Geleenbeek Gazet. Munstergeleen: Herinrichting Geleenbeek in volle gang. Biesenhof en Geleenbeek blijkt perfecte combinatie

Transcriptie

1 Uitgave november 2013 Geleenbeek Gazet Munstergeleen: Herinrichting Geleenbeek in volle gang Biesenhof en Geleenbeek blijkt perfecte combinatie Edo Zaaijer beschouwt visstand en macrofauna Barry Braeken: ode aan de Caumerbeek Eduard Habets: beek en dal vormen één geheel

2 2 COLOFON Geleenbeek Gazet wordt mede mogelijk gemaakt door het Waterschap Roer en Overmaas, Provincie Limburg en de gemeenten die betrokken zijn bij het project Corio Glana/Geleenbeek. Productie Jos van Wersch M Eindredactie dr. Léon Frederix Opmaak/Druk Andi Druk, Maastricht-Airport Correspondentieadres Geleenbeek Gazet Postbus AG Geleen ISSN Nummer Iedere uitgave van de Geleenbeek Gazet is geregistreerd door het ISSN Centrum Nederland. Elke uitgave wordt naar de Koninklijke Bibliotheek gezonden en daar gearchiveerd. Het ISSN (International Standard Serial Number) nummer is: Dit project wordt mede gesubsidieerd door: Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland Combinatie Geleenbeek- Biesenhof blijkt economische katalysator Aan de voet van de Biesenberg, zoals de officiële benaming luidt maar in de volksmond ook wel bekend als de Sweikhuizerberg, stroomt de Geleenbeek, tegenwoordig weer in haar oorspronkelijke bedding. Precies op die plek ligt één van Limburgs fraaiste carréhoeves: de Biesenhof. Brasserie, terras, serre, cadeaushop, hostellerie (B&B) en twee feestzalen die alle in toenemende mate worden gefrequenteerd om er te eten, vergaderen of feesten. De eigenaren Drieny Beckers en Lou Spee: Het succes van de Biesenhof komt mede doordat dit complex aan de Geleenbeek ligt. Het is puur toeval dat wij in een tijdbestek van tien dagen drie keer bij de Biesenhof aanlegt: voor een vergadering, een interviewafspraak en voor een zakelijke lunch. De constante al die keren: er zijn veel bezoekers van allerlei pluimage. Bij de vierde gelegenheid, in verband met het stukje dat u nu leest, zitten we tegenover Lou Spee, de man achter de schermen bij de Biesenhof. Dat laatste wil hij vooral blijven. Een interview? Welkom, als t maar niet over mezelf maar over de Biesenhof gaat, en de Geleenbeek uiteraard. Want die twee horen bij elkaar. De beek blijkt hier een ideale tussenstop voor fietsers en wandelaars, het hele jaar door. We liggen in een prachtig wandelgebied in het dal van de Geleenbeek. Iedereen weet: water trekt altijd mensen. De ontstaansgeschiedenis van (toen) commanderij Biesenhof gaat terug tot in de 1259 en viel onder het gezag van de landcommanderij van Alden Biesen (Bilzen, België). De verbinding & samen-

3 De Biesenhof, één van Limburgs fraaiste carréhoeves, schittert in het dal van de Geleenbeek. Lou Spee: Iedere ochtend als ik om me heen kijk, is m n eerste gedachte: wat is het hier toch bijzonder. werking (o.a. evenementenuitwisseling) tussen Biesenhof in Geleen) en Alden Biesen is tot op de dag van vandaag intact en actueel. Geen toeval: graaf Huyn van Geleen ( ), tevens keizerlijk veldmaarschalk, was landcommandeur van de landcommanderij Alden Biesen. Veel werkgelegenheid De Biesenhof-aan-de-Geleenbeek heeft zich de afgelopen jaren ontwikkeld tot een economische factor van betekenis. Bij volle bezetting is er (horeca)werk voor tientallen medewerkers, en voor menige toeleverancier behoort de Biesenhof tot de vaste route. Massa is kassa, zo weet iedere ondernemer. Zo is het maar net, beaamt Spee. Maar dat moet ook wel. Het uitbaten van een complex van deze omvang vereist een substantiële omzet, nog afgezien van de mega-investering die gemoeid was met de renovatie, plus de kosten van groot en klein onderhoud, feitelijk het hele jaar door. Een bruisende Biesenhof, dat is wat Spee altijd al voor ogen stond. Ik denk dat we mogen stellen dat we in die opzet zijn geslaagd. Met dank, benadrukt hij, aan de vele instanties en organisaties die dit mede mogelijk hebben gemaakt, waaronder Landschapspark De Graven, Provincie Limburg, omliggende gemeenten, IKL, Natuurmonumenten en Waterschap Roer en Overmaas. Water, natuur en economie hebben zich op deze locatie perfect gevonden. Er zijn uitsluitend winnaars, zegt Spee. Plannen, ook wat evenementen betreft, te over, zij het op beperkte schaal, zegt hij, want de balans tussen rust en dynamiek moet intact blijven. Ook de DJ-dag was een perfecte happening, want ja, ook de Biesenhof moet mee in de behoeften van de jeugd. Maar ook: een fruitweekend, Schotse week, uitwisselingen met Alden Biesen en een Bokkerijders Festival, het vond reeds plaats of er worden plannen voor gesmeed. En waarom niet de Slag bij Lafelt naspelen, ook wel bekend als de Slag om Maastricht (1747), zegt Spee. Wijzend naar de heuvelrug: Dat zou dáár perfect kunnen. De zoon en schoondochter werken inmiddels ook mee in dit familiebedrijf, gelegen op de westelijke oever van de Geleenbeek, die vroeger werd gebruikt als watervoorziening en afvalkanaal. Tienduizenden natuurliefhebbers per jaar September 2013 is het dal van de Geleenbeek, binnen het gebied van Landschapspark De Graven, landschappelijk verfraaid in het kader van de opwaardering van de beek en haar directe omgeving. Oevers, landschap en recreatieve verbindingen, o.a. voor wandelaars, worden er beter van; de Biesenhof zorgt voor veel werkgelegenheid en de beek meandert, bewonderd door tienduizenden natuurliefhebbers per jaar. Lou Spee: Iedere ochtend als ik om me heen kijk, is m n eerste gedachte: wat is het hier toch bijzonder. 3

4 Van Heerlen tot Sittard-Geleen Corio Glana telt 19 deelprojecten ( highlights ) binnen zes gemeenten. Het eerste highlight (nr. 19) wordt op dit moment gerealiseerd en de uitvoering van highlight 9 en 13 zal begin 2014 starten. De beschrijving van de highlights en de laatste stand van zaken staat op 4

5 Straks is iedereen trots op deze beek MUNSTERGELEEN - Het duurde, met name vanwege procedures rond eigendomsverhoudingen, al met al elf jaar. Maar het wachten was de moeite waard. Straks is iedereen trots op deze beek in dit stukje van de gemeente Sittard-Geleen. Aldus voorzitter Jan Schrijen (Waterschap Roer en Overmaas) tijdens de starthandeling, eind september, van de herinrichting van de Geleenbeek in Munstergeleen. De uitvoering - tussen de Lintjensweg en de Middenweg in Munstergeleen zal ongeveer drie maanden in beslag nemen en draagt bij aan een aantrekkelijker uitloopgebied voor wandelaars, een toename van de ecologische betekenis van de beek en een betere verbinding van het beekdal met het Absbroekbos. Peter Geenen (gemeente Sittard-Geleen), net als zijn Schinnense collega-wethouder Jan Hermans present bij de starthandeling, is maar wat blij dat hij dit project kan afronden in zijn laatste maanden als wethouder. Ooit keerden we ons van het water af, nu is het precies andersom: we koesteren het water. Het bewijs is de uitvoering van Beekdalen Geleen deel 1. Mede met dank aan collega Jan Hermans van de gemeente Schinnen met wie ik bij dit project ben opgetrokken, aldus Geenen. Beekdalen Geleen deel 1 is de eerste highlight van Corio Glana, het Geleenbeektracé van Heerlen (Corio) tot Geleen (Glana), waaraan de Provincie Limburg een ruime subsidie heeft toegezegd. Aan dit ruim 20 km lange traject zijn negentien landschappelijke toplocaties gepland in zes verschillende gemeenten. De projectkosten van Beekdalen Geleen deel 1 bedragen circa 8 ton, mogelijk gemaakt door bijdragen van de projectpartners Landschapspark De Graven (gemeenten Sittard-Geleen en Schinnen), Waterschap Roer en Overmaas, Natuurmonumenten en Provincie Limburg. De projectkosten van Beekdalen Geleen deel 1 bedragen circa 8 ton, mogelijk gemaakt door bijdragen van de projectpartners Landschapspark De Graven (gemeenten Sittard-Geleen en Schinnen), Waterschap Roer en Overmaas, Natuurmonumenten en Provincie Limburg. 5

6 Edo Zaaijer: Habitat voor vissen en macrofauna zal sterk verbeteren Als gevolg van de herinrichting zal het ecologisch potentieel enorm verbeteren. Door het toepassen van een zomer- en winterprofiel zal de Geleenbeek als habitat voor vissen en macrofauna sterk verbeteren, aldus Edo Zaaijer. Diens adviesbureau, Zaaijer Waterpro(of) Solutions, adviseert en biedt ondersteuning aan overheden, bedrijven en particulieren als het gaat om (eco)hydrologisch waterbeheer. Edo Zaaijer: Een van de belangrijkste aandachtsgebieden zijn de Natura2000-gebieden die direct naast de Geleenbeek liggen. Deze gebieden hebben een zeer hoge natuurwaarde en mogen derhalve niet verslechteren of aangetast worden. 6

7 Edo Zaaijer: In de actuele situatie is de Geleenbeek een genormaliseerde beek met weinig variatie in waterdiepte en stroomsnelheid. Door de beoogde herinrichting zal dit sterk verbeteren. Foto: de Geleenbeek bij Spaubeek. Eén van de belangrijkste werkzaamheden is het ontwerpen en simuleren van het oppervlaktewatersysteem binnen herinrichtingsprojecten en (beek)herstelprojecten. Hiervoor wordt, om de effecten van de beoogde maatregelen inzichtelijk te maken, gebruik gemaakt van een hydraulisch model, genaamd SOBEK. Edo Zaaijer: Ons bedrijf voert, in samenwerking [adviesbureau] ViForis c.q. in opdracht van Waterschap Roer en Overmaas, de hydrologische/hydraulische modellering uit ten behoeve van het herinrichtingsproject Geleenbeek Corio Glana. ViForis heeft, voor de her in te richten trajecten (highlights), ontwerpschetsen aangeleverd van de beoogde herinrichting, waarop de ligging van de beoogde toekomstige loop (zomer- en winterbed) is weergegeven. Edo Zaaijer voert deze beoogde herinrichting in het hydraulisch model door en dimensioneert, op basis van de opgelegde hydrologische, ecologische en ruimtelijke randvoorwaarden en uitgangspunten, de loop (zomer- en winterbed) van de Geleenbeek. Indien blijkt dat er nog knelpunten in het ontwerp aanwezig zijn [er wordt niet aan alle randvoorwaarden en uitgangspunten voldaan], zal het ontwerp op basis van een iteratief proces (het herhaald uitvoeren van een reeks bewerkingen) geoptimaliseerd worden. Totdat, benadrukt Edo Zaaijer, er uiteindelijk een ontwerp op tafel ligt waarin Waterschap Roer en Overmaas, maar ook alle belanghebbenden, zich kunnen vinden. Beekdalbrede aanpak Binnen het ontwerp en de dimensionering van de nieuwe Geleenbeek wordt een beekdalbrede aanpak nagestreefd. Dit wil zeggen dat ook onderzocht wordt wat de herinrichting van de Geleenbeek voor effecten heeft op de (directe) omgeving en welke aanpassingen doorgevoerd moeten worden om dit ongedaan te maken. Eén van de belangrijkste aandachtsgebieden zijn de Natura2000-gebieden die direct naast de beek liggen. Deze gebieden hebben een (zeer) hoge natuurwaarde en mogen derhalve niet verslechteren of aangetast worden. Verder zullen eventuele knelpunten met betrekking tot de dynamiek (veiligheid/ongewenste onderwaterzetting) sterk worden verbeterd dan wel opgelost. Uitgangspunt daarbij: dat de nieuwe situatie ten opzichte van de huidige situatie (waar mogelijk) verbetert, maar zeker niet verslechtert. Als gevolg van de herinrichting zal het ecologisch potentieel enorm verbeteren. Door het toepassen van een zomer- en winterprofiel zal de Geleenbeek als habitat voor vissen en macrofauna sterk verbeteren, doordat er meer variatie zal ontstaan in o.a. waterdiepte en stroomsnelheid. In de actuele situatie is de Geleenbeek een genormaliseerde beek met weinig variatie in waterdiepte en stroomsnelheid. Door de beoogde herinrichting zal dit sterk verbeteren en voldoet de Geleenbeek, daar waar mogelijk, aan de doelstellingen van de Kaderrichtlijn Water (KRW). Lastige maar uitdagende klus Het ontwerpen en dimensioneren van de toekomstige loop van de Geleenbeek zal, gezien de vele actoren/belanghebbenden en opgelegde randvoorwaarden en uitgangspunten, een lastige maar uitdagende klus worden. Zaaijer Waterpro(of) Solutions heeft er dan ook het volste vertrouwen in dat er uiteindelijk een mooi en robuust ontwerp op tafel komt te liggen voor de toekomstige beek. Een heringerichte Geleenbeek waar men trots op mag zijn. Voor meer informatie over de hydraulische modellering van de Geleenbeek: Edo Zaaijer ((M ) of via 7

8 Kees Verplancke, coördinator Routepunt VVV Zuid-Limburg: Ik wandel en fiets natuurlijk het liefst in Limburg. Bewegwijzerde routes VVV Zuid-Limburg oogsten veel applaus Wie aan de weg timmert heeft veel bekijks Ruim de helft van de bezoekers aan onze provincie komt vanwege de natuur en het landschap naar Limburg, maar ook wandelen (36%) en fietsen (24%) scoren hoog. In dat verband zorgt de recente aanleg van nieuwe paden langs de Geleenbeek voor toegevoegde waarde. Het Routepunt VVV Zuid-Limburg is verantwoordelijk voor controle, onderhoud en beheer van alle bewegwijzerde fiets-, wandel-, mountainbike-, ruiter- en menroutes in alle 19 Zuid-Limburgse gemeenten. Kees Verplancke, coördinator Routepunt: Als ik minister voor wandel en fiets was, dan zou ik zorgen voor een goede infrastructuur en eventueel gratis fietsen en prima opstapplaatsen en vertrekpunten. 8 In Limburg kun je op wandelgebied alle kanten uit. Voor langeafstandswandelaars het Pelgrimspad (Maastricht- Amsterdam, 487 km), Pieterpad (Maastricht-Pieterburen, 492 km) en, korter qua afstand en dichter bij huis, het Napoleonspad (Weert-Venlo, 100 km). Niet te vergeten: de vele routes langs de Geleenbeek. Bij mooi weer zijn er ieder weekend duizenden fietsers en wandelaars op pad in de directe omgeving van het Geleenbeekdal. In economische zin zijn zij een factor van betekenis: tientallen horecazaken hebben er een aanzienlijk deel van hun omzet aan te danken. Nu we het toch over geld hebben: binnenlandse toeristen gaven vorig jaar 416 miljoen uit in Limburg. Daarmee waren ze met 36,30 per persoon per dag veel guller dan in alle andere provincies, waar gemiddeld 30,90 werd gespendeerd. Professionele marketing en promotie De VVV Zuid-Limburg steekt niet alleen veel tijd in de routenetwerken zelf, zegt Verplancke, maar zorgt ook voor

9 eigentijdse promotie en marketing. Daarbij worden zowel de oude als nieuwe communicatiemiddelen, waaronder social media, ingezet. Doelgroepgerichte voorlichting was altijd al een van de sterke punten van deze VVV, ook vóór het internettijdperk. Tegenwoordig worden alle digitale opties ingezet om doelgroepen aan producten & diensten te koppelen. Een georganiseerde wandeltocht voor 50-plussers, wekelijks, tweewekelijks of maandelijks? Even googlen en alle wegen leiden in dit geval niet naar Rome maar naar deze VVV. Het team achter het Routepunt denkt mee over de ontwikkeling van routes en implementeert grensoverschrijdende en nieuwe ict-mogelijkheden. Daarnaast wordt kaartmateriaal ontwikkeld voor wandelaars en fietsers. Ook fungeert het Routepunt als centraal aanspreekpunt voor gebruikers, inclusief klachtenafhandeling. Voorbeeld: wanneer de met paaltjes/bordjes uitgezette toeristische wandelingen niet in orde zijn, dan vraagt de VVV Zuid-Limburg aan leden van wandelverenigingen om hun opmerkingen door te geven (waar, welke gemeente en welke kleur paaltjes). Verplancke: Dan kunnen wij snel richting de betreffende terreineigenaar actie ondernemen. kwamen ook buitenlandse toeristen naar Limburg, 3.8% meer dan in 2011, vooral Duitsers, Britten en Belgen. Kees Verplancke: Ik wandel en fiets natuurlijk het liefst in Limburg. Hoe verrassend Wie een opmerking heeft over een locatie van het Routepunt, kan dat doorgeven: per mail nl), telefonisch ( ) of schriftelijk (VVV Zuid-Limburg, Walramplein 6, 6301 DD Valkenburg a/d Geul). Sterkste merk onder provincies Uit een recente merkenenquête blijkt dat Limburg het sterkste merk is onder de Nederlandse provincies. De merkkracht en het imago zijn gemeten van de dertig grootste gemeenten, alle provincies en alle streken. Bij de sterkste merknamen onder de steden komt Maastricht op de tweede plaats, na Amsterdam. Bij de landstreken staat Zuid-Limburg op plek twee, na de Veluwe. In elke enquête komt naar voren dat de wandel- en fietsliefhebber hoog opgeeft over de vele routes om Zuid-Limburg te ontdekken. In

10 WML heeft alle belang bij schone Geleenbeek Als producent en leverancier van drinkwater van topkwaliteit Waterleidingmaatschappij Limburg (WML) is dé producent en leverancier van drinkwater voor alle huishoudens in onze provincie. Limburgs drinkwater is van topkwaliteit, met dank aan WML dat drinkwater maakt van grond- en oppervlaktewater. Schoon oppervlaktewater en gezond grondwater zijn vakgebieden waar hydroloog Peter van Diepenbeek van WML het hele jaar mee bezig is. Grondwater, met name het diepe grondwater, is betrouwbaar, schoon en er zitten weinig stoffen in die WML eruit moet halen met zuivering. Oppervlaktewater daarentegen (water uit rivieren, meren of beken) is minder schoon dan diep grondwater. Om van Maaswater, om maar een voorbeeld te noemen, drinkwater te maken, moet er beter gezuiverd worden dan bij grondwater. De Geleenbeek bestaat voor een belangrijk deel uit gezuiverd stedelijk afvalwater, zegt Van Diepenbeek. In hoeverre de Geleenbeek anno 2013 schoner is dan vroeger, kan WML niet beoordelen, dat is een vraag die bij het Waterschap Roer & Overmaas neergelegd moet worden. Ongeveer driekwart van het Limburgse drinkwater wordt gemaakt van grondwater, het overige drinkwater van oppervlaktewater. Vanzelfsprekend draagt een gezonde Geleenbeek bij aan drinkwater van topkwaliteit. In de waterketen hebben we een gemeenschappelijk belang, stelt Van Diepenbeek. 10 WML-hydroloog Peter van Diepenbeek (links) en Harry Tolkamp (Waterschap Roer en Overmaas) (Foto: WML) 25 grondwaterpompstations Het drinkwater in Limburg wordt gewonnen in 25 grondwaterpompstations en het oppervlaktewaterstation Waterproductiebedrijf Heel, waar van Maaswater drinkwater wordt gemaakt. In Heerlen, Maastricht, Ospel en Hunsel staan onthardingsinstallaties die ervoor zorgen dat nu heel Limburg zachter water heeft. Al dit water wordt getransporteerd in een leidingnet van ongeveer kilometer lengte. Een belangrijk gemeenschappelijke zorg is dat in de waterketen steeds meer medicijnresten voorkomen, zegt Van Diepenbeek. Om problemen vóór te zijn, onderzoeken de bedrijven in de Limburgse waterketen, waaronder WML,

11 waar en hoe de resten het best kunnen worden verwijderd. Van Diepenbeek en Harry Tolkamp (Waterschap Roer en Overmaas) zijn namens hun organisaties betrokken bij dit onderzoeksproject dat onder meer moet leiden tot een beter inzicht in de emissieroutes van geneesmiddelen en de evaluatie van de ernst van de aanwezigheid hiervan in de waterketen. Wat is het probleem? Van Diepenbeek legt het uit. Een mens slikt een medicijn, de resten daarvan komen via de urine in het riool. Omdat deze resten slecht afbreekbaar zijn en rioolzuiveringsinstallaties nog geen speciale technieken hebben om ze er uit te halen, is het mogelijk dat de resten in het oppervlaktewater komen. De individuele concentraties in het grond- en oppervlaktewater zijn nog erg laag, maar waar we ons zorgen over maken is dat die concentraties in de toekomst toenemen. Hoe sterk die toename zal zijn en wat de effecten daarvan zijn, is onzeker. Uit voorzorg is het hoe dan ook verstandig te voorkomen dat ze het grond- en oppervlakte bereiken en ze, waar nodig, nu al zoveel mogelijk te verwijderen. Caumerbeek Zichtbaar Natuurlijk WML is in operationele zin niet rechtstreeks betrokken bij een schonere Geleenbeek (daarvoor zorgen andere partners in de waterketen), maar heeft, als producent en leverancier van drinkwater, uiteraard alle belang bij een schone Geleenbeek. Relevant in dat verband: de oplevering, voorjaar 2012, van [het deelplan Hoensbroek] van het project Caumerbeek Zichtbaar Natuurlijk. Op die locatie hebben Waterschap Roer en Overmaas en de gemeente Heerlen de Caumerbeek tussen de Geleenbeek en de Koumenweg in Hoensbroek opengemaakt en z n natuurlijke loop teruggegeven. Dit project heeft tevens geleid tot een betere waterkwaliteit in de Caumerbeek en Geleenbeek. De beek voert het schone water nu rechtstreeks af naar de Geleenbeek en het rioolwater wordt, via de bestaande ondergrondse leiding, afgevoerd naar de rioolwaterzuivering in Hoensbroek. Door rioolaanpassingen en het scheiden van schoon bronwater en rioolwater, komt er minder schoon water in het riool terecht. Dit verbetert de werking van de Rioolwaterzuivering Hoensbroek waardoor er minder water gezuiverd hoeft te worden. En nu verder, maar dan zonder kink in de kabel Gedeputeerde Patrick van der Broeck (Ruimte & Infrastructuur): We kunnen niet alleen vooruit, we moeten ook vooruit met Corio Glana/Geleenbeek. Een van de belangrijkste oorzaken voor de vertraging: onvoldoende geld om de plannen te realiseren, en zeker niet in één keer. Nu er aanvullende financiering is vanuit de Provincie Limburg mag er volgens hem geen kink meer in de kabel komen. Landschap & natuur, ze staan als basiselementen vermeld in het programma Brainport Maar ook als Brainport er niet was zijn, zouden we het ook moeten doen, stelt Van der Broeck. Want Corio Glana, en alles wat daar mee te maken heeft, zit in het dna van Zuid-Limburg. Ruim een jaar geleden zei hij in deze Gazet: En nu de schop de grond in! Inmiddels is de daad bij het woord gevoegd. Met een glimlach: Ik verheug me op de eerste declaratie... Twee hoofdrolspelers inzake Corio Glana/Geleenbeek: gedeputeerde Patrick van der Broeck (rechts) en Jan Schrijen, voorzitter Waterschap Roer en Overmaas. 11

12 Caumerbeek: ook in Heerlerheide weer zichtbaar Van Caumerbeek naar Caumerbeekpark Wethouder Barry Braeken: Ook fauna en flora keren terug Waterschap Roer en Overmaas en de gemeente Heerlen zijn sinds eind augustus bezig om de Caumerbeek weer zichtbaar te maken tussen de Koumenweg en de Huisbergerstraat. Straks kunnen we weer genieten van een natuurlijk en meanderende waterloop, zegt wethouder Barry Braeken (Ruimte, Wonen, Fysieke Leefomgeving). Ook de fauna en flora die bij de Caumerbeek horen, keren terug. 12 De Caumerbeek bevrijden van het betonnen korset en van duistere overkluizingen. Dat gebeurde verleden jaar al in Hoensbroek en nu ook met het beekgedeelte in de wijken Beersdal en Rennemig. De aanpak van het deelgebied Ren- nemig vormt een deel van de totale herinrichting van de Caumerbeek Zichtbaar Natuurlijk, vanaf de Geleenbeek in Hoensbroek tot in Palemig. De werkzaamheden in Rennemig zijn veelomvattend: de waterbuffer de Dem wordt aangepast,

13 de beek zichtbaar gemaakt [tussen de Terhoevenderweg en de Rennemigstraat] en de regenwaterbuffer in de Koumen wordt gedempt. Ook komt er een extra regenwaterbuffer bij de Kopkensmolen en wordt een fiets- en wandelpad aangelegd. Vuil en schoon water gescheiden De gemeente Heerlen en het Waterschap Roer en Overmaas werken sinds oktober 2010 aan het project Caumerbeek Zichtbaar Natuurlijk. Doel: een betere waterkwaliteit in de Caumerbeek en Geleenbeek alsmede een verbeterde werking van de rioolwaterzuivering door vuil en schoon water gescheiden af te voeren. Wethouder Braeken ziet het al helemaal voor zich. Het gebied wordt veel aantrekkelijker en toegankelijker voor recreanten. De oplevering van het totale project is gepland in Zoals het er nu naar uitziet is dat haalbaar. Hij houdt wel een slag om de arm. De ervaring leert dat er met de planning van Corio Glana-projecten nog wel eens wordt geschoven. Door het project krijgt het Caumerbeekdal over een lengte van acht kilometer zijn natuurlijke waterloop terug. Het totale project Caumerbeek Zichtbaar Natuurlijk kost 8 miljoen euro. De gemeente Heerlen en het Waterschap Roer en Overmaas betalen een groot deel daarvan. Daarnaast zijn er financiële bijdragen van de Provincie Limburg en het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. En omdat het project in 2010 als tweede eindigde in de Mooi Nederland-prijs, kwam een extra subsidie van 1 miljoen beschikbaar. Wethouder Barry Braeken Stadspark Het geheel moet straks het Caumerbeekpark worden, zegt wethouder Braeken. Een nieuw aaneengesloten langgerekt stadspark, met langs de beek zitbanken, bruggetjes, fiets-, wandel- en struinpaden. Heerlen heeft veel meer groen dan we weten, zegt hij. Voordat ik wethouder werd stond ik daar ook niet bij stil omdat we nog te vaak met de rug naar het groen staan. Het stadspark dat we gaan ontwikkelen, van noord tot zuid, is bedoeld als hét uitloopgebied voor Heerlen. Het Geleenbeekgebied is van grote cultuurhistorische waarde. Laten we dat met z n allen vooral koesteren. Beek: Groen licht voor ontkluizing Keutelbeek BEEK De ontkluizing van het eerste deel van de Keutelbeek in de gemeente Beek gaat in februari 2014 van start. De gemeenteraad van Beek stemde eind september in met een aanvullend krediet ( 144,000) voor het gedeelte tussen Gundelfingenstraat en Luciastraat. Wethouder Jan Bijen: De aanbesteding was al eerder achter de rug, net als het doorlopen van alle vergunningen en procedures. Aannemersbedrijf Van Boekel zorgt voor de uitvoering. De ontkluizing van de Keutelbeek biedt diverse voordelen voor Beek. Met het bovengronds brengen van de beek wordt een belangrijke bijdrage geleverd aan het verminderen van de kans op wateroverlast. Bovendien wordt schoon bron- en regenwater van afvalwater gescheiden. Wethouder Jan Bijen 13

14 Niet vergeten: beek en dal vormen één geheel Eduard Habets (Natuurmonumenten): Het landschap eromheen hoort er nadrukkelijk bij Wat pakweg vijf jaar geleden financieel nog mogelijk leek blijkt najaar 2013 met name vanwege allerlei overheidsbezuinigingen geen haalbare kaart meer. Jammer, maar het is niet anders, zegt Eduard Habets van Natuurmonumenten. Alles en iedereen moet in deze moeilijke tijd een stapje terug. De manager unit Zuid- Limburg zou het echter zeer betreuren als daardoor alle aandacht uit zou gaan naar de Geleenbeek ten koste van het Geleenbeekdal. Doe méér dan de beek alleen, want het landschap eromheen hoort er nadrukkelijk bij, sterker, het is één geheel. Eduard Habets (Natuurmonumenten): Ook al heb je maar 50 procent van het benodigde geld, besteed dat dan alvast en wacht niet tot je 100 procent hebt. 14

15 Door de afwisseling in hoogte, bodemstructuur en vochtigheid kunnen we in het Geleenbeekdal genieten van veel verschillende dieren en planten. Met een beetje geluk, zoals op deze foto van Natuurmonumenten, zie je er een ree wegschieten. Als je het over ongerepte natuur hebt, dan op deze ochtend even voor achten, bij het Bezoekerscentrum van Natuurmonumenten aan de rand van de Brunssummerheide. Habets en zijn teamleden zijn al vroeg present, onder wie ook André Hassink; hij is recentelijk bij Natuurmonumenten in dienst getreden en fungeert namens die organisatie als projectleider Corio Glana. Daarover gaat ook het gesprek die ochtend. Corio Glana was in de oorspronkelijke opzet een brede ontwikkeling, zegt Habets, waarin water, landschap, inclusief fauna & flora, feitelijk één landmark vormden. Door de bezuinigen van de laatste jaren is dat plan echter niet verder dan de tekentafel gekomen. Dat hebben we te accepteren. Als dat maar niet betekent dat de focus nu uitsluitend komt te liggen op de Geleenbeek, want beek & dal vormen één geheel. Niet alleen met het oog op het toeristisch-recreatieve aspect, maar ook omdat het dé ecologische verbinding is tussen twee gebieden, de Westelijke Mijnstreek en Parkstad Limburg. Het is één lint dat beide regio s verbindt. Maar wat te doen als er minder geld [dan gepland] te besteden is? Slim omgaan met de nieuwe situatie en toekomstige kansen bij voorbaat niet om zeep helpen. Stel, zegt hij, dat iemand een kasteel wil bouwen, maar dat er slechts geld is voor een kleine woning op die locatie. Dan zou het wel heel vreemd zijn als alle geld meteen opgaat aan de fundering voor dat toekomstige kasteel. Dat geldt ook voor het Geleenbeekdal. Wat nu niet kan door te weinig financiële middelen, kan misschien wel over vijf of tien jaar, de natuur is niet afhankelijk van een jaar eerder of later. Maar dan moeten we daar wel nú al rekening mee houden door alle kansen open te houden voor de toekomst. Pluk eerst het laaghangend fruit Habets is geen doemdenker, integendeel, hij ziet wel degelijk mogelijkheden voor een beekdalbrede aanpak, denk aan de groeves op de westoever van de Geleenbeek, bij Spaubeek. De plannen liggen er, al moeten ze nog ontwikkeld worden. Concreet is de ontwikkeling bij Munstergeleen, de uitvoering start eind september/begin oktober Het kan dus wél. Pluk sowieso eerst het laaghangend fruit, zegt hij. Denk aan Spaubeek en Sint-Jansgeleen. Daar zijn geen belemmeringen van welke aard dan ook. Dat geldt helaas wel voor menige andere locatie, met name in financiële zin. Natuurmonumenten is geen geldboom. Ook wij beschikken anno 2013 over minder middelen dan voorheen. De bestaande natuur kunnen we blijven doen. Zoals tijdig maaien, kappen, wandelpaden en afrasteringen onderhouden, zorgen dat de stand van fauna en fora er niet op achteruit gaat, enzovoorts. Daarentegen geldt voor nieuwe natuurprojecten een pas op de plaats. Feitelijk hebben alle natuurorganisaties meegelift met de economiehausse van voorheen. Er komen echter weer nieuwe kansen, zij het in andere omstandigheden. Ook al heb je maar 50 procent van het benodigde geld, besteed dat dan alvast en wacht niet tot je 100 procent hebt. Maar hou wel je ambitie en je visie vast. Dat geldt ook ten aanzien van het Geleenbeekdal. 15

16