtenetwerk, 13-2-2014 Centrale boodschap Er is een groot potentieel aan duurzame warmte en warmtebesparing in Nederland beschikbaar. Per situatie
Nadere informatieNotitie totale investeringen warmtetransitie provincie Noord-Holland
Notitie totale investeringen warmtetransitie provincie Noord-Holland Samenvatting De totale investeringsomvang om de woningen en utiliteitsgebouwen in de provincie Noord-Holland in 2050 klimaatneutraal
Nadere informatieBusinesscase voor thermische energie uit water t.b.v. beschermde stadskern Blokzijl 18 april 2019
Businesscase voor thermische energie uit water t.b.v. beschermde stadskern Blokzijl 18 april 2019 BC Thermisch uit oppervlaktewater Blokzijl I. TEO en WKO Algemeen II. Locatie III. Energievraag IV. Energiebesparing
Nadere informatieProgramma: uur: aftrap door Martin de Wolf (raadscommissielid GL) uur: Tony Schoen, energie-adviseur Ovalen Tafel, spreekt over de
Programma: 20.00 uur: aftrap door Martin de Wolf (raadscommissielid GL) 20.05 uur: Tony Schoen, energie-adviseur Ovalen Tafel, spreekt over de mogelijkheden het Tilburgse warmtenet te verduurzamen. 20.25
Nadere informatieDUTCH SMART THERMAL GRID. Het volledige rapport (eindconcept) en de samenvatting kunnen hier worden gedownload
DUTCH SMART THERMAL GRID Het volledige rapport (eindconcept) en de samenvatting kunnen hier worden gedownload NEDERLAND 2016 Strategie voor de verduurzaming van de warmtevoorziening De Nederlandse energievraag
Nadere informatieAlterna(even voor aardgas
Alterna(even voor aardgas Koken en stoken zonder aardgas Energiecafé dea, 16 mei 2017 Rokus Wijbrans, EP4B Het EP4B Team Albert van Dam, albert.vandam@ep4b.nl Marcel van der Maal, marcel.vandermaal@ep4b.nl
Nadere informatieGroen gas. Duurzame energieopwekking. Totaalgebruik 2010: 245 Petajoule (PJ) Welke keuzes en wat levert het op?
Totaalgebruik 2010: 245 Petajoule (PJ) Groen gas Welke keuzes en wat levert het op? Huidig beleid 100 miljoen m 3 groen gas. Opbrengst: 3 PJ. Extra inspanning 200 miljoen m 3 groen gas. Opbrengst: 6 PJ.
Nadere informatiekijk Warmtegids Informatieavond Aa-landen / Holtenbroek 12 maart 2019 Raymond Frank, Energieadviseur Gemeente Zwolle
kijk Warmtegids Informatieavond Aa-landen / Holtenbroek 12 maart 2019 Raymond Frank, Energieadviseur Gemeente Zwolle 13-3-2019 1 Energie(k)! Nederland 2 kijk Landelijk - Gaswinning Groningen sluit in 2030
Nadere informatieDUURZAME WARMTEVOORZIENING
DUURZAME WARMTEVOORZIENING Wijk van de Toekomst Xandra van Lipzig Pauline Tiecken ledenvergadering Zuidoost 20190423 Locatie: wijkcentrum De Stolp, Violierenplein 101. 24/4/19 Inhoud Verzoek om scenario
Nadere informatieDuurzame Energieinfrastructuur en Gebiedsontwikkeling
Duurzame Energieinfrastructuur en Gebiedsontwikkeling 6 maart 2017 ir. A. Schiltmans MCD Meeting Bouwcampus, Grip op de Maas (heel) kort DGO Context van gas naar warmte Welke alternatieven zijn er Grootschalige
Nadere informatieOok de zorg van het aardgas af? Frans Rooijers directeur CE Delft
Ook de zorg van het aardgas af? Frans Rooijers directeur CE Delft CE Delft - Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 - Energie, transport en grondstoffen - Economische, technische en beleidsmatige
Nadere informatieKansrijke WKO concepten
Kansrijke WKO concepten Wilfried Huis in t Veld IF Technology Kansen voor bodemenergie? Beperken van: - emissie broeikasgassen: Verdrag Kyoto, Kopenhagen? - afhankelijkheid van fossiele brandstoffen Hoger
Nadere informatieEarth is calling Twente Aanpak Samen naar Nijverheid aardgasvrij
Earth is calling Twente Aanpak Samen naar Nijverheid aardgasvrij 6 december 2018 The Gallery Enschede Aanpak Samen naar Nijverheid aardgasvrij Proces Warmteplannen Eric Kouters Pioneering Warmteplan wijk
Nadere informatie1 juni 2011 Minisymposium Groen Gas W. Deddens
1 juni 2011 Minisymposium Groen Gas W. Deddens Agenda. Wie is RENDO Duurzaam? Voorbeeld project Toekomst duurzame energie projecten icm groen gas 2 RENDO Duurzaam. Aantal medewerkers : RENDO totaal ca.
Nadere informatieAardgasloos met bodemenergie. Frans Rooijers
Aardgasloos met bodemenergie Frans Rooijers CE Delft - Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 - Energie, transport en grondstoffen - Economische, technische en beleidsmatige expertise - 50 medewerkers
Nadere informatieMeer wooncomfort. en minder energieverbruik door een warmtepomp. voltalimburg.nl/warmtepomp
Meer wooncomfort en minder energieverbruik door een warmtepomp voltalimburg.nl/warmtepomp Tip! Vraag subsidie aan bij de aanschaf van een warmtepomp. Het subsidiebedrag voor een warmtepomp van 5 kw is
Nadere informatieBetere energieprestaties met Nuon Stadswarmte. Kansen voor woningcorporaties, vastgoedeigenaren en projectontwikkelaars
Betere energieprestaties met Nuon Stadswarmte Kansen voor woningcorporaties, vastgoedeigenaren en projectontwikkelaars Betere energieprestaties met stadswarmte Bestaande woningen, nieuwbouwwoningen en
Nadere informatieToekomstbestendige comfortinstallatie in (nieuwbouw)woningen. Een visie van Martijn Bos
Toekomstbestendige comfortinstallatie in (nieuwbouw)woningen Een visie van Martijn Bos Martijn Bos Geb. 1950 Vanaf 1984 werkzaam in de HVAC branche Ecoon opgericht in 2010 In 2015 verhuisd naar Hengelo
Nadere informatieHet kan minder! ing. P. Hameetman
Het kan minder! ing. P. Hameetman manager innovatie BAM Vastgoed bv Inleiding Afbakening: Presentatie is toegespitst op woningbouw Verdieping van technische mogelijkheden 2 Klimaatakkoord Gemeenten en
Nadere informatieWarmte: transitiepad naar een CO2 neutrale wijk
Warmte: transitiepad naar een CO2 neutrale wijk Werksessie Topsector Energie 03/10/2016 Juriaan van Tilburg, Edwin van Vliet Even voorstellen > Juriaan van Tilburg 2016-heden: consultant Ecofys > Future
Nadere informatiePARKSTAD LIMBURG ENERGIE TRANSITIE
1 PARKSTAD LIMBURG ENERGIE TRANSITIE BIJEENKOMST 3 DECEMBER 2015 Programma Duurzaam Landgraaf TON ANCION WETHOUDER GEMEENTE LANDGRAAF RONALD BOUWERS PROJECTLEIDER DUURZAAMHEID WIE ZIJN WIJ? PROJECTTEAM
Nadere informatieGeothemie. Nieuwe kansen voor het warmtenet
Geothemie Nieuwe kansen voor het warmtenet 06 54268181 1 Accelerate energy innovation Drs. Ronald den Boogert Ronald@inimpact.nl By the implementation of innovative technologies and a close cooperation
Nadere informatiezoeken naar een bestuurlijke visie op de energietransitie
zoeken naar een bestuurlijke visie op de energietransitie Seminar All Electric Woningen Institute for Business Research Arnhem, 2 november 2017 Leon Bobbe, directievoorzitter De Key perspectief aanpak
Nadere informatieEnergietransitie. 13 april 2018
1 Welkom! Energietransitie 2 13 april 2018 3 2030 zonder Gronings aardgas 2040 of 2030 een klimaat neutrale stad. 2030 geen aardgas meer uit Groningen. Totaal 250.000 woningen, 30.000 bedrijfs- en nutspanden.
Nadere informatieVerwarm uw woning elektrisch. Creëer met een warmtepomp uw ideale WinWoonSituatie
Verwarm uw woning elektrisch Creëer met een warmtepomp uw ideale WinWoonSituatie Bespaar op energiekosten én het milieu De meeste woningen in Nederland gebruiken een cv-ketel op gas. Hiermee verwarmen
Nadere informatieBesparen met duurzame energie. Unica Ecopower
Besparen met duurzame energie Unica Ecopower Besparen met duurzame energie Dat voor u als eigenaar of beheerder van duurzaam vastgoed de energielevering op duurzame wijze moet geschieden spreekt voor zich.
Nadere informatiePresentatie Pioneering 27 september 2011
Presentatie Pioneering 27 september 2011 1 Contactgegevens Dinkelborgh energie (DBE) Presentatie voor Pioneering Hans Visser (DBE) 06 53 87 86 79 Dinkelborgh Energie Wilhelminastraat 8 7591 TN Denekamp
Nadere informatieWarmtepompen besparen op energie, niet op comfort
WARMTEPOMPTECHNIEK Warmtepompen besparen op energie, niet op comfort Voor verwarming en productie van sanitair warm water in nieuwbouw en renovatie Warmtepomptechniek in nieuwbouwprojecten Nieuw bouwen?
Nadere informatieInspiratiesessie Hybride Warmtepompen in de Sociale Woningbouw
Inspiratiesessie Hybride Warmtepompen in de Sociale Woningbouw Inleiding en techniek Paul Friedel Patrimonium, Groningen 13 maart 2018 Versnellingsprogrammma (hybride) warmtepompen Marktontwikkeling voor
Nadere informatieKansen voor ondiepe geothermie
Kansen voor ondiepe geothermie Ondiepe Geothermie Onttrekken van aardwarmte uit ondiepe formaties Diepte tot circa 1.250 meter Temperatuur 15 tot 45 C Technologie Dieptes (m) Gebruikelijke toepassing WKO
Nadere informatieVoor het hoogste rendement op gas. Gasabsorptiewarmtepompen. Een enorme energiebesparing. terugverdientijden. tot 4 jaar
Robur Voor het hoogste rendement op gas Gasabsorptiewarmtepompen Een enorme energiebesparing terugverdientijden tot 4 jaar GASA Robur Een enorme energiebesparing en terugverdientijden die kunnen WARM teruglopen
Nadere informatieDe opkomst van all-electric woningen
De opkomst van all-electric woningen Institute for Business Research Jan Peters Directeur Asset Management Enexis Inhoud Beeld van de toekomst Veranderend energieverbruik bij huishoudens Impact op toekomstige
Nadere informatieAardgasloze toekomst, waarom? ecn.nl
Aardgasloze toekomst, waarom? Stroomversnelling Energy Up 2018 Casper Tigchelaar Inhoud presentatie 2 belangrijkste redenen voor aardgasvrije gebouwde omgeving Hoe heeft het energiegebruik in huishoudens
Nadere informatieSBRCURnet Bouwlokalen. Samen Nul op de meter, bij woning renovatie. Henk Wegkamp 14-4-2015 vs1.1. 31 maart 2015
1 SBRCURnet Bouwlokalen Samen Nul op de meter, bij woning renovatie Henk Wegkamp 14-4-2015 vs1.1 Wat betekent Nul-op-de-meter? 4 Veel termen in gebruik Energieneutraal Energie-nota-nul EPC = 0 nzeb (nearly
Nadere informatieHoog rendement voor vrijwel elke bestaande situatie. Gasabsorptiewarmtepompen. Logatherm GWPL 35
Hoog rendement voor vrijwel elke bestaande situatie Gasabsorptiewarmtepompen : energie besparen, juist in de bestaande bouw De is de nieuwste schakel op het gebied van intelligente systeemoplossingen voor
Nadere informatieHET VRAAGSTUK WARMTAPWATER BIJ WARMTEPOMPEN
HET VRAAGSTUK WARMTAPWATER BIJ WARMTEPOMPEN Uitdagingen zijn er om te overwinnen. Zo ook als het gaat om warmtapwater in combinatie met een warmtepomp in woningbouw. In de meeste gevallen wordt daarbij
Nadere informatieCollectieve warmte naar lage temperatuur Een verkenning van mogelijkheden en routes Edwin van Vliet
Collectieve warmte naar lage temperatuur Een verkenning van mogelijkheden en routes Edwin van Vliet Introductie & achtergrond Aanleiding Opdrachtgever: TKI Urban Energy & RVO Lage Temperatuur (LT) warmtenetten
Nadere informatieDe 10 meest gestelde vragen over aardgasvrij wonen
De 10 meest gestelde vragen over aardgasvrij wonen 1. Waarom gaan we van het aardgas af? 2 2. Wanneer moet mijn woning aardgasvrij zijn? 2 3. Wat is de rol van de gemeente? 3 4. Hoe kan ik mijn woning
Nadere informatieGroeiplan voor warmte. een initiatief van provincies, gemeenten en sector
Groeiplan voor warmte een initiatief van provincies, gemeenten en sector 27 november 2015 De Provincies Gelderland, Zuid-Holland, Noord-Holland, en Limburg, Metropoolregio Rotterdam Den Haag, de Gemeenten
Nadere informatieEen flat zonder aardgas? Geen sinecure
pagina 1 van 6 We zeggen het maar even voor de zekerheid: printen is alleen toegestaan voor persoonlijk gebruik. Het is niet supersympathiek om dit artikel te verspreiden. Sterker nog: het is verboden.
Nadere informatieDatum 24 januari 2017 Beantwoording Kamervragen over een energieprestatievergoeding in zeer energiezuinige woningen met een gasaansluiting
> Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Directoraat-Generaal Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA
Nadere informatieEnergieverbruiken per sector
Het energieverbruik in Nederland De samenstelling van het energieverbruik De indeling naar gebruikssoort Bron: Ecorys 216 Tussen het primaire energieverbruik en het finale energiegebruik is er een groot
Nadere informatieWAAR MOETEN WE VERSNELLEN?
WAAR MOETEN WE VERSNELLEN? Electriciteit Warmte Vervoeren Producten TOTAAL % EINDVBR Industrie 166 410 557 1133 46% 576 Huizen 80 339 419 17% 419 Gebouwen (diensten) 120 127 247 10% 247 Mobiliteit / transport
Nadere informatiePotentieel warmtelevering. Ontwikkeling van het aantal warmteaansluitingen als functie van de energiebelasting op aardgas
Ø Potentieel warmtelevering Ontwikkeling van het aantal warmteaansluitingen als functie van de energiebelasting op aardgas Potentieel warmtelevering Ontwikkeling van het aantal warmteaansluitingen als
Nadere informatieAgenda. Strategie Cogas en speerpunten. Stadsverwarming Windmolenbroek. Toekomstige ontwikkelingen Cogas op gebied van warmtenetten
Stadsverwarming Windmolenbroek Agenda Strategie Cogas en speerpunten Stadsverwarming Windmolenbroek Toekomstige ontwikkelingen Cogas op gebied van warmtenetten 1 Cogas staat voor verduurzaming Strategie
Nadere informatieOverijssel maakt werk van nieuwe energie!
Overijssel maakt werk van nieuwe energie! U wilt met uw onderneming of woningcorporatie werk maken van nieuwe energie of energiebesparing. Maar u krijgt de financiering niet (volledig) rond via een bancaire
Nadere informatieNieuwe wetgeving koelinstallaties versnelt toepassing warmtepompen
Nieuwe wetgeving koelinstallaties versnelt toepassing warmtepompen Door: Robin Sommers en Erik Deliege, Van Beek DIT IS EEN PUBLICATIE VAN: VAN BEEK INGENIEURS B.V. UTRECHTSESTRAAT 59 6811 LW ARNHEM +31
Nadere informatieInvloed gasloos op grondprijs
Invloed gasloos op grondprijs De grondwaarde van gasloze woningen in vergelijking met woningen op gas NEXT Vastgoed Consultancy B.V. mei 2019 Inhoudsopgave BESTAAND ONDERZOEK... 1 Casus Noordoostpolder:
Nadere informatieNVN 7125 Berekenen energiebesparende gebiedsmaatregelen als onderdeel van de EPC-eis
NVN 7125 Berekenen energiebesparende gebiedsmaatregelen als onderdeel van de EPC-eis 11 oktober 2011 Bert Elkhuizen Cofely Energy Solutions Definities NEN 7120: nieuwe norm voor het bepalen van de energieprestatie
Nadere informatieBijlage I 20111278-07 Investeringen en energielasten Energiesprong woningbouw Maria van Bourgondiëlaan te Eindhoven. 1 Inleiding
Bijlage I 20111278-07 Investeringen en energielasten Energiesprong woningbouw Maria van Bourgondiëlaan te Eindhoven Datum Referentie Behandeld door 13 december 2011 20111278-07 P. Smoor/LSC 1 Inleiding
Nadere informatieGelijkwaardigheidsberekening warmtenet Delft
NOTITIE PROJECT ONDERWERP Gelijkwaardigheidsberekening warmtenet Delft Bepalingsmethode DATUM 20 april 2006 STATUS Definitief 1 Inleiding...2 2 Uitgangspunten...2 3 Bepalingsmethode...2 3.1 Principe...2
Nadere informatieBestaande huizen van het aardgas af? Hans van Wolferen 18 april 2018 KIVI
Bestaande huizen van het aardgas af? Hans van Wolferen 18 april 2018 KIVI Van Wolferen Research Ervaring Verwarming, warmtapwater, koeling Rapporteur EPG en EMG (NEN 7120 / 7125) Betrokken bij CEN normen
Nadere informatieHernieuwbaar energie-aandeel in Vlaamse nieuwbouwprojecten Ontdek de zonnestroomoplossingen van SMA
Hernieuwbaar energie-aandeel in Vlaamse nieuwbouwprojecten Ontdek de zonnestroomoplossingen van SMA Verplicht aandeel hernieuwbare energie in nieuwbouw Vanaf 1 januari 2014 moet elke nieuwe woning, kantoor
Nadere informatieGemeente Ede energieneutraal 2050
De gemeente Ede wil uiterlijk in 2050 energieneutraal zijn. Dit betekent dat we alle energie die in onze gemeente wordt gebruikt op een schone (hernieuwbare) manier willen opwekken. Dat doen we het liefst
Nadere informatieDuurzame. warmte in huis. Tot maar liefst 75% minder CO 2 -uitstoot vergeleken met warmte uit gas. Warmte van HVC comfortabel en duurzaam
Duurzame warmte in huis Tot maar liefst 75% minder CO 2 -uitstoot vergeleken met warmte uit gas Warmte van HVC comfortabel en duurzaam Warmte van HVC: slim, schoon en zorgeloos Een betrouwbare verwarming
Nadere informatieGeothermie in de gebouwde omgeving
Geothermie in de gebouwde omgeving Ans van den Bosch Plv. Directeur Warmte en Ondergrond Programma manager Duurzame Warmte Onderwerpen 1. Klimaatakkoord 2. Geothermie in de gebouwde omgeving 3. Beleid
Nadere informatieShowstoppers & gamechangers Beleid voor gasloze woningen
Showstoppers & gamechangers Beleid voor gasloze woningen Casper Tigchelaar congres all-electric 2-11-2017 Showstoppers en gamechangers Showstoppers 1. Wat is gasloos eigenlijk? 2. Gasloos heeft maatschappelijke
Nadere informatieVermijden van verliezen bij het gebruik van industriële restwarmte
Vermijden van verliezen bij het gebruik van industriële restwarmte Exergie eenvoudig uitgelegd In opdracht van AgentschapNL Divisie NL Energie en Klimaat CCS B.V. Welle 36 7411 CC Deventer The Netherlands
Nadere informatienearly Zero Energy Buildings
nearly Zero Energy Buildings samen op weg naar energieneutraal Jan-Maarten Elias Unica Ecopower Naslag werk in whitepaper www.unica.nl Visie Gebouwen Faciliteren bedrijfsprocessen. Duurzame gebouwen zijn
Nadere informatieThemabijeenkomst Warmtewet
Themabijeenkomst Warmtewet Bas de Zwart Even voorstellen: Adviseur bij IF Technology Adviesbureau op het gebied van hernieuwbare warmte en koude en marktleider advies bodemenergie 60 mensen in Arnhem Beleid
Nadere informatieONRENDABELE TOP. ERGO werkgroep 31 oktober 2018 Casper Tigchelaar Marijke Menkveld
ONRENDABELE TOP ERGO werkgroep 31 oktober 2018 Casper Tigchelaar Marijke Menkveld VRAGEN ERGO WERKGROEP Als er na 2020 extra subsidiebudget komt (bijvoorbeeld uit ODE middelen), aan welke maatregelen zou
Nadere informatieFREE ENERGY NEWSLETTER
FREE ENERGY NEWSLETTER DE ENERGIEBRONNEN VAN DE 21 STE EEUW Nr. 20, 2011 INHOUDSOPGAVE Voorwoord... 2 Het Experiment deel 2... 4 Nieuwe rubriek: Gebruikers Vertellen... 8 Green Ebox MINI... 11 Speciale
Nadere informatie