Afdelingsgids Havo bovenbouw Hengeveld College. Voortgezet Speciaal Onderwijs. Talenten laten groeien. de Ambelt

Transcriptie

1 Afdelingsgids Havo bovenbouw Hengeveld College Voortgezet Speciaal Onderwijs Talenten laten groeien. de Ambelt

2 In deze locatiegids vindt u informatie over de locatie waar uw zoon/dochter naar school gaat. Naast deze locatiegids is er een digitale schoolgids met algemene informatie over de Ambelt. Want wist u dat er zo n 2000 leerlingen op de Ambelt zitten verdeeld over het basisonderwijs, vmbo, havo en mbo? En dat de Ambelt scholen heeft in Deventer, Apeldoorn, Zwolle, Nunspeet, Kampen, Steenwijk, Meppel en Hardenberg In onze digitale schoolgids kunt u hier alles over lezen en meer! Hierin vindt u informatie over ons aanbod en algemene zaken die voor al onze scholen gelden, zoals bijvoorbeeld de ouderbijdrage, ouderparticipatie, regels en afspraken, klachtencommissie, et cetera. De schoolgids is digitaal te downloaden op onze website We houden u graag op de hoogte! We vinden het belangrijk dat u betrokken bent en blijft. Via de locatie waar uw zoon/ dochter naar school gaat, ontvangt u deze locatiegids en in sommige gevallen ook de locatienieuwsbrief. Op onze website vindt u het laatste nieuws en als u ons volgt op Twitter, dan bent u altijd als een van de eersten op de hoogte. Daarnaast brengen we enkele malen per jaar een digitale nieuwsbrief uit. Ook brengen we een magazine uit (Topper) om u van de ontwikkelingen binnen het speciaal onderwijs op de hoogte te houden. Volg ons op Heeft u na het lezen van deze locatiegids of de schoolgids nog vragen? Neem dan gerust contact op met de locatiedirecteur van de locatie waar uw zoon/dochter naar school gaat. Hij/zij is altijd bereid tot het beantwoorden van uw vragen. Talenten laten groeien. de Ambelt de Ambelt Afdelingsgids havo bovenbouw Hengeveld College VSO Pagina 2 van 21

3 Afdelingsgids Havo bovenbouw Hengeveld College Voorwoord Beste leerling, ouders, verzorgers, begeleiders en belangstellenden, Voor u ligt de informatiegids van locatie Hengeveld College. In deze gids leest u meer over de Havo bovenbouw. De opzet is vrij complex en wordt in deze gids nader toegelicht. In dit informatieboekje worden verder de belangrijkste zaken voor Havo 4/5 op een rijtje gezet. De Travo heeft een aparte informatiegids. Vandaar dat er in dit boekje beknopt ingegaan wordt op deze setting. De Ambelt is een onderwijsinstelling die speciaal onderwijs en ondersteuning biedt aan leerlingen die specialistische hulp nodig hebben. De kracht, het talent en de behoefte van de leerling staat bij ons centraal. Voor ons is samenwerking met u als ouder/verzorger van wezenlijk belang om uw kind goed onderwijs te bieden. Ons gezamenlijk doel is dat het met uw kind zowel op school als thuis goed gaat. Wij zetten ons volledig in voor deze belangrijke samenwerking. Mocht u meer informatie willen of behoefte hebben aan uitleg, dan kunt u altijd contact opnemen met de coördinatoren mevr. Eline Elshof of de locatiedirecteur, mevr. Ilse Wiersma. Meer informatie over de Ambelt kunt u vinden in digitale schoolgids op Met vriendelijke groet, Team Havo bovenbouw Hengeveld College de Ambelt Afdelingsgids havo bovenbouw Hengeveld College VSO Pagina 3 van 21

4 Bij ons heeft iedere leerling een uitdagend toekomstperspectief Wij stellen de behoefte van de leerling altijd centraal door op zoek te gaan naar de talenten van iedere leerling. Door talent te laten groeien krijgt een leerling een nog beter toekomstperspectief. Talenten laten groeien. de Ambelt de Ambelt Afdelingsgids havo bovenbouw Hengeveld College VSO Pagina 4 van 21

5 Inhoudsopgave 1. De havo bovenbouw Samenwerking HC en Deltion Ons team Kenmerken onderwijspakket VSO Opleiden in en door de school Stagiaires Privacy protocol Het speciaal voortgezet onderwijs Passend onderwijs Samenwerkingsverband Ondersteuningsplan (OP) Schoolondersteuningsprofiel (SOP) Ontwikkelingsperspectiefplan (OPP) Commissie van Begeleiding (CievB) Verwijsindex Kerndoelen Kwaliteit Het onderwijs Havo HC of Travo? Havo 3 leerlingen van andere locaties of scholen Doorstromen van Havo 4 HC naar Travo Van TL naar havo Schoolprogramma Havo bovenbouw HC Havo Havo Een profiel kiezen Factoren voor de profielkeuze Profielen van havo HC Bijzonderheden samenstelling vakkenpakket HC Eén vak volgen op het Deltion Sprintlyceum Practica biologie, natuurkunde, scheikunde De profielen van havo 4 het Deltion Sprintlyceum (Travo) Vakken gemeenschappelijk deel Vakken profieldelen de Ambelt Afdelingsgids havo bovenbouw Hengeveld College VSO Pagina 5 van 21

6 3. Vakken vrije deel (1 vak kiezen) Voortgangsrapportage havo Doubleren op het HC Praktische zaken Samenwerken met ouder(s), verzorger(s) Verzuimbeleid Loopbaanoriëntatie en -begeleiding Stage / arbeidstraining Aanmelding en inschrijving Protocol spreiding havo bovenbouw Examens Vakantierooster Ouders zijn onze partners in onderwijs en ondersteuning. Samenwerken. de Ambelt de Ambelt Afdelingsgids havo bovenbouw Hengeveld College VSO Pagina 6 van 21

7 1. De havo bovenbouw Het doel van de havo is om een goede voorbereiding te geven voor het mbo of het hbo. Inhoudelijk bestaat de havo bovenbouw uit een breed studiepakket dat profiel genoemd wordt. Het lesgeven is, in aansluiting op de onderbouw, nog steeds gericht op het stimuleren van actief en zelfstandig leren. Zelfstandigheid betekent zeker niet dat de leerling zelf kan bepalen wat hij leert. De examenprogramma s (PTA s) zijn zeer duidelijk omschreven. Het betekent wel dat de leerling, als hij dat aankan, de kans krijgt om zelf meer invloed uit te oefenen op de wijze van leren en het moment waarop hij leert. In het voortgezet speciaal onderwijs staat behalve het verwerven van kennis leren leren, leren functioneren in sociale situaties, leren taken uitvoeren en het ontwikkelen van een realistisch toekomstpersepctief centraal. In de eindfase van de havo betekent dit dat de leerling gestimuleerd wordt om steeds meer de regie over zijn eigen functioneren te nemen. We vinden het belangrijk dat de leerling zicht krijgt op zijn mogelijkheden na de havo, maar ook leert wat zijn beperkingen zijn en hoe hiermee om moet worden gegaan. 1.1 Samenwerking HC en Deltion Het Hengeveld College (HC) werkt in de havo bovenbouw samen met het Deltion Sprintlyceum. Binnen de samenwerking HC en Deltion Sprintlyceum zijn er twee mogelijkheden om havo bovenbouw te volgen. Travo Travo (Traject havo en vwo) is een samenwerking tussen het Hengeveld College en het Deltion Sprintlyceum. De leerlingen volgen onderwijs op het Deltion Sprintlyceum en worden daarbij begeleid door leerkrachten van de Ambelt. Dit is binnen het VSO de meest reguliere vorm van havo / vwo bovenbouw. Havo bovenbouw HC Havo HC is eveneens een samenwerking tussen Hengeveld College en het Deltion Sprintlyceum. Leerlingen zitten in een stam groep en krijgen begeleiding van een groepsdocent. Op het HC wordt gewerkt met een vast lesrooster, er zijn vaste begin-en eindtijden. Vanuit de stamgroep gaan de leerlingen naar de vaklessen. Leerlingen voor een aantal vakken onderwijs van docenten van de Ambelt op het HC. Voor vakken waarvoor het HC geen vakdocenten heeft, komen docenten van het Deltion Sprintlyceum op het HC les geven. Daarnaast is het ook mogelijk dat leerlingen ook vakken volgen op het Deltion Sprintlyceum. 1.2 Ons team De teams van locatie Hengeveld College zetten zich met hart en ziel in voor de leerlingen. De behoefte van de leerling staat centraal en iedere leerling is daarin uniek. Iedere leerling heeft zijn eigen aanpak nodig, maar heeft ook zijn eigen talenten. Daar geven wij graag alle ruimte aan en samen met ouders, verzorgers en de leerling gaan wij op zoek naar een uitdagend toekomstperspectief. Het team bestaat uit een vijfentwintig medewerkers, groepsleerkrachten, vakdocenten en ondersteunend personeel maken deel uit van het team. de Ambelt Afdelingsgids havo bovenbouw Hengeveld College VSO Pagina 7 van 21

8 1.3 Kenmerken onderwijspakket VSO Bij de invulling van het onderwijsprogramma sluiten we zoveel mogelijk aan bij het regulier onderwijs. Binnen het VSO bieden wij een zo breed mogelijk en algemeen onderwijspakket aan, waarbij drie kenmerken centraal staan: Het stimuleren van een brede persoonlijke ontwikkeling en maatschappelijke vorming bij alle leerlingen; Het centraal stellen van een actieve, zelfstandig lerende leerling; Recht doen aan verschillen tussen leerlingen en benutten van die verschillen. 1.4 Opleiden in en door de school Video-opnames We willen de kwaliteit van het onderwijs optimaliseren door leerkrachten intern te begeleiden, onder andere met behulp van video-opnames in de klas. De video-opnames worden besproken door de video-interactiebegeleider met de groepsleerkracht. Mocht u bezwaar hebben tegen het maken van opnames waarbij uw zoon/dochter/pupil betrokken is, dan kunt u contact opnemen met de desbetreffende locatiedirecteur. Scholing leerkrachten De leerkrachten kunnen ieder jaar specialisaties volgen, zoals de opleiding Master SEN (Special Educational Needs). Ook kunnen de medewerkers zich scholen via de Ambelt Academie. Hier zijn cursussen en trainingen te volgen op het gebied van kinder- en jeugdpsychiatrische stoornissen, omgang met moeilijke klassen of agressiereductie. 1.5 Stagiaires De Ambelt biedt de mogelijkheid om studenten stage te laten lopen. Uw kind kan dus te maken krijgen met studenten van verschillende opleidingen zoals de Pabo, SPH of Logopedie. Deze studenten zullen onder begeleiding activiteiten doen met de leerlingen en zijn, met uw toestemming, aanwezig bij gesprekken. De Ambelt werkt regelmatig mee aan onderzoeken vanuit de universiteit van Nijmegen en Utrecht. Wij hopen hiermee een positieve bijdrage te leveren aan wetenschappelijke ontwikkelingen die in het belang zijn van uw kind. 1.6 Privacy protocol Alle medewerkers van de Ambelt dienen zich te houden aan de wet en regelgeving, zo ook op het gebied van privacy. Binnen de Ambelt is hiervoor een privacyprotocol opgesteld. Hierin staat beschreven wat de wijze van het verzamelen, opslaan, bewerken en beschikbaar stellen van persoonsgegevens is, conform de wettelijke voorschriften en beroepscodes. De persoonsgegevens dienen als bron van informatie ten behoeve van een optimale begeleiding van de leerling en zijn/haar onderwijsleerproces. Indien u dat wenst, kunt u een kopie van dit privacyprotocol opvragen bij de teamleider van de school waar uw zoon/dochter naar school gaat. de Ambelt Afdelingsgids havo bovenbouw Hengeveld College VSO Pagina 8 van 21

9 2. Het speciaal voortgezet onderwijs 2.1 Passend onderwijs Op 1 augustus 2014 treedt de Wet passend onderwijs in werking. Scholen krijgen in het nieuwe stelsel een zorgplicht. Dat betekent dat de scholen de taak hebben leerlingen een zo goed mogelijke onderwijsplek te bieden. De extra ondersteuning die leerlingen nodig hebben, organiseren de samenwerkende scholen zelf in de samenwerkingsverbanden. De huidige indicatieprocedure vervalt. Hiermee vervalt ook het rugzakje. De samenwerkingsverbanden zijn verantwoordelijk voor de extra ondersteuning die leerlingen nodig hebben. Om dat te regelen krijgen zij straks de gelden die nu nog via de rugzakjes aan het speciaal onderwijs wordt vergoed. Dat gebeurt in overleg met de ouders. We adviseren u daarom tijdig met school in gesprek te gaan over de ondersteuning aan uw zoon of dochter. Zo kunnen we samen bepalen wat de leerling nodig heeft. Voor meer informatie over passend onderwijs kunt u terecht op onze Ga dan naar Onderwijs. Hier vindt u ook meer informatie over de toelaatbaarheidsverklaring en het transitiedocument. U kunt voor meer informatie ook terecht op en op de website van ons samenwerkingsverband: Samenwerkingsverband In alle Samenwerkingsverbanden passend onderwijs PO en VO (Primair Onderwijs en Voortgezet Onderwijs) binnen de regio s waar de Ambelt is gevestigd, is de Ambelt vertegenwoordigd. De Ambelt stelt zich ten doel in alle samenwerkingsverbanden, samen met partners, een adequaat ondersteuningsaanbod te formuleren en vorm te geven. De Stationsstraat is aangesloten bij het SWV 2203 VO. Meer informatie hierover vindt u op en op Ondersteuningsplan (OP) Ieder samenwerkingsverband is verplicht om een ondersteuningsplanraad (OPR) op te richten. In de OPR zijn ouders en personeel vertegenwoordigd. In de samenwerkingsverbanden van het voortgezet onderwijs kunnen naast ouders en personeel ook leerlingen in de OPR zitten. Het samenwerkingsverband stelt de ondersteuningsplanraad in. De leden van de OPR worden gekozen of afgevaardigd door de leden van de MR-en in de regio. Ook als u niet in de MR zit van de school van uw kind kunt u lid zijn van de OPR. De ondersteuningsplanraad moet instemmen met het ondersteuningsplan. Het ondersteuningsplan van het Samenwerkingsverband VO 2203 kunt u vinden op de website van het samenwerkingsverband Schoolondersteuningsprofiel (SOP) De school moet minimaal de basisondersteuning die in het samenwerkingsverband is afgesproken realiseren. Daarnaast kan de school extra ondersteuning aanbieden. Alle schoolondersteuningsprofielen van de scholen in het samenwerkingsverband zorgen samen voor een dekkend aanbod, zodat alle leerlingen passend onderwijs kunnen krijgen. Het schoolondersteuningsprofiel maakt duidelijk of en waarin de school zich specialiseert (de extra ondersteuning). Mogelijk dat het schoolondersteuningsprofiel ook (deels) bepalend kan zijn voor het budget dat de school krijgt van het samenwerkingsverband. Daarnaast speelt het schoolondersteuningsprofiel een rol in het toelatingsbeleid van de school en aanmeldprocedure. de Ambelt Afdelingsgids havo bovenbouw Hengeveld College VSO Pagina 9 van 21

10 2.5 Ontwikkelingsperspectiefplan (OPP) In het Ontwikkelingsperspectief (OPP), zoals voorheen vermeld in het Handelingsplan, bestaat uit twee delen. 1. De ontwikkelingsmogelijkheden op lange termijn. Hierbij wordt gekeken welke route of welk doel het beste past bij uw kind. De eerste route is erop gericht om terug te gaan naar regulier onderwijs of naar een vervolgopleiding. De tweede route is er direct op gericht om een baan te vinden. De derde route is een voorbereiding op dagbesteding en een zo groot mogelijke zelfstandigheid van de leerling. 2. Handelingsgerichte deel. Hierin staat beschreven welke ondersteuning of acties er aan uw kind geboden worden om het ontwikkelingsdoel te halen. Ieder jaar wordt het ontwikkelingsperspectief van uw kind met u besproken. 2.6 Commissie van Begeleiding (CievB) Een Commissie van Begeleiding (CievB) volgt intern de voortgang van de leerlingen en is daar verantwoordelijk voor. Zitting in deze commissie hebben de teamleider (voorzitter), de intern begeleider, de gedragswetenschapper en de maatschappelijk werker. Deze commissie komt twee wekelijks bijeen. Ouders hebben de mogelijkheid om gesprekken aan te gaan met de leden van de Commissie van Begeleiding. De aanvraag voor gesprekken wordt via de groepsleerkracht ingebracht in de Commissie van Begeleiding. Tussen school en instanties vindt overleg plaats, zodat gezamenlijke doelen in één plan kunnen worden verwerkt en een doorgaande lijn getrokken kan worden. 2.7 Verwijsindex Vaak gebeurt het dat meerdere hulpverlenende organisaties zich tegelijkertijd met een kind bezighouden en dat zij niet van elkaar weten dat zij met hetzelfde kind te maken hebben. De verwijsindex is een digitaal systeem waarin signalen over kinderen en jongeren in de leeftijd van 0 tot 23 jaar worden opgeslagen. Wanneer meerdere professionals een signaal over hetzelfde kind geven, brengt de verwijsindex hen hiervan actief op de hoogte. Hierdoor kunnen de professionals contact met elkaar opnemen, informatie uitwisselen en afspraken maken over de (coördinatie van de) zorg aan het kind. Alleen met toestemming van ouders neemt school contact op met hulpverlenende organisaties. 2.8 Kerndoelen De inrichting van het onderwijs is gebaseerd op de kerndoelen die per 1 augustus 2013 zijn ingevoerd voor het voortgezet speciaal onderwijs. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen de leergebied specifieke leerdoelen die zijn geformuleerd voor de uitstroomprofielen Vervolgonderwijs, Arbeid en Dagbesteding en de leergebied overstijgende kerndoelen. Er zijn leergebied specifieke kerndoelen geformuleerd voor de leergebieden Nederlands, Engels, rekenen-wiskunde, mens en maatschappij, mens, natuur en techniek, kunst en cultuur, bewegen en sport. De leergebied overstijgende kerndoelenzijn gericht op het ontwikkelen van kennis, vaardigheden en houding die nodigzijn om te kunnen functioneren in de contexten leren, werken, burgerschap, wonen en vrije tijd. lerenleren leren een taak uitvoeren de Ambelt Afdelingsgids havo bovenbouw Hengeveld College VSO Pagina 10 van 21

11 leren functioneren in verschillende sociale situaties ontwikkelen van een persoonlijk toekomstperspectief 2.9 Kwaliteit Wij kijken altijd hoe het nog beter kan. We zijn een lerende organisatie en werken planmatig en projectmatig. We kijken hierbij goed naar onszelf om steeds maar te blijven verbeteren. Kwaliteitszorg staat hoog op de agenda en we nemen dan ook met regelmaat audits, tevredenheidonderzoeken en kwaliteitsmetingen af om te kunnen blijven verbeteren. Als resultaat hebben we, in 2013 en 2014, als een van de eerste onderwijsinstellingen in het speciaal Onderwijs het ISO-certificaat ontvangen. We streven naar hoge opbrengsten van goede kwaliteit, zodat we onderwijs en ondersteuning van hoog niveau kunnen bieden aan iedere leerling. Kwaliteit. de Ambelt de Ambelt Afdelingsgids havo bovenbouw Hengeveld College VSO Pagina 11 van 21

12 3. Het onderwijs 3.1 Havo HC of Travo? We vinden het als school belangrijk dat leerlingen succesvol zijn in het onderwijs. We streven er naar om leerlingen op die plek te krijgen waar ze een diploma kunnen behalen. Havo 3 is vanwege de keuzes die er gemaakt moeten worden, een moment om te bezinnen op het vervolg. Er moet een profiel gekozen worden. Wordt het Havo HC of Travo? Leerlingen van havo 3 kunnen met een overgangsbewijs naar havo 4 ook uitstromen naar het mbo of het vmbo TL. Screening Om de mogelijkheden van de leerling en het toekomstperspectief helder te krijgen, heeft de Commissie van begeleiding (CieVB) een screeningsmoment ingebouwd. De CieVB bestaat uit de locatiedirecteur, de intern begeleider, een gedragswetenschapper en een maatschappelijk werkende. Samen met ouders, de groeps- en vakdocenten en de leerlingen beoordelen zij het executief functioneren van de leerling, het IQ, de belastbaarheid, het sociaal-emotioneel functioneren, de werkhouding en de resultaten op school. Executief functioneren is het jezelf aansturen, ergens aan beginnen, stoppen met bepaald gedrag, plannen en organiseren en overzicht houden. Met betrekking tot de havo kan gesteld worden dat leerlingen vanaf een IQ van 107 de havo aan moeten kunnen. Leerlingen bij wie ouders, groeps- en vakdocenten, het CieVB en de leerling zelf, in overeenstemming zijn over het vervolg, HC óf Travo, TL óf MBO, worden niet gescreend. Leerlingen in havo 3 waarover geen overeenstemming is, worden gescreend door de gedragswetenschapper. Daarvoor wordt gebruik gemaakt van de BRIEF, een vragenlijst over de executieve functies. De leerling, de ouder(s) en de leerkracht vullen deze in. Aan de hand van het beeld dat hieruit ontstaat, de intelligentiegegevens én de bevindingen van vakdocenten, wordt een adviesverslag opgesteld. Doel van dit verslag is om aan te geven waar de leerling het best tot zijn/haar recht kan komen. Het advies wat hieruit volgt is bindend. Ouders en leerlingen worden hierover in een gesprek geïnformeerd. 3.2 Havo 3 leerlingen van andere locaties of scholen Havo 3 leerlingen van andere locaties worden op basis van een verplaatsingsadvies van de CievB toegelaten tot havo 4 Hengeveldcollege wanneer aan de overgangsnorm van het Hengeveld College is voldaan. Wanneer een leerling van een andere locatie naar de travo wil, wordt op basis van onderwijsbehoeften bekeken of dit passend is. Samen met ouders, de groeps- en vakdocenten en de leerlingen beoordelen de gedragswetenschapper van de locatie waar de leerling zit en de CievB van de travo over het executief functioneren van de leerling, het IQ, de belastbaarheid, sociaal-emotioneel functioneren, werkhouding en de resultaten op school. Ook hierbij geldt dat aan de overgangsnorm van het Hengeveldcollege moet worden voldaan 3.3 Doorstromen van Havo 4 HC naar Travo Het komt voor dat leerlingen in het vierde leerjaar zich zodanig ontwikkelen dat een overstap naar de Travo wenselijk of bevorderlijk is voor de ontwikkeling. Halverwege het schooljaar worden ook deze leerlingen aangemeld worden voor een screening zoals hierboven beschreven. Dit gaat altijd in overleg met ouders en leerlingen, de Ambelt Afdelingsgids havo bovenbouw Hengeveld College VSO Pagina 12 van 21

13 Belangrijk is dan om bij de keuze van de profielvakken vóór het vierde jaar rekening te houden met een vakkenpakket zoals dat ook op het Deltion Sprintlyceum aangeboden wordt. Op die manier verloopt een overstap vloeiender. De groepsleerkracht kan hierover informatie verstrekken. 3.4 Van TL naar havo 4 Leerlingen van de vmbo TL worden op basis van een verplaatsingsadvies van de CievB toegelaten tot havo 4 Hengeveldcollege, waarbij aan onderstaande toelatingseisen moet worden voldaan. Wanneer een leerling van een andere locatie naar de travo wil, wordt op basis van onderwijsbehoeften die door de gedragswetenschapper van de locatie waar de leerling zit zijn opgesteld, door de CievB van de Travo worden bekeken of deze setting passend is. Samen met ouders, de groeps- en vakdocenten en de leerlingen beoordelen zij het executief functioneren van de leerling, het IQ, de belastbaarheid, sociaal-emotioneel functioneren, werkhouding en de resultaten op school. Voor de overgang van TL 4 naar Havo 4 wordt de leerling niet alleen gescreend door de gedragswetenschapper. Voor toelating gelden ook andere criteria: 1. De leerling heeft op de eindlijst TL gemiddeld een 7 en voor de vakken Nederlands, Wiskunde en Engels ten minste een De gekozen vakken op TL-niveau passen binnen de profielen van de Havo. 3. Als de leerling Frans of Duits niet heeft afgesloten op TL niveau is het niet mogelijk om deze talen te kiezen in het Havo profiel. Daarnaast krijgen leerlingen die de overstap van de vmbo TL naar de havo maken opdrachten voor de vakken scheikunde en wiskunde A/B. Wat het vak scheikunde betreft dienen leerlingen die van de TL komen, voor de start van het schooljaar een werkboek door te nemen. Over deze stof krijgen zij in het begin van het schooljaar een toets. Het gaat om het volgende scheikundeboek: Chemie Overal 6e ed havo 3 leerboek 57,60 isbn Chemie Overal 6e ed havo 3 uitwerkingen 18,10 isbn Om welke paragrafen het gaat is bekend bij de docent scheikunde. TL leerlingen die het vak wiskunde A/B gaan volgen in Havo 4, hebben het boekje Getal en Ruimte (isbn ) doorgenomen voor de start van het schooljaar. de Ambelt Afdelingsgids havo bovenbouw Hengeveld College VSO Pagina 13 van 21

14 4. Schoolprogramma Havo bovenbouw HC 4.1 Havo 4 Het schooljaar is opgebouwd uit 4 periodes. Iedere periode wordt afgesloten met een toetsweek. In het begin van het schooljaar wordt aan de leerling een PTA (= programma van toetsing en afsluiting) uitgereikt. Deze is ook online te vinden op de site van de Ambelt. Hierin staat een volledig overzicht van de te behandelen stof, opdrachten en toetsen per vak voor dat schooljaar. Ook de zwaarte van de toetsen wordt aangegeven. In havo 4 volgen alle leerlingen naast hun gekozen vakkenpakket 1 lesuur lichamelijke opvoeding, 1 lesuur rekenen en 2 lesuren het vak culturele en kunstzinnige vorming (CKV). Per periode en per vak krijgt de leerling een studiewijzer. Hier staat per week aangegeven welke stof er behandeld wordt en wat het huiswerk is. Leerlingen moeten het huiswerk wekelijks af laten tekenen door de vakdocent. 4.2 Havo 5 Het schooljaar van havo 5 bestaat uit 3 periodes. Iedere periode wordt afgesloten met een toetsweek. Daarna vinden er examentrainingen plaats en uiteindelijk het examen zelf. Zie het PTA. 4.3 Een profiel kiezen Een kenmerk van de tweede fase zijn de profielen. In de derde klas van de havo kies je het profiel, waarin je in de vierde wordt geplaatst. Dit profiel bestaat uit een combinatie van vakken die opleidt voor een bepaalde sector in de maatschappij. Je kunt kiezen uit 4 profielen: Cultuur en Maatschappij (CM) Economie en Maatschappij (EM) Natuur en Gezondheid (NG) Natuur & Techniek (NT) Het profiel bestaat niet alleen uit profielvakken, maar bevat ook een verplicht gemeenschappelijk deel met algemeen vormende vakken. Er is ook een vrij deel. In dit vrije deel wordt één extra vak gekozen. Een uitgebreide beschrijving van de profielen is te lezen in het volgende hoofdstuk. 4.4 Factoren voor de profielkeuze Een profiel kiezen is een belangrijke keuze. Met het kiezen van een profiel bepaal je al een beetje de richting van je latere beroepskeuze. Het vervolgonderwijs stelt soms eisen aan de samenstelling van je eindexamenpakket. Je kunt pas kiezen als je weet wat je mogelijkheden zijn en wat de gevolgen zijn van je keuze. Met welke factoren dien je rekening te houden bij het bepalen van je profielkeuze? Je toekomstplannen Bij de keuze voor een profiel moet je rekening houden met je belangstelling. Hierbij moet je denken aan hobby s en liefhebberijen. Door zelfonderzoek kun je erachter komen waar je interesses liggen. Daarom is het belangrijk dat je deelneemt aan de activiteiten en lessen die hiervoor op school georganiseerd worden. Je kunt ook veel leren door in gesprek te gaan met mensen over hun werk en de opleidingen die ze gevolgd hebben. De eisen van de vervolgopleidingen In de meeste gevallen is het nog niet nodig dat je al een duidelijk beroep voor ogen hebt. Het is echter wel nuttig, zo niet noodzakelijk, dat je op een of meer beroepssectoren gericht bent. de Ambelt Afdelingsgids havo bovenbouw Hengeveld College VSO Pagina 14 van 21

15 Op het internet kun je duidelijke overzichten vinden van bijna alle opleidingen/studies van het middelbaar en hoger beroepsonderwijs. Van iedere opleiding/studie is aangegeven welke profielen toelating geven. Jouw capaciteiten en eigenschappen Let op je schoolprestaties. Kies een profiel met vakken waar je voldoende voor staat en goed in bent. Vakken waar je onvoldoende voor staat worden in de tweede fase vaak alleen maar moeilijker. De kans is groot dat je vastloopt met deze vakken. De docenten geven voor iedere leerling aan welk vak haalbaar is in de bovenbouw. Het is belangrijk dat je een reëel beeld hebt van je capaciteiten. Persoonlijkheidsfactoren spelen hierbij een grote rol. Bij de keuze van een beroep of sector kun je je ook afvragen of je de benodigde eigenschappen voor dit beroep bezit óf dat deze aan te leren zijn. 4.5 Profielen van havo HC 1.Vakken gemeenschappelijk deel Nederlands Engels Maatschappijleer Rekenen Profielwerkstuk (havo 5 Lichamelijke opvoeding Culturele en Kunstzinnige Vorming 2. Vakken profieldelen Cultuur en Maatschappij Geschiedenis Duits Frans Aardrijkskunde óf economie Natuur en Gezondheid Wiskunde A óf B Scheikunde Biologie Natuurkunde óf Aardrijkskunde Economie en Maatschappij Wiskunde A Economie Geschiedenis Duits óf Aardrijkskunde Natuur en Techniek Wiskunde B Natuurkunde Scheikunde Biologie 3. Vakken vrije deel (1 vak kiezen) Cultuur en Economie en Maatschappij Maatschappij Economie Wiskunde A Kunst beeldende vormgeving Biologie Aardrijkskunde Natuur en Gezondheid Natuurkunde Economie Natuur en Techniek Economie Aardrijkskunde de Ambelt Afdelingsgids havo bovenbouw Hengeveld College VSO Pagina 15 van 21

16 4.6 Bijzonderheden samenstelling vakkenpakket HC 1. Het vak Kunst Beeldende Vorming en Frans wordt alleen op het Deltion aangeboden. 2. Alle leerlingen volgen verplicht 2 uur Culturele en Kunstzinnige Vorming (CKV) per week. 3. Alle leerlingen volgen verplicht 1 uur lichamelijke opvoeding per week. 4. De leerlingen die van de TL komen, mogen alleen Frans of Duits kiezen als ze dit vak al in hun TL-pakket hebben zitten. 5. Leerlingen die van de TL komen en wiskunde A of B kiezen dienen voor aanvang van havo 4 een werkboek doorgewerkt te hebben. 6. Leerlingen van havo 3 die geen scheikunde hebben gevolgd én TL-leerlingen die scheikunde kiezen, dienen voor aanvang van havo 4 een werkboek doorgewerkt te hebben. Deze krijgen zij voor de zomervakantie uitgereikt. 7. Overstappen naar een ander vak en/of profiel in Havo 4 is alleen mogelijk tot de kerstvakantie in overleg met de mentorleerkracht en betrokken vakdocent. Daarnaast moet de verandering passen in het rooster. 8. Voor de vakken biologie, scheikunde en natuurkunde moeten de leerlingen in havo 4 practica volgen. Deze vinden plaats op het Deltion. Met het lesrooster zal hier zoveel mogelijk rekening gehouden worden. 4.7 Eén vak volgen op het Deltion Sprintlyceum Het is mogelijk om op het Deltion een vak in het vrije deel te volgen dat niet op het HC wordt aangeboden. Dit zijn de vakken: Management en Organisatie (M&O), Kunst Beeldende Vormgeving, Filosofie* en maatschappijwetenschappen (havo 5). Als hiervoor wordt gekozen, gelden de regels van Deltion met betrekking tot toetsen, herkansingen en inhalen. De toetsen worden op het Deltion gemaakt. Leerlingen reizen zelfstandig van en naar het Deltion. Het HC beschikt over leenfietsen. Houd er rekening mee dat de vakken van het Deltion op afwijkende tijden plaatsvinden en dat je daardoor vakken mist op het HC. Zie voor en precieze beschrijving van het vak het PTA van het Deltion sprintlyceum. *Leerlingen die in havo 4 filosofie volgen kunnen dit alleen als 9e vak kiezen. Als een leerling in havo 5 het vak filosofie wil volgen, moet daarvoor een toelatingstoets worden gemaakt. Aan de hand van deze toets wordt bepaald of een leerling dit vak wel/niet mag volgen. 4.8 Practica biologie, natuurkunde, scheikunde Een belangrijk onderdeel van de vakken biologie, natuurkunde en scheikunde is het practicum. De practica hebben een vakoverstijgend karakter en worden uitgevoerd in havo 4. Om de leerlingen goed voor te kunnen bereiden op de examens is het belangrijk dat zij daarvoor daadwerkelijk practica hebben uitgevoerd. Op het Hengeveldcollege zijn onvoldoende mogelijkheden om de practica uit te voeren. Daarom wijken we daarvoor uit naar het Deltion Sprintlyceum. Vanaf het begin van het schooljaar zullen de leerlingen die biologie, natuurkunde en/of scheikunde volgen op een vast moment in de week op het Deltion Sprintlyceum practica hebben. Leerlingen die zelfstandig reizen kunnen met de fiets of het openbaar vervoer naar het Deltion Sprintlyceum komen (Bagijnesingel 6, Zwolle). Leerlingen die met taxivervoer komen kunnen in eerste instantie van het HC, onder begeleiding, op een fiets van het HC naar het Deltion fietsen. Vanaf de herfstvakantie wordt verwacht dat ook deze leerlingen zelfstandig van het HC naar het Deltion fietsen en weer terug. We bevelen het aan om zelf een fiets op school neer te zetten zodat leerlingen deze zelfstandig kunnen pakken. de Ambelt Afdelingsgids havo bovenbouw Hengeveld College VSO Pagina 16 van 21

17 4.9 De profielen van havo 4 het Deltion Sprintlyceum (Travo) 1.Vakken gemeenschappelijk deel Nederlands Engels Maatschappijleer Rekenen Profielwerkstuk (havo 5) Lichamelijke opvoeding Culturele en Kunstzinnige Vorming 2. Vakken profieldelen Cultuur en Maatschappij Geschiedenis Duits Aardrijkskunde óf economie Kunst Beeldende Vormgeving Natuur en Gezondheid Wiskunde A óf B Scheikunde Biologie Natuurkunde óf Aardrijkskunde óf NLT Economie en Maatschappij Wiskunde A Economie Geschiedenis Duits óf Aardrijkskunde Natuur en Techniek Wiskunde B Natuurkunde Scheikunde Biologie óf NLT 3. Vakken vrije deel (1 vak kiezen) Cultuur en Economie en Maatschappij Maatschappij Economie Biologie Wiskunde A (avond) Aardrijkskunde Biologie Frans (avond) Aardrijkskunde Frans Natuur en Gezondheid Economie NLT Of s avonds Natuurkunde Duits Frans Aardrijkskunde natuurkunde Natuur en Techniek Economie NLT Of s avonds Duits Frans 4.10 Voortgangsrapportage havo 4 Tijdens het schooljaar krijgen de leerlingen na iedere toetsperiode, dus vier keer, een overzicht van de stand van zaken tot dat moment. Het overzicht na de vierde periode geldt als eindresultaat voor het vierde leerjaar havo. De wijze van berekening (Voortgangsrapportage-toetsen: VR-toetsen, Praktische opdrachten en / of School Examentoetsen: SE-toetsen) met weging, wordt door de vakdocenten bepaald en is per vak opgenomen in het PTA. de Ambelt Afdelingsgids havo bovenbouw Hengeveld College VSO Pagina 17 van 21

18 4.11 Doubleren op het HC Mentorleerkrachten volgen de leerlingen nauwgezet. Gedurende het schooljaar vormt de mentorleerkracht zich samen met leerling en ouders een beeld van de haalbaarheid van de havo. Indien de mentorleerkracht met het docententeam twijfelt aan de haalbaarheid, nemen zij in een vroegtijdig stadium contact op met de leerling en ouders. In gezamenlijk overleg wordt een plan opgesteld om te bepalen welke mogelijkheden er zijn om havo voort te zetten. Indien deze niet tot de gewenste ontwikkelingen leiden, wordt gezocht naar een andere passende onderwijsplek. Dit proces kan tijdig ingezet worden. Bespreekgeval In uitzonderlijke gevallen kan het voorkomen dat een leerling naar aanleiding van het eindrapport een bespreekgeval is. In dat geval zal de mentorleerkracht hierover in gesprek gaan met betrokkenen. Er wordt grondig gekeken naar de individuele situatie van de leerling door de mentorleerkracht, het docententeam en eventueel de CievB. Er moet vertrouwen zijn in de groei en ontwikkeling van de leerling en de situatie waarin de leerling verkeert. Alleen dan kan de mogelijkheid geboden worden om te doubleren en/of onder voorwaarden over te gaan naar havo 5. De volgende aspecten worden hierin meegenomen: de thuissituatie werkhouding motivatie leerling belastbaarheid leerling intelligentieprofiel redenen waarom groei/ontwikkeling wel/niet te verwachten zal zijn Als de leerling niet over mag naar havo 5, wordt samen met de leerling en ouders gezocht naar een andere passende plek. Zie hiervoor ook protocol spreiden havo bovenbouw. Om ervoor te zorgen dat de leerling adequaat op zijn of haar niveau kan werken is de hulpvraag altijd het uitgangspunt. Betrokken. de Ambelt de Ambelt Afdelingsgids havo bovenbouw Hengeveld College VSO Pagina 18 van 21

19 5. Praktische zaken 5.1 Samenwerken met ouder(s), verzorger(s) De mentorleerkrachten werken nadrukkelijk samen met ouders. De mentoren zijn daarom dagelijks telefonisch en per mail bereikbaar. Schroomt u niet om contact op te nemen als u vragen heeft. Aan het begin van het schooljaar wordt er een algemene ouderavond georganiseerd waarop de gang van zaken toegelicht zal worden. Daarnaast zullen er gesprekken georganiseerd worden waarop we de vorderingen bespreken en er samen nagedacht wordt over de opties na havo 4. Verder organiseert de Travo ouderavonden met thema s als (begeleid) wonen, verder studeren in het MBO/HBO en studiefinanciering. 5.2 Verzuimbeleid Wanneer een leerling verzuimt, zien we dat als een signaal. Op de havo wordt er gewerkt met het verzuimprotocol van de regio IJsselVecht. Bij 3 uur absentie worden ouders middels een brief op de hoogte gesteld. Houdt het verzuim aan dan volgt er een gesprek met leerling en ouders en kan dit leiden tot een verder onderzoek naar de oorzaak van dit gedrag en hoe 5.3 Loopbaanoriëntatie en -begeleiding Havo 4 en havo 5 zijn belangrijke jaren in het onderwijs. Na deze jaren stromen leerlingen immers uit richting vervolgonderwijs/ wonen/ werk. Het is belangrijk dat op tijd begonnen wordt met oriëntatie op de uitstroom c.q. loopbaan. In havo 4 wordt na periode A (oktober/november) gestart met een traject. In groepjes of individueel gaan leerlingen met de mentor in kaart brengen waar de interesses liggen en welke competenties er beheerst worden. Met deze gegevens en een beroepentest worden verschillende opleidingen onderzocht. Ook wordt besproken wat de invloed van je beperking is op de studie en welke onderwijsbehoeften je hebt. Er wordt een bezoek gebracht aan het ROC Deltion (mbo) en aan hogeschool Windesheim (hbo) om een algemene indruk te krijgen van de scholen. Ouders blijken belangrijkste partners te zijn in het keuzeproces voor later. Daarom organiseren wij ouderavonden gericht op de stappen hierna. Er zijn verschillende activiteiten die ertoe bijdragen dat er een verantwoorde en doordachte keuze gemaakt wordt voor het vervolg van de (school)loopbaan. 5.4 Stage / arbeidstraining Stages en arbeidstraining zijn een middel om de groei naar zelfstandigheid te stimuleren en arbeidsvaardigheden te ontwikkelen. Ook een bijbaantje heeft dit effect. Door dit soort ervaringen krijgen leerlingen zicht op welk werkterrein de interesses liggen en wat passend is bij de mogelijkheden. Sommige leerlingen hebben moeite met het onderwijsprogramma in havo 5. Soms hebben zij meer tijd nodig om zich op sociaal vlak te ontwikkelen. Het is dan mogelijk om havo 5 te spreiden over twee leerjaren. In dat geval is stage een verplicht onderdeel van het lesprogramma. (zie daarvoor spreiding havo bovenbouw) de Ambelt Afdelingsgids havo bovenbouw Hengeveld College VSO Pagina 19 van 21

20 In alle andere gevallen stimuleren wij de leerling korte, beroeps-oriënterende stages te lopen en meeloopdagen op opleidingen te volgen. 5.5 Aanmelding en inschrijving Leerlingen die vanuit havo 3 doorstromen naar de havo bovenbouw HC hoeven zich niet opnieuw aan te melden. Leerlingen van de TL moeten zich ten eerste aanmelden bij de havo-afdeling van mevr. Ilse Wiersma. Leerlingen die naar de Travo gaan moeten zich als Travo-leerling aanmelden bij het Deltion Sprint Lyceum. Daar zal een intakegesprek gepland worden met de coördinator van Havo 4. Contactpersoon is mevr. C. de Vries cvries@deltion.nl Contactpersoon voor havo 5 is mevr. M. Roest. mroest@deltion.nl. Telefoon: Leerlingen van de Travo blijven ingeschreven op de Ambelt. Leerlingen van het HC die 1 vak willen volgen op de Travo dienen zich ook in te schrijven op het Deltion Sprintlyceum. Zij kunnen dat doen door zich daar te melden aan de administratie. Vergeet niet een identiteitsbewijs mee te nemen en te vermelden dat de leerling ingeschreven staat op het Hengeveldcollege. Onder de 18: dan moet er een ouder/verzorger mee. Externe leerlingen (leerlingen van andere scholen dan de Ambelt) worden in eerste instantie op het HC geplaatst. Ouders en leerlingen zullen er rekening mee moeten houden dat er één of meerdere gesprekken plaats zullen vinden over de plaatsing en profielkeuze. Contactpersoon is mevr. Ilse Wiersma, adjunct-directeur. i.wiersma@ambelt.nl Protocol spreiding havo bovenbouw Voor een aantal leerlingen van de havo bovenbouw van het Hengeveldcollege is het niet mogelijk het programma van de havo bovenbouw in de vooraf gestelde twee jaren te doorlopen. Het komt om diverse redenen voor dat hiervan afgeweken moet worden. Hoe er gehandeld wordt in deze gevallen en welke uitgangspunten daarvoor worden gehanteerd staat beschreven in het Protocol spreiding havo bovenbouw. Deze is op te vragen bij de locatiedirecteur. De insteek is havo bovenbouw in twee jaar af te ronden. Hiervan kan afgeweken worden door de lesstof uit te spreiden over drie jaar. Dit is tevens het maximaal aantal jaren dat een leerling van het HC over de bovenbouw kan doen. Er moet altijd rekening worden gehouden met de duur van de indicatie en/of de afgegeven Toelaatbaarheidsverklaring. Voor het Speciaal Onderwijs geldt tevens dat er een leeftijdsgrens is gesteld op 20 jaar. 5.7 Examens Als VSO havo maken we gebruik van de examenfaciliteiten van de vavo, het Deltion Sprint Lyceum. Dat betekent dat leerlingen reguliere examens doen. Deze bestaan uit een schoolexamen en een Centraal Schriftelijk examen. Leerlingen maken hun Centraal Schriftelijk Examen op het Deltion Sprint Lyceum. Zie daarvoor het PTA. de Ambelt Afdelingsgids havo bovenbouw Hengeveld College VSO Pagina 20 van 21

21 Bij ons heeft iedere leerling 6. Vakantierooster een uitdagend toekomstperspectief! De Ambelt biedt onderwijs aan leerlingen die vanwege hun gedrag, psychiatrische problemen of meervoudige problematiek niet goed tot leren en talentontwikkeling komen in het regulier onderwijs. Onze ervaren en betrokken medewerkers zorgen ervoor dat deze leerlingen zich optimaal kunnen ontwikkelen. Wij gaan daarbij uit van de talenten en mogelijkheden van de leerling met als doel een passende en betekenisvolle deelname aan de samenleving. Samen met ouders en onderwijs- en zorginstellingen bieden wij onze leerlingen een krachtige en flexibele basis voor de toekomst. Dat doen wij op meerdere locaties in Drenthe, Overijssel en Gelderland. Daarnaast bieden wij ambulante ondersteuning aan zowel leerlingen als docenten in het regulier onderwijs. Ons uitgangspunt? Iedere leerling heeft recht op een passende onderwijsplek en onderwijs dat zich kenmerkt door maatwerk, flexibiliteit en resultaat. Iedere leerling heeft recht op een toekomst! Talenten laten groeien. de Ambelt de Ambelt Hengeveld College Dr. Hengeveldweg AK Zwolle T de Ambelt 2015 Kijk voor meer informatie op Talenten laten groeien. de Ambelt de Ambelt Afdelingsgids havo bovenbouw Hengeveld College VSO Pagina 21 van 21