A de mogelijkheid van een bank om met het eigen vermogen garant te staan voor eventuele verliezen op debiteuren

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "A de mogelijkheid van een bank om met het eigen vermogen garant te staan voor eventuele verliezen op debiteuren"

Transcriptie

1 BANK EN BEURS BINNENSTEBUITEN DEEL 1 Wetgevend en institutioneel kader: BIJKOMENDE VRAGEN & OPDRACHTEN: OPLOSSINGEN Multiplechoicevragen 1 De voornaamste macro-economische functie van een bank is: A het scheppen van bankbiljetten B het nemen van economische risico s C kredietverlening D het afromen van spaargeld 2 Onder liquiditeit van een bank verstaan we: A de mogelijkheid van de bank om met het eigen vermogen garant te staan voor eventuele verliezen op debiteuren B de winst uitgedrukt in een percentage van het vreemd vermogen C de hoeveelheid chartaal geld in de kas van een bank D het vermogen om te voldoen aan de kortlopende verplichtingen 3 Gegeven is de volgende bankbalans: Bank Kas Tegoed bij de centrale bank Debiteuren Gebouwen Eigen vermogen Crediteuren in rekening-courant Kortlopende termijndeposito s Welke balansposten veranderen er en in welke richting door kredietverlening waarbij de lening is belegd in nieuw uit te geven aandelen van deze bank? A Debiteuren + en Eigen vermogen + B Debiteuren en Crediteuren in rekening-courant C Crediteuren in rekening-courant + en Termijndeposito s + D Debiteuren + en Crediteuren in rekening courant +

2 4 Onder de solvabiliteit van een bank verstaan we: A de mogelijkheid van een bank om met het eigen vermogen garant te staan voor eventuele verliezen op debiteuren B de winst uitgedrukt in een percentage van het vreemd vermogen C de hoeveelheid chartaal geld in de kas van een bank D het percentage van de kortlopende verplichtingen dat gedekt is 5 De rendabiliteit van een bank is gebaat bij: A een hoge rente op de toevertrouwde middelen B een klein rentemarge C een hoge rente op de deposito s en een lage rente op de kredieten D een lage rente op de deposito s en een hoge rente op de kredieten

3 Open vragen 2.1 De rol van de banken in de economie I Financiële bemiddeling 1 Welke partijen vinden we terug op de financiële markten? GEZINNEN BEDRIJVEN OVERHEID BUITENLAND (Banken zijn de tussenpersonen voor deze partijen.) 2 Geef 3 factoren waardoor de vraag naar geld daalt: 1 daling overheidsschuld 2 buitenlands spaartekort daalt 3 monetaire politiek door de ECB/NBB (minder geld ter beschikking van de banken stellen) De rentevoet zal dan dalen. 3 Geef 3 factoren waardoor het aanbod naar geld daalt: 1 minder sparen door de gezinnen 2 buitenlands spaartekort daalt 3 monetaire politiek door de ECB/NBB (minder geld ter beschikking van de banken stellen) De rentevoet zal dan stijgen. 4 Hoe zou je nu de intermediatiefunctie van de banken kort omschrijven? Geld overhevelen van de surplussectoren naar de deficitsectoren.

4 5 De banken ontvangen deposito's van klanten in allerlei vormen. Welke? zichtrekeningen spaarrekeningen termijnrekeningen kasbons Vul onderstaande tekst aan. 1 In ruil daarvoor krijgen deze klanten een vergoeding, de rente. 2 De banken stellen het geld van de deposito's ter beschikking in de vorm van kredieten. In ruil daarvoor betalen de kredietnemers rente. Hoe noemen we het verschil tussen beide bedragen voor de banken? winstmarge of winst II De bank als financiële bemiddelaar Waarom hebben banken naast hun traditionele activiteiten (depositowerving en kredietverlening) ook nog andere producten en diensten op de markt gebracht? stijgende concurrentie en dalente rentemarges Waarom zijn onderstaande beweringen fout? 1 Een kredietinstelling uit Griekenland moet een vergunning aanvragen in België om hier een filiaal te mogen openen. Single licence, een kredietinstelling in Griekenland moet een vergunning aanvragen in haar thuisland, nl. Griekenland.

5 2 De Belgische controleoverheden controleren het filiaal in België van een Griekse bank. Home country control, de Griekse contoleoverheid controleert de bank. België mag wel meer normen opleggen als het strenger is dan Griekenland. 3 Een in de Europese Unie gevestigde bank mag enkel de opgesomde activiteiten uitoefenen. Sinds het begin van de jaren 90 is er een branchevervaging, wat wil zeggen dat banken alle activiteiten mogen uitoefenen die met financiële activiteiten te maken hebben, bv. verzekeringen verkopen. Vul onderstaande tekst aan: Men spreekt van desintermediatie wanneer de gezinnen, de ondernemingen en de overheid minder gebruikmaken van de traditionele bemiddelingsrol van de banken voor het verwerven van financiële middelen. Het fenomeen waarbij de banken alle financiële activiteiten zonder beperking mogen uitoefenen, noemt men branchevervaging. Wat moet er in de plaats van de cijfers ingevuld worden om een economisch correcte tekst te bekomen? Omcirkel telkens het juiste antwoord. (1) despecialisatie / desintermediatie / branchevervaging. (2) specialisatie / desintermediatie / branchevervaging. III De banken als beheerders van het betalingssysteem 1 Waarom is deze functie steeds belangrijker geworden? Er zijn steeds grotere hoeveelheden geld in omloop (ook buiten de grenzen) die veilig moeten getransfereerd worden. 2 Welke kenmerken kan je toeschrijven aan het betalingssysteem waarover de Belgische banksector beschikt? volledig geautomatiseerd banken vragen cliënten mee te betalen (tarifering) ander systeem voor kleine of grote betalingen

6 3 De invoering van de euro heeft de SEPA doen ontstaan. Dit staat voor: Single European Payment Area Doel? Een economische ruimte creëren waarbij men betalingen in euro zal kunnen uitvoeren in de volledige EU, onder dezelfde basisvoorwaarden en dezelfde rechten en plichten ongeacht de verblijfplaats De verzekeringsmaatschappijen p Europees Hof tegen onderscheid tussen vrouw en man in verzekeringen: Assuralia blijft overtuigd dat consument baat heeft bij correcte inschatting van risico (bron: 01/03/2011) Rechtszaak tegen elke discriminatie bij verzekeringen (bron: 11/07/2008) Het Europees parlement steunde eind maart 2004 een EU-ontwerprichtlijn die discriminatie tussen man en vrouw verbiedt voor het bepalen van verzekeringspremies. 1 Waarom was er soms een verschil in premie tussen man en vrouw? Verzekeraars maken al sinds jaar en dag een verschil tussen man en vrouw. Zelf spreken ze niet van discriminatie maar van een onderscheid gebaseerd op objectieve, statistische criteria, waarmee ze aan kansberekening doen. Buiten het geslacht spelen ook de leeftijd, de woonplaats, het schadeverleden... een rol bij de premiebepaling. Wie een verzekering onderschrijft, moet meestal een beperkte vragenlijst invullen, waardoor de verzekeraar meteen een risicoberekening kan maken. Als de verzekeraar niet meer mag vragen of de potentiële klant een man of vrouw is, zullen de vragenlijsten nog veel langer worden. 2 In welke verzekeringen zouden die verschillen vooral tot uiting komen? Vooral in de personenverzekeringen (levensverzekeringen enz.) is er een verschil in premie tussen mannen en vrouwen. Voor een ziektekostenverzekering of een hospitalisatieverzekering bijvoorbeeld betaalt een vrouw doorgaans meer omdat ze zwanger kan worden. Een zwangerschap houdt risico s in die voor de verzekeraars tot hogere medische kosten kunnen leiden. Een man moet dan weer meer betalen voor een overlijdensverzekering, omdat zijn levensverwachting gemiddeld lager ligt dan die van een vrouw. Zo heeft de verzekeraar bij overlijdensverzekeringen van een vrouw langer tijd om een spaarpotje samen te stellen.

7 3 Geef enkele argumenten pro en contra deze discriminatie in premies. Argumenten pro discriminatie : Het geslacht is maar een van de vele criteria, moeten ze dan allemaal afgeschaft worden? Langere vragenlijsten zijn ook niet in het voordeel van de verzekerde. Zou u bij het invullen van een vragenlijst uw hele levenswandel uit de doeken willen doen? (hoeveel keer per week doet u aan sport, eet u gezond?) Argumenten contra discriminatie : Je levensstijl heb je nog een beetje zelf in de hand, maar je geslacht heb je niet zelf gekozen. Verzekeraars moeten een beroep doen op solidariteit tussen de verzekerden. 4 Waar komen deze anti-discriminatieregels vandaan? Waarom mogen verzekeringen niet meer discrimineren op basis van geslacht? De Europese richtlijn dateert van 13 december 2004: de Richtlijn van 13 december 2004 houdende toepassing van het beginsel van gelijke behandeling van mannen en vrouwen bij de toegang tot en het aanbod van goederen en diensten. Deze resulteerde in de Wet van 10 mei 2007 ter bestrijding van bepaalde vormen van discriminatie. De richtlijn van 2004 beoogde dus een kader te creëren voor de bestrijding van discriminatie op grond van geslacht bij de toegang tot en het aanbod van goederen en diensten. Het toepassingsgebied ervan strekt zich uit tot alle personen die verzekeringen en aanverwante financiële diensten buiten de privé- en gezinssfeer aanbieden en die publiekelijk beschikbaar zijn. Verzekeringen hebben altijd gediscrimineerd op basis van een aantal objectieve maar ook op basis van een aantal subjectieve criteria. Eén van de objectieve criteria is bv. geslacht. Vrouwen leven nu eenmaal langer en daardoor waren de premies voor levensverzekeringen lager voor vrouwen dan voor mannen. Ook bij de uitbetaling van schadevergoedingen worden de sterftetafels gebruikt, die dus een hogere vergoeding geven voor vrouwen omdat zij statistisch langer leven. Bij levensverzekeringen is de kans dat een maatschappij bij overlijden moet uitkeren uiteraard groter bij mannen. Daardoor moesten zij wat meer premie betalen. Deze criteria zullen dus in de toekomst niet meer mogen worden toegepast. Dit uit zich o.a. in unisekstabellen die gebruikt worden bij de bepaling van schadevergoedingen. Ook zullen de premies voor levensverzekeringen voor vrouwen in verhouding stijgen en voor mannen in verhouding dalen.

8 De heropleving van het coöperatieve ideeëngoed (bron: De Tijd, Iedereen coöperatief, 28/03/2013) Wat is een coöperatie en wat zijn de voor- en nadelen? Een coöperatie is een organisatie die niet de winstmaximalisatie, maar wel het vervullen van gemeenschappelijke behoeftes als hoogste doel heeft. De essentie van een coöperatie is dat ze voor een stuk uit variabel kapitaal mogen bestaan. Vennoten mogen vlot toe- en uittreden, zonder dat de statuten steeds opnieuw moeten gewijzigd worden. Ook de inspraakregels kunnen anders zijn dan bij andere vennootschappen. Voordelen: Verschillende soorten aandelen Statuten moeten niet steeds wijzigen, wat nuttig kan zijn voor bv. winkels die gemeenschappelijke aankopen willen organiseren Het ethische aspect: winstmaximalisatie is niet het hoogste doel Nadelen: Vervullen van gemeenschappelijke behoeftes is nobel, maar ook een management en risicomodellen nodig De Nationale Bank van België (NBB) en de Europese Centrale Bank (ECB) p. 46 Evaluatie van één jaar positieve kredietcentrale (bron: De Tijd, 04/08/2004) 1 Hoe kunnen banken bij het verlenen van een krediet aan een nieuwe klant weten of die klant niet te veel andere kredieten heeft open staan bij andere kredietinstellingen? Alle kredietinstellingen kunnen een beroep doen op de Centrale voor kredieten aan particulieren van de NBB. Tot vorig jaar bestond er enkel een negatieve centrale, waar alleen de kredieten waarvoor kredietachterstallen werden vastgesteld, werden geregistreerd (wanneer de kredietnemer drie opeenvolgende maanden in gebreke blijft) de consument werd natuurlijk schriftelijk verwittigd van zijn opname in het bestand. Op die manier kunnen kredietinstellingen bij het verlenen van een nieuw krediet steeds een beroep doen op de bestanden. Alle kredietverstrekkers (banken, verzekeringsmaatschappijen, financieringsmaatschappijen...) melden de geregistreerde gegevens aan de NBB. Ook zijn zij verplicht de Centrale te raadplegen voor de toekenning van een nieuw krediet.

9 2 Sinds één jaar bestaat er naast een negatieve centrale ook een positieve centrale. Wat zou het verschil zijn? De positieve kredietcentrale van de NBB (operationeel vanaf 1 juni 2003) groepeert de gegevens van alle consumptie- en hypothecaire kredieten in België (enkel natuurlijke personen voor privédoeleinden). De centrale werd in het leven geroepen om de kredietproblematiek van de gezinnen beter in kaart te brengen. Nu worden dus ook de gegevens van gezinnen die geen achterstand hebben, opgenomen. Omdat ons land voordien enkel een negatieve centrale kende, hadden kredietverstrekkers geen zicht op de totale kredietschulden van kredietnemers, alleen op de schulden waarvoor betalingsproblemen bestonden. 3 Heb je een idee welke kredieten vooral tot betalingsachterstand leiden? De kredietopeningen, een bepaalde vorm van consumptiekrediet waarbij het krediet gebonden is aan een kredietkaart of aan een debetsaldo op een bankrekening, waren eind juni 2004 verantwoordelijk voor 37 % van alle wanbetalingen op consumptie- en hypothecaire kredieten. Enkel leningen op afbetalingen, een consumptiekrediet dat bestemd is voor een specifiek consumptiegoed, wegen met een percentage van 40 % nog zwaarder door. 4 Buiten de kredietschulden kunnen gezinnen nog andere schulden hebben. Geef een paar voorbeelden. Belastingschulden, energieschulden, telefoonschulden... Hier is nog geen centralisatie, hoewel dat misschien wel aangewezen zou zijn. zie ook: Ga naar Kredietcentrales en verder door naar Kredieten aan particulieren. 1 Welke kredieten werden in 2012 vooral aan particulieren toegekend? Zijn er in 2012 meer of minder kredietovereenkomsten geregistreerd in de positieve centrale voor kredieten aan particulieren? In de loop van het jaar werden nieuwe kredietovereenkomsten geregistreerd. Deze toename met 2,4 % is uitsluitend te danken aan het succes van het hypothecair krediet. In 2010 werden 20,7 % meer hypothecaire kredieten aan particulieren toegekend dan in 2009 ( contracten), terwijl het aantal nieuwe consumentenkredieten met 2,0 % is afgenomen ( contracten).

10 2 Is er een stijging of een daling vast te stellen van het aantal kredietnemers met betalingsachterstand en motiveer je antwoord. Globaal genomen kunnen de vaststellingen die in 2009 werden gedaan, doorgetrokken worden naar Consumenten ondervinden nog volop de impact van de economische crisis en zien zich in toenemende mate met betalingsmoeilijkheden geconfronteerd, hetgeen duidelijk blijkt uit volgende kerncijfers: Het aantal kredietnemers met een betalingsachterstand stijgt met 2,5 % tot personen. Het aantal kredietovereenkomsten met een openstaande betalingsachterstand neemt met 3,3 % toe tot contracten. ECB zorgt voor opwaarts effect op de beurzen (Bron: Centrale bankiers stuwen de beurs, De Morgen, 30/03/2013) 1 Banken kunnen de laatste jaren enorm goedkoop geld lenen bij de ECB. Welke waarborgen moeten zij de ECB bieden om deze bedragen te mogen lenen? In tegenstelling tot de interbankenmarkt moeten er bij de ECB altijd waarborgen gegeven worden als onderpand. Vroeger eiste de ECB papier met een AAA-rating (schatkistcertificaten, OLO s ), nu is de ECB wat minder streng geworden door de crisis en kunnen er ook bedrijfsleningen en leningen van een lagere kwaliteit worden geplaatst. 2 Waarom is de ECB zo gul met het verlenen van middelen? Om de banken door de schuldencrisis en de nakende recessie te loodsen. Door de bankencrisis zijn banken wantrouwig tegenover elkaar waardoor de interbankenmarkt op een laag pitje staat. Daarom lenen banken veel meer bij de ECB. Als de banken meer geld ter beschikking hebben, zullen zij ook meer geld in de economie pompen in de vorm van kredieten en hoopt de ECB dat de economie van vele landen terug zal aanwakkeren. 3 Waarom kan de Federal Reserve in de VS andere steunmaatregelen nemen dan onze Europese ECB? De Fed heeft behalve monetaire doelstellingen inzake prijsstabiliteit ook een belangrijke economische opdracht meegekregen in haar statuten, met name het stimuleren van de werkgelegenheid. Onze ECB heeft in haar statuten een absolute onafhankelijkheid bepaald. Zij kan dus enkel maatregelen nemen om haar doelstelling, prijsstabiliteit te vrijwaren en mag geen politieke maatregelen nemen.

11 4.1.3 De Financial Services and Markets Authority (FSMA) p Jaarverslag Febelfin 2011 op Volgens de Risk Assets Ratio krijgen alle kredieten die de banken toestaan een bepaalde weging. Deze wegingen vind je in het boek op p. 61. Zoek nu de volgende oplossingen: a. KBC heeft een bedrag van 45 miljard aan woningkredieten staan. Hoeveel eigen vermogen moet zij kunnen aantonen? Eigen vermogen KBC: 45 mld x 50 % x 8 % = 1,8 mld b. BNP Paribas Fortis heeft voor een totaal van 12 miljard aan gewaarborgde documentaire kredieten onderschreven. Hoeveel eigen vermogen moet BNP Paribas Fortis kunnen aantonen? Eigen vermogen BNP Paribas Fortis: 1,2 mld x 20% x 8 % = 19.2 miljoen c. Belfius heeft voor 300 miljoen aan schatkistcertificaten gekocht. Hoeveel eigen vermogen moet zij kunnen aantonen? Eigen vermogen Belfius: 300 miljoen x 0 % x 8 % = 0 d. Argenta heeft putopties geschreven voor 500 miljoen. Hoeveel vermogen moet zij kunnen aantonen? Eigen Vermogen Argenta: 500 miljoen x 50 % x 8 % = 20 miljoen 2 Ga naar de bankbalans (bankbedrijvigheid). Hoe groot was het balanstotaal in 2003 en 2004? Hoeveel % van het balanstotaal wordt gevormd door de kredieten en de deposito s? Wat met de buitenbalansverrichtingen: hoe groot is de verhouding t.o.v. de balansverrichtingen? Vind je ook recentere cijfers van 2005? In 2003 was het balanstotaal van de in België gevestigde banken geklommen met 0.30 % tot 890,8 miljard euro. In 2004 daarentegen kwam er een forse toename van het totaal. Het klom met 17,9 % tot 991,3 miljard euro. Deze expansie was vooral toe te schrijven aan de evolutie van de verrichtingen in deviezen en met niet-ingezetenen.

12 Balanstotaal Kredieten Deposito's miljard miljard miljard % 70.7 % 78.7 % miljard miljard miljard % 71.2 % 78.8 % De buitenbalansactiviteiten kenden in 2003 een veel sterkere groei dan de balansverrichtingen. Het totaal van die verrichtingen midden 2003 bedroeg bijna 26 keer de omvang van het balanstotaal van de banksector. Tien jaar geleden bedroegen die verrichtingen nog maar negen keer de omvang van het balanstotaal. Hun groeitempo liep de jongste twee jaar beduidend terug en bedroeg in het jaar eindigend in juni 2003 nog slechts 4 %. De ongunstige ontwikkelingen op de financiële markten en de lagere aandelenkoersen speelden een rol in die groeivertraging. Ook in 2004 kenden de buitenbalansactiviteiten een veel sterkere groei dan de balansverrichtingen, het totaal van die verrichtingen bedroeg in 2004 ruim 27 keer de omvang van het balanstotaal Het concrete toezicht op de banken 1 Ga op zoek naar recente gegevens over Spaar Select België. Wat is Spaar Select precies overkomen? Spaar Select België, financieel adviseur, verdeelde tussen 2000 en midden 2003 in België een aandelenleaseproduct van Bank Labouchere zonder een vergunning van de CBFA te hebben. Tijdens de lancering van het product was de bank nog in handen van de Nederlandse verzekeraar Aegon, maar ondertussen lijfde Dexia Bank (nu Belfius) Labouchere in via zijn dochter Dexia Bank Nederland. Via het product verwierven beleggers een certificaat op de Nederlandse AEX-index. Die aankoop hoefden ze niet met eigen centen te financieren, ze kregen een krediet dat ze konden terugbetalen met de opbrengst van de belegging. Het probleem was echter dat de beurzen in een zware malaise terechtkwamen en nu zitten veel beleggers én met beleggingsverliezen, én kunnen ze hun krediet niet terugbetalen.

13 Een tweede omstreden product is een belegging in een tak-23 product. Dat is een levensverzekering, die gekoppeld is aan een beleggingsfonds dat belegt op de beurs. Ook hier gebeurde de financiering via een krediet, in dit geval een woonkrediet. In het vakjargon spreekt men van een overwaardehypotheek. Een mooie gegarandeerde beursopbrengst zou garant staan voor de aflossing van het krediet, maar de ineenstorting van de beurskoersen besliste er anders over. In maart 2004 werd Spaar Select door de CBFA voor vier maanden geschorst. Later werd de schorsing opgeheven. In juni 2004 meldden 500 gedupeerde beleggers zich bij het Antwerpse gerecht. In juli 2004 kwam Spaar Select België in financiële ademnood en uiteindelijk werd het faillissement aangevraagd bij de Antwerpse rechtbank van Koophandel. 2 Hoe kunnen de gedupeerde beleggers alsnog proberen aan hun geld te geraken? In België bestaat er een beschermingsfonds van spaarders. Dat fonds komt klanten van failliete financiële instellingen tegemoet bij faillissement van een kredietinstelling. Spaar Select is echter een makelaar en makelaars zijn geen lid van dit beschermingsfonds. Gedupeerden kunnen enkel proberen een schadevergoeding te verhalen op Dexia (nu Belfius), Zelia en Kempar: Dexia is eigenaar van Bank Labouchere waarvan Spaar Select het aandelenleaseproduct illegaal verkocht; Zelia en Kempar leverden de producten voor de overwaarderingshypotheken. Wellicht kaatsen die maatschappijen de verantwoordelijkheid voor de beleggingsverliezen terug naar Spaar Select. Volgens juristen heeft het geen zin om Spaar Select België voor de rechtbank te dagen, vooral ook omdat de beleggers een contract tekenden met de producenten van de producten, niet met de tussenpersoon Spaar Select. Lees in dit verband ook volgende artikels op deze website: Veroordelingen in de zaak Spaar Select (Bron: 29/11/2011) Delta Lloyd schuldig in zaak Spaar Select (Bron: 29/11/2011) Bazel III p Ga in de vakliteratuur op zoek naar de verschillen tussen Bazel I en Bazel II. Bazel I, de oude methode, verplicht de kredietinstellingen voor elk krediet een kapitaalbuffer van 8 % aan te leggen. Bazel II is het nieuwe reglementaire kader waarin alle banken moeten werken om de stabiliteit van de bank en de financiële sector te waarborgen. De hoofdbedoeling is het kapitaal dat banken opzij moeten zetten voor kredieten, beter te laten aansluiten bij de werkelijke kredietrisico s. Bazel II bepaalt dat alle banken de keuze hebben uit drie methoden om de kredietrisico s en het bijhorende kapitaalbeslag, te beperken. De standaardbenadering is de minst geavanceerde en sluit aan bij de oude Bazel I methode (de 8 %-norm)

14 De twee andere modellen leiden tot een grotere mate van diversifiëring, zijn geavanceerder en maken gebruik van interne ratingmodellen, waarvoor de banken een uitgebreide database nodig hebben (model 1 gaat de kredieten meer diversifiëren en ook de individuele crediteurs nog beter specificeren; model 2 gaat bij een eventueel verlies ook nog de omvang van de verliezen proberen weer te geven ). Enkel grootbanken hebben zulke uitgebreide bestanden. 2 Sinds wanneer is Bazel II van kracht? Bazel II werd in twee fasen ingevoerd. Het risiscobeheerssysteem is van kracht sinds Niet toevallig is dat de enige methode die de VS wou invoeren en dan nog uitsluitend voor een tiental topbanken. Het Amerikaans Congres stond op een vertraging voor de invoering, zodat eerst nog een uitgebreide impactstudie kon besteld worden. 3 Leg kort uit wat het doel van de Bazelregels zijn en waarom de uitvoering van Bazel III werd uitgesteld? De Bazelregels hebben vooral als doel de banken te dwingen voldoende kapitaal te voorzien voor alle activiteiten die ze verrichten. Een voldoende kapitaalbasis is nodig om de risico s in te dekken die banken nemen. Sinds de financiële crisis van werd algemeen bekend dat een aantal banken toch niet over een voldoende grote kapitaalbasis beschikten. De overheid moest hierdoor extra kapitaalinjectie voorzien. De centrale bankiers en toezichthouders willen voorkomen dat er bij een volgende financiële crisis opnieuw banken in de problemen komen. Bazel I en Bazel II werden aangepast en Bazel III verplicht de banken om voor bepaalde activiteiten een grotere kapitaalbuffer te voorzien. Het Bazelcomité was in 2011 overeengekomen om de nieuwe kapitaalvereisten slechts geleidelijk in te voeren tussen 01/01/2013 en 01/01/2019, maar dit zal niet lukken. Pas na 6 jaar moeten de banken een minimale kapitaalbuffer hebben van 7 % (9,5 % voor de systeembanken). Er wordt dus van uitgegaan dat de banken daardoor een stuk veiliger zouden worden, maar dit kan niet worden gegarandeerd. De mislukking maakt duidelijk dat de belastingbetaler nog altijd niet verlost is van de ellende die de financiële wereld hen bezorgt. Binnen de EU wordt al 2 jaar gediscussieerd en zijn er voortdurend conflicten met uitstel tot gevolg. Een aantal landen zijn klaar om alles in te voeren, maar in de Verenigde Staten en in de Europese Unie liep het fout. Het is duidelijk dat het lobbywerk weer roet in het eten heeft gegooid. Uitstel is hopelijk geen afstel.

Deel 1: oplossingen vragen en opdrachten

Deel 1: oplossingen vragen en opdrachten Deel 1: oplossingen vragen en opdrachten Hier vindt u de oplossingen van de vragen en opdrachten uit het boek (grijze kaders zonder icoon). Hoofdstuk 2 p. 21 Voor het nemen van die risico s worden de banken

Nadere informatie

Centrale voor kredieten aan ondernemingen

Centrale voor kredieten aan ondernemingen Centrale voor kredieten aan ondernemingen Brussel, woensdag 16 oktober 2013 Rudy TROGH Inleiding Kredieten zijn belangrijk en zelfs noodzakelijk voor de economie... maar houden een risico in van niet-betaling

Nadere informatie

De belangrijkste risico s verbonden aan hypothecaire leningen met kapitaalopbouw waarbij een levensverzekering wordt afgesloten, zijn de volgende:

De belangrijkste risico s verbonden aan hypothecaire leningen met kapitaalopbouw waarbij een levensverzekering wordt afgesloten, zijn de volgende: De Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA) en de FOD Economie waarschuwen voor formules voor hypothecaire kredieten met kapitaalopbouw waarbij een levensverzekering wordt afgesloten De FSMA

Nadere informatie

UIT VWO geld en banken

UIT VWO geld en banken Hoe ontstaat geld in de economie? Geld heb je nodig om spullen mee te kunnen kopen, zonder geld valt er niets te kopen, en als er te weinig geld is zitten mensen te wachten op geld voordat ze het uit kunnen

Nadere informatie

10 JAAR NA DE FINANCIËLE CRISIS

10 JAAR NA DE FINANCIËLE CRISIS 10 JAAR NA DE FINANCIËLE CRISIS Wat is er veranderd? Banken moeten aanzienlijk strengere regels volgen Na de crisis zijn er duizenden pagina s wetgeving gekomen om in de toekomst het risico op een crisis

Nadere informatie

De geconsolideerde winst van het boekjaar bedraagt 97,08 miljoen euro. Vergeleken met vorig jaar is dat 26,55 miljoen euro of 37,65 % hoger.

De geconsolideerde winst van het boekjaar bedraagt 97,08 miljoen euro. Vergeleken met vorig jaar is dat 26,55 miljoen euro of 37,65 % hoger. PERSBERICHT Boekjaar 2006 BANK- EN VERZEKERINGSGROEP ARGENTA ARGENTA : PRIJZENCONCURRENTIE EN RENDABELE GROEI Het beleid van scherpe prijzen en lage kosten wordt duidelijk gewaardeerd door de klanten van

Nadere informatie

UIT geld en banken

UIT geld en banken Hoe ontstaat geld in de economie? Geld heb je nodig om spullen mee te kunnen kopen, zonder geld valt er niets te kopen, en als er te weinig geld is zitten mensen te wachten op geld voordat ze het uit kunnen

Nadere informatie

Michiel Verbeek, januari 2013

Michiel Verbeek, januari 2013 Michiel Verbeek, januari 2013 1 2 Eens of oneens? De bankiers zijn schuldig aan de kredietcrisis. De huidige economische crisis is het gevolg van de kredietcrisis van 2008. Als een beurshandelaar voor

Nadere informatie

Hypotheekrecht en - vormen

Hypotheekrecht en - vormen Hypotheekrecht en - vormen Wat is een hypotheek? Een hypotheek is in theorie een zekerheidsrecht. Wanneer u een hypotheek afsluit, geeft u het recht van hypotheek aan de geldverstrekker. Dit recht van

Nadere informatie

Beleggingsverzekeringen

Beleggingsverzekeringen Kennisfiche Beleggingsverzekeringen Beleggingsverzekeringen zijn contracten die u aangaat met een verzekeringsmaatschappij, niet met een bank. Ze worden wel verkocht via banken. Een beleggingsverzekering

Nadere informatie

In economische termen is geld de voorraad bezittingen die direct voor handen is om transacties te doen. Geld heeft drie functies:

In economische termen is geld de voorraad bezittingen die direct voor handen is om transacties te doen. Geld heeft drie functies: Hoofdstuk 4 Monetair beleid gaat over de nationale munt, valuta en bankieren. Monetair beleid wordt bepaald door de centrale bank. Fiscaal beleid gaat over overheidsuitgaven en belastingheffing. Samen

Nadere informatie

Investeer nu in een duurzame toekomst.

Investeer nu in een duurzame toekomst. Investeer nu in een duurzame toekomst. Investeer in de groei van Bij werkt uw geld aan een duurzame samenleving waarin levenskwaliteit centraal staat. U kunt daaraan bijdragen door certificaten van aandelen

Nadere informatie

Van Tol Financial service is een financieel dienstverlener in Barendrecht. Ik adviseer, bemiddel en bied (meestal op verzoek,

Van Tol Financial service is een financieel dienstverlener in Barendrecht. Ik adviseer, bemiddel en bied (meestal op verzoek, Wie zijn wij? Van Tol Financial service is een financieel dienstverlener in Barendrecht. Ik adviseer, bemiddel en bied (meestal op verzoek, maar ook uit eigen beweging) nazorg op het gebied van financiële

Nadere informatie

Marktevoluties van de hypothecaire markt in België

Marktevoluties van de hypothecaire markt in België Marktevoluties van de hypothecaire markt in België Where is the money? Ivo Van Bulck, Secretaris-generaal BVK 16 de Isolatiedag 29 september 2015 Agenda: 1. Febelfin en BVK in een notendop 2. Krediet aan

Nadere informatie

Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie. Financial Forum Gent, 29 mei 1

Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie. Financial Forum Gent, 29 mei 1 Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie Financial Forum Gent, 29 mei 1 Agenda 19.00u. Welkomstwoord 19.15u. Presentatie door Michel Vermaerke, Gedelegeerd Bestuurder Febelfin

Nadere informatie

Op de bank, of op de beurs? Sparen of beleggen: wat kies jij?

Op de bank, of op de beurs? Sparen of beleggen: wat kies jij? Op de bank, of op de beurs? Sparen of beleggen: wat kies jij? 1 Inhoud Inleiding... 3 Sparen... 3 A. Waarom wel?... 3 B. Waarom niet?... 4 Beleggen... 4 A. Waarom wel?... 4 B. Waarom niet?... 5 Besluit:

Nadere informatie

Nieuwe gewaarborgde rentevoeten voor de pensioenplannen die afgesloten worden door een onderneming Vragen & Antwoorden

Nieuwe gewaarborgde rentevoeten voor de pensioenplannen die afgesloten worden door een onderneming Vragen & Antwoorden Nieuwe gewaarborgde rentevoeten voor de pensioenplannen die afgesloten worden door een onderneming Vragen & Antwoorden Employee Benefits Institute 1. Welke zijn de nieuwe rentevoeten die AXA Belgium waarborgt

Nadere informatie

Centrale voor kredieten aan particulieren

Centrale voor kredieten aan particulieren Brussel, 16 oktober 2013 Peter NEEFS Rol & belang van CKP Is CKP een wondermiddel? NEE Kan CKP ervoor zorgen dat er geen wanbetalingen meer zijn? NEE Kan CKP ervoor zorgen dat de overmatige schuldenlast

Nadere informatie

Nieuwe gewaarborgde rentevoeten voor de pensioenplannen die afgesloten worden door een onderneming Vragen & Antwoorden

Nieuwe gewaarborgde rentevoeten voor de pensioenplannen die afgesloten worden door een onderneming Vragen & Antwoorden Nieuwe gewaarborgde rentevoeten voor de pensioenplannen die afgesloten worden door een onderneming Vragen & Antwoorden Employee Benefits Institute 1. Welke zijn de nieuwe rentevoeten die AXA Belgium waarborgt

Nadere informatie

Beleggingsmodel Fondsen

Beleggingsmodel Fondsen Beleggingsmodel Fondsen De meest comfortabele manier van beleggen Steeds afgestemd op het actuele beursklimaat Keuze uit verschillende risico s en rendementen Gecombineerde beleggingsexpertise van ABN

Nadere informatie

Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)!

Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)! Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)! Vragen aangeduid met een * toetsen in het bijzonder het inzicht en toepassingsvermogen. Deze vragenreeksen zijn vrij beschikbaar.

Nadere informatie

Financiële Informatiefiche voor fiscale levensverzekering

Financiële Informatiefiche voor fiscale levensverzekering Financiële Informatiefiche voor fiscale levensverzekering Geldig vanaf 6/2/2015 DL Strategy Type Levensverzekering Levensverzekering met intrestvoet gewaarborgd door de verzekeringsmaatschappij (Tak 21).

Nadere informatie

Verdieping: Kan een land failliet gaan?

Verdieping: Kan een land failliet gaan? Verdieping: Kan een land failliet gaan? Korte omschrijving werkvorm De leerlingen lezen fragmenten uit artikelen over wat het betekent als Griekenland failliet gaat en maken daar verwerkingsvragen over.

Nadere informatie

Workshop consumentenkredieten

Workshop consumentenkredieten Workshop consumentenkredieten Inspiratiedag financiële vorming Maandag 26 oktober 2015 Inhoud van de workshop I. Korte toelichting II. Concrete voorbeelden III. (Overmatige) schuldenlast IV. Vragen en

Nadere informatie

Beleggersprofiel - Vragenlijst voor de klant(en) :

Beleggersprofiel - Vragenlijst voor de klant(en) : Beleggersprofiel - Vragenlijst voor de klant(en) : Naam persoon 1 :.Voornaam :.. Naam persoon 2 :.Voornaam :.. Adres :. Heeft u een partner? : ja / neen Aantal kinderen ten laste + hun leeftijd :. Voor

Nadere informatie

Nieuwe gewaarborgde rentevoeten voor de pensioenplannen die afgesloten worden door een onderneming Vragen & Antwoorden

Nieuwe gewaarborgde rentevoeten voor de pensioenplannen die afgesloten worden door een onderneming Vragen & Antwoorden Nieuwe gewaarborgde rentevoeten voor de pensioenplannen die afgesloten worden door een onderneming Vragen & Antwoorden Employee Benefits Institute 1. Welke zijn de nieuwe rentevoeten die AXA Belgium waarborgt

Nadere informatie

7,8. Samenvatting door een scholier 868 woorden 3 maart keer beoordeeld. Economie in context. Samenvatting economie. 2.

7,8. Samenvatting door een scholier 868 woorden 3 maart keer beoordeeld. Economie in context. Samenvatting economie. 2. Samenvatting door een scholier 868 woorden 3 maart 2015 7,8 4 keer beoordeeld Vak Methode Economie Economie in context Samenvatting economie 2.1 Sparen en rente Redenen om te sparen: 1. Sparen uit voorzorg

Nadere informatie

Kerncijfers transportverzekering 2011 opgemaakt door de BVT

Kerncijfers transportverzekering 2011 opgemaakt door de BVT Kerncijfers transportverzekering 2011 opgemaakt door de BVT Inhoud 1. Cargo: België blijft in top 15... 2 2. CMR blijft uit het rood... 3 3. Binnenvaart... 4 4. Zeevaart... 5 5. Conclusie... 5 Net voor

Nadere informatie

Renovatiekredieten populairder dan ooit

Renovatiekredieten populairder dan ooit Persbericht Beroepsvereniging van het Krediet Renovatiekredieten populairder dan ooit Brussel, 10/9/2009 De Beroepsvereniging van het Krediet (BVK), lid van Febelfin, heeft haar statistieken inzake hypothecair

Nadere informatie

FLEXIBEL PENSION SAVING MET HOME -CLAUSULE

FLEXIBEL PENSION SAVING MET HOME -CLAUSULE FLEXIBEL PENSION SAVING MET HOME -CLAUSULE april 2010 Nu voordelig sparen voor uw toekomst! Voor wie is Flexibel Pension Saving met Home -clausule bestemd? Fidea richt zich met dit product (*) specifiek

Nadere informatie

Statistieken. Centrale voor kredieten aan particulieren

Statistieken. Centrale voor kredieten aan particulieren Statistieken Centrale voor kredieten aan particulieren - 2010 Nationale Bank van België, Brussel. Alle rechten voorbehouden. De volledige of gedeeltelijke verveelvoudiging van deze brochure voor educatieve

Nadere informatie

Distributiekanalen van de verzekering: cijfers 2012

Distributiekanalen van de verzekering: cijfers 2012 DOSSIER Distributiekanalen van de verzekering: cijfers 2012 13 Distributiekanalen van de verzekering: cijfers 2012 Verzekeringsmakelaar blijft stand houden Onlangs verscheen het jaarlijkse rapport van

Nadere informatie

Wet KMO-financiering en Gedragscode

Wet KMO-financiering en Gedragscode Wet KMO-financiering en Gedragscode 2 oktober 2018 Bankkrediet aan Belgische niet-financiële ondernemingen Duidelijk verband met het ondernemersvertrouwen 20 10 5 15 0-5 10-10 5-15 -20 0-25 -30-5 2006M12

Nadere informatie

Statistieken. Centrale voor kredieten aan particulieren

Statistieken. Centrale voor kredieten aan particulieren Statistieken Centrale voor kredieten aan particulieren - 2008 Sommige tabellen van dit verslag werden aangevuld op 30 juni 2009 Nationale Bank van België, Brussel. Alle rechten voorbehouden. De volledige

Nadere informatie

STANDPUNT VERZEKERINGEN

STANDPUNT VERZEKERINGEN Illustratie 1 logo vrouwenraad STANDPUNT VERZEKERINGEN De Richtlijn 2004/113/EG verbiedt discriminatie op grond van geslacht bij de toegang tot en het aanbod van goederen en diensten. Er mag dus geen gebruikgemaakt

Nadere informatie

Nationale Bank van België, Brussel.

Nationale Bank van België, Brussel. Nationale Bank van België, Brussel. Alle rechten voorbehouden. De volledige of gedeeltelijke verveelvoudiging van deze brochure voor educatieve en niet-commerciële doeleinden is toegestaan mits bronvermelding.

Nadere informatie

Ondernemen is risico's durven nemen

Ondernemen is risico's durven nemen D&O Plan Ondernemen is risico's durven nemen 3 Een gewone beleidshandeling kan morgen zware gevolgen hebben. D&O Plan springt in de bres voor u. Allianz - D&O Plan Ondernemen is risico's durven nemen Een

Nadere informatie

Deze mededeling geeft een beknopt overzicht van de belangrijkste vaststellingen van dit onderzoek.

Deze mededeling geeft een beknopt overzicht van de belangrijkste vaststellingen van dit onderzoek. FSMA_2016_10 dd. 9/06/2016 Deze mededeling gaat over de verzekeringsovereenkomsten Brand Eenvoudige Risico s voor woningen (hierna woningverzekering ) die door verzekeringsondernemingen worden aangeboden

Nadere informatie

Wet KMO-financiering en Gedragscode

Wet KMO-financiering en Gedragscode Wet KMO-financiering en Gedragscode 18 september 2018 Bankkrediet aan Belgische niet-financiële ondernemingen Duidelijk verband met het ondernemersvertrouwen 20 10 5 15 0-5 10-10 -15 5-20 0-25 -30-5 2006M12

Nadere informatie

Statistieken. Centrale voor kredieten aan particulieren - 2009

Statistieken. Centrale voor kredieten aan particulieren - 2009 Statistieken Centrale voor kredieten aan particulieren - 2009 Nationale Bank van België, Brussel. Alle rechten voorbehouden. De volledige of gedeeltelijke verveelvoudiging van deze brochure voor educatieve

Nadere informatie

Krediet en risico. Risicoprofiel van de onderneming. 1. Wat is de betekenis van krediet? 2. Hoe komt een krediet tot stand? 3. Wat is kredietrisico?

Krediet en risico. Risicoprofiel van de onderneming. 1. Wat is de betekenis van krediet? 2. Hoe komt een krediet tot stand? 3. Wat is kredietrisico? Krediet en risico Risicoprofiel van de onderneming 1. Wat is de betekenis van krediet? Van Dale: krediet = vertrouwen dat gesteld wordt in het vermogen tot betalen van een persoon of een onderneming, bereidwilligheid

Nadere informatie

Vragen en antwoorden over de overname van Citibank Belgium N.V. door Crédit Mutuel Nord Europe (CMNE)

Vragen en antwoorden over de overname van Citibank Belgium N.V. door Crédit Mutuel Nord Europe (CMNE) Vragen en antwoorden over de overname van Citibank Belgium N.V. door Crédit Mutuel Nord Europe (CMNE) Kernpunten: Sinds 30 april 2012 maakt de bank voor particulieren Citibank Belgium N.V. deel uit van

Nadere informatie

Percentage achterstallige kredietnemers 5,7 % 5,2 %

Percentage achterstallige kredietnemers 5,7 % 5,2 % Departement Micro-economische informatie Laatste geregistreerde gegevens oktober 212 1. Kerncijfers TABEL 1. AANTAL KREDIETNEMERS 211-1 212-1 Variatie Met minstens: - één uitstaand contract 5.462.345 6.223.412

Nadere informatie

TOELATINGSTOETS M&O. Datum 14-1-2016

TOELATINGSTOETS M&O. Datum 14-1-2016 TOELATINGSTOETS M&O VUL IN: Datum 14-1-2016 Naam en voorletters. Adres. Postcode. Woonplaats. Geboortedatum / / Plaats Land. Telefoonnummer. E-mail. Gekozen opleiding. OPMERKINGEN: Tijdsduur: 90 minuten

Nadere informatie

Ruilen over de tijd (havo)

Ruilen over de tijd (havo) 1. Leg uit dat het sparen door gezinnen een voorbeeld is van ruilen in de tijd. 2. Leg uit waarom investeren door bedrijven als ruilen over de tijd beschouwd kan worden. 3. Wat is intertemporele substitutie?

Nadere informatie

Kasterlee, studieavond KVK, dinsdag 20 januari 2009

Kasterlee, studieavond KVK, dinsdag 20 januari 2009 Kasterlee, studieavond KVK, dinsdag 20 januari 2009 1 Inleiding Rosita Mares Voorzitter KVK 2 Hoe veilig zijn levensverzekeringen? Wim Aurousseau Verantwoordelijke Asset Management, Delta Lloyd Life Tak

Nadere informatie

Dienstverleningsdocument. Brantjes Verzekeringen. Brantjes Verzekeringen VERZEKERINGEN

Dienstverleningsdocument. Brantjes Verzekeringen. Brantjes Verzekeringen VERZEKERINGEN Dienstverleningsdocument Elke financieel adviseur is per 1 juli 2009 verplicht om schriftelijk een omschrijving van zijn dienstverlening aan u te overhandigen. Daarom zetten we hier voor u op een rij wie

Nadere informatie

Centrale voor kredieten aan particulieren. Statistieken

Centrale voor kredieten aan particulieren. Statistieken Centrale voor kredieten aan particulieren Statistieken 2012 Nationale Bank van België, Brussel. Alle rechten voorbehouden. De volledige of gedeeltelijke verveelvoudiging van deze brochure voor educatieve

Nadere informatie

Hypotheekschuld. Duur 30 jaar. Maandlasten

Hypotheekschuld. Duur 30 jaar. Maandlasten Hypotheekschuld Duur 30 jaar Maandlasten Tijdens de gehele looptijd betaalt u lage maandlasten. U betaalt alleen rente over de lening. Aan het einde van de looptijd blijft de hypotheekschuld bestaan. U

Nadere informatie

1. Leg uit dat het sparen door gezinnen een voorbeeld is van ruilen in de tijd. 2. Leg uit waarom investeren door bedrijven als ruilen over de tijd beschouwd kan worden. 3. Wat is intertemporele substitutie?

Nadere informatie

Wegwijs in de wereld van (mijn) geld

Wegwijs in de wereld van (mijn) geld Wegwijs in de wereld van (mijn) geld Handleiding ontwikkeld door het Sint-Pieterscollege in samenwerking met KHLeuven- departement Economisch Hoger Onderwijs September 2013 With the support of the Lifelong

Nadere informatie

Kostprijs van een zichtrekening in België Analyse voor de periode 2008 tot 2011

Kostprijs van een zichtrekening in België Analyse voor de periode 2008 tot 2011 Kostprijs van een zichtrekening in België Analyse voor de periode 2008 tot 2011 1 2 De voorwaarden scheppen voor een competitieve, duurzame en evenwichtige werking van de goederen- en Inhoud 1. Achtergrond

Nadere informatie

Percentage achterstallige kredietnemers 5,2 % 5,4 %

Percentage achterstallige kredietnemers 5,2 % 5,4 % Departement Micro-economische informatie Laatste geregistreerde gegevens augustus 213 1. Kerncijfers TABEL 1. AANTAL KREDIETNEMERS 212-8 213-8 Variatie Met minstens: - één uitstaand contract 6.216.65 6.242.148

Nadere informatie

Meer informatie over de Compensatieregeling ASR Nederland

Meer informatie over de Compensatieregeling ASR Nederland Meer informatie over de Compensatieregeling ASR Nederland Juni 2011 Lees deze brochure goed door en bewaar deze bij uw verzekeringspapieren Zie binnenzijde voor Begrippenlijst Wat leest u in deze brochure?

Nadere informatie

Top Rendement Invest Pluk de vruchten van uw belegging! 4,67 % gemiddeld over de laatste 9 jaar 1!

Top Rendement Invest Pluk de vruchten van uw belegging! 4,67 % gemiddeld over de laatste 9 jaar 1! 4,67 % gemiddeld over de laatste 9 jaar 1! Top Rendement Invest Pluk de vruchten van uw belegging! Top Rendement Invest is een individuele levensverzekering (tak 21) van AG Insurance. Raadpleeg de Financiële

Nadere informatie

Als de lonen dalen, dalen de loonkosten voor de producent. Hetgeen kan betekenen dat de producent niet overgaat tot mechanisatie/automatisering.

Als de lonen dalen, dalen de loonkosten voor de producent. Hetgeen kan betekenen dat de producent niet overgaat tot mechanisatie/automatisering. Top 100 vragen. De antwoorden! 1 Als de lonen stijgen, stijgen de productiekosten. De producent rekent de hogere productiekosten door in de eindprijs. Daardoor daalt de vraag naar producten. De productie

Nadere informatie

SPD Bedrijfsadministratie. Correctiemodel ALGEMENE ECONOMIE VRIJDAG 16 DECEMBER UUR

SPD Bedrijfsadministratie. Correctiemodel ALGEMENE ECONOMIE VRIJDAG 16 DECEMBER UUR SPD Bedrijfsadministratie Correctiemodel ALGEMENE ECONOMIE VRIJDAG 16 DECEMBER 2016 15.30-17.00 UUR SPD Bedrijfsadministratie Algemene economie vrijdag 16 december 2016 B / 12 2016 NGO-ENS B / 12 Opgave

Nadere informatie

Vraag Antwoord Scores

Vraag Antwoord Scores Opmerking Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 altijd toekennen Bij een lagere prijs

Nadere informatie

Verantwoord krediet voor de autofinanciering. Brussel, 9 januari 2013

Verantwoord krediet voor de autofinanciering. Brussel, 9 januari 2013 Verantwoord krediet voor de autofinanciering Brussel, 9 januari 2013 Overzicht 1. Autofinanciering voor particulieren in 2012 2.1 De automarkt in België 2.2 De markt van het consumentenkrediet in België

Nadere informatie

COUNTRY PAYMENT REPORT 2015

COUNTRY PAYMENT REPORT 2015 COUNTRY PAYMENT REPORT 15 Het Country Payment Report is ontwikkeld door Intrum Justitia Intrum Justitia verzamelt informatie bij duizenden bedrijven in Europa en krijgt op die manier inzicht in het betalingsgedrag

Nadere informatie

ADVIES &TIPS WEETJES. Krediet en Leningen

ADVIES &TIPS WEETJES. Krediet en Leningen ADVIES WEETJES &TIPS Krediet en Leningen 1. WELKE KREDIETEN BESTAAN ER? WELKE ZIJN DE VOORDELIGSTE? Eenvoudig gesteld, zijn er drie vormen van consumentenkrediet: Een kredietopening. Dit is een bedrag

Nadere informatie

Centrale voor kredieten aan particulieren. Statistieken

Centrale voor kredieten aan particulieren. Statistieken Centrale voor kredieten aan particulieren Statistieken 2015 Nationale Bank van België, Brussel. Alle rechten voorbehouden. De volledige of gedeeltelijke verveelvoudiging van deze brochure voor educatieve

Nadere informatie

EUROPESE OVEREENKOMST OVER EEN VRIJWILLIGE GEDRAGSCODE BETREFFENDE VOORLICHTING IN DE PRECONTRACTUELE FASE INZAKE WONINGKREDIETEN ("DE OVEREENKOMST")

EUROPESE OVEREENKOMST OVER EEN VRIJWILLIGE GEDRAGSCODE BETREFFENDE VOORLICHTING IN DE PRECONTRACTUELE FASE INZAKE WONINGKREDIETEN (DE OVEREENKOMST) EUROPESE OVEREENKOMST OVER EEN VRIJWILLIGE GEDRAGSCODE BETREFFENDE VOORLICHTING IN DE PRECONTRACTUELE FASE INZAKE WONINGKREDIETEN ("DE OVEREENKOMST") Deze Overeenkomst is tot stand gekomen door onderhandelingen

Nadere informatie

De uitbreiding van de bescherming van de verzekeringsnemer-consument dankzij de nieuwe Wet Verzekeringen van 4 april 2014

De uitbreiding van de bescherming van de verzekeringsnemer-consument dankzij de nieuwe Wet Verzekeringen van 4 april 2014 De uitbreiding van de bescherming van de verzekeringsnemer-consument dankzij de nieuwe Wet Verzekeringen van 4 april 2014 FORUM ADVOCATEN BVBA Nassaustraat 37-41 2000 Antwerpen T 03 369 95 65 F 03 369

Nadere informatie

Obligaties 4-4-2014. Algemeen economisch:

Obligaties 4-4-2014. Algemeen economisch: Obligaties 4-4-2014 Algemeen economisch: Over de afgelopen maanden zet de bestaande trend zich door. De rente blijft per saldo onder druk, ondanks een tijdelijke hobbel na de start van het afbouwen van

Nadere informatie

H2 Te veel geld maakt ongelukkig

H2 Te veel geld maakt ongelukkig Samenvatting door M. 940 woorden 15 november 2012 3.3 2 keer beoordeeld Vak Methode Economie Index H2 Te veel geld maakt ongelukkig 2.1 introductie De oorzaak van hyperinflatie is bijna altijd dezelfde:

Nadere informatie

Centrale voor kredieten aan particulieren. Statistieken

Centrale voor kredieten aan particulieren. Statistieken Centrale voor kredieten aan particulieren Statistieken 2016 Nationale Bank van België, Brussel. Alle rechten voorbehouden. De volledige of gedeeltelijke verveelvoudiging van deze brochure voor educatieve

Nadere informatie

Eindexamen economie pilot havo 2009 - I

Eindexamen economie pilot havo 2009 - I Beoordelingsmodel Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 ja Een voorbeeld van een juiste

Nadere informatie

Leuven, 7 oktober 2009. Marcia DE WACHTER

Leuven, 7 oktober 2009. Marcia DE WACHTER De bescherming van de consument van financiële diensten Leuven, 7 oktober 2009 Marcia DE WACHTER Een enquête van Ivox midden februari 2009 88,6 % heeft geen vertrouwen meer in de aandelenbeurzen 41,5 %

Nadere informatie

F I N A N C I Ë L E I N F O F I C H E

F I N A N C I Ë L E I N F O F I C H E F I N A N C I Ë L E I N F O F I C H E Argenta-Flexx 1 Deze financiële infofiche maakt integraal deel uit van de verzekeringsvoorwaarden T Y P E L E V E N S V E R Z E K E R I N G Levensverzekering met een

Nadere informatie

Eigen huis. Vermogensopbouw. Oudedagsvoorziening. Nabestaanden

Eigen huis. Vermogensopbouw. Oudedagsvoorziening. Nabestaanden Eigen huis Vermogensopbouw Oudedagsvoorziening Nabestaanden Zeker nu Maatschappijwinstdeling De Onderlinge Levensverzekering-Maatschappij De Onderlinge s-gravenhage kent een maatschappij- 25 Te verdelen

Nadere informatie

Praktische opdracht Economie De kredietcrisis en verder

Praktische opdracht Economie De kredietcrisis en verder Praktische opdracht Economie De kredietcrisis en verder Praktische-opdracht door 1859 woorden 2 juni 2014 5 4 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Opdracht 1: D. E. Met de term economische groei wordt

Nadere informatie

Dienstenwijzer. Wij informeren u over het volgende:

Dienstenwijzer. Wij informeren u over het volgende: Dienstenwijzer Ons kantoor heeft zich gespecialiseerd in financiële diensten. Graag willen wij u laten zien hoe onze werkwijze is. Daarin staat u als klant centraal. In deze dienstenwijzer treft u een

Nadere informatie

Dexia. Jaarresultaten /02/2017 Perspresentatie

Dexia. Jaarresultaten /02/2017 Perspresentatie Dexia Jaarresultaten 2016 23/02/2017 Perspresentatie Jaarresultaten 2016 Zeer volatiele financiële omgeving Politieke onzekerheid leidt tot volatiele marktomgeving (Brexit, Amerikaanse verkiezingen, Italiaans

Nadere informatie

Gedurende de financiële crisis speelde het Eurosysteem een cruciale rol in het op peil houden van de liquiditeit van het banksysteem.

Gedurende de financiële crisis speelde het Eurosysteem een cruciale rol in het op peil houden van de liquiditeit van het banksysteem. Financiële crisis 11 1. Financiële crisis Gedurende de financiële crisis speelde het Eurosysteem een cruciale rol in het op peil houden van de liquiditeit van het banksysteem. 1.1 Beheer van de liquiditeit

Nadere informatie

Kerncijfers verzekeren in Nederland. augustus 2012

Kerncijfers verzekeren in Nederland. augustus 2012 Kerncijfers verzekeren in Nederland augustus 2012 Nederlandse verzekeraars hebben in 2011: dagelijks gemiddeld 197 miljoen euro uitgekeerd aan personen en bedrijven, 79 miljard euro aan premies ontvangen,

Nadere informatie

Consumenteninformatie van de Autoriteit Financiële Markten. Loop geen onnodig risico. Beleggings- verzekeringen

Consumenteninformatie van de Autoriteit Financiële Markten. Loop geen onnodig risico. Beleggings- verzekeringen Consumenteninformatie van de Autoriteit Financiële Markten Loop geen onnodig risico Beleggings- verzekeringen Voor wie is deze folder? Deze folder is voor iedereen die een beleggingsverzekering wil afsluiten.

Nadere informatie

Aan het college van burgemeester en schepenen,

Aan het college van burgemeester en schepenen, Ham, 19 september 2011 Aan het college van burgemeester en schepenen, Betreft: Schriftelijke vraag met schriftelijk antwoord over de Gemeentelijk Holding Geacht college, De Gemeentelijk Holding (verder:

Nadere informatie

Ons kantoor behartigt uw belangen op het gebied van financiële diensten en producten.

Ons kantoor behartigt uw belangen op het gebied van financiële diensten en producten. Dienstenwijzer Ons kantoor is gespecialiseerd in financiële diensten. In onze werkwijze staat u als klant centraal, uw persoonlijke situatie en wensen zijn voor ons een belangrijke graadmeter. In onze

Nadere informatie

Argenta Spaarhypotheek

Argenta Spaarhypotheek Argenta Spaarhypotheek De HYPOTHEEKVERZEKERING met HYPOTHEEKFONDS Informatiebrochure Argenta Spaarhypotheek Hypotheekverzekering met hypotheekfonds Argenta-Life Nederland N.V. 1 Wat is nu precies een Spaarhypotheek?

Nadere informatie

Meer informatie over de Compensatieregeling ASR Nederland

Meer informatie over de Compensatieregeling ASR Nederland Meer informatie over de Compensatieregeling ASR Nederland December 2011 Lees deze brochure goed door en bewaar deze bij uw verzekeringspapieren Zie binnenzijde voor Begrippenlijst Wat leest u in deze brochure?

Nadere informatie

Bankverzekeren, klantentevredenheid, inkomstendiversifiëring: de kracht van een pertinent businessmodel PERSCONFERENTIE

Bankverzekeren, klantentevredenheid, inkomstendiversifiëring: de kracht van een pertinent businessmodel PERSCONFERENTIE Bankverzekeren, klantentevredenheid, inkomstendiversifiëring: de kracht van een pertinent businessmodel PERSCONFERENTIE 10.08.2018!1 Uitdagende macro-economische omgeving 1. Historisch lage rentevoeten

Nadere informatie

FAQ Gereglementeerde spaarrekeningen

FAQ Gereglementeerde spaarrekeningen FAQ Gereglementeerde spaarrekeningen Antwerpen, 01 januari 2015 Gevoeligheid: Publiek ARGENTA SPAARBANK NV, BELGIËLEI 49-53, 2018 ANTWERPEN 2/8 - DIRECTIE PRODUCTMANAGEMENT 01-01-2015 Inhoud 1 Algemeen...

Nadere informatie

Rendement = investeringsopbrengst/ investering *100% Reëel rendement = Nominaal rendement / CPI * 100-100 Als %

Rendement = investeringsopbrengst/ investering *100% Reëel rendement = Nominaal rendement / CPI * 100-100 Als % Inflatie Stijging algemene prijspeil Consumenten Prijs Indexcijfer Gewogen gemiddelde Voordeel: Mensen met schulden Nadeel: Mensen met loon, spaargeld Reële winst bedrijven daalt Rentekosten bedrijven

Nadere informatie

Gemiddelde hypotheekrentes in 2012 met NHG

Gemiddelde hypotheekrentes in 2012 met NHG rente rente Datum: 2 januari 2013 Terugblik renteontwikkeling 2012: de hypotheekmarkt is dood 2012 was een heel saai jaar. Er waren maar heel weinig wijzigingen in de hypotheekrentes. Je kunt wel zeggen

Nadere informatie

Dienstverleningsdocument

Dienstverleningsdocument Dienstverleningsdocument Ons kantoor is gespecialiseerd in financiële dienstverlening. Graag willen wij u laten zien wat onze werkwijze is. In onze werkwijze staat u als klant centraal. Uw persoonlijke

Nadere informatie

Groep Wegingsfactor Prijsverandering Partieel prijsindexcijfer Woning 40% +10% 110 Voeding 30% -10% 90 Kleding 20% +20% 120 Diversen 10% +15% 115

Groep Wegingsfactor Prijsverandering Partieel prijsindexcijfer Woning 40% +10% 110 Voeding 30% -10% 90 Kleding 20% +20% 120 Diversen 10% +15% 115 Samenvatting door M. 1480 woorden 6 januari 2014 7,2 17 keer beoordeeld Vak Methode Economie Praktische economie Tijd is geld De ECB leent geld uit aan de banken. Ze rekenen daar reporente voor. Banken

Nadere informatie

AEGON Levensverzekering N.V. Postbus 23001 8900 MB Leeuwarden www.aegon.nl

AEGON Levensverzekering N.V. Postbus 23001 8900 MB Leeuwarden www.aegon.nl Op een dag... Brandweerman. Fotomodel. Piloot. Dierenarts. Voetballer. Of popster. Uw kind zal u de komende jaren ongetwijfeld verrassen met boeiende plannen voor zijn of haar eigen toekomst. Ooit komt

Nadere informatie

Vraag Antwoord Scores. Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt één punt toegekend.

Vraag Antwoord Scores. Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt één punt toegekend. Beoordelingsmodel Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt één punt toegekend. Bankzaken 1 maximumscore 1 Voorbeeld van een juiste verklaring: De inflatie van 1,6% is een gemiddelde waarin de

Nadere informatie

Dienstenwijzer Smartfee.nl

Dienstenwijzer Smartfee.nl Dienstenwijzer Smartfee.nl Wie zijn wij? Ons kantoor behartigt uw belangen op het gebied van financiële diensten. Kantoorgegevens: Smartfee.nl Europalaan 400 3526 KS Utrecht Telefoon: +31 (0)30 267 63

Nadere informatie

De Hypotheek. De Hypotheekrente. Rentevastperiode. Wat is een hypotheek? Wat zijn de kosten van mijn lening? Variabele rente

De Hypotheek. De Hypotheekrente. Rentevastperiode. Wat is een hypotheek? Wat zijn de kosten van mijn lening? Variabele rente De Hypotheek Je gaat een woning kopen en hebt hiervoor een lening nodig van de bank. In deze toelichting proberen wij je inzichtelijk te maken wat een hypotheek is en wat de meest voorkomende vormen zijn.

Nadere informatie

VERZEKERINGEN VERGOEDINGEN van de meest voorkomende verzekeringsproducten voor natuurlijke en rechtspersonen van toepassing op 30/04/2014

VERZEKERINGEN VERGOEDINGEN van de meest voorkomende verzekeringsproducten voor natuurlijke en rechtspersonen van toepassing op 30/04/2014 VERZEKERINGEN VERGOEDINGEN van de meest voorkomende verzekeringsproducten voor natuurlijke en rechtspersonen van toepassing op 30/04/2014 Ons kantoor leeft bij het verstrekken van haar diensten van verzekeringsbemiddeling

Nadere informatie

Mocht u menen dat wij niet adequaat op uw klacht hebben gereageerd, dan kunt u zich wenden tot dit klachteninstituut: KiFid 070-333 89 99

Mocht u menen dat wij niet adequaat op uw klacht hebben gereageerd, dan kunt u zich wenden tot dit klachteninstituut: KiFid 070-333 89 99 Dienstenwijzer Wet op het financieel toezicht december 2014 De Regt assurantiën v.o.f., handelend onder de namen De Regt adviesgroep, De Regt assurantiën, De Regt adviseurs, De Regt pensioenadviseurs,

Nadere informatie

Dienstenwijzer Van den Beukel Assurantien B.V.

Dienstenwijzer Van den Beukel Assurantien B.V. Dienstenwijzer Van den Beukel Assurantien B.V. Ons kantoor is gespecialiseerd in financiële diensten. Graag willen wij u laten zien wat onze werkwijze is. In onze werkwijze staat u als klant centraal.

Nadere informatie

Top Rendement Invest Pluk de vruchten van uw belegging! 3,51 % gemiddeld over de laatste 8 jaar 1

Top Rendement Invest Pluk de vruchten van uw belegging! 3,51 % gemiddeld over de laatste 8 jaar 1 3,51 % gemiddeld over de laatste 8 jaar 1 Top Rendement Invest Pluk de vruchten van uw belegging! Top Rendement Invest is een individuele levensverzekering (tak 21) van AG Insurance. Raadpleeg de Financiële

Nadere informatie

Spaarbank. Est. 1956

Spaarbank. Est. 1956 Spaarbank Est. 1956 MAAK KENNIS MET CKV Uw betrouwbare bank voor sparen en lenen Uw bank voor Sparen en Hypothecaire leningen op maat CKV Spaarbank is een onafhankelijke, Belgische Spaarbank die sedert

Nadere informatie

Zo beschermt FSCS uw geld

Zo beschermt FSCS uw geld Zo beschermt FSCS uw geld Gids over de werking van het Britse Financial Services Compensation Scheme LLO_012_powerpoint_NL_C1.indd 1 26-08-15 09:29 2 Wat vindt u in deze folder? In deze folder leest u

Nadere informatie

Stel dat je toch sterft, welke impact heeft het op jouw leven? Je hebt een gezin

Stel dat je toch sterft, welke impact heeft het op jouw leven? Je hebt een gezin Stel dat je toch sterft, welke impact heeft het op jouw leven? Je hebt een gezin 1 Welke impact heeft een overlijden op jouw gezin? Wie zal je lopende leningen afbetalen? Wie zal de studies van je kinderen

Nadere informatie