ZICHTBAAR BETER INRICHTEN

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "ZICHTBAAR BETER INRICHTEN"

Transcriptie

1 ZICHTBAAR BETER INRICHTEN REKENING HOUDEN MET SLECHTZIENDEN IN VERPLEEGHUIZEN SPEERPUNT ZORG EN TECHNOLOGIE, HOGESCHOOL UTRECHT 1

2 Colofon Speerpunt Zorg en Technologie, september 2012 Onderzoek: Tekstbewerking: Redactie: Vormgeving: Marianne Sinoo Jolanda Keesom, Arnhem Drs. Jurgen Mollema, Drs. Bolinda Hoeksema Team Huisstijl & Traffic, Hogeschool Utrecht ISBN Deze publicatie is de eerste in een serie van het speerpunt Zorg en Technologie. Meer informatie: 2

3 Voorwoord De zorg wordt anno 2012 geconfronteerd met twee belangrijke trends: het aantal ouderen neemt snel toe en de ontwikkelingen in de technologie gaan heel hard. Het is zaak dat alle mogelijkheden worden benut zodat de technologische toepassingen een bevorderende invloed hebben op het dagelijks leven van mensen met een zorgvraag. Hoe kun je technologische toepassingen zo ontwerpen en gebruiken zodat ze zoveel mogelijk belemmeringen wegnemen? En hoe kan de technologie een bijdrage leveren aan preventieve gezondheidszorg? Hogeschool Utrecht publiceert de reeks Speerpunt Zorg en Technologie voor zorgprofessionals, docenten en studenten. De brochure Zichtbaar beter inrichten is het eerste deel van de reeks. De reeks belicht thema s over de cliënt zelf, het cliëntsysteem, de zorgprofessionals en de gebouwde omgeving. Vier maal per jaar verschijnt er een nieuw deel van de reeks. Deze brochure is geschreven door drs. Marianne Sinoo, onderzoeker bij het Lectoraat Vraaggestuurde Zorg van Hogeschool Utrecht. De auteur begint met een aantal feiten over slechtziendheid en blindheid. Daarna bespreekt ze een aantal veel voorkomende oogaandoeningen bij ouderen en maakt het zichtbaar met een aantal visualisaties. Vervolgens geeft ze een aantal praktische adviezen voor de inrichting van verpleeghuizen voor het bevorderen van de mobiliteit en de zelfstandigheid van slechtziende verpleeghuisbewoners. De gegeven adviezen zijn van nut voor het zorgpersoneel van verpleeghuizen. Wij denken dat deze brochure bijdraagt aan het bewustwordingsproces over het effect van lichtcondities op het welzijn van kwetsbare ouderen. De redactie, Drs. Jurgen Mollema Drs. Bolinda Hoeksema 3

4 4

5 Inhoud Feiten over slechtziendheid 7 Oogaandoeningen bij ouderen 8 Adviezen voor de inrichting 10 Achtergrondinformatie 13 5

6 6

7 Rekening houden met slechtzienden in verpleeghuizen Zichtbaar beter inrichten Ruim 40% van de mensen die in een verpleeghuis wonen, heeft een oogaandoening. Daardoor zien zij wazig, hebben ze een beperkt blikveld of ontgaan hen details. Met een aantal eenvoudige maatregelen in de inrichting van gebouwen zijn ze geholpen. Marianne Sinoo van het Kenniscentrum Innovatie van Zorgverlening van het Lectoraat Vraaggestuurde Zorg* onderzocht welke oogaandoeningen het meest voorkomen in verpleeghuizen en geeft praktische adviezen. * Het Lectoraat Vraaggestuurde Zorg van de Hogeschool Utrecht is onder meer verantwoordelijk voor onderzoeken rond het speerpunt Zorg en Technologie. Via deze publicatie blijven studenten, docenten en zorgverleners op de hoogte van de uitkomsten. Feiten over slechtziendheid en blindheid Oogaandoeningen komen vaker voor naarmate mensen ouder worden en hebben ingrijpende gevolgen voor hun dagelijks leven. De cijfers Met het stijgen van de leeftijd neemt de kans op oogaandoeningen toe. Tegenover 5% procent van de totale bevolking ziet meer dan 40% van de verpleeghuisbevolking slecht. De definitie Volgens de definitie van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) houdt slechtziendheid in dat iemand minder dan 30% ziet of een gezichtsveld van minder dan 30 graden heeft. Wanneer iemand minder dan 5% ziet of zijn gezichtsveld beperkt is tot 10 graden, is hij blind. De gevolgen Door een oogaandoening lopen mensen het risico informatie te missen en achteruit te gaan in mobiliteit, activiteit en zelfstandigheid. Ook neemt de kans op vallen toe. Slechtziendheid is dus direct van invloed op de kwaliteit van leven. 7

8 Oogaandoeningen bij ouderen De belangrijkste oorzaken van slechtziendheid en blindheid bij ouderen zijn: cataract of staar, glaucoom, maculadegeneratie en diabetische retinopathie. Alleen aan staar is iets te doen. Andere oogaandoeningen kunnen worden afgeremd. Optometristen kunnen met oogonderzoek vaststellen wat er aan de hand is. Cataract of staar Als de ooglens troebel is, heeft iemand cataract of staar. Daardoor ziet hij minder scherpte en contrast. Alles is wazig en fel tegenlicht is hinderlijk. Soms kan iemand ook minder kleur zien omdat de lens vergeelt. Staar of cataract is bijna altijd te verhelpen door een operatie waarbij de ooglens wordt vervangen. Glaucoom Glaucoom ontstaat wanneer de oogzenuw is aangetast, bijvoorbeeld door een te hoge druk in het oog. Bij glaucoom ziet iemand minder kleur en verliest hij beeld aan de rand van zijn gezichtsveld. Door dit kokerzicht loopt iemand een groter risico om te struikelen, zich te stoten of iets niet te kunnen vinden. Maculadegeneratie Bij maculadegeneratie wordt het netvlies aangetast op de plaats waar veel lichtgevoelige cellen zitten, de macula of gele vlek. Daardoor ziet iemand minder scherp, minder contrast en minder details. 8

9 Diabetische retinopathie Diabetische retinopathie is een beschadiging van het netvlies door het ontstaan van nieuwe bloedvaatjes als gevolg van diabetes. Dit heeft tot gevolg dat iemand gezichtsveld verliest, gevoelig is voor schittering, minder kleur waarneemt en minder scherp ziet. Oogaandoeningen herkennen Zorgverleners kunnen slechtziendheid herkennen aan praktische problemen, zoals: niet kunnen vinden van een sleutelgat, deuropening, licht- of liftknopje of een voorwerp op tafel niet herkennen van voorwerpen op basis van hun kleur niet opzij gaan voor een stoel of kar op de gang, met botsingen, blauwe plekken of vallen tot gevolg niet kunnen lezen van naambordjes, mededelingen of andere teksten stilstaan of zoeken in de deuropening bij grote lichtverschillen tussen ruimtes. 9

10 Adviezen voor de inrichting Voor de mobiliteit en de zelfstandigheid van slechtziende verpleeghuisbewoners is het belangrijk bij de inrichting te letten op verlichting, kleur en contrast en veiligheidsrisico s. Verlichting Hoe meer licht, des te scherper en des te meer contrast mensen met oogaandoeningen kunnen zien. Tenzij zij erdoor verblind worden. Voor de verlichting gelden de volgende adviezen: Zorg voor voldoende verlichting en doe die ook aan. Zo wel... zo niet... Benut het daglicht door zoveel mogelijk zitplaatsen in de buurt van de ramen te maken. Optimale lichtsterkte bij het raam 10

11 Voorkom schittering en verblinding door reflectie en tegenlicht. Verblinding en reflectie Kleur en contrast Door het gebruik van contrasterende kleuren zijn voorwerpen beter te onderscheiden. Voor het gebruik van kleur en contrast gelden de volgende adviezen: Dek de tafel met contrast en gebruik daarvoor servetten en placemats. Zo... in plaats van zo Gebruik geen tafelkleden met drukke patronen, maar rustige, effen kleden. Zoek de echte bloemen. 11

12 Gebruik voor de deurpost, deur en muren kleuren die sterk contrasteren, dan is de deur gemakkelijker te vinden. Niet zo maar zo Veiligheid Losse spullen in gangen en kamers achterlaten vergroot het risico dat slechtzienden er over struikelen of vallen. Adviezen met het ook op de veiligheid: Zorg voor opgeruimde gangen. Gevaarlijk voor slechtzienden Haal losse snoeren en voorwerpen weg. Een ongeluk zit in een klein. 12

13 Achtergrondinformatie Bouma H, Weale RA & McCreadle C (2006) Technological environments for visual independence in later years. Gerontechnology 5 (4), doi: / gt Boyce PR (2003) Lighting for the elderly. Technology and Disability 15(3), doi: / ch12 Hoof, J. van, en T. Schoutens (2007) Van voorlichting tot verlichting. Den Haag, Lemma. Limburg H & Keunen JEE (2009) Blindness and low vision in The Netherlands from 2000 to modeling as a tool for focused intervention. Ophthalmic Epidemiology, 16(6), Sinoo, M.M., Kort, H.S.M. and Duijnstee, M.S.H. (2012) Visual functioning in nursing home residents: information in client records. Journal of Clinical Nursing, 21, , doi: /j Sinoo M.M. van Hoof, J., Kort, H.S.M. (2011) Light conditions in the nursing home, Building & Environment. 46, Sinoo M, Keizer, M. (2010) Kijk op zien en technologie in de zorg, reeks Zicht op zorg en technologie. Utrecht, Vilans Sinoo, M. (2009) Ouderen en visuele beperkingen. Nurse Academy: nascholing voor verpleegkundigen. 1:1, Voorjaar pp Silverstone B, Lang MA, Rosenthal BP, Faye EE (eds ) (2000) The lighthouse handbook on vision impairment and vision rehabilitation, Volumes I and II. Oxford University Press, Oxford, UK. Kijktip DVD Met het oog op zorg op: Data/Dossiers/Met%20het%20oog%20op%20zorg.aspx 13

14 Hogeschool Utrecht Hogeschool Utrecht (HU) is een kennisorganisatie waar door hoogwaardig onderwijs en onderzoek wordt gewerkt aan innovatie en professionalisering van de beroepspraktijk. Het is een sterk groeiende, dynamische hogeschool. De HU is gevestigd op het Utrecht Sciencepark, nabij strategische, kennisintensieve partners UU en UMCU. Kennisontwikkeling en kenniscirculatie beschouwt de HU als één van haar kerntaken. De HU investeert dan ook in vraaggericht toegepast onderzoek, kenniscirculatie en kennisvalorisatie en levert als University of Applied Sciences door onderwijs en onderzoek een grote bijdrage aan de innovatie van de beroepspraktijk en daarmee aan de sociale en economische ontwikkeling van de innovatieve regio Utrecht/Amersfoort. HU kenniscentra De HU kent zes kenniscentra waarbinnen het onderzoek plaatsvindt. Verschillende lectoraten binnen een bepaald onderzoeksdomein vormen samen een kenniscentrum. Een kenniscentrum doet onderzoek op specifieke thema s, in samenspraak met het beroepenveld. Elk kenniscentrum binnen de HU heeft een eigen website. Op deze sites vindt u informatie over de individuele onderzoeksgebieden, onderzoeken en projecten. Ook worden de lectoren aan u voorgesteld. Het overzicht van de kenniscentra vindt u op 14

15 Speerpunt Zorg en Technologie Het speerpunt Zorg en Technologie richt zich op onderzoek als gevolg van twee trends. Het aantal ouderen neemt snel toe en de ontwikkelingen in de technologie gaan heel hard. De gangbare gedachte bij Zorg en Technologie is dat de technologische toepassingen een bevorderende invloed hebben op het dagelijks leven van mensen met een zorgvraag. De andere kant is dat technologische toepassingen, bijvoorbeeld ICT-toepassingen, in sommige situaties juist belemmerend werken voor mensen met een zorgvraag. Het vraagstuk dan is hoe de technologische toepassing ontworpen en gebruikt moet worden, zodat er geen of nauwelijks belemmeringen meer zijn. In het algemeen hebben vooral oude ouderen en mensen met een chronische ziekte een zorgvraag. Binnen het speerpunt ligt de focus op hoe zorg en technologie kan inspelen op een potentiële zorgvraag en op deze manier een preventieve werking kan hebben. Het gaat om de volgende vraagstukken: Hoe kan Zorg en Technologie de belemmering in het dagelijks functioneren en of sociale participatie voortkomend uit de biologische veroudering of als gevolg van een chronische ziekte verminderen? Hoe kan Zorg en Technologie een positief effect hebben op de ondersteuning van het cliëntsysteem bij de zorg voor de naaste? Hoe kan Zorg en Technologie het werk van de beroepsbeoefenaar binnen de zorg verlichten en daarmee passend zijn bij de zorgvraag? Hoe kunnen binnen Zorg en Technologie woningen / leefomgevingen worden gebouwd die maximaal aansluiten bij de mogelijkheden van mensen met een zorgvraag? Contact Mw. prof. dr. Helianthe Kort, programmadirecteur Zorg en Technologie Mw. drs. Elise Nauta, programmamanager Zorg en Technologie Hogeschool Utrecht, Kenniscentrum Innovatie van Zorgverlening Meer informatie: SpeerpuntZenT@hu.nl, 15

SPEERPUNT ZORG EN TECHNOLOGIE E-HEALTH IN HET ONDERWIJS M D W D V Z Z. info bijwerkingen. 1x per dag met water innemen

SPEERPUNT ZORG EN TECHNOLOGIE E-HEALTH IN HET ONDERWIJS M D W D V Z Z. info bijwerkingen. 1x per dag met water innemen 1x per dag met water innemen info bijwerkingen SPEERPUNT ZORG EN TECHNOLOGIE E-HEALTH IN HET ONDERWIJS M D W D V Z Z VOORWOORD Het onderwijs is zoals altijd continu in beweging. Er komt voortdurend nieuwe

Nadere informatie

Tips voor goed zicht en gezonde ogen, ook bij het ouder worden.

Tips voor goed zicht en gezonde ogen, ook bij het ouder worden. Ti d i ht d Tips voor goed zicht en gezonde ogen, ook bij het ouder worden. Programma Waaraan kan ik slechter zien herkennen? Wat zien ik..niet! ( 4 oogziekten) Wat kan ik zelf doen? Waar kan ik naar toe?

Nadere informatie

Jaarcongres Ergotherapie

Jaarcongres Ergotherapie Goed licht in de ouderenzorg Het meest onderschatte hulpmiddel! Nicole Toebak en Frouck de Boer Jaarcongres Ergotherapie 22 maart 2019 Opbouw workshop Introductie licht begin! Awareness Kennis en inzicht

Nadere informatie

Het OMC licht u graag uitgebreid voor over: Macula Degeneratie

Het OMC licht u graag uitgebreid voor over: Macula Degeneratie Het OMC licht u graag uitgebreid voor over: Macula Degeneratie Wat is macula degeneratie Macula degeneratie is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies, de macula (gele vlek), waardoor

Nadere informatie

Lichtcondities in ziekenhuizen.

Lichtcondities in ziekenhuizen. Lichtcondities in ziekenhuizen. Ir. Mariëlle Aarts Building Lighting Project Creating Healthy Environments Hospitals (CHEH) Focus op Akoestiek (1 promovendus en junior onderzoekers) Licht (1 promovendus

Nadere informatie

Oog voor het oog. Focus op oogheelkundige implantaten

Oog voor het oog. Focus op oogheelkundige implantaten Oog voor het oog Focus op oogheelkundige implantaten Focus op oogheelkundige implantaten Helder zicht is voor de meeste mensen vanzelfsprekend. Als het gezichtsvermogen minder wordt corrigeren we dat met

Nadere informatie

Avastin-injecties bij natte maculadegeneratie en macula-oedeem

Avastin-injecties bij natte maculadegeneratie en macula-oedeem Avastin-injecties bij natte maculadegeneratie en macula-oedeem Albert Schweitzer ziekenhuis Polikliniek Oogheelkunde mei 2012 pavo 0642 Inleiding Uw oogarts heeft met u besproken dat uw oogaandoening behandeld

Nadere informatie

Maculadegeneratie (MD)

Maculadegeneratie (MD) Maculadegeneratie (MD) Deze folder is samengesteld door de oogartsen prof.dr. C. B. Hoyng en prof.dr. J.E.E. Keunen. Inleiding In deze folder vindt u informatie over de leeftijdsgebonden maculadegeneratie

Nadere informatie

Maculadegeneratie (MD) is een ingrijpende oogaandoening waarbij het gezichtsvermogen in het centrale deel (het scherpe zien) achteruit gaat.

Maculadegeneratie (MD) is een ingrijpende oogaandoening waarbij het gezichtsvermogen in het centrale deel (het scherpe zien) achteruit gaat. Achter in het oog ligt het netvlies. Het netvlies dient als scherm waarop beelden worden getoond, net zoals dat gebeurt bij een fototoestel. Het middelpunt van het netvlies heet de macula of gele vlek.

Nadere informatie

Maculadegeneratie. Afdeling Oogheelkunde

Maculadegeneratie. Afdeling Oogheelkunde Maculadegeneratie Afdeling Oogheelkunde Algemeen Maculadegeneratie (MD) is de meest voorkomende oogaandoening die leidt tot ernstige slechtziendheid. De macula (= gele vlek) is het centrale deel van het

Nadere informatie

Avastin-injecties. bij natte maculadegeneratie en macula-oedeem

Avastin-injecties. bij natte maculadegeneratie en macula-oedeem Avastin-injecties bij natte maculadegeneratie en macula-oedeem Inleiding Uw oogarts heeft met u besproken dat uw oogaandoening behandeld kan worden met Avastin-injecties. In deze folder leest u meer over

Nadere informatie

Macula degeneratie. Albert Schweitzer ziekenhuis polikliniek Oogheelkunde augustus 2014 pavo 0536

Macula degeneratie. Albert Schweitzer ziekenhuis polikliniek Oogheelkunde augustus 2014 pavo 0536 Macula degeneratie Albert Schweitzer ziekenhuis polikliniek Oogheelkunde augustus 2014 pavo 0536 Inleiding Uw oogarts heeft met u besproken dat u een oogaandoening heeft die macula degeneratie genoemd

Nadere informatie

Oogheelkunde. Maculadegeneratie. www.catharinaziekenhuis.nl

Oogheelkunde. Maculadegeneratie. www.catharinaziekenhuis.nl Oogheelkunde Maculadegeneratie www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat is de macula?... 3 Wat zijn de gevolgen van MD?... 3 De belangrijkste typen MD... 4 Seniele MD... 4 Juveniele MD... 4 Waaruit bestaat

Nadere informatie

Slechtziend zijn. ervaar het maar!

Slechtziend zijn. ervaar het maar! Slechtziend zijn. ervaar het maar! Visuele beperkingen bij ouderen Verenso congres 25-11-2011 Marianne Pietersen ambulant begeleider Bartiméus www.bartimeus.nl Programma Hoe vaak komt een visuele beperking

Nadere informatie

Oogzorg bij diabetes

Oogzorg bij diabetes Oogzorg bij diabetes Oogzorg bij DM Wat doet een oogarts en optometrist tijdens een oogonderzoek bij diabeten? Menco Bijnen, optometrist Waartoe dient het onderzoek? Nulmeting Vastleggen wel/geen DRP In

Nadere informatie

Diabetes mellitus en de gevolgen voor de ogen

Diabetes mellitus en de gevolgen voor de ogen Diabetes mellitus en de gevolgen voor de ogen Patiënten met diabetes mellitus (suikerziekte) kunnen hiervan in veel delen van hun lichaam complicaties ondervinden. De ogen - en vooral de netvliezen - kunnen

Nadere informatie

Oogheelkunde. adviezen. Maculadegeneratie. na een hernia-operatie. ZorgSaam

Oogheelkunde. adviezen. Maculadegeneratie. na een hernia-operatie. ZorgSaam Oogheelkunde adviezen Maculadegeneratie na een hernia-operatie ZorgSaam 1 2 Wat is maculadegeneratie? Maculadegeneratie is een oogaandoening waardoor de gezichtsscherpte afneemt. We zullen verder de afkorting

Nadere informatie

Zien of niet zien. Informatie voor spreekbeurt of werkstuk. Koninklijke Visio, expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen

Zien of niet zien. Informatie voor spreekbeurt of werkstuk. Koninklijke Visio, expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen Zien of niet zien Informatie voor spreekbeurt of werkstuk Koninklijke Visio, expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen Wat is zien nu eigenlijk? Kunnen zien lijkt heel gewoon. Maar ogen zitten

Nadere informatie

Avastin-injecties. bij natte maculadegeneratie en maculaoedeem. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op

Avastin-injecties. bij natte maculadegeneratie en maculaoedeem. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op Avastin-injecties bij natte maculadegeneratie en maculaoedeem Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Uw oogarts heeft met u besproken dat uw oogaandoening behandeld

Nadere informatie

Wonen in zelfstandigheid met een visuele beperking. Claudia van Schie Lisette Altena

Wonen in zelfstandigheid met een visuele beperking. Claudia van Schie Lisette Altena Wonen in zelfstandigheid met een visuele beperking Claudia van Schie Lisette Altena Agenda Oorzaken en soorten slechtziendheid Resultaten voor de gehele woning Aandachtspunten per vertrek Hulpmiddelen

Nadere informatie

Laserbehandeling tegen glaucoom

Laserbehandeling tegen glaucoom Laserbehandeling tegen glaucoom (perifere iridotomie) Afdeling Oogheelkunde Inleiding Bij u is het oog anders gebouwd dan normaal. U heeft hierdoor kans op momenten van hele hoge oogdruk. Hierdoor zou

Nadere informatie

Slecht zien voor even, niet zoals voor het leven.

Slecht zien voor even, niet zoals voor het leven. Slecht zien voor even, niet zoals voor het leven. Slechtziendheid, een zware handicap Een slechtziende persoon heeft ook met een bril of lenzen, of zelfs na een oogoperatie, een beperkt zicht. Daar hij

Nadere informatie

Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) Afdeling Oogheelkunde

Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) Afdeling Oogheelkunde Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) Afdeling Oogheelkunde Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) Maculadegeneratie is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies, de

Nadere informatie

Koninklijke Visio voor mensen die slechter zien door een afwijking in de macula (gele vlek)

Koninklijke Visio voor mensen die slechter zien door een afwijking in de macula (gele vlek) Koninklijke Visio voor mensen die slechter zien door een afwijking in de macula (gele vlek) Samen helpen we u verder De oogarts heeft bij u een afwijking in de macula (gele vlek) van het netvlies geconstateerd

Nadere informatie

Diabetische retinopathie; schade aan het netvlies door suikerziekte

Diabetische retinopathie; schade aan het netvlies door suikerziekte Afdeling: Onderwerp: Oogheelkunde ; schade aan het netvlies door suikerziekte 1 Diabetische Retinopathie (DRP) Diabetes Mellitus (DM) is een stofwisselingsstoornis waarbij de suiker (glucose) spiegels

Nadere informatie

Netvliesaandoeningen

Netvliesaandoeningen Netvliesaandoeningen Behandeling met Avastin Informatie voor patiënten Let op: In deze folder zit een formulier dat u moet ondertekenen en meenemen. F0968-3521 mei 2015 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl

Nadere informatie

Macula Degeneratie. Oogheelkunde

Macula Degeneratie. Oogheelkunde Macula Degeneratie Oogheelkunde Inhoudsopgave Inleiding... 4 Wat is de macula?... 5 Juveniele MD...5 Leeftijdsgebonden MD...5 Beloop... 6 Juveniele MD...6 Droge MD...6 Vochtige MD...7 Onderzoek... 8 Behandeling...8

Nadere informatie

Glaucoom. Albert Schweitzer ziekenhuis afdeling Oogheelkunde januari 2012 pavo 0524

Glaucoom. Albert Schweitzer ziekenhuis afdeling Oogheelkunde januari 2012 pavo 0524 Glaucoom Albert Schweitzer ziekenhuis afdeling Oogheelkunde januari 2012 pavo 0524 Inleiding Uw oogarts heeft met u besproken dat u een oogaandoening heeft die glaucoom genoemd wordt. Deze folder informeert

Nadere informatie

Laserbehandeling van het oog

Laserbehandeling van het oog Laserbehandeling van het oog Oogheelkundig centrum 1 Uw oogarts heeft met u besproken dat u een laserbehandeling zal ondergaan. In deze folder vindt u alle informatie over de behandeling. Wat is laser?

Nadere informatie

OOGHEELKUNDE. Macula-degeneratie

OOGHEELKUNDE. Macula-degeneratie OOGHEELKUNDE Macula-degeneratie Macula-degeneratie Uw oogarts heeft u verteld dat de gele vlek (=macula) in uw oog door slijtage is aangetast. Deze aandoening wordt ook wel macula-degeneratie genoemd.

Nadere informatie

Macula degeneratie. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op

Macula degeneratie. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op Macula degeneratie Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Uw oogarts heeft met u besproken dat u een oogziekte heeft die macula degeneratie wordt genoemd. In deze

Nadere informatie

Staar (cataract) Wat is staar? Symptomen Risicofactoren Staaroperatie Nazorg

Staar (cataract) Wat is staar? Symptomen Risicofactoren Staaroperatie Nazorg Staar (cataract) Wat is staar? Symptomen Risicofactoren Staaroperatie Nazorg Wat is staar? Vóór in het oog, achter de pupil, ligt de ooglens. Deze is helder en doorzichtig. Hierdoor kan het licht er ongehinderd

Nadere informatie

10 jaar CARVASZ: Wat brengt de toekomst? Dr Jita Hoogerduijn Lectoraat Verpleegkundige en Paramedische Zorg voor Mensen met Chronische Aandoeningen

10 jaar CARVASZ: Wat brengt de toekomst? Dr Jita Hoogerduijn Lectoraat Verpleegkundige en Paramedische Zorg voor Mensen met Chronische Aandoeningen 10 jaar CARVASZ: Wat brengt de toekomst? Dr Jita Hoogerduijn Lectoraat Verpleegkundige en Paramedische Zorg voor Mensen met Chronische Aandoeningen Trends (VWS, 2011) Demografische verandering: steeds

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Oogaandoening. Diabetische retinopathie

PATIËNTEN INFORMATIE. Oogaandoening. Diabetische retinopathie PATIËNTEN INFORMATIE Oogaandoening Diabetische retinopathie 2 PATIËNTENINFORMATIE Door middel van deze folder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over oogafwijkingen die kunnen voorkomen bij suikerziekte

Nadere informatie

Oogheelkundige complicatie bij Suikerziekte

Oogheelkundige complicatie bij Suikerziekte Oogheelkundige complicatie bij Suikerziekte (Diabetische Retinopathie) Mensen zien. Mensen laten zien. Wat is diabetische retinopathie? Eén van de meest voorkomende complicaties bij suikerziekte is beschadiging

Nadere informatie

Glaucoom. Wat is glaucoom. Oorzaak. Oogdruk

Glaucoom. Wat is glaucoom. Oorzaak. Oogdruk Wat is glaucoom Glaucoom is een oogziekte waarbij de zenuwvezels van de oogzenuw geleidelijk aan verloren gaan. Deze zenuwvezels verbinden het netvlies met de hersenen. Door het verloren gaan van de zenuwvezels

Nadere informatie

Glaucoom: geen schade enige schade ernstige schade

Glaucoom: geen schade enige schade ernstige schade Glaucoom is een ziekte van het oog waarbij schade ontstaat aan de oogzenuw. Vaak, maar niet altijd, komt dit door een te hoge oogdruk. Deze aandoening geeft sluipenderwijs gezichtsvelduitval. Pas in een

Nadere informatie

Comfort & Safety en Low Vision. De vergrijzing zal leiden tot een explosieve zorgvraag. Dit vraagt om een creatieve aanpak.

Comfort & Safety en Low Vision. De vergrijzing zal leiden tot een explosieve zorgvraag. Dit vraagt om een creatieve aanpak. Comfort & Safety en Low Vision WONING De vergrijzing zal leiden tot een explosieve zorgvraag. Dit vraagt om een creatieve aanpak. Waarom een Comfort & Safety en Low Vision woning? We worden steeds ouder.

Nadere informatie

Maculadegeneratie. Oogheelkunde

Maculadegeneratie. Oogheelkunde Oogheelkunde Maculadegeneratie Maculadegeneratie is een oogaandoening waardoor u minder scherp gaat zien. Scherp zien doen we met het centrale deel van het netvlies, dit kleine stukje netvlies heet de

Nadere informatie

Als uw oogarts spreekt over laser

Als uw oogarts spreekt over laser Als uw oogarts spreekt over laser 2 Wat is laser? Het woord laser is de Engelse afkorting van "Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation". Een laser is te beschouwen als een soort speciale

Nadere informatie

Het project Technologie Thuis NU! Resultaten vanuit Hu perspectief

Het project Technologie Thuis NU! Resultaten vanuit Hu perspectief Het project Technologie Thuis NU! Resultaten vanuit Hu perspectief dr. Helianthe S.M. Kort, Lector Vraaggestuurde Zorg Hogeschool Utrecht 6maart 2007 Trends en ontwikkelingen Vergrijzing & Verkleuring

Nadere informatie

Koninklijke Visio voor mensen die slechter zien door glaucoom

Koninklijke Visio voor mensen die slechter zien door glaucoom Koninklijke Visio voor mensen die slechter zien door glaucoom Samen helpen we u verder De oogarts heeft bij u glaucoom geconstateerd. Deze brochure beschrijft kort wat dit inhoudt en wat de praktische

Nadere informatie

Als uw oogarts spreekt over staar

Als uw oogarts spreekt over staar Als uw oogarts spreekt over staar In deze brochure vindt u informatie over het ontstaan en de behandeling van staar (cataract). Het is mogelijk dat in het gesprek met uw oogarts nog andere feiten aan de

Nadere informatie

Toekomst van de mondzorg Toekomst van de Mondzorgkunde Utrecht

Toekomst van de mondzorg Toekomst van de Mondzorgkunde Utrecht Lustrum 4 oktober 2013 Dr. Katarina Jerković - Ćosić Toekomst van de mondzorg Toekomst van de Mondzorgkunde Utrecht Oral health is an essential component of good health and good health is a fundamental

Nadere informatie

Een aandoening van de oogzenuw

Een aandoening van de oogzenuw Een aandoening van de oogzenuw Glaucoom Informatie voor patiënten F0312-3415 juli 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam

Nadere informatie

Inhoudsopgave VAN DE VOORZITTER

Inhoudsopgave VAN DE VOORZITTER JAARVERSLAG 2008 Inhoudsopgave ACHTERGROND 2 Visuele beperkingen wereldwijd 2 Visuele beperkingen in Nederland 2 DE ORGANISATIE 3 VISION 2020 Netherlands 3 Doelstelling 3 Strategie 3 ACTIVITEITEN 2008

Nadere informatie

Informatie over staar (Cataract)

Informatie over staar (Cataract) Bij u is de diagnose ouderdomsstaar gesteld. Uw oogarts heeft u verteld wat voor aandoening dit is en wat er eventueel aan te doen is. In deze brochure kunt u deze informatie nog eens doorlezen. Heeft

Nadere informatie

Wat is staar (cataract) Polikliniek Oogheelkunde

Wat is staar (cataract) Polikliniek Oogheelkunde Wat is staar (cataract) Polikliniek Oogheelkunde Wat is Staar (cataract) Wat is staar Vóór in het oog, vlak achter de pupil, zit de heldere en doorzichtige ooglens. Naarmate we ouder worden, wordt deze

Nadere informatie

Oogheelkunde Laser bij diabetespatiënten met netvliesafwijkingen

Oogheelkunde Laser bij diabetespatiënten met netvliesafwijkingen Oogheelkunde Laser bij diabetespatiënten met netvliesafwijkingen Inleiding Laser staat voor Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation. Met de lasermachine worden lichtstralen van één kleur

Nadere informatie

Poliklinische laserbehandeling

Poliklinische laserbehandeling Poliklinische laserbehandeling van het oog Inhoud Wat is laser?... 3 Voordelen van een laserbehandeling... 3 Redenen voor lasertherapie... 3 1. Netvliesloslating... 3 2. Diabetische retinopathie... 3 3.

Nadere informatie

Suikerziekte en het oog

Suikerziekte en het oog Suikerziekte en het oog Als gevolg van suikerziekte (diabetes mellitus) kunnen beschadigingen optreden binnen in het oog. Men noemt dit: diabetische retinopathie : afwijkingen aan het netvlies als gevolg

Nadere informatie

Inleiding Ouderdomsstaar

Inleiding Ouderdomsstaar Staar Inleiding Voor in het oog, vlak achter de pupil, zit de heldere en doorzichtige ooglens. Naarmate we ouder worden, wordt deze lens minder helder. Daardoor lijken de dingen die we zien waziger en

Nadere informatie

Plan Oogheelkundig Wetenschappelijk Onderzoek in Nederland. Strijders tegen Blindheid

Plan Oogheelkundig Wetenschappelijk Onderzoek in Nederland. Strijders tegen Blindheid Plan Oogheelkundig Wetenschappelijk Onderzoek in Nederland Strijders tegen Blindheid Voorwoord Er is te weinig aandacht voor blindheid in Nederland. Op alle fronten. Dat is vreemd, want de problematiek

Nadere informatie

Projectplan Technologie Thuis Nu!

Projectplan Technologie Thuis Nu! Projectplan Technologie Thuis Nu! Met Technologie Langer Zelfstandig Thuis - Dr. H.S.M. Kort, Lector Vraaggestuurde Zorg Hogeschool Utrecht Langer zelfstandig thuis wonen dankzij bewezen technische zorgoplossingen!

Nadere informatie

4. PRAKTIJKGERICHT ONDERZOEK

4. PRAKTIJKGERICHT ONDERZOEK 4. PRAKTIJKGERICHT ONDERZOEK Resultaten praktijkgericht onderzoek Kennisvalorisatie Jaarverslag 2010 Hanzehogeschool Groningen, University of Applied Sciences 66 4 Praktijkgericht onderzoek De Hanzehogeschool

Nadere informatie

Visuele problematiek bij de ouder wordende cliënt In het bijzonder bij de dementerende cliënt

Visuele problematiek bij de ouder wordende cliënt In het bijzonder bij de dementerende cliënt Visuele problematiek bij de ouder wordende cliënt In het bijzonder bij de dementerende cliënt Greetje Koevoets, ambulant begeleidster Gezellig? Dit is de titel van de presentatie pagina 2 Visuele beperkingen

Nadere informatie

Maculagat Radboud universitair medisch centrum

Maculagat Radboud universitair medisch centrum Maculagat Deze folder geeft algemene informatie over een maculagat en wat u van deze operatie kunt verwachten. Deze informatie dient ter ondersteuning van gesprekken die artsen en verpleegkundigen met

Nadere informatie

LUCENTIS is een behandeling voor natte LMD

LUCENTIS is een behandeling voor natte LMD LUCENTIS is een behandeling voor natte LMD Natte LMD kan snel verergeren. Zonder behandeling kan de verslechtering van het gezichtsvermogen vervelende gevolgen hebben voor dagelijkse activiteiten zoals

Nadere informatie

Het OMC licht u graag uitgebreid voor over: Staar (cataract)

Het OMC licht u graag uitgebreid voor over: Staar (cataract) Het OMC licht u graag uitgebreid voor over: Staar (cataract) Wat is staar Voor in het oog, vlak achter de pupil, zit de heldere en doorzichtige ooglens. Naarmate we ouder worden, wordt deze lens minder

Nadere informatie

Glaucoom. Wat is glaucoom? Ontstaan Risicofactoren Symptomen Behandeling

Glaucoom. Wat is glaucoom? Ontstaan Risicofactoren Symptomen Behandeling Glaucoom Wat is glaucoom? Ontstaan Risicofactoren Symptomen Behandeling Wat is glaucoom? Bij glaucoom beschadigt de oogzenuw. Meestal komt dit door een verhoogde oogdruk in de oogbol. Door het afknellen

Nadere informatie

Wat is maculadegeneratie?

Wat is maculadegeneratie? Maculadegeneratie Wat is maculadegeneratie? Maculadegeneratie is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies, de macula lutea, of gele vlek. Vaak wordt maculadegeneratie slijtage van het

Nadere informatie

KIJK OP ZICHT VISUEEL FUNCTIE PROFIEL

KIJK OP ZICHT VISUEEL FUNCTIE PROFIEL 1 KIJK OP ZICHT VISUEEL FUNCTIE PROFIEL In dit document staan al mijn 'visuele functies' beschreven, zo worden de onderdelen genoemd waaruit visuele waarneming bestaat. Oftewel; de aspecten waarmee ik

Nadere informatie

HU GERICHT IN BEWEGING

HU GERICHT IN BEWEGING HU GERICHT IN BEWEGING Organisatieontwikkeling HU het verhaal - versie maart 2016 - Agenda Waar komen we vandaan? Waarom gaan we veranderen? Wie willen we zijn? Hoe gaan we dit bereiken? Wat verandert

Nadere informatie

Licht voor ouderen en mensen met dementie

Licht voor ouderen en mensen met dementie Factsheet Zorg & Technologie voor bestuurders en managers in de zorg Licht voor ouderen en mensen met dementie Gebaseerd op de brochure Van voorlichting tot verlichting van Joost van Hoof en Toine Schoutens.

Nadere informatie

Zorg en technologie in het onderwijs voor verpleegkundigen

Zorg en technologie in het onderwijs voor verpleegkundigen Zorg en technologie in het onderwijs voor verpleegkundigen Thijs van Houwelingen Promovendus Lectoraat Vraaggestuurde Zorg Kenniscentrum Innovatie van Zorgverlening Docent Verpleegkunde Hogeschool Utrecht

Nadere informatie

Slijtage van het netvlies

Slijtage van het netvlies Slijtage van het netvlies Maculadegeneratie (MD) Deze folder geeft u informatie over de diagnose maculadegeneratie (MD). Dit wordt in de volksmond ook wel slijtage van het netvlies genoemd. De diagnose

Nadere informatie

BEHANDELING VAN HET OOG MET AVASTING, LUCENTIS OF EYLEA FRANCISCUS VLIETLAND

BEHANDELING VAN HET OOG MET AVASTING, LUCENTIS OF EYLEA FRANCISCUS VLIETLAND BEHANDELING VAN HET OOG MET AVASTING, LUCENTIS OF EYLEA FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Uw arts heeft bij u een aandoening aan uw netvlies vastgesteld. Het centrale gedeelte van uw netvlies (macula lutea)

Nadere informatie

Glaucoom. Afdeling Oogheelkunde

Glaucoom. Afdeling Oogheelkunde Glaucoom Afdeling Oogheelkunde Algemeen Glaucoom is een veelvoorkomende aandoening van de oogzenuw die in de meeste gevallen, maar niet altijd, gepaard gaat met een te hoge oogdruk in het oog. De oogzenuw

Nadere informatie

Licht voor ouderen. 19 oktober Mariëlle Aarts, Building Lighting

Licht voor ouderen. 19 oktober Mariëlle Aarts, Building Lighting Licht voor ouderen 19 oktober 2015 Mariëlle Aarts, Building Lighting Realiteit In 2040, aantal mensen boven de 65 zal ongeveer 25% van de totale Westerse populatie zijn Sociale en Economische consequenties

Nadere informatie

Behandeling met Avastin in het oog

Behandeling met Avastin in het oog Oogheelkunde Behandeling met Avastin in het oog Inleiding De oogarts heeft bij u een oogafwijking vastgesteld. In overleg met u is besloten om dit te gaan behandelen met Avastin. Dit is een geneesmiddel

Nadere informatie

Glaucoom. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op

Glaucoom. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op Glaucoom Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Uw oogarts heeft met u besproken dat u een oogaandoening heeft die glaucoom genoemd wordt. In deze folder leest u hier

Nadere informatie

Glaucoom. Mensen zien. Mensen laten zien.

Glaucoom. Mensen zien. Mensen laten zien. Glaucoom Mensen zien. Mensen laten zien. Glaucoom Glaucoom is letsel aan de oogzenuw. De aandoening wordt meestal veroorzaakt door een te hoge oogdruk die ontstaat wanneer het vocht binnenin het oog (dit

Nadere informatie

Oplossingen voor het sleutelprobleem in de zorg

Oplossingen voor het sleutelprobleem in de zorg Factsheet Zorg & Technologie voor bestuurders en managers in de zorg Oplossingen voor het sleutelprobleem in de zorg Gebaseerd op de brochure Ieder slot zijn eigen sleutel van Anjo Delville en Karin Knuvers.

Nadere informatie

Glaucoom. Wat is glaucoom. Oorzaak

Glaucoom. Wat is glaucoom. Oorzaak Wat is glaucoom Glaucoom is een oogziekte waarbij de zenuwvezels van de oogzenuw geleidelijk aan verloren gaan. Deze zenuwvezels verbinden het netvlies met de hersenen. Door het verloren gaan van de zenuwvezels

Nadere informatie

Voor een zichtbaar betere toekomst. Cataract / Staar

Voor een zichtbaar betere toekomst. Cataract / Staar Voor een zichtbaar betere toekomst Cataract / Staar Wat is staar? Risicofactoren Vóór in het oog, vlak achter de pupil, zit de heldere en doorzichtige ooglens. Naarmate we ouder worden, wordt deze lens

Nadere informatie

Als uw oogarts spreekt over staar

Als uw oogarts spreekt over staar Als uw oogarts spreekt over staar 2 Wat is staar? Voor in het oog, vlak achter de pupil, zit de heldere en doorzichtige ooglens. Naarmate we ouder worden, wordt deze lens minder helder. Daardoor lijken

Nadere informatie

Laserbehandeling van het oog

Laserbehandeling van het oog Laserbehandeling van het oog Wat is laser Een laser zendt een hele dunne, felle en zuivere lichtstraal uit. Via een microscoop kan deze lichtstraal gericht worden om in het oog een brandplekje te geven

Nadere informatie

Lang zullen we leven!

Lang zullen we leven! Talmalectoraat Wonen, Welzijn en Zorg op hoge leeftijd Lang zullen we leven! Inauguratie 16 februari 2011 Dr. Evelyn Finnema Welkom! Waar gaan we het over hebben? Onderwerpen Aanleiding De opgaven en de

Nadere informatie

PETZ. Predictors voor gebruik van e-health door ouderen en professionals in de zorg

PETZ. Predictors voor gebruik van e-health door ouderen en professionals in de zorg PETZ Predictors voor gebruik van e-health door ouderen en professionals in de zorg PETZ Predictors voor gebruik van e-health door ouderen en professionals in de zorg Sonja Barends Projectleider Kenniscentrum

Nadere informatie

Intravitreale injecties. Bloedvaten. Pupil. Lens. Netvlies. Regenboogvlies (iris) Macula

Intravitreale injecties. Bloedvaten. Pupil. Lens. Netvlies. Regenboogvlies (iris) Macula Intravitreale injecties Inleiding Uw oogarts heeft met u besproken dat uw oogaandoening behandeld kan worden met injecties. In deze folder geven we u informatie over de oogaandoeningen Macula degeneratie

Nadere informatie

Gebruik module 1 bij het beantwoorden van de vragen. Indien je het antwoord hierin niet kunt vinden dan mag je andere bronnen gebruiken.

Gebruik module 1 bij het beantwoorden van de vragen. Indien je het antwoord hierin niet kunt vinden dan mag je andere bronnen gebruiken. Science+ leerjaar 1 module: het oog 4 x 45 min, werk in duo s. vragenblad Gebruik module 1 bij het beantwoorden van de vragen. Indien je het antwoord hierin niet kunt vinden dan mag je andere bronnen gebruiken.

Nadere informatie

Oogafwijkingen door diabetes

Oogafwijkingen door diabetes Oogafwijkingen door diabetes Een van de mogelijke complicaties bij diabetes is het optreden van beschadigingen in het oog. Het gaat hierbij om de bloedvaten in het netvlies. Deze oogafwijkingen door diabetes

Nadere informatie

Wat is maculadegeneratie?

Wat is maculadegeneratie? Macula degeneratie Wat is maculadegeneratie? Maculadegeneratie is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies, de macula lutea, of gele vlek. Vaak wordt maculadegeneratie 'slijtage' van het

Nadere informatie

Oogheelkunde adviezen na een hernia-operatie. Staar (cataract) ZorgSaam

Oogheelkunde adviezen na een hernia-operatie. Staar (cataract) ZorgSaam Oogheelkunde adviezen na een hernia-operatie Staar (cataract) ZorgSaam 1 STAAR (cataract) Wat is staar Vóór in het oog, vlak achter de pupil, zit de heldere en doorzichtige ooglens. Naarmate we ouder worden,

Nadere informatie

Poliklinische laserbehandeling van het oog

Poliklinische laserbehandeling van het oog Poliklinische laserbehandeling van het oog Inhoud Wat is laser?... 3 Voordelen van een laserbehandeling... 3 Redenen voor lasertherapie... 3 De behandeling... 4 Na de behandeling... 5 Tot slot... 6 Verhinderd?...

Nadere informatie

Informatie. Intravitreale injecties WWW.ELKERLIEK.NL. Bloedvaten Pupil. Lens. Netvlies. Macula. Regenboogvlies (iris)

Informatie. Intravitreale injecties WWW.ELKERLIEK.NL. Bloedvaten Pupil. Lens. Netvlies. Macula. Regenboogvlies (iris) Informatie Intravitreale injecties Inleiding Uw oogarts heeft met u besproken dat uw oogaandoening behandeld kan worden met injecties. In deze folder geven we u informatie over de oogaandoe-ningen Macula

Nadere informatie

Dr. W. Paans, Lector Verpleegkundige Diagnostiek, Hanzehogeschool Groningen

Dr. W. Paans, Lector Verpleegkundige Diagnostiek, Hanzehogeschool Groningen Dr. M.L.A.Luttik, Senior onderzoeker Lectoraat Verpleegkundige Diagnostiek, Projectleider IWP Familiezorg, Hanzehogeschool Groningen/Trainer Familiezorg, FamiliezorgGroningen m.l.a.luttik@pl.hanze.nl Dr.

Nadere informatie

Staar (cataract) Wat is staar. Doorsnede van een gezond oog. www.umcg.nl 1

Staar (cataract) Wat is staar. Doorsnede van een gezond oog. www.umcg.nl 1 Staar (cataract) Wat is staar Voor in het oog, vlak achter de pupil, zit de heldere en doorzichtige ooglens. Naarmate we ouder wor den, wordt deze lens minder helder. Daardoor lijken de dingen die we zien

Nadere informatie

Staaroperatie (Cataract)

Staaroperatie (Cataract) Oogheelkunde Staaroperatie (Cataract) Inleiding In overleg met uw behandelend oogarts ondergaat u binnenkort een staaroperatie. In deze brochure vindt u uitleg over staar en de gang van zaken voor, tijdens

Nadere informatie

Stufkens Oogzorgweken

Stufkens Oogzorgweken Stufkens Oogzorgweken 5 oktober t/m 7 november OOG GEZONDHEIDS- ONDERZOEK COMFORTABEL ZIEN MET VISION PLUS (V+) STYLE TRENDS AL EENS GEDACHT AAN CONTACTLENZEN? HERFSTVOORDEEL TIJDENS DE STUFKENS OOGZORGWEKEN

Nadere informatie

Koninklijke Visio voor mensen die slechter zien door een (erfelijke) netvliesaandoening

Koninklijke Visio voor mensen die slechter zien door een (erfelijke) netvliesaandoening Koninklijke Visio voor mensen die slechter zien door een (erfelijke) netvliesaandoening Samen helpen we u verder De oogarts heeft bij u of uw kind een netvliesaandoening geconstateerd die leidt tot slechtziendheid.

Nadere informatie

patiënteninformatie Dienst Oogziekten Kunst met de kunstlens Een focus op cataract GezondheidsZorg met een Ziel

patiënteninformatie Dienst Oogziekten Kunst met de kunstlens Een focus op cataract GezondheidsZorg met een Ziel i patiënteninformatie Dienst Oogziekten Kunst met de kunstlens Een focus op cataract GezondheidsZorg met een Ziel Voorwoord Geachte heer Geachte mevrouw Wij verwachten u binnenkort in AZ Maria Middelares

Nadere informatie

Zorg Voorzitter: Walter Amerika Sprekers: Robbert Gobbens en Marjolein Albers Sprekers: Katja van Vliet en Anneloes van Staa

Zorg Voorzitter: Walter Amerika Sprekers: Robbert Gobbens en Marjolein Albers Sprekers: Katja van Vliet en Anneloes van Staa Maatschappelijke Impact van Praktijkgericht Onderzoek Parallelsessie 27 juni 2019, Rotterdam Zorg Voorzitter: Walter Amerika Sprekers: Robbert Gobbens en Marjolein Albers Sprekers: Katja van Vliet en Anneloes

Nadere informatie

Maculadegeneratie. Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD)?

Maculadegeneratie. Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD)? 30-8-2018 1009 Maculadegeneratie Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD)? Maculadegeneratie is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies, de macula lutea, of gele vlek. Vaak wordt

Nadere informatie

Vitrectomie Glasvocht operatie

Vitrectomie Glasvocht operatie Vitrectomie Glasvocht operatie Oogheelkundig centrum / Afdeling oogheelkunde Uw behandelend arts heeft met u gesproken over een glasvocht operatie, een vitrectomie. In deze folder kunt u deze informatie

Nadere informatie

Raamwerk analyse HEZO: combinatie ICF en Waardekadermodel

Raamwerk analyse HEZO: combinatie ICF en Waardekadermodel Raamwerk analyse HEZO: combinatie ICF en Waardekadermodel dr.ir. Joost van Hoof Eur Ing Lectoraat Vraaggestuude Zorg, Kenniscentrum Innovatie van Zorgverlening, Hogeschool Utrecht Amersfoort, 13 december

Nadere informatie

Schets kennisinfrastructuur verpleging en verzorging (V&V) Datum:

Schets kennisinfrastructuur verpleging en verzorging (V&V) Datum: Schets kennisinfrastructuur verpleging en verzorging (V&V) Datum: 1-6-2018 Auteurs: Initiatiefnemers Manifest Kwaliteit van Zorg en aanjagers van het Manifest 1 Schets kennisinfrastructuur Verpleging en

Nadere informatie

Aandoening van het netvlies Macula pucker

Aandoening van het netvlies Macula pucker Aandoening van het netvlies Macula pucker U bent bij de oogarts geweest en er is bij u een macula pucker geconstateerd. In deze folder leest u meer over deze aandoening, het onderzoek en een eventuele

Nadere informatie

Nieuwe voor de. Technologie Thuis Nu!

Nieuwe voor de. Technologie Thuis Nu! Nieuwe kansen voor de zorg in de modelwoonwijk van Technologie Thuis Nu! De uitdaging De vraag naar zorg op maat zal explosief toenemen. Sommige ramingen gaan uit van een behoefte aan 450.000 extra zorgverleners

Nadere informatie

Leeftijdgebonden maculadegeneratie

Leeftijdgebonden maculadegeneratie Leeftijdgebonden maculadegeneratie Behandeling met Lucentis Informatie voor patiënten Let op: In deze folder zit een formulier dat u moet ondertekenen en meenemen. F0969-3521 mei 2015 Medisch Centrum Haaglanden

Nadere informatie