De risico-inventarisatie

Transcriptie

1 Dit document maakt onderdeel uit van het handboek Arbo in het Nederlandse landschap. U kunt dit document gebruiken onder bronvermelding: Arbo in het Nederlandse landschap, Landschapsbeheer Nederland Suggesties voor verbeteringen of aanvullingen kunt u mailen naar post@landschapsbeheer.nl? Bij voorbaat hartelijk dank! Het handboek is te bestellen via de website van. De risicoinventarisatie Toelichting bij de vragenlijst De volgende vragenlijst is gebaseerd op de Arbo informatie nr. 1. (Arbo en verzuimbeleid) van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De vragen zijn aangepast aan de werkzaamheden zoals de vrijwilligers in natuur en landschap die uitvoeren. Bij de vragenlijst is vooral uitgegaan van het primaire proces van de werkzaamheden van de vrijwilligers. Met andere woorden, er is in deze vragenlijst alleen aandacht voor de arbeidsomstandigheden tijdens het werk. Je zult daarom bijvoorbeeld geen vragen aantreffen over het vervoer van de vrijwilligers naar de werkplek. Deze onderwerpen komen elders aan de orde in de Arbohandleiding en de eruit voortvloeiende risicoevaluatie. De redenen om de vragenlijst te beperken tot het primaire proces zijn dat het de overzichtelijkheid vergroot en dat de inventarisatie erdoor niet kan verzanden in bijzaken. Deze risicoinventarisatie is opgebouwd uit 12 modules, te weten: Arbozorg en verzuimbeleid Algemene voorzieningen Fysische factoren Gevaarlijke stoffen en biologische agentia Fysieke belasting Machines Persoonlijke beschermingsmiddelen Visuele informatie Functieinhoud en werkdruk Werk en rusttijden Dieren Milieu Per module wordt een aantal vragen gesteld. Voor zover deze in jouw situatie van toepassing zijn, moeten deze beantwoord worden. Tussen de vragen staat soms een toelichting. Daarin wordt het belang van de vraag uitgelegd, welk gevaar gecheckt wordt en hoe dit gedaan kan worden. Wanneer een vraag niet van toepassing is, omdat bijvoorbeeld jouw vrijwilligersgroep een bepaalde machine niet gebruikt, dan moet het vierkantje bij nvt ingevuld worden. In het volgende voorbeeld wordt nvt ingevuld, wanneer je geen gevaarlijke stoffen gebruikt. Er wordt nee ingevuld, wanneer er in principe wel zo n werkkast zou moeten zijn, maar er niet is. Ja wordt ingevuld wanneer er daadwerkelijk een werkkast met deze stoffen is. Alleen wanneer ja is ingevuld, moeten de volgende vragen onder dit aandachtspunt beantwoord worden. Indien je het antwoord op een vraag niet weet, of niet bekend bent met de voorschriften die van toepassing zijn, dan gelieve nee invullen of aangeven wat je niet weet. Indien u nee aankruist, dan is er sprake van een mogelijk gevaar (risico) of aandachtspunt (=actiepunt). In de vragenlijst is veel ruimte voor eigen aanvullingen. Mocht je iets missen, voeg het dan toe.

2 Voorbeeld 4 Gevaarlijke stoffen 1a ais er een deugdelijke bewaarplaats waarin gevaarlijke stoffen op verantwoorde wijze worden opgeslagen? 1b Bevindt zich in deze kast duidelijk zichtbaar een werkwijzer of gifwijzer met voorschriften hoe om te gaan met deze stoffen? actiepunt Omdat er bij deze vragenlijst rekening is gehouden met de grote diversiteit aan vrijwilligersgroepen, zul je mogelijk onderwerpen aantreffen die voor de vrijwilligersgroep niet van toepassing zijn. Indien de vrijwilligersgroep bijvoorbeeld niet met machines of chemische stoffen werkt kun je dit onderwerp in zijn geheel overslaan. Bij voorkeur vult de coördinator van de vrijwilligersgroep de lijst in, in samenwerking met de provinciale organisatie voor natuur en landschapsbeheer. Deze kan namelijk aangeven welke aandachtspunten zij regelt. De vragenlijst begint met een overzicht van het aantal vrijwilligers en de werkzaamheden. Bij de verschillende soorten werkzaamheden kunt u zelf aangeven welke gereedschappen, persoonlijke beschermingsmiddelen en bijzonderheden voor uw vrijwilligersgroep van toepassing zijn. Succes met het invullen van deze vragenlijst.

3 Algemene gegevens Naam werkgroep Provincie Adres Plaats Contactpersoon Naam Telefoon Datum invulling Gegevens vrijwilligers Aantal vrijwilligers Mannen Vrouwen Jeugdigen Soort werkzaamheden 1 Onderhoud knotwilg Pers. Beschermingsmiddel : behoud van dit karakteristieke landschapselement. de knotwilg terugsnoeien tot op de stam/knot. handzaag, takkenschaar, jirizaag, motorkettingzaag, handlier, ladders, touwen, hiep handschoenen, 2 Onderhoud hoogstam behoud van dit karakteristieke landschapselement. de hoogstam fruitbomen snoeien en onderhouden handzaag, ladder, takkenschaar, touwen, stokzaag, stoksnoeischaar, klapzaagje Pers. beschermingsmiddel handschoenen, 3 Onderhoud laanbomen Pers. beschermingsmiddel 4 Onderhoud bos Pers. Beschermingsmiddel. vormbehoud van de laanbomen de laanbomen snoeien en onderhouden handgereedschap, ladder, klimtuig, motorstokzaag handschoenen, verkeer het verhogen van de natuur en recreatiewaarde van het bos vellen (en afvoeren) van hout uit het bos motorzaag, handlier, handzaag, trekker handschoenen,

4 5 Onderhoud houtwal en singel het behoud van dit karakteristieke landschapselement het snoeien en afzetten van de houtwal of singel motorkettingzaag, handzaag, takkenzaag, handlier handschoenen, 6 Onderhoud hakhout behoud van dit karakteristieke landschapselement het afzetten van het hakhout handzaag, motorkettingzaag, beugelzaag, jirizaag handschoenen, 7 Onderhoud heg / meidoornhagen het behoud van een heg in een bepaalde vorm het snoeien van de heg en afvoeren van de takken heggenschaar (elektrisch/motorisch) aggregaat, mestvork, takkenschaar, snoeizaag handschoenen, 8 Versnipperen hout Pers. Beschermingsmiddel. 9 Maaien gras, ruigten 10 Planten 11 Wieden 12 Heideonderhoud het verkleinen van het snoeiafval het invoeren van hout in de versnipperaar versnipperaar, tractor handschoenen, gehoorbescherming, gelaatsbescherming, verschralen en beheren van graslanden het maaien en afvoeren van gras en ruigte hooivork, motormaaier, bosmaaier, zeis, hooihark, tractor, draagberrie, lastpakker, aanhanger handschoenen, landschapsbouw en natuurontwikkeling het aanplanten van bomen en struiken spade, grondboor handschoenen, het vrij van onkruid houden van beplantingen het weghalen van ongewenste soorten hak, schoffel, hark handschoenen, het behoud van dit karakteristieke landschapselement het tegengaan van vergrassing en zorgen voor verjonging van heidevelden plagschop, spade, kruiwagen, riek handschoenen,

5 13 Onderhoud heemtuin 14 Opslag verwijderen het instandhouden van de heemtuin het doen van allerlei onderhoudswerkzaamheden in een heemtuin divers handschoenen, het verwijderen van ongewenste opslag het maaien, zagen of uitsteken van ongewenste bomen en struiken beugelzaag, snoeizaag, zeis, braamzeis, steekschop, motor kettingzaag, bosmaaier handschoenen, 15 Weidevogelbescherming het beschermen en vergroten van de weidevogelpopulaties markeren, inventariseren, toezicht houden en verbeteren van de habitat van de weidevogels nestbeschermers, bamboestokjes Pers. beschermingsmiddel gewasbeschermingsmiddelen, vee, 16 Soortenbeheer (maatregelen, niet in contact met dieren) Vleermuis, steenuil, kerkuil, oeverzwaluw, wezel, etc. het beschermen en vergroten van de populaties markeren, inventariseren, toezicht houden en vergroten van de overlevingskans van deze soorten. ladders, steigers, bouwmaterialen 17 Soortenbeheer, voorlichting (hanteren, contact met dieren) Vleermuis, steenuil, kerkuil, oeverzwaluw, wezel, etc. het beschermen van individuele dieren en het geven van voorlichting aan geïnteresseerden het hanteren van de dieren om ze te beschermen of te laten zien handschoenen, rabiës gevaar bij vleermuizen, 18 Paddenoverzet acties 19 Grafheuvel herstellen het beschermen van de padden tijdens hun trektocht het plaatsen van schermen en het vangen van de padden en ze op een veilige manier de weg over zetten verkeer, het instandhouden van dit karakteristieke landschapselement het bewerken van een grafheuvel en de omgeving om de vorm te behouden en ongewenste begroeiing te verwijderen kruiwagen, bats, steekschop, zaag, takkenschaar, plagschop, hark handschoenen,

6 20 Onderhoud wandelpaden het bewandelbaar houden van wandelpaden het egaliseren en schoonmaken van de paden en het snoeien van overhangende takken steekschop, bats, kruiwagen, hark, takkenschaar handschoenen, 21 Aanleg en onderhoud knuppelpad het instandhouden en aanleggen van knuppelpaden neerleggen van houtenpalen om natte gebieden begaanbaar te maken zaag, hamer, paalhamer, beugelzaag handschoenen, 22 Plaatsen/verwijderen afrasteringen het in goede staat houden of verwijderen van afrasteringen het nalopen en repareren of verwijderen van afrasteringen hamer, nijptang, grondboor, motorgrondboor, paalhamer handschoenen, prikkeldraad, 23 Stal uitmesten 24 Schillen het schoonmaken van stallen van dieren het verwijderen en afvoeren van dierlijke mest uit stallen greep, schop, kruiwagen het voorkomen van verspreiding van o.a. de iepziekte en het verwerken van hout tot palen het verwijderen van de bast van geveld bomen schilschop 25 Onderhoud poel, sprengen het behoud van deze waterpartijen het openhouden en schoonhouden van poelen en sprengen walmes, sloothaak, schepkorf, kruiwagen, mestvork, bosmaaier, baggerbeugels handschoenen, waadbroek, 26 Opruimacties Pers. beschermingmiddel. het schoonmaken van natuurterreinen het opruimen van afval uit natuurterreinen(zwerfvuil) kruiwagen, papierprikkers Handschoenen, asbest, chemische stoffen, spuiten,

7 27 Onderhoud machines in goede staat houden van de machines en veiligheid ervan bewaken het nakijken en onderhouden van de machines divers 28 Onderhoud beschoeiingen het instandhouden van de beschoeiingen om afkalving van de waterkant te voorkomen het repareren en nakijken van beschoeiingen roeiboot/lichte motorboot, paalhamer, handhei zwemvest, 29 Organisatie kampen/excursies het vergroten van het milieubewustzijn bij geïnteresseerden het rondleiden, informeren en onderbrengen van deelnemers 30 Blessen Pers. Beschermingsmiddel. aangeven welke bomen geveld kunnen worden het merken van bomen door middel van het weghalen van schors hiep, blesmes

8 1 Arbozorg en verzuimbeleid 1.1 Arbobeleidsvoering 1 Is er een plan van aanpak ter verbetering van de arbeidsomstandigheden in de vrijwilligersgroep 2 Is er iemand binnen provinciaal landschapsbeheer belast met de uitvoering voor de zorg voor arbeidsomstandigheden (Arbocoördinator)? zo ja, wie? 3 Zijn er speciale richtlijnen opgesteld voor: a) jeugdige vrijwilligers (jonger dan 18 jaar) b) jonger dan 15 jaar, schoolkinderen (educatief karakter) c) nieuwe (onervaren) vrijwilligers d) asielzoekers/buitenlanders (o.a. taalproblemen) e) nietvrijwilligers f) ouderen g) zwangere vrouwen h) onderhoudspersoneel i) 4 Zijn er afspraken gemaakt over arbeidsomstandigheden bij inleenvrijwilligers? 5 Wordt er gekeken of de werkzaamheden geschikt zijn voor vrijwilligers? 6 Wordt er gekeken of het werkterrein geschikt is voor de vrijwilligers? 1.2 Verzuimbeleid 1 Worden de volgende zaken geregistreerd? a) ongevallen b) ziekten door het werk c) Zijn de vrijwilligers hiervan op de hoogte? 2 Is vastgelegd hoe om te gaan met ziekte of ongeval van een vrijwilliger tijdens de werkzaamheden? 3 Is van de vrijwilliger een contactadres bekend?

9 1.3 Taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden 1 Zijn de verantwoordelijkheden, aansprakelijkheden en taken duidelijk vastgelegd? a) van de coördinator b) van Landschapsbeheer c) van de vrijwilligers d) van de eigenaar e) f) Zijn deze bekend bij de vrijwilligers? 2 Hebben de vrijwilligers allemaal een WAverzekering? a) Is dit bekend bij Landschapsbeheer? 3 Hebben de vrijwilligers allemaal een ziektekostenverzekering? a) Is dit bekend bij Landschapsbeheer? 4 Zijn er duidelijke afspraken over de verstrekte middelen door Landschapsbeheer aan de vrijwilligers? (bijvoorbeeld: tijd, hulpmiddelen, machines, persoonlijke beschermingsmiddelen) 1.4 Samenwerking en overleg 1 Is er werkoverleg met de vrijwilligers? a) Wordt hierin aandacht besteed aan veiligheid en arbeidsomstandigheden? b) Wordt dit op papier vastgelegd? 2 Zijn er tijdens het werk overlegsituaties om de uitvoering en problemen te bespreken en te regelen? 1.5 Inzet van deskundigen 1 Is er indien noodzakelijk contact met deskundigen op het gebied van arbeidsomstandigheden en veiligheid?(bijvoorbeeld coördinator landschapsbeheer) a) wie: 2 Is er een vertrouwenspersoon aangesteld? a) Is deze vertrouwenspersoon bekend bij de vrijwilligers?

10 1.6 Jaarplan en jaarverslag 1 Wordt er een jaarverslag opgesteld? a) Is hierin aandacht voor arbeidsomstandigheden? 1.7 Voorlichting en onderricht 1 Is er structureel voorlichting over veilig en gezond werken voor de vrijwilligers? 2 En de coördinatoren? 3 Krijgen speciale groepen extra aandacht als het gaat over veilig en gezond werken? a) jeugdige vrijwilligers (jonger dan 18 jaar) b) jonger dan 15 jaar, schoolkinderen (educatief karakter) c) nieuwe (onervaren) vrijwilligers d) asielzoekers/buitenlanders (o.a. taalproblemen) e) nietvrijwilligers f) ouderen g) zwangere vrouwen h) onderhoudspersoneel i) 1.8 Toezicht door leidinggevenden 1 Wordt er voldoende toezicht gehouden tijdens de werkzaamheden? 2 Kan eventueel worden ingegrepen bij risico s? 3 Geldt dit ook voor groepen (school)kinderen? 1.9 Gedrag van Vrijwilligers 1 Werken de vrijwilligers altijd volgens de opgestelde voorschriften en procedures? 2 Wordt er gebruik gemaakt van de persoonlijke beschermingsmiddelen? a) Wordt hier op toegezien? 3 Is er beleid op het gebied van medicijngebruik, alcohol en drugs bij de uitvoering van de werkzaamheden?

11 a) Wordt hier op toegezien? 2 Algemene Voorzieningen 2.1 Algemene inrichting werkplekken 1 Zijn er afspraken gemaakt met betrekking tot de veiligheid van omstanders, bezoekers? 2 Wordt er rekening gehouden met de betreedbaarheid en de bereikbaarheid van het werkterrein (in geval van calamiteit)? 3 Kunnen de vrijwilligers in geval van nood direct contact opnemen met hulpverleners? a) Is bekend hoe dit moet gebeuren? b) Zijn hierover afspraken gemaakt? 4 Is op de werkplek de locatie bekend van de hulpverleners (bijvoorbeeld het dichtstbijzijnde ziekenhuis)? 5 Zijn er op de werkplekken risico s die kunnen ontstaan door: a) uitglijden ten gevolge van een natte ondergrond? b) uitglijden ten gevolge van een vuile ondergrond? c) uitglijden ten gevolge van een ongelijke ondergrond? 6 Worden bij werkzaamheden langs de weg verkeersmaatregelen genomen(wegbebakening, verkeersborden, etc.)? a) Wordt hierover overlegd met de wegbeheerder? 7 Zijn er werkzaamheden die door een persoon alleen worden uitgevoerd, zonder toezicht? a) welke: 8 Zijn er voldoende sanitaire voorzieningen beschikbaar? (zijn er bijvoorbeeld met de terreineigenaar /beheerder afspraken gemaakt over het gebruik van sanitaire voorzieningen?) 9 Is er een schaftgelegenheid? 10 Wordt er op de werkplek eten bereid voor de vrijwilligers?

12 Wordt hierbij rekening gehouden met hygiëne en veiligheid? 11 Is er bij gebruik van werkkleding een kleedruimte aanwezig? 12 Wordt bovenstaande accommodaties schoongemaakt en onderhouden? 13 Is er aandacht voor roken, zijn er bijvoorbeeld rookvrije plaatsen? 14 Wordt bij nieuwbouw of verbouw rekening gehouden met de arbeidsomstandigheden op de nieuwe werkplek? 2.2 Hulpverlening 1 Is er iemand belast met de hulpverlening binnen de groep? 2 Zijn er eerstehulpvoorzieningen aanwezig op de werkplek? a) is de plaats hiervan bekend bij de vrijwilligers? b) Worden deze voorzieningen regelmatig gecontroleerd? c) Zijn transportvoorzieningen geregeld? d) Zijn communicatievoorzieningen geregeld? 3 Indien er gevaar is voor brand of explosie is er dan een brandblusseraanwezig? 3 Fysische factoren 3.1 Schadelijk en hinderlijk geluid en trillingen Geluid 1 Is er op het werk sprake van schadelijk geluid (bijvoorbeeld trekker met open cabine, motorzaag, bosmaaier)? a) tijdens welke werkzaamheden: 2 Worden gehoorbeschermingsmiddelen bij schadelijk geluid consequent gebruikt? 3 Worden gehoorbeschermingsmiddelen regelmatig vervangen? 4 Vindt er een periodiek gehooronderzoek plaats bij vrijwilligers die veel met lawaai werken?

13 5 Dragen vrijwilligers die in de directe omgeving werken ook gehoorbescherming? 6 Wordt er voorlichting gegeven over de gezondheidsrisico s van het werken in schadelijk geluid? 7 Wordt er bij hoge geluidsniveau aandacht besteed aan alarmeringsmogelijkheden? (bijvoorbeeld gebaren) Trillingen 8 Zijn er werkzaamheden waarbij men wordt blootgesteld aan voelbare trillingen of schokken via: a) handen of armen? b) zitvlak of rug? c) tijdens welke werkzaamheden: 9 Wordt er regelmatig langer dan 1 uur per dag met trillend handgereedschap (bosmaaier, motorkettingzaag,) gewerkt? 10 Zijn er op hand aangedreven gereedschappen trillingsdempende voorzieningen aangebracht (handvatten)? 11 Werkt men regelmatig langer dan vier uur per dag op een voertuig (trekker, terreinwagen, en dergelijke)? 12 Zijn voor lichaamstrillingen trillingsdempende voorzieningen getroffen (stoelen, geveerde cabines en dergelijke)? 13 Wordt er regelmatig onderhoud gepleegd aan voorzieningen die zijn getroffen om trillingen te dempen? 14 Wordt er voorlichting gegeven over gezondheidsrisico s van trillingen? 3.2 Verlichting, daglicht, uitzicht 1 Is er voldoende verlichting daglicht op de werkplek om de werkzaamheden uit te voeren? a) Zo nee, geef aan bij welke werkzaamheden 2 Wordt er bij de planning van het werk rekening gehouden met daglicht?

14 3.3 Klimaat 1 Is er aandacht voor klimaatrisico s bij voorlichting en onderricht? 2 Worden vrijwilligers bij bijzondere risico s van tevoren hierover ingelicht? 3 Wordt gestopt met werken bij te slechte weersomstandigheden? 4 Zijn hierover afspraken gemaakt (bijvoorbeeld onweer, ijzel, sneeuw)? 5 Wordt beschermende kleding consequent gedragen? 6 Wordt er rekening gehouden met de risico s van warm weer? 3.4 Straling 1 Is zonnebrand een risico tijdens de werkzaamheden? 2 Wordt er voorlichting gegeven over het gevaar van zonnebrand? 3 Worden zonnebrandmiddelen ter beschikking gesteld? 4 Gevaarlijke stoffen en biologische agentia 4.1 Blootstelling aan hinderlijke of gevaarlijke stoffen 1 Wordt er door de vrijwilligers gewerkt met de hinderlijke of gevaarlijke stoffen? a) welke: 2 Worden de gebruikte chemische stoffen geregistreerd? a) Zijn de vrijwilligers hiervan op de hoogte? 3 Wordt het gebruik van chemische stoffen gecoördineerd? 4 Is vastgelegd wie met deze stoffen mag werken? 5 Worden de spuitwerkzaamheden verricht door iemand die in het bezit is van een spuitlicentie? 6 Zijn de risico s van deze stoffen bekend?

15 7 Zijn er veiligheidsbladen aanwezig van de gebruikte chemische stoffen (leverancier is verplicht deze te verstrekken)? 8 Wordt er voorlichting gegeven over de risico s van werken met chemische stoffen? 4.2 Opslag/verpakking/etikettering/vervoer 1 Is er een aparte deugdelijke bewaarplaats aanwezig voor: a) diesel, benzine? b) gewasbeschermingsmiddelen? c) overige chemische stoffen? d) persoonlijke beschermingsmiddelen? e) gasflessen? f) bevindt zich in deze bewaarplaats duidelijk zichtbaar een werkwijzer of gifwijzer met voorschriften hoe om te gaan met deze stoffen? 2 Is er aandacht voor de verpakking en de etikettering van de chemische stoffen? 3 Vervoeren de vrijwilligers chemische stoffen? Zijn hierover afspraken gemaakt? 4.3 Voorkomen van ongewilde gebeurtenissen 1 Kan de huid in contact komen met chemische stoffen (bijvoorbeeld oplosmiddelen, oliën, gewasbeschermingsmiddelen en dergelijke)? a) zijn er mogelijkheden om de huid en ogen te spoelen in de directe nabijheid van de bewaarplaats of aanmaakplaats tijdens spuitwerkzaamheden? b) Is er de beschikking over schoonwatervoorzieningen tijdens spuitwerkzaamheden? 2 Worden persoonlijke beschermingsmiddelen consequent gebruikt? 3 Worden de persoonlijke beschermingsmiddelen consequent gedragen bij gebruik van chemische stoffen (adembescherming, huidbescherming)? 4 Worden de PBM gecontroleerd voor gebruik en schoongemaakt na gebruik? 4.4 Gevaar voor verstikking, bedwelming, vergiftiging, brand of explosie 1 Komen er bij werkzaamheden gassen, dampen, stof of poeder vrij? a) bij welke werkzaamheden?

16 2 Wordt er tijdens de werkzaamheden een (kamp)vuur gemaakt? a) Zijn hierover afspraken gemaakt? 4.5 Voorschriften voor het omgaan met biologische agentia 1 Komen er bij werkzaamheden biologische stoffen vrij die infecties of allergieën kunnen veroorzaken zoals: a) plantensappen (brandnetel, grote berenklauw) bij welke werkzaamheden welke stoffen? b) pollen en stuifmeel bij welke werkzaamheden? c) dierlijk materiaal (teken, eikenprocessierups, wespen, dazen, vleermuizen (rabiës), vossenlintworm) bij welke werkzaamheden welk materiaal? d) microorganismen (schimmels, bacteriën) bijvoorbeeld verontreinigd water bij welke werkzaamheden? 2 Wordt er voorlichting gegeven over de gezondheidsrisico s van werken met biologische stoffen (bijvoorbeeld het verwijderen van tekenbeten)? 5 Fysieke belasting 5.1 Fysieke belasting 1 Vraagt het werk grote lichamelijke inspanningen a) bij welke werkzaamheden

17 2 Komen er houdingen voor die langdurig volgehouden dienen te worden (bijvoorbeeld staan, zitten, knielen)? 3 Moet er meer dan 25 kilo (vrouwen 18 kilo) worden getild bij bepaalde werkzaamheden? a) welke: 4 Moet er met een gedraaide rug worden getild? 5 Moeten er zware voorwerpen worden getrokken/geduwd? 6 Is er sprake van herhaalde, nagenoeg steeds dezelfde bewerking, verplaatsing of beweging 1x per 1,5 minuut of vaker? a) Zo ja bij welke werkzaamheden? 7 Vindt er gedurende de dag afwisseling van werkzaamheden plaats/roulatie? 8 Moeten bedieningsmiddelen in een ongemakkelijke houding worden bediend? 9 Zijn alle gereedschappen/hulpmiddelen/machines op de lichaamsafmeting in te stellen? 10 Wordt er voorlichting gegeven over de risico s van ongezonde houdingen en bewegingen? 11 Wordt er bij de werkzaamheden rekening gehouden met de mogelijkheden en onmogelijkheden van: a) jeugdige vrijwilligers (jonger dan 18 jaar) b) jonger dan 15 jaar, schoolkinderen (educatief karakter) c) nieuwe (onervaren) vrijwilligers d) asielzoekers/buitenlanders (o.a. taalproblemen) e) nietvrijwilligers f) ouderen g) zwangere vrouwen h) onderhoudspersoneel

18 i) 12 Wordt er aandacht besteed aan ongeoefende vrijwilligers op het gebied van: a) duidelijke taakomschrijving b) instructie c) begeleiding 6 Machines 6.1 Machines met en zonder CEkeurmerk 1 Zijn er afspraken gemaakt over het soort machines waarmee de vrijwilligers mogen werken? 2 Zijn alle machines voorzien van een CEkeurmerk? a) Zo nee, is bekend welke machines niet? (inventarisatie) 3 Wordt bij aankoop van machines/werktuigen/gereedschappen rekening gehouden met gebruiksvriendelijkheid, instelbaarheid, geluidsniveau e.d.? 4 Zijn de gebruikers in staat de machines en gereedschappen veilig te gebruiken? 5 Zijn ze hiervoor voldoende opgeleid? 6 Hebben ze voldoende instructie gekregen? 7 Worden machines en gereedschappen op een veilige manier opgeslagen en vervoerd? 6.2 Bedieningsorganen 1 Zijn de bedieningsorganen van de aanwezige machines duidelijk zichtbaar en herkenbaar? 2 Bevinden de bedieningsorganen zich op een veilige plaats? 3 Zijn de bedieningsorganen veilig? (Een storing van de bedieningssystemen mag niet leiden tot gevaarlijke situaties) 6.3 Inwerkingstelling 1 Kunnen de machines alleen in werking worden gesteld door een opzettelijk verrichte handeling? (bijvoorbeeld het indrukken van twee schakelaars bij het gas geven bij een motorkettingzaag) 6.4 Stopzetting 1 Zijn de machines voorzien van een deugdelijk stopzettingmechanisme?

19 6.5 Noodstopinrichting 1 Zijn de machines indien noodzakelijk voorzien van een noodstopinrichting? (Bijvoorbeeld terugslagbeveiliging op de motorkettingzaag) 6.6 Vallende, wegschietende voorwerpen, afschermingen 1 Leveren de aanwezige machines/werktuigen gezondheids of veiligheidsrisico s op zoals: a) snijden bij welke werkzaamheden? b) knellen bij welke werkzaamheden? c) steken bij welke werkzaamheden? d) wegspatten van deeltjes bij welke werkzaamheden? e) wegspatten van vonken bij welke werkzaamheden? f) vallend materiaal bij welke werkzaamheden?

20 g) vallen bij welke werkzaamheden nr: 6.7 Vrijkomen gas, damp, stof en vloeistoffen 1 Komt er bij het gebruik van machines gas, damp, stof of vloeistof vrij? a) bij welke machines? 6.8 Stabiliteit 1 Zijn alle tractoren voorzien van een beugel of kantelbeveiliging? 2 Indien gebruik gemaakt wordt van een boot, is deze voldoende stabiel? 3 Wordt er een zwemvest gedragen in de boot? 4 Indien gebruik gemaakt wordt van ladders of steigers, worden deze altijd stabiel opgesteld? 6.9 Bewegende delen 1 Zijn draaiende of bewegende delen van machines /voertuigen voldoende afgeschermd? 6.10 Verlichting 1 Zijn de tractoren en aanhangers voorzien van een deugdelijke verlichting? 6.11 Hoge en lage temperaturen 1 Zijn de machineonderdelen die extreem heet of koud worden, voldoende afgeschermd? (bijvoorbeeld de uitlaat) 6.12 Onderhoud 1 Wordt er regelmatig onderhoud gepleegd aan gereedschappen en machines? 2 Is er iemand belast met het keuren van gereedschappen en machines? 3 Is deze persoon hiervoor opgeleid? 4 Worden de machines en gereedschappen periodiek gekeurd?

21 5 Indien gebruik wordt gemaakt van ladders, klimmateriaal en hijswerktuigen, worden deze extern gekeurd? 6.13 Bescherming van vrijwilligers tegen brand, verhitting, dampontwikkeling, etc. 1 Weten de betrokkenen hoe ze om moeten gaan met apparatuur die brand of explosie gevaar met zich mee brengt (bijvoorbeeld onkruidbranders)? 6.16 Voorkomen contact met elektriciteit 1 Wordt er voor gezorgd dat vrijwilligers niet in contact kunnen komen met elektriciteit? (bijvoorbeeld 220 V of schrikdraad) 7 Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) 1 Is bekend bij welke werkzaamheden persoonlijke beschermingsmiddelen moeten worden gedragen? 2 Zijn hierover afspraken gemaakt? 3 Worden deze persoonlijke beschermingsmiddelen ook daadwerkelijk gedragen? 4 Wordt hierop toegezien? 5 Is vastgelegd wie de persoonlijke beschermingsmiddelen levert? 6 Beschikken de vrijwilligers over een persoonlijk pakket PBM 7 Worden de PBM gecontroleerd voor gebruik? 8 Wordt erop toegezien dat de PBM voldoende zijn onderhouden en tijdig worden vervangen? 9 Worden persoonlijke beschermingsmiddelen op een deugdelijke manier bewaard? 10 Wordt bij het werken in bomen gebruik gemaakt van een klimuitrusting? zo ja, a) Wordt deze klimuitrusting gekeurd en voldoet deze aan de eisen? 11 Wordt er signaalkleding gedragen bij werken in verkeerssituaties? 8 Visuele informatie 1 Zijn de machines voorzien van de juiste veiligheidsstickers?

22 2 Is er een gebruikershandleiding aanwezig? 3 Zijn de meters op de machines goed af te lezen? 9 Functieinhoud en werkdruk 9.1 Volledigheid 1 Bestaan functies uit een logisch geheel van voorbereiden, uitvoeren en ondersteunen van taken? 2 Is er sprake van herhaalde, nagenoeg steeds dezelfde handelingen (1x per 1,5 minuut of vaker)? a) geef aan bij welke werkzaamheden? 3 Zijn de verantwoordelijkheden en bevoegdheden vastgelegd? 4 Zijn er scholingsmogelijkheden? 9.2 Moeilijkheidsgraad 1 Is er afwisseling tussen makkelijk en moeilijk werk? 2 Wordt er bij de indeling van het werk voldoende rekening gehouden met de mogelijkheden en onmogelijkheden van de vrijwilligers? 9.3 Autonomie 1 Kunnen vrijwilligers (tot op zekere hoogte) zelf bepalen welke werkzaamheden ze uitvoeren? 2 Kan het werk naar eigen inzicht worden uitgevoerd (dit heeft betrekking op werktempo, werkmethode en volgorde)? 3 Is er continu te veel werk? 9.4 Contactmogelijkheden 1 Biedt het werk voldoende mogelijkheden voor onderling contact? 9.5 Informatievoorziening 1 Is er aandacht voor waardering en motivatie bij de vrijwilligers? 2 Worden de vrijwilligers voldoende op de hoogte gebracht over de resultaten van het werk?

23 9.6 Emotionele belasting 1 Is er aandacht/beleid ten aanzien van agressie en geweld en seksuele intimidatie? 10 Werk en rusttijden 10.1 Roosters 1 Zijn er afspraken gemaakt over de werk en rusttijden? 2 Zijn de werk en rusttijden (voldoende) bekend? 10.2 Pauzes 1 Wordt er bij pauzes rekening gehouden met de zwaarte van het werk? 2 Wordt er geregeld langer gewerkt dan 4,5 uur zonder te pauzeren? 11 Dieren 1 Werken de vrijwilligers met dieren? 2 Levert dit werk gevaren op? a) welke? 3 Komen de vrijwilligers tijdens de werkzaamheden dieren tegen die een gevaar op leveren? a) welke? 12 Milieu 1 Is er aandacht voor milieurisico s? 2 Zijn er mogelijkheden om afval gescheiden af te voeren? 3 Wordt lekkage van schadelijk stoffen in het milieu voorkomen? 4 Wordt bij het onderhoud van machines gelet op lekkage?