OP ZOEK NAAR ALTERNATIEVEN VOOR POLITIEKE PARTIJEN Rens Vliegenthart 1
|
|
- Theophiel de Meyer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 OP ZOEK NAAR ALTERNATIEVEN VOOR POLITIEKE PARTIJEN Rens Vliegenthart 1 Toen ik alweer een ruime tijd geleden gevraagd werd om een inleiding onder deze titel te verzorgen moet ik tamelijk gedachteloos hebben ingestemd. Ik ben in ieder geval redelijk zeker dat ik de titel niet zelf heb verzonnen. Ongetwijfeld hadden de organisatoren van het congres hiermee duidelijk voor ogen dat dit betoog zou moeten gaan over alternatieve vormen van politieke mobilisatie en organisatie. Ik zal daar ook zeker op in gaan. Toch is de titel ook anders uit te leggen, namelijk als een zoektocht naar alternatieven die politiek partijen zelf hebben. Alternatieven voor de huidige vormen van mobilisatie en organisatie die partijen gebruiken en waar met alle relativeringen zoals die door Ingrid van Biezen volledig correct zijn gemaakt toch in ieder geval een probleem met binding met de burger schuilgaat. Ik zal mij voornamelijk richten op de manieren waarop de interactie met die burger plaatsvindt, met als centrale vraag óf en hóe de politieke betrokkenheid van burgers kan worden vergroot en of deze strategieën een andere organisatievorm dan de huidige mainstream politieke partij vereisen dus een alternatief voor de politieke partijen als organisatie vragen, of binnen de bestaande kaders kunnen worden ingepast, en dus als een alternatief binnen de politieke partij in zijn huidig vormkan zijn. Dit doe ik vanuit mijn achtergrond in de politieke communicatie. De discussie over de communicatie van politieke actoren met burgers kan deze dagen niet meer gevoerd worden zonder dat er meteen verwezen wordt naar het internet en sociale media en het grote potentieel van nieuwe mediavoor politieke mobilisatie. Met bewondering wordt dan veelal verwezen naar de succesvolle campagne van Barack Obama in 2008, waarbij het internet een belangrijke rol wordt toegedicht. Ook de Nederlandse politicus is niet wars van het gebruik van nieuwe media, in tegendeel, in vergelijking met veel West-Europese collega's loopt zij fier voorop. Er is bijna geen Tweede Kamerlid meer te vinden dat niet een persoonlijke website heeft en op Twitter en Facebook actief is. Hieraan gerelateerd wordt vaak het toegenomen belang van de persoon en de personalisering van de politiek genoemd. Kort door de bocht: kiezers identificeren zich niet langer met partijen en hun variëteit aan standpunten en issues, maar eerder met charismatische personen met een duidelijke boodschap. Zoals de vooraanstaande Italiaanse communicatiewetenschapper Gianpietro Mazzoleni het al in 2000 krachtig uitdrukte: Voters have orphaned and look for new political parents. 2 Deze zou in optima forma tot uitdrukking komen in de single person partijen als de Lijst Pim Fortuyn en de Partij Voor de Vrijheid, en recentelijk over de landsgrenzen in Italië met Beppe Grillo. Niet zonder reden spreken veel betrokkenen bij deze initiatieven bij voorkeur niet over een politieke partij, maar over een beweging, daarmee het anti-institutionele, of zo men wil 1 Rens Vliegenthart is als universitair hoofddocent politieke communicatie verbonden aan de Amsterdam School of Communication Research (ASCoR), Universiteit van Amsterdam, r.vliegenthart@uva.nl 2 Mazzoleni, G., (2000). A return to civic and political engagement prompted by personalized political leadership. Political Communication, 17:
2 populistische, karakter, benadrukkend. Paradoxaal genoeg wordt daarmee ook een bottom-up proces, aangejaagd en opgezet door de (ontevreden) burger verondersteld. Paradoxaal, omdat veel van deze bewegingen in werkelijkheid uitgaan van een autoritair persoon die graag alle touwtjes in handen heeft met Wilders als meest sprekende voorbeeld. Toch bevat dit bewegingsdenkennaast een sterk retorische aantrekkingskracht ook een meer fundamenteel aspect. Al in 1998 spraken de vooraanstaande Amerikaanse sociologen David Meyer en Sid Tarrow over het ontstaan een movement society. Deze samenleving kenmerkt zich door een continue prominente rol van sociaal protest dat met grote frequentie door een variëteit van actoren wordt gebruikt voor een breed spectrum aan claims. Bovenal zorgt professionalisering en institutionalisering ervoor dat de sociale beweging, het belangrijkste vehikel om deze claims te maken, steeds verder geïntegreerd raakt met de traditionele, institutionele politiek. 3 Voorbeelden van deze integratie zijn talrijk: de Tea Party in de Verenigde Staten die stevige voet aan de grond heeft in de Republikeinse partij; recent in Nederland de G500 die in ieder geval in eerste instantie een duidelijke strategie had om in te breken bij mainstream politieke partijen (CDA, VVD en PvdA). Het belang van nieuwe media en personalisering van de politiek worden vaak in één adem genoemd: het internet wordt beschouwd als een uitermate geschikt middel voor persoonlijke profilering en krachtige mobilisatie. De opkomst van deze nieuwe media en de toegenomen prominentie van personen en daaraan gerelateerde alternatieve vormen van institutionele politiek bedrijven lijken te duiden op een fundamentele verandering in de manier waarop politiek bedreven wordt, of in ieder geval de manier waarop er over politiek gecommuniceerd wordt. Als dit zo is, dan is het inderdaad niet gek te veronderstellen dat de traditionele politieke partij zijn langste tijd heeft gehad. Alternatieven, in de richting van meer los georganiseerde verbanden rond één centraal persoon, met een sterke online aanwezigheid, liggen dan voor de hand om de kiezer op aansprekende manier te benaderen. De vraag is echter of de vaak zo sterk geformuleerde waarheden over grootse veranderingen daadwerkelijk kloppen. Om dit vast te stellen denk ik dat het goed is om één stap terug te zetten en te bezien hoe de interactie tussen de politiek en burgers er in de afgelopen decennia heeft uitgezien en dan te proberen een antwoord te geven op de vraag of het internet de relatie tussen de politiek en burgers wel zo fundamenteel heeft veranderd als veelal wordt gezegd. In de politieke communicatie wordt vaak gebruik gemaakt van de driehoek politiek-mediaburger om interactieprocessen inzichtelijk te maken. Wetenschappelijke studies richten zich op de relatie tussen twee en in sommige gevallen alle drie de actoren. In de afgelopen decennia zijn de invloedsrelaties binnen de driehoek en de krachtsbalans aanmerkelijk 3 Meyer, D.S., & Tarrow, S. (1998, eds.) The social movement society. Oxford: Rowman & LittlefieldPublishers, p. 4.
3 veranderd. Wetenschappers argumenteren dat de ontwikkeling te begrijpen is als een historische verschuiving van politieke logica, via publieke logica naar een medialogica. 4 Deze verschillende logica s brengen structuur aan in de interacties tussen politiek, media en publiek. De politieke logica domineerde in de eerste twee decennia na de Tweede Wereldoorlog. Deze jaren worden wel de hoogtijdagen van de politieke partij genoemd, die in de verzuilde samenleving een uitermate dominante positie innam. Communicatie met het electoraat was relatief eenvoudig: de krant en het radiostation die hoorden bij de eigen zuil berichtte veel en positief over de partij. Bovendien was de kiezer stabiel in haar partijkeuze: er viel electoraal weinig te winnen bij uitgebreide verkiezingscampagnes. Dit veranderde in de jaren zestig, met de snelle ontzuiling en de opkomst van de televisie als het belangrijkste massamedium. De kiezer werd aan een breder palet van politieke ideeën en opinies blootgesteld en partijen als D66 en de Boerenpartij toonden aan dat het mogelijk was als nieuwkomer substantiële steun onder de kiezer te verwerven. De rol van de journalist veranderde van lap dog (schoothondje), in één van watch dog: ietwat rooskleurig gesteld de hoeder van de belangen van het Nederlandse publiek. Het verkiezingsdebat op televisie is in opkomst en partijen investeren meer en meer in een geprofessionaliseerde campagne. De derde fase, die van de medialogica, waarvan wordt gesteld dat deze begin jaren negentig haar intrede deed, kenmerkt zich door een verdere professionalisering van de communicatie door partijen en commercialisering van media. Het gevolg is wat wel een permanente campagne wordt genoemd, die wordt gedomineerd door spindoctors, interpretatieve journalistiek en de horse race - opiniepeilingen en de vraag wie het goed doet en wie niet. Media bepalen de (informele) regels van het spel, waardoor conflict, negativiteit en aansprekende persoonlijkheden hoogtij vieren. Het internet vergroot de toegenomen snelheid van interacties tussen media en politiek nog verder en wordt het centrale medium om campagne te voeren. In deze context zo wordt gesteld raakt de kiezer op drift en loopt massaal achter populistische, charismatische leiders aan. En de politieke partij? Dat is een vehikel uit het verleden dat de toegenomen snelheid niet kan bijbenen en zich van crisis naar crisis voortbeweegt. Dit beeld komt ook enigszins naar voren in het recente advies van de Raad voor het openbaar bestuur In gesprek of verkeerd verbonden? 5, waarin een aantal kritische noten gekraakt wordt over het huidige gebruik van sociale media door politieke partijen. Deze historische kenschets bevat zeker een kern van waarheid. Er kan op basis van recent wetenschappelijk onderzoek echter ook een aantal belangrijke kanttekeningen geplaatst worden. Ik richt mij hierbij op de twee eerder geïdentificeerde centrale fenomenen: het belang van nieuwe media en personalisering. Om bij de eerste te beginnen inderdaad is het gebruik van het Internet en sociale media zoals Twitter en Facebook (en nog niet zo 4 Zie bijvoorbeeld Brants, K., & Van Praag, Ph. (2006). Signs of media logic: Half a century of political communication in the Netherlands. Javnost/the Public, 13: p Voor een uitgebreidere versie van de argumentatie en bewijsvoering rond medialogica zoals die gedeeltelijk en in verkorte vorm hier wordt gepresenteerd: Vliegenthart, R. (2012). U kletst uit uw nek. Over de relatie tussen politiek, media en de kiezer. Amsterdam: Uitgeverij Bert Bakker. 5 Raad voor het openbaar bestuur (2012), In gesprek of verkeerd verbonden? Kansen en risico s van sociale media in de representatieve democratie. Den Haag.
4 lang geleden Hyves) zowel door politici als door burgers enorm toegenomen in recente jaren. Toch is het aantal burgers dat deze media gebruikt voor politieke doeleinden zeer beperkt. Van de mensen die bijvoorbeeld actief op Twitter zijn, volgt slechts een fractie meerdere politici en een nog veel kleiner gedeelte gebruikt het medium ook daadwerkelijk om te interacteren met die politici. 6 Uiteindelijk is het effect van al die twitterende Kamerleden toch vooral indirect: als journalisten hun berichten oppikken en verspreiden via traditionele media bereiken zij een groter publiek. Er is meer bewijs voor de beperkte invloed van sociale media. In een studie naar het Twittergedrag van kandidaat-kamerleden gedurende de campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2006 vinden de Nijmeegse politicologen Niels Spierings en Kristof Jacobs dat aanwezigheid op Twitter inderdaad kan bijdragen aan het krijgen van meer voorkeursstemmen, maar dat het effect marginaal is. Grote verschuivingen tussen partijen zullen er niet door veroorzaakt worden. 7 En zelfs in de zo alom geprezen online campagne van Barack Obama in 2008 werden online media ingezet als slechts één van de tools in een veel breder palet. Meer specifiek werden sociale media toch vooral gebruikt om sympathisanten te mobiliseren voor meer traditionele vormen van campagne voeren. Wederom zullen de directe effecten op stemvoorkeuren zeer beperkt zijn geweest. Voor personalisering zijn op gelijke wijze een aantal nuanceringen te maken. Zo blijkt uit een studie die ik met een aantal collega's aan de Universiteit van Amsterdam uitvoerde dat in de afgelopen twintig jaar de prominentie van politici ten opzichte van partijen niet toegenomen als we kijken naar traditionele media. 8 In haar proefschrift bestudeert Rosa van Santen hoe het televisie-interview met politici er in de afgelopen vijftig jaar heeft uitgezien. 9 Zij benadrukt de overeenkomsten die vele malen groter zijn dan de verschillen. En ten slotte lijkt de kiezer toch ook minder gedreven door de poppetjes dan vaak wordt verondersteld. Het overgrote deel van de kiezers baseert zijn keuze nog steeds op inhoudelijke gronden en het unieke effect van lijsttrekkerskenmerken is beperkt en niet veel groter dan pakweg twintig jaar geleden. 10 Het is wel zo dat sommige personen beter in staat zijn de partijstandpunten goed voor het voetlicht te krijgen dan anderen in dat opzicht kan de lijsttrekker een verschil maken, maar dan als boodschapper en in combinatie met de inhoud. Als gezegd, dit betekent niet dat er geen enkele waarheid zit in de claims over medialogica eerder dat een meer genuanceerd beeld op zijn plaats is. Ik denk dat hetzelfde geldt als 6 Bakker, T. (2013). Citizens as political participants: The myth of the active online audience?amsterdam: Universiteit van Amsterdam. 7 Spierings, N., & Jacobs, K.T.E. (te verschijnen) Getting personal? The impact of social media on preferential voting. Political Behaviour. 8 Vliegenthart, R., Boomgaarden, H.G.,& Boumans, J.W. (2011). Changes in political news coverage: Personalisation, conflict and negativity in British and Dutch newspapers. In: Brants, K. and Voltmer, K. (Eds). Challenging the primacy of politics. London: Palgrave, pp Santen, R. van (2012). Popularization and personalization. A historical and cultural analysis of 50 years of Dutch political television journalism. Amsterdam: Universiteit van Amsterdam. 10 Bijvoorbeeld: Aarts, K. (2001). The impact of leaders on electoral choice in the Netherlands revisited. Acta Politica, 36:
5 we het hebben over alternatieven voor politieke partijen. Aan het begin van dit betoog onderscheidde ik twee betekenissen: als een totaal andere organisatievorm of als een andere aanpak binnen de huidige kaders. Een andere organisatievorm een losser (online) netwerk rond een centraal persoon heeft een aantal aantrekkelijke aspecten, maar heeft ook duidelijke nadelen, zoals recente voorbeelden uit de Nederlandse politiek aantonen. Verder lijkt de daadwerkelijke noodzaak hiervan niet evident. Zo belangrijk zijn nieuwe media en personen nu ook weer niet. Wel kunnen beiden een prominentere rol spelen in de communicatie met de burger. Een recent onderzoek van UvAcommunicatiewetenschapster Sanne Kruikemeier en collega's toont aan dat als burgers een politieke website bezoeken, zij zich het meest aangesproken voelen door inhoud die op een interactieve en gepersonaliseerde manier gepresenteerd wordt. 11 In dat opzicht is er nog een wereld te winnen. Een wereld, waarin de burger écht serieus genomen wordt. Ten eerste zouden politieke partijen de mogelijkheden om via nieuwe media daadwerkelijk in contact te treden met burgers al is het maar een zeer beperkt deel veel serieuzer moeten nemen. Ten tweede mag de terughoudendheid die binnen politieke partijen soms bestaat om aandacht aan de politieke leider te besteden wel wat minder. Het persoonlijke is daadwerkelijk politiek: eigenschappen van de personen die de burger vertegenwoordigen zijn politiek en electoraal relevant. Angst dat burgers zich slechts door die eigenschappen laten leiden is onterecht, een onderschatting van de kiezer en dus contraproductief. Dank u voor uw aandacht. 11 Kruikemeier, S., Van Noort, G., Vliegenthart, R., & De Vreese, C.H. (2013). Getting closer: The effects of personalized and interactive online political communication. European Journal of Communication, 28:
Welke kansen bieden internet en sociale media (niet)?
Welke kansen bieden internet en sociale media (niet)? Chris Aalberts Internet en sociale media hebben de wereld ingrijpend veranderd, dat weten we allemaal. Maar deze simpele waarheid zegt maar weinig
Nadere informatieSAMENVATTING. Samenvatting 181. Titel: Medialogica en electorale democratie
Samenvatting 181 SAMENVATTING Titel: Medialogica en electorale democratie Medialogica Voormalig Minister van Justitie Piet Hein Donner stelde in 2004 dat Nederlandse media schrijven wat mensen willen horen,
Nadere informatieMIGRANTENSTUDIES, 2008, NR. 1. Inleiding
Inleiding Rens Vliegenthart en Linda Duits* In onze mondialiserende en sterk gedifferentieerde samenleving zijn we voor onze informatievoorziening grotendeels aangewezen op de media. Massamedia worden
Nadere informatieStemmotieven bij de gemeenteraadsverkiezingen
Stemmotieven bij de gemeenteraadsverkiezingen Voor: NPS/NOVA Hugo van der Parre Datum: 28 januari 2009 Project: 91804 Copyright: 2010. Synovate Ltd. Alle rechten voorbehouden. De concepten en ideeën die
Nadere informatieInformed Floating Voters? The Impact of Media on Electoral Volatility. S. Geers
Informed Floating Voters? The Impact of Media on Electoral Volatility. S. Geers Nederlandse Samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING 171 In de afgelopen decennia is het aantal zwevende kiezers in westerse
Nadere informatieAchterberg, P. & Houtman, D. (2012) Het zijn net mensen; Politieke personalisering en haar gevolgen, Sociologie Magazine 20(2).
Het zijn net mensen Politieke personalisering en haar gevolgen Achterberg, P. & Houtman, D. (2012) Het zijn net mensen; Politieke personalisering en haar gevolgen, Sociologie Magazine 20(2). Peter Achterberg
Nadere informatieVoorwoord 9. Inleiding 11
inhoud Voorwoord 9 Inleiding 11 deel 1 theorie en geschiedenis 15 1. Een omstreden begrip 1.1 Inleiding 17 1.2 Het probleem van de definitie 18 1.3 Kenmerken van de representatieve democratie 20 1.4 Dilemma
Nadere informatieEindexamen maatschappijwetenschappen vwo I
Opgave 4 Politieke besluitvorming: de waarde van opiniepeilingen tekst 4 Strategisch kiezen 5 10 15 20 25 30 35 40 Hiermee is echter allerminst gezegd dat peilingen géén invloed zouden hebben op wat mensen
Nadere informatieBehorende bij het proefschrift How Politics Becomes News and News Becomes Politics geschreven
Samenvatting Behorende bij het proefschrift How Politics Becomes News and News Becomes Politics geschreven door Luzia Helfer aan de Universiteit Leiden en de Universiteit Antwerpen Verdedigd op 9 december
Nadere informatiePublic images of right-wing populist leaders: the role of the media Bos, L.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Public images of right-wing populist leaders: the role of the media Bos, L. Link to publication Citation for published version (APA): Bos, L. (2012). Public images
Nadere informatieTwitter en de Tweede Kamer
Twitter en de Tweede Kamer Wat is de invloed van social media op de dagelijkse werkzaamheden van Kamerleden? Waarom is Twitter zo belangrijk voor Kamerleden? Is er sprake van een Twitter-kloof tussen politiek
Nadere informatieEn de winnaar is. Babs Broekema & Joop van Holsteyn Instituut voor Politieke Wetenschap Universiteit Leiden
En de winnaar is Babs Broekema & Joop van Holsteyn Instituut voor Politieke Wetenschap Universiteit Leiden Nederlandstalig Platform voor Survey Onderzoek (NPSO) Den Haag, 19 mei 2015 EenVandaag Politicus
Nadere informatie14 ACTUALITEIT Het gebrek aan naleving van parlementaire regels ondergraaft kwaliteit politiek-staatkundig systeem door Rein Jan Hoekstra De auteur is oud-lid van de Raad van State. Het is verbazingwekkend
Nadere informatieDe invloed van opleidingsniveau op partijkeuze in Nederland:
De invloed van opleidingsniveau op partijkeuze in Nederland: Zijn lager en hogere opgeleide Nederlanders sinds 2002 meer gaan verschillen in partijvoorkeuren? Harry Ganzeboom (VUA Sociologie) Yosef Arab
Nadere informatieJongeren en politiek
Jongeren en politiek WERKDOCUMENT Steven Poppelaars MSc. dr. Esther Jakobs Oudezijds Voorburgwal 300 Postbus 658 1012 GL Amsterdam 1000 AR Amsterdam Tel 020 251 0406 Fax 020 251 0444 s.poppelaars@os.amsterdam.nl
Nadere informatieSocial Media Marketing strategie
Social Media Marketing strategie --= werkboek =-- 1. Bepaal je doelstelling Vaak zal SMM een onderdeel zijn van bestaande marketingcommunicatieplannen. Een extra kanaal om je doelgroep te bereiken. Soms
Nadere informatieLinkse hobby s versus Henk en Ingrid framing in de Nederlandse politiek
Linkse hobby s versus Henk en Ingrid framing in de Nederlandse politiek Door: Marlou Jenneskens van Universiteit van Amsterdam. By Marlou Jenneskens Sinterklaas bestaat en hij zit dáár. Wiegel gebruikte
Nadere informatieAls je niet kunt delen, kan je ook niet vermenigvuldigen Door: Marja Ruigrok
Als je niet kunt delen, kan je ook niet vermenigvuldigen Door: Marja Ruigrok Iedereen die me een beetje kent, weet dat de titel van dit hoofdstuk mijn motto is. Het geldt voor kennis, winst en zeker voor
Nadere informatieDe cruciale periode
De cruciale periode 1990-1994 Maurice de Hond Peil.nl Vaak merk ik dat bij beschouwingen over electorale ontwikkelingen in Nederland, de lange-termijn-trends over het hoofd worden gezien. Zo ook weer bij
Nadere informatiewww.necker.nl http://www.slideshare.net/neckervannaem GEBRUIK VAN SOCIAL MEDIA IN CAMPAGNETIJD
www.necker.nl http://www.slideshare.net/neckervannaem GEBRUIK VAN SOCIAL MEDIA IN CAMPAGNETIJD Programma van vanavond 1. Waar wilt u social media voor gebruiken? 2. Hoe krijgt u meer volgers? 3. Hoe kunt
Nadere informatieInleiding 9 Signaleren is het halve werk 9
Inhoud Inleiding 9 Signaleren is het halve werk 9 1 Media, overheid en politiek 13 Persvoorlichting 15 Traditionele media 18 Online media 20 Controle over de media 22 Samenvatting 25 In de praktijk: Spindoctors
Nadere informatieDiscussie notitie Aan Van Datum Onderwerp Basisprincipes als afspraak Discussie voor raadsleden Extra informatie Gevraagd
Discussie notitie Aan : Gemeenteraad Van : Inge Schopenhouer Datum : maandag 21 mei 2012 Onderwerp : Social media, spelregels voor effectief gebruik: een discussie waard! Onder Social media verstaan we
Nadere informatieJ.J.M. van Holsteyn Bachelor project Politieke Psychologie Bachelor scriptie eindversie Danique de Prez s juni woorden
J.J.M. van Holsteyn Bachelor project Politieke Psychologie Bachelor scriptie eindversie Danique de Prez s1382632 9 juni 2016 7711 woorden Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Inleiding... 3 Personalisering
Nadere informatieBij deze opgave horen de teksten 6 en 7 en de figuren 1 tot en met 3 uit het bronnenboekje.
Opgave 2 Massamedia Bij deze opgave horen de teksten 6 en 7 en de figuren 1 tot en met 3 uit het bronnenboekje. Inleiding De media vervullen verschillende functies voor zowel het individu als voor de samenleving
Nadere informatieStefaan Walgrave. Lerarendag Verkiezingen 2019 Vlaams Parlement 22 februari 2019
Stefaan Walgrave Lerarendag Verkiezingen 2019 Vlaams Parlement 22 februari 2019 Twee componenten van publieke opinie Standpunt Belang (salience) Veranderlijk vs. stabiel Collectief vs. individueel Beide
Nadere informatiemaatschappijwetenschappen pilot vwo 2016-I
Aanwijzing voor de kandidaat Als in een vraag staat dat je een hoofd- of kernconcept moet gebruiken, dan gebruik je in het antwoord die elementen uit de omschrijving van het hoofd- of kernconcept die nodig
Nadere informatieSociale media. Over het EenVandaag Opiniepanel. 15 augustus 2015. Over dit onderzoek
Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 45.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de peilingen onder het EenVandaag
Nadere informatieEnquête bezoekers Stemwijzer
Enquête bezoekers Stemwijzer Dr. Marcel Boogers TILBURGSE SCHOOL VOOR POLITIEK EN BESTUUR Het onderzoek is uitgevoerd door de Tilburgse School voor Politiek en Bestuur van de Universiteit van Tilburg,
Nadere informatieIntroductie. 1. Uw persoonlijke situatie. Voorbeeldvragenlijst COB-kwartaalenquête 2011
Introductie Dit onderzoek vindt plaats in opdracht van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Met de resultaten wil het bureau het kabinet en de politiek in het algemeen informeren over zorgen en wensen
Nadere informatieVALT HIER NOG WAT TE LEREN? EEN EDUCATIEF PERSPECTIEF OP DUURZAAMHEID Gert Biesta Universiteit Luxemburg. een populair recept
VALT HIER NOG WAT TE LEREN? EEN EDUCATIEF PERSPECTIEF OP DUURZAAMHEID Gert Biesta Universiteit Luxemburg een populair recept een maatschappelijk probleem add some learning opgelost! deze bijdrage een perspectief
Nadere informatieGevangen tussen Angst en Hoop
Gevangen tussen Angst en Hoop Catherine E. De Vries Essex & Oxford www.catherinedevries.eu Tuin der lusten Jheronimus Bosch Angst en Hoop Wat Doen We? Ziektebeeld? Wat zijn de belangrijkste politieke veranderingen?
Nadere informatieDe betekenis van de grote politieke stromingen
De betekenis van de grote politieke stromingen Inleiding bij de opening van het Academisch Jaar van de Open Universiteit, 1 juni 2010 te De n Haag Prof.dr. A. (Arno) F.A. Korsten 1 De Open Universiteit
Nadere informatieEen democratie is een staatsvorm waarbij de bevolking direct of indirect invloed uitoefent op de politieke besluitvorming.
Samenvatting door L. 1165 woorden 13 januari 2013 4,8 12 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Maatschappijleer Hoofdstuk 3: Parlementaire democratie Paragraaf 1 t/m 4 1; Wat is politiek? Deelvraag: Wat
Nadere informatieIs een crisis via sociale media te beheersen? Door: Sonja Utz & Friederike Schultz
Is een crisis via sociale media te beheersen? Door: Sonja Utz & Friederike Schultz Op 5 januari 2011 woedde een enorme brand in een chemisch bedrijf in Moerdijk en een grote rookwolk trok over de regio.
Nadere informatieWat willen Rotarians met Social Media?; Resultaten van de recente enquête onder alle Nederlandse Rotarians
Wat willen Rotarians met Social Media?; Resultaten van de recente enquête onder alle Nederlandse Rotarians Henk Jaap Kloosterman & Sonia Drannikova Waarom een enquete? Social Media krijgen een steeds prominentere
Nadere informatieCommunication in Times of Crisis. The Interplay Between the Organization, News Media, and the Public G.L.A. van der Meer
Communication in Times of Crisis. The Interplay Between the Organization, News Media, and the Public G.L.A. van der Meer Dutch summary (Nederlandse samenvatting) Tegenwoordig wordt het nieuws regelmatig
Nadere informatieVWEC: kritische reflectie Alex Van Leeuwen Social Media Monitoring
2012 VWEC: kritische reflectie Alex Van Leeuwen Social Media Monitoring Robin Vandebroek Lezing De presentatie van Alex Van Leeuwen over social media monitoring ging over de producten die het bedrijf Buzzcapture
Nadere informatieOntwikkeling politieke voorkeur in 2015
Een politiek systeem in ontbinding De peiling van vandaag laat zien in welke bijzondere electorale situatie Nederland eind 2015 is beland. Deze resultaten kunnen geplaatst worden in het verlengde van het
Nadere informatieGedragscode social media reddingsbrigade Heerhugowaard
Gedragscode social media reddingsbrigade Heerhugowaard Richtlijnen en regels voor het gebruik van social media door leden in relatie tot Reddingsbrigade Heerhugowaard. Augustus 2015 1 Inhoudsopgave: Inhoudsopgave:...
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING (SUMMARY IN DUTCH)
Nederlandse Samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING (SUMMARY IN DUTCH) Dankzij de opkomst van sociale media, zoals Facebook en Twitter, is de frequentie en het belang van niet-transactioneel klantgedrag
Nadere informatieTijdens de training gaan we op de volgende vragen in:
Wat is een campagne? Tijdens de training gaan we op de volgende vragen in: 0 Wat is een campagne? 0 Hoe geef je een campagne vorm? 0 Hoe pitch je je initiatief? Campagnes zijn er allerlei soorten en maten.
Nadere informatiegemeente Eindhoven InitiatiefvoorstelOpkomstbevordering gemeenteraad 2014: 040 Kiest
gemeente Eindhoven Griffie gemeenteraad Raadsnummer 13R5541 Inboeknummer Dossiernummer InitiatiefvoorstelOpkomstbevordering gemeenteraad 2014: 040 Kiest Inleiding Op 19 maart 2014 zijn er weer gemeenteraadsverkiezingen.
Nadere informatieMensen willen best meehelpen aan het verbeteren van hun buurt, maar van de gemeente willen ze vooral zo min mogelijk last hebben.
Mensen willen best meehelpen aan het verbeteren van hun buurt, maar van de gemeente willen ze vooral zo min mogelijk last hebben. David Kok in gesprek met Willem Dudok Burgerparticipatie is een hot topic
Nadere informatieStemWijzer in de provincie
StemWijzer in de provincie Verslag van een enquête onder gebruikers van de provinciale StemWijzers bij de Provinciale Statenverkiezingen van 7 maart 2007. April 2007 Dr. M. Boogers TILBURGSE SCHOOL VOOR
Nadere informatieVoting Wiser. The Effect of Voting Advice Applications on Political Understanding. J. van de Pol
Voting Wiser. The Effect of Voting Advice Applications on Political Understanding. J. van de Pol Nederlandse samenvatting 140 Kieswijzers of stemhulpen in de wetenschappelijke literatuur aangeduid als
Nadere informatieLeadership in Project-Based Organizations: Dealing with Complex and Paradoxical Demands L.A. Havermans
Leadership in Project-Based Organizations: Dealing with Complex and Paradoxical Demands L.A. Havermans LEADERSHIP IN PROJECT-BASED ORGANIZATIONS Dealing with complex and paradoxical demands Leiderschap
Nadere informatieStageverslag Danique Beeks
Stageverslag Danique Beeks Waarom deze stage en hoe zag de stage eruit? Ik heb via Mirthe informatie gekregen over deze stage. Haar achterneef is een van de eigenaren van dat bedrijf. Ze heeft mij deze
Nadere informatieVluchtelingenproblematiek: Je bent beschaafd of racistisch
Björn, Aardig betoog, waarin je de lijn van je redenering aardig weet vast te houden. Ook belangrijk: je staaft die redenering met een behoorlijk aantal voorbeelden en met hier en daar zelfs een theoretische
Nadere informatiePolitieke headlines: clicken of skippen?
Politieke headlines: clicken of skippen? Een onderzoek naar hoe online lezers zijn te interesseren voor politieke nieuwsverhalen Eelco Snip Vrije Universiteit van Amsterdam Het nieuwsaanbod via reeksen
Nadere informatieR E L I G I O U S J O U R N A L I S M C O M M U N I T Y O F P R A C T I C E T I L B U R G C O B B E N H A G E N C E N T E R
R E L I G I O U S J O U R N A L I S M C O M M U N I T Y O F P R A C T I C E T I L B U R G C O B B E N H A G E N C E N T E R 1 R E L I G I O U S J O U R N A L I S M C O M M U N I T Y O F P R A C T I C E
Nadere informatieVoorbeeldig onderwijs
m a r i a va n de r hoe v e n Voorbeeldig onderwijs In de politieke arena wordt gedebatteerd over de vraag of het goed gaat met het Nederlandse onderwijs. Getuige het recente Oesorapport zijn we op onderdelen
Nadere informatie2016 / Maurice de Hond
De NOS heeft aangekondigd zich ten aanzien van de weergave van de peilingen vooral te beperken tot de Peilingwijzer. O.a. met als argument dat pas na het bekend worden van 3 a 4 verschillende peilingen
Nadere informatieKijktip: Beeldvorming in de media
Kijktip: Beeldvorming in de media Korte beschrijving werkvorm Aan de hand van drie filmpjes bekijken de leerlingen de Occupy-beweging. In twee van de drie filmpjes wordt een duidelijke boodschap verkondigd.
Nadere informatieDe verkiezing van Trump en wat dit betekent voor TK2017
De verkiezing van Trump en wat dit betekent voor TK2017 Al lange tijd wijs ik op de twee parallelle werelden, die zowel in Nederland als in andere landen, te zien is onder het electoraat. Er is een groep,
Nadere informatiePDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen
PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/111679
Nadere informatieSociale media, de laatste cijfers
Sociale media, de laatste cijfers David Kok Newcom Research & Consultancy doet sinds 2010 het grootste trendonderzoek van Nederland naar het gebruik en de verwachting van sociale media. Net als vele andere
Nadere informatieEindexamen maatschappijleer vwo 2009 - I
Opgave 1 De media en de positie van Wilders tekst 1 Is een krant meer dan een spiegel? 5 10 15 20 25 30 35 40 J.A.A. van Doorn Al vaker is opgemerkt dat er in de media soms bijzonder interessante discussies
Nadere informatie1 Welke partij heeft uw voorkeur c.q. op welke partij heeft u gestemd bij de Tweede Kamerverkiezing?
CDA ChristenUnie D66 GroenLinks Partij voor de Dieren PvdA PVV SGP SP VVD 50PLUS Niet gestemd Anders Weet niet CDA ChristenUnie D66 GroenLinks Partij voor de Dieren PvdA PVV SGP SP VVD 50PLUS Niet gestemd
Nadere informatieGeschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl)
Geschiedenis (nieuwe stijl) en geschiedenis en staatsinrichting (oude stijl) Examen VWO Vragenboekje Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 2 Woensdag 18 juni 9.00 12.00 uur 20 03 Voor dit examen
Nadere informatieAllen Vrouw Man 18-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65+ N= 522 243 279 55 73 106 110 132 46 % % % % % % % % % 97,1 97,5 96,8 98,2 100,0 97,2 95,5 97,0 95,7
Filosofie Magazine Onderzoek De Grote Moraalenquête 2010 Tabellenboek Van Eunen Marketing 6 september 2010 Onderzoek uitgevoerd door PanelClix Representatief Nederland 18+, N=522 Vraag 1: Maakt u zelf
Nadere informatieFrom the Press to Politics and Back. When do Media set the Political Agenda and when do Parties set the Media Agenda? D.J.
From the Press to Politics and Back. When do Media set the Political Agenda and when do Parties set the Media Agenda? D.J. van der Pas Waarom staan sommige onderwerpen hoog op de agenda van de politiek,
Nadere informatieParingsdans van twitterende raadsleden tijdens de gemeenteraadsverkiezingen
Paringsdans van twitterende raadsleden tijdens de gemeenteraadsverkiezingen Niels Loeffen en Aart Paardekooper Flyers die ongelezen de prullenbak in verdwijnen, posters die binnen een dag worden overgeplakt
Nadere informatieOpposing a Different Europe. The Nature and Origins of Euroscepticism Among Left-Wing and Right-Wing Citizens E.J. van Elsas
Opposing a Different Europe. The Nature and Origins of Euroscepticism Among Left-Wing and Right-Wing Citizens E.J. van Elsas Nederlandse samenvatting Politieke strijd over Europese integratie leidt tot
Nadere informatieDe elite heeft niet geleerd van Fortuyn
De elite heeft niet geleerd van Fortuyn Onderzoek over artikel Jacques Monasch in De Volkskrant Op pagina Forum van De Volkskrant van 22 juni jl. stond een artikel van Jacques Monasch met als titel De
Nadere informatieHoge Raad voor Vrijwilligers over het EYAA 2012 (European Year of Active Ageing 2012)
Hoge Raad voor Vrijwilligers over het EYAA 2012 (European Year of Active Ageing 2012) De Hoge Raad voor Vrijwilligers (HRV) kijkt relatief tevreden terug op 2011, het Europees Jaar voor het Vrijwilligerswerk.
Nadere informatieMEDIACONTACT SITUATIE
MEDIACONTACT Wilco Bontenbal SITUATIE U, als manager, krijgt ongetwijfeld wel eens te maken met de. Daarom is het belangrijk om inzicht te krijgen in uw natuurlijke stijl van optreden in de en uw voorkeur
Nadere informatieExamen HAVO. Nederlands
Nederlands Examen HAVO Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 2 Dinsdag 20 juni 13.30 16.30 uur 20 06 Vragenboekje Voor dit examen zijn maximaal 47 punten te behalen; het examen bestaat uit 22 vragen
Nadere informatieMinigids Hybride Evenementen Het evenement dat niemand wil missen is hybride Een wereld waar offline en online samenkomen!
Minigids Hybride Evenementen Het evenement dat niemand wil missen is hybride Een wereld waar offline en online samenkomen! Introductie In een wereld die op alle vlakken steeds meer digitaal verbonden raakt,
Nadere informatieWhite Paper Content Marketing. In 10 stappen naar een succesvolle contentmarketingstrategie
White Paper Content Marketing In 10 stappen naar een succesvolle contentmarketingstrategie In 10 stappen naar een succesvolle contentmarketingstrategie Contentmarketing is hot. Dit komt omdat je hiermee
Nadere informatieReputatiemanagement en CDA. Michael Sijbom, campagneleider/hoofd communicatie CDA
Reputatiemanagement en CDA Michael Sijbom, campagneleider/hoofd communicatie CDA Opzet presentatie 2 1. Trends en ontwikkelingen 2. Verkiezingen 2010: verval CDA en JPB 3. Wat doen bij reputatieschade
Nadere informatieDEFINITIEVE ANTWOORDEN
DEFINITIEVE Vragen bij Het waarom en hoe van F-commerce Vraag 1 (10 punten) Geef aan wat de verschillen zouden kunnen zijn tussen een reguliere E-commerce website en een winkel die gebruik maakt van F-Commerce.
Nadere informatieInformatieblad: Opvattingen over nieuwsmedia en politiek in Nederland
VOOR PUBLICATIE 17 MEI 2018 Informatieblad: Opvattingen over nieuwsmedia en politiek in Nederland VOOR MEDIA OF ANDERE VRAGEN: Amy Mitchell, Director, Journalism Research Katie Simmons, Associate Director,
Nadere informatieOnderzoek stemgedrag jongeren Door NCRV Rondom 10 en Netwerk 28 mei 2010
Onderzoek stemgedrag jongeren Door NCRV Rondom 10 en Netwerk 28 mei 2010 Ben je van plan om op 9 juni te gaan stemmen? Ja 698 83,1 Nee 39 4,6 Ik weet het nog niet 103 12,3 Stemgedrag PVV/ Wilders PvdA
Nadere informatieProtocol social media Groenhorst Praktijkonderwijs, vmbo en mbo
Protocol social media Groenhorst Praktijkonderwijs, vmbo en mbo Groenhorst Stafdienst Telefonisch bereikbaar op 088 0207020 Vastgesteld: 10 september 2013 2 Protocol social media Groenhorst Inhoudsopgave
Nadere informatieVerslag college 1: Democratische waarden onder druk?
Verslag college 1: Democratische waarden onder druk? In de collegereeks Democratie en burgerschap, georganiseerd door ProDemos en de Universiteit van Amsterdam, kijken we naar de huidige stand van zaken
Nadere informatieMocht jij bij deze verkiezingen stemmen? Heb je bij deze verkiezingen ook gestemd? Ja 55,9% Nee 44,1% Totaal. Ja 98,5% Nee 1,4% Zeg ik niet 0,1%
Mocht jij bij deze verkiezingen stemmen? Ja 55,9% Nee 44,1% Heb je bij deze verkiezingen ook gestemd? Ja 98,5% Nee 1,4% Zeg ik niet 0,1% Op welke partij heb je gestemd? PvdA 27,1% D66 17,9% VVD 16,4% SP
Nadere informatiePersonalisering in het Nederlandse televisiedebat.
Personalisering in het Nederlandse televisiedebat. Is er sprake van personalisering in het Nederlandse televisiedebat in een periode van 1967 tot 2012? Een inhoudsanalyse van zeven Nederlandse televisiedebatten.
Nadere informatieDe Stemming van 18 december 2016
De Stemming van 18 december 2016 Hoewel er wel belangwekkende gebeurtenissen waren op het politieke vlak, zoals de aanvullende verklaring inzake het verdrag met Oekraine en de positieve prognose van het
Nadere informatieMotivaties om op de PVV te stemmen
Motivaties om op de PVV te stemmen Voor: NPS/NOVA Mirjam Bartelsman Door: Kees Sanderse Research Executive Datum: 27 augustus 2009 Project: 90054 Copyright: Synovate Ltd. Alle rechten voorbehouden. De
Nadere informatieEffectief campagne voeren. Actiegroependag Bescherm de kust, Rotterdam, 9 april 2016 Maaike Wermer
Effectief campagne voeren Actiegroependag Bescherm de kust, Rotterdam, 9 april 2016 Maaike Wermer Wat ga ik vandaag vertellen Voorstel ronde Naam Actiegroep Ervaring met campagne voeren/omgaan met de media
Nadere informatieOnline Presence. Praktijkgerichte computercursussen voor particulieren en bedrijven
Online Presence Praktijkgerichte cursussen voor particulieren en bedrijven Online Presence Compu Act Opleidingen onderscheidt zich op het gebied van flexibiliteit, prijsniveau en individuele mogelijkheden.
Nadere informatieDia 1 Introductie max. 2 minuten!
1 Dia 1 Introductie max. 2 minuten! Vertel: Deze les gaat vooral over het gebruik van sociale media. Maar: wat weten jullie eigenlijk zelf al over sociale media? Laat de leerlingen in maximaal een minuut
Nadere informatieOnderzoek werven via social media: veel aanwezigheid, weinig interactie
Bron : http://www.marketingfacts.nl/berichten/onderzoek-werven-via-social-media-veel-aanwezigheid-weiniginteractie?utm_source=dlvr.it&utm_medium=linkedin Onderzoek werven via social media: veel aanwezigheid,
Nadere informatieDemocratie in tijden van populisme en technocratie. Prof. Stefan Rummens ID dagen beweging.net 12 okt 2017
Democratie in tijden van populisme en technocratie Prof. Stefan Rummens ID dagen beweging.net 12 okt 2017 1. Wat is democratie? 2. Populisme als stijl 3. Populisme als ideologie 4. Populisme als symptoom
Nadere informatieMaatschappelijke. participatie en vertrouwen
Maatschappelijke participatie en vertrouwen Hoogopgeleiden meer vertrouwen in politiek en instituties 14 Vier op de tien Nederlanders politiek actief Deelname aan politieke activiteiten stabiel gebleven
Nadere informatieCrisiscommunicatie: wie neemt de lead? Door: Roy Johannink & Eveline Heijna
Crisiscommunicatie: wie neemt de lead? Door: Roy Johannink & Eveline Heijna Als het misgaat bij de communicatie in een crisis, dan is dit vaak een gebrek aan duidelijkheid op de vragen: wie doet wat, wie
Nadere informatieHulp bij ADHD. Scholingsaanbod
Hulp bij ADHD Dit heeft mijn beeld van ADHD enorm verrijkt. Ik zie nu veel mogelijkheden om kinderen met ADHD goede begeleiding te bieden deelnemer workshop bij Fontys Hogescholen Copyright 2010 Hulp bij
Nadere informatieSamenvatting. Debating Europe Samenvatting
Debating Europe Samenvatting Samenvatting Sinds de start van de Europese integratie in de jaren vijftig van de vorige eeuw zijn er vanuit de samenleving regelmatig vragen gesteld over het democratische
Nadere informatieWerken.fm powered by you!
Werken.fm powered by you! Radio verandert! Met de internetrevolutie van de laatste twintig jaar en de impact van sociale media krijgt radio een nieuw gezicht. Radio blijft één van meest effectieve media
Nadere informatieOmgaan met (sociale) media. Voor politici
Omgaan met (sociale) media Voor politici René Schoemaker Sinds 1986 journalist, onder meer NHD (AC, SC), kabelkranten, NOS, AD, TROS, managementbladen en ict-websites. Sinds 2008 raadslid in Heerhugowaard
Nadere informatie29 november Onderzoek: Kloof tussen burger en politiek?
29 november 2016 Onderzoek: Kloof tussen burger en politiek? Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online
Nadere informatieKiezersvoorkeuren in Amsterdam
Kiezersvoorkeuren in Amsterdam In de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van maart peilt OIS in opdracht AT de politieke voorkeur van Amsterdammers. Vooruitlopend daarop is een eerste verkennend onderzoek
Nadere informatieWat zegt de Tilburgse kiezer?
Wat zegt de Tilburgse kiezer? De resultaten van de exitpoll van de Tilburgse gemeenteraadsverkiezing 2014 DEMOS Centrum voor Beter Bestuur en Burgerschap Julien van Ostaaijen, Koen van der Krieken, Sabine
Nadere informatieWelkom! Presentatie 29 september 2010
Welkom! Presentatie 29 september 2010 De tijd is rijp; zij hebben wat wij willen Over overheid, identiteit en imago en.. Tijdsbesteding komend uur: 1. Dichtbij huis: bedreigingen, noodzaak, ambitie en
Nadere informatieEnkele vragen aan Kristin Harmel
Enkele vragen aan Kristin Harmel Waar gaat Zolang er sterren aan de hemel staan over? Zolang er sterren aan de hemel staan gaat over Hope McKenna- Smith, eigenaresse van een bakkerij in Cape Cod. Ze komt
Nadere informatieZit de online burger wel online op u te wachten? Door: David Kok
Zit de online burger wel online op u te wachten? Door: David Kok Veel gemeenten zijn inmiddels actief op sociale media kanalen, zoals ook blijkt uit het onderzoek dat is beschreven in hoofdstuk 1. Maar
Nadere informatieBachelorscriptie. Follow the Leader?!
Bachelorscriptie Follow the Leader?! ----------------------------------- Een onderzoek naar de personalisering van de Nederlandse politiek voor de periode 1967-2012 -------------------------------------
Nadere informatieDe Rol van de Lokale Media: Roermond. De Regio Vecht Terug 25 april 2018
De Rol van de Lokale Media: Roermond De Regio Vecht Terug april 0 Inhoudsopgave Introductie Samenvatting De Kiezer en de thema s die zij belangrijk vinden De belangrijkste thema s volgens de kiezer................................
Nadere informatieUitgeverij Van Praag Amsterdam
Uitgeverij Van Praag Amsterdam Inhoud 9 Het immigratietaboe 13 Het relativeringcircuit De toestand 27 Etniciteit is sticky 30 Drs. Hans Roodenburg Inkomensverschillen worden groter door immigratie 39 Het
Nadere informatieRichtlijn gebruik social media. Interne en Externe Communicatie. Voor studenten. Collegejaar 2012-2013
Richtlijn gebruik social media Interne en Externe Communicatie Voor studenten Collegejaar 2012-2013 Directie Onderwijs & Opleidingen Team Communicatie & Voorlichting Juli 2012 Social Media 1 Inleiding
Nadere informatie