Jaar ver slag

Transcriptie

1 Jaar ver slag

2 2013 Jaar slag ver Doelstelling en bestuurlijke veranderingen 5 25 Jaar Regionale Omroep in heel Nederland 6 Taakstelling & functie 7 Programmatische zaken 11 Distributie & standaarden 17 Personeel & organisatie 19 De organisatie van ROOS 20 De financiën van ROOS 22 Adressenlijst 26 Stichting Regionale Omroep Overleg en Samenwerking Postbus AX Hilversum Telefoon : roos@roosrtv.nl Internet : Bezoekadres: Heideheuvel 3 Mart Smeetslaan 2A 1217 ZE Hilversum 2

3 Voorwoordvan de Voorzitter van het Bestuur Ik begin dit voorwoord met het maken van een groot compliment aan de leden van het ROOS bestuur. Voorafgaand aan 2013 wisten we dat ons een stevig jaar te wachten stond waarin stappen gezet moesten worden naar een nieuwe regionale omroep want de consequenties van het Regeerakkoord waren duidelijk: op het toch al fors teruggelopen budget van de regionale omroep zou per 2016 nog eens 25 miljoen bezuinigd worden en wederom zou een samenwerking met de landelijke omroep besproken moeten worden. Met het verleden in het achterhoofd waren dat twee forse uitdagingen die echter in relatief korte tijd en op constructieve wijze door de regionale omroepen van een antwoord werden voorzien. Vanuit het besef dat een eigen initiatief tot het beste resultaat zou leiden werd in korte tijd een allesomvattende, inhoudelijk sterke en professionele visie op de toekomst van de regionale publieke omroep in korte tijd op schrift gezet. Het Toekomstvenster op de regionale publieke omroep diende vervolgens als leidraad voor het voeren van intern en extern debat over de voornemens van dit Kabinet. Dat waren, en zijn af en toe nog steeds stevige debatten. De inmiddels 25 jaar oude geschiedenis van de regionale omroep laat zich niet zomaar herschrijven, dat is begrijpelijk. De verschillende ontstaansgeschiedenissen en ontwikkelingen vonden niet gelijkelijk en gelijktijdig plaats zodat er met verschillende uitgangspunten rekening gehouden moest worden. In een aantal situaties kostte het moeite om de vaak intensieve en kostbare relatie met de provincie als (bekostigings)partner in een ander daglicht te moeten plaatsen. De voorgenomen landelijke financiering van de regionale omroep vroeg er echter om de individuele uitdagingen ondergeschikt te stellen aan de uitdaging van de gehele sector. Het vereiste collegialiteit en collectiviteit. Dat bleek niet altijd even eenvoudig en discussies werden daarom op het scherpst van de snede, en ook wel eens meermaals, gevoerd. In het besef dat niet iedereen het tempo voldoende hoog vond meen ik dat de bestuursleden van ROOS de meeste keren naar de thuisbasis konden wederkeren met het gevoel dat er weer een belangrijke stap gezet was. De regionale omroepen hebben als collectief in een jaar enorme stappen gemaakt naar de regionale omroep van de toekomst. De bezuiniging pakt gelukkig minder uit dan eerst bedoeld en zal ook nog eens later ingaan. De contouren van een toekomstbestendige regionale omroep liggen er ook en zijn bijna doorgerekend. Er is steun vanuit de Kamer, de Senaat, provincies, de landelijke omroep en de Raad voor Cultuur voor een autonome regionale omroep in Nederland die in de regio zijn belangrijke functie kan vervullen. Het lijkt verstandig dat ook het Kabinet de plannen omarmt en samen met de regionale omroep zorgdraagt voor een bestendige in de regio verankerde publieke mediavoorziening als een van de pijlers onder de regionale en lokale journalistiek. Per 1 juni 2014 heeft Jack de Vries het voorzitterschap van ROOS van mij overgenomen. Met veel plezier en met geloof in de belangrijke functie van de regionale omroep heb ik ruim vijf jaar voorzitter mogen zijn van het ROOS bestuur. Vele bestuurlijke en inhoudelijke discussies vielen de sector in die jaren door politieke akkoorden en standpunten ten deel. Als gevolg daarvan zal de regionale omroep een nieuwe fase van zijn bestaan ingaan. Als iedereen zich met de mij bekende passie, energie en kennis van zaken blijft inzetten voor de regionale omroep gloort er een mooie toekomst voor de regionale omroep in Nederland. Als ex-voorzitter zal ik de ontwikkelingen zeker blijven volgen. Als mediaconsument ga ik er graag vanuit dat de regionale omroep mij in de toekomst blijft informeren over wat mij als burger in de regio aangaat. Cees van der Knaap 3

4 Voorwoordvan de Voorzitter van de Raad van Toezicht Op afstand en met instemming heeft de Raad van Toezicht het debat in het bestuur gevolgd over de ontwikkelingen rond de regionale omroep. De naar elkaar uitgesproken noodzaak tot eensgezindheid leek op momenten wat weerbarstig maar met het visiedocument Toekomstvenster op de publieke regionale omroep is een voor de sector heldere koers richting de komende jaren neergezet. Het is een complete visie waar de inhoudelijke component de boventoon voert. En dat moet ook zo. De regionale omroep is er niet voor zichzelf, hij is er om een kwalitatief hoogwaardige regionale informatievoorziening te zijn die op adequate wijze en via tal van wegen verslag doet van regionale gebeurtenissen. Goed ook aan de visie is dat voor een intensieve samenwerking in de regio wordt gekozen met andere mediapartijen en maatschappelijke en culturele instellingen. De verbindingen tussen de landelijke en regionale publieke omroep zijn van belang, en beiden kunnen in meerdere opzichten veel aan elkaar hebben, maar de regionale omroep hoort zijn worteling in de regio te houden om de regionale identiteit te kunnen waarborgen. Die identiteit is immers van groot belang gebleken voor het huidige succes en de herkenbaarheid van de regionale omroepen. Dat het daar wel goed mee zit blijkt uit de in dit jaarverslag opgenomen onderzoekscijfers. Miljoenen kijkers, luisteraars en internetbezoekers weten de regionale omroep te vinden, niet gek overigens omdat % van de inwoners van een regio weet wie zijn regionale omroep is. De Raad van Toezicht spreekt zijn dank uit naar de scheidend voorzitter van het ROOS bestuur, Cees van der Knaap. Als eerste onafhankelijk voorzitter heeft hij het ROOS bestuur door een aantal roerige jaren geloodst. Hij neemt afscheid op een moment dat de regionale omroep aan de vooravond staat van een nieuwe fase in zijn bestaan. De contouren daarvan zijn met het Toekomstvenster vastgelegd, de uitwerking ervan staat te gebeuren en gezien de zorgelijke ontwikkelingen rond de regionale en lokale informatievoorziening kunnen de regionale omroepen meer dan ooit hun relevantie aantonen. De Raad van Toezicht spreekt zijn vertrouwen uit dat de nieuwe voorzitter, de heer Jack de Vries, daar de komende jaren een belangrijke bijdrage aan kan leveren. Jan Weierink 4

5 Doelstelling & bestuurlijke veranderingen Doelstelling De stichting ROOS stelt zich ten doel om op grond van samenwerking en beraad ordenend werkzaam te zijn en aldus de belangen van de regionale publieke omroepen te behartigen en het regionale aandeel in het publieke omroepstelsel en in het mediabeleid te versterken. De belangrijkste activiteiten om dit doel te bereiken zijn: a. Het bevorderen van de ontwikkeling van de regionale omroep in Nederland. b. Het verlenen van diensten aan de regionale omroepen. c. Het coördineren van het overleg van de regionale omroepen met overheden en met andere zendgemachtigden, met organisaties en organen van en instellingen ten behoeve van de omroep. d. Het vertegenwoordigen van de gezamenlijke regionale omroepen in daarvoor in aanmerking komende instellingen, colleges en werkgroepen. e. Het bestuderen van het beleidsveld van de omroep in het algemeen en de regionale omroep in het bijzonder. f. Alle andere activiteiten die voor het bereiken van het doel van de stichting bevorderlijk kunnen zijn. Bestuurlijk Het ROOS bestuur kende één wijziging in Per 1 maart 2013 volgde voor RTV Noord-Holland de heer P.J.M. van Gessel de heer A.B.P. Bak op. Het bestuur heeft in 2013 tien maal vergaderd. De Raad van Toezicht van ROOS kende geen wijzigingen in De Raad heeft omwille van de continuïteit in een periode waar zoveel in beweging is de Voorzitter en de vertegenwoordiger van het cluster Noord gevraagd tenminste één extra jaar aan te blijven in de Raad van Toezicht van ROOS. De Raad van Toezicht kwam drie maal bijeen. Omroep Reclame Nederland Holding BV (ORN) Op 27 juni 2013 heeft het ROOS bestuur als enig aandeelhouder van ORN Holding BV de jaarrekening ORN Holding over 2012 goedgekeurd en decharge verleend. De netto omzet uit reclame-verkopen op de landelijke markt bleef in 2012 onder druk staan door licht lagere kijk- en luistercijfers maar vooral door blijvend toenemende concurrentie en de economische crisis. In de Vergadering van Aandeelhouders is verder gesproken wat de gevolgen voor ORN zouden kunnen zijn van een nadere samenwerking tussen de landelijke en regionale omroep. De Raad voor Commissarissen van ORN is gevraagd daar zelf een aantal scenario s uit te werken. De opdracht van ROOS aan ORN, het namens de regionale omroepen tegen zo laag mogelijke kosten verkopen van reclamezendtijd aan landelijke adverteerders, blijft ongewijzigd van kracht. De door ORN in dat kader gepresenteerde mogelijkheden tot verkoop van reclame via nieuwe media zijn nader uitgewerkt en worden nu geïmplementeerd. Een werkgroep van reclamemanagers is gevraagd de afspraken tussen regionale omroepen en ORN over de inzet en verkoop van reclame te herijken en met voorstellen voor eventuele wijziging van die afspraken te komen. Overlegstructuren tussen regionale omroepen ROOS faciliteerde in 2013 de volgende overlegstructuren: Frequentie Overleg 10 maal Directeuren (ROOS bestuur) Voorzitter: Cees van der Knaap 6 maal Hoofdredacteuren Voorzitter: Marcel Oude Wesselink, RTV Oost 4 maal Personeelsfunctionarissen Voorzitter: Tiny Formsma, RTV Drenthe 4 maal Hoofden Techniek Voorzitter: t/m augustus: Bram Liplijn, Omroep Flevoland. Vanaf september: Tom Dalderup, RTV Rijnmond 4 maal Hoofden Financiën Voorzitter: Carola Bakker, RTV Drenthe 4 maal Internetwerkgroep Voorzitter: Tim Zunneberg, Omroep Brabant 5

6 25 jaar Regionale Omroep in heel Nederland Op 25 september 2013 vierde ROOS het 25 jarige bestaan van de regionale omroep in heel Nederland met een congres over de regionale journalistiek in het Instituut voor Beeld en Geluid. Sprekers zoals Jeroen Smit (hoogleraar journalistiek aan de Rijksuniversiteit Groningen), Paul van Gessel (directeur RTV Noord-Holland) en Joop Daalmeijer (voorzitter Raad voor Cultuur) gaven hun visie op de toekomst van de regionale omroep, hun taak voor de regionale journalistiek en voor de cultuur in Nederland. Staatssecretaris Sander Dekker bracht zijn felicitaties in beeld uit en kondigde zijn komst aan voor de ROOS Dagen Want zoals de staatssecretaris in zijn videofelicitatie zei: De regionale omroep houdt niet op te bestaan. ROOS bracht op haar jubileum een plan voor de toekomst uit onder de naam: Toekomstvenster op de publieke regionale omroep. Naast de journalistiek blijven brede cultuurprogramma s en live-verslaggeving van grootschalige evenementen belangrijk. Of zoals Paul van Gessel het verwoordde: Identiteit is het belangrijkste goed van de regionale omroep. Het geld voor brede cultuurprogramma s zal vooral uit additionele middelen moeten komen. De omroepen staan open voor vormen van publiek/private samenwerking met onder meer regionale dagbladen. Jeroen Smit spreekt zich hier duidelijk voor uit. Het pad van ontwrichting naar innovatie loopt via publiek-private samenwerking. Vroeger waren er twee markten: de publieke en private. Die twee komen nu bij elkaar op internet, waar vernieuwingen en experimenten moeten gaan uitvinden waar het model van de toekomst ligt. (Broadcast Magazine, d.d. 10/2013) De eerste stappen zijn gezet. Henk Lemckert (directeur/hoofdredacteur Omroep Brabant) en Susan Duinhoven (CEO Wegener) presenteerden hun samenwerking in het Regionaal Mediacentrum West-Brabant. Ook had ROOS een cadeau voor het publiek van de regionale omroepen: de app MIjn Regio. Hiermee kunnen mensen kiezen uit welke regio s zij nieuws willen ontvangen en ze ontvangen ook het nieuws uit de regio waar ze zijn. 6

7 Taakstelling & functie De bestuurlijke agenda van ROOS voor 2013 werd vooral bepaald door het eind oktober 2012 door het kabinet-rutte- Asscher gepresenteerde Regeerakkoord Bruggen bouwen, de daarop volgende brief van begin december 2012 van staatssecretaris Sander Dekker aan de Tweede Kamer over op welke wijze hij uitwerking wil geven aan dat Regeerakkoord, en het medio december 2012 gevoerde begrotingsdebat media. Het Regeerakkoord, de brief en het debat gaven samen richting aan de wijze waarop de inhoudelijke uitwerking van de voornemens van het Kabinet zouden moeten plaatsvinden. Dat liet voor ROOS en de regionale omroep zelf - gelukkig, zo noemden we dat eerder - nog veel ruimte voor de uitwerking, maar ook andere partijen kregen de vrijheid daar hun eigen gedachten over te ontwikkelen. Het werd daarmee nog een ingewikkelde materie Eerst nog even in het kort hoe 2012 eindigde. Het Regeerakkoord ging uit van een brede publieke omroep en kondigde een toekomstverkenning aan naar verdere vernieuwing van het publieke mediabestel. Het budget van de publieke omroep zou met nog eens 100 miljoen gekort worden, 25 miljoen te behalen als efficiencytaakstelling bij een integratie van taken van de landelijke en regionale omroep. De bekostigingstaak van provincies voor de regionale omroep zou daarvoor weer bij de landelijke overheid worden belegd, ook omdat de taken van provincies verder zouden worden beperkt. En het Mediafonds tot slot, zou per 2017 moeten worden opgeheven waarbij de taken worden ondergebracht bij de landelijke omroep. De genoemde Kamerbrief over de uitwerking van bovengenoemde punten van het Regeerakkoord ging vooral over de met de beleidsvoornemens te behalen doelen en uitgangspunten. De toekomstverkenning is nodig om te bekijken wat anders of beter kan, en welke sterke punten van het publieke bestel absoluut behouden moeten worden. Ten aanzien van de regionale omroep werd opgenomen dat de integratie met de landelijke omroep met behoud van identiteit plaatsvindt. De door de vorige Kamer aangenomen moties Haverkamp c.s. en Van Miltenburg c.s. en de door het Kabinet al gedane toezeggingen worden tevens bij de uitwerking van de plannen betrokken. De bekostiging van de regionale omroep zou al vanaf 2014 door het Rijk moeten plaatsvinden. Over het Mediafonds schrijft de staatssecretaris dat de landelijke omroep moet zorgdragen voor een goede inbedding van de taken en functies die het Mediafonds vervult bij het stimuleren en financieren van bij uitstek publieke culturele mediaproducties bij de landelijk en regionale publieke omroep, en dat het daarbij ook gaat om het stimuleren van vernieuwing en talentontwikkeling. De Kamer kon zich in meerderheid vinden in de aanpak die de staatssecretaris zich voorstelde. Inhoudelijk waren er vooral vragen over de toekomstverkenning en over de regionale omroep. Over de toekomstverkenning zegde de staatssecretaris toe een aparte brief te zullen sturen. Over de regionale omroep werd door Kamerlid Pieter Heerma (CDA) een motie ingediend waarin de zorg werd uitgesproken dat de onafhankelijkheid van de regionale omroep in het gedrang kan komen als de regionale en nationale omroep meer geïntegreerd wordt. De motie vraagt de regering daarom er bij de NPO en ROOS op aan te dringen dat bij de uitwerking van plannen nadrukkelijk rekening wordt gehouden met de functies van regionale calamiteitenzender en cultuurdrager. Ook vraagt de motie de positie van Omrop Fryslân te waarborgen vanwege zijn bijzondere positie bij het Fries als tweede rijkstaal. De motie werd later met overgrote meerderheid door de Tweede kamer aangenomen. Toekomstvenster op de regionale publieke omroep Als antwoord op alle voornemens van het Kabinet in het Regeerakkoord besloot het ROOS bestuur al in november 2012 een eigen visie te ontwikkelen op de invulling van de taak en de werking van de publieke regionale omroep in de nieuwe toekomst. Het Toekomstvenster op de publieke regionale omroep is opgesteld als een constructieve bijdrage van de regionale omroep aan de voornemens in het Regeerakkoord en aan de Toekomstverkenning die naar later bleek door de Raad voor Cultuur zou worden uitgevoerd. Het Toekomstvenster werd al in het prille voorjaar met de staatssecretaris van OCW besproken. Het plan is aan het publiek gepresenteerd tijdens het congres 25 jaar 7

8 regionale omroep in heel Nederland dat ROOS in september organiseerde. Het Toekomstvenster op de publieke regionale omroep is op de website van ROOS te lezen en laat zich als volgt samenvatten. Het regionale publieke mediabedrijf van de toekomst houdt als kerntaak het brengen van nieuws, informatie, cultuur en evenementen uit de regio en het informeren van het publiek bij calamiteiten. De voorziening van nieuws en journalistiek (inclusief achtergrond, cultuur en sport), is de absolute kerntaak van de regionale omroep. Maar voor de publieke regionale omroep geldt ook dat brede cultuurprogramma s en live-verslaggeving van evenementen nog steeds van groot belang zijn maar dat de bekostiging ervan vooral uit additionele middelen moet komen. Reclame-inkomsten spelen daarin een belangrijke rol. Tegelijkertijd blijft de publieke regionale omroep inzetten op schaalverkleining in informatieverschaffing en wordt informatieaanbod nog beter toegesneden op deelregio s binnen de dertien gebieden die nu worden verzorgd, in eerste instantie door een gerichter online informatieaanbod voor deelregio s en steden. De legitimiteit van de publieke regionale omroep blijft voor een belangrijk deel gebaat bij het traditionele radio- en televisieaanbod; ook voor de reclame-inkomsten vormen ze een belangrijke factor. Er zal nauw worden samengewerkt met relevante mediapartijen en maatschappelijke organisaties om het regionale aanbod te versterken. De regionale publieke omroepen willen de schadelijke gevolgen van de efficiencytaakstelling beperken en het programma-aanbod zo veel mogelijk ontzien door intensievere samenwerking onderling en met de landelijke publieke omroep. Daartoe wordt de vorming van een vijftal clusters verkend waarbinnen de publieke regionale omroepen intensief gaan samenwerken met tot doel efficiencywinsten te realiseren. Het is cruciaal dat de regionale verankering en de uitvoering van de mediawettelijke taak in de regio centraal blijft staan. Die verankering moet in ieder geval gestalte krijgen door de handhaving van het Programmabeleid Bepalend Orgaan (PBO), in de huidige dan wel een vernieuwde vorm. Als de landelijke en regionale omroep zouden worden samengebracht in een bestel, dan kiest de gezamenlijke publieke regionale omroep voor de positie van een taakorganisatie. Op die wijze komt het eigen karakter en de specifieke werkwijze van publieke regionale omroep het best tot zijn recht omdat het waarborgen van regionale culturele identiteit in de programmering en het bevorderen van ervaren eigenaarschap in de regio een aparte organisatorische eenheid rechtvaardigen. Mogelijke programmatische samenwerking met de landelijke publieke omroep, bijvoorbeeld door het verzorgen van vensters of door inschakeling van het uitgebreide netwerk van correspondenten in de regio, kan op die basis nader ingevuld worden. De totaalvisie die ROOS met het Toekomstvenster leverde belette de staatssecretaris niet zelf een aantal modellen op te stellen waarin het tot integratie of samenwerking tussen de landelijke en regionale omroep zou kunnen komen. Hij vroeg de NPO en ROOS voor de zomer van 2013 te reageren op zijn modellen waarmee helaas een vervelende discussie over bestuurlijke structuren van start ging waarbij weinig ruimte meer was om op basis van inhoudelijk, programmatische argumenten het gesprek tussen de landelijke en regionale omroep te voeren. ROOS heeft in reactie op de vraag van de staatssecretaris het Toekomstvenster nogmaals onder zijn aandacht gebracht omdat het venster antwoorden biedt op alle onderliggende aspecten die de staatssecretaris in zijn zogenoemde modellenbrief aanstipt. De NPO koos met het oog op alle ontwikkelingen bij de landelijke omroep heel begrijpelijk voor model 1, het model waarin geen plek meer is voor nieuwe organisaties in het publieke bestel en waarin dus gekozen werd voor opheffen van de regionale omroep door er regionale NOS-redacties van te maken voor de nieuwscomponent, en er regionale NTRredacties van te maken voor de cultuurcomponent. Als je de publieke omroep als een bestuurlijke organisatie beschouwt is het vanuit de NPO gezien wellicht geen onaardige gedachte, maar vanuit de specifieke verbindende en culturele taakopdracht van de regionale omroep gezien is het door ROOS als een rampzalig plan betiteld. De keuze van de NPO deed bij ROOS, de regionale omroepen, de provincies en in de Kamer nogal wat stof opwaaien. De voorzitter van ROOS, Cees van der Knaap, nam bij aanvang van het jubileumcongres 25 Jaar Regionale Omroep in heel Nederland krachtig afstand van de keuze van de NPO. Het IPO en vele provincies kwamen in het geweer en in de Tweede Kamer leidde het tot een stevige motie voor behoud van de bijzondere positie van de regionale omroepen. CDA Mediawoordvoerder Pieter Heerma, die het initiatief tot de motie nam, wil dat de regionale omroep zijn bijzondere positie behoudt als het zou komen tot integratie van de landelijke en regionale omroepen. De motie schrijft voor dat de regionale omroep zijn verankering in het eigen verzorgingsgebied moet behouden, dat hij zijn taak autonoom moet kunnen uitvoeren, dat hij eigenstandig samenwerkingsverbanden moet kunnen aangaan en dat hij zijn huidige aanbodkanalen behoudt en zelf moet kunnen programmeren. De regering, zo stelde de motie, moet bij de uitwerking van de kabinetsplannen ook overleggen met provincies. De staatssecretaris stond in het debat sympathiek tegenover de motie en stelde als enige voorwaarde dat de motie niet zou betekenen dat de regionale omroepen niet meer onderling en met de landelijke omroep zouden hoeven samen te werken. Het oordeel over de motie liet hij aan de Tweede Kamer over. De Tweede Kamer was duidelijk, alleen de PVV steunde de motie niet (omdat geen enkele motie van het Kabinet op dat moment gesteund werd door deze partij). Een andere motie van Pieter Heerma riep de regering op ook onderzoek te doen naar de mogelijkheden tot meer 8

9 horizontale regionale integratie en verticale samenwerking van regionale en lokale omroepen. Kamerlid Heerma vindt dat een goede regionale en lokale nieuwsvoorziening van groot belang is voor de regionale democratie en voor de culturele eigenheid en leefbaarheid in de regio waarbij het van wezenlijk belang is dat de regionale en lokale omroepen niet verworden tot uitvoeringsredacties van de landelijke publieke omroep. Kamerlid Heerma doelt daarmee op het voorstel dat de NPO deed om de regionale omroepen op te heffen en onder te brengen bij de NOS. Voor 1 juli 2014 moet de regering de Tweede Kamer informeren over de mogelijkheden tot die samenwerking. Tegen het einde van 2013 kregen de NPO en ROOS de vraag van de staatssecretaris om vanuit de inhoud geredeneerd samenwerkingsmogelijkheden tussen de landelijke en regionale omroepen te verkennen. Het resulteerde in tal van inhoudelijke samenwerkingsmogelijkheden maar het bleek lastig om met een gezamenlijk plan te komen waarin zowel de inhoudelijke als bestuurlijke componenten bij elkaar gebracht konden worden. De visies waarop de NPO de ontwikkelingen van de landelijke omroep ziet en waarop ROOS de ontwikkelingen voor de regionale omroep ziet wijken daarvoor te sterk van elkaar af. Wijziging Mediawet voor additionele korting op Mediabegroting en Rijksfinanciering van de regionale omroep Op 18 juni 2013 stuurde de staatssecretaris een voorstel tot wijziging van de Mediawet naar de Tweede Kamer waarin de overheveling van het budget voor de bekostiging van de regionale omroepen van het provinciefonds naar de mediabegroting wordt geregeld. Dit voornemen uit het Regeerakkoord moest volgens de staatssecretaris snel geregeld worden in verband met de additionele korting van 100 miljoen op de rijksmediabijdrage voor de publieke omroep die in het Regeerakkoord afgesproken is. Discussie over het wetsvoorstel ontstaat over het bedrag dat het Rijk wil overhevelen van het provinciefonds naar de Mediabegroting. De in het wetsvoorstel opgenomen 142 miljoen is door het Regeerakkoord ontleend aan een rapport over de herijking van de hoogte van het provinciefonds in 2011 en is naar mening van ROOS, geïndexeerd naar 2013, maar liefst 7,8 miljoen te weinig. De staatssecretaris komt met een minimale aanpassing van het bedrag. In plaats van 142 miljoen wordt 143,5 miljoen overgeheveld, het bedrag dat provincies in 2013 aan de regionale omroep bekostigen. Het betreft echter het bedrag na bezuinigingen van in totaal 6,3 miljoen door verschillende provincies op de bekostiging van de regionale omroepen. Een bezuiniging die door de Tweede Kamer en het vorige kabinet meermaals hard was veroordeeld. Maar de staatssecretaris wilde niet verder tornen aan het bekostigingsbedrag voor de regionale omroep en vond steun bij de regeringspartijen PvdA en VVD. Een amendement op de begroting van het CDA voor het volledige bedrag redde het daardoor niet. Wel vond de Kamer dat als de rechter alsnog oordeelt dat de kortingen van provincies onrechtmatig zijn het betreffende bedrag achteraf nog aan het provinciefonds onttrokken moet worden. Gert-Jan Segers (CU), Pieter Heerma (CDA), Norbert Klein (50plus) en Jasper van Dijk (SP) dienden hiertoe een motie in. De motie verzoekt de regering het gesprek met provincies te heropenen met als doel te komen tot aanpassing van het bedrag dat wordt overgeheveld uit het Provinciefonds naar de mediabegroting en dan structureel wordt besteed aan de regionale omroep. De motie kreeg ook steun van de PvdA, GroenLinks, SGP en de PvdD en werd daarmee door de Tweede Kamer aangenomen. Gerechtelijke procedures tussen omroepen en provincies kwamen in 2013 niet tot finale uitspraken waardoor het mogelijk in 2014 alsnog kan komen tot aanpassing van het bekostigingsbedrag van Tijdens de behandeling van dit wetsvoorstel was er veel oppositie vanuit de Tweede Kamer tegen de extra bezuiniging van 100 miljoen op de gehele publieke omroep en alleen met steun van de PVV zou de extra bezuiniging ook in de Eerste Kamer kans van slagen hebben. Naast de publieke omroep waren er tal van andere dossiers waar het kabinet de steun van andere partijen in de Eerste Kamer nodig had en dat leidde in oktober tot een begrotingsakkoord voor 2014 tussen het Kabinet en D 66, CU en SGP. Het akkoord leidde tot halvering van de korting op de publieke omroep maar helaas niet tot halvering van de voorgenomen korting op de regionale omroep. Die korting werd wel met 8 miljoen teruggebracht van 25 naar 17 miljoen en zou gaan gelden vanaf 2017 in plaats van Alhoewel nog steeds fors in het licht van de kortingen die provincies al hebben doorgevoerd en van de teruggelopen, en nooit gecompenseerde reclame-inkomsten was dit een positieve ontwikkeling natuurlijk. De korting op de landelijke omroep werd door het begrotingsakkoord meer dan gehalveerd, maar met de voorwaarde dat een bedrag van 16,6 miljoen geoormerkt zou worden voor ontwikkeling en vervaardiging van mediaaanbod van bijzondere Nederlandse culturele aard zoals dat nu door het Mediafonds wordt gerealiseerd en mogelijk wordt gemaakt. De staatssecretaris gaf hierbij aan te willen kijken wat de oormerking van het geld voor de functie van het Mediafonds voor de regionale omroep betekent. Bij de behandeling van de mediabegroting aan het einde van 2013 gaf de staatssecretaris aan nog steeds te willen dat het geld ook bestemd kan worden voor de regionale culturele documentaire. De wijziging van de Mediawet kon daarmee naar de Eerste Kamer maar bleek daar geen hamerstuk. De woordvoerders van PvdA, CDA en SP lieten mede naar aanleiding van de visie van de NPO op de integratie van de landelijke en regionale omroep weten zich grote zorgen te maken over de gevolgen die Rijksfinanciering van de regionale omroep op termijn zou kunnen betekenen voor de onafhankelijke positie van de regionale omroep. Deze partijen stelden dat de visie van het kabinet op dit punt nog onvoldoende ingevuld is en 9

10 vroegen om uitstel van behandeling. Daarvan kwam het niet omdat het van belang was de taakstelling reeds nu in de begrotingsstukken te verwerken, maar de staatssecretaris is duidelijk gemaakt dat eventuele voorstellen die de onafhankelijke positie van de regionale omroep aantasten niet op steun van de Senaat mogen rekenen. Met het voordeel van de twijfel op dit punt nam de Eerste Kamer de wetswijzing op 10 december 2013 aan waardoor er per 1 januari 2014 al weer een einde kwam aan de bekostiging van regionale omroepen door provincies die na zoveel discussie per 2006 gewijzigd in de wet was vastgelegd. Vanaf 1 januari 2014 worden de regionale omroepen door het Commissariaat voor de Media bekostigd. Toekomstverkenning Publieke Omroep door Raad voor Cultuur Zoals eerder aangegeven zou er volgens het Regeerakkoord een toekomstverkenning plaatsvinden naar de verdere vernieuwing van de publieke omroep. Een plan van aanpak daartoe werd op 20 juni 2013 naar de Tweede Kamer gestuurd. De verkenning naar de wijze waarop de publieke omroep zijn maatschappelijke functie in het medialandschap van de toekomst het beste kan vervullen zal volgens de brief uitgevoerd worden door een onafhankelijke adviescommissie in opdracht van de Raad voor Cultuur. De centrale vraag van de staatssecretaris aan de Raad van Cultuur is: Welke keuzes moet de publieke omroep maken om zijn maatschappelijke functie in de toekomst te kunnen vervullen op een manier dat hij ook daadwerkelijk impact heeft, en hoe zou dat georganiseerd moeten worden. Opvallend is te noemen dat de staatssecretaris er in zijn voorstel voor koos om de samenwerking tussen de landelijke en regionale omroep buiten de toekomstverkenning te houden die door adviescommissie wordt uitgevoerd. Net na de zomer van 2013 werd bekend dat Mw. Inge Brakman als voorzitter van de adviescommissie zou worden benoemd en dat het rapport begin 2014 gereed zou moeten zijn. Ondanks de keuze van de staatssecretaris om de regionale omroep niet in de opdracht voor de toekomstverkenning mee te nemen maakte de Raad voor Cultuur in dat geval bekend ongevraagd een advies over de regionale omroep te zullen geven. Omroep, Pers en regionale journalistiek Sombere cijfers over ontwikkelingen bij de regionale pers hadden tot gevolg dat in 2013 meer dan voorheen de zorg werd uitgesproken over de regionale en lokale journalistiek. Een onderzoek van het Stimuleringsfonds voor de Pers en de Vrije Universiteit en Hogeschool Utrecht naar de lokale en regionale journalistiek liet zien dat het vooral in kleine Nederlandse gemeenten hard achteruit gaat met, met name de (online) lokale berichtgeving. Ook op het ROOS congres was in dit kader de samenwerking tussen de regionale omroep en de regionale pers in het programma opgenomen door het regionaal mediacentrum West-Brabant te duiden. Als begin werken Omroep Brabant en Wegener Journalisten van BN DeStem sinds september 2013 in het mediacentrum samen op het gebied van het zogenoemde eerste-lijns nieuws. Het gaat daarbij om het verwerken van bijvoorbeeld persberichten en 112-nieuws. Hierdoor moet meer tijd vrijkomen om eigen nieuwsverhalen te maken. In de toekomst zou die samenwerking tussen verslaggevers van beide media op andere terreinen ook moeten plaatsvinden. Op 20 november heeft de staatssecretaris een brief aan de Tweede Kamer gestuurd over de pers en journalistiek. In de brief informeert de staatssecretaris de Kamer over de ontwikkelingen in de schrijvende pers en journalistiek en over de rol van de overheid daarbij. In de brief wordt onder meer ingegaan op het vervolg dat is gegeven aan de aanbevelingen van de Commissie Brinkman en wordt informatie gegeven over de innovatieregelingen van het Stimuleringsfonds voor de Pers. In de brief worden ook de verschillende samenwerkingsverbanden genoemd die in experimentele fase, veelal met steun van het Stimuleringsfonds voor de Pers, van start zijn gegaan. Bij veel van die samenwerkingsverbanden is de regionale omroep partij. Die samenwerkingsverbanden en experimenten zijn van belang om de journalistieke infrastructuur in de regio te versterken, waarvan de staatssecretaris in zijn brief schrijft dat een urgente kwestie te vinden. Evenwel haalt een motie van SP Mediawoordvoerder Jasper van Dijk het niet tijdens het debat over de brief. Kamerlid Van Dijk wilde met de motie komen tot een pilot die de gehele regionale pers kan versterken en waarbij alle verschillende regionale media (dagbladen, radio, televisie en internet) met behulp van persinnovatie gezamenlijk komen tot versterking van de regionale nieuwsvoorziening in zijn geheel. 10

11 Programmatische zaken De relevantie van de regionale omroep laat zich sinds enige jaren steeds minder afmeten aan het bereik van zijn afzonderlijke platforms maar meer door de samenhang ervan. De steeds verder geïntegreerde (nieuws)redacties produceren voor de radio-, televisie- en online-aanbodkanalen en de sociale platformen waarlangs de regionale omroep zijn content ook verspreidt. Dat past in de strategie van de regionale omroep om via alle mogelijke manieren zijn content te verspreiden om een zo groot mogelijk publieksbereik te behalen. Een simpele optelling van het bereik van de verschillende platformen tot een totaal bereik is echter niet mogelijk omdat de condities waaronder het bereik van de verschillende aanbodkanalen gemeten wordt niet gelijk zijn aan elkaar. Zo zijn enerzijds dubbelingen niet uit te sluiten, anderzijds wordt bereik via andere aanbieders van content, veelal via aggregatie, likes of retweets, niet eens meegerekend. Over 2013 is evenwel de balans op te maken dat het bereik van de regionale omroep per saldo stijgt; meer en meer mensen zien, horen of lezen de (audiovisuele) informatie die bij een regionale omroep zijn oorsprong heeft. Radio - overall marktleider in 2013 In 2013 had regionale radio met 11,7% weer het hoogste overall marktaandeel radio van alle radiozenders in Nederland. Waar in 2012 nog voor het eerst in jaren het marktleiderschap radio aan 538 gelaten moest worden, die in dat jaar met 11,7% net 0,2% meer marktaandeel realiseerde dan regionale radio, wisselde dat in 2013 weer. Wel met een groter verschil dan die 0,2% van 2012; 538 daalde met 1% naar 10,7% waardoor regionale radio met maar liefst een 1% hoger marktaandeel het marktleiderschap weer overnam. De stijging van 0,2% ten opzichte van 2012 betekende ook een verandering van de trend dat het marktaandeel van regionale radio door de jaren heen langzaam terugloopt. In 2013 luisterden weer meer mensen naar regionale radio dan in Gemiddeld marktaandeel regionale radio in (maandag t/m zondag, uur) Radio Noord 23,3 23,2 26,1 28,0 27,2 Omrop Fryslân 23,0 20,2 22,3 21,0 19,3 Radio Drenthe 16,2 17,9 15,3 12,7 13,3 Radio Oost 14,6 13,8 12,1 11,5 12,3 Radio Gelderland 12,3 10,7 9,7 10,6 10,2 Radio M Utrecht 6,4 7,1 9,0 7,2 8,0 Radio Flevoland* 3,9 3,6 4,2 3,5 3,8 Radio Noord-Holland 10,7 12,3 11,0 10,1 10,9 Radio West 7,2 7,3 6,2 5,8 5,8 Radio Rijnmond 9,8 9,6 9,4 10,2 8,9 Omroep Zeeland 13,1 14,1 14,3 13,0 9,9 Omroep Brabant 9,3 9,7 9,3 8,5 9,3 L1 Radio 14,0 13,2 10,8 11,7 13,3 Regio Radio (landelijk gemiddeld) 12,8 12,5 11,9 11,5 11,7 Marktaandelen onder personen van 10 jaar en ouder, Bron: Intomart GfK-Nationaal luisteronderzoek 2013 * Cijfers kunnen niet representatief zijn door ontbreken voldoende meetgegevens. 11

12 Televisie - meer dan 6,2 miljoen kijkers per week Dat de regionale TV-zenders een groot en breed publiek bereiken was bekend alhoewel de meetmethode te wensen over liet. In 2011 is vastgesteld dat het standaard SKOonderzoek een niet getrouw beeld geeft van kijkdichtheidof bereikcijfers waardoor subgegevens als leeftijdsgroepen, profielen of bekeken programma s nog minder betrouwbaar zijn gezien de nog veel kleinere steekproeven die hier in het geding zijn. Het belangrijkste probleem voor de onbetrouwbaarheid ligt in de geringe omvang van de steekproeven per regio. Een vergroting van de steekproef zou maar beperkte winst opleveren terwijl het uiterst kostbaar is om uit te voeren. Met Motivaction is daarom in 2012 besproken hoe een eenduidig onderzoek naar televisiecijfers gedaan kan worden. Het leidde tot een dagonderzoek onder circa respondenten, per provincie ruim 1000 ondervraagden, over het kijkgedrag naar de regionale omroep. De conclusie van het onderzoek: de regionale omroep is goed bekeken, zeer bekend en zeer gewaardeerd. Over de twee meetperiodes van 2013 bleek dat de regionale omroepen ruim 6 miljoen kijkers per week hebben. De regionale programma s bereiken iedere dag gemiddeld een kwart van de Nederlanders en buiten het Kijkgedrag regionale televisie in 2013 Dagbereik Weekbereik Bekendheid Waardering TV Noord 34% 62% 99% 7,4 Omrop Fryslân 31% 61% 98% 7,5 TV Drenthe 22% 50% 99% 7,2 TV Oost 24% 51% 98% 7,3 TV Gelderland 24% 51% 99% 7,4 Regio TV Utrecht 20% 46% 97% 7,3 Omroep Flevoland 22% 47% 98% 7,1 TV Noord-Holland 18% 43% 95% 7,2 TV West 19% 44% 96% 7,1 TV Rijnmond 21% 46% 98% 7,1 Omroep Zeeland 31% 63% 100% 7,3 Omroep Brabant 23% 51% 100% 7,3 L1 TV 33% 59% 98% 7,2 Regio TV (landelijk gemiddeld) 25% 52% 98% 7,3 MOTIVACTION, gemiddeld over metingen voor- en najaar n = 1000 per omroep in de leeftijd 18 t/m 75 jaar. Aantal bezoeken websites inclusief mobiel regionale omroep in 2008 t/m 2013 (www, m.www, smartphone en tablet ios, Android en Windows8) % % % % 139% 100% * 2012* 2013* * Bron: Sitestat, Awstat, Alientrick, Google Analytics en Flurry. 12

13 eigen zendgebied is het bereik het hoogst in de aangrenzende provincies. Ook bleek dat vrijwel iedereen de regionale omroep kent. In Brabant en Zeeland is er zelfs sprake van een 100% bekendheid maar gemiddeld kent 98% van de Nederlanders hun regionale omroep. Andere feiten: 80% van de kijkers geeft de omroep een zeven of hoger en tussen en uur, het tijdvak dat het meest tv wordt gekeken, is ook het best bekeken tijdvak voor de regionale omroepen. Online - een groei van maar liefst 71% Net als in 2012 steeg ook in 2013 het online bereik weer fors. Die trend doet zich al jaren voor maar 2013 overtrof weer de verwachtingen. Een forse toename is er voor het mobiele gebruik. Het aantal bezoeken steeg van ongeveer 200 miljoen in 2011, via 339 miljoen in 2012 (+70%) naar 580 miljoen in 2013 (+71%). Bij dit bereik is doorplaatsing op aggregatiesites of vermeldingen via andere media niet meegerekend. Over 2013 heeft de Vereniging Internet Exploitanten (VINEX) nog niet een totaalcijfer van de regionale omroepen kunnen rapporteren, maar uit de laatste meting van VINEX, die van maart 2014 bleek dat de regionale omroepen gezamenlijk de 4e nieuwswebsite van Nederland vormen. RadioNieuwsCentrale (RNC) De RadioNieuwsCentrale (RNC) bestond in 2013 twintig jaar. Begonnen als een uitwisseldienst voor items tussen de regionale omroepen, de Wereldomroep en de NOS ontwikkelde de RNC zich in deze periode tot een dienst die ook radiobulletins voor een aantal regionale omroepen verzorgt, groslijsten met overzichten van items van de aangesloten omroepen verzamelt en distribueert en tekent voor de productie van het televisieprogramma RegioNed, waarin de opvallendste onderwerpen van de regionale omroepen worden bijeengebracht. In geval van calamiteiten en grootschalige nieuwsontwikkelingen maakt de RNC bovendien speciale actualiteitenuitzendingen - of in voorkomende gevallen berichtenupdates - voor de aangesloten regionale omroepen. Het 20 jarig bestaan is tevens het laatste lustrum. In 2013 werd een begin gemaakt met de omvorming van de RNC tot Bureau Regio, een toekomstgerichte samenwerkingsvorm tussen de regionale omroepen en de regio. De aanzet tot deze omvorming werd gegeven in het overleg tussen de regio en de NOS over intensieve samenwerkingsvormen, dat is gevat in het werkdocument Het Nieuws van alle kanten. Deze omvorming is om meerdere redenen gewenst. Het is een van de antwoorden op de toekomstige ontwikkelingen binnen het publieke bestel. Bovendien doet het meer recht aan de werkwijze van een moderne omroep, waarbij de toenemende online-activiteiten een steeds belangrijkere plaats innemen en automatisering voortdurend nieuwe mogelijkheden biedt. Vanuit de directies en hoofdredacties is daar ook nadrukkelijk om gevraagd. Carla Verhagen nam in mei afscheid als hoofdredacteur van de RNC. Zij vertrok naar RTV Oost, waar ze leiding is gaan geven Aantal bezoeken online in miljoenen (www, m.www, smartphone en tablet ios, Android en Windows8) RTV Noord 31,8 46,3 Omrop Fryslân 11,2 16,9 RTV Drenthe 8,8 18,2 RTV Oost 44,2 77,1 Omroep Gelderland 30,9 45,1 RTV Utrecht 23,5 39,8 Omroep Flevoland 18,1 23,6 RTV Noord-Holland 15,6 28,5 Omroep West 12,6 28,2 RTV Rijnmond 27,0 29,9 Omroep Zeeland 12,0 17,3 Omroep Brabant 69,4 136,3 L1 33,8 62,6 Regio (landelijk gemiddeld) 339,1 579,9 Bron: Sitestat, Awstat, Alientrick, Google Analytics en Flurry. aan de dagelijkse nieuwsvoorziening. Voormalig Omroep Gelderland-hoofdredacteur Ton Mallo werd ad interim aangetrokken als hoofdredacteur, met de opdracht om een start te maken met de transitie van de RNC en te bepalen in hoeverre werkwijze en bemensing een rol kunnen spelen in het nieuwe Bureau Regio. En wat er nodig is voor de nieuwe organisatie. In overleg met de NOS-hoofdredactie is een praktische werkgroep gevormd, waarin naast de hoofdredacteur en de redactiechef van de RNC ook de coördinatoren Binnenland en 24 Uur van de NOS zitting hebben. De werkgroep onderzoekt de samenwerkingsmogelijkheden en ontrolt een werkscenario. Uitgangspunt daarbij is dat het Bureau Regio ook fysiek een plek heeft op de nieuwsvloer van de NOS, om zo optimaal contacten te kunnen benutten. In november zijn hierover dermate werkbare afspraken gemaakt dat een daadwerkelijke verhuizing in gang gezet kon worden, die direct na de jaarwisseling in 2014 geëffectueerd werd. Ook zijn afspraken gemaakt over aansluiting op de faciliteiten en het kantoornetwerk van de NOS, waardoor niet alleen de samenwerking en uitwisseling een stuk makkelijker wordt, maar tegelijk een voor de RNC substantiële efficiencyslag wordt gemaakt. Doordat er niet meer hoeft te worden geïnvesteerd in aanschaf en onderhoud van eigen techniek, kan direct een kostenreductie worden gerealiseerd. Ondertussen blijft volgens afspraak in 2014 Bureau Regio radio-uitzendingen voor de vaste afnemers bij de regionale omroepen maken. Dagelijks worden zo n 20 korte en langere blokjes met nieuws uit binnen- en buitenland gemaakt, voor twee omroepen ook in een langere gepresenteerde versie. Een aantal omroepen neemt de voortdurend 13

14 ververste nieuwsblokken in tekst af, om deze integraal of in delen te gebruiken in de eigen nieuwsvoorziening. Bij groot nieuws worden naast nieuwsblokken ook extra uitzendingen gemaakt, waar omroepen gretig gebruik van maakten. Dat gebeurde onder meer bij de aankondiging van de troonsafstand door Koningin Beatrix en op de dag dat Koning Willem-Alexander werd ingehuldigd. En er worden wekelijks zes uitzendingen van het televisieprogramma RegioNed gemaakt: een dagelijkse aflevering op werkdagen en een aparte weekendversie. Deze uitzendingen worden door acht regionale omroepen geprogrammeerd. Sinds 2012 is er bovendien een speciale weekendversie voor het digitale kanaal Journaal 24, met daarin de meest bijzondere reportages van de afgelopen week. Op vraag van de NOS wordt vanaf september 2013 ook een dagelijkse versie gemaakt, die opgenomen wordt in de nieuwscarrousel van Journaal 24. De uitwisseling van items nam in 2013 verder toe. De NOS maakte steeds vaker gebruik van reportages en audiofragmenten uit de regio voor de nieuwsuitzendingen op Radio 1, Radio 2 en 3FM. Incidenteel ging NOS-materiaal richting regio. Ook de aanlevering van regionale nieuwsbeelden ten behoeve van de NOS-televisiejournaals nam toe, zij het mondjesmaat. Regionaal nieuws haalde in totaal vaker het landelijk nieuws, omdat in de aanloop naar de komst van Bureau Regio en dankzij het overleg binnen de werkgroep de contacten met de nieuwsredacties van de NOS verbeterden. Daardoor nam de interesse voor regionieuws vooral in het laatste kwartaal flink toe, niet alleen waar het gaat om audio- en videomateriaal, maar ook om berichten voor de nieuwsoverzichten en voor de website van de NOS. Overleg van hoofdredacties Regionale relevantie, verankering en samenwerking Relevant zijn voor de regio is de belangrijkste opdracht voor een regionale omroep. Dat doet een omroep met zijn nieuws, informatieve en varia programma s. De regionale omroep vervult een belangrijke journalistieke, maatschappelijke en culturele taak voor de eigen regio. Om relevant te zijn moet een omroep op alle mediakanalen aanwezig zijn waar het publiek nieuws, informatie en cultuur verwacht. Om relevant te zijn is ook de verankering van de omroep in de regio belangrijk. Dat doet een omroep samen met andere maatschappelijke organisaties en het PBO. Regionale omroepen zetten zich in voor de versterking van de journalistiek en zoeken daarvoor de samenwerking met andere journalistieke en maatschappelijke organisaties. Relevantie Regionale omroepen zijn sterke en relevante nieuwsleveranciers. Dat wordt onder meer bewezen door het sterk groeiende bezoek aan de regionale internetsites en via de app s voor mobiele telefoons en tablets. De groei van het internetgebruik stijgt exponentieel. Als eerder aangegeven, in 2012 werden de sites van de regionale omroepen 339 miljoen keer bezocht via de computer, telefoons en tablets. In 2013 steeg dit bezoek naar 580 miljoen keer. Nieuwe app: MIjn Regio De nieuwsconsumptie verplaatst zich steeds meer naar internet en dan vooral naar de mobiele telefoon en tablets. Internet maakt het mogelijk om het nieuws meer te personaliseren en aan te passen aan de wensen van de gebruikers. Daar hebben de regionale omroepen op ingespeeld met een nieuwe app: MIjn Regio. Deze gezamenlijke app van de 13 regionale omroepen bundelt het regionale nieuws van alle 13 omroepen. De gebruiker kan vervolgens zelf kiezen over welke locaties hij nieuws wil krijgen. De app volgt ook de gebruiker met behulp van geotagging en kan automatisch het nieuws uit de omgeving brengen. Verankering De regionale omroep is verankerd in de regionale samenleving en cultuur. De verankering is een belangrijke kwaliteit van de programma s die tot uiting komt door aandacht te geven aan het authentieke van de eigen regio, hetzij in de berichtgeving, hetzij door het verslaan van evenementen. Hoogtepunten in de programmering Jaarlijks buigt de jury van de NL-Award zich over de regionale programma s die steeds een breed pallet laten zien van de regionale samenlevingen en culturele uitingen en evenementen in Nederland. Voor het tweede achtereenvolgende jaar stond de NL-Award jury onder leiding van voorzitter Harro Coumans, voormalig directeur L1. De jury sprak lovende woorden over de snelheid waarmee de regionale omroepen zich nieuwe ontwikkelingen eigen maken. De aardbevingsapp van RTV Noord (winnaar van de Gouden NL-Award) was daar een sprekend voorbeeld van. Met de app kunnen Groningers aangeven waar en wanneer ze een aardbeving voelen. Ook signaleerde de jury dat de omroepen trouw blijven aan hun regionale functie, dichtbij de mensen die daar wonen en werken. De sterke regionale functie kwam niet alleen in het nieuws naar voren, maar ook in bijvoorbeeld de grote inzamelingsacties voor mensen die door de economische crisis zijn getroffen. Omroep West en RTV Rijnmond zetten zich in voor de kinderen van arme gezinnen om ervoor te zorgen dat ze een cadeau kregen met Kerstmis of hun verjaardag. RTV Noord zamelde voedsel in voor de Voedselbank. Het werden acties die door de omroepen aangezwengeld werden en opgepikt door alle lagen van de bevolking. Het koninkrijk en het nieuwe koningspaar kregen veel aandacht van de regionale omroepen. Omroep Brabant maakte een prachtig NL-Award winnend verslag van het koninklijk bezoek aan Noord-Brabant. RTV Drenthe kreeg voor haar reportage van het koninklijk bezoek een kunstwerk in de vorm van een schakel overhandigd door de Commissaris van de Koning als dank voor de verbindende functie die de omroep vervulde. 14

15 Winnaars van de NL-Awards 2013 RADIO NIEUWS Kan in Nederland een ziekenhuis failliet gaan? RTV Rijnmond Compilatie Ruwaard van Putten ziekenhuis TV NIEUWS Noord Vandaag extra RTV Noord RADIO ACHTERGROND Rijnmond staat stil - Hineh Ma Tov RTV Rijnmond TV ACHTERGROND S.C. Buitenboys, geweld heeft nooit het laatste woord Omroep Flevoland RADIO VARIA Aan Tafel - Reportage vrouwengevangenis Nieuwersluis RTV Utrecht TV VARIA De leukste school - Stedelijk College Zoetermeer Omroep West EVENEMENTEN De Koning in Brabant Omroep Brabant RTV DOCUMENTAIRE Houdt God van vrouwen? RTV Oost Sociale interactie De aardbevingsapp RTV Noord EERVOLLE VERMELDING NH Nieuws - IJsmeester Jan uit Jisp RTV Noord-Holland GOUDEN NL-AWARD De aardbevingsapp RTV Noord Bij de nominaties voor de NL-Awards werd ook het belang van het Mediafonds opnieuw bewezen. Twee van de genomineerde documentaires: Houdt God van vrouwen? (RTV Oost) en L Amour des Moules (Omroep Zeeland) kwamen tot stand met steun van dit fonds. Hieruit blijkt hoe dit stimuleringsfonds van belang is bij de totstandkoming en kwalitatieve ontwikkeling van bijzondere culturele mediaproducties, zeker in deze tijd van krimpende programmabudgetten bij de omroepen, schreef de jury in haar rapport. De omroepen reageerden alert bij de verslaggeving van familiedrama s. Vaak worden twitter en facebook overspoeld met berichten. Het is dan de taak van de regionale omroepen om betrouwbare beelden en berichten te leveren. RTV Utrecht startte een live blog toen de broers Ruben en Julian verdwenen waren. De omroep speelde daarmee een rol als verbinding tussen de vrijwilligers die mee hielpen en de familie. L1 volgde de gijzelingszaak in Reuver, waarbij een vader zijn dochtertje gijzelde, op de voet vanaf de eerste berichten over een schietpartij tot en met de stille tocht een aantal dagen later. De berichtgeving werd genomineerd voor een NL-Award. Opnieuw won een regionale omroep een internationale prijs. Dit jaar was het RTV Oost die de documentaire Houdt van God van Vrouwen? niet alleen met de Prix Circom, de beste Europese Regionale documentaire, maar zelfs ook met de Grand Prix, de beste Europese regionale tv-productie van 2013, werd bekroond. Deze door het Mediafonds mede mogelijk gemaakte documentaire, werd uit 228 ingezonden programma s van regionale omroepen (waarvan 50 documentaires) uit 22 landen als beste regionale tv-productie van 2013 beoordeeld. Samenwerking In 2013 zijn er nieuwe samenwerkingsprojecten opgezet en bestaande voortgezet. Journalistieke samenwerking in de regio Regionale omroepen zoeken samenwerking met diverse journalistieke en maatschappelijke organisaties in de regio om de regionale journalistiek te versterken. Daarmee willen de omroepen uitvoering geven aan het advies van de Commissie Brinkman en aan het rapport van Inge Brakman. RTV Oost werkte samen met Wegener verder aan het crossmediaal platform OverUit. Op (mobiel) internet wordt een compleet overzicht gegeven van de uitgaansmogelijkheden in een zelf te kiezen regio en is het mogelijk tickets te boeken. OverUit kent verder krantenbijlagen, een radio- en een televisieprogramma. Met steun van het Stimuleringsfonds voor de Pers ging in september het Mediacentrum Brabant-West, een samenwerking van BN/De Stem en Omroep Brabant van start. Het betreft een proef voor de samenwerking tussen een regionaal dagblad en een regionale omroep. Op 13 september was de feestelijke opening in aanwezigheid van de Commissaris van de Koning, Wim van de Donk. Nieuws van alle kanten De regionale omroepen hebben altijd de verantwoordelijkheid gedragen voor de uitwisseling van nieuws tussen regionale omroepen onderling en met de NOS. Daarvoor hebben de regionale omroepen een gezamenlijke redactie: de RNC. In 2013 kwamen ROOS en de NOS overeen om nauwer te gaan samenwerken. De beoogde doelen voor de samenwerking zijn om de publieke nieuws- en informatievoorziening te versterken, het publiek beter te bedienen en om wederzijdse synergievoordelen te bereiken. Een belangrijk onderdeel van 15

16 de notitie is de omvorming van de RNC tot Bureau Regio op de NOS-vloer. Een ander voornemen uit de notitie Nieuws van alle kanten is de samenwerking met de NOS Academy. De samenwerking ging eind november van start met een gezamenlijke expertisedag over de decentralisatie van het overheidsbeleid. EenVandaag Regionale omroepen werken naast de NOS ook samen met de landelijke omroepen ter versterking van de publieke journalistiek. De samenwerking met EenVandaag is geïntensiveerd in Met steun van het AWO-fonds van de publieke omroep is een uitwisselingsprogramma opgezet voor journalisten van regionale omroepen en EenVandaag. In 2013 zijn er uitwisselingen geweest tussen EenVandaag en L1, Omroep West, Omroep Brabant, Omroep Gelderland, RTV Oost en RTV Drenthe. De reacties waren uitsluitend positief, zowel uit Hilversum als uit de regio. Verslaggevers van EenVandaag en van de betrokken regionale omroepen maken tijdens de uitwisseling, die steeds ongeveer een maand duurt, kennis met de wederzijdse redacties en zij produceren samen een aantal televisie items. Wat we zien is dat na deze formele periode de contacten intact blijven en dat de interactie op een hoger peil wordt gebracht. Het hoofdredacteurenoverleg gaf in september haar goedkeuring om de uitwisseling ook voor 2014 voort te zetten en een nieuwe subsidie aan te vragen bij het AWO-fonds. De samenwerking met EenVandaag bij het publiekspanel is ook naar volle tevredenheid voortgezet. Regionale omroepen kunnen vragen voorleggen aan het panel en krijgen van EenVandaag per regio uitgesplitste resultaten als dat relevant is voor eigen nieuws. Ook de samenwerking met het KRO-radioprogramma Adres Onbekend is voortgezet. Dit programma is te beluisteren bij de co-producerende omroepen: Omroep Gelderland, RTV Utrecht, RTV Noord-Holland, Omroep West, RTV Drenthe, Omroep Flevoland en Omroep Zeeland. De samenwerking is in 2013 uitgebreid met RTV Oost die met een eigen correspondent een Adres Onbekend rubriek maakt voor de lopende programmering. Eind 2013 werd besloten om de serie RegioDoc in 2014 voort te zetten in samenwerking met Holland Doc 24, het themakanaal van de NPO. De serie wordt vanaf eind januari 2014 iedere donderdagavond om uur uitgezonden op Holland Doc 24. ROOS Dagen De ROOS Dagen zijn in 2013 voor de 11e keer georganiseerd en vormen een langlopend samenwerkingsproject van de regionale omroepen. De dagen zijn gericht op de uitwisseling van kennis en ervaring, het belonen, ondersteunen en stimuleren van kwaliteit. Flitsenregeling Bij de aanpassing van de Mediawet per 1 januari 2014 is onder meer de zogenaamde flitsenregeling in de Mediawet aangescherpt. De nieuwe tekst laat er geen misverstand over bestaan dat omroepen de flitsen van belangrijke (sport) evenementen niet alleen kunnen krijgen, maar ook mogen uitzenden. De regionale omroepen maken gebruik van de regeling bij de uitzendingen van fragmenten van belangrijke nieuwsfeiten van de Olympische Winterspelen

17 Distributie & standaarden Digitale Radio De regionale omroep wil aansluiten op het digitaliseringsbeleid voor radio dat de minister van Economische Zaken heeft ingezet. Daarvoor heeft ROOS een plan uitgewerkt om de frequentieruimte in gebruik te nemen die sinds 2012 voor gezamenlijk gebruik is vergund aan de regionale publieke omroepen en de niet-landelijke commerciële omroepen. De infrastructuur voor de uitzendingen moet samen met genoemde niet-landelijke commerciële omroepen worden ingekocht maar het is geen eenvoudige opgave gebleken daar overeenstemming over te krijgen, ondanks dat ROOS zich zeer heeft ingespannen om tot afspraken over de te volgen inkoopprocedure te komen. ROOS verwacht dat pas medio 2014 in een eerste allotment overeenstemming wordt bereikt waarna gestart kan worden met het digitaal uitzenden van de publieke radioprogramma s. Frequentieruimte Om de uitvoering van het frequentiebeleid voor de FM-band te flexibiliseren heeft Agentschap Telecom een pilot van een jaar gestart waarbij vergunninghouders verbetervoorstellen kunnen aandragen. Om te zorgen dat de verspreiding van regionale omroepen hierdoor niet wordt aangetast heeft ROOS deelgenomen aan de voorbereiding van deze pilot. Ook is stichting ROOS actief lid van de Stichting PMSE, om te zorgen dat regionale omroepen over frequenties beschikken die nodig zijn om programma s te produceren. Smart TV Steeds meer televisietoestellen worden voorzien van een internetaansluiting. Deze zogenaamde smart TV s bieden nieuwe mogelijkheden om on demand en lineair content te distribueren naar de consument. ROOS is in 2012 een project gestart waarbij de regionale omroep via in eerste instantie acht verschillende televisietoestellen en settoppboxen beschikbaar komt. Daarbij wordt de content slechts één keer aangeleverd voor alle platforms. In december is het eerste platform gelanceerd en in het voorjaar van 2014 volgen de overige zeven platforms. HbbTV is een breed in Europa gebruikte standaard om interactieve televisiediensten beschikbaar te maken. Om te zorgen dat ook regionale omroepen deze diensten via reguliere televisie-uitzendingen op Smart TV s kunnen aanbieden heeft ROOS deelgenomen aan het HbbTV forum. Smartphone en tablet apps Begin 2011 hebben de omroepen een gezamenlijke app ontwikkeld voor smartphones en tablets. Inmiddels maken alle omroepen hier gebruik van en worden de apps doorontwikkeld. De apps zijn van groot belang gebleken en waren dit jaar goed voor meer dan de helft van het online bezoek. In 2013 is de aansturing van de ontwikkeling verbeterd door een stuurgroep in te richten die de verdere ontwikkeling coördineert. HD Steeds meer videocontent van de regionale omroep wordt standaard geproduceerd in High Definition (HD). De consument kan nu al via websites en apps zowel live als uitgesteld over deze betere kwaliteit beschikken. ROOS heeft er voor gepleit om deze betere beeldkwaliteit ook via de kabelmaatschappijen naar de consument te verspreiden. Dit heeft echter nog niet tot concrete afspraken met de kabeldistributeurs geleid. Auteursrechtenvergoedingen Voor het uitzenden van muziek en dergelijke zijn de regionale publieke omroepen auteursrechten verschuldigd aan de rechthebbenden. De vergoeding hiervoor is gebaseerd op basis van de verzorging die voortvloeit uit de verspreiding die hoort bij de uitvoering van de wettelijke taak (de must carry). Een bredere verspreiding is toegestaan als de auteursrechtelijke meerkosten door distributeurs worden vergoed. ROOS heeft een systematiek ontwikkeld om deze meerkosten per distributeur te kunnen berekenen. Internetverbindingen In 2012 zijn de regionale omroepen middels een door het overleg van de hoofden techniek opgerichte werkgroep een gezamenlijk inkooptraject gestart om goede, betaalbare internetverbindingen in te kopen ter vervanging van bestaande internetverbindingen. Het uitgangspunt daarbij was dat een vervangende connectiviteit werd gezocht die kwalitatief 17

18 minimaal gelijkwaardig was aan de bestaande (SURFnet-) verbindingen tegen maximaal dezelfde kosten. De werkgroep heeft een model uitgewerkt waarbij NPO de ontsluiting en de afhandeling van het internetverkeer verzorgt, waardoor omroepen konden profiteren van de voorzieningen en kennis van de diensten van de NPO. ROOS heeft namens de omroepen succesvol een Europese aanbesteding gevoerd met hoogwaardige verbindingen tussen regionale omroepen en de NPO tot resultaat. In Hilversum wordt vervolgens aangesloten op het WWW. De gevonden oplossing heeft er toe geleid dat de omroepen eind 2013 zonder kostenstijging vervangende verbindingen in gebruik konden nemen. Sociale media De internetwerkgroep, een vaste commissie van het hoofdredacteurenoverleg, houdt zich bezig met online kanalen en sociale media waarbij kennis en ervaring wordt uitgewisseld. De commissie geeft adviezen over de mogelijkheden om content via websites, apps en sociale media te vergaren en te verspreiden. Ook geven zij, waar nodig ondersteund door ROOS, uitvoering aan gezamenlijke ontwikkeltrajecten als MIjn Regio en smartphone apps. SVTK In 2012 is de Tweede Kamer een project gestart voor het vernieuwen van de infrastructuur in het gebouw van de Tweede Kamer. In overleg met ROOS is een voorziening ingericht waardoor onder meer de regionale omroep sinds eind 2013 eenvoudig over videoregistraties voor parlementaire verslaglegging kan beschikken. 18

19 Personeel & organisatie Het P&O overleg zorgt voor onderlinge uitwisseling van kennis en kunde. Het overleg komt vier keer per jaar bij elkaar. Het overleg volgt en bespreekt de veranderingen in wet- en regelgeving en de uitvoering van de afspraken in de CAO. Het overleg brengt advies uit aan het ROOS bestuur voor de inbreng voor CAO-onderhandelingen, aanverwante onderwerpen en onderwerpen voor gezamenlijk P&O-beleid. In december 2013 sloten werkgevers en werknemers in de publieke omroepsector een CAO af met terugwerkende kracht voor 2013 en voor De overeenkomst richtte zich voornamelijk op de loonruimte. Achtergrond daarvan was o.m. dat de uitwerking van het Sociaal Akkoord/Wet Werk en Zekerheid toen nog niet bekend was. Werk en zekerheid en de contracteringsregelingen bij de publieke omroepen zouden wel onderwerp worden voor verdere studie van werkgevers en werknemers. Een belangrijk project dat het P&O overleg in 2013 heeft opgezet is de leergang Webmanager die ontwikkeld is samen met de Hogeschool Arnhem Nijmegen. De leergang is met steun van het AWO-fonds aangeboden om de inzetbaarheid van webcoördinatoren binnen en buiten de omroep te vergroten. De leergang is met goed gevolg doorlopen door negen medewerkers van de regionale omroepen en eind 2013 afgesloten met presentaties die de medewerkers binnen hun omroep kunnen gebruiken. Het overleg besteedt ook aandacht aan het up-to-date houden van de kennis van de leden van het overleg. In oktober volgden de leden een korte introductietraining: Missie-motor-model van de Media Academie over de missie als interne inspiratiebron. Verder heeft het P&O overleg een bijdrage geleverd aan de uitvoering van Nieuws van alle kanten, de notitie waarin ROOS en de NOS hun samenwerking afspraken. Eind december ging de daarin afgesproken samenwerking van ROOS en de NOS Academy van start met een gezamenlijke dag voor landelijke en regionale omroepjournalisten over decentralisering van overheidsbeleid. De dag werd verzorgd door het Expertisecentrum voor de Journalistiek. Personele bezetting regionale omroepen per 31 december 2013, uitgedrukt in fte s Programma Techniek Reclame Overig Groningen 48,6 14,3 8,2 8,2 79,2 80,1 80,0 Fryslân 54,0 28,5 6,6 12,7 101,7 107,7 115,9 Drenthe 47,4 15,8 3,5 14,0 80,7 88,6 95,4 Overijssel 57,5 28,3 7,8 11,3 105,0 106,0 107,2 Gelderland 96,0 29,2 6,3 16,0 147,5 161,4 162,6 Flevoland 43,8 20,4 4,4 12,0 80,7 79,9 81,9 Utrecht 60,6 17,7 14,7 92,9 103,0 106,4 Noord-Holland 76,6 34,6 13,6 19,4 144,1 150,0 145,1 West 47,9 17,0 6,4 9,6 80,9 92,6 93,0 Rijnmond 49,1 16,5 6,7 13,3 85,6 95,9 98,9 Zeeland 55,3 13,6 3,3 13,4 85,7 85,5 86,9 Brabant 69,9 17,7 10,4 26,9 124,9 130,0 133,6 L1 39,2 19,9 12,1 14,0 85,1 83,7 87,8 ROOS/RNC 4,9 4,7 9,6 11,0 11,0 Sector 750,6 273,4 89,3 190,1 1303,5 1375,4 1405,7 19

20 De organisatie van ROOS Samenstelling ROOS bestuur/directeurenoverleg Het bestuur was per 31 december 2013 als volgt samengesteld: C. van der Knaap (voorzitter) Drs. G. Lensink Stichting Regionale Radio Noord/Stichting Regionale Televisie Noord J.W. Koster (vice-voorzitter/penningmeester) Stichting Regionale Omrop Fryslân D. Binnendijk Stichting Omroep Drenthe M.G.J. Oude Wesselink Stichting RTV Oost G.C. van Kleef Stichting Omroep Gelderland A.M. Berends Stichting Regionale Omroep Flevoland P.J.M. van der Lugt Stichting Samenwerkende Publieke Omroepen Midden Nederland P.J.M. van Gessel Stichting Regionale Omroep Noord-Holland J.G. Milo Stichting Regionale Omroep West W.E.O. Wehrmeijer Stichting Regionale Omroep Rotterdam-Rijnmond e.o. Mw. mr. M. Schoonen mpm Stichting Omroep Zeeland J.W.H. Lemckert Stichting Regionale Omroep Brabant Mr. R.L.J. Stevens L1 (afgevaardigd door Stichting Omroep Limburg) Samenstelling en Rooster van Aftreden Raad van Toezicht De Raad van Toezicht was per 31 december 2013 als volgt samengesteld: Naam Namens Cluster Einde eerste termijn Einde tweede termijn J. Weierink (voorzitter) 31 december december 2014 Mw. M. van Zuilen Zuid 31 december december 2017 Mr. L.J. Klaassen Noord 4 maart maart 2015 L.B. Kobes Oost 10 februari februari 2016 Mw. A. van Leeuwen-Gijsberts West 30 september september 2017 De vergoeding voor de leden van de Raad van Toezicht die namens de regionale omroepen in de Raad van Toezicht benoemd zijn bedroeg in ,-. De vergoeding voor de onafhankelijke voorzitter van de Raad van Toezicht bedroeg in ,-. 20