Bof, terug van weggeweest
|
|
- Mirthe Lenaerts
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Klinische les Bof, terug van weggeweest Wim Opstelten, Susan J.M. Hahné, J. Herman van Roijen, Luuk van Paridon, Bert Wolters en Corien M. Swaan Dames en Heren, Bof is een ziekte die vroeger bijna alle kinderen trof. Na de invoering van de bofvaccinatie in 1987 daalde de incidentie drastisch, maar de laatste jaren worden, ook buiten Nederland, weer regelmatig bofuitbraken waargenomen, vooral onder studenten. 1 Aan de hand van 3 patiënten bespreken wij het klinisch beeld, de diagnostiek, de behandeling en de veranderde epidemiologie van bof. Nederlands Huisartsen Genootschap, Utrecht. Dr. W. Opstelten, huisarts. Centrum voor Infectieziektebestrijding, RIVM, Bilthoven. S.J.M. Hahné, arts-epidemioloog; C.M. Swaan, arts maatschappij en gezondheid. Elisabeth Ziekenhuis, afd. Urologie, Tilburg. Dr. J.H. van Roijen, uroloog. Huisartsenpraktijk Pannerden, Pannerden. L. van Paridon, huisarts. GGD Groningen. B. Wolters, arts maatschappij en gezondheid. Contactpersoon: dr. W. Opstelten (w.opstelten@nhg.org). Patiënt A was een volledig tegen bof gevaccineerde 20-jarige vrouw. Zij bezocht haar huisarts met een sinds een dag bestaande zwelling van de linkerzijde van haar gezicht (figuur 1). Ze had verhoging, maar voelde zich niet ziek. De huisarts voelde een opgezette glandula parotis en dacht direct aan bof, aangezien hij die dag al 3 andere patiënten met bof had gezien. Om de diagnose te bevestigen nam hij speeksel af voor een nucleïnezuuramplificatie(rt-pcr)-test. Hij adviseerde patiënte zo nodig pijnstillers te gebruiken. De volgende dag voelde patiënte zich zieker. De pijn in haar mond nam toe en ook aan de rechterzijde van het gezicht ontstond een zwelling. Hierdoor verontrust ging patiënte dezelfde avond naar de huisartsenpost. Afgezien van een inmiddels dubbelzijdige parotitis vond de dienstdoende huisarts geen afwijkingen; hij schreef als pijnbestrijding tramadol voor. Op de 6e ziektedag voelde patiënte zich aanmerkelijk beter en kon ze weer wat eten, wat daarvoor vrijwel onmogelijk was geweest. Een dag later was ook de zwelling afgenomen en voelde ze zich weer fit genoeg om naar buiten te gaan. Inmiddels bleek de speekseltest positief voor bof. Bij navraag bleken alle bofpatiënten in het dorp ongeveer 2 weken voorafgaande aan de ziekte dezelfde jongerensociëteit te hebben bezocht. Patiënt B, een volledig tegen bof gevaccineerde 20-jarige student, bezocht de Spoedeisende Hulp wegens een pijnlijke zwelling van zijn rechter testis die sinds enkele dagen bestond. Hij voelde zich koortsig en rillerig en klaagde over algehele malaise. Zijn huisarts had hem hiervoor amoxicilline gegeven en deze was bij uitblijven van verbetering vervangen door ciprofloxacine. Dit antibioticum gebruikte hij inmiddels 4 dagen, maar de klachten bleven onveranderd bestaan. Bij onderzoek waren de rechter testis en epididymis gezwollen en pijnlijk. De waarschijnlijkheidsdiagnose luidde epididymo-orchitis met een NED TIJDSCHR GENEESKD. 2012;156:A5187 1
2 Deze toonde op de dag van afname een IgG-titer van 1:20 en 9 dagen later een stijging naar 1:80. Daarop werd de co-trimoxazol gestopt. De klachten verminderden geleidelijk. Na 6 maanden was de rechter testis nog steeds gevoelig, vooral bij fietsen. Echografie toonde restverschijnselen van een orchitis in de vorm van diffuse hypo-echogene gebieden in het testisparenchym. Ook bleek de testis kleiner dan de linker testis. FIGUUR 1 Patiënt A met een zwelling van de linker glandula parotis (afgedrukt met toestemming van belanghebbende). tegen amoxicilline en ciprofloxacine resistente bacterie. De ciprofloxacine werd, na urineafname voor kweek, vervangen door co-trimoxazol. De klachten waren 2 dagen later echter nog onverminderd aanwezig, hoewel de malaise leek af te nemen. Lichamelijk onderzoek liet een onveranderd beeld zien. Echografie van het scrotum toonde homogeen parenchym van de rechter testis met een gezwollen epididymis. Tijdens dit onderzoek vertelde patiënt spontaan dat zijn klachten waren begonnen met pijnlijke zwellingen aan beide zijden van de hals, die inmiddels geheel verdwenen waren. Met deze informatie werd bofserologie ingezet. Patiënt C was een 14-jarige jongen die op grond van de levensovertuiging van zijn ouders ongevaccineerd was tegen bof. Hij kwam bij zijn huisarts wegens zwelling van de linker wang met slikklachten en malaise. Omdat in zijn woonplaats een bofuitbraak onder studenten heerste, stelde de huisarts de diagnose bof zonder aanvullend onderzoek. Na ruim een week waren de klachten vrijwel volledig verdwenen, maar in ongeveer 2 dagen ontstond volledige doofheid van het rechter oor zonder oorpijn of andere oorklachten. Anderhalve maand later bezocht patiënt de kno-arts. Deze zag beiderzijds een gaaf, grijs, glanzend trommelvlies met een luchthoudend middenoor. De proef van Weber lateraliseerde naar links. Bij toondrempelaudiometrie bleek het rechter oor bij herhaling volledig doof. CT-onderzoek van het mastoïd liet geen afwijkingen zien. Bij patiënt werd geen laboratoriumonderzoek naar bof verricht. Uit afgenomen vragenlijsten bleek echter dat meerdere, voornamelijk ongevaccineerde leerlingen van zijn school in dezelfde periode bof hadden doorgemaakt. Bij een aantal van hen was het bofvirus nog in het speeksel aantoonbaar. De doofheid van patiënt bleek aantal gemelde patiënten leeftijd in jaren FIGUUR 2 Aantal gemelde bofpatiënten in Nederland in de periode 1 december 2009 tot 8 mei 2012 (n = 1419) ingedeeld naar leeftijd en vaccinatiestatus: vaccinatiestatus onbekend ( ), gevaccineerd, onbekend aantal doses( ), 3 of meer doses ( ), 2 doses ( ), 1 dosis ( ), ongevaccineerd ( ). 2 NED TIJDSCHR GENEESKD. 2012;156:A5187
3 irreversibel. Beschouwing Bof (parotitis epidemica) is een besmettelijke virale ziekte die wordt verspreid via druppels uit neus- en keelholte. Het bofvirus kent 13 verschillende genotypen (A-M). Het virus infecteert de bovenste luchtwegen, waarna het zich vermenigvuldigt in het plaatselijke luchtwegepitheel en de regionale lymfklieren. Tijdens de daaropvolgende viremische fase vindt verspreiding plaats naar de speekselklieren, pancreas, testes, ovaria en het centraal zenuwstelsel. De incubatietijd bedraagt meestal dagen. Geïnfecteerde personen zijn besmettelijk vanaf 2 dagen voor tot 5 dagen na het ontstaan van de symptomen. Naar schatting verloopt een derde van de bofvirusinfecties asymptomatisch, bij kinderen jonger dan 2 jaar zelfs meer dan de helft. Ziekteverschijnselen Vaak begint bof met koorts en aspecifieke symptomen, zoals spierpijn, hoofdpijn en algehele malaise. Bij veel patiënten is slechts sprake van een bovensteluchtweginfectie. Kenmerkend voor bof zijn de opgezette en pijnlijke speekselklieren, vooral de glandula parotis is aangedaan. Meestal wordt de parotiszwelling na enkele dagen dubbelzijdig. Veel patiënten klagen daarbij over pijn bij het openen van de mond en oorpijn. De parotiszwelling, aanwezig bij 95% van de patiënten met bofsymptomen, veroorzaakt een afstaand oorlelletje en een verstreken mandibulacontour. De zwelling is maximaal na 2-3 dagen. Binnen 1 week zijn de zwelling en de overige symptomen verdwenen. In de differentiaaldiagnose van een parotiszwelling horen ook andere infectieuze aandoeningen, zoals para-influenza, influenza A of coxsackie A-virusinfectie, en niet-infectieuze oorzaken, zoals belemmerde afvloed van de speekselklier of een maligniteit. De meest voorkomende complicaties van bof zijn epididymo-orchitis, oöforitis, pancreatitis en, vooral bij jonge kinderen, meningitis. 2 Het risico hierop is niet gerelateerd aan de ernst van de initiële infectie. Complicaties kunnen ook zonder parotitis optreden. Het risico op complicaties is lager bij gevaccineerde dan bij ongevaccineerde bofpatiënten. 3 Van de ongevaccineerde volwassen mannen met bof ontwikkelt 15-30% een epididymo-orchitis, die bij ongeveer een kwart van hen bilateraal is. Orchitis manifesteert zich 4-8 dagen na de parotitis met een plotselinge pijnlijke, warme zwelling van de aangedane testis. De symptomen nemen toe in 2-3 dagen, waarna ze in de daaropvolgende 2 weken afnemen. De testis kan nog wekenlang gevoelig blijven en is na de ontsteking vaak wat kleiner dan voorheen. Steriliteit na het doormaken van een bilaterale epididymo-orchitis als gevolg van een bofvirusinfectie is zeldzaam. Oöforitis komt voor bij ongeveer 5% van de ongevaccineerde volwassen vrouwen met bof en gaat gepaard met pijn in de onderbuik, koorts en braken. Ook oöforitis leidt zelden tot infertiliteit. Pancreatitis, die bij 5% van de ongevaccineerde bofpatiënten voorkomt, uit zich meestal door buikpijn in de bovenbuik en een verhoogde serumamylaseconcentratie. Aseptische meningitis (1-10% van de ongevaccineerde bofpatiënten) is de meest voorkomende complicatie op de kinderleeftijd en heeft een gunstige prognose. Een klein percentage van alle bofpatiënten (0,02-0,3%) ontwikkelt een encefalitis die ernstiger kan verlopen maar zelden fataal is. Het risico op irreversibele doofheid na bof wordt geschat op 0,005-0,1%. 4 Deze doofheid is meestal eenzijdig, treedt gewoonlijk 4-5 dagen na het begin van de symptomen op en is waarschijnlijk het gevolg van een labyrintitis. In de eerste 12 weken van de zwangerschap is bof mogelijk geassocieerd met een verhoogd risico op een miskraam. 2 Complicaties FIGUUR 3 Incidentie van bof per gemeente vanaf december 2009 tot 1 september 2012, op basis van meldingen aan de GGD. Aantal meldingen per inwoners: 1-15 ( ), ( ), ( ), ( ), geen ( ); = studentenstad. NED TIJDSCHR GENEESKD. 2012;156:A5187 3
4 Andere, minder vaak voorkomende complicaties zijn artritis, nefritis, myocarditis en hepatitis. 2 De behandeling van bof en die van eventuele complicaties bestaat uit symptoombestrijding. Diagnostiek Tijdens een bofuitbraak kan de diagnose bof op het klinisch beeld worden gesteld en is nader onderzoek onnodig wanneer de patiënt contact heeft gehad met een persoon bij wie bof door laboratoriumonderzoek is vastgesteld. Bij vermoeden van bof bij een persoon zonder een dergelijk contact wordt laboratoriumdiagnostiek wel aanbevolen. 5 Indirecte diagnostiek is mogelijk door het aantonen van specifieke IgM-antistoffen of een minstens viervoudige titerstijging van specifieke IgG-antistoffen. Bij gevaccineerde patiënten zal een bofvirusinfectie echter meestal niet leiden tot de vorming van IgM-antistoffen. Dan kan het bofvirus beter direct worden aangetoond met een RT-PCR-analyse in speeksel of een keeluitstrijkje dat binnen 1 week na de 1e ziektedag is afgenomen. Deze bepaling is niet alleen sneller maar ook sensitiever dan serologie-onderzoek. Omdat gevaccineerde patiënten vaak geen virus in de urine uitscheiden, wordt bij hen een PCR-analyse in urine ontraden. 6 Meldingsplicht Leerpunten Sinds eind 2009 is er een toename van bof in Nederland, voornamelijk onder personen die langer dan 10 jaar geleden tegen bof zijn gevaccineerd. Complicaties van bof, zoals orchitis, oöforitis en irreversibele doofheid, kunnen ook optreden zonder een voorafgaande parotitis; ongevaccineerde bofpatiënten lopen een groter risico dan gevaccineerde bofpatiënten. Bof is sinds december 2008 weer een meldingsplichtige infectieziekte; onderzoek naar de verspreiding en de ziektelast is van belang om eventuele toekomstige wijzigingen in het vaccinatieprogramma te onderbouwen. Onvolledige bescherming na vaccinatie en teruglopende immuniteit in combinatie met intensieve sociale contacten zijn waarschijnlijk verantwoordelijk voor de bofuitbraken onder studenten. In universiteitssteden kunnen niet of onvolledig gevaccineerde studenten zich bij de GGD laten inenten met het BMR-vaccin. Bof moet sinds december 2008 weer gemeld worden, nadat de meldingsplicht in 1999 was afgeschaft. Een arts moet bof binnen 1 werkdag melden aan de GGD wanneer aan de onderstaande criteria voldaan wordt. Er moet sprake zijn van ten minste 1 van de volgende 3 verschijnselen: (a) acuut ontstane, pijnlijke zwelling van de glandula parotis of andere speekselklier; (b) orchitis; (c) meningitis. Dit moet in combinatie zijn met ten minste 1 van de volgende 2 criteria: (a) laboratoriumbevestiging van bofvirusinfectie; (b) contact (< 4 weken geleden) met een persoon bij wie een bofinfectie is vastgesteld. 5 Veranderde epidemiologie Om de ziektelast van bof, en vooral de complicatie doofheid, te verminderen, worden sinds 1987 kinderen van 14 maanden en 9 jaar gevaccineerd met het bof-mazelenrubella(bmr)-combinatievaccin. 7 Aan personen geboren in of na 1978 is dus BMR-vaccinatie aangeboden binnen het Rijksvaccinatieprogramma. Hierin is een levend verzwakte stam van het genotype A (Jeryl-Lynn-stam) opgenomen; 2 doses van dit vaccin geven bescherming tegen ziekte bij ongeveer 90% van de personen. 8 Terwijl de immuniteit na een natuurlijke bofvirusinfectie waarschijnlijk levenslang aanhoudt, dalen de door vaccinatie opgewekte antistoftiters geleidelijk. Doordat het wild type bofvirus sinds de ingevoerde vaccinatie vrijwel niet meer circuleert, vindt immers geen boosting meer plaats. Onvolledige bescherming na vaccinatie (primair vaccinfalen), teruglopende immuniteit (secundair vaccinfalen) en intensieve sociale contacten met leeftijdsgenoten zijn waarschijnlijk verantwoordelijk voor bofuitbraken onder personen die meer dan 10 jaar geleden hun laatste bofvaccinatie hebben gehad (figuur 2). Onvoldoende kruisimmuniteit tussen de vaccinstam en het circulerende bofgenotype zou ook een rol kunnen spelen. Uit een Nederlands onderzoek onder 989 studenten bleek dat ongevaccineerd zijn, bezoek aan een studentenfeest en het hebben van veel huisgenoten onafhankelijke risicofactoren zijn voor het krijgen van bof. 9 Bofuitbraken doen zich dan ook vooral voor in studentensteden (figuur 3). De verspreiding van bof is seizoensgebonden, met een duidelijk afname in de zomermaanden. Maatregelen om verspreiding te voorkomen Verspreiding van bof is moeilijk te voorkomen. Vroegtijdige herkenning en melding van de ziekte bij de GGD zijn belangrijk om patiënten en hun contacten te kunnen voorlichten over ziekteverschijnselen en hygiëne. Ook kan zodoende de verspreiding en de ziektelast worden gedocumenteerd. Daarnaast biedt de GGD in universiteitssteden niet of onvolledig gevaccineerde studenten een BMR-inhaalvaccinatie aan. Dit draagt bij aan individuele bescherming tegen bof en complicaties van bof en enigszins aan de reductie van transmissie van het bofvirus. In bijzondere situaties, bijvoorbeeld bij meerdaagse 4 NED TIJDSCHR GENEESKD. 2012;156:A5187
5 studentenevenementen, kan de GGD adviseren bofpatiënten niet toe te laten om verspreiding te beperken. Ten behoeve van eventuele aanpassingen van het toekomstige bofvaccinatiebeleid onderzoekt het RIVM in samenwerking met de GGD en de transmissie van het bofvirus en de vaccingeïnduceerde cellulaire immuunrespons bij de huidige circulerende bofvirusstam. 10 Dames en Heren, bof is terug van weggeweest. Waar de ziekte voorheen vooral onder kinderen voorkwam, treft deze nu voornamelijk gevaccineerde jongvolwassenen. Het is belangrijk om de ziekte, die zich verschillend en met soms ernstige gevolgen kan manifesteren, tijdig te herkennen en te melden, zodat voorlichting kan worden gegeven en verspreiding en ziektelast goed in kaart kunnen worden gebracht. Dit laatste is van belang om eventuele wijzigingen in het Rijksvaccinatieprogramma te onderbouwen. Dr. R. van Binnendijk, viroloog RIVM, las het manuscript kritisch door. M.L. Schrijvers, kno-arts, leverde de beschrijving van patiënt C. N. Fournet, EPIETfellow, en H. Giesbers, projectleider Zorgatlas RIVM, maakten de figuren. Belangenconflict: er zijn belangen gemeld (zie zoeken op A5187). Aanvaard op 27 juli 2012 Mumps makes a comeback Citeer als: Ned Tijdschr Geneeskd. 2012;156:A5187 > Meer op Literatuur 1 Dayan GH, Rubin S. Mumps outbreaks in vaccinated populations: are available mumps vaccines effective enough to prevent outbreaks? Clin Infect Dis. 2008;47: Medline. doi: / Hviid A, Rubin S, Muhlemann K. Mumps. Lancet. 2008;371: Medline. doi: /s (08) Hahné S, Whelan J, van Binnendijk R, et al. Mumps vaccine effectiveness against orchitis. Emerg Infect Dis. 2012;18: doi: / eid Hashimoto H, Fujioka M, Kinumaki H. An office-based prospective study of deafness in mumps. Pediatr Infect Dis J. 2009;28:173-5 Medline. doi: /inf.0b013e31818a8ca8 5 Beaujean D, van Steenbergen J, Timen A. LCI-Richtlijnen Infectieziektebestrijding. Bilthoven: RIVM-Cib; Ter Waarbeek H, Hoebe C, Swaan C, van Binnendijk R, Hahne S. Bofuitbraak onder gevaccineerde studenten in universiteitssteden in Nederland. Tijdschr voor Infectieziekten. 2011;6: Peltola H, Davidkin I, Paunio M, Valle M, Leinikki P, Heinonen OP. Mumps and rubella eliminated from Finland. JAMA. 2000;284: Medline. doi: /jama Mclean HQ, Hickman CJ, Seward JF. Mumps.World Health Organization; Whelan J, van Binnendijk R, Greenland K, et al. Ongoing mumps outbreak in a student population with high vaccination coverage, Netherlands. Euro Surveill. 2010;15:19554 Medline. 10 Van de Sande M. Bofuitbraken onder gevaccineerden: wat kunnen we in de toekomst verwachten? Infectieziekten Bulletin. 2011;22: NED TIJDSCHR GENEESKD. 2012;156:A5187 5
"Old Friends Revisited" Bof in Studentensteden. MINC 14 oktober 2010. Henriëtte ter Waarbeek, arts-coördinator infectieziektebestrijding
"Old Friends Revisited" Bof in Studentensteden MINC 14 oktober 2010 Henriëtte ter Waarbeek, arts-coördinator infectieziektebestrijding Bron: J Whelan, R van Binnendijk, K Greenland, et al. Ongoing mumps
Nadere informatieDe nieuwe meldingsplicht voor tien ziekten Hans van Vliet RIVM-CIb 7 oktober 2008
De nieuwe meldingsplicht voor tien ziekten Hans van Vliet RIVM-CIb 7 oktober 2008 Wat bespreken Iets over meldingscriteria De nieuwe ziekten (2 minuten per ziekte!) - Wat is de reden om het te melden -
Nadere informatieBof, l histoire se répète
21 epidemiologisch bulletin, 2011, jaargang 46, nummer 4 Bof, l histoire se répète Jurriaan van den Brand De bof is terug van weggeweest. Vanaf eind 2009 tot en met september 2011 hebben meer dan 1000
Nadere informatieGezondheidsinformatiefiche voor bedrijven: bof
Gezondheidsinformatiefiche voor bedrijven: bof Bepaalde infectieziekten komen frequenter voor op kinderleeftijd dan bij volwassenen. Ze worden daarom verkeerdelijk kinderziekten genoemd. De meeste van
Nadere informatieBof, versie 15 (PDF aangemaakt op: ) EPI-azc Indien de patiënt een asielzoeker betreft worden data doorgeven aan GGD GHOR Nederland.
Bof, versie 15 (PDF aangemaakt op: 11-3-2019) EPI-azc Indien de patiënt een asielzoeker betreft worden data doorgeven aan GGD GHOR Nederland. lblrvpcontact2 Contactpersoon: Irene Veldhuijzen E-mail:irene.veldhuijzen@rivm.nl
Nadere informatieBof op school of in het bedrijf: informatiefiche
Infectieziekten - Bof 1/7 Bof op school of in het bedrijf: informatiefiche Bepaalde infectieziekten komen frequenter voor op kinderleeftijd dan bij volwassenen. Ze worden daarom verkeerdelijk kinderziekten
Nadere informatieMazelen en rubella surveillance overzicht, 1 mei 11 sep 2013 (week 37)
Mazelen en rubella surveillance overzicht, 1 mei 11 sep 2013 (week 37) Bron gegevens: Osiris/CIb-LCI/CIb-IDS. Auteurs: Esther Swart, Susan Hahné (CIb-EPI). Met dank aan Henriette Giesbers, VZP, Irmgard
Nadere informatieMazelen en rubella surveillance overzicht, 1 mei 4 sep 2013 (week 36)
Mazelen en rubella surveillance overzicht, 1 mei 4 sep 2013 (week 36) Bron gegevens: Osiris/CIb-LCI/CIb-IDS. Auteurs: Esther Swart, Susan Hahné (CIb-EPI). Met dank aan Maarten Mulders, VVG, en Irmgard
Nadere informatieMazelen surveillance overzicht, 1 mei 4 dec 2013 (week 49)
Mazelen surveillance overzicht, 1 mei 4 dec 2013 (week 49) Bron gegevens: Osiris/CIb-LCI/CIb-IDS. Auteurs: Esther Swart, Susan Hahné (CIb-EPI). Met dank aan Annemarijn van Ginkel, Tessa van t Klooster,
Nadere informatieMazelen en rubella surveillance overzicht, 1 mei 14 aug 2013 (week 33)
Mazelen en rubella surveillance overzicht, 1 mei 14 aug 2013 (week 33) Bron gegevens: Osiris/CIb LCI/CIb IDS. Auteurs: Esther Swart, Mirjam Knol (CIb EPI). Met dank aan Henriette Giesbers, VZP, en Irmgard
Nadere informatieMazelen en rubella surveillance overzicht, 1 mei 21 aug 2013 (week 34)
Mazelen en rubella surveillance overzicht, 1 mei 21 aug 2013 (week 34) Bron gegevens: Osiris/CIb-LCI/CIb-IDS. Auteurs: Esther Swart, Susan Hahné (CIb-EPI). Met dank aan Maarten Mulders, VVG, en Irmgard
Nadere informatieMazelen surveillanceoverzicht, 1 mei 18 dec 2013 (week 51)
Mazelen surveillanceoverzicht, 1 mei 18 dec 2013 (week 51) Bron gegevens: Osiris/CIb-LCI/CIb-IDS. Auteurs: Annemarijn van Ginkel, Esther Swart, Susan Hahné (CIb-EPI). Met dank aan Tessa van t Klooster,
Nadere informatieU denkt dat uw kind mazelen heeft Wanneer u vermoedt dat uw kind mazelen heeft, verzoeken wij u contact op te nemen met uw huisarts.
Aan alle ouders en verzorgers, Bij een aantal niet-gevaccineerde kind(eren) in het Land van Heusden en Altena is mazelen geconstateerd. In deze brief willen wij u in overleg met de GGD West-Brabant informeren
Nadere informatieMazelen surveillance overzicht, 1 mei jan 2014 (week 5)
Mazelen surveillance overzicht, 1 mei 2013 29 jan 2014 (week 5) Bron gegevens: Osiris/CIb-LCI/CIb-IDS. Auteurs: Tessa Schurink-van t Klooster, Susan Hahné (CIb-EPI). Met dank aan Annemarijn van Ginkel,
Nadere informatieMazelen surveillance overzicht, 1 mei jan 2014 (week 3)
Mazelen surveillance overzicht, 1 mei 2013 15 jan 2014 (week 3) Bron gegevens: Osiris/CIb-LCI/CIb-IDS. Auteurs: Annemarijn van Ginkel, Susan Hahné (CIb-EPI). Met dank aan Tessa Schurink-van t Klooster,
Nadere informatieMazelen surveillance overzicht, 1 mei jan 2014 (week 1)
Mazelen surveillance overzicht, 1 mei 2013 1 jan 2014 (week 1) Bron gegevens: Osiris/CIb-LCI/CIb-IDS. Auteurs: Tessa Schurink-van t Klooster, Mirjam Knol (CIb-EPI). Met dank aan Annemarijn van Ginkel,
Nadere informatieMazelen en rubella surveillance overzicht, 1 mei 7 aug 2013 (week 32)
Mazelen en rubella surveillance overzicht, 1 mei 7 aug 213 (week 32) Bron gegevens: Osiris/CIb-LCI/CIb-IDS. Auteurs: Esther Swart, Mirjam Knol (CIb-EPI). Met dank aan Henriette Giesbers, VZP, en Irmgard
Nadere informatieDRAAIBOEK INFECTIEZIEKTEN CLB. Bof. Ziektebeeld
DRAAIBOEK INFECTIEZIEKTEN CLB 39 Bof Ziektebeeld Bof is een besmettelijke, virale infectieziekte die gekenmerkt wordt door het optreden van koorts en parotitis: ontsteking van de oorspeekselklier(en).
Nadere informatieAan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu Mevrouw W.J. Mansveld Postbus GX Den Haag. Geachte mevrouw Mansveld,
Aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu Mevrouw W.J. Mansveld Postbus 30945 2500 GX Den Haag DATUM 28 mei 2013 KENMERK ONDERWERP CGM/130528-01 Advies: Classificatie bofvirus Geachte mevrouw
Nadere informatieBof Richtlijn Meldingsplichtige ziekte groep C
Bof Richtlijn Meldingsplichtige ziekte groep C Laboratorium en behandelend arts melden binnen 1 werkdag aan de arts infectieziektebestrijding van de GGD. De GGD meldt anoniem conform de Wet publieke gezondheid
Nadere informatie7,2. Werkstuk door een scholier 1567 woorden 21 februari keer beoordeeld. Het actuele vaccinatieprogramma
Werkstuk door een scholier 1567 woorden 21 februari 2003 7,2 37 keer beoordeeld Vak Biologie Het actuele vaccinatieprogramma In 1957 is het Rijksvaccinatieprogramma ingevoerd met als doel de volksgezondheid
Nadere informatieBofuitbraak onder gevaccineerde studenten in universiteitssteden in Nederland
4 Bofuitbraak onder gevaccineerde studenten in universiteitssteden in Nederland Mumps outbreak among vaccinated students in university towns in The Netherlands H.L.G. ter Waarbeek, C.J.P.A. Hoebe, C.M.
Nadere informatieHepatitis A.
Hepatitis A www.hepatitisinfo.nl Hepatitis A Epidemiologie Transmissie Virologie Symptomen van een infectie met hepatitis A Diagnostiek Behandeling Preventie Hepatitis A epidemiologie http://wwwnc.cdc.gov/travel/pdf/yellowbook-2012-map-03-03-estimated-prevalence-hepatitis-a.pdf
Nadere informatieDRAAIBOEK INFECTIEZIEKTEN CLB. Mazelen
139 Mazelen Ziektebeeld Mazelen is een zeer besmettelijke, acute, virale infectieziekte die gekenmerkt wordt door een typische huiduitslag. Klassiek begint mazelen met prodromale symptomen. Klachten tijdens
Nadere informatieDe Q koorts epidemie in Nederland
De Q koorts epidemie in Nederland Coxiella burnetii Wim van der Hoek, artsepidemioloog, Centrum Infectieziektebestrijding 1 Huisarts Herpen Toename Q koorts? Microbioloog Huisarts Sint Oedenrode Mei Juni
Nadere informatieRubella Synoniemen: rodehond, German measles, Röteln
Rubella Synoniemen: rodehond, German measles, Röteln B06 Bijlage I Rubella en zwangerschap, richtlijnen voor de praktijk Beleid naar aanleiding van een (mogelijk) contact (zie toelichting 1) Inventariseer
Nadere informatieEr heerst weer mazelen
Klinische les Er heerst weer mazelen Wim Opstelten, W.L.M. (Helma) Ruijs, Adilia Warris, Rob S. van Binnendijk, Tom F.W. Wolfs en Susan J.M. Hahné Dames en Heren, Hoewel in Nederland sinds 1976 gevaccineerd
Nadere informatieBof Brief ouders (t.e.m. 4 de leerjaar)
246 DRAAIBOEK INFECTIEZIEKTEN CLB Bof Brief ouders (t.e.m. 4 de leerjaar) KORTE VERSIE VOOR MEER INFORMATIE ZIE ANDERE ZIJDE Beste ouder(s), Een medeleerling van uw dochter of zoon heeft dikoor (bof).
Nadere informatieMazelen. Coschap Huisarts- en Sociale geneeskunde Huisartsenpraktijk P.A.J. van de Kar Jiske Sloekers
Mazelen Coschap Huisarts- en Sociale geneeskunde Huisartsenpraktijk P.A.J. van de Kar Jiske Sloekers 25-04-2019 Wat is mazelen? Virusinfectie morbellivirus Aerogene druppel verspreiding Primaire infectie
Nadere informatieBijlage II Morbilli (mazelen): aanvullende richtlijnen gedurende een mazelenepidemie
Bijlage II Morbilli (mazelen): aanvullende richtlijnen gedurende een mazelenepidemie 1. Inleiding...1 2. Uitgangspunten...1 3. Casusdefinitie...2 4. Gegevensverzameling...3 4.1 Doel...3 4.2 Meldingsplicht...3
Nadere informatieKinkhoest. Kinkhoest of pertussis is een acute bacteriële infectie van de luchtwegen.
Kinkhoest Ziektebeeld Kinkhoest of pertussis is een acute bacteriële infectie van de luchtwegen. Het ziektebeeld kan variëren van een milde hoest tot ernstige ziekte. Klassiek wordt kinkhoest gekenmerkt
Nadere informatieHepatitis B Inleiding Hepatitis A Preventie hepatitis B Preventie hepatitis A
Naast deze infokaart over hepatitis zijn er ook infokaarten beschikbaar over: infectieziekten algemeen, tuberculose, seksueel overdraagbare aandoeningen, jeugd en onveilig vrijen en jeugd en vaccinatie.
Nadere informatieVeelgestelde vragen over mazelen
Veelgestelde vragen over mazelen Inhoud Wat is er aan de hand? Over de ziekte mazelen Vragen voor ouders met kinderen Vragen voor volwassenen Vragen voor werknemers in gezondheidszorg Vaccin tegen mazelen
Nadere informatieZiekte Ziekteverschijnselen Incubatietijd Besmettelijk? Wering school * Risicogroepen. Ja, 5 dagen voor tot negen dagen na het begin van de zwelling.
Hieronder vindt u een lijst met veel voorkomende kinderziektes op school. Als school hanteren wij de richtlijnen van de GGD. Op de site van de GGD vindt u nog meer informatie over deze kinderziektes en
Nadere informatieMeningokokken. 04 februari 2011
Meningokokken 04 februari 2011 Andere informatiebronnen Meningokokken webpagina Vragen en antwoorden meningokokken Vaccinatie meningokokken ACWY Vaccinatie meningokokken B Vaccinatie meningokokken C Afbeeldingen
Nadere informatieAFSPRAKEN KETENPARTNERS OVER WATERPOKKEN EN RODEHOND BIJ ASIELZOEKERS I. ACHTERGROND
AFSPRAKEN KETENPARTNERS OVER WATERPOKKEN EN RODEHOND BIJ ASIELZOEKERS Onderstaande ketenafspraken zijn tot stand gekomen in samenwerking met COA, GC A, GGD GHOR Nederland, KNOV, NVOG en LCI, en zijn bedoeld
Nadere informatie8 Kinkhoest Rubriekhouder: Mw. dr. H. de Melker, RIVM ( )
8 Kinkhoest Rubriekhouder: Mw. dr. H. de Melker, RIVM (1998-2012) Inleiding Kinkhoest is een acute, zeer besmettelijke infectie van de bovenste luchtwegen die veroorzaakt wordt door de bacterie Bordetella
Nadere informatie1. Algemeen. 2. Ziekte 2.1 Verwekker. 2.2 Pathogenese. 2.3 Incubatieperiode. 2.4 Ziekteverschijnselen. Bof
Parotitis epidemica Bof B26 1. Algemeen Bof is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door het bofvirus. Vaccinatie tegen bof is sedert 1967 beschikbaar in Vlaanderen, maar werd pas op grote schaal ingevoerd
Nadere informatiePeriodieke Koorts Met Afteuze Faryngitis En Adenitis (PFAPA)
www.printo.it/pediatric-rheumatology/nl/intro Periodieke Koorts Met Afteuze Faryngitis En Adenitis (PFAPA) Versie 2016 1. WAT IS PFAPA 1.1 Wat is het? PFAPA staat voor Periodic Fever Adenitis Pharyngitis
Nadere informatieDermatologie Gordelroos
Dermatologie Gordelroos 2 Wat is gordelroos? Gordelroos (officiële naam: herpes zoster) is een huidaandoening, die veroorzaakt wordt door het varicella-zoster virus en per jaar bij ongeveer 3 op de 1000
Nadere informatieWat is meninogokokkenziekte?
at is meninogokokkenziekte? Meningokokkenziekte is een ernstige ziekte die veroorzaakt wordt door een bacterie: de meningokok. Deze bacterie leeft bij veel mensen in de neus- en keelholte. Slechts een
Nadere informatieDermatologie. Gordelroos. Slingeland Ziekenhuis
Dermatologie Gordelroos i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Wat is gordelroos? Gordelroos (officiële naam: herpes zoster) is een huidaandoening, die veroorzaakt wordt door het varicella-zoster
Nadere informatieMazelen epidemie 2013 Bedreiging voor de volksgezondheid of kans voor de wetenschap?
Mazelen epidemie 2013 Bedreiging voor de volksgezondheid of kans voor de wetenschap? Susan Hahné RIVM-Centrum Infectieziektebestrijding 1 23 april 2014 Vast Prik Dag (potentiële) belangenverstrengeling
Nadere informatieJaap T. van Dissel Afdeling Infectieziekten. Neuraminidaseremmers bij pandemie door Mexicaanse Griep Influenza A(H1N1)
Jaap T. van Dissel Afdeling Infectieziekten Neuraminidaseremmers bij pandemie door Mexicaanse Griep ofwel Nieuwe ofwel Pandemische Influenza A(H1N1) griep (H1N1) 2009 Influenza Mexicaanse griep Wat is
Nadere informatieCMV, EBV, Toxoplasma. Diagnostiek. Inge Gyssens Dienst infectieziekten Internist infectioloog
CMV, EBV, Toxoplasma Diagnostiek Inge Gyssens Dienst infectieziekten Internist infectioloog Man, 50 jaar Sinds 8d uit Thailand, 1 maand verblijf (nieuwe partner aldaar) Branderig gevoel ter hoogte van
Nadere informatieHet RVP, waar staan we nu? Hans van Vliet, programmamanager RVP
Het RVP, waar staan we nu? Hans van Vliet, programmamanager RVP Het RVP, waar staan we nu? Vasteprikdag 13 april 2017 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling bijeenkomst mogelijk
Nadere informatieHepatitis B, versie 20 (PDF aangemaakt op: ) Indien de patiënt een asielzoeker betreft worden data doorgeven aan GGD GHOR Nederland.
Hepatitis B, versie 20 (PDF aangemaakt op: 6-6-2017) EPI-azc EPIdataGGD lblsoacontact2 lblstreep lblmelding Indien de patiënt een asielzoeker betreft worden data doorgeven aan GGD GHOR Nederland. Indien
Nadere informatieRapportage uitkomsten Q-koorts Herpen II onderzoek
Rapportage uitkomsten Q-koorts Herpen II onderzoek 22 juni 2015 De GGD Hart voor Brabant voerde dit onderzoek uit in samenwerking met AMPHI de academische werkplaats van het Radboud universitair medisch
Nadere informatieReumatische Koorts en Post-Streptokokken Reactieve Artritis
www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro Reumatische Koorts en Post-Streptokokken Reactieve Artritis Versie 2016 1. WAT IS REUMATISCHE KOORTS 1.1 Wat is het? Reumatische koorts wordt veroorzaakt
Nadere informatieDe incubatieperiode varieert van 12 tot 25 dagen (de meeste gevallen van bof ontstaan tussen de 16 en 18 dagen). (AAP03)
RICHTLIJN versie 15 juni 2012 Parotitis epidemica Bof 1. Algemeen Bof is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door het bofvirus. Vaccinatie tegen bof is sedert 1967 beschikbaar in Vlaanderen, maar
Nadere informatieKinkhoest Rubriekhouder: Mw. dr. H. de Melker, RIVM ( )
Kinkhoest Rubriekhouder: Mw. dr. H. de Melker, RIVM (1998-2014) Inleiding Kinkhoest is een acute, zeer besmettelijke infectie van de bovenste luchtwegen die veroorzaakt wordt door de bacterie Bordetella
Nadere informatiePoliomyelitis. Ziektebeeld
173 Poliomyelitis Ziektebeeld Poliomyelitis is een zeer ernstige, virale infectieziekte. Het merendeel van de infecties met het poliovirus verloopt asymptomatisch (90-95%). Het overige deel (5-10%) leidt
Nadere informatieHoesten, niezen en neus snuiten in papieren zakdoekje. Zakdoekje direct weggooien. Handen wassen met water en zeep. ZO HOUDEN WE GRIP OP GRIEP
Hoesten, niezen en neus snuiten in papieren zakdoekje. Zakdoekje direct weggooien. Handen wassen met water en zeep. ZO HOUDEN WE GRIP OP GRIEP Lees deze brochure aandachtig. In deze brochure staat praktische
Nadere informatieVaccinaties ; informatie voor ouders
Vaccinaties ; informatie voor ouders In deze folder leest u wat vaccineren is, wanneer uw kind kan worden gevaccineerd en tegen welke kinderziekten. U ziet het vaccinatieprogramma en leest welke bijwerkingen
Nadere informatieBrabant-Zuidoost. Zicht op Q-koorts. Ronald ter Schegget. arts infectieziektebestrijding. GGD Brabant-Zuidoost
Zicht op Q-koorts Ronald ter Schegget arts infectieziektebestrijding GGD Brabant-Zuidoost 1 Kernboodschap Q-koorts kunt u oplopen door het inademen van de bacterie. Wees alert op de verschijnselen van
Nadere informatieMelding bij de GGD Roodvonk moet bij de GGD gemeld worden als er in dezelfde groep twee of meer gevallen zijn in twee weken.
ROODVONK (SCARLATINA) Roodvonk is een infectieziekte die veroorzaakt wordt door een bacterie. De ziekte duurt tien tot veertien dagen en is goed te behandelen met antibiotica. De bacterie die roodvonk
Nadere informatieVaccinaties voor kinderen van 9 jaar. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinaties voor kinderen van 9 jaar Rijksvaccinatieprogramma Als je kind 9 jaar oud is, heeft het voor een aantal infectieziekten al bescherming opgebouwd. Vaccinaties tegen hib-ziekten, kinkhoest en
Nadere informatieGRIEPVACCINATIE VOOR ZORGVERLENERS Hoe kan griep voorkomen worden?
GRIEPVACCINATIE VOOR ZORGVERLENERS Hoe kan griep voorkomen worden? WAT IS SEIZOENSGRIEP? WAT IS SEIZOENSGRIEP? > Een acute luchtweginfectie: Plots begin met koorts en rillingen Hoofdpijn Spierpijn Keelpijn
Nadere informatieBescherm uw kind tegen 12 infectieziekten. Rijksvaccinatieprogramma
Bescherm uw kind tegen 12 infectieziekten Rijksvaccinatieprogramma In Nederland gingen vroeger veel kinderen dood aan infectieziekten waar tegen nu vaccins bestaan. Omdat bijna alle kinderen in Nederland
Nadere informatieSAMENVATTING VOOR NIET-INGEWIJDEN Kattenkrabziekte. Diagnostische en klinische aspecten van Bartonella henselae infectie
166 Samenvatting SAMENVATTING VOOR NIET-INGEWIJDEN Kattenkrabziekte. Diagnostische en klinische aspecten van Bartonella henselae infectie Deel I Introductie In de introductie van dit proefschrift (Hoofdstuk
Nadere informatieBescherm je kind tegen infectieziekten
Bescherm je kind tegen infectieziekten Bijna 95% van alle kinderen in Nederland is gevaccineerd tegen infectieziekten. Door betere hygiëne, een betere gezondheidszorg én door vaccinaties komt sterfte door
Nadere informatieja, tot diarree over is (nee bij toxine) uren tot enkele weken 1 tot 4 dagen van 1 dag vóór tot 6 dagen na het begin van de ziekteverschijnselen
INFECTIEZIEKTESCHEMA VOOR OUDERS Algemeen: een kind dat zich ziek voelt (koorts, hangerig, geen eetlust) behoort thuis te blijven Ziekte Ziekteverschijnselen Incubatietijd Besmettelijk? Wering school Risicogroepen
Nadere informatieKinderziekten en de risico s in de zwangerschap. Afdeling Verloskunde/Gynaecologie
Kinderziekten en de risico s in de zwangerschap Afdeling Verloskunde/Gynaecologie Waterpokken Na een besmetting duurt het 2 tot 3 weken tot de eerste ziekteverschijnselen zich aandienen. Waterpokken zijn
Nadere informatieTijdens een Polio-epidemie kunnen kinderen en volwassenen alsnog ingeënt worden.
Boekverslag door M. 1751 woorden 20 juni 2004 6.9 108 keer beoordeeld Vak ANW Hoofdstuk 4; Wat doe je aan polio? Alle ouders en verzorgers in Nederland krijgen voor hun baby een oproep als ze twee maand
Nadere informatieELIMINATIE VAN RUBELLA IN BELGIË
Amendement van het eliminatieplan voor mazelen in België ELIMINATIE VAN RUBELLA IN BELGIË Oktober 2006 Comité voor de eliminatie van mazelen en rubella in België INLEIDING In het nieuw `Strategisch plan
Nadere informatieTetanusvaccinatie. Afdeling Spoedeisende Hulp Locatie Veldhoven
Tetanusvaccinatie Afdeling Spoedeisende Hulp Locatie Veldhoven Wat is tetanus? Tetanus is een ernstige, acute infectieziekte die door een bacterie wordt veroorzaakt. Tetanus komt wereldwijd voor. De bron
Nadere informatieEffectiviteit van BMR-vaccinatie gegeven voor de leeftijd van 14 maanden op korte en lange termijn: een afweging
Effectiviteit van BMR-vaccinatie gegeven voor de leeftijd van 14 maanden op korte en lange termijn: een afweging Voor kinderen met een hoog risico op blootstelling aan mazelen weegt het positieve aspect
Nadere informatieBescherm je kind tegen infectieziekten. Rijksvaccinatieprogramma
Bescherm je kind tegen infectieziekten Rijksvaccinatieprogramma Bescherm je kind tegen ernstige infectieziekten Bijna alle kinderen in Nederland worden gevaccineerd tegen ernstige infectieziekten. Daarom
Nadere informatieUitbraak van bof onder universiteitsstudenten in 2012
Uitbraak van bof onder universiteitsstudenten in 2012 Wim Flipse 1, Koen De Schrijver 2 Samenvatting Tussen maart en juli 2012 kwam een bofepidemie voor bij Gentse universiteitsstudenten. Nadien waaierde
Nadere informatieNivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen
Nivel Zorgregistraties eerste lijn - Surveillance wekelijks bulletin over symptomen en aandoeningen op basis van gegevens van huisartsen bijgewerkt op: 31 oktober 2018 Inhoud Samenvatting Populatie Actuele
Nadere informatiePeriodieke Koorts met Afteuze Faryngitis en Adenitis (PFAPA)
www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro Periodieke Koorts met Afteuze Faryngitis en Adenitis (PFAPA) Versie 2016 1. WAT IS PFAPA 1.1 Wat is het? PFAPA staat voor Periodic Fever Adenitis Pharyngitis
Nadere informatieAntwoorden op kamervragen van de Kamerleden Van Gerven en Langkamp over vaccinatie tegen polio, bof, mazelen en rodehond.
Antwoorden op kamervragen van de Kamerleden Van Gerven en Langkamp over vaccinatie tegen polio, bof, mazelen en rodehond. (2080910270) 1 Wat is uw reactie op het bericht dat de gepromoveerde arts P. uit
Nadere informatieKinderziekten. Inhoudsopgave
Kinderziekten Inhoudsopgave Inleiding Rijksvaccinatieprogramma Bof Mazelen Rodehond Kinkhoest Nekkramp Waterpokken Vijfde Ziekte Zesde Ziekte Roodvonk Pseudokroep Naar de huisarts bij Inleiding Kinderziekten.
Nadere informatieBof (parotitis epidemica) Kinkhoest (pertussis)
Kinderziekten Er zijn vele verschillende soorten kinderziektes. Sommige kinderziektes of kinderziekten genezen vanzelf door rust, voor andere kinderziektes zijn medicijnen gewenst. Sommige kinderziektes
Nadere informatieZika virus en zwangerschap
Zika virus en zwangerschap 04/2016 Dit document bevat mogelijk vertrouwelijke informatie van JIJWIJ. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van JIJWIJ
Nadere informatieBofopstoot in de provincie Antwerpen in 2011
Bofopstoot in de provincie Antwerpen in 2011 Koen De Schrijver 1, Valerie Byvoet 2, Daniel Van den Branden 3 Samenvatting Begin januari 2011 werden verschillende bofgevallen gesignaleerd bij jongeren uit
Nadere informatie1 Kinkhoest Rubriekhouder: Mw. dr. H. de Melker, RIVM ( )
1 Kinkhoest Rubriekhouder: Mw. dr. H. de Melker, RIVM (1998-2016) Inleiding Kinkhoest is een acute, zeer besmettelijke infectie van de bovenste luchtwegen die veroorzaakt wordt door de bacterie Bordetella
Nadere informatieVaccinatie van uw kat Praat erover!
Vaccinatie van uw kat Praat erover! Wat is een vaccinatie? Een vaccinatie zorgt voor de opbouw van bescherming (via antistoffen en afweercellen) tegenover een bepaalde ziekteverwekker. De volgende keer
Nadere informatieKinkhoest Rubriekhouder: Mw. dr. H. de Melker, RIVM ( )
Kinkhoest Rubriekhouder: Mw. dr. H. de Melker, RIVM (1998-2013) Inleiding Kinkhoest is een acute, zeer besmettelijke infectie van de bovenste luchtwegen die veroorzaakt wordt door de bacterie Bordetella
Nadere informatieSamenvatting. Etiologie. samenvatting
Samenvatting Hoofdstuk 1 is een algemene inleiding op dit proefschrift. Luchtweginfecties zijn veel voorkomende aandoeningen, die door een groot aantal verschillende virussen en bacteriën veroorzaakt kunnen
Nadere informatieGEZONDHEIDSINFORMATIE
GEZONDHEIDSINFORMATIE voor risicovolle beroepsgroepen vaccinatie DTP en Hepatitis A/B www.vggm.nl GEZONDHEIDSINFORMATIE VOOR RISICOVOLLE BEROEPSGROEPEN Als medewerker kunt u via uw werk risico lopen op
Nadere informatieVastgesteld LOI februari 2009, december 2010: goedgekeurd door de Gezondheidsraad.
Bof Richtlijn parotitis epidemica Samenvatting Verwekker:bofvirus (RNA-virus). Besmettingsweg:druppelinfectie uit neus- en keelholte (hoesten, niezen). Incubatietijd:12-25 dagen, meestal 16-18 dagen. Besmettelijke
Nadere informatieKinkhoest Rubriekhouder: Mw. dr. H. de Melker, RIVM ( )
Kinkhoest Rubriekhouder: Mw. dr. H. de Melker, RIVM (1998-2015) Inleiding Kinkhoest is een acute, zeer besmettelijke infectie van de bovenste luchtwegen die veroorzaakt wordt door de bacterie Bordetella
Nadere informatieOngevallen en tetanusvaccinatie
SPOEDEISENDE HULP Ongevallen en tetanusvaccinatie BEHANDELING Ongevallen en tetanusvaccinatie U bent op de Spoedeisende Hulp van het St. Antonius Ziekenhuis geweest omdat u een verwonding hebt opgelopen.
Nadere informatieAbatacept (Orencia ) bij reumatische aandoeningen
Abatacept (Orencia ) bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel abatacept te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft
Nadere informatieAbatacept (Orencia ) subcutaan bij reumatische aandoeningen
Abatacept (Orencia ) subcutaan bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel abatacept te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel.
Nadere informatieBescherming tegen mazelen in de gezondheidszorg
Bescherming tegen mazelen in de gezondheidszorg Dit advies (maart 2019) is een update van het advies dat ten tijde van de mazelenuitbraak in 2014 is opgesteld. Gezondheidszorgmedewerkers zijn met betrekking
Nadere informatieVaccineren van honden Voorkomen is beter dan genezen!
INFORMATIE Vaccineren van honden Voorkomen is beter dan genezen! Vaccineren Als eigenaar verzorgt u uw hond natuurlijk zo goed mogelijk. Immers, een goede voeding en de juiste verzorging houden uw dier
Nadere informatieHepatitis B vaccinatie
Hepatitis B vaccinatie De lever speelt een centrale rol bij de stofwisseling van eiwitten, vetten en suikers en de zuivering van het bloed. Soms raakt de lever ontstoken. In zo n geval is er sprake van
Nadere informatieProtocol Ebola. Doel Preventie van besmetting met het Ebola virus.
Doel Preventie van besmetting met het virus. Toepassingsgebied Iedere telefonische melding koorts, algehele malaise al dan niet in combinatie met bloedingen, in combinatie met verblijf West-Afrika korter
Nadere informatieZwangerschap en vaccinatie tegen Nieuwe Influenza A (H1N1) ZO HOUDEN WE GRIP OP GRIEP
Zwangerschap en vaccinatie tegen Nieuwe Influenza A (H1N1) ZO HOUDEN WE GRIP OP GRIEP Zwangerschap en vaccinatie tegen Nieuwe Influenza A (H1N1) Nieuwe Influenza A, ook wel Mexicaanse griep genoemd, geeft
Nadere informatieKinkhoest en zwangerschap
Kinkhoest en zwangerschap www.jijwij.nl Kinkhoest is een besmettelijke ziekte van de luchtwegen die vooral gevaarlijk is voor niet of onvolledig gevaccineerde baby s. Daarom maakt kinkhoestvaccinatie al
Nadere informatieContactpersoon voor hantavirus:
Hantavirus, versie 11 (PDF aangemaakt op: 12-3-2019) EPI-azc lblhancont1 lblmeldcrit HANmeldCrit1 HANmeldCrit2 Indien de patiënt een asielzoeker betreft worden data doorgeven aan GGD GHOR Nederland. Contactpersoon
Nadere informatieRituximab Mab Thera. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Rituximab Mab Thera Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: rituximab. Hoe werkt rituximab? Bij patiënten
Nadere informatieZicht op Q-koorts. Kernboodschap
Zicht op Q-koorts Deze informatie is tot stand gekomen in samenwerking met het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu), diverse organisaties en beroepsgroepen. 1 Kernboodschap Q-koorts kunt
Nadere informatieKinderziektes van 0-4 jaar
Kinderziektes van 0-4 jaar Voor het 6 de levensjaar komen de kinderen in aanraking met honderden virussen. De eerste grote confrontatie is bij een gastouder en daar moet je als ouder wel even aan wennen.
Nadere informatieWat zijn infectieziekten en hoe te handelen op school.
Wat zijn infectieziekten en hoe te handelen op school. Infectieziekten Infectieziekten zijn ziekten die veroorzaakt worden door micro-organismen. Dit zijn hele kleine, levende deeltjes zoals virussen en
Nadere informatieAfdeling Reumatologie en Klinische Immunologie, locatie AZU. Langwerkende antireumatische middelen: anakinra (Kineret )
Afdeling Reumatologie en Klinische Immunologie, locatie AZU Langwerkende antireumatische middelen: anakinra (Kineret ) In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten het geneesmiddel anakinra te gaan
Nadere informatieBrochure Kinderziekten en de Kinderopvang
Brochure Kinderziekten en de Kinderopvang Brochure Kinderziekten en kinderopvang Inleiding Bij Kinderopvang Schoonhoven komen kinderen van 6 weken tot 13 jaar. Deze leeftijdsgroep is extra bevattelijk
Nadere informatieRijksvaccinatieprogramma Terugblik en blik vooruit
Rijksvaccinatieprogramma Terugblik en blik vooruit Eerste Vasteprik-dag Bilthoven, 26 april 2010 Marina Conyn-van Spaendonck Programmamanager RVP Resultaat van RVP Hoge vaccinatiegraad Veel ziekte en sterfte
Nadere informatie