Jaarverslag Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Transcriptie

1 Verbonden in kwaliteit Jaarverslag 2008 Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

2

3 Verbonden in kwaliteit De Raad van Toezicht stelt onder waardering voor de grote inzet van alle medewerkers vast, dat de HAN een goed jaar achter de rug heeft. De HAN is wederom gegroeid, manifesteert zich nadrukkelijk in haar maatschappelijke omgeving, levert hoge kwaliteit - zo blijkt steeds weer uit de resultaten van accreditering - en doet dat op een solide financiële basis. Natuurlijk zijn er ook punten voor verdere verbetering. Het zijn juist die verbeterpunten die centraal staan in het nieuwe Instellingsplan Een ambitieus plan, waarbij de Raad met tevredenheid vaststelt dat dit plan met betrokkenheid van vele medewerkers tot stand is gekomen. Het kan daarmee op een breed draagvlak in de organisatie rekenen. De Raad ziet de realisatie van de doelstellingen uit het instellingsplan dan ook met vertrouwen tegemoet. De Raad van Toezicht heeft ook in 2008 de HAN nauwlettend gevolgd in haar ontwikkelingen en resultaten. Via de viermaandelijkse managementrapportages is de Raad op adequate wijze door het College van Bestuur hierover geïnformeerd. Naar mening van de Raad van Toezicht legt de HAN met deze managementrapportages en ook met dit jaarverslag open en transparant verantwoording af aan haar omgeving, geheel in lijn met de Branchecode Governance Hogescholen. Het afgelopen jaar stond voor de Raad in het teken van de vernieuwing van de samenstelling van het College van Bestuur. Dat proces is goed verlopen, zonder dat discontinuïteiten opgetreden zijn en waarbij blijvend op voortvarende wijze sturing wordt gegeven aan de HAN. Een woord van waardering vindt de Raad van Toezicht hier dan ook op zijn plaats voor het College van Bestuur. Namens de Raad van Toezicht, H.L.J. Noy, voorzitter (Het volledige verslag van de Raad van Toezicht over 2008 vindt u in het hoofdstuk Organisatie en bestuur op pagina 166)

4 2

5 Voorwoord Onder de titel Verbonden in kwaliteit presenteren wij u met plezier het jaarverslag van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen over Verbonden in kwaliteit, want de kracht van de HAN is onze kwaliteit en onze goede reputatie. Daarmee heeft de HAN zich in de afgelopen jaren nadrukkelijk op de kaart van het hoger onderwijs gezet, met hoge kwaliteit, een sterke groei en een fors toegenomen binding met onze omgeving. Het onderhouden en versterken van deze basiskracht is doelstelling nummer een in ons nieuwe Instellingsplan We gaan de vernieuwingen van de afgelopen jaren verdiepen, bestendigen en verankeren, waarbij strategische samenhang tussen onze kernactiviteiten voorop staat. Kwaliteit, innovatie en synergie zijn de trefwoorden in dit verband. Daarbij streven we naar een betere balans in eenheid en verscheidenheid: we accentueren verschillen in opleidingen, binnen die ene HAN-identiteit. Het nieuwe instellingsplan, dat met brede inbreng vanuit de organisatie in 2008 tot stand is gekomen, vormt de leidraad voor dit jaarverslag. Het verslag geeft u een beeld van ons eerste jaar in het licht van onze nieuwe koers. Open en transparant, op basis van heldere en meetbare resultaatafspraken op vier kernthema s: de kwaliteit van het onderwijs, de HAN als kennispoort, organisatieontwikkeling en operational excellence. We willen hierop graag door u beoordeeld worden. De HAN is het resultaat van mensen die zich samen verantwoordelijk voelen. Zonder de grote inzet, betrokkenheid en loyaliteit van onze medewerkers kan de HAN haar ambities niet waarmaken. Daarom spreken wij onze grote dank uit voor hun bijdrage in Samen werken we verder, vanuit die ene ambitie: tot de beste hogescholen van Nederland behoren, met het beste onderwijs voor onze studenten en in nauwe verbinding met onze omgeving. Het College van Bestuur, Ron Bormans (voorzitter) en Kristel Baele v e r b o n d e n i n K w a l i t e i t

6

7 Organogram Stichting Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Raad van Toezicht College van Bestuur Hogeschool van Arnhem en Nijmegen concerncontrol medezeggenschapsraad Service Bedrijf Faculteit Educatie Faculteit Gezondheid, Gedrag en Maatschappij Faculteit Economie en Management Faculteit Techniek deelraad service bedrijf sensor faculteitsraden Facilitaire Zaken Instituut Pabo Arnhem en Nijmegen Instituut Paramedische Studies Instituut International Business & Communication Instituut Engineering ** Financieel Economische Zaken Instituut voor Leraar en School (ILS) Instituut Verpleegkundige Studies Instituut Bedrijfskunde Instituut Autotechniek Informatie Communicatie Technologie Afdeling Opleidingskunde Instituut Sport en Bewegingsstudies Instituut Financieel Management & Recht Instituut Built Environment Marketing Communicatie en Voorlichting Instituut Sociale Studies Instituut Applied Sciences Personeel en Organisatie Afdeling Mondzorgkunde Informatica Communicatie Academie Service Centrum Onderwijs Lectoraten Lectoraten Lectoraten Lectoraten Studentzaken NDO, Dienstverlening in onderwijsontwikkeling* VDO, Opleidings- en Adviescentrum Expertisecentrum Economie en Management Cursussen, post-hbo- en masteropleidingen * NDO is per 1 januari 2009 gefuseerd met Interstudie BV tot Interstudie NDO BV **Instituut Engineering is per opgesplitst in Instituut Engineering en Instituut Autotechniek. Naast de Stichting Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) bestaat HAN Holding BV. Deze BV bevat onder andere een aantal BV s waarin commerciële activiteiten zijn ondergebracht, zoals Interstudie BV. De Stichting Hogeschool van Arnhem en Nijmegen is de enige aandeelhouder van HAN Holding BV en het College van Bestuur van de HAN is als directeur belast met het bestuur van HAN Holding BV. Voor de samenstelling van de Raad van Toezicht, het College van Bestuur, het management en een overzicht van de opleidingen zie pagina 164. v e r b o n d e n i n K w a l i t e i t

8 Hoofdstuk 1 Verbonden in kwaliteit De Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Het Instellingsplan Hoofdstuk 2 Onderwijskwaliteit Steeds beter onderwijs Studenttevredenheid Studierendement 2.4 Zorg voor studenten 2.5 Kaders voor goed onderwijs Kwaliteit van het onderwijs 2.7 Groei door kwaliteit 8 Hoofdstuk 3 Kennispoort Hét kenniscentrum in de regio 3.2 Marktactactiviteiten 3.3 Lectoraten en onderzoek 3.4 Masteropleidingen Ondernemerschap 3.6 De HAN in de regio 3.7 Bijzondere activiteiten en momenten in Internationalisering 70

9 Inhoudsopgave Hoofdstuk 4 Organisatieontwikkeling De HAN als werkgever De tevredenheid van de medewerkers Goed werkgeverschap Professionalisering en professionele cultuur Besteding decentrale arbeidsvoorwaardenmiddelen Kerngegevens HAN-medewerkers Ontwikkeling rol faculteiten en instituten Duurzaamheid in de HAN 95 Hoofdstuk 5 Operational excellence Optimale afstemming van voorzieningen en processen Kwaliteitsindex tevredenheidsmetingen Het Service Bedrijf van de HAN 109 Hoofdstuk 7 Financiën van de HAN Financieel beleid Financiële prestaties De financiële positie van de HAN Financiering Treasury Deelnemingen Risicobeheersing Accountantsmededeling 151 BIJLAGEN 153 HAN-opleidingen 156 Lectoraten 162 Samenstelling Bestuur en Management 164 Samenstelling Raad van Toezicht 166 Samenstelling medezeggenschapsraad 171 Hoofdstuk 6 Organisatie en bestuur De organisatie van de HAN Bestuur op basis van good governance College van Bestuur Raad van Toezicht Verticale en horizontale verantwoording Medezeggenschap Integraal risicomanagement Publiek-privaat v e r b o n d e n i n K w a l i t e i t

10

11 v e r b o n d e n i n k w a l i t e i t H o o f d s t u k 1 v e r b o n d e n i n K w a l i t e i t

12 Jetty Schaap Faculteitsdirecteur faculteit economie en management

13 Nieuwe docenten op goed niveau Jetty Schaap geeft leiding aan de Faculteit Economie en Management (FEM). Daar volgen zo n studenten een opleiding op het terrein van bedrijfskunde, economie of recht. Door sterke groei zijn er veel nieuwe docenten bijgekomen. Hoe behoud je dan de kwaliteit? Ongelimiteerd brainstormen Schaap: De selectie van personeel is belangrijk. We zoeken daarom actief naar mensen die enthousiast zijn over hun vak, die passen in de dynamiek van onze hogeschool en die bevlogen zijn. Nieuwe docenten moeten breed inzetbaar zijn. Als docent vervul je namelijk verschillende rollen, zoals die van coach, projectbegeleider, loopbaanondersteuner en klassikaal docent. Ook heel belangrijk is het dat mensen zelfstandig zijn. Hoe goed het inwerkprogramma ook is, je zult als docent ook zelf je weg moeten zoeken. Inwerkprogramma Natuurlijk werken we docenten goed in. Elke nieuwe docent zonder onderwijservaring krijgt een half jaar lang een cursus didactiek. Als startende docent krijg je ook een vaste mentor. Dat is een ervaren collega-docent die je wegwijs maakt in het vak en in de organisatie. Alle docenten vallen in een team: een groep docenten die met vergelijkbare vakken en inhoud werken. Ook krijgt iedere medewerker een algemeen introductieprogramma van de HAN en één specifiek voor de FEM. Aan het einde van de eerste lesperiode kunnen nieuwe docenten deelnemen aan een tweedaagse workshop die speciaal voor hen wordt georganiseerd. Daar kunnen ze met al hun vragen terecht: van Hoe bereid ik mijn lessen handig voor? tot Hoe regel ik mijn kopieën?. Gelukkig hebben we hier op school een open cultuur: mensen vragen ook advies aan hun collega s.

14 1.1 de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen De Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) is hét opleidingscentrum voor hoger beroepsonderwijs in de brede regio Arnhem - Nijmegen. Wij bieden aan studenten en cursisten onderwijs van hoog niveau, in een inspirerende, ondernemende en innovatieve omgeving. In 2008 boden we 64 bacheloropleidingen aan voor (bekostigde) studenten. Tevens verzorgde de HAN in 2008 zeventien masteropleidingen. Vanuit expertisecentra en lectoraten verzorgden we toegepast onderzoek, advies en (post-hbo)opleidingen voor bedrijven en instellingen. Kerncijfers HAN 2008 Aantal studenten Studenttevredenheid 74,5% Aantal medewerkers (2.203 fte) Medewerkertevredenheid 7,5 Aantal bacheloropleidingen Aantal masteropleidingen 17 Aantal lectoraten 8 Omzet e 224,3 miljoen waarvan uit marktactiviteiten e 29,5 miljoen Onze missie De HAN biedt studenten en cursisten onderwijs van hoog niveau in een inspirerende, ondernemende en innovatieve omgeving die afgestemd is op hun wensen en rekening houdt met verscheidenheid in talent en leerstijlen. De HAN verschaft jonge mensen een uitstekende startpositie op de arbeidsmarkt en stelt werkenden in 12

15 staat zich verder te ontwikkelen. Ons onderwijs is van hoogwaardige kwaliteit en getoetst op betekenis voor het beroepenveld. Wij leggen ons erop toe het beste uit onze studenten te halen door hen een uitstekende opleiding te bieden, gecombineerd met intensieve begeleiding van deskundige medewerkers. Voor bedrijven, instellingen en individuen in de regio is de HAN hét opleidingscentrum en een van de belangrijkste kennispartners. Voor studenten en medewerkers is de HAN een aantrekkelijke en professionele omgeving die ontwikkeling, ondernemerschap en innovatie hoog in het vaandel heeft staan. De HAN wil in Nederland tot de beste hogescholen behoren. 1.2 Het Instellingsplan De afgelopen vijf jaar is de HAN sterk gegroeid: van studenten in 2003 naar studenten in 2008: een groei van maar liefst 40,6%. In deze periode hebben we veel aandacht gegeven aan het ontwikkelen van een gezamenlijke werkwijze, die professioneel, ondernemend en slagvaardig is. Ook hebben we veel geïnvesteerd in een meer praktijkgerichte en flexibele invulling van het onderwijs. In het nieuwe instellingsplan voor de periode staat vooral de kwaliteit van het onderwijs centraal. We gaan de eerder doorgevoerde vernieuwingen verdiepen, bestendigen en verankeren in onze opleidingen. Het HAN-onderwijs is gebaseerd op twee pijlers: de beroepscontext als inspiratiebron voor het onderwijs en de - tijdens de opleiding steeds toenemende - eigen verantwoordelijkheid van studenten voor hun leerproces. De HAN stelt zich ten doel om modern onderwijs te blijven ontwikkelen en aanbieden, het onderwijs beter te gaan organiseren en de ruimte voor de eigenheid van opleidingen en de betrokken medewerkers verder te benadrukken. Dit doen we vanuit een goed werkgeverschap: goede primaire arbeidsvoorwaarden en een uitdagende, professionele werkomgeving. Demografische prognoses laten zien dat het aantal studenten de komende jaren waarschijnlijk nauwelijks groeit: daarom streven we naar consolidatie van het aantal studenten. Dit zal uitmonden in een gedifferentieerde groei van het opleidingenaanbod. De HAN streeft ernaar dat iedere bachelorafgestudeerde een aansluitende masteropleiding kan volgen bij een hogeschool of universiteit. Waar dat financieel haalbaar en gewenst is vanuit de markt willen we passende masteropleidingen aanbieden bij onze eigen bacheloropleidingen. Vragen uit de markt kunnen door toegepast onderzoek een bijdrage leveren aan de innovatieve ontwikkeling van het beroepenveld en ons onderwijs. Daarom zoeken we naar verdergaande synergie tussen de onderwijsactiviteiten, toegepast onderzoek en contractactiviteiten. Doelstellingen Het College van Bestuur hecht groot belang aan de betrokkenheid van medewerkers bij de plannen voor de toekomst. In 2008 heeft het College daarom in de aanloop naar dit instellingsplan ronde - tafelgesprekken gehouden met medewerkers, studenten, medezeggenschapsraad, lectoren, het HAN-management en de Raad van Toezicht over de strategische koers van de HAN. De medewerkers zijn ook uitgenodigd om input te leveren via het HAN-intranet. Het resultaat is een plan met vier pijlers: de kwaliteit van het onderwijs, de HAN als kennispoort, de ontwikkeling van de organisatie en het streven naar operational excellence. Voor elk terrein zijn concrete doelstellingen geformuleerd. In de volgende tabel staan de doelstellingen voor 2012, de behaalde resultaten in 2008 en de resultaten in v e r b o n d e n i n K w a l i t e i t

16 De ontwikkeling van de HAN: 2007, 2008 en doelen Resultaatgebied Realisatie 2007 Realisatie 2008 Doel 2012 Onderwijskwaliteit Propedeuserendement 63,2% 56,2% 70% Hoofdfaserendement 73,4% 73,6% 90% Studenttevredenheid 73,5% 74,5% 80% Kennispoort Omzet onderzoeksactiviteiten (in % van de totale HAN-omzet) Groei marktactiviteiten (5% per jaar) 3,3% (omzet 6,5 miljoen) 3,3% (omzet 7,5 miljoen) 10% 2,6% (omzet 24,2 miljoen) 22,1% (omzet 29,5 miljoen) 5% op jaarbasis Organisatieontwikkeling Betrokkenheid medewerkers 65% Eerstvolgende meting in % Medewerkertevredenheid niet gemeten in 2007 (7,3 in 2006) 7,5 7,8 Ziekteverzuim 4,6% 4,1% 4,0% Operational Excellence volgens kwaliteitsindex ICT voorzieningen Roosters Niet gemeten 72% docenten is tevreden 65% studenten is tevreden Huisvesting en faciliteiten Hoge tevredenheid van studenten en medewerkers; precieze doelstelling nog te bepalen Interne informatievoorziening 14

17 voor 2012 Om onze doelstellingen te realiseren werken we bij de HAN met een strakke vorm van contractmanagement. Jaarlijks stellen het College en de managers van de verschillende organisatieonderdelen gezamenlijk een managementcontract op. De geformuleerde ambities en streefwaarden worden vertaald in de plannen van instituten, faculteiten en het Service Bedrijf. Leidinggevenden bekijken samen met hun medewerkers hoe zij de geformuleerde doelstellingen vertalen in focus en prioriteiten binnen het werk. In de uitvoering krijgen de organisatieonderdelen - binnen de kaders van de HAN - vrijheid om te werken op de manier die het beste aansluit bij de branche(s) waar zij voor opleiden, de kwalificaties van het eigen personeel en de andere specifieke kwaliteiten van hun organisatieonderdeel. De kwaliteit van het onderwijs De HAN trekt veel studenten aan. De sterke groei in de laatste jaren en de noodzakelijke vernieuwing van het onderwijs hebben veel druk gelegd op de organisatie: de medewerkers zijn zwaar belast en ook de druk op faciliteiten zoals gebouwen, ruimtes, roostering en ICT is groot geweest. Helaas heeft dit ertoe geleid dat in 2007 de studenttevredenheid is gedaald. In 2006 scoorde de HAN op studenttevredenheid nog gemiddeld een 8,1, in 2007 daalde dit naar een 7,4. Met ingang van 2008 werken we mee aan het landelijke Studenttevredenheidsonderzoek. De onderwijsintensiteit De kwaliteit van het onderwijs staat voor de HAN centraal. We geven modern, maar intensief onderwijs. De student wordt naarmate hij of zij vordert in de opleiding steeds meer aangesproken op de eigen verantwoordelijkheid. In de afgelopen jaren zijn de studenten soms wat te vrij gelaten. Daarom willen we dat de onderwijsintensiteit in de periode omhoog gaat. Het doel is dat bij een studiebelasting van 40 uur sprake is van 20 contacturen per week. Docenten moeten daarbij 15

18 70% van hun werktijd kunnen besteden aan hun onderwijstaak. Dit is binnen vrijwel alle HAN-opleidingen nu al het geval. We vinden een goed studierendement zeer belangrijk. Uitval van studenten is hoogst ongewenst: de kostbare tijd van docenten en leerlingen wordt verspild. Ook zet uitval een grote domper op het enthousiasme van jonge mensen om een opleiding te volgen. Onze doelen zijn daarom dat het studierendement in de propedeuse toeneemt tot 70% en dat van de studenten die worden toegelaten tot de hoofdfase zeker 90% het diploma behaalt binnen vijf jaar. Om dit te realiseren investeert de HAN in meer professionele studieloopbaanbegeleiding, in effectievere voorlichting en in een kwalitatief goede aansluiting bij doorstroom, vanuit havo maar ook vanuit vwo en mbo. Het niveau van het onderwijs De samenleving vraagt om professionals: studenten moeten beschikken over actuele kennis en vaardigheden als zij de opleiding afronden, terwijl zij ook in staat moeten zijn om deze steeds op het gewenste niveau te houden. Het niveau van het onderwijs is daarom van groot belang. Bij de accreditaties van de Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO) streeft de HAN ernaar dat alle opleidingen minimaal voldoende scoren. Daarbij is ons doel om bij NVAO-accreditaties scores op excellent (minimaal 10%) en goed (minimaal 75%) te behalen. In 2008 richtten we een externe centrale Kwaliteitsadviesraad op die aan het College van Bestuur rapporteert. Deze raad zal gaan toezien op de wijze waarop de kwaliteitszorg wordt ingevuld en adviseert over verdere stappen in het ontwikkelen van de kwaliteit. Opleidingenaanbod De HAN streeft naar een compleet aanbod van opleidingen, verdeeld over de locaties Arnhem en Nijmegen. We willen in de komende periode op beide locaties alle economieopleidingen gaan aanbieden. 16

19 Daarnaast zal er - als antwoord op de vraag uit het Nijmeegse bedrijfsleven - ook in Nijmegen meer technisch beroepsonderwijs worden gerealiseerd. Enkele opleidingen, zoals de lerarenopleiding, zijn qua schaal kwetsbaar en hebben een groot maatschappelijk belang. In deze opleidingen streven we naar verdere groei. We concentreren onze onderwijsactiviteiten steeds op de campussen in beide steden: zo zorgen we voor optimale voorzieningen op de onderwijslocaties en een uitstekende bereikbaarheid. De HAN als kennispoort De HAN wil haar studenten opleiden tot een innovatieve en ondernemende houding. Ook willen we ons eigen onderzoek tot ontwikkeling brengen en actief blijven in de dienstverlening aan het bedrijfsleven in de regio. Daarbij is meer synergie mogelijk. Met ons toegepaste onderzoek - gebaseerd op vragen uit de markt - willen we niet alleen bedrijven helpen maar ook innovaties realiseren in het beroepenveld en ons eigen onderwijs. Ook zien we een situatie voor ons dat contractactiviteiten casuïstiek leveren voor het bacheloronderwijs terwijl tegelijkertijd het bacheloronderwijs expertise levert voor de contractactiviteiten. We willen daarom dat de onderzoeksactiviteiten qua omvang 10% gaan vormen van de omzet van de HAN. In 2008 werden we daarbij ondersteund door 38 lectoraten. Bij de marktactiviteiten streven we naar een groei van 5% van de omzet per jaar. Ondernemerschap De kenniseconomie vraagt mensen die als ondernemer steeds op zoek zijn naar nieuwe kansen. Ondernemendheid is ook een houding die wordt gevraagd van professionals. Het Centrum voor Ondernemerschap (CvO) biedt cursussen en trainingen voor studenten en verzorgt de opleiding voor het landelijk erkende hbodiploma Certificaat Ondernemerschap. Het CvO adviseert desgewenst startende en gevorderde ondernemers. Het CvO biedt ook gespecialiseerde programma s rond regionaal belangrijke thema s zoals bedrijfsopvolging, internationaal ondernemerschap en innovatie. In 2008 is in aanvulling het project Gelderland Onderneemt (go!) gestart: een gezamenlijk project van de HAN, ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten en Radboud Universiteit Nijmegen met regionale partners zoals de Kamer van Koophandel, ROC s, de provincie Gelderland, de gemeenten Arnhem en Nijmegen en andere bedrijven en instellingen. Dit project brengt nog meer studenten in aanraking met ondernemerschap en organiseert masterclasses voor docenten. Relaties met de omgeving De HAN stelt kennis ter beschikking aan haar omgeving en past haar onderwijs steeds aan op de ontwikkelingen die daar plaatsvinden. Daartoe onderhouden onze medewerkers vele contacten met externe partijen. Stages, afstudeeropdrachten en praktische projecten spelen daarin natuurlijk een grote rol. Ook de contractactiviteiten bevorderen de contacten tussen de HAN en haar omgeving. In 2008 waren er twee ontwikkelingen die we hier in het bijzonder willen noemen. Ten eerste is de HAN gaan participeren in de ontwikkeling van een regionaal Expertisecentrum Toerisme. Dit zal bijdragen aan de sociaaleconomische ontwikkeling in de regio. Ten tweede heeft de HAN in augustus 2008 het Servicecentrum Kleve (Duitsland) gestart. Dit punt gaat informatie verstrekken aan Duitse studenten, bemiddelen in stage- en afstudeeropdrachten in Duitsland en het initiatief nemen in Euregionale kennisprojecten. 17 v e r b o n d e n i n K w a l i t e i t

20 Organisatieontwikkeling De HAN wil bekend staan om goed werkgeverschap. We bieden onze medewerkers goede primaire arbeidsvoorwaarden en een uitdagende werkomgeving. In de HRM-agenda stellen we de rol, de verantwoordelijkheid en de professionaliteit van onze medewerkers centraal. We investeren structureel in de kennisontwikkeling, de deskundigheidsbevordering en de professionalisering van onze medewerkers. Ook streven wij ernaar dat 70% van de docenten beschikt over een mastergraad. Omdat onderzoeksactiviteiten steeds belangrijker worden voor de HAN willen we dat in 2012 minimaal 10% van de docenten is gepromoveerd of bezig is met promoveren. Medewerkers De HAN ervaart in verschillende vakgebieden krapte op de arbeidsmarkt terwijl wij door de leeftijdsopbouw van het personeel te maken zullen krijgen met een aanzienlijke vervangingsvraag. De komende jaren staat het werven en binden van nieuwe collega s dan ook hoog op de agenda. We streven daarbij naar een evenwichtige opbouw van ons personeelsbestand naar leeftijd en deskundigheid. Het is in het belang van de hogeschool en haar medewerkers dat de medewerkers gezond en vitaal zijn. Binnen de hogeschool bestaan daarom verschillende initiatieven om de gezondheid en vitaliteit van de medewerkers te bevorderen. Zo kunnen zij tegen gereduceerd tarief gebruik maken van de fitnesscentra van Achmea. De HAN-cultuur De HAN is 12 jaar geleden ontstaan uit de fusie van drie, op dat moment onafhankelijke, opleidingsinstituten. De omvorming van de van oudsher enigszins ambtelijke onderwijscultuur naar die van een moderne kennisinstelling is nog steeds gaande. Wij streven naar een cultuur die zich kenmerkt door ondernemend gedrag, betrokkenheid, openheid, vertrouwen, snelheid, daadkracht in de communicatie en ruimte voor een eigen identiteit. Het voeren van jaarlijkse Resultaaten Ontwikkelgesprekken speelt daarin een belangrijke rol. Medewerkers worden uitgedaagd om zich ondernemend, proactief, resultaatgericht en flexibel op te stellen. Alleen zo kunnen wij inspelen op vragen uit de markt, accuraat en snel handelen. Medewerkertevredenheid De houding en betrokkenheid zijn van groot belang voor de kwaliteit van de dienstverlening van de HAN. We streven daarom naar tevreden medewerkers die betrokken zijn bij onze organisatie. De medewerkers beoordeelden de HAN als werkgever in 2006 gemiddeld met een 7,3. In 2008 is de tevredenheid gegroeid: de score is nu gemiddeld 7,5. Dit ligt op koers met onze doelstelling voor 2012: een score van 7,8. Tijdens het Preventief Medisch Onderzoek in 2007 is aan alle deelnemers gevraagd of zij zich betrokken voelen bij de strategie van de HAN. Toen gaf 65% van de medewerkers aan dat zij zich hierbij betrokken voelen. In 2012 willen we dat dit percentage is gestegen tot 75%. Operational Excellence Het leveren van goede prestaties vraagt goede voorzieningen en effectief management. In de afgelopen jaren is er binnen de HAN een goed georganiseerde plannings- en controlecyclus ontstaan. Op basis van het instellingsplan sluit het College van Bestuur ieder jaar een managementcontract met de faculteitsdirecteuren en de directeur van het Service Bedrijf. Het contract bevat specifieke, meetbare en realistische (SMART) afspraken over de te realiseren doelstellingen. Met behulp van de viermaandelijkse managementrapportages wordt in bilateraal overleg gemonitord in hoeverre de doelstellingen worden behaald en waar bijsturing nodig is. De HAN stelt zich ten doel dat zowel medewerkers als studenten tevreden zijn over de voorzieningen waarmee zij werken. Specifieke afspraken zijn gemaakt over ICTvoorzieningen, roosters, huisvesting en interne informatievoorziening. 18

21 Huisvesting en roostering De HAN concentreert haar activiteiten en voorzieningen op de campussen in Arnhem en Nijmegen. Op beide plaatsen wordt nieuwbouw gerealiseerd. Ook is in een aantal gevallen tijdelijk ruimte bijgehuurd. Het compartimenteren van onderwijsruimten maakt het roosteren meer beheersbaar. Het vergroot ook de eigenheid van opleidingen. Huisvesting en roostering zijn in de praktijk nauw met elkaar verbonden. Vroegtijdig roosteren maakt een goede planning voor docenten en studenten mogelijk en verhoogt daardoor de kwaliteit van het onderwijs. Wij gaan het roosterproces verder verbeteren: er moeten meer aangesloten roosters komen en de onderwijsactiviteiten moeten beter worden gespreid in de tijd. Door specifieke typen onderwijsactiviteiten toe te wijzen aan bepaalde momenten in de week worden de roosters meer voorspelbaar. ICT Een goede, toekomstgerichte informatiearchitectuur en actuele voorzieningen op het gebied van software en programmatuur zijn noodzakelijk voor een grote kennisorganisatie als de HAN. We investeren dan ook veel in ICT: in mensen en in middelen. Uiteraard zorgden we in het afgelopen jaar voor voldoende computers en werkplekken. Daarnaast werkten we aan een betere beveiliging, een Identity Management systeem, de verdere uitbreiding van het draadloze netwerk, de uitbreiding van de faciliteiten om vanuit huis of elders buiten de HAN op het HAN-netwerk te werken en een beter beheer van het computernetwerk. Soms zijn de verwachtingen op het gebied van ICT te hoog gespannen: we hebben beperkte middelen en we kunnen dus niet altijd onbeperkte computerfaciliteiten bieden. Ook kopen we niet altijd meteen de nieuwste versies van beschikbare software. Over de mogelijkheden en de onmogelijkheden geven we duidelijke voorlichting aan medewerkers en studenten, zodat iedereen weet wat hij van ons mag verwachten. 19

22 20

23 In het afgelopen jaar hebben we met name prioriteit gegeven aan het studentinformatiesysteem HAN-SIS waarin per student het studieprogramma, de behaalde studieresultaten en de voortgang van de studie is vastgelegd. Daarnaast beschikt de HAN over een goed functionerende elektronische leeromgeving met behulp van Blackboard (HAN-Scholar) en adequate voorzieningen voor digitaal portfolio en digitale assessments. Financiën De Hogeschool van Arnhem en Nijmegen kent een solide financiële basis. De solvabiliteit is 37,6%. De (inmiddels geliquideerde) Stichting Vangnet HBO heeft een indicatie gegeven van de ondergrens van het vermogen van een hbo-instelling. Deze is gesteld op een solvabiliteit van 25%. Daar zit de HAN ruim boven. Ook hebben we onze liquiditeiten in het verleden niet belegd, maar ondergebracht bij een huisbankier waarmee afspraken zijn gemaakt over een gunstige rente. Mede hierdoor heeft de HAN geen nadelen ondervonden van de kredietcrisis. De belangrijkste financiële risico s voor de HAN zijn achterblijvende baten als gevolg van dalende studentenaantallen, tegenvallende studierendementen, te lage marktresultaten en een onvoldoende indexatie van de rijksbijdrage ten opzichte van de loonontwikkeling. De HAN is de afgelopen jaren sterk gegroeid. De bekostiging vanuit de overheid wordt gebaseerd op het aantal studenten van twee jaar geleden (t-2 bekostiging). Hierdoor kunnen de risico s op het gebied van studentenaantallen goed gemanaged worden. Bij een daling van studentenaantallen of sterk tegenvallende rendementen zal niet onmiddellijk krimp in het personeelsbestand nodig zijn maar hebben we enige tijd om aanpassingen door te voeren en de krimp, zo mogelijk, weer om te buigen naar groei. In geval van tegenvallende marktomzet kan voldoende snel gereageerd worden door het inkrimpen van de tijdelijke arbeidscontracten die specifiek hiervoor zijn aangegaan. Koers voor de toekomst In de komende periode zullen openheid en transparantie centraal blijven staan in ons beleid. Omdat we een maatschappelijke organisatie zijn, willen we onze verantwoordelijkheid naar mensen en omgeving waarmaken. In dit hoofdstuk trof u heldere, meetbare doelstellingen aan voor onze organisatie. Wij blijven hierover in alle openheid rapporteren, op papier en ook op onze website. Daar staan het jaarverslag, het instellingsplan en de viermaandelijkse managementrapportages ter beschikking van iedereen die hiervan kennis wenst te nemen (zie: Samengevat zullen in de komende jaren de volgende thema s centraal staan: het versterken van de kwaliteit van ons onderwijs, het functioneren als kennispoort voor de regio, het bestendigen en uitbouwen van onze professionele HAN-identiteit, meer synergie bereiken tussen onze kernactiviteiten, verdergaand doorvoeren van de resultaatgerichte werkwijze, operational excellence in organisatie, ICT, huisvesting en roostering, het behoud van goed werkgeverschap en een solide financieel beleid. Dit alles doen we in een open dialoog met medewerkers en leidinggevenden en in nauwe verbondenheid met onze externe omgeving. 21 v e r b o n d e n i n K w a l i t e i t

24

25 O n d e r w i j s k w a l i t e i t H o o f d s t u k 2 v e r b o n d e n i n K w a l i t e i t

26

27 Kathelijne van Kammen, directeur Instituut Sociale Studies Creatieve middelen vormen de student De opleidingen Cultureel Maatschappelijke Vorming (CMV), Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH) en Creatieve Therapie Opleidingen (CTO) leiden professionals op in de hulpverlening. In deze opleidingen geeft de HAN extra aandacht aan de nonverbale technieken. Kathelijne van Kammen is een van de directeuren van het Instituut Sociale Studies in Nijmegen. Ze vertelt dat de meeste hulpverleners bij het aanpakken van problemen vooral werken met taal als instrument. Dat is goed, maar het is vaak niet genoeg. Daarom doen de Nijmeegse opleidingen méér. Bij creatieve therapie werk je vanzelf al met non-verbale technieken zoals drama, dans, beeldend vormende activiteiten, muziek en beweging. Die technieken zijn heel geschikt om mensen te leren dat zij in hun leven niet alleen hun hoofd maar ook hun hart en hun handen kunnen gebruiken. Daarom kun je juist met nonverbale middelen mensen helpen om te experimenteren met nieuwe oplossingen voor hun problemen. Ook kunnen deze technieken ondersteunen bij het ontwikkelen van nieuw, ander gedrag. Ze nemen daarom ook een belangrijke plaats in bij de opleidingen CMV en SPH. Stevige persoonlijkheid Die bijzondere aanpak helpt onze studenten ook om zich te ontwikkelen tot evenwichtige professionals. Een hulpverlener is immers zijn eigen tool. Hij of zij moet zich ook staande kunnen houden in complexe situaties, bijvoorbeeld als medewerker van de jeugdzorg, in een zogeheten risicowijk of bij een tbs-kliniek. Daarnaast beschikken onze studenten over een breed instrumentarium om mensen verder te helpen in hun leven. Dit wordt door werkgevers herkend en gewaardeerd.

28 2.1 Steeds beter onderwijs Verhoging studenttevredenheid De HAN heeft de maatschappelijke opdracht om onderwijs van hoogwaardige kwaliteit te verzorgen voor studenten en cursisten op hbo-niveau. We willen blijven behoren tot de beste hogescholen van het land. Daarom zetten wij in 2008 en in de komende jaren onze kerntaak centraal: het uitvoeren van kwalitatief hoogwaardig bacheloronderwijs. Een belangrijke indicator hiervoor is de mate van studenttevredenheid. In 2008 stelden we ons ten doel dat gemiddeld 75% van de studenten tevreden zou zijn over de geboden opleiding. Dit doel hebben we bereikt: 74,5% van de studenten oordeelt in 2008 neutraal of positief over het geboden onderwijs. Dit is in lijn met de doelstelling van ons meerjarig beleid op weg naar 2012: een studenttevredenheid van 80%. Verhoging Studierendement We stellen ons ook ten doel om een goed studierendement te realiseren. Door goed instroommanagement en adequate voorlichting willen we bereiken dat 70% van de studenten binnen 2 jaar de propedeuse behaalt. Daarin zijn we nog niet geslaagd: van de studenten die in 2006 gestart zijn heeft inmiddels (2008) 56,2% de propedeuse afgerond. Dit lage percentage is aanleiding om het propedeuserendement veel hoger op onze prioriteitenlijst te plaatsen. We gaan ons ervoor inzetten om dit rendement structureel te verhogen. Als een student de propedeuse behaald heeft dan is hij of zij in principe ook in staat om de hoofdfase met succes af te ronden. Soms staan persoonlijke omstandigheden - buiten onze invloedssfeer - daarbij in de weg. Daarom stellen wij ons ten doel dat 90% van de ingestroomde studenten binnen een totale studieduur van 5 jaar de hoofdfase met succes voltooit. In 2008 is dit nog niet gelukt. Van de studenten die in 2003 gestart zijn en de propedeuse met succes 26

29 hebben afgerond, rondde 73,6% de studie in 2008 succesvol af. In de komende vier jaar willen we zowel het propedeuse- als het hoofdfaserendement verbeteren. We doen dit door te werken aan de kwaliteit van het bestaande onderwijsaanbod, door nog betere studieloopbaanbegeleiding, door goede aanvullende voorzieningen voor studenten en door aandacht te besteden aan de kwaliteit van de operationele processen. 2.2 Studenttevredenheid Goed onderwijs leidt tot tevreden studenten. We monitoren daarom voortdurend de studenttevredenheid. Daarbij zetten we twee verschillende instrumenten in. Op de eerste plaats gebruiken we ons eigen jaarlijkse HAN-studenttevredenheidsonderzoek (dat per 2008 is aangesloten op het landelijke studenttevredenheidsonderzoek van de HBO-Raad; zie hierna). Daarnaast benutten we de resultaten van de jaarlijks gehouden Nationale Studenten Enquête zoals uitgevoerd door Studiekeuze 123 (voorheen Choice). De resultaten van deze onderzoeken bevestigen de keuze voor de beleidsspeerpunten in het nieuwe instellingsplan. Studenten zijn het meest tevreden over de inhoud van de opleiding, de beroepsoriëntatie en de docenten. Verbeterpunten die uit de onderzoeken naar voren komen zijn: de betrokkenheid van de studenten bij de kwaliteitszorg, de roostering, de toetsing en de studielast. Daarnaast geven de resultaten aan dat ook meer aandacht besteed moet worden aan de kwaliteit van de faciliteiten, de informatieverstrekking, de keuzemogelijkheden en de studieloopbaanbegeleiding. Dit sluit aan bij de speerpunten voor de komende vier jaar: de onderwijskwaliteit staat centraal. We investeren in een betere organisatie van het onderwijs ofwel operational excellence. Studenttevredenheidsonderzoek 2008 Het HAN-studenttevredenheidsonderzoek (STO) wordt jaarlijks uitgevoerd. We nodigen alle bachelorstudenten uit om aan te geven hoe tevreden zij zijn over de verschillende aspecten van de opleiding. Wij streven er naar in vier jaar tijd een studenttevredenheid te realiseren waarbij 80% van de studenten neutraal of positief oordeelt over de kwaliteit van de opleidingen binnen de HAN als geheel (kengetal studenttevredenheid). Deze doelstelling is voor 2008 vastgesteld op 75%. Deze doelstelling hebben we in de huidige meetsystematiek uitgewerkt als het percentage studenten dat neutraal tot positief reageert op de stelling Ik ben in het algemeen tevreden over de opleiding. In 2008 scoorden we hierop 74,5%. Deze score moet echter gezien worden in het licht van de gewijzigde meetsystematiek (zie de uitleg hierna). Omdat de meetsystematiek is gewijzigd benoemen we de prestaties in de periode apart van de doelstellingen 2008 en 2012 en de realisatie Studenttevredenheid , oude meetwijze HAN-studenttevredenheidsmeting HAN-totaal 75% 79% 81% 74% Studenttevredenheid 2008, doel en realisatie, doel 2012, nieuwe meetwijze HAN-studenttevredenheidsmeting Doelstelling 2008 Realisatie 2008 HAN-totaal 75% 74,5% 80% Doelstelling v e r b o n d e n i n K w a l i t e i t

30 , Verandering meetsystematiek studenttevredenheidsonderzoek In het afgelopen jaar is de meetsystematiek van het HAN-studenttevredenheidsonderzoek gewijzigd. De studenttevredenheid werd tot en met 2007 gemeten door middel van een eigen, HAN-specifiek, onderzoeksinstrument. Met ingang van 2008 sluiten we in dit onderzoek aan bij de landelijke systematiek voor studentenonderzoek zoals ontworpen door de HBO-Raad. We gebruiken daarom een andere vragenlijst die deels bestaat uit een aantal vaste stellingen die landelijk uniform zijn. Deze vullen we aan met HAN-specifieke items. Andere wijzigingen in het onderzoek zijn dat de huidige enquête wordt afgenomen onder alle studenten in plaats van bij een steekproef van studenten. Afname vindt ook plaats via het internet en niet langer per telefoon. Het grote voordeel van de nieuwe werkwijze is dat de scores op HAN- en instellingsniveau goed vergelijkbaar zijn met die van andere deelnemende hogescholen. De verandering heeft ook een (tijdelijk) nadeel. In tegenstelling tot voorgaande jaren wordt in de nieuwe vragenlijst een vijfpunts- in plaats van een vierpuntsschaal gehanteerd: er is een neutrale categorie in de antwoordschalen toegevoegd (niet mee eens/niet mee oneens). Het gevolg hiervan is dat we de scores van de enquête uit 2008 niet meer rechtstreeks kunnen vergelijken met die van voorgaande jaren. Tevredenheid op deelaspecten In de volgende grafiek geven we de neutrale en positieve scores van studenten in de enquête van 2008 weer voor verschillende stellingen. 28

31 Percentage tevreden studenten op verschillende onderdelen 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Docenten 26% 60% Beroepsorïentatie 27% 57% Inhoud opleiding 27% 56% Faciliteiten 28% 47% Informatievoorziening 35% 38% Toetsen en beoordelen 29% 39% Studielast 27% 41% Roosters 26% 38% Interne kwaliteitszorg 35% 28% neutraal postitief Bron: HAN-STO 2008 Sterke punten die uit het HAN-studenttevredenheidsonderzoek naar voren komen zijn: de inhoud van de opleiding, de beroepsoriëntatie en de kwaliteit van de docenten. Het onderzoek signaleert echter ook nadrukkelijk een aantal punten ter verbetering. Deze liggen met name op de aspecten betrokkenheid, roosters, studielast, toetsen en beoordelen. 29 v e r b o n d e n i n K w a l i t e i t

32 De Nationale Studenten Enquête Naast het landelijke studentenonderzoek zoals hiervoor besproken wordt de kwaliteit van hbo-opleidingen jaarlijks onderzocht door middel van de Nationale Studenten Enquête (NSE). Dit onderzoek vindt plaats in opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Het onderzoek wordt afgenomen in een driejaarlijkse cyclus waarbij een steekproef wordt genomen van alle studenten aan hogescholen en universiteiten in Nederland. Ook de uitkomsten van de Nationale Studenten Enquête bieden ons de mogelijkheid om de studenttevredenheid bij de HAN te vergelijken met andere hogescholen 1. De uitkomsten van dit onderzoek worden gepubliceerd in de Keuzegids Hoger Onderwijs en zijn ook beschikbaar via de Database Studiekeuze 123. Een vergelijking van de resultaten van de HAN als geheel met relevante andere hogescholen (multisectoraal en bekostigd onderwijs) uit de Nationale Studenten Enquête over de periode laat zien dat wij met betrekking tot de studenttevredenheid nog niet die positie verworven hebben die wij ambiëren. Een ranking op hogeschoolniveau resulteert in een gedeelde 7e plaats voor de voltijdopleidingen (van 19 instellingen) en een gedeelde 5e plaats voor de deeltijdopleidingen (van 18 instellingen). Studentenoordeel op basis van de Nationale Studenten Enquête NSE voltijd deeltijd Aantal beoordeelde bacheloropleidingen (per locatie) ,1 boven landelijk gemiddelde 25 8 rond het landelijke gemiddelde ,1 onder landelijk gemiddelde in top 3 (opleidingen met meer dan 3 zusteropleidingen) Bron: Database Studiekeuze 123 De resultaten van de NSE laten relatief grote verschillen zien in de studenttevredenheid per opleiding. Opvallend is dat de studenten op de locaties in Nijmegen minder tevreden zijn dan die in Arnhem. Wij bouwen in Nijmegen op dit moment een nieuwe accommodatie die is ingericht op een stevige, meerjarige groei. Daardoor zullen de Faculteit Economie en Management en de Faculteit Gezondheid, Gedrag en Maatschappij ieder een duidelijk eigen gezicht krijgen. Waar opleidingen relatief lager scoren dan vergelijkbare opleidingen in het land zullen we gericht actie ondernemen om specifieke belemmeringen weg te nemen. 1 ] Voor de landelijke vergelijking zijn alleen de voor de HAN vergelijkbare collega-instellingen meegenomen (multisectoraal, bekostigde instellingen). De presentatie in deze paragraaf wijkt daarom af van die in de Keuzegids Hoger Onderwijs

33 31

34 32

35 De HAN in vergelijking met andere hbo-instellingen Als we de resultaten van de HAN in de Nationale Studenten Enquête in de periode nader analyseren dan zien we het volgende. In vergelijking tot andere instellingen komen bij de HAN als sterke punten naar voren: de inhoud, de samenhang, de werkvormen en de docenten. Punten die aandacht vragen zijn de communicatie, gebouwen, faciliteiten en de ruimte om keuzes te maken in het studieprogramma. HAN versus ander landelijk, multisectoraal en bekostigd onderwijs op basis van Nationale Studenten Enquête Voltijd Deeltijd HAN Landelijk HAN Landelijk Inhoud 6,9 6,8 7,1 7,0 Keuzeruimte 6,6 6,6 6,2* 6,4 Samenhang 6,8 6,8 6,8 6,8 Werkvormen 6,7 6,6 6,6 6,6 Voorbereiding op loopbaan 6,9 6,9 6,4 6,4 Docenten 6,9 6,8 6,9 6,9 Communicatie 6,0 6,1 6,4 6,4 Studeerbaarheid 6,9 6,9 6,6 6,6 Gebouwen 6,2* 6,4 6,8 6,9 Faciliteiten 6,6* 6,8 7,0 7,1 Totaal 6,6 6,7 6,7 6,7 Bron: Database Studiekeuze 123 *) Knelpunten zijn in kleur weergegeven. Van een knelpunt is sprake als een onderwerp minimaal -0,2 afwijkt van het landelijk gemiddelde. Evaluatie HOF Het project HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF) heeft in de afgelopen vier jaar gezorgd voor een belangrijke modernisering van het onderwijs. In dit project stonden drie doelen centraal: de beroepspraktijk moest beter verankerd worden in het onderwijs, studenten moesten zelfstandiger gaan werken en meer eigen verantwoordelijkheid leren dragen en het onderwijs moest flexibeler worden, zodat het meer kan aansluiten op de wensen van de individuele student. De HOF is ieder jaar geëvalueerd. De evaluaties laten een positieve ontwikkeling zien. Voor zowel studenten als docenten is de onderwijsvernieuwing steeds duidelijker in het onderwijs aanwezig: de studieloopbaanbegeleiding is vast onderdeel van de opleiding en draagt bij aan het ontwikkelen van zelfsturing en studievaardigheden van studenten. Studenten herkennen dat zij beroepscompetenties ontwikkelen en kunnen deze goed toepassen in de praktijk. Ze ontwikkelen tijdens de studie meer en betere studievaardigheden en maken betere keuzes. Ook de toetsing vindt steeds vaker plaats aan de hand van beroepsvaardigheden in de praktijk. Naast de traditionele kennistoetsen worden ook portfolio s en assessments breed ingezet. Werkgevers merken op dat de huidige generatie studenten meer proactief is en actief op het eigen handelen reflecteert. Toch zijn er ook nog verbeterpunten. Een vierde van de studenten (24,1%) is niet positief over de mogelijkheid om zelf de inhoud van de studie te bepalen. Ruim een derde van de studenten (37,9%) wenst meer flexibiliteit in studietempo. De opleidingen zijn voor een deel nog vrij aanbodgericht waardoor onvoldoende ingespeeld kan worden op individuele verschillen tussen studenten qua capaciteiten en motivatie. Ook over de organisatie van de toetsing zijn studenten niet altijd tevreden: er is vaak sprake van vaste toetsmomenten. Door de diversiteit van toetsvormen is er soms sprake van overlap tussen de verschillende toetsen. Een betere organisatie van het onderwijs (operational excellence) moet hierin verbetering brengen. In paragraaf 2.5 Kaders voor goed onderwijs gaan we hier nader op in. 33 v e r b o n d e n i n K w a l i t e i t

36 2.3 Studierendement Het uitvallen van studenten tijdens de studie is ongewenst: er wordt tijd en geld verspild terwijl het mensen ook demotiveert voor het volgen van vervolgonderwijs. Om die reden stelt de HAN zich ten doel om een propedeuserendement te realiseren van 70% en een hoofdfaserendement van 90%. Hiermee sluiten wij aan bij de meerjarenafspraak die 30 juni 2008 is gemaakt door de HBO-Raad met de minister van OCW. Deze doelen halen we nog niet: in 2008 realiseerden we een propedeuserendement van 56,2 % en een hoofdfaserendement van 73,6 %. Ons antwoord hierop is HAN-brede actie om de rendementen te verbeteren met specifieke acties op de plaatsen waar de rendementen het meest achterblijven. Instroommanagement De propedeuse heeft naast een opleidingsdoel ook een oriënterende, selecterende en verwijzende functie. Wie de propedeuse behaalt, moet in principe ook geschikt zijn om het einddiploma te halen. Ons doel is daarom dat 70% van de instromende studenten de propedeuse behaalt binnen twee jaar. In het jaar 2008 werd voor de HAN als geheel een propedeuserendement gerealiseerd van 56,2% (instroom uit 2006). Dit ligt ruim onder de streefnorm van 70%. Een eerste analyse laat zien dat de toename van de instroom bij veel instituten gepaard gaat met een daling van het propedeuserendement. Die daling is echter lang niet altijd evenredig. We zien bij instituten met een dalende instroom overigens ook overwegend een positieve ontwikkeling van het propedeuserendement. De daling van het propedeuserendement is zichtbaar in alle instroomgroepen: havisten, mbo-ers en vwo-ers. Dit is mogelijk een aanwijzing dat er sprake is van gemeenschappelijke factoren die de studievoortgang belemmeren. De cijfers laten echter ook zien dat de mate waarin de verschillende instroomgroepen hier last van hebben sterk kan verschillen per instituut. Ten slotte valt op dat de uitval onder nieuwe Nederlanders en onder 34

37 studenten van niet-nederlandse afkomst relatief erg hoog is. We gaan deze analyse op korte termijn uitdiepen zodat we gericht effectieve acties kunnen ondernemen. Propedeuserendement , doel % ,9 63,1 64, , * 2012* *) Doelstelling Voorafgaand aan het moment van inschrijving streven we naar zelfselectie, een goede studiekeuze en juiste verwachtingen bij de student. Om dit te bereiken organiseren we voorlichtingsbijeenkomsten voor decanen en studiebegeleiders, open dagen voor studenten, profielkeuzedagen, online proefstuderen en een digitale competentiewijzer. Ook zorgen we voor heldere en eerlijke informatie in brochures en op internet. We overwegen om in 2009 studiekeuzegesprekken te gaan voeren met specifieke risicogroepen. Numerus fixus Voor een aantal opleidingen is de belangstelling van studenten groter dan de capaciteit van de opleiding. In dat geval selecteert de HAN eerstejaarsstudenten. In 2008 gold dit voor de volgende opleidingen: Fysiotherapie, Mondzorgkunde, Voeding en Diëtetiek, Ergotherapie en de Eerstegraads Lerarenopleiding Lichamelijke Opvoeding. Vanaf 1 september 2008 geldt ook een numerus fixus voor de opleiding Toegepaste Psychologie. Voor de opleiding Sport Gezondheid en Management en de opleiding Pedagogiek is vanaf 1 september 2008 geen numerus fixus meer gehanteerd, terwijl dit daarvoor wel het geval was. Hoofdfaserendement , doel % ,7 72,6 70,7 73,4 73, * 2012* *) Doelstelling Hoofdfaserendement Het rendement van de hoofdfase is met 73,6% heel licht toegenomen ten opzichte van vorig jaar. Toch zitten we hiermee nog lang niet op onze doelstelling van 90%. We werken langs verschillende wegen aan een beter rendement. Een van de pijlers in ons beleid is werken aan een goede inhoudelijke en onderwijskundige aansluiting tussen v e r b o n d e n i n K w a l i t e i t

38 vooropleiding en hbo. We investeren vooral in het actief verbeteren van de aansluiting van onze opleidingen met havo en mbo. Om dit te realiseren vervullen we een voortrekkersrol in decanenkringen, het Platform vo-ho en het samenwerkingsverband met regionale ROC s onder de naam RxH. Ook tijdens de opleiding besteden we veel aandacht aan begeleiding en ondersteuning. Op de eerste plaats doen we dit door te werken met studieloopbaanbegeleiding: een persoonlijke begeleider helpt studenten om zelf goede keuzes te maken en om hun studievaardigheden te ontwikkelen. Ook het studentendecanaat - dit komt na deze paragraaf nader aan bod - speelt indirect een grote rol bij het effectief begeleiden van studenten. Een ander belangrijk aandachtspunt blijft dat de onderwijsprogramma s voldoende intensief en dwingend blijven zodat studenten voldoende uitgedaagd worden en structuur aangeboden krijgen. We hanteren drie normen met betrekking tot onderwijsintensiteit. Dit zijn de volgende: 1. Opleidingen hebben minimaal 20 uren in de week contact met de studenten. 2. De studielast bedraagt in principe minimaal 32 uur. 3. Docenten zijn voor minimaal 70% van de tijd direct met onderwijs bezig. We hebben het afgelopen jaar geïnvesteerd in het verder intensiveren van het onderwijs. Deze inspanningen hebben er toe geleid dat op dit moment sprake is van gemiddeld 18 contacturen per week, tegenover 17 uren in Daarnaast zijn er op verschillende plekken kleinere groepen gevormd en zijn specifieke onderwijsvormen geïntensiveerd. Met name de studieloopbaanbegeleiding heeft meer vorm gekregen. In aanvulling op studieloopbaanbegeleiding en een voldoende onderwijsintensiteit zetten we vanaf 2008 het HAN-Talencentrum in om studenten die problemen ondervinden met hun taalvaardigheid (spreken en schrijven) in staat te stellen zich te verbeteren. Ook zijn we dit jaar begonnen met het digitaal verzamelen van exitgegevens van studenten. In 2009 zullen we meer aandacht gaan besteden aan studiekeuzeadviezen aan de groep switchers. Dit zijn studenten die niet de juiste keuze hebben gemaakt maar mogelijk wel effectief kunnen worden doorgeleid naar andere opleidingen aan de HAN. 2.4 Zorg voor studenten Het campusdecanaat Het decanaat is een tweedelijns voorziening in de studentbegeleiding. Het gaat hierbij om zaken als studiefinanciering, financiële problemen, persoonlijke problemen, functiebeperking, ziekte, topsport en bestuurswerk. Het campusdecanaat vormt op de genoemde gebieden een expertisecentrum voor studieloopbaanbegeleiders en biedt bijzondere studenten ondersteuning. Ook in 2008 is het campusdecanaat geëvalueerd. De interne klanten zijn tevreden over de dienstverlening van het decanaat. Het ondersteunen van studieloopbaanbegeleiders legt een groot beslag op het decanaat. Om die reden is de formatie tijdelijk uitgebreid naar 2,8 fte, verdeeld over vier campusdecanen, twee in Nijmegen en twee in Arnhem. Ondersteuning van studenten in bijzondere omstandigheden Het campusdecanaat ondersteunt studenten met een functiebeperking, studenten met financiële en persoonlijke problemen, topsporters en soms ook studenten van allochtone afkomst. Studenten nemen contact op na verwijzing door hun studieloopbaanbegeleider of op eigen initiatief. Het totaal aantal studenten dat een beroep doet op het campusdecanaat bedraagt 6% tot 7% van de HAN-populatie. In 2008 nam het aantal studentcontacten over studeren met een functiebeperking of ziekte toe. Een deel van deze toename is te verklaren uit een betere informatievoorziening over studeren met een handicap bij de HAN. Daarnaast speelt zeker ook, dat voor deze groep de drempel om te gaan studeren in het hoger onderwijs 36