Arbo. Diensten informatieblad: Opstellen en toetsen RI&E. Coöperatie Baronije UA

Transcriptie

1 Diensten informatieblad: Opstellen en toetsen RI&E Coöperatie Baronije UA Arbo Coöperatie Baronije UA Edisonbaan 16a MN NIEUWEGEIN Postbus BJ NIEUWEGEIN T: (algemeen) F: E: contact@baronije.nl KVK:

2 1 Inleiding Zowel werkgever als werknemer hebben beiden rechten en plichten wanneer we het hebben over arbeidsveiligheid en arbeidsomstandigheden. Dit is vastgelegd in de Arbowet. Met name artikel 3 is over de zorgplicht van de werkgever zeer duidelijk: Arbobeleid Artikel 3 De werkgever zorgt voor de veiligheid en de gezondheid van de werknemers inzake alle met de arbeid verbonden aspecten en voert daartoe een beleid dat is gericht op zo goed mogelijke arbeidsomstandigheden, waarbij hij, gelet op de stand van de wetenschap en professionele dienstverlening, het volgende in acht neemt: tenzij dit redelijkerwijs niet kan worden gevergd organiseert de werkgever de arbeid zodanig dat daarvan geen nadelige invloed uitgaat op de veiligheid en de gezondheid van de werknemer; tenzij dit redelijkerwijs niet kan worden gevergd worden de gevaren en risico's voor de veiligheid of de gezondheid van de werknemer zoveel mogelijk in eerste aanleg bij de bron daarvan voorkomen of beperkt; naar de mate waarin dergelijke gevaren en risico's niet bij de bron kunnen worden voorkomen of beperkt, worden daartoe andere doeltreffende maatregelen getroffen waarbij maatregelen gericht op collectieve bescherming voorrang hebben boven maatregelen gericht op individuele bescherming; slechts indien redelijkerwijs niet kan worden gevergd dat maatregelen worden getroffen die zijn gericht op individuele bescherming, worden doeltreffende en passende persoonlijke beschermingsmiddelen aan de werknemer ter beschikking gesteld; de inrichting van de arbeidsplaatsen, de werkmethoden en de bij de arbeid gebruikte arbeidsmiddelen alsmede de arbeidsinhoud worden zoveel als redelijkerwijs kan worden gevergd aan de persoonlijke eigenschappen van werknemers aangepast; monotone en tempo gebonden arbeid wordt, zoveel als redelijkerwijs kan worden gevergd, vermeden dan wel, indien dat niet mogelijk is, beperkt; doeltreffende maatregelen worden getroffen op het gebied van de eerste hulp bij ongevallen, de brandbestrijding en de evacuatie van werknemers en andere aanwezige personen, en doeltreffende verbindingen worden onderhouden met de desbetreffende externe Persoonlijk contact? Een telefoontje volstaat om een afspraak te maken voor een persoonlijke kennismaking of het beantwoorden van eventuele vragen. Hiervoor kunt u bellen met Jan Clement via Inloopspreekuren Baronije organiseert maandelijks zogenaamde inloopspreekuren. U kunt dan na een telefonische afspraak langs komen voor een vrijblijvend gesprek van 45 minuten. Wij zijn gevestigd in Nieuwegein en zijn goed bereikbaar op minder dan 5 autominuten van de A12,A27 en A2. Onze locatie beschikt over ruim voldoende, gratis, parkeergelegenheid op eigen terrein. Coöperatie Baronije UA Edisonbaan 16a 3439 MN NIEUWEGEIN Deze uitgave behoort tot het intellectueel eigendom van Coöperatie Baronije UA. 1

3 hulpverleningsorganisaties; elke werknemer moet bij ernstig en onmiddellijk gevaar voor zijn eigen veiligheid of die van anderen, rekening houdend met zijn technische kennis en middelen, de nodige passende maatregelen kunnen nemen om de gevolgen van een dergelijk gevaar te voorkomen, waarbij artikel 29, eerste lid, derde zin, van overeenkomstige toepassing is. De werkgever voert, binnen het algemeen arbeidsomstandighedenbeleid, een beleid gericht op voorkoming en indien dat niet mogelijk is beperking van psychosociale arbeidsbelasting. Ter uitvoering van het eerste lid draagt de werkgever zorg voor een goede verdeling van bevoegdheden en verantwoordelijkheden tussen de bij de werkgever werkzame personen, waarbij hij rekening houdt met de bekwaamheden van de werknemers. De werkgever toetst het arbeidsomstandighedenbeleid regelmatig aan de ervaringen die daarmee zijn opgedaan en past de maatregelen aan zo dikwijls als de daarmee opgedane ervaring daartoe aanleiding geeft. Kort samengevat staat hierin het volgende: De werkgever is verplicht een zo goed mogelijk Arbobeleid te voeren. Het uitgangspunt is dat de werkgever het werk zodanig moet organiseren dat dit geen gevaar kan opleveren voor de werknemers, en indien dit redelijkerwijs niet mogelijk is de Arbeidshygiënische strategie volgen. Aandachtspunten zijn hierbij: Inrichting arbeidsplaatsen, werkmethoden, arbeidsmiddelen Arbeidsinhoud in relatie tot persoonlijke eigenschappen Welzijnsaspecten als werktempo, stuurmogelijkheden etc. Beveiligingen en noodvoorzieningen (voor eigen werknemers en derden) Het instrument om deze verplichtingen aantoonbaar in te vullen is de risico inventarisatie en evaluatie en het bijbehorende plan van aanpak. 2 Risico Inventarisatie & -Evaluatie (RI&E) Elke werkgever, of er nu 2 part timers of 1000 full timers werken dient te beschikken over een actuele RI&E. In artikel 5 van de Arbowet is dit vastgelegd: Deze uitgave behoort tot het intellectueel eigendom van Coöperatie Baronije UA. 2

4 Artikel 5. Arbowet, Risico inventarisatie en evaluatie De werkgever moet schriftelijk vastleggen welke risico's de werknemers bij uitvoering van de werkzaamheden lopen. Aandachtspunten zijn hierbij : 1. Bijzondere groepen werknemers: Jeugdigen Zwangere werkneemsters Thuiswerkers Passanten [indien deze met werk(zaamheden) in aanraking kunnen komen] Bezoekers Inleenkrachten 2. Preventie / reductiemaatregelen gevat in een Plan van Aanpak 3. Rapportage voortgang PvA jaarlijks in een rapportage De werkgever dient er voor te zorgen dat de RI&E te allen tijde actueel is. Dat betekent dat de RI&E bij wijzigingen in werkmethoden, personeelsopbouw of bij het in gebruik stellen van nieuwe machines de RI&E opnieuw moet worden bijgewerkt en beoordeeld op volledigheid. 3 Opstellen RI&E Er wordt ons vaak gevraagd wie een RI&E op mag stellen. Het antwoord is heel eenvoudig: iedereen. Wel heeft de wetgever voorzien in een interne specialist die hierbij betrokken moet worden: de preventiemedewerker. Elk bedrijf moet ten minste één preventiemedewerker in dienst hebben om maatregelen gericht op de veiligheid en gezondheid binnen een bedrijf mee uit te voeren. Dat kan een vaste medewerker zijn die deze functie ernaast doet. Bij kleine bedrijven mag ook de directeur als preventiemedewerker optreden. De taken van de preventiemedewerker zijn per wet geregeld. De drie wettelijke taken van een preventiemedewerker zijn: Deze uitgave behoort tot het intellectueel eigendom van Coöperatie Baronije UA. 3

5 Het (mede) opstellen en uitvoeren van de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E). Het adviseren en nauw samenwerken met de ondernemingsraad / personeelsvertegenwoordiging over de te nemen maatregelen voor een goed arbeidsomstandighedenbeleid. Deze maatregelen (mede) uitvoeren. Het is van belang dat de preventiemedewerker die wordt aangesteld, over voldoende deskundigheid en ervaring beschikt om de preventietaken goed uit te kunnen voeren. In de RI&E moet worden aangeven hoe werknemers in contact kunnen treden met de preventiemedewerker, dus hoe de toegankelijkheid geregeld is. Het bedrijf moet ervoor zorgen dat de preventiemedewerker voldoende tijd krijgt voor de uitvoering van zijn taken. Daarbij dient men ook zeker te zijn dat de risico s goed zijn geïnventariseerd en de voorgestelde maatregelen effectief zijn. Om zowel werkgevers als de preventiemedewerker te ondersteunen zijn er via de website diverse goedgekeurde branchemodellen beschikbaar. Het voordeel van deze modellen is dat u niet zelf het wiel uit hoeft te vinden en dat u kunt profiteren van sectorbrede ervaringen en kennis. Wel moet u er zeker van zijn dat het model volledig dekkend is voor uw bedrijf! Juist deze dekkingsgraad is bij onderzoek door de Inspectie SZW bij ongevallen een van de belangrijkste aandachtspunten. U zult dus moeten aantonen dat het door u gebruikte branche model recht doet aan al uw bedrijfsaspecten en activiteiten. Tevens moet u kunnen aantonen dat uw RI&E en uw plan van aanpak actueel zijn. Ook moet u kunnen aantonen dat degene die de RI&E heeft uitgevoerd (of ingevuld zoals sommige ondernemers dat noemen) beschikt over voldoende kennis en vaardigheden om: 1. De gevaren goed en volledig te inventariseren. 2. De risico s te classificeren. 3. Beheersmaatregelen volgens de arbeidshygiënische strategie te ontwikkelen en implementeren. 4. De effectiviteit van deze maatregelen te beoordelen. Dit vraagt vaak om specialistische kennis op bijvoorbeeld het gebied van Ergonomie / werkplekinrichting en soms over apparatuur zoals geluidsmeters en verlichtingsmeters. Deze uitgave behoort tot het intellectueel eigendom van Coöperatie Baronije UA. 4

6 4 Inhoud RI&E De RI&E dient aandacht te geven aan de volgende aspecten: Arbobeleid Taken, verantwoordelijkheden, bevoegdheden Samenwerking en overleg Inzet van deskundigen Voorlichting en onderricht Algemene inrichting gebouwen, werkplekken, terreinen Bedrijfshulpverlening Fysische factoren Gevaarlijke stoffen en biologische agentia Doelstellingenwerkgever Samenhang met het algemeen ondernemingsbeleid Verzuimbeleid Begeleiding zieke werknemers Taken directie, leiding, werknemers Verstrekte middelen (tijd, geld, hulpmiddelen) Ondernemingsraad, werkoverleg Overleg deskundigen (Arbodienst) Deskundigen (Arbodienst) Jaarplan en jaarverslag Toezicht door leidinggevenden Gedrag van werknemers Werken volgens voorschriften Gebruik PBM's Risico's gebruik alcohol, drugs, medicijnen bij het werk Hygiëne, inrichtingseisen, noodvoorzieningen, onderhoud Opleiding, oefening, bedrijfsnoodplan Schadelijk en hinderlijk geluid, trillingen Verlichting, daglicht, uitzicht Klimaat (Warmte, koude, extra belastende factoren) Straling (Ioniserend en niet-ioniserend) Werken onder overdruk Inventarisatie en evaluatie van de blootstelling aan hinderlijke en/of gevaarlijke stoffen Opslag, verpakking, etikettering Voorkomen ongewenste gebeurtenissen Gevaar voor bedwelming, verstikking, vergiftiging, brand of explosie (besloten ruimten) Voorschriften werken met kankerverwekkende stoffen Voorschriften voor het omgaan met vinylchloride-monomeer, Deze uitgave behoort tot het intellectueel eigendom van Coöperatie Baronije UA. 5

7 benzeen, asbest, lood en loodwit Voorschriften voor het omgaan met biologische agentia Fysieke belasting Werkplekinrichting Arbeidsmiddelen Inwerkingstelling Persoonlijke beschermingsmiddelen Visuele informatie Functie-inhoud en werkdruk Het zoveel mogelijk voorkomen van fysieke belasting Tillen, duwen, trekken van zware lasten al dan niet in lastige houdingen, langdurig staan, kort-cyclische arbeid Beeldschermwerk Staan en zitten Werkhoogten Bewegingsruimte Riscicobeoordeling arbeidsmiddelen Technische Constructie Dossiers (TCD) Bedieningsorganen Duidelijk zichtbaar, herkenbaar, buiten gevaarlijke zones, interferentie met andere bedieningsmechanismen, reacties Stopzetting Noodstopinrichting Vallende, wegschietende voorwerpen, afschermingen Vrijkomen gassen, dampen, stof, vloeistoffen Stabiliteit arbeidsmiddel Uiteenspatten delen van arbeidsmiddelen Bewegende delen, afscherming Verlichting Hoge en lage temperaturen, afscherming Alarmsignalen Onderhoud van de arbeidsmiddelen Veilige bereikbaarheid Bij alle gebruiksomstandigheden Bescherming van werknemers tegen brand, oververhitting dampontwikkeling etc. Voorkomen aanraking met elektriciteit of andere aandrijfmechanismen Veilig gebruik van de middelen Verstoring PBM's onderling, werkzaamheden Lees- en zichtbaarheid, drukwerk borden, beeldschermen, afleesinstrumenten, Signalering etc. Volledigheid van functie Uitvoerend, kort-cyclisch, organiserend Deze uitgave behoort tot het intellectueel eigendom van Coöperatie Baronije UA. 6

8 Moeilijkheidsgraad werkzaamheden Autonomie Contactmogelijkheden Informatievoorziening Werktempo Emotionele belasting Voorkomen agressie, geweld, (seksuele) intimidatie, discriminatie Werk- en rusttijden Extra aandacht voor Werkzaamheden op locatie Toegepaste werkroosters Arbeidstijden en ploegendiensten Pauzes Gehandicapten Jeugdige werknemers (< 18 jaar) Ouderen Zwangere werkneemsters Onervaren werknemers Personeel in afgesloten ruimten Onderhoudspersoneel Werknemers uit andere taalgebieden Diverse aspecten Autorijden Afhankelijk van certificerings- en / of aanvullende eisen op het gebied van explosieveiligheid of milieuvergunningen moet de inventarisatie en evaluatie uitgebreid worden met: Functie risico s (bijv. bij VCA) Procesrisico s (bijv. bij ATEX) Omgevingsrisico s (bijv. bij BRZO) 5 Toetsen RI&E Als de RI&E is opgesteld komt de vraag of er moet worden getoetst. In het kader van het verminderen van de administratieve lastendruk voor ondernemers zijn organisaties met minder dan 25 medewerkers vrijgesteld van toetsing wanneer zij de RI&E met een dergelijk goedgekeurd branchemodel hebben uitgevoerd. Deze uitgave behoort tot het intellectueel eigendom van Coöperatie Baronije UA. 7

9 Voor bedrijven met meer dan 25 medewerkers 1 geldt dat zij de RI&E en het plan van aanpak moeten laten toetsen. Toetsen kan worden uitgevoerd door een gecertificeerde arbodienst of een gecertificeerd kerndeskundige. Deze kerndeskundigen zijn een bedrijfsarts, een arbeidshygiënist, een A&O deskundige of een hoger veiligheidskundige. Het uiteindelijke doel is dat deze kerndeskundigen met verstand van zaken beoordelen of er niets vergeten is en of alle gevaren wel in de goede risicocategorie zijn ingedeeld. Bron: 6 Diensten Baronije Zoals u heeft gelezen kunt u veel zelf doen wanneer we het hebben over de RI&E. Wel is het van belang dat u hierbij kunt aantonen niets over het hoofd te hebben gezien en dat u zorgt dat u te allen tijde actueel bent. 1 Een parttimer wordt gewoon meegeteld als 1 werknemer! Deze uitgave behoort tot het intellectueel eigendom van Coöperatie Baronije UA. 8

10 Om u hierbij te ondersteunen kan Baronije u (een combinatie van) de volgende diensten aanbieden: 6.1 Opleiden Preventiemedewerker Tijdens deze korte, interactieve training komen de volgende onderwerpen aan de orde: 1. Preventietaken en de Arbowet 2. De Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E) en het Plan van Aanpak (PvA) 3. De invloed van medezeggenschap op preventietaken 4. De plaats en positie van de preventiemedewerker in de organisatie 5. Voorbeelden van het uitvoeren van Arbo-maatregelen 6.2 Workshop RI&E voor het MKB en de ZZP In deze praktische training worden de deelnemers stap voor stap begeleid bij het maken van hun eigen RI&E. De docent is Register Veiligheidskundige (niveau HVK) en kan deze RI&E s dus ook beoordelen en voorzien van een handtekening. Deze training wordt gegeven in 3 avonden zodat de ondernemers geen omzetderving ondervinden en wordt afgesloten met een bedrijfsbezoek door de Hoger Veiligheidskundige voor de toetsing. 6.3 Opstellen RI&E (incl. plan van aanpak) Uiteraard kunt u er voor kiezen om de gehele RI&E door Baronije uit te laten voeren. Wij hebben hierbij de volgende werkwijze: 1. Kennis maken met bedrijf en OR of personeelsvertegenwoordiging 2. Inventarisatie door middel van bedrijfsrondgang 3. Desk review inzake gekende beroeps- en branche specifieke risico s 4. Beoordelen gevaren en toekennen prioriteiten 5. Opstellen plan van aanpak en advies beheersmaatregelen 6. Presentatie aan directie en OR / Personeelsvertegenwoordiging Desgewenst kan er worden voorzien in een jaarlijks of halfjaarlijks actualisatiemoment waarbij er een korte bedrijfsrondgang wordt gemaakt en gerapporteerd. Indien nodig zal de veiligheidskundige van Baronije vervolgens de RI&E actualiseren. Deze uitgave behoort tot het intellectueel eigendom van Coöperatie Baronije UA. 9

11 6.4 Beoordelen / toetsen RI&E Baronije kan een reeds opgestelde RI&E ook beoordelen / toetsen. Hierbij komt de gecertificeerde kerndeskundige altijd bij u ter plaatse om de aangeleverde materialen op volledigheid te beoordelen. Voor opdrachtgevers die veel buiten de eigen vestiging werken wordt er ook voorzien in een representatief projectbezoek. Uiteraard worden daarbij ook beoordeeld of gekende risico s (zoals bijvoorbeeld weergegeven in een Arbocatalogus) zijn onderkend. U ontvangt een beoordelings- / toetsingsverslag met een onderbouwing. NB: Wij werken niet met desk reviews zonder bedrijfsbezoek of met afvinklijsten! Vragen? Een telefoontje volstaat om een afspraak te maken voor een persoonlijke kennismaking of het beantwoorden van eventuele vragen. Hiervoor kunt u bellen met Jan Clement via Ook kunt u gebruik maken van onze Inloopspreekuren die wij maandelijks organiseren. U kunt dan na een telefonische afspraak langs komen voor een vrijblijvend gesprek van 45 minuten. Deze uitgave behoort tot het intellectueel eigendom van Coöperatie Baronije UA. 10