Hoofdstuk 6. Tussen de wereldoorlogen
|
|
- Gustaaf Bauwens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Hoofdstuk 6 Tussen de wereldoorlogen
2 historische schets eerste wereldoorlog ( ) einde belle époque Beurscrisis in 1929: veel werkloosheid Veel staten verworden tot dictaturen 1940: uitbreken tweede wereldoorlog Nederland: relatief rustig, uitbouwen sociale wetgeving, democratisering (kiesrecht)
3 Modernisme Modernisme of avant-garde Verzamelnaam voor diverse richtingen binnen de kunsten en de literatuur: Expressionisme Dadaïsme Surrealisme (kubisme) (futurisme) (constructivisme)
4 Het expressionisme in de literatuur Uitdrukken gevoel m.b.t. beelden Stroming bloeide vooral in Duitsland Vooral invloed op poëzie
5 Expressionisme versus impressionisme Impressionistische poëzie heel nauwkeurig uitbeelden van nuances, indrukken en gevoelens Stijlfiguren Veel bepalingen (bijvoeglijke naamwoorden) Neologismen (b.v. schreeuwmonden ) Archaïsmen Beeldspraak veelvuldig gebruik van synesthesie Veel alliteraties en enjambementen Expressionistische poëzie Directe weergave van de indruk die de buitenwereld op de auteur maakt Vrije verzen: geen of nauwelijks rijm, metrum en regelmatige strofebouw Normale zinsbouw vaak vervangen door onvolledige en ongrammaticale zinnen Vaak ontbreekt de interpunctie Nieuwe woordcombinaties, zoals: groen duister, violette schemer, blauw geluk Weinig of geen bijvoeglijke naamwoorden Beelden vaak ontleend aan stadsleven
6 Kenmerken (vervolg) Expressionistische poëzie kan ook overgaan op poésie pure Het gaat niet om een concrete inhoud, maar enkel om het oproepen van een bepaalde sfeer Voorbeeld expressionistische poëzie: pag. 135, gedicht van Hendrik Marsman Voorbeeld van poésie pure: pag. 135, gedicht van Paul van Ostaijen
7 Paragraaf 57: Hendrik Marsman Paradise regained 1. Wat is het metrum van versregel 1? 2. Welke twee figuren staan hier centraal? 3. Wat is er vreemd aan de titel, gelet op de inhoud van het gedicht? 4. Wat wordt uitgebeeld in r. 1-2? 5. Het woord vuur verwijst naar de zon, zij(de) (r. 2) naar de zee; waarnaar verwijst het woord waaiers in dezelfde regel? 6. In strofe II rijmen r. 7 en 9 vanzelfsprekend op elkaar. In deze strofe zitten nog twee andere vormen van rijm verborgen. Welke en waar vind je ze? 7. Gezien de betekenis van de woorden licht en water is de beeldspraak in r. 6 en 7 opvallend. Waarom? 8. In strofe I en II is het rijm onregelmatig, in strofe IV niet. Waarom niet? 9. Hoe heet het rijmschema van strofe IV?
8 Antwoorden antwoorden bij Paradise regained 1. Wat is het metrum van versregel 1? dactylus (als je het eerste woord overslaat) 2. Welke twee figuren staan hier centraal? Adam en Eva 3. Wat is er vreemd aan de titel, gelet op de inhoud van het gedicht? Het paradijs wordt niet daadwerkelijk hervonden 4. Wat wordt uitgebeeld in r. 1-2? de zonsopgang 5. Het woord vuur verwijst naar de zon, zij(de) (r. 2) naar de zee; waarnaar verwijst het woord waaiers in dezelfde regel? zonnestralen 6. In strofe II rijmen r. 7 en 9 vanzelfsprekend op elkaar. In deze strofe zitten nog twee andere vormen van rijm verborgen. Welke en waar vind je ze? fonteinen-pleinen, zorgeloos-zingt 7. Gezien de betekenis van de woorden licht en water is de beeldspraak in r. 6 en 7 opvallend. Waarom? Het licht krijgt een water-beeld ( fonteinen ), het water een licht-beeld ( stralende ) 8. In strofe I en II is het rijm onregelmatig, in strofe IV niet. Waarom niet? Het is een lied 9. Hoe heet het rijmschema van strofe IV? omarmend
9 Marsman: herinnering aan Holland Vragen 1. Het gedicht valt uiteen in r en r Waarop berust deze verdeling? 2. Het eerste deel kan weer in twee stukken worden verdeeld. Waar en waarom? 3. Het gedicht zou in zes strofen verdeeld kunnen worden. Waaraan kun je dat zien? 4. Geef in één woord het onderwerp van elke strofe. 5. Bekijk de interpunctie. Op welke manier stemt die overeen met de opbouw van het gedicht? 6. Ergens in het gedicht lijkt de schrijver zichzelf tegen te spreken. Waar? Licht je antwoord toe.
10 Antwoorden 1. Het gedicht valt uiteen in r en r Waarop berust deze verdeling? positief/neutraal - negatief 2. Het eerste deel kan weer in twee stukken worden verdeeld. Waar en waarom? r. 8/9: natuur - mensen 3. Het gedicht zou in zes strofen verdeeld kunnen worden. Waaraan kun je dat zien? Het rijm van elke vierde regel 4. Geef in één woord het onderwerp van elke strofe. I rivieren II populieren III boerderijen IV dorpen V lucht VI water 5. Bekijk de interpunctie. Op welke manier stemt die overeen met de opbouw van het gedicht? De twee hoofddelen worden gescheiden door een punt (r. 16/17) Het eerste deel wordt in tweeën gedeeld door een puntkomma (r. 8) De overige strofen eindigen met een komma 6. Ergens in het gedicht lijkt de schrijver zichzelf tegen te spreken. Waar? Licht je antwoord toe. r. 19: grijze veelkleurige
11 F. Bordewijk ( ) Centrale thema: macht (nieuwe zakelijkheid) 1931: Blokken» constructivisme (blokkendoos, vormgeving pleinen etc., kleding, omslag boek)» Anti-utopisch, toekomstdictatuur» Korte zinnen, soms afwijkende zinsbouw, vreemde woorden 1932: Bint, roman van een zender» Constructivistisch, expressionistisch 1938: Karakter, roman van vader en zoon Dautzenberg, pag. 141 (fragment Bint) Video: fragment Karakter (10 min. / 2 de deel 10 min.)
12 59: Dadaïsme: antikunst Verzet tegen de gevestigde kunststromingen (waaronder literatuur), eigenlijk een soort antikunst. Eigenlijk dada en geen -isme: geen nieuwe richting met regeltjes opzettelijk zinloos, aan de kaak stellen van Kunst met een grote K. Ontstaan in 1916 in Zürich Rond 1925 einde van het dadaïsme
13 Marcel Duchamp, Fietswiel (1913) (Dautzenberg pagina 145)
14 Ontwikkelingen in de poëzie: Toevalspoëzie Simultaangedichten Klankgedichten Hugo Ball, Karawane (1916) (Dautzenberg pagina 145)
15 Paul van Ostaijen ( ) 1916: gedichtenbundel Music Hall (impressionistisch) 1918: gedichtenbundel Het sienjaal (expressionistisch) 1921: gedichtenbundel Bezette stad (dadaïstisch) Losse zelfstandige naamwoorden Flarden van kreten, liedjes, gesprekken etc. Concrete / visuele poëzie (typografie weerspiegelt inhoud)
16 Visuele/concrete poëzie Paul van Ostaijen, Boem Paukeslag Paul van Ostaijen, Bedreigde stad Paul van Ostaijen, Huldegedicht aan Singer
17 Guillaume Apollinaire ( ) Voorbeelden van concrete / visuele poëzie
18 Opdracht Marc groet s morgens de dingen 1) Wie en wat begroet het jongetje achtereenvolgens? 2) De woorden ploem ploem zijn een klanknabootsing van bloem, maar bevatten ook een zekere betekenis. Welke? 3) Waartoe dient het typografische en het spellingverschil tussen dag in het eerste deel en daa-ag in het tweede deel? 4) Welk verschil in toon is er tussen de twee delen van het gedicht?
19 Martinus Nijhoff (pag. 148) Moeilijk in een bepaalde stroming in te delen, behoort niet echt tot het modernisme 1916: bundel De wandelaar klassieke gedichten 1924: bundel Vormen Experimenteren met strofebouw en regellengte 1934: bundel Nieuwe gedichten Nieuwe zakelijkheid / Parlando-poëzie 1942: Het uur U (476 versregels lang) Voordracht door De Asfaltfeeën (eerste deel)
20 Het uur U Het was zomerdag. De doodstille straat lag te blakeren in de zon. Een man kwam de hoek om. Er speelde in de verte op de stoep een groep kinderen, maar die groep betekende niet veel, maakte, integendeel, dat de straat nog verlatener scheen. De zon had het rijk alleen. Zelfs zij, wier tweede natuur hen bestemde, hier, op dit uur, te wandelen: de student, de dame die niemand kent, de leraar met pensioen, waren van hun gewone doen afgeweken vandaag; men miste, miste hen vaag. Sterker: de werkman die nog tot een uur of drie voor bomen in 't middenpad de kuilen gegraven had, had zijn schop laten staan en was elders heen gegaan. Maar vreemder, ja inderdaad veel vreemder dan dat de straat leeg was, was het feit der volstrekte geluidloosheid, en dat de stap van de man die zojuist de hoek om kwam de stilte liet als zij was, ja, dat zijn gestrekte pas naarmate hij verder liep steeds dieper stilte schiep.
21 Jan Jacob Slauerhoff Hoort niet tot het modernisme: neoromanticus Scheepsarts, rusteloos leven Poète maudit: dichter die geen raad weet met de wereld en zijn uitvlucht zoekt in drank, zwerven, affaires met vrouwen en poëzie Lastig persoon, vervreemd uiteindelijk van vrienden, familie en kennissen
22 Slauerhoff (vervolg) Traditionele gedichten die vaak gaan over zwervers, eenzamen, ballingen Vaste onderwerpen: opstand tegen het burgerdom, heimwee naar vroegere en betere tijden, levensmoeheid en doodsverlangen. Laatste gedicht: In memoriam mijzelf
23 Henk Hofstede, zanger van The Nits, zei het volgende i.v.m. het liedje Nescio : Het is een eenvoudig verhaaltje gebaseerd op een beroemd boek uit Nederland 'De Uitvreter' (iemand die leeft op de kosten van een ander) ( ) Ik was niet gelukkig met het einde van het verhaal vermits het hoofdpersonage van een brug springt en zelfmoord pleegt. Ik liet hem in een rivier naar Italië zwemmen. Hij belandt in Italië en belt de schrijver Nescio op en vertelt hem dat hij daar woont met een mooie gravin en er een prachtig leven heeft." Nescio (geschreven door H. Hofstede) Nescio Questo paradiso Nescio Nella bocca del luppo Nescio Lo straniero `morto Nescio Questo paradiso I jumped off a bridge And went swimming for hours And nobody nobody's looking I came to a hotel with Double rooms and showers And nobody nobody's knocking The phone rings on a nightstand Somebody whispers 'hello' I don't know Too many words after so many miles Somebody whispers 'hello' I don't know I don't know Nescio Questo paradiso Nescio Questo quadro ` bello Nescio (J.H.F. Grönloh) The Nits, Nescio (De uitvreter) De uitvreter. Titaantjes. Dichtertje.
24
25 Willem Elsschot (A.J. de Ridder) Thematiek sluit aan bij Nescio: de kleine man die iets wil bereiken maar daar niet in slaagt. Laarmans-cyclus (hoofdpersonen Boorman/Laarmans): Lijmen (1924) [verfilming Lijmen/Het Been] Kaas (1933) Het been (1938, vervolg op Lijmen) Gedichtenbundel: Verzen van vroeger
26 Pag. 160: Het huwelijk Hoe heet het rijmschema van dit gedicht? Wat is het metrum van dit gedicht? In de tweede strofe moet een aantal keren elisie worden toegepast. Waar?
27 Bij het doodsbed van een kind Elsschot schreef 'Bij het doodsbed van een kind' bij de dood van zijn nichtje Yvonne, dochter van zijn oudste zus Louise en Albert Onkelinx. Het meisje stierf op achtjarige leeftijd. De aarde is niet uit haar baan gedreven toen uw hartje stil bleef staan, de sterren zijn niet uitgegaan en 't huis is overeind gebleven. Maar al 't geklaag en dof gesnik, zelfs onder 't troostend koffiedrinken, het kon uw stem niet op doen klinken, noch licht ontsteken in uw blik. Gij zult wel nimmermeer ontwaken, want gij bleef roerloos toen de trap zo kraakte bij de stille stap des mans, die kwam om toe te maken. Ziet, lieve mensen, 't is volbracht, Wat gaan wij doen? Wij konden bidden, dan blijf ik nog wat in uw midden, gij krijgt toch wel geen slaap vannacht. En heeft een uwer een ervaren en hooggeleerd en vruchtbaar brein: hij zegge mij of 't waar kan zijn dat haar de wormen zullen sparen. Uit: Verzen, Verzameld Werk (4e dr. 1960)
28 Literatuur tijdens de oorlog Kultuurkamer Februaristaking Clandestiene blaadjes Het Parool Trouw Vrij Nederland Clandestiene uitgeverijen De Bezige Bij» Verzetspoëzie, rijmprent» Geen echte stromingen, zo eenvoudig mogelijk februaristaking In Amsterdam legden mensen op 25 februari 1941 massaal het werk neer. Zij waren verontwaardigd over een grote razzia die op 22 en 23 februari in de hoofdstad had plaatsgevonden. De nazi's hadden 427 Joodse mannen opgepakt en bijeengedreven op het Jonas Daniël Meijerplein. De meesten van hen kwamen terecht in concentratiekampen en overleefden de oorlog niet. De Duitsers braken de staking in Amsterdam en omgeving na enkele dagen met geweld.
29 De achttien dooden Rijmprent uit 1943 van Jan Campert (overl in concentratiekamp Neuengamme) Vijftien leden van een verzetsgroep en drie deelnemers aan de februaristaking van 1941 Gefusilleerd in de duinen bij Scheveningen op 13 maart Dautzenberg, pagina 168
Gedichtbespreking Nederlands Voor wie ik liefheb wil ik heten
Gedichtbespreking Nederlands Voor wie ik liefheb wil ik heten Gedichtbespreking door een scholier 2033 woorden 4,2 43 keer beoordeeld 28 oktober 2001 Auteur Genre Neeltje Maria Min Poëzie Eerste uitgave
Nadere informatieBoekverslag Nederlands De zee een lied door J.
Boekverslag Nederlands De zee een lied door J. Slauerhoff Boekverslag door een scholier 2152 woorden 17 april 2002 6,6 30 keer beoordeeld Auteur Genre J. Slauerhoff Poëzie Eerste uitgave 1930 Vak Nederlands
Nadere informatieVooral verzetspoëzie in illegal tijdschriften of rijmprent. Buiten alle literaire stromingen.
Samenvatting door Lotte 720 woorden 8 april 2017 0 keer beoordeeld Vak Nederlands Nescio (J.H.F. Grönloh) - 1882-1961 - korte verhalen in literair tijdschrift - De uitvreter, Titaantjes, Dichtertje - tragisch
Nadere informatie1. Dit gedicht is iets minder dan die van Remco Campert. Dat komt omdat ik het verhaaltje over het fietsen op die berg niet echt interessant vind.
Praktische-opdracht door een scholier 1924 woorden 12 februari 2004 4,1 49 keer beoordeeld Vak Nederlands Opdracht A. 1. Het gedicht vind ik wel leuk. Zelf hou ik niet van gedichten. Maar het verhaal over
Nadere informatie5,9. 1. Globaal lezen: 2. Grondig lezen: Gedichtbespreking door een scholier 2152 woorden 11 mei keer beoordeeld.
Gedichtbespreking door een scholier 2152 woorden 11 mei 2007 5,9 22 keer beoordeeld Vak Nederlands Moedeloos in de vrede Kom terug - de springvloed is verlopen. Al liepen ook de mildste akkers onder. Kom
Nadere informatieNI02_03 Nizozemská literatura 20. a 21. století I jaro 2012 Afspraken i.v.m. individueel traject Marianna Bartková (učo 362017)
NI02_03 Nizozemská literatura 20. a 21. století I jaro 2012 Afspraken i.v.m. individueel traject Marianna Bartková (učo 362017) Lic. Sofie Royeaerd, M.A. Ústav germanistiky, nordistiky a nederlandistiky
Nadere informatieLiteratuur Geschiedenis en theorie Hoofdstuk 6 Tussen de wereldoorlogen
Literatuur Geschiedenis en theorie Hoofdstuk 6 Tussen de wereldoorlogen 54 Het modernisme Opdracht 54 a I modernistische schilderkunst II reactie van dictaturen III jazzmuziek IV modernistische klassieke
Nadere informatie1918 Einde WOI (men probeerde de oorlog te vergeten; begin van de roaring twenties )
Samenvatting door Milou 3439 woorden 11 december 2012 3,9 51 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Dautzenberg 76 Historische achtergrond 1914-1945 1871 Einde Frans-Duitse oorlog; vrede 1914 Begin WOI
Nadere informatieHet is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.
De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.
Nadere informatieJohanna Kruit. Gedichten, geïnspireerd door bomen. Geheimen
1 Gedichten, geïnspireerd door bomen Geheimen In het donker huizen bomen die overdag gewoner zijn. Wij slaan de bochten van een pad mee om en gaan, ontkomen aan het licht af op geheimen.kleine geluiden
Nadere informatieTOEN GOD ALLES MAAKTE
Bijbel voor Kinderen presenteert TOEN GOD ALLES MAAKTE Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Byron Unger en Lazarus Aangepast door: Bob Davies en Tammy S. Vertaald door: Erna van Barneveld
Nadere informatieDeel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties
Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna
Nadere informatieHeer, U kent mij als geen ander U weet of ik zit of sta en U kent ook mijn gedachten voordat ik iets zeggen ga
Hieronder staan de teksten van nieuwe liedjes, zodat jullie ze thuis ook kunnen oefenen: 'k Heb Jezus nodig heel mijn leven 'k Heb Jezus nodig, heel mijn leven. 'k Heb Jezus nodig, dag aan dag, in m'n
Nadere informatieSamenvatting door een scholier 2821 woorden 21 januari keer beoordeeld. Literatuurkunde
Samenvatting door een scholier 2821 woorden 21 januari 2012 0 keer beoordeeld Vak Methode Literatuurkunde Dautzenberg 21 Literatuur en taal Bij het classicisme was de liefde voor de schrijfstijlen van
Nadere informatieWaaraan het vlees ontsnapt
Toespraak, uitgesproken bij de presentatie van de gedichtenbundel van Margreet Schouwenaar, in de Prinsenzaal van het stadhuis van Alkmaar op vrijdag 21 november 2014 Waaraan het vlees ontsnapt Margreet
Nadere informatieBoekverslag Nederlands Een lege plek om te blijven
Boekverslag Nederlands Een lege plek om te blijven door Rutger Kopland Boekverslag door een scholier 2614 woorden 13 april 2006 6,4 5 keer beoordeeld Auteur Genre Rutger Kopland Poëzie Eerste uitgave 1975
Nadere informatieEerwraak. Naam: Paul Rustenhoven Klas: 4GTL1 Inlever datum : Titel: Eerwraak Schrijver: Karin Hitlerman. Blz 1.
Eerwraak Naam: Paul Rustenhoven Klas: 4GTL1 Inlever datum : Titel: Eerwraak Schrijver: Karin Hitlerman Blz 1. Vra!n. 1) Wat voor soort verhaal is je boek? Mijn boek is een eigentijdsverhaal/roman 2) Waar
Nadere informatiezondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar
Gemeente van de Heer Jezus Christus, Jongeren, ouderen, kinderen van God, Zoals ik voor de lezing al gezegd heb; het gaat vanmorgen niet over trouwen of getrouwd zijn, dat is alleen een voorbeeld verhaal.
Nadere informatieLuisteren: muziek (B1 nr. 1)
OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U
Nadere informatierijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005
rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 Provided by Fanart Central. http://www.fanart-central.net/stories/user/fightgirl91/21803/rijm Chapter 1 - rijm 2 1 - rijm Gepaard
Nadere informatieBoekverslag Nederlands Nagelaten gedichten door Jan Arends
Boekverslag Nederlands Nagelaten gedichten door Jan Arends Boekverslag door een scholier 1334 woorden 26 april 2004 4,2 21 keer beoordeeld Auteur Genre Jan Arends Poëzie Eerste uitgave 1975 Vak Nederlands
Nadere informatieSamenvatting Literatuurkunde Hoofdstuk 11, Literatuur tussen de twee oorlogen
Samenvatting Literatuurkunde Hoofdstuk 11, Literatuur tussen de twee oorlogen Samenvatting door een scholier 2631 woorden 9 november 2004 7,8 78 keer beoordeeld Vak Methode Literatuurkunde Dautzenberg
Nadere informatieMartinus Nijhoff. en het modernisme
Martinus Nijhoff en het modernisme Overzicht 1. Modernisme 2. Nijhoff vs. PvO 3. Nijhoffs poëzie 4. Vorm vs. vent 1. Modernisme James Joyce Virginia Woolf T.S. Eliot Marcel Proust André Gide Thomas Mann
Nadere informatieBoekverslag Nederlands Beemdgras door Judith Herzberg
Boekverslag Nederlands Beemdgras door Judith Herzberg Boekverslag door een scholier 1204 woorden 11 januari 2005 5,2 21 keer beoordeeld Auteur Genre Judith Herzberg Poëzie Eerste uitgave 1968 Vak Nederlands
Nadere informatieLieve mensen van de Hofkerk, gasten, gemeente van Jezus Christus
Zondag 27 september Markus 9, 30-37 Overdenking Lieve mensen van de Hofkerk, gasten, gemeente van Jezus Christus 1) Ongemakkelijk gevoel Ik kreeg een beetje een ongemakkelijk gevoel toen ik dat gedeelte
Nadere informatieGedichtbespreking Literatuurkunde Marco Borsato - De Speeltuin (Onderweg)
Gedichtbespreking Literatuurkunde Marco Borsato - De Speeltuin (Onderweg) Gedichtbespreking door een scholier 1383 woorden 3 maart 2003 6,4 110 keer beoordeeld Vak Methode Literatuurkunde Eldorado Speeltuin
Nadere informatieLesbrief bij het boek Kiezen in de oorlog. Marte Jongbloed Roelof van der Schans
Lesbrief bij het boek Kiezen in de oorlog Marte Jongbloed Roelof van der Schans Lees dit boek lekker rustig door. Beantwoord iedere keer als je een hoofdstuk uitgelezen hebt de vragen die bij dat hoofdstuk
Nadere informatiePreek verlamde man door het dak. Lieve Gemeente,
Lieve Gemeente, Waar woont God? Waar is God thuis? Die vraag hebben we hier wel eens besproken n.a.v. ons mooie kerkgebouw. Een mooi huis van God is hier gebouwd. Maar zoals de eerste predikant van deze
Nadere informatieTuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij?
Tuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieBoek en workshop over het verlies van een broer of zus. Een broertje dood. Door Corine van Zuthem
Het overlijden van een broer of zus is een ingrijpende gebeurtenis. Toch wordt het onderwerp in de rouwliteratuur doodgezwegen. Tot verbazing van Minke Weggemans. De pastoraal therapeute schreef er daarom
Nadere informatieDe gelijkenis van de barmhartige Samaritaan.
De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen
Nadere informatieGijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden
Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden zijn ouders hem, maar alle andere konijntjes noemden
Nadere informatieNadieh Jolyn Siekmans
Vlinder, fladderend in de lucht doe je hen de groeten in jouw vlucht als je ze boven de hoogste bomen wellicht zult tegenkomen Samenkomst voor het afscheid van Nadieh Jolyn Siekmans * 9 mei 1994 17 januari
Nadere informatieJanusz Korczak. door Renée van Eeken
Janusz Korczak door Renée van Eeken Hoofdstukken 1. Inleiding 2. Wie was Janusz Korczak? 3. Zijn levensverhaal 4. Janusz Korzcak in deze tijd 5. Waarom ik hem gekozen heb 6. Nawoord 7. Bronvermelding 1
Nadere informatiePhiladelphiadienst Zondag 8 november 2015 Dorpskerk Bodegraven Aanvang: 17.00 uur
Philadelphiadienst Zondag 8 november 2015 Dorpskerk Bodegraven Aanvang: 17.00 uur Voorganger: Organiste: Koster: Ds. M.J. van Oordt Bep Veenstra Dirk Bouwman 2 Voorzang: Psalm 116 vers 1 en 11 God heb
Nadere informatie6,1. fiets was in december 1969 en is uitgegeven door G. A. Van Oorschot. Het is opgedragen aan Ineke (wie. Op de fiets gaat alles wel langzaam
Boekverslag door Een scholier 1240 woorden 21 augustus 1998 6,1 65 keer beoordeeld Genre Rutger Kopland Poëzie Eerste uitgave 1969 Vak Nederlands Titel Alles op de fiets Rutger Kopland Rutger Kopland is
Nadere informatieEn rijke mensen werken niet. Die kunnen de hele dag doen wat ze leuk vinden.
Warm in Verona Romeo loopt een beetje rond. Dat doet hij bijna elke dag. Hij vindt het leuk om door het stadje te lopen. Door de kleine straatjes. Langs de rivier waar de meisjes de was doen. En over de
Nadere informatieOrde I Schrift, zegen en gebed
Orde I Schrift, zegen en gebed groet en inleidend woord Vrede voor jou N en vrede voor jou N. Alles wat goed is en gelukkig maakt, het kome over jullie beiden. Vrede voor u allen, zoals wij hier bij elkaar
Nadere informatieDe Bijbel open (01-12)
1 De Bijbel open 2012 47 (01-12) In de komende adventsweken staan we stil bij vier personen uit Hebr. 11. Het gaat om Henoch, Noach, Abraham en om Mozes. In het leven van deze mensen in het OT wordt iets
Nadere informatieDe tien Geboden. Tien belangrijke regels. Aangepaste dienst Zondag 17 april 2016 Ds. Henk Bondt
De tien Geboden Of Tien belangrijke regels Aangepaste dienst Zondag 17 april 2016 Ds. Henk Bondt Welkom Mededelingen Votum en groet Zingen: Gezang 119: 1 en 2 De kerk van alle tijden kent slechts één vaste
Nadere informatieworkshop bij Rodica en Dodica
workshop bij Rodica en Dodica vier gedichten van Paul van Ostaijen met tekeningen van Paul Verrept taijen, met bij elk zins morgens de dingen, de que nègre, en Rodica en r al met groot succes ansee. Nu
Nadere informatieZondag 13 december 2009 Tekst: Lucas 1: 39-55
Zondag 13 december 2009 Tekst: Lucas 1: 39-55 Maria gaat op visite bij Elisabet. Maria was natuurlijk helemaal vol van het geweldige nieuws dat ze van de Gabriël had gehoord. Ze wilde het heel graag aan
Nadere informatieOm mee te beginnen: boekfragment en opdrachten
Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten Bron: http://ninabrackman.blogspot.nl/p/de-alchemist-paulo-coelho.html Dit is een deel van een blog over De Alchemist van Paulo Coelho door Nina Brackman.
Nadere informatieMirjam Ngoy-Verhage. om het vol te houden
Mirjam Ngoy-Verhage 10 PEPPERS om het vol te houden Uitgeverij Jes! is een samenwerking tussen Uitgeverij Boekencentrum en de HGJB. Kijk voor meer informatie op www.jesvoorjou.nl. Naast deze 10 peppers
Nadere informatieLuisteren: muziek (B1 nr. 4)
OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. Kijk
Nadere informatie2.2. Het Nieuwe Testament, of het verhaal van Jezus en de eerste kerk 1
2.2. Het Nieuwe Testament, of het verhaal van Jezus en de eerste kerk 1! " #$% & #& '$' '& + ()" *% $, $ -% 1 H. Jagersma en M. Vervenne, Inleiding in het Oude Testament, Kampen, 1992. J. Bowker, Het verhaal
Nadere informatieJohannes 14:1-3 en 28 - Hemelvaart: op weg naar thuis
Johannes 14:1-3 en 28 - Hemelvaart: op weg naar thuis Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende
Nadere informatieBoekverslag Nederlands Er ligt een appel op een schaal door Toon Tellegen
Boekverslag Nederlands Er ligt een appel op een schaal door Toon Tellegen Boekverslag door een scholier 4421 woorden 18 februari 2007 4,5 12 keer beoordeeld Auteur Genre Toon Tellegen Jeugdboek Eerste
Nadere informatieMaria, de moeder van Jezus
Maria, de moeder van Jezus Kerstoverdenking Rotary 2014 1. Maria in de kerkgeschiedenis 2. Maria in de Bijbel 3. Boodschap 1. Wees gegroet Wees gegroet Maria, vol van genade. De Heer is met u. Gij zijt
Nadere informatieVertel me toch je geheim! Gezinsdienst over Simson en Delilah
Orde van dienst voor de viering van de eredienst in de Morgensterkerk Vertel me toch je geheim! Gezinsdienst over Simson en Delilah 6 november 2011 DIENST VAN DE VOORBEREIDING Orgelspel Bruce Springsteen
Nadere informatieIK OVERLEEFDE AUSCHWITZ
Ferenc Göndör IK OVERLEEFDE AUSCHWITZ Uitgeverij Eenvoudig Communiceren 3 Mijn vader Lang geleden kwam een jonge, joodse man naar het land Hongarije. Mohr Goldklang was zijn naam. Dat was mijn opa. Mohr
Nadere informatieNavorming rond poëzie Sandrine Lambert
Navorming rond poëzie Sandrine Lambert Dit document bevat een reeks praktische oefeningen om poëzie te maken met een groep en zo te streven naar een individueel resultaat. OEFENING Gebruik steeds een heel
Nadere informatieUitvaart voorbede Voorbeeld 1.
Uitvaart voorbede Voorganger: Genadige en barmhartige God. U ziet ons hier bijeen in ons verdriet rond het sterven van N. Hij / zij was één van ons, wij zullen hem / haar missen. Geef ons de kracht samen
Nadere informatieVerhaal: Jozef en Maria
Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele
Nadere informatieKerstviering groep 4. Welkom. Als de kerstklokken luiden Dan zingen wij een lied Voor God die met veel liefde Naar alle mensen ziet.
Kerstviering groep 4 Welkom Als de kerstklokken luiden Dan zingen wij een lied Voor God die met veel liefde Naar alle mensen ziet. Als de kerstklokken luiden Dan horen wij steeds weer Dat Jezus is geboren.
Nadere informatieDe Bijbel open 2013 25 (29-06)
1 De Bijbel open 2013 25 (29-06) Vandaag bespreken we een vraag die ik kreeg over 1 Koningen 2. Daarin gaat het over de geschiedenis van Adonia, een oudere broer van Salomo, die zojuist koning was geworden.
Nadere informatieAlles is verschrikkelijk vermoeiend De zon komt op, gaat onder met een zucht Niets is origineel en niets is boeiend Het is allemaal gebakken lucht
Joh. 3:16 Prediker 1 Als de zin ontbreekt Wat geeft je dan een goed gevoel Lucht en leegte, waar ga je heen, wat is het doel Als de zin ontbreekt bij je gezwoeg onder de zon Bouw je een luchtkasteel, je
Nadere informatieVERZEN UIT HET ZIEKENHUIS
VERZEN UIT HET ZIEKENHUIS DOOR G. H. 'S-GRAVESANDE É / OEI owe lib J 1' É I I t I I VERZEN UIT HET ZIEKENHUIS r É VERZEN UIT HET ZIEKENHUIS DOOR G. H. 'S-GRAVESANDE '9Y3 Voor K. H. R. de Josselin de Jong
Nadere informatieGeloof tegenover gevoelens
Kenneth Hagins Geloofsles nr. 7 Geloof tegenover gevoelens Centrale waarheid: Een formule voor geloof is: 1) Zoek in Gods Woord naar een belofte die betrekking heeft op wat u nodig heeft, 2) Geloof Gods
Nadere informatieLes 3. Familie, vrienden en buurtgenoten
www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les
Nadere informatieART HISTORY DE TWINTIGSTE EEUW. H4 algemeen deel Hoofdstuk 4 Expressionisme - Kunst en gevoel.
ART HISTORY DE TWINTIGSTE EEUW H4 algemeen deel Hoofdstuk 4 Expressionisme - Kunst en gevoel. Sigmund Freud (1856-1939) De ideeën van de psychoanalyticus Sigmund Freud hadden veel invloed op de kunstenaars
Nadere informatieVoorbeelden van draaiboeken
Praktische tips 2 Voorbeelden van draaiboeken 3 Voorbeeld uitnodiging herdenking 4 Voorbeeld uitnodiging overdracht 5 Voorbeeld welkomstwoord 5 Voorbeeld slotwoord 6 Gedichten Voorbeelden van draaiboeken
Nadere informatieeen zee van tijd een zee van tijd Werkblad 12 Ω De Tweede Wereldoorlog Ω Les 1: Wat er vooraf ging Naam: Hitler
Werkblad Ω De Tweede Wereldoorlog Ω Les : Wat er vooraf ging Na de Eerste Wereldoorlog gaat het slecht met Duitsland. Het land moet veel geld Hitler betalen aan de winnaars van de oorlog. De leider van
Nadere informatieGedichtendossier. Datum: 8 januari 2015. Pagina 1 van 8
Gedichtendossier Gemaakt door: Sophie Leusink Klas: 4T3 Vak: Nederlands Datum: 8 januari 2015 Docent: mvr. Scholten Pagina 1 van 8 Inhoudsopgave Blz. Gedicht 3 Gedicht analyse 4 Overige gedichten 6 Pagina
Nadere informatie1 In het begin. In het begin leefde alleen God. De Heere God is er altijd geweest. En Hij maakte de hemel en de aarde.
1 In het begin GENESIS 1:1-25 In het begin leefde alleen God. De Heere God is er altijd geweest. En Hij maakte de hemel en de aarde. De aarde is nat en donker. God wil van de aarde iets heel moois maken.
Nadere informatieSamenvatting Nederlands Dautzenberg vanaf 1875
Samenvatting Nederlands Dautzenberg vanaf 1 Samenvatting door I. 4942 woorden 8 mei 2016 6,4 9 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Dautzenberg Samenvatting DAUT. Historische achtergrond 1-1914 Industrialisering
Nadere informatieGod heeft mensen gemaakt om van Zijn glorie te genieten.
Les 3 God heeft mensen gemaakt om van Zijn glorie te genieten. Thema s: -God heeft mensen naar Zijn beeld gemaakt om te tonen hoe bijzonder Hij is. -God verlangt ernaar om een intieme relatie te hebben
Nadere informatieLied van de maand 2014-2015
Sept. God die alles maakte God die alles maakte de lucht en t zonlicht blij de hemel zee en aarde zorgt ook voor mij God die t gras gemaakt heeft de bloemen in de wei de bomen, vruchten, vogels zorgt ook
Nadere informatieWees niet jaloers! Intro. Wat is jaloersheid? blok E - nivo 1 - avond 6
Wees niet jaloers! blok E - nivo 1 - avond 6 Tijd Wat gaan we doen 19.00 Mentorkwartiertje 19.15 Terugkoppeling en intro 19.20 Wat is jaloersheid? 19.30 Jaloersheid, waar komt het vandaan? 19.45 Jezus
Nadere informatieOasemoment "Onze Vader" Emmaüsparochie - donderdag 17 oktober 2013
Oasemoment "Onze Vader" Emmaüsparochie - donderdag 17 oktober 2013 Muziek Inleiding en evangelietekst In het hoofdstuk 6 van zijn evangelie laat de apostel Mattheüs Jezus aan het woord over hoe we horen
Nadere informatieeen zee van tijd een zee van tijd Ze laten zien dat ze geen leger meer willen. Werkblad 12 Ω De Tweede Wereldoorlog Ω Les 1: Wat er vooraf ging Naam:
Werkblad Ω De Tweede Wereldoorlog Ω Les : Wat er vooraf ging Na de Eerste Wereldoorlog gaat het slecht met Duitsland. Het land moet veel geld Hitler betalen aan de winnaars van de oorlog. De leider van
Nadere informatieSlaapliedje (Willem Wilmink) Wat klopt niet in het gedicht hieronder? Zoek de 7 fouten. Slaapliedje
Slaapliedje (Willem Wilmink) Wat klopt niet in het gedicht hieronder? Zoek de 7 fouten. Slaapliedje Het varken heeft slaap, de boer is moe, het paard doet zijn oogjes toe. Het schaap kijkt over t prikkeldraad
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Afgelopen maandag hebben we met de deelnemers van de kring Eigentijds Bijbellezen Paasverhalen gelezen. Vier verhalen van de opstanding, verteld door
Nadere informatieVragen literatuur 6-VWO Deze vragenlijst is grotendeels gebaseerd op de Coach van Noordhoff. Literaire begrippen
Vragen literatuur 6-VWO Deze vragenlijst is grotendeels gebaseerd op de Coach van Noordhoff. A Literaire begrippen 1. Wat is het verschil tussen een Vergleich (vergelijking) en een Metapher (metafoor)?
Nadere informatieStilte vooraf. Wees stil voor het aangezicht van God, want heilig is de Heer. Uitleg
Stilte vooraf Wees stil voor het aangezicht van God, want heilig is de Heer. Uitleg Witte donderdag. Nacht van de overlevering, met een dubbelzinnige betekenis. Het is de overlevering (de traditie) van
Nadere informatieFrankenstein. Mary Shelley
Frankenstein Frankenstein maakt deel uit van de reeks Wereldverhalen van Uitgeverij Eenvoudig Communiceren. Wereldverhalen is een serie beroemde verhalen. Uitgeverij Eenvoudig Communiceren Postbus 10208
Nadere informatieDilemmatest vroeger en nu
Dilemmatest vroeger en nu 2015 Lieneke Westerink ONCE Erfgoededucatie Dilemma 1 Je hebt morgen een topotoets en je moet leren. Je hebt je ouders beloofd dat je gaat leren, maar dan komt er een vriend online:
Nadere informatieNetje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!
Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring
Nadere informatieToespraak 4 mei 2010 dodenherdenking Ds. A.J. Haak 1
Toespraak 4 mei 2010 dodenherdenking Ds. A.J. Haak 1 Beste mensen, De meimaand is een mooie maand. Mei betekent zon en voorjaar, het betekent weer buiten kunnen zitten. Maar de maand mei betekent ook denken
Nadere informatieAan de poort van de stad der geletterdheid
Aan de poort van de stad der geletterdheid Wij hebben besloten om eindelijk onze stem te laten horen. Samen met de cursisten en docenten. Omdat je als laaggeletterde geen toegang krijgt tot de stad. Met
Nadere informatieAlliteratie
Poëzie voor Pussies Alliteratie Assonantie Vrouwelijk eindrijm Kettingrijm Sterrenstof Caleidoscopische oogs Pupillen worden groot De wereld is weer plat Op je bolle bips na Een golflengte afstand Hemellichaam
Nadere informatieMONUMENTEN IN AMSTERDAM
MONUMENTEN IN AMSTERDAM ondek de monumenten in de stad Project van het Amsterdams 4 en 5 mei comité Tijdelijk monument voor actiegroep Dolle Mina uit 2009. Hier tussen de Westermarkt en de Keizersgracht,
Nadere informatieMomentopname tijdsverloop (proza), in een gedicht is er meestal alleen sprake van een ogenblik of één gebeurtenis (gevoel en gedachtes)
Samenvatting door P. 781 woorden 25 oktober 2013 7,5 2 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Eldorado 1. Een spel met woorden: Een dichter vindt het belangrijk dat zijn boodschap overkomt. Hij vindt het
Nadere informatieverzoeking = verleiden om verkeerde dingen te doen dewijl = omdat wederstand doen = tegenstand bieden de overhand behouden= de overwinning behalen
Zondag 52 Zondag 52 gaat over de zesde bede. Leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze. Want van U is het Koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid, in der eeuwigheid. Amen. Lees de tekst
Nadere informatieInhoud. Woord vooraf 9. 1. Ik haat de dood 11 Overdenking bij 1 Korintiërs 15: 1-7 42
Inhoud Woord vooraf 9 1. Ik haat de dood 11 Overdenking bij 1 Korintiërs 15: 1-7 42 2. Papa, ik ben bang dat jij ook dood gaat 44 Overdenking over 1 Korintiërs 15: 35-49 78 3. Ik ben mijzelf niet meer
Nadere informatie= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =
Orde van dienst voor zondag 23 februari 2014, zevende zondag na Epifanie Kerk: Brugkerk, Kroonplein 1 te Lemelerveld Aanvang: 10.00 uur Organist: Ton Timmerman Voorganger: ds. C.Th. Benard = = = = = =
Nadere informatieProza in het interbellum
Proza in het interbellum Proza in het interbellum 1934 1935 1. Nieuwe Zakelijkheid Sanatorium Zonnestraal (1928) Telefooncel, Brinkman (1932) Het Betondorp van J.B. Van Loghem (1924) Neue Sachlichkeit
Nadere informatieLiederen solozang Prijs: 7,= euro per stuk
Liederen solozang Prijs: 7,= euro per stuk GEWASSEN IN WATER Inhoud: Vanuit de dopeling gezien een statement dat hij in het watergraf alles wat oud is achter zich laat. Hij weet niet alles, kent nog niet
Nadere informatieRefrein: Als het regent in jouw hart en je kunt alleen maar huilen, kom dan bij me, hou me vast, in mijn armen mag je schuilen.
Ellen en Patrick Nooit meer je stem, nooit meer je lach, Alles gaat terug, naar die éne dag. De pijn vanbinnen, het doet zo n zeer, Ze zeggen dat het mindert, maar wanneer... Intredelied: M n oma is gestorven
Nadere informatiehttp://www.trouw.nl/cultuur/boeken/
- Trouw 1 van 7 16/03/2009 09:26 16 maart 2009 We hebben niks meer met elkaar Een indrukwekkende rij intellectuelen sombert in een handvol boeken over onze samenleving. Volgens Willem Breedveld biedt de
Nadere informatieOPA EN OMA DE OMA VAN OMA
Hotel Hallo - Thema 4 Hallo opdrachten OPA EN OMA 1. Knip de strip. Strip Knip de strip los langs de stippellijntjes. Leg de stukken omgekeerd en door elkaar heen op tafel. Draai de stukken weer om en
Nadere informatieGedichtendag 2012 Stroom. Naar aanleiding van de gedichtendag op 26 januari 2012. Leerkracht: Cara Figoureux Nederlands
Gedichtendag 2012 Stroom Naar aanleiding van de gedichtendag op 26 januari 2012 Leerkracht: Cara Figoureux Nederlands Vooropdracht Open het internet en ga naar google 1. Open google afbeeldingen en zoek
Nadere informatieBoekverslag Nederlands De held door Jessica Durlacher
Boekverslag Nederlands De held door Jessica Durlacher Boekverslag door T. 1011 woorden 18 januari 2017 5,5 8 keer beoordeeld Auteur Genre Jessica Durlacher Psychologische roman, Eerste uitgave 2010 Oorlogsroman
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen van God,
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen van God, We zijn vandaag bij elkaar om onze doden te herdenken. Vier namen zullen worden genoemd, vier mensen uit onze gemeente, die in het afgelopen
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Het is altijd prettig als de Bijbel zelf aangeeft, hoe je iets moet lezen. Soms zijn er van die verhalen of gelijkenissen, waarvan ik bij een eerste
Nadere informatieHeer, U zocht mij, toen ik was weggegaan U bracht mij veilig in Uw gezin U vergaf mij, mijn schuld is weggedaan U gaf mijn leven een nieuw begin
Met Deliver zingen we voor de dienst; Dat is genade! - Opwekking 722 Heer ik dank U Voor wat U heeft gedaan Ik kon niet doorgaan op eigen kracht Maar dankzij Jezus mag ik nu voor U staan U spreekt mij
Nadere informatie'Vrede voor jou, hierheen gekomen' (Geroepen om te zingen, nr. 15) 'Hij kent je bij je naam'. (internet) http://www.youtube.com/watch?
Liturgie Jongerenviering op 10 juni 2012 Protestantse Kerk in Wehl Welkom Anneke We begroeten elkaar met het zingen van: 'Vrede voor jou, hierheen gekomen' (Geroepen om te zingen, nr. 15) Thema van de
Nadere informatie9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd
53 9 Vader Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd heeft. P Ik begin steeds beter te begrijpen dat het heel bijzonder is dat ik een kind van God, mijn
Nadere informatieLuisteren: muziek (B2 nr. 3)
OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U
Nadere informatieDe Geschiedenis van de Witte Slagerij
De Geschiedenis van de Witte Slagerij Rotterdam-winter 1887 In een gezellige straat in Rotterdam Crooswijk woont Marie (geb. Maria Johanna Storm- 12-03-1868) met haar ouders en haar 4 jaar oudere broer
Nadere informatie