Geleenbeek Gazet. Waterschap: grote stappen gezet vooral dankzij Provincie Limburg. Diverse highlights gereed voor uitvoering

Transcriptie

1 Uitgave juli/augustus 2014 Geleenbeek Gazet Waterschap: grote stappen gezet vooral dankzij Provincie Limburg Diverse highlights gereed voor uitvoering Natuurmonumenten heeft ook oog voor horecaondernemers Nieuwe website online

2 COLOFON Geleenbeek Gazet wordt mede mogelijk gemaakt door Waterschap Roer en Overmaas, Provincie Limburg en de gemeenten die betrokken zijn bij het project Corio Glana/Geleenbeek. Productie Tekstbureau Jos van Wersch Eindredactie ing. Elise Eskes dr. Léon Frederix drs. Ruud van Heel Gedeputeerde Patrick van der Broeck: Belangrijke mijlpaal Beekherstel en nieuwe natuur tussen Nuth en Hoensbroek 2 Opmaak/Druk Andi Druk, Maastricht-Airport Correspondentieadres Geleenbeek Gazet Postbus AD Sittard Uitgebreide info op: info@overmaas.nl ISSN Nummer Iedere uitgave van de Geleenbeek Gazet is geregistreerd door het ISSN Centrum Nederland. Elke uitgave wordt naar de Koninklijke Bibliotheek gezonden en daar gearchiveerd. Het ISSN (International Standard Serial Number) nummer is: Dit project wordt mede gesubsidieerd door: Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland NUTH/HOENSBROEK - De laatste grote starthandeling van 2013 vond plaats op 17 december in Nuth, schuin tegenover verswinkel de Naanhof. Daar werd het bouwbord onthuld voor het project Herinrichting Geleenbeekdal en stadsmoeras Hoensbroek. Volgens gedeputeerde Patrick van der Broeck een belangrijke mijlpaal in de ontwikkeling van het Geleenbeekdal waar dit project een onderdeel van uitmaakt. Er is de afgelopen jaren vaak, soms zelfs té vaak, over geld gesproken in het kader van Corio Glana, vindt Van der Broeck. Maar dat geld moest wel eerst beschikbaar zijn en dat is nu het geval. De Provincie Limburg en Europese Unie hebben een stevige subsidiebijdrage voor dit project geoormerkt. Het doet me deugd dat we vandaag deze mijlpaal kunnen vieren met alle betrokken partners. Rol provincie cruciaal Later die middag, in Kasteel Hoensbroek, zegt voorzitter Jan Schrijen van Waterschap Roer en Overmaas: Voor ons was de rol van de Provincie Limburg heel cruciaal. We hebben eerst intensief overleg gehad met de toenmalige gedeputeerde Ger Driessen, daarna met diens opvolger Patrick van der Broeck. Keken we een jaar geleden nog aan tegen een fiks tekort, nu zijn we volop aan de slag. Zonder de inzet en de financiële steun van de Provincie Limburg was dit ten enenmale onmogelijk geweest.

3 Starthandeling Herinrichting Geleenbeekdal en stadsmoeras Hoensbroek, december Op de foto vlnr: Jan Schrijen en Remy Sleijpen (Waterschap Roer en Overmaas), deputé Patrick van der Broeck, Funs Pluijmaekers, (op dat moment nog wethouder gemeente Nuth), wethouder Barry Braeken (gemeente Heerlen) en Eduard Habets (Natuurmonumenten). Bijzonder moment voor gemeente Nuth Het plangebied strekt zich uit van Kasteel Hoensbroek via het dal van de Geleenbeek tot de Naanhof in Nuth. Aan de zuidzijde vormt de spoorlijn Heerlen-Geleen en de A76 de plangrens. Het projectgebied omvat ca. 2, 9 km beekherstel en ca. 10,5 hectare nieuwe natuur. Funs Pluijmaekers, in december 2013 nog wethouder (nu raadslid) in Nuth: Onze gemeente heeft lang naar dit moment uitgekeken. Wandelaars hebben straks een toegankelijker uitloopgebied, het fietspadennetwerk wordt uitgebreid en landschapselementen worden hersteld. Kijk, dat zijn ontwikkelingen die burgers echt waarnemen. Bij een gemeenteraadsvergadering, zo weet ook Pluijmaekers, is het best vaak moeilijk om iedereen bij de les te houden als de ecologische hoofdstructuur aan de orde is, hoe belangrijk die ook is. Wethouder Barry Braeken (Heerlen), sprekend namens stadsdeel Hoensbroek: Geweldig dat dit alles toch nog gerealiseerd kan worden in een tijd van grote bezuinigingen. Projectpartners betalen samen 2,5 miljoen De voorbereidende werkzaamheden zijn in volle gang. De start is in september 2014 en de werkzaamheden duren tot februari De geraamde projectkosten bedragen ongeveer 2,5 miljoen euro. Het project wordt mogelijk gemaakt door bijdragen van de projectpartners Waterschap Roer en Overmaas, gemeente Heerlen, gemeente Nuth, Stadsregio Parkstad Limburg, Natuurmonumenten, provincie Limburg en het Europees Landbouwfond voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland. 3

4 Van Heerlen tot Sittard-Geleen Corio Glana telt 19 deelprojecten ( highlights ) binnen zes gemeenten. Het eerste highlight (nr. 19) werd dit voorjaar gerealiseerd. Informatie over de stand van zaken van diverse andere highlights, zie pagina 13. 4

5 Archeologen vinden bronzen sleutel uit Romeinse periode Bij Geleenbeek in Munstergeleen MUNSTERGELEEN Voorafgaand aan de herinrichting van de Geleenbeek bij Munstergeleen, in de directe omgeving tussen Lintjensweg en Middenweg, heeft archeologisch adviesbureau RAAP enkele bijzondere vondsten gedaan. Archeoloog Jan Roymans (RAAP): We hebben onder meer een bronzen Romeinse sleutel aangetroffen. We mogen gerust stellen dat hier sprake is van een bijzondere metaalvondst. Deze sleutel is, conform de eisen van het provinciaal depot, inmiddels voorgedragen voor conservering. Ook werd een ijzeren spijker uit de Romeinse periode aangetroffen. Beide vindplaatsen zijn gesitueerd in de nabijheid van de Middenweg tussen Sittard en Geleen. Daar werd dit voorjaar de eerste highlight (HL 19) uitgevoerd. De beek kreeg er een nieuwe bedding, er werden poelen aangelegd en in de beek zijn stapelmuren aangebracht om erosie tegen te gaan. Veel positieve reacties De oplevering was perfect op schema en werd uitgevoerd binnen budget. Inmiddels vielen er al heel wat waarderende reacties van omwonenden en recreanten te noteren over dit (inmiddels) aantrekkelijker uitloopgebied voor wandelaars en de betere verbinding van het beekdal met het Absbroekbos. De totale projectkosten, inclusief voorbereiding en grondverwerving, bedroegen circa 7 ton, mogelijk gemaakt door bijdragen van de projectpartners Landschapspark De Graven (gemeenten Sittard-Geleen en Schinnen), Waterschap Roer en Overmaas, Natuurmonumenten en Provincie Limburg. Archeoloog Jan Roymans: We mogen gerust stellen dat hier sprake is van een bijzondere metaalvondst. 5

6 Infoavond over Geleenbeekdal en stadsmoeras Hoensbroek Ik wil het naadje van de kous weten! HOENSBROEK - Het hele jaar door zijn er op tal van locaties informatiebijeenkomsten voor bewoners/ omwonenden die verband houden met het project Corio Glana/Geleenbeekdal. Op 19 februari organiseerden de gemeenten Heerlen en Nuth alsmede Waterschap Roer en Maas in Kasteel Hoensbroek een infoavond over de werkzaamheden in het Geleenbeekdal en het stadsmoeras Hoensbroek. Voorzitter dr. Jan Schrijen van Waterschap Roer en Overmaas (links) tijdens de infoavond in Kasteel Hoensbroek. 6

7 Waarom ik hier ben? Meneer, ik wil het naadje van de kous weten! Dat zegt die avond een van de bezoekers tegen de redacteur van de Geleenbeek Gazet. Deze bezoeker vertelt dat hij vlakbij Kasteel Hoensbroek woont, sowieso zeer geïnteresseerd is in alles wat met water en natuur te maken heeft en zeker nu het om mijn eigen buurt gaat. Een paar tellen later begroet hij uitbundig twee andere bezoekers, die wonen in dezelfde straat als hijzelf. De rest van de avond laten ze zich gedrieën door deze en gene informeren over de herinrichting Geleenbeekdal/Platsbeekdal en ontwikkeling stadsmoeras Hoensbroek, zoals de convocatie luidt. Waterschap Roer en Overmaas is met een stevige delegatie present, onder wie bestuursvoorzitter Jan Schrijen en Corio Glana-projectmanager John Tholen. De reacties van de bezoekers? Die zijn, zo constateert de redacteur van dit periodiek, positief. Er wordt uiteenlopend infomateriaal (beeld en print) over het project gepresenteerd en flyers vinden gretig aftrek. Een van de aanwezigen, een Heerlense politicus met Hoensbroekse roots, zegt: De focus lag heel lang op hetgeen te zien is binnen de muren van Kasteel Hoensbroek. Straks kunnen we, dankzij nieuw landschap, de adem van deze historische locatie ook buiten de kasteelmuren voelen. We tellen al met al zo n tachtig bezoekers, een behoorlijke opkomst, zeker als je bedenkt dat ook de Champions Leaguewedstrijd Arsenal-Bayern München die avond op tv is. Bijgaande foto s werden gemaakt tijdens de infoavond op 19 februari in Kasteel Hoensbroek. 7

8 André Hassink, namens Natuurmonumenten projectleider Corio Glana: Voor ons is Geleenbeek dé verbindende schakel BRUNSSUM - De komende jaren verandert het beeld van de grotendeels gekanaliseerde Geleenbeek door een samenwerkingsproject in een natuurlijk beekdal. Waterschap Roer en Overmaas, de gemeenten langs de Geleenbeek en Natuurmonumenten bundelen de krachten om grote delen van de Geleenbeek opnieuw in te richten. Met z n allen werken we aan een compleet beekdal, benadrukt André Hassink, projectleider Corio Glana namens Natuurmonumenten. Waterschap Roer en Overmaas is de regisseur van het project. Wij, Natuurmonumenten, doen het duurzaam beheer. 8 Landschapsarchitect Hassink is al jaren in de weer met Corio Glana/Geleenbeek(dal). Sinds juli 2013 onder de vlag van Natuurmonumenten, daarvoor, namens de Provincie Limburg, gedetacheerd bij Landschapspark De Graven Westelijke Mijnstreek. Het gesprek vindt plaats bij het Bezoekerscentrum van Natuurmonumenten aan de rand van de Brunssummerheide. Kom maar zo vroeg mogelijk, had Hassink gezegd. Vóór achten komt hij inderdaad aanrijden op zijn racefiets waarmee hij zijn dagelijkse woon/werkverkeerafstand overbrugt. Gebied met historie Pratend over Corio Glana, zet Natuurmonumenten in op diverse lijnen, legt Hassink uit. Zoals: méér dingen samen doen met burgers, maar ook: nadrukkelijk meedenken met ondernemers die overwegen om in dat gebied een horecagelegenheid te exploiteren. Laatst sprak hij een horecaonderneemster die plannen in die richting heeft. Water is zeer belangrijk, maar bij Corio Glana en het Geleenbeekdal gaat het niet alléén om (beek)water. Het gaat ook om boeren die gronden gebruiken, schapen, koeien,weilanden. Dit gebied is ook nog eens bij uitstek geknipt voor oral history en storytelling. Zo fungeerde het in de Tweede Wereldoorlog als vluchtroute voor de Canadezen. Die spannende, historische verhalen mogen toch zeker niet verloren gaan? Nog zoiets: ooit meanderde de Geleenbeek, daarna werd de beek gekanaliseerd in verband met de mijnindustrie, en vanaf nu gaat-ie weer meanderen. Hassink vindt het belangrijk dat deze en volgende generaties daar op een speelse wijze kennis van kunnen nemen. Temeer omdat het een gebied is met zoveel historie. Beheerovereenkomst in overleg met waterschap en gemeenten Er is volstrekte duidelijkheid over de rolverdeling: Corio Glana wordt getrokken door Waterschap Roer en Overmaas, samen met de Provincie Limburg. Beide trekken stevig de beurs. Hassink: Natuurmonumenten gaat het gebied beheren en werkt mee aan de planvorming. Omdat Natuurmonumenten tegenwoordig meer aandacht schenkt aan recreatief gebruik en eindbeheer, wordt daarvoor een beheerovereenkomst opgesteld in overleg met waterschap en betrokken gemeenten. De komende jaren verandert het beeld van de grotendeels gekanaliseerde Geleenbeek. Hassink: Samen werken we aan een kronkelende beek, met de nadruk op samen. Hij kan dat niet genoeg benadrukken. De doelen van het project zijn prestigieus: waterkwaliteit, veiligheid, natuurontwikkeling (ook van door Europa aangewezen Natura 2000 gebieden), hermeandering van de beek, herstel beeklandschap en toegankelijkheid voor bezoekers. Natuurlijker beeklandschap Voor de fotoshoot zoeken we een geschikt plekje op de Bruns-

9 André Hassink: Waterschap Roer en Overmaas is de regisseur van het project. Wij, Natuurmonumenten, doen het duurzaam beheer. summerheide. Tijdens dat ommetje zegt Hassink dat we, richting (potentiële) bezoekers van het gebied, als het ware moeten rondbazuinen dat delen van de Geleenbeek inmiddels opnieuw worden ingericht. De beek en zijbeken gaan slingeren, een natuurlijker beeklandschap wordt ingericht en door paden en routes kunnen bezoekers, fietsers en grazers meer mooie delen bezoeken. De mensen moeten weten dat het landschap de komende jaren nog fraaier wordt. Met de Geleenbeek en het Geleenbeekdal als dé verbindende schakel. 9

10 Wim Droesen: Hoogwaardig landschap voor bewoners en recreanten Nieuwe loop in oude bedding HOENSBROEK/NUTH Door de realisatie van Corio Glana ontstaat een hoogwaardig landschap voor bewoners en recreanten. Dat zegt Wim Droesen, adviseur en projectleider gebiedsontwikkeling bij ViForis, het adviesbureau uit Roermond dat bij zeven highlights van Corio Glana is betrokken. Bij die zeven ook highlight 9/10 (Stadsmoeras/Kasteel Hoensbroek) en highlight 14 (Nuth/Schinnen, nabij radiatorenfabriek Stelrad). Hier het verhaal over de technische aspecten van beide highlights. Stadsmoeras/Kasteel Hoensbroek In het landschap is de bedding van de oude Geleenbeek nog prominent aanwezig. Middels een uitgekiende waterverdeling wordt het traject oude Geleenbeek/Caumerbeek en de huidige Geleenbeek in oude luister hersteld ter hoogte van het Laervoetpad en Schurenbergvoetpad. Ter hoogte van het dijklichaam van het mijnspoor wordt de aanwezige duiker open gemaakt. Door de oude Geleenbeek zal niet alle water geleid worden. Vroeger was het profiel van de beek kleiner. Dit profiel wordt gebruikt voor de normale afvoer van het beekwater. Bij een hogere waterstand zal de huidige loop van de Geleenbeek ook benut worden. Door de oude Geleenbeek te herstellen, ontstaat er een ecologisch betere en landschappelijk fraaiere beekloop. 10 Wim Droesen (Adviesbureau ViForis) Nuth/Schinnen Ter hoogte van het mijnspoor bij Kathagen zal de Geleenbeek (stroomafwaarts gezien in de groenstrook links van het dijklichaam van het mijnspoor) haar historische bedding weer gaan opzoeken. De bestaande beekloop stroomafwaarts gezien rechts van het mijnspoor tot aan de Muldersplas, blijft haar functie houden en dient vooral voor hoogwaterafvoer. Het gaat om het stukje beek dat vanaf de brug over de weg bij Vaesrade loopt. De natuur zal van het

11 Inspectie bij Kathagen langs de bestaande beek verleggen zeker profiteren; voor flora en fauna komen er kansen en de beek wordt min of meer in oude luister hersteld. Via een aantakking, stroomafwaarts ter hoogte van de Muldersplas, komt de nieuwe oude beek weer terug in de Geleenbeek. Onder het mijnspoor zijn de oude duikers nog aanwezig. Deze worden opengemaakt en de Geleenbeek zal daar voor een deel doorheen worden geleid. Na 400 meter komt zij - ook via een pijpleiding - weer terug in de oude loop. Belangrijkste doelen Corio Glana Wim Droesen, die veel ervaring heeft met het bedenken van concrete oplossingen voor complexe ruimtelijke opgaven, zet tot slot de belangrijkste doelen van Corio Glana op een rij: herstel van de Geleenbeek en het benutten van kansen voor natuurontwikkeling, verbeteren van recreatieve gebruiksmogelijkheden door het aanbrengen van recreatieve routes, verbeteren van de landschappelijke kwaliteit in combinatie met aandacht voor cultuurhistorie en het creëren van toegevoegde waarde voor recreatiebedrijven en de landbouw. 11

12 Ontdek de groene parel Ontdek de groene parel en het leefgebied van de korenwolf. Wandel langs boomgaarden, graslanden en hellingbossen. Langs de Geleenbeek vind je poelen, heggen en graften. Speur naar ijsvogels en verbaas je over de bollen maretak in bomen. Samen werken we aan een compleet beekdal. Ook Europa heeft aangegeven dat beekdalen de belangrijke blauwe aders zijn van het landschap. Waterschappen hebben de taak om - uitgaande van het adagium droge voeten en schoon water - samen met anderen weer naar complete en natuurlijke beekdalen toe te werken. De komende jaren worden steeds onderdelen van het beekdal opnieuw ingericht, zodat de vaak gekanaliseerde Geleenbeek weer ruim en breed kan meanderen. Ook worden meer wandel- en fietspaden aangelegd. Geleenbeekdal bij St. Jansgeleen. Aan open Keutelbeek wordt nog volop gewerkt BEEK Eind juni zorgde hevige regenval op diverse plaatsen in Beek voor wateroverlast. Ook in straten waar gewerkt wordt aan de open Keutelbeek, stond het blank. Veelgehoorde vraag, onder andere op social media: De belangrijkste doelstelling van de open Keutelbeek is toch het beperken van wateroverlast? Hoe kan het dat er nu toch wateroverlast is ontstaan in de straten waar de beek al opengemaakt is? De gemeente Beek reageerde snel, ondermeer via de website. Met het openmaken van de Keutelbeek willen gemeente en Waterschap Roer en Overmaas een bijdrage leveren aan het beperken van wateroverlast. Met een open Keutelbeek wordt namelijk de capaciteit voor het afvoeren van hemelwater vergroot. Het water wordt immers niet alleen via het riool afgevoerd, maar ook via de open Keutelbeek. Van deze extra capaciteit is echter pas sprake op het moment dat het gehele tracé van de beek is aangelegd tot aan de Geleenbeek. De fase die nu bijna is afgerond, betreft pas het eerste gedeelte tot aan de Luciastraat. Meer info is te vinden op: Projectinformatie voor (nieuwe) wethouders en projectpartners Bestuurlijke bijeenkomst op 5 november in Sittard 12 SITTARD Op woensdag 5 november ( uur) vindt een bestuurlijke bijeenkomst plaats inzake Corio Glana. Het doel van deze vergadering is om de (nieuwe) wethouders en de projectpartners te informeren over het project in het algemeen alsmede de stand van zaken/perspectieven te presenteren. De bijeenkomst vindt plaats in het Waterschapshuis (Waterschap Roer en Overmaas), Parklaan 10 in Sittard.

13 Met downloadmogelijkheid alle edities Geleenbeek Gazet Nieuwe website online In de eerste helft van dit jaar is, in nauwe samenwerking met Waterschap Roer en Overmaas, een nieuwe website ontwikkeld (1e fase) en inmiddels online: De site, die in september 2014 helemaal compleet is, telt 6 hoofdrubrieken: Het project Nieuws Uitvoering Geleenbeekdal Recreatie Contact Alle uitgaven van de Geleenbeek Gazet zijn via deze site te downloaden. Neem een kijkje en kom vooral nog eens terug. Met nieuwsberichten houden wij u op de hoogte van de activiteiten rondom Corio Glana/Geleenbeekdal. Stand van zaken diverse highlights De highlights 9 (Stadsmoeras Hoensbroek) en 13 (Beekdal Platsbeek) zullen z.s.m. na de bouwvakvakantie 2014 uitgevoerd worden. Het aanbestedingstraject m.b.t. de uitvoering loopt nog. ViForis is belast met Toezicht & Directie. Highlight 14 (Beekdal Muldersplas/Kathagenbroek) en highlight 15 (Hellingen Schinnen-Spaubeek): tijdens een inloopavond (najaar 2014) worden de omwonenden geïnformeerd. 13

14 Geleenbeek(dal) anno 2014 De laatste twee pagina s binnenwerk van deze Geleenbeek Gazet geven een fotografisch inkijkje in bijzondere locaties van de Geleenbeek anno De beek ontspringt in een put op een boerenerf in Benzenrade (Heerlen). De bron ligt op een hoogte van 120 meter boven N.A.P. De Geleenbeek heeft een totale lengte van 37 kilometer. Het stroomgebied van de Geleenbeek ligt geheel in Nederland en heeft een grootte van in totaal hectare. De Geleenbeek heeft 28 zijbeken. Het stroomgebied van de Geleenbeek omvat ongeveer 170 km watergang en is daarmee het grootste stroomgebied binnen Waterschap Roer en Overmaas. Het fotowerk op deze pagina s is van Léon Frederix. Struinpad langs Geleenbeek 14 Langs de beek richting Santiago de Compostella

15 Aanleg waterbuffer bij Middenweg (Munstergeleen) Gekanaliseerde loop van de Geleenbeek nabij Kathagen, gemeente Nuth Waterloop in het Kathagerbroek, uitmondend in de Geleenbeek 15

16