info bijwerkingen 1x per dag met water innemen SPEERPUNT ZORG EN TECHNOLOGIE

Transcriptie

1 M D W D V Z Z info bijwerkingen 1x per dag met water innemen SPEERPUNT ZORG EN TECHNOLOGIE JAARVERSLAG 2013

2 INHOUD MISSIE DOELSTELLINGEN STAND VAN ZAKEN ACTIVITEITEN Cliënten, zorgprofessionals en gebouwde omgeving 9 Onderwijs in Zorg en Technologie 12 Zorg en Technologie voor het bedrijfsleven 15 Cross-overs in het HU-onderwijs en -onderzoek 17 2-more healthy years in Utrecht 19 Zelfmanagement 19 Zichtbaarheid en impact 20 COLOFON Inhoud: drs. Elise Nauta en prof. dr. Helianthe Kort Tekstbewerking: drs. Jolanda Keesom Vormgeving: Studio Vrijdag VERBINDING ONDERWIJS EN ONDERZOEK, BIJDRAGE AAN DE HUMAN CAPITAL AGENDA PUBLIEK-PRIVATE EN PUBLIEK-PUBLIEKE SAMENWERKING GOVERNANCE FINANCIËN Bijlagen

3 MISSIE Hogeschool Utrecht (HU) heeft samen met haar publieke en private partners, onder wie die van het Utrecht Science Park 1, het thema Zorg en Technologie als een van haar speerpunten gekozen. In dit speerpunt bundelen verschillende faculteiten en kenniscentra van de hogeschool hun expertise. De Faculteit Gezondheidszorg en het Kenniscentrum Innovatie van Zorgverlening vervullen voor het speerpunt Zorg en Technologie een voortrekkersrol. Innovatie en professionalisering Het Kenniscentrum Innovatie van Zorgverlening is vaandeldrager van het profiel van de Faculteit Gezondheidszorg. Als kennisorganisatie die hoogwaardig onderwijs en onderzoek combineert, beoogt de Faculteit Gezondheidszorg innovatie en professionalisering van de zorg. Dat betekent dat we mensen opleiden tot hoogstaande zorgprofessionals die in hun beroepsuitoefening blijvend bijdragen aan zorgvernieuwing. We beschouwen gezondheid als het vermogen van mensen om zich aan te passen en eigen regie te voeren in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van hun leven. De opdracht van de gezondheidszorg en de mensen die daarin werken is dit vermogen te optimaliseren, ook wanneer er sprake is van verminderde functies. Technologie voor zelfstandigheid Het speerpunt Zorg en Technologie houdt zich bezig met de ontwikkeling en het gebruik van technologie in het primaire proces van de gezondheidszorg met als doel mensen met een langdurige zorgvraag zo lang mogelijk zo zelfstandig mogelijk te laten functioneren en sociaal te laten participeren. In het primaire proces gaat het om het signaleren van mogelijke gezondheidsproblemen, het verhelderen van problemen en vragen, het stellen van diagnoses, het maken van een plan van aanpak voor preventie, behandeling en het inschakelen van derden na behandeling. Op al deze punten kunnen technolo gische (zorg)toepassingen aanvullend of vervangend worden ingezet. Ondersteuning van zelfmanagement Het speerpunt Zorg en Technologie richt zich op de zorg voor mensen met langdurende problematiek. Het accent ligt op ouderen, chronisch zieken en mensen met een handicap. Deze mensen wonen thuis, in een verpleeg- of verzorgingshuis of in andere (kleinschalige) woonvoorzieningen. Voor het streven hen zo lang mogelijk zo zelfstandig te laten functioneren en sociaal te laten participeren is zelfmanagement een sleutelbegrip. De technologische ondersteuning die het speerpunt beoogt, is gericht op gebruik door de zorgvrager zelf, maar kan ook ten dienste staan van naasten die hen verzorgen (het cliëntsysteem), professionele zorgverleners en de leefomgeving. Voorbeelden zijn e-health, mobile health en serious gaming. Technologische innovatie in de gebouwde omgeving krijgt in het speerpunt speciale aandacht, omdat het naast medicatie en therapie als niet-farmocotherapeutische interventie kan bijdrage tot gezond blijven dan wel tot sneller herstel na ziekte. Het spectrum van technologische toepassingen in de zorg is breed. Het kan gaan om hulpmiddelen, ICT, design en aan de bouw gerelateerde technologie. Omdat andere hogescholen actief zijn op het gebied van robotica, assistive technology en digital life houdt het speerpunt Zorg en Technologie van de HU zich niet intensief met deze onderwerpen bezig. Vragen uit de praktijk Het speerpunt kent een vraaggestuurde oriëntatie. Leidend voor de onderwerpkeuzes zijn de vragen en behoeften van zorgprofessionals en van ouderen, chronisch zieken, mensen met een handicap en hun mantelzorgers. Het is niet vanzelfsprekend dat vraag en aanbod rond technologie in de zorg goed op elkaar aansluiten. De beoogde gebruikers van de technologie worden dikwijls te laat of helemaal niet betrokken in het ontwikkelingsproces. Ook ontbreken vaak geschikte businessmodellen om de innovaties daadwerkelijk te kunnen implementeren. In het speerpunt Zorg en Technologie werkt de HU aan onderwijs en onderzoek in voortdurende interactie met beroepsbeoefenaren in de zorgsector en in andere sectoren die relevant zijn voor de gezondheid van mensen. De activiteiten van het speerpunt sluiten goed aan op de topsector Life Sciences & Health en daarbinnen op de roadmap Home care and selfmanagement. 1 Stichting Utrecht Science Park (USP) is een initiatief van UU, UMC Utrecht, HU en kennis en bedrijvigheid, met als doel meer kennis-innovatieve bedrijven naar de regio Gemeente en Provincie Utrecht voor het bij Utrecht te halen. Het USP richt zich op Life elkaar brengen en faciliteren van hoogwaardige Sciences en Duurzaamheid. 4 5

4 DOELSTELLINGEN Om te bereiken dat mensen met een langdurige zorgvraag zolang mogelijk zelfredzaam zijn werkt het speerpunt op basis van praktijkgericht onderzoek aan de ontwik keling en implementatie van praktijkgerichte kennis en aan de verspreiding daarvan via het onderwijs aan zorgprofessionals. Bovendien streeft het speerpunt in samenwerking met andere sectoren binnen de HU naar realisatie van regionale doelstellingen en naar erkenning als expertisecenter op het gebied van technolo gische toepassingen in de zorg, zowel nationaal als internationaal. Praktijk De doelstellingen die het speerpunt voor de praktijk nastreeft, liggen op het gebied van: technologie voor cliënten; technologie voor zorgprofessionals; technologie in de gebouwde omgeving. De praktijkgerichte kennis die binnen het speerpunt wordt ontwikkeld, wordt in het onderwijs benut om zorgprofessionals goed toe te rusten en ervoor te zorgen dat innovaties daadwerkelijk hun weg vinden naar de praktijk en daar tot vergroting van zelfredzaamheid leiden. Onderzoek De doelstelling van het speerpunt in onderwijs en onderzoek van de HU is: met andere sectoren, zoals techniek, economie en management, en de creatieve industrie, komen tot kennis en productontwikkeling op een aantal snijvlakken, zoals games-4-health; design-4-health; business models in healthcare; health and engineering. Bedrijfsleven De doelstelling van het speerpunt voor het bedrijfsleven luidt: bevindingen van onderzoek vertalen naar het MKB en het overige bedrijfsleven, zodat toepassingen van e-health ontwikkeld worden die begrijpelijk zijn voor professionals, gebruikt worden door ouderen, daadwerkelijk leiden tot verlichting van de zorglast en mensen in staat stellen om zo lang mogelijk zelfstandig te blijven. Regio De doelstelling van het speerpunt in de regio Utrecht is: een bijdrage leveren aan de regiobrede doelstelling 2-more healthy years : de toename van de levensverwachting van burgers in de Utrechtse regio met twee gezonde levensjaren. Onderwijs De doelstellingen van het speerpunt voor het onderwijs aan zorgprofessionals luiden: alle opleidingen Gezondheidszorg besteden aandacht aan e-health in het onderwijs; alle studenten Gezondheidszorg leren technologische toepassingen in te zetten voor vraagstukken in de gezondheidszorg; alle docenten weten wat e-health is en wat de (on)mogelijkheden zijn voor de zorg; alle docenten passen kennis over zorg en technologie gericht op zelfredzaamheid toe in hun eigen vakgebied en vertalen dit in onderwijs. Zichtbaarheid en impact De doelstellingen van het speerpunt wat betreft nationale en internationale zichtbaarheid en impact zijn: gezien en erkend worden als betrouwbare en waardevolle partner; in een regionaal geworteld consortium samenwerken met nationale en internationale partners aan de doelstellingen van Horizon

5 STAND van ZAKEN Nadat in 2012 de focus lag op de samenwerking en de zichtbaarheid van het speerpunt, stond het jaar 2013 in het teken van de valorisatie naar het onderwijs en het positioneren van het speerpunt in de regio. Onderwijs De valorisatie van het speerpunt naar het onderwijs heeft in het Instituut voor Verpleegkundige Studies vaste vormen gekregen. Vanuit een van de onderzoeksprojecten (PETZ) is een uitgewerkte visie op e-health gerealiseerd (zie 4.2). In het Instituut voor Bewegingsstudies hebben de opleidingen een traject uitgezet om na te gaan waar onderwijs over e-health past binnen de opleidingen. Zij zoeken de aansluiting met de projecten over e-health onder andere in het werk van het lectoraat Leefstijl en Gezondheid. Relevante projecten zijn bijvoorbeeld e-health en laaggeletterdheid en e-health voor fysieke activiteit. Binnen het Instituut voor Paramedische Studies zijn de opleidingen zich in algemene zin nog aan het oriënteren op hun kennisfunctie. De aandacht binnen dit instituut gaat vooral uit naar de HU-klinieken, goede dataopslag en privacybewaking van klantgegevens. De valorisatie naar het onderwijs blijft in 2014 de agenda van het speerpunt bepalen. Een aantal SIA-projecten over Zorg en Technologie is in 2013 afgerond en enkele nieuwe projecten zijn gestart. De consortia van de afgeronde projecten blijven deel uitmaken van het netwerk Zorg en Technologie en bijdragen leveren aan de Meetups. Deze contacten zijn een belangrijke basis voor het Center of Expertise. Positie in de regio Samen met de vaste partners in het Utrecht Science Park is gezocht naar de meerwaarde van samenwerking op het terrein van zorginnovatie en de mogelijke bijdrage aan de grote uitdagingen waar Europa voor staat, bijvoorbeeld op het gebied van Demographic Change en Wellbeing. Daarmee is een goede basis gelegd voor de regionale samenwerking in 2014 en de periode daarna tot ACTIVITEITEN 2013 Alle activiteiten op het terrein van Zorg en Technologie zijn te plaatsen in de driehoek onderzoek onderwijs praktijk. Vaak ligt het accent op een van de assen, maar is er sprake van spin-off voor de andere. Binnen diverse lectoraten werken (docent-) onderzoekers onder leiding van een van de lectoren aan projecten waarin studenten participeren. De resultaten van deze onderzoeksprojecten worden vertaald naar het onderwijs en naar de beroepspraktijk. De praktijk speelt een belangrijke rol in het aandragen van onderzoeksvragen. 4.1 Cliënten, zorgprofessionals en gebouwde omgeving Door middel van vraaggestuurd en praktijkgericht onderzoek heeft het speerpunt gewerkt aan de doelstellingen voor de beroepspraktijk. De HU Jaaropening van 2013 stond in het teken hiervan. Een goed voorbeeld was het gesprek van lector Helianthe Kort met Ad van Liempt en Albert Trip over de bouw van het Meander Medisch Centrum in Amersfoort. Onderstaand overzicht is niet uitputtend, maar geeft een goede indruk van de lopende projecten op het gebied van Zorg en Technologie Technologie voor cliënten In de zorg voor mensen met COPD heeft e-health als doel de multidisciplinaire zorg na de revalidatieperiode te optimaliseren door een laagdrempelige, betaalbare interventie te ontwikkelen waarmee mensen met COPD zelf hun fysieke activiteit objectief kunnen meten en hun bewegingsdoelen kunnen bijhouden. Daarvoor is een app ontwikkeld die een goede kans maakt ingebracht te worden in het proactive COPD 2 -consortium Technologie voor zorgprofessionals Dit jaar is het RAAK-Internationaalproject InveStigating and Stimulating long Term walking Activity IN stroke (SUSTAIN) afgerond. Daarin hebben de HU- 8 2 PROactive, as part of the European Innovative Medicines Initiative (IMI), is a project that aims to develop, validate and use patient reported outcome (PRO) tools investigating dimensions of physical activity that are judged by patients living with chronic obstructive pulmonary disease (COPD) to be essential. 9

6 lectoraten Leefstijl en Gezondheid en Microsysteemtechnologie met een aantal vaste partners samengewerkt in een consortium aan het beter meten van de loopactiviteit van thuiswonende mensen na een beroerte door middel van telerevalidatie. Onderzocht is of de directe feedback aan zowel professional als patiënt effect heeft op de loopactiviteit. Ook het PETZ 3 -project is dit jaar afgerond. Daardoor is inzicht verkregen in de predictors voor het gebruik van e-health-technologie door ouderen en zorgprofessionals. Het project is niet beperkt tot ouderen, maar richt zich ook op zorgprofessionals omdat zij onvoldoende kennis en ervaring blijken te hebben om hun cliënten te informeren over en te begeleiden in het gebruik van e-health. Een derde project dat in 2013 is afgerond is TransFysa. Daarin gaat het om technologie die fysiotherapeuten in staat stelt een digitale, voor laaggeletterden gemakkelijk toegankelijke, anamnesevragenlijst via een tablet af te nemen. Het Utrecht Valorisatie Centrum ondersteunt het valorisatietraject voor deze toepassing. Het praktijkproject Pijn Revalidatie voor Patiënten met beperkte Gezondheidsvaardigheden (Prepgo) ontwikkelt oplossingen voor patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden en chronische pijn. Patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden vaker therapieontrouw. De therapietrouw verbetert als de patiënt voortdurend voorlichting en les krijgt over zijn ziekte en de behandeling. Maar mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden vinden het lastiger om informatie van de zorgverlener te begrijpen. Daarom is het erg belangrijk dat voorlichting en les-sen worden aangepast aan het begripsniveau van de patiënt. Het project Fit for the Future (RAAK-PRO) is in 2013 van start gegaan. De HU-lectoraten Leefstijl en Gezondheid en Digitale Architectuur werken samen aan de ontwikkeling van een kennistransfersysteem met de naam Fit for the Future. Daarin wordt bestaande kennis over fitheid en activiteit van kinderen met een lichamelijke beperking vertaald naar toepasbare kennis voor de kinderfysiotherapie. Het doel van het project Speech and Hearing Technology is het vergroten van kennis van logopedisten over gehoor en de nieuwste technische hulpmiddelen op het gebied van horen, zoals het cochleair implantaat. Ook het project E-Health en Logopedische Interventie is op logopedisten gericht. De bedoeling van dit project is om via een survey onder professionals inzicht te krijgen in het gebruik, de barrières en de mogelijkheden van telelogopedie in Nederland. Het project Patiëntveiligheid vergroten door gebruiksvriendelijker medische apparatuur heeft als doel het opleveren van ontwerpspecificaties voor veilig medische interfaces die het aantal (bijna-)fouten gemaakt door medisch personeel met medische apparatuur reduceren Technologie in de gebouwde omgeving In 2013 is het evaluatieonderzoek e-care in Kleinschalig wonen met domotica afgerond. Daarvoor werden in dertien initiatieven de effecten van de inzet van e-health bekeken. In het RAAK-project Bezielende omgeving in de Ouderenzorg. Bouwfysische interventies voor welbevinden van kwetsbare ouderen (BEZO) wordt onderzocht welke invloed bouwfysische interventies hebben op de gezondheid en het welbevinden van ouderen in verpleeg- en verzorgingshuizen en welke effecten deze interventies hebben op de werkbeleving van verplegend personeel. Studenten Bouwtechnische bedrijfskunde, Masterstudenten van de TU/e in Eindhoven en studenten van de faculteit Gezondheidszorg werken mee aan verschillende deeltrajecten op het gebied van (dag)licht en gezondheid, akoestiek en gezondheid en luchtkwaliteit en gezondheid. Het gaat hierin zowel om gezondheid en welzijn van kwetsbare ouderen die in een verpleeghuis wonen als om gezondheid en welzijn van professionals. 3 Predictors voor gebruik van e-health door ouderen en professionals in de zorg

7 4.2 Onderwijs in Zorg en Technologie Binnen de Faculteit Gezondheidszorg wordt per instituut en per opleiding nagegaan welke thema s op het gebied van Zorg en Technologie belangrijk zijn en hoe deze een plaats kunnen krijgen in het curriculum. Op grond daarvan is in het Instituut voor Verpleegkundige Studies onderwijs ontwikkeld voor de bachelors Verpleegkunde en Management in de Zorg. Bacheloropleiding Verpleegkunde Opleiders van de bachelor Verpleegkunde werken aan een visie op e-healthonderwijs in samenwerking met het lectoraat Vraaggestuurde Zorg. Daarbij maken zij gebruik van de resultaten van de projecten PETZ (SIA RAAK) en ikop 4 (SIA RAAK) en van het project Adoption rate of Assisted Living Technology (ALT) in Europe. In de bacheloropleiding Verpleegkunde krijgen alle studenten hoorcolleges over e-health. De resultaten van het afgeronde PETZ-project vormden de basis voor: de scholing van acht docenten van de bacheloropleiding Verpleegkunde middels de introductiecursus beeldzorg ; de aanpassing van vier hoorcolleges over e-health in het eerste en tweede jaar 5 het gebruik van de observatielijst voor het toepassen van beeldzorg die binnen het PETZ-project is ontwikkeld, in het vierde jaar waardoor studenten kunnen oefenen met klinisch redeneren via beeld; het gebruik van de Zorg en Technologiebrochure Beeldzorg bevorderen: een kwestie van ervaring opdoen als verplichte literatuur voor studenten die in het eerste jaar het blok Ouderenzorg doen. Het skillslab van Verpleegkunde wordt zodanig aangepast dat studenten met e-health kunnen oefenen. Daarvoor zijn werkbezoeken gebracht aan het skillslab van twee andere hogescholen 6 en is er een verkennend gesprek geweest met leverancier en samenwerkingspartner Verklizan over de inrichting. Gesprekken met andere leveranciers volgen. Alle afstudeerstudenten van Verpleegkunde zijn uitgenodigd om de e-health-oplossingsopdracht in te dienen voor de HU Ureka Mega Challenge. Daarvoor moeten studenten in hun laatste stage een knelpunt signaleren en hiervoor een e-health-oplossing aandragen (zie 4.4). Bachelor Management in de Zorg De bacheloropleiding Management in de Zorg ontwikkelt een differentiatie Zorg en Technologie. Binnen deze leerlijn komen de volgende onderwerpen aan de orde: e-health-interventies: mogelijkheden in technologieën gericht op preventie, mogelijkheden per type organisatie, effectiviteit, preventie, implementatie en juridische en ethische aspecten; de invloed van technologie op de zorgverlener, de cliënt, zijn of haar mantelzorger en de manager; Zorg en Technologiebeleid: de rol van het bedrijfsleven, financiering, technologische toepassingen/trends, wetgeving, privacy, veiligheid, ethiek; ICT/technologie in de moderne organisatie: processen van zorg- en dienstverlening; ontwikkelen, ondernemen en innoveren met technologie in de zorg; inventariseren en analyseren wat de situatie is van technologie binnen een organisatie, gericht op bedrijfsinformatie, de aanwezige informatiesystemen en technologische voorzieningen; onderzoek doen naar bedrijfsinformatie, de aanwezige informatiesystemen, technologische voorzieningen en informatiekwaliteit, informatiestromen, informatiesystemen en trends; projecten en maatregelen definiëren met betrekking tot technologie; een informatieplan schrijven. Met deze opleiding zijn afspraken gemaakt om de (onderzoeks)vragen van kleine en middelgrote bedrijven en zorginstellingen (zie 4.3) structureel in te brengen in het onderwijs. Studenten kunnen in het tweede jaar van hun studie gedurende een periode van tien weken in een groep van vier of vijf personen werken aan een deelproject. 4 Internationale Kenniscirculatie, Onderzoek 6 Christelijke Hogeschool Windesheim en Praktijkuitwisseling e-health Zwolle en het Skills Lab van de Noordelijke 5 In het college e-health voor chronisch zieken Hogeschool Leeuwarden wordt ook het COPD-project genoemd

8 4.2.1 CareTechLab De inrichting van een CareTechLab is belangrijk voor het inbedden van de resultaten en ervaringen van het speerpunt Zorg en Technologie in de bestaande HU-organisatie. Het biedt mogelijkheden voor een goede documentatie van projectresultaten en producten en voor demonstratie en instructie van bestaande technologieën. Het kan de inbedding in het onderwijs en vervolgonderzoek ondersteunen en voor de HU gelegenheden scheppen om zich tegenover burgers en stakeholders uit de regio te profileren op het thema zorg en technologie. Om ervaring op te doen voor de planvorming en realisatie van de nieuwe huisvesting van het CareTechLab is het in 2013 op bescheiden schaal van start gegaan. Onderstaande figuur geeft de stakeholders van het CareTechLab weer. 4.3 Zorg en Technologie voor het bedrijfsleven Het lectoraat Vraaggestuurde Zorg en het lectoraat Financieel-Economische Advisering bij Innovatie/ International Business and Innovation werken gezamenlijk aan de vertaling naar het bedrijfsleven van bevindingen uit onderzoek naar het gebruik van innovatieve telehealth- en telecarediensten. Door middel van (deel)onderzoeken naar vraagstukken uit de praktijk op het gebied van zorg en technologie leveren deze lectoraten een bijdrage aan: omschrijving van eisen van e-health-systemen; begrijpelijkheid van deze systemen voor professionals; bruikbaarheid voor ouderen; doorbraak voor het Midden- en Klein Bedrijf (MKB); business models voor e-health. Ziekenhuizen en verpleegen verzorgingshuizen UMC Utrecht Meander Medisch Centrum MKB Netwerken WERKVELD Utrecht Connected Kamer van Koophandel Cliëntenorganisaties Cliëntenbelang Utrecht COSBo Centraal Orgaan van de Samenwerkende Bonden van Ouderen HEZO Regulier onderwijs DAD Opleiding management in de zorg OZO Technologie Thuis Nu! KWMd UAS project ONDERWIJS Profilerings onderwijs Minor Public Health Engineering Documentatieen demonstratie centrum Duurzame ontwikkeling van nieuwe producten NATTEST SUSTAIN ONDERZOEK Course Health & Engineering Course Assitive Technology TransFysa Pace University Western Michigan University Cardiff International Society of Gerontechnology INTERNATIONAAL WERKVELD Florida State University IKOP E-health in COPD Summerschool University South Florida Amrita University PETZ Oog voor communicatie CARPE Consortium on Applied Research and Professional Education Midden- en kleinbedrijven op het gebied van e-health-producten of -diensten en zorgorganisaties die daarvan gebruik willen maken, hebben vragen over het inzetten van e-health in de zorg, bijvoorbeeld over mogelijkheden voor passieve alarmeringssystemen, flexibele e-health-systemen of veilige communicatiesystemen. De lectoraten vertalen deze vragen naar deelprojecten waarin studenten van de Faculteit Gezondheidzorg en van de Faculteit Economie en Management onder begeleiding van docentonderzoekers een antwoord proberen te vinden. Onderstaande studentenprojecten, waarbij 23 studenten betrokken waren, zijn in 2013 afgerond. Figuur 1. Overzicht doelgroepen Documentatie- en demonstratie centrum speerpunt Zorg en Technologie 14 15

9 Centric Verklizan Procesautomatisering HU-klinieken Onderzoek naar de acceptatiegraad van telemonitoring Vraagstelling Hoe kan de informatiestroom die het primaire zorgproces binnen de HU-klinieken ondersteunt efficiënter worden door middel van verregaande procesautomatisering, waarbij de knelpunten worden aangepakt? Vraagstelling Waaruit bestaat het aanbod van e-health-onderwijs met in het bijzonder beeldzorg door verpleegkunde opleidingen en leveranciers in Nederland en het Verenigd Koninkrijk? Rivas Invoering Schermzorg Vraagstelling Welk beeldbelsysteem sluit het beste aan bij de mogelijkheden en wensen van de zorgorganisatie? Rivas vervolg Invoering Schermzorg Vraagstelling Hoe kunnen de gebruikerservaringen van de werknemers en cliënten worden gemonitord? Welke activiteiten in de thuiszorg kunnen met behulp van beeldzorg worden uitgevoerd en welke tijdwinst zou dit kunnen opleveren? Resultaten Resultaat van het project is dat met Centric verder gewerkt wordt aan de verdere digitalisering (dataopslag) van de Hu-klinieken. De studenten zijn hebben een verkenning gedaan voor de kliniek mondzorg en momenteel wordt er gewerkt aan de implementatie. Met het bedrijf Beeldzorgadvies is samen met Cencor een traject ingezet om te komen tot ecare in kleinschalig wonen met domotica. Voor Verklizan is met vier andere kennisinstellingen in Europa te weten in de Engeland (Coventry University, In Spanje (**) en in Duitsland (**8) gewerkt aan een overzicht van de barrières van ehealth acceptatie. Het rapport is op hun innovatie day op 25 november gepresenteerd in Essen in Duitsland. Verklizan gebruikt de resultaten om te komen naar een vernieuwing van het huidige sociale alarmeringssysteem. Voor van Dorp Zorg en Welzijn wordt er gewerkt aan een aanvraag voor ZONMw voor de call implementatie van ehealth. Rivas thuiszorg heeft de resultaten van de studenten projecten gebruikt als input voor hun implementatie project voor ehealth in de (thuis)zorg. LifeClinic Van Dorp Zorg en Welzijn Toepassing van zelf-meetapparatuur Integraal concept om particulieren langer thuis te kunnen laten wonen De volgende projecten lopen in 2014 door: Vraagstelling Op welke manier kan een format voor de gezondheidskiosk ontstaan om het gebruik t.b.v. leefstijl te activeren? Vraagstelling Welk Businessmodel past hierbij? 4.4 Cross-overs in het HU-onderwijs en -onderzoek Met andere sectoren, zoals techniek, economie en management, en de creatieve industrie, is in 2013 gewerkt aan kennis en productontwikkeling op een aantal snijvlakken, bijvoorbeeld games-4-health, design-4-health, business models in healthcare en health and engineering. Onderstaande vormen van onderwijs binnen de HU zijn hiervan voorbeelden: FG Minor Public Health Engineering Lifestyle Interactive e-coaching Vraagstelling Hoe zou de vragenlijst voor e-coaching voor patiënten met hartfalen er uit moeten zien? FG FG/FNT Summerschool Health and Engineering Summerschool Assistive Technology Beeldzorgadvies Kwaliteit camera s voor beeldzorg en alarmoproepen Vraagstelling Kunnen we komen tot een set in de praktijk geteste functionele en technische eisen voor deze camera s? FNT HU A (FG) Minor Domotica Minor Management van Gezondheid, Gezondheidszorg en Welzijn HU A (FG) Minor Food & Pharma FE Minor Docent in Techniek FEM Minor Business and Information Management 16 17

10 Studenten van de bacheloropleidingen Management in de Zorg, Bouwtechnische Bedrijfskunde, Fysiotherapie en Verpleegkunde hebben aan diverse onderzoeksen praktijkprojecten mee gedaan. Beurzen Een aantal nieuwe contacten rond concrete vragen is gelegd via de stand van het speerpunt Zorg en Technologie op de beurs Zorg en ICT in maart 2013 en de beurs Slim Wonen en Domotica van november 2013 in Eindhoven. De contactpersonen worden uitgenodigd voor alle activiteiten die in het kader van het speerpunt georganiseerd worden. Instellingen of bedrijven die al een concrete vraag hebben ingediend, zijn of worden uitgenodigd voor een gesprek om tot een nadere opdrachtbeschrijving te komen. Als de opdracht is vastgesteld wordt die uitgezet via de website onderzoekietsvoorjou.nl, de kwaliteitsprojecten van de Bacheloropleiding Verpleegkunde, de stagecoördinator van de Bacheloropleiding Management in de Zorg, de minor Public Health Engineering of rechtstreeks bij opleidingen waarbij de opdracht past. Ureka Mega Challenge Samen met het UMC Utrecht heeft het speerpunt Zorg en Technologie het initiatief genomen voor de HU Ureka Mega Challenge. Daarin krijgen studenten en medewerkers de kans innovatieve uitvindingen en ideeën ter verbetering van de zorg te presenteren en verder te ontwikkelen. De opzet komt overeen met het televisieprogramma Dragons Den, met een vleugje Voice of Holland. De beste deelnemer wint en ontvangt geld en ondersteuning om het plan binnen een jaar te realiseren. Operatiekamers In 2013 hebben het lectoraat Extended Enterprise Studies en het lectoraat Co-design, ondersteund door het lectoraat Vraaggestuurde Zorg en in samenwerking met het OK centrum van het UMC, bij RAAK Publiek een aanvraag gedaan voor een project rond proces- en productinnovaties voor operatiekamers. In verband met de rol van de professional was de bachelor Medische Hulpverlening hierbij betrokken vanuit het onderwijs. Deze aanvraag is helaas afgewezen. Wel heeft de betrokken onderzoeker een promotievoucher gekregen more healthy years in Utrecht De activiteiten van het speerpunt Zorg en Technologie zijn bedoeld om een bijdrage te leveren aan de regiobrede doelstelling 2-more healthy years. Het streven is de toename van de levensverwachting van burgers in de regio Utrecht met twee gezonde levensjaren. Deze doelstelling is het resultaat van samenwerking met stakeholders van Utrecht Life Sciences (ULS) en een vertegenwoordiging van de supportorganisatie van de Economic Board Utrecht. Deze samenwerking heeft in 2013 productieve vormen aangenomen. Door het formuleren van een heldere propositie konden de verbindingen met de strategische partners nader onder de loep worden genomen en de strategische langetermijnperspectieven worden besproken. Resultaat hiervan is dat het thema Zorg Innovatie nu regionaal goed in de schijnwerpers staat, zowel binnen de kennisinstellingen als binnen het bestuurlijke en politieke circuit. In de bouwstenennotitie van de Economic Board Utrecht heeft het onderwerp een duidelijke plek gekregen. 4.6 Zelfmanagement De missie van het Kenniscentrum Innovatie van Zorgverlening en het speer- punt Zorg en Technologie is succesvol ingebracht in de regionale netwerken en heeft geleid tot samenwerking op het thema Zelfmanagement. De Economic Board Utrecht (EBU) heeft zelfmanagement benoemd tot gemeenschappelijk sleutelbegrip. Zelfmanagement is het individuele vermogen van cliënten om bij een aandoening goed om te gaan met symptomen, behandeling, lichamelijke, psychische en sociale consequenties en leefstijlaanpassingen. Mensen maken daarin bewuste keuzes, ondersteund door zorgverleners. Zowel overheid, zorgverleners als patiëntenorganisaties onderstrepen het belang van zelfmanagement

11 euceps In de Utrechtse regio bestaat grote interesse om zich op het thema zelfmanagement te profileren. De eerste stap daarvoor is gezet met de lancering 8 van het European Network of Personalised Medicine Health and Selfmanagement (euceps). De ambitie van dit netwerk is het maximaal benutten en uitbouwen van de Nederlandse kennisvoorsprong in internationaal perspectief en specifiek in de Utrechtse regio. Het netwerk in Utrecht bundelt excellente kennis en helpt bij innovatie, verspreiding en toepassing van nieuwe kennis op dit gebied. Het euceps positioneert zich nationaal en internationaal als kennis- en expertisenetwerk op het terrein van personalised health and selfmanagement. In het euceps participeren de HKU, CBO/TNO, UMCU en de HU. Andere regionale partijen zullen zich nog aansluiten. Het euceps streeft naar de toevoeging van twee gezonde levensjaren aan het leven van burgers in de Utrechtse regio. Dit wil het bereiken met de uitvoering van projecten op basis van Europese subsidies. Het euceps wilt daarnaast een aantrekkelijke partij zijn voor andere Europese partners. 4.7 Zichtbaarheid en impact Om gezien en erkend te worden als betrouwbare en waardevolle partner hebben we in 2013 vanuit het speerpunt Zorg en Technologie activiteiten ontplooid om partners aan ons te binden en hen te laten zien wat het gezamenlijke werk oplevert. Om beter zichtbaar te zijn was het nodig om het speerpunt te voorzien van promotiemateriaal, zoals een huisstijl en een promotievideo. Symposium Het zeer goedbezochte symposium Zorg en Technologie dat HU jaarlijks organiseert ging in 2013 over e-health en professionals in de zorg. Op het bijbehorende informatieplein lieten MKB-ers en studenten uitkomsten van projecten zien waarbij HU betrokken is. Eigen publicaties Het thema van elke Meetup is onderwerp van een publieksgerichte publicatie. In 2013 zijn de derde, vierde en vijfde aflevering in de Zorg en Technologiepublicatiereeks uitgegeven: - De Maatschappelijke Business Case. Toegevoegde waarde voor zorgtechnologische innovaties, door G.J. Lanting en E. Huisman 9 - Beeldzorg bevorderen: een kwestie van ervaring opdoen, door T. van Houwelingen en A. Barakat 10 - TASTE: het succes van zelfmanagement ontrafelen, door dr. J. Trappenburg 11 Alle publicaties zijn te vinden op Eigen presentatievormen In 2013 heeft het speerpunt letterlijk vorm gekregen door de illustratielijn die nu alle publieksuitingen siert. Ook is een informatieve video over Zorg en Technologie ontwikkeld die dienst doet op de website en ook gebruikt is als start van het symposium over Beeldzorg. Deze korte film was ook te zien tijdens de jaaropening van HU. Meetups Sinds 2012 nodigt het speerpunt stakeholders uit onderwijs, onderzoek en beroepspraktijk uit om met hen de resultaten van onderzoek te delen en te bespreken. Tijdens deze zogenoemde Meetups ontvangen we studenten, docenten, onderzoekers, zorgverleners, MKB-ers en beleidsmakers. De derde Meetup werd begin 2013 georganiseerd rond het onderwerp Beeldzorg. De vierde Meetup had als titel Hoe ging het bewegen vandaag? Motiverende feedback op het nachtkastje. Dat ging over het stimuleren van loopactiviteit van CVA-patiënten. 8 Internationale UMC Utrecht, Universiteit Utrecht, Hogeschool Utrecht, Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, CBO/TNO en Economic Board Utrecht (EBU) hebben het European Network of Personalised Health and Selfmanagement (euceps) gelanceerd. Zie: 9 ISBN ISBN ISBN Vakblad voor opleiders in het gezondheidszorgonderwijs. December 2013 jaargang

12 Bijdragen aan andere publicaties Het themanummer van het vakblad Onderwijs en Gezondheidszorg 12 over e-health bevatte een aantal artikelen waarbij medewerkers van HU betrokken waren. Een onderzoeker/docent en lector hebben het artikel Verpleegkundigen opleiden om zorg op afstand te verlenen geschreven. Prijs Het project Transparante Fysiotherapie in Achterstandswijken (TransFysa) kreeg een derde prijs bij de RAAK-awards. In dit project is een digitale vragenlijst op een tablet ontwikkeld om de anamnese van laaggeletterden in de fysiotherapiepraktijk te vergemakkelijken. Het lectoraat Leefstijl en Gezondheid werkt hierin samen met het lectoraat Microsysteemtechnologie. Regionale, nationale en internationale samenwerking In 2013 hebben we hard gewerkt om vanuit een regionaal geworteld consortium met nationale en internationale partners de doelstellingen van Horizon 2020 te realiseren. Het eerder beschreven euceps netwerk is daar het resultaat van. De programmadirecteur en dragend lector van het speerpunt, Helianthe Kort, is expert ten behoeve van het programma Health, Demographic Change and Wellbeing van de Europese Unie. Via ULS is het speerpunt Zorg en Technologie in de klankbordgroep vertegenwoordigd. Het speerpunt heeft een aanvraag gedaan voor Commitment to the Action Plans of the European Innovation Partnership on Active and Healthy Ageing (EIP AHA). Tevens heeft zij een rol als Track director Housing and daily living mee aan ISG2014. Het congres van de International Society for Gerontechnology. Het congres zal plaastvinden van Juni in Taipei, op Taiwan. Zie Verbinding onderwijs en onderzoek, bijdrage aan de human capital agenda Een groot aantal doelstellingen van het speerpunt Zorg en Technologie is ingegeven door de human capital agenda. De competenties en de attitudes van de (zorg) professionals vormen immers een belangrijke factor voor het welslagen van technologische innovaties in de zorg. In hoofdstuk 4 is beschreven hoe het speerpunt hieraan werkt. Participatie van studenten en medewerkers Studenten en medewerkers van de bacheloropleidingen Management in de Zorg en Bouwtechnische Bedrijfskunde en de bachelor- en masteropleidingen Fysiotherapie en Verpleegkunde hebben aan diverse onderzoeks- en praktijkprojecten mee gedaan. Het gaat om 169 studenten en 23 medewerkers. In hoofdstuk 3 en 4 is beschreven hoe vanuit het speerpunt in 2013 gewerkt is aan de valorisatie naar het onderwijs en de curricula. Daarvoor blijken nieuwe werkvormen nodig die de kruisbestuiving tussen de diverse sectoren gunstig beïnvloeden. De HU Ureka Mega Challenge is daar een voorbeeld van. 12 Vakblad voor opleiders in het gezondheidszorgonderwijs. December 2013 jaargang

13 Participatie van lectoraten Het speerpunt Zorg en Technologie heeft in ieder geval effect op de onderzoeksprogrammering van de betrokken lectoraten. Het behouden van focus door systematisch te werken aan de doelstellingen is ook voor 2014 het devies. De volgende lectoraten participeren in het speerpunt Zorg en Technologie: Vraaggestuurde Zorg; Leefstijl en Gezondheid; Verpleegkundige en paramedische zorg voor chronisch zieken; Logopedie Disseminatie van farmaceutische Innovaties; Organisatieconfiguraties en Arbeidsrelaties; Financieel-Economische Advisering bij Innovaties; Microsysteemtechnologie/Embedded Systems; Productdesign en Engineering; Innovative testing in Life Sciences and Chemistrie Architectuur voor Digitale Informatiesystemen; Extended Enterprise Studies Organisatieconfiguraties en Arbeidsrelaties M D W D V Z Z info bijwerkingen 1x per dag met water innemen Publiek-private en publiekpublieke samenwerking De Faculteit Gezondheidszorg en het Kenniscentrum Innovatie van Zorgverlening hebben een uitstekende staat van dienst op het gebied van publiek-publieke samenwerking. Het speerpunt Zorg en Technologie bouwt daarop voort met vormen van publiek-private samenwerking. Tot nu toe zijn deze samenwerkings - vormen vooral ingegeven door projecten. In het Center of Expertise Innovatie van Zorg (CoEZ) zal deze samenwerking vastere vormen aannemen. CoEZ Het CoEZ wil de zelfstandigheid en zelfredzaamheid van mensen met ziekten en beperkingen vergroten. Dit doet zij door het ontwerpen en ontwikkelen van innovaties in de zorg, zowel bij mensen thuis als in zorginstellingen, en zowel gericht op patiënten en hun familie als op professionals. De ontwikkeling en het gebruik van technologie in het primaire proces van de gezondheidszorg staat daarbij centraal. In het CoEZ vindt een continue wisselwerking plaats tussen patiëntenzorg, onderzoek en onderwijs. Het centrum komt voort uit de samenwerking met UMC Utrecht, Revalidatiecentrum de Hoogstraat, Utrecht Life Sciences en ROC Midden Nederland, dat een Centrum voor Innovatief Vakmanschap (CIV) op dit terrein ontwikkelt. Ondersteuning bij de ontwikkeling van het inhoudelijk zwaartepunt wordt gezocht bij SIA RAAK. De Kamer van Koophandel Midden Nederland en TNO hebben nadrukkelijk interesse getoond voor het CoEZ. Het verbinden van partners in het CoEZ wordt geconcretiseerd in een businessplan of in deelbusinessplannen. Samenwerkingpartners Het speerpunt Zorg en Technologie werkt samen met zorg- en onderwijsinstellingen als UMC Utrecht, Revalidatiecentrum de Hoogstraat, Utrecht Life Sciences, Rivas, Aveant, Meander MC, UU, TU/e, Cofely, Lectoraat Zorginnovatie van Hogeschool Rotterdam. Binnen het MKB wordt samengewerkt met 24 25

14 Verklizan, Centric, Van Dorp Zorg en Welzijn, Beeldzorgadvies BV, Simac Sharecare, Life clinic Europe, SDS Medical, Lifestyle Interactive en Architectuur Atelier. Internationale partners op het terrein van zorg en technologie zijn onder meer International Society of Gerontechnology (ISG), Florida State University (FSU), University of South Florida (USF), Simon Fraser University (SFU), Amrita University, Cardiff, Page University, Western Michigan University en CARPE (Consortium on Applied Research and Professional Education). GOVERNANCE Het speerpunt Zorg en Technologie heeft een programmadirecteur in de persoon van prof. dr. Helianthe Kort. Zij is lector Vraaggestuurde Zorg en hoogleraar Building Healthy Environments for Future Users aan de Technische Universiteit Eindhoven. Haar team bestaat uit een programmamanager, een promovenda voor de design van het CareTechLab, twee projectcoördinatoren en twee medewerkers van de HU-Bibliotheek. Het team komt om de twee weken bij elkaar voor teamoverleg. Daarnaast zijn er afzonderlijke bijeenkomsten met de portfeuillehouder huisvesting van de Faculteit Gezondheidzorg over het CareTechLab. Het speerpunt wordt gedragen door alle lectoren van het Kenniscentrum Innovatie van Zorgverlening en de lectoraten binnen Hogeschool Utrecht waarmee wordt samengewerkt. Verantwoording wordt afgelegd aan de directeur van de Faculteit Gezondheidszorg. Met de andere speerpunten wordt afgestemd in werkwijze en programmering

15 FINANCIËN BIJLAGEN In 2013 is besteed aan het speerpunt Zorg en Technologie. Daarvan is gesubsidieerd door Sia RAAK. Hogeschool Utrecht heeft bijgedragen. Het aandeel van de externe partners uit zorg- en bedrijfsleven is nagenoeg even groot als de eigen bijdrage van de HU aan de projecten. Het gaat om ongeveer In totaal is er in 2013 aan het speerpunt Zorg en Technologie dus besteed. In 2013 liepen er in de categorie Technologie en Zorg 10 projecten die werden ondersteund door Sia Raak Totaal Zorg en Technologie direct plus SIA RAAK Totalen SIA RAAK projecten Zorg en Technologie SIA RAAK P PREPGO SIA RAAK p GODIVA FG PRO Fit for the Future (1e fase) SIA RAAK INT PETZ SIA RAAK P BEZO Kort SIA RAAK INT Sustain Wittink SIA RAAK P COPD H Kort SIA RAAK P Transfysa Wittink SIA RAAK INT IKOP H Kort SIA RAAK H HEZO H Kort SIA RAAK projecten onder Zorg en Technologie: kosten eigen bijdr bijdr omzet jaar 2013 HU 2013 Sia Raak 2 jr totaal eigen bijd waarvan Sia Raak eig bijd FG subs: Sia Raak Begrotingen over 2 jaar: Directe kosten Zorg en Technologie Overzicht uitgaven Zorg en Technologie 2013 kosten eigen jaar 2013 bijdr HU PUBLICATIES Zorg en Technologie publicatiereeks In 2013 zijn de derde, vierde en vijfde aflevering in de Zorg en Technologiepublicatiereeks uitgegeven: De Maatschappelijke Business Case. Toegevoegde waarde voor zorgtechno - lo gische innovaties door G.J. Lanting en E. Huisman Beeldzorg bevorderen: een kwestie van ervaring opdoen door T. van Houwelingen en A. Barakat TASTE: het succes van zelfmanagement ontrafelen door dr. J. Trappenburg Voor de overige afleveringen, klik hier. Overige publicaties Barakat, A., Woolrych, R.D., Sixsmith, A., Kearns, W.D., Kort, H.S.M. ehealth Technology Competencies for Health Professionals Working in Home Care to Support Older Adults to Age in Place: Outcomes of a Two-Day Collaborative Workshop. Medicine ;2(2). Barakat A., Woolrych R.D., Sixsmith A., Kearns W.D., Kort H.S.M. ehealth Technology Competencies for Health Professionals Working in Home Care to Support Older Adults to Age in Place: Outcomes of a Two-Day Collaborative Workshop. Med ;2(2):e10. doi: /med PMID: Huisman, R.C.M., Lanting, B., Duits, B. Kort, H.S.M., To Create Added Value of Smart Home Technology in Small Scale Senior Accommodation, Assistive Technology: From Research to Practice P. Encarnação et al. (Eds.) IOS Press, The authors and IOS Press. All rights reserved. doi: / Antonietti, M.G.E.F., Barakat, A., Houwelingen van C.T.M., Kort, H.S.M. (2013). Remote Telecare in an Aging Dutch Sample: Critical Factors Predicting their Intention to Use. In: P. Encarnação et al. (Eds.), Assistive Technology Research Series, 33: Assistive Technology: From Research to Practice (pp ). IOS Press, Amsterdam. doi: / Barakat, A., Houwelingen van, C.T.M., Antonietti, M.G.E.F., Kort, H.S.M. (2013). Observational Study to Explore Predictors and Use of Remote Telecare. In: P. Encarnação et al. (Eds.), Assistive Technology Research Series, 33: Assistive Technology: From Research to Practice (pp ). IOS Press, Amsterdam. doi: / Houwelingen van, C.T.M., Barakat, A., Antonietti, M.G.E.F, Kort, H.S.M. (2013). Using the Unified Theory of Acceptance and Use of Technology to Explore Predictors for the Use 29

16 of Telehomecare by Care Professionals. Antonietti, M.G.E.F., Pilot Cursus: technologie Houwelingen, C.T.M., Barakat, A. Introductie- Vervolg KWmD project: Impact en nut MBC en In: P. Encarnação et al. (Eds.), Assistive en beeldbellen voor ouderen. 2 bijeenkom- cursus beeldzorg, Zorgorganisatie Rivas, zorgtechnologie, Centrum voor conceptontwik- Technology Research Series, 33: Assistive sten, ouderenvereniging Moria Utrecht en Gorichem. 17 en 24 april keling en realisatie (Cencor), Dussen. 8 oktober Technology: From Research to Practice Hogeschool Utrecht. 16 april en 14 mei Houwelingen, C.T.M. van, Barakat, A., Kort, (pp ). IOS Press, Amsterdam. Antonietti, M.G.E.F., Uitgenodigd om H.S.M. Transition of face-to-face care to Huisman, E.R.C.M., Use of smart home doi: / workshop te geven. Langer thuis wonen door telecare in a homecare organisation: a new way automation and implementation in care beeldzorg, hoe doe je dat? Digitale Zorg of caring. CARPE Conference, Manchester. 5 organisations. Posterpresentatie FNT Te Kulve M, Loomans MGLC, Huisman ERCM, Event, Jaarbeurs Utrecht. 21 juni november onderwijscongres, Hogeschool Utrecht Kort H.S.M. Indoor air in long term care Barakat. A., Beeldzorg iets voor mij. Cursus Houwelingen, C.T.M. van, Barakat, A., Faculteit Natuur en Techniek, Utrecht. 9 januari facilities and spread of infectious diseases. bijeenkomst, Hogeschool Utrecht. 16 en 25 Presentatie. Department of Psychology, Florida Masterthesis Eindhoven University of april State University. Using UTAUT to explore Huisman, E.R.C.M., De helende ziekenhuisom- Technology; 2013 Barakat, A., Van Houwelingen, C.T.M., predictors for the use of remote telecare by geving: Healing environment: A review of the Van Westerveld R en De Groot JF. (2013). Antonietti, M.G.E.F., Kort, H.S.M. (2013). care professionals working with patients living impact of physical environmental factors on Onderzoek naar fitheid bij kinderen met Spina Observational study to Explore Predictors and at home, Tallahassee, USA. 13 maart users. Lezing HOVO Cursus, Hogeschool Bifida. BOSK magazine February Invited Use of Remote Telehomecare. Conference of Houwelingen, C.T.M. van, Barakat, A., Kort. Utrecht Faculteit Gezondheidszorg. 27 maart Manuscript. the Association of the Advancement of H.S.M., Presentatie. Using the Unified Theory De Groot JF en Bloemen M. (2013). Fit for the Assistive Technology in Europe (AAATE). of Acceptance and Use of Technology to Huisman, E.R.C.M., Lanting G.J., Duits H.B., Future! Biedt sport toekomst. BOSK magazine Special session: Predictors, Acceptance and Explore Predictors for the Use of Telehomcare Kort H.S.M. (2013). Presentatie. To create December Invited Manuscript. Use of E-health Technology by Older Adults by Care Professionals. Conference of the added value of smart home technology in small and Professionals, Vilamoura, Portugal. 19 Association of the Advancement of Assistive scale senior accommodations. Conference of PRESENTATIES september Houwelingen, C.T.M., Presentatie over de Technology in Europe (AAATE). Special session: Predictors, Acceptance and Use of E-health the Association of the Advancement of Assistive Technology in Europe (AAATE). 12th Antonietti, M.G.E.F., Barakat, A., Van resultaten van het PETZ-project met betrekking Technology by Older Adults and Professionals, European AAATE Conference, Vilamoura, Houwelingen, C.T.M., Kort, H.S.M. (2013). tot professionals en presentatie over de opzet Vilamoura, Portugal. 19 september Portugal. Presentatie. Remote Telecare in an Aging van een training voor professionals. Kennisbij- Huisman, E.R.C.M., Ouderen en wonen: Welke Huisman, E.R.C.M, presentatie. Stand van Dutch Sample: Critical Factors Predicting their eenkomst: Predictors voor het gebruik van aanpassingen kun je doen in de (eigen) zaken project BEZO: Bezielende omgeving in Intention to Use. Conference of the Association e-health door ouderen en professionals in de woonomgeving?. Brede Netwerkbijeenkomst, de ouderenzorg: Bouwfysische interventies of the Advancement of Assistive Technology in zorg (PETZ), Woerden, Technologie Thuis Netwerk Utrecht Zorg Ouderen, Utrecht. 24 voor welbevinden van kwetsbare ouderen. Europe (AAATE). Special session: Predictors, Nu!. 25 april juni Grote bijeenkomst BEZO project: Verpleeghuis Acceptance and Use of E-health Technology by Houwelingen, C.T.M., Barakat, A. Introductie- Huisman, E.R.C.M., G.J. Lanting, C.A.M. van de toekomst, HU, Den Haag. 14 oktober Older Adults and Professionals, Vilamoura, cursus beeldzorg, Zorgorganisatie Evean, Huisman, H.B. Duits, Kort, H.S.M. presentatie Portugal. 19 september Purmerend. 16 en 25 april Kleinschalig Wonen met Domotica, Evaluatie

17 Huisman, E.R.C.M, workshop. Verpleeghuis Get Connected bijeenkomst door Economic tie van de multidisciplinaire COPD zorg. PARTNERS PER PROJECT van de toekomst. Grote bijeenkomst BEZO Board Utrecht. 27 mei Netwerkbijeenkomst fysiotherapeuten regio InveStigating and Stimulating long Term project: Verpleeghuis van de toekomst, HU, Kort, H.S.M., Huisman, E.R.C.M., Woningaan- Utrecht, HU, Utrecht. 18 maart walking Activity IN stroke (SUSTAIN) Den Haag, 14 oktober passingen: Thema s rondom woningaanpassin- Meetup Speerpunt Zorg en Technologie, Dit project wordt uitgevoerd in samenwerking Kort, H.S.M., Presentatie. Op uitnodiging. ALT gen en technologie Lezing HOVO Cursus, 5 febr Presentaties studentenprojecten met partners die verenigd zijn in het Acceptance research project. Innovation Day Hogeschool Utrecht Faculteit Gezondheids- van Centric en Rivas SUSTAIN-consortium: Conference for Social alarms telehealth zorg. 20 maart Symposium Speerpunt Zorg en Technologie, Lectoraat Leefstijl en Gezondheid and telecare. Verklizan, Essen, Duitsland. 25 Kort, H.S.M., lezing Building Physics 28 mei 2013 Posterpresentatie studenten- UMC-Utrecht, Afdeling Revalidatie, november Requirements (BPR) for Life Enrichment Care projecten van Rivas en Life Clinic Sportgeneeskunde en Verplegings- Kort, H.S.M., presentatie Programma s HU Facilities (LECF). IAGG World Congress of Presentatie Thijs van Houwelingen MSc en wetenschap relevant voor het Prinses Maxima Centrum. Gerontechnology & Geriatrics. Seoul, Korea. Roderick Udo MSc: Acceptatie van ehealth: Universiteit Utrecht Netwerkbijeenkomst Taskforce Innovatie Regio juni de rol van scholing, gebruikerswensen en een Revalidatie en Kenniscentrum de Hoogstraat Utrecht. Prinses Maxima Kinderoncologisch Sinoo, M.M., KMC Cross sectioneel onderzoek juiste bedrijfsstrategie (Verklizan project) Koninklijk Nederlands Genootschap voor Centrum. 1 februari 2013 Visueel comfort in het verpleeghuis, Hoge- Health and Technology congress, Arnhem, Fysiotherapie, KNGF Kort, H.S.M., Presentatie. Op uitnodiging. school Utrecht Faculteit Gezondheidszorg sept. Presentatie prof. dr. Helianthe Kort Nederlandse Vereniging voor Fysiotherapie Predictors, acceptance and use of ehealth by maart Sinoo, M.M., Visus problemen bij Carpe conferentie Manchester, 4-6 nov. 2013: in de Geriatrie, NVFG older adults and professionals. Health & ouderen, FG Gastles bij Praktijk Ondersteuner Presentatie en paper Thijs van Houwelingen Vrije Universiteit Amsterdam Technology 2013, HAT-event, Hotel en Huisartsen (POH). 25 maart MSc:Transition of face-to-face care to telecare Regionaal overleg Fysiotherapeuten in Congrescentrum Papenda. 17 september Sinoo, M.M., Visus problemen bij ouderen, in a homecare organisation: a new way of Utrecht en omstreken Kort, H.S.M., lezing. Predictors for the use of Visueel comfort & functioneren en lichtcondi- caring (Rivas project) TNO Defensie Soesterberg remote telecare by care professionals (PETZ). ties in de intramurale zorg. FG Gastles Innovation Day 2013 Essen, nov. 2013: Lectoraat Microsysteemtechnologie/ IAGG World Congress of Gerontechnology & Verpleegkunde bij uitstroomvariant Verpleeg- Presentatie prof. dr. Helianthe Kort: ALT Embedded Systems Geriatrics. Seoul, Korea juni kundige Gerontologie & Geriatrie (VGG). 18 Acceptance research project (Verklizan project) Lectoraat Vraaggestuurde Zorg Kort, H.S.M., Lezing. Op uitnodiging. On april BSL conference, Utrecht, 12 december 2013: University of Maryland, Baltimore, USA Older Person s Attitudes towards information Sinoo M.M., en Kort, H.S.M., presentatie. Presentatie dr. Janke de Groot: Fit for the School of Medicine, Physical Therapy and Technoloy and Information Society. Predictors Visual functioning and information in client Future! Onderzoek samen met de kinder- Rehabilitation Science for the use of remote telecare in older adults. records in nursing homes. ESLRR 2013, fysiotherapie Cofinanciering Sia RAAK internationaal IAGG World Congress of Gerontechnology & European Society for Low Vision Research and Symposium Behoud van zelfstandigheid ( INT) Geriatrics. Seoul, Korea juni Rehabilitation, Oxford september na een beroerte, 15 maart 2013 Kort, H.S.M., Presentatie. Op uitnodiging. Vorrink, S.N.W., presentatie. Stand van zaken Ter afsluiting van het project SUSTAIN, Workshop Zelfmanagement zorgtechnologie. onderzoek E-Health in COPD zorg: optimalisa Investing and Stimulating long term walking activity in stroke 32 33