1. Ook al heeft men op vrijdagavond de kiddoesj uitgesproken, is het toch een mitswa om hem opnieuw uit te spreken op Saba ochtend.

Transcriptie

1 Phoenix P o r t u g e e s - I s r a ë l i e t i s c h e G e m e e n t e Dayan dr. P. Toledano: Wetten omtrent de kiddoesj op Saba middag Parasat Tazriang-Metsorang 16 april iyar 5770 Deze Naast week de Halacha, brengt de die Phoenix hieronder u een wordt open brief weergegeven, van rabbijn heeft Lopes ook Cardozo de aan president plaatselijke Obama, traditie naar een aanleiding belangrijke van zijn plek recente in het toespraak Jodendom. in Cairo. De tekst Volgende hieronder week komt hopen niet we noodzakelijkerwijs weer een les te publiceren overeen van met Dayan de Portugese Toledano. minhag. 1. Ook al heeft men op vrijdagavond de kiddoesj uitgesproken, is het toch een mitswa om hem opnieuw uit te spreken op Saba ochtend. 2. Voor de ochtend kiddoesj is het voldoende om eenvoudigweg de בּוֹר א פּ ר י ה גּ פ ן lofzegging (Boree peri hagefen) uit te spreken. Het is evenwel gebruikelijk om enkele inleidende versen aan deze lofzegging te laten voorafgaan, zoals het ו שׁ מ רוּ stukje dat begint met (wesjamroe bnee בּ נ י י שׂ ר א ל jisraeel), zoals is voorgeschreven in de tefillot (het gebedenboek). 3. Het is verboden te eten of te drinken voor het einde van de kiddoesj. 4. Voordat men naar snoge gaat is het toegestaan een kleine versnapering te nuttigen. Dit kan men doen zonder eerst de kiddoesj uit te spreken, aangezien deze verplichting pas ontstaat na het ochtendgebed. 5. De beker die gebruikt wordt bij de ochtend-kiddoesj dient, net als de avond 1

2 Dayan dr. P. Toledano: Wetten omtrent de kiddoesj op Saba middag daarvoor, ten minste een rebingit (87 ml) aan wijn te bevatten. 6. Ook deze kiddoesj dient te worden uitgesproken over wijn, maar velen hebben de gewoonte om een andere sterke drank te gebruiken. De beker moet een rebingit bevatten, en zo mogelijk dient men een hoeveelheid te drinken die past in een wang, maar zelfs een sipje is voldoende. 7. De verplichting om de kiddoesj uit te spreken op de plaats waar men van plan is de maaltijd te nuttigen geldt ook voor de kiddoesj van Saba ochtend. 8. Bij de Sefaradim is het gebruikelijk om na het ochtendgebed vrienden thuis uit te nodigen voor de kiddoesj. De tafel wordt klaargezet met allerlei soorten voedsel, zoals kip, vlees, gebak, whisky, arak enz. 9. Nadat de relevante lofzegging is uitgesproken over ieder soort voedsel en nadat de vrienden zijn vertrokken, wassen zij die zijn achtergebleven de ע ל handen en spreken de lofzeggingen (ngal netilat jadajim) en נ ט יל ת י ד י ם daarna ה מּוֹצ יא (hammotsie) uit. Na het eten zeggen zij Basam. Aangezien dit ook dekt wat ze hebben genuttigd vóór de maaltijd is er geen afsluitende lofzegging nodig voor het eten dat zij voor de maaltijd hebben genuttigd. Mededelingen Dayan Toledano heeft besloten om dit jaar niet deel te nemen aan de receptie van de Israëlische ambassade ter gelegenheid van Jom Haätsmaoet. Ook vorig jaar was hij hiervoor uitgenodigd, maar bij aankomst ter plaatse bleek dat de catering niet kasjer was. Een woordvoerder van de ambassade gaf telefonisch aan dat dit jaar dezelfde regeling geldt. Het College van Parnassim heeft de heer John Rodrigues Pereira bereid gevonden om de taak van Onderwijscoordinator op zich te nemen. In het kader van het Rooster van Aftreden is het binnenkort zijn beurt om plaats te maken voor een nieuwe Parnaas. Het Secretariaat van de PIG beschikt over een aantal adressen (zoals: (dit staat voor Kahal Kados de Talmud Tora), (uit de tijd dat men van plan was de PIG voortaan PIGA te noemen), en deze blijven bestaan. Uitgaande mail zal van nu af aan verzonden worden vanuit het adres (Esnoga Amsterdam). 2

3 Semachot De Phoenix wenst Aviva en Alain Lopes Cardozo mazaal tob bij de geboorte van hun dochter Jasmin Simcha Marguerite op 29 maart Ook mazaal tob voor Abigail en Jonah bij de geboorte van hun zusje, en voor Marcia en Philip Goudsmit en Ineke en Maurits Lopes Cardozo bij de geboorte van hun kleindochter. De Phoenix wenst Robertine Nunes Nabarro mazaal tob bij 70ste huwelijksdag van haar ouders, Max en Betty Nunes Nabarro 3

4 Jom Ha atsmaoet 2010 Israël is, op 99 landen na, het kleinste land van de wereld en bevat ongeveer 1/1000 van de wereldbevolking. Het is pas 62 jaar oud Het is omringd door vijanden, is onder constante bedreiging en bevat bijna geen natuurlijke hulpbronnen Relatief tot de grootte van zijn bevolking is Israël het land dat de meeste immigranten opneemt. Israël is het enige land in de geschiedenis dat een ongesproken taal tot leven heeft gebracht Negen winnaars van de Nobel prijs komen uit Israel. Landen zoals de Verenigde Staten, Canada, Frankrijk en Nederland hebben een kleiner percentage winnaars per miljoen inwoners dan Israel. Israël is het enige land dat de 21e eeuw is binnengegaan met een nettowinst in het aantal bomen (ondanks het feit dat het land grotendeels uit woestijn bestaat) Meer dan 90% van de huizen in Israël gebruikt zonne-energie voor warm water, het hoogste percentage in de wereld Israël zal het eerste land in de wereld zijn met een nationaal netwerk voor elektrische auto's Israël heeft de grootste fabriek in de wereld voor de ontzouting van water Israël loopt voorop in de wereld in het aantal wetenschappers per hoofd van de bevolking: 63% meer dan in de Verenigde Staten. Het heeft ook het grootste aantal artsen en ingenieurs per hoofd van de bevolking De wetenschappelijke onderzoeksinstituten in Israël staan op de derde plaats in de wereld Israël staat op de tweede plaats in de wereld op het gebied van ruimtewetenschap Op twee landen na produceert Israël het grootste aantal wetenschappelijke artikelen per hoofd van de bevolking, en het grootste aantal in de wereld op het gebied van stamcel onderzoek het aantal Israëlische patenten dat staat geregistreerd in de Verenigde Staten is groter dan dat van Rusland, India en China samen (met een totale bevolking van 2½ miljard mensen). Het staat bovenaan in de wereldranglijst op het gebied van patenten voor medische instrumenten. Israëlische bedrijven en hebben het drupel-irrigatie systeem uitgevonden, hebben het medicijn ontdekt dat het meest wordt gebruikt in de wereld voor de behandeling van de multiple sclerosis, hebben de Pentium NMX chiptechnologie, de Pentium 4 en Centrium 4

5 Jom Ha atsmaoet 2010 microprocessoren ontworpen, hebben Instant Messenger (ICQ) gecreëerd, en de Israëlische koeien produceren meer melk per koe dan enige andere koe in de wereld. Op twee na heeft Israël het grootste aantal vrouwelijke ondernemers in de wereld Israël heeft, per hoofd van de bevolking, het grootste bedrag aan risico-kapitaal in de wereld aangetrokken, 30 keer meer dan Europa Israël heeft meer bedrijven die genoteerd staan op de NASDAQ- beurs dan enig ander land behalve de Verenigde Staten - meer dan heel Europa, India, China en Japan samen In proportie tot de grootte van de bevolking heeft Israël het grootste aantal beginnende ondernemingen dan enig ander land buiten de Verenigde Staten Israël is het enige land in de wereld waar de oorspronkelijke bevolking terugkeerde naar het eigen land na 2000 jaren van gedwongen ballingschap Er zijn 26 moslimlanden in de wereld en 18 christelijke landen, maar er is slechts één joodse staat Bron: Joodse foto s Een mooie internet-site om te bezoeken is U vindt er foto s uit 80 landen - allemaal over joodse onderwerpen zoals synagoges, begraafplaatsen, sjoa monumenten, musea, judaica etc. De collecties is goed georganiseerd, en het is mogelijk er foto s te bestellen, in verschillende afmetingen. Aanbevolen! 5

6 Jom Ha atsmaoet viering 6

7 Advertentie Dit evenement wordt geeorganiseerd door dhr. Jack Tordjman van de Stichting Mifgash. 7

8 Bijeenkomst 8

9 Studenten 9

10 Drs. Leo Mock: De Parasa van de week (Tazriang-Metsorang) De dubbele parasa van deze week opent met de verhandeling over een vrouw die een kind heeft gebaard, en de bijbehorende periode van onreinheid. In feite is dit een voortzetting van de wetten over onreindheid die al in de parasa van vorige week Sjemini waren begonnen. Immers, daar lazen we al over de onreinheid die door dode dieren op mensen, voorwerpen en etenswaren worden overgebracht (Wajikra 11:8, 11, 24-40). Die onreinheid geldt voor dode dieren die gegeten mogen worden (kosjer zijn), maar ook voor dieren die niet gegeten mogen worden de zogenaamde acht kruipende dieren (muis, mol etc zie Wajikra 11:29-30). Na de onreinheid te hebben behandeld die de mens en zijn omgeving onrein maken van buitenaf, opent de parasa van deze week met vormen van onreinheid die in de mens zelf een bron van onreinheid vormen. Deze bronnen van onreinheid zijn: het kraambed voor de vrouw (vanwege het bloedverlies), de onreinheid veroorzaakt door een afwijkende huidaandoening (tzerangat) van de mens (of zijn kleren en huis), en de onreinheid veroorzaakt door lichaamsvloeistoffen: bloed (menstruatie), sperma, en geslachtsziekten (zab en zaba) die we in de tweede parasa Metsorang lezen. Behalve over onreinheid behandelt de parasa ook de manieren waarop een onreine weer rein wordt. Allereerst is er genezing van de aandoening nodig: het verdwijnen van de huidaandoening, het stoppen van het vloeien van de kraamvrouw of menstruerende vrouw, of de genezing van de geslachtsziekte. Daarna is altijd een ritueel bad nodig soms in stilstaand water (mikva), maar soms alleen in stromend water ( levend water - Wajikra 15:13). Maar ok dan is men nog niet volledig hersteld in de oude staat. In veel gevallen moet er dan na het verdwijnen van de aandoening en een reinigend bad, ook nog een offer gebracht worden. Pas dan is de persoon weer in oude staat hersteld en de 10

11 Drs. Leo Mock: De Parasa van de week (Tazriang-Metsorang) onreinheid verzoend ( wechiper ngaleha - en hij [de priester] zal voor haar verzoening verkrijgen - Wajikra 12:7, zie ook 15:15 wechiper ngalav - en hij [de priester] zal voor hem verzoening verkrijgen ). Het feit dat de behandeling van de wetten van de onreinheid van dieren voorafgaat aan die van de mens, was de geleerden uit de Oudheid ook al opgevallen. Volgens Rabbi Simlai net zoals de vorming van de mens plaatsvond ná die van de landdieren, de in het wild levende dieren en het gevogelte, zo ook staan zijn wetten ná die van landdieren, de in het wild levende dieren en het gevogelte. Aan de ene kant is de mens gewoon onderdeel van de fysieke wereld de fysieke wereld was al bijna klaar toen de mens er zijn intrede deed. In dit opzicht verschillen mens en dier dan ook weinig. Echter, in de wetgeving ligt het grote verschil. Dieren volgen natuurwetten, mensen hebben echter de keuze om een moreel en spiritueel kader aan te brengen in hun leven. Dat deze wetten over de mens ná die van de dieren volgt, dient om hem bescheidenheid te leren. De mens is alleen die kroon op de schepping zoals God dat bedoelde, wanneer hij kiest voor die morele en spirituele orde. Anders is hij gewoon onderdeel van de schepping die komt en weer vergaat. Of zoals Prediker dat met mild cynisme zegt: Want het lot der mensen is gelijk aan het lot der dieren, eenzelfde lot treft hen: zoals dezen sterven, zo sterven ook genen, en allen hebben één geest / adem [roeach], en de mens heeft niets voor boven de dieren; want alles is ijdelheid. Alles gaat naar één plaats, alles is geworden uit stof, en alles keert terug tot stof (Kohelet 3:19-20). Maar dit is slechts gedeeltelijk waar. Wanneer de mens zijn volle potentie waarmaakt, is de mens wel degelijk op een hoger plan dan de rest van de schepping. Een niveau waar de mens zich niet a priori op mag beroepen, maar alleen na werken kan bereiken. Op het vers aan het begin van de Schepping : en de geest / adem van God zweefde over het oppervlak van het water, zegt de Midrasj Rabba: dit is de geest van de Masjiach. In geestelijke zin ging de schepping van de mens wel degelijk vooraf aan die van de dieren. De geest van de Masjiach het beeld van de volledig gerealiseerde mens zweefde al over de oerwateren, voordat alles er al was. Juist daarom werd de mens als laatste geschapen, zegt een andere Midrasj, zodat hij meteen de Sjabbat in kan gaan in die hogere dimensie die vooralsnog alleen aan mensen is weggelegd. Het is slechts een kwestie van kiezen kijkt hij naar voren, naar de Sjabbat, maar de hogere idealen en doelen. Of kijkt hij achterom, naar de dierenwereld die het dichtst bij hem staat? Door de onreinheidswetten rond dode dieren in acht te nemen, wordt de mens er aan herinnerd dat hij weliswaar enerzijds op de dieren lijkt, maar anderzijds een hoger doel kan nastreven. Vandaar dat de parasa ook begint met de besnijdenis, een daad die aangeeft dat het door de natuurgegevene door de mens verder vervolmaakt kan worden. Zoals ook de Sjabbat iets toevoegd aan de dagelijkse cyclus van werk en bestaan. 11

12 De verjaardagen van de afgelopen week Dhr. A. Rodrigues Garcia (Amsterdam) Mw. M. Tobelem - Benzaquen (Amsterdam) Portugees-Israëlietische Gemeente Mr. Visserplein RD Amsterdam Tel p.i.g@esnoga.nl Webstie: Suggesties/klachten: TinyURL.com/voorparnassim Mw. C.J. Jessurun - Robles (Amsterdam) Mw. C.A. Rosenberg (Amstelveen) Dhr. S. Zigler (Amsterdam) Mw. A.B. Bachrach - Kurnik (Amstelveen) Dhr. J. Elmalah (Amstelveen) Dhr. S.E. Mashall(Amsterdam) Dhr. M. van Handel(Amstelveen) Mw. D.C. Sondervan (Amstelveen) Mw. T. Clapper (Amstelveen) Michael M.A. Serphos (Amstelveen) Ela Reitsma (Amstelveen) Hephziba.S.C. Dahan (Amsterdam) De PIG feliciteert al haar jarige leden! Dayan Toledano bevindt zich de komende week in Nederland. U kunt een sfspraak met hem maken via het Secretariaat, tel Dayan Toledano hoopt a.s. woensdagavond een sjoer te geven over de wetten van de Ngomertelling en over de Parasa van de Week. Locatie: Snoge Amstelveen Aanvang: 20:00 uur Dames en heren zijn welkom Gedurende de zomermaanden houdt Dayan Toledano (wanneer hij zich in Nederland bevindt) op Saba een sjioer. Locatie: Snoge Amstelveen Aanvang: een uur voor Mincha Dames en heren zijn welkom 12