RAPPORT VAN BEVINDINGEN. Kwaliteitsonderzoek Primair Onderwijs bij. Basisschool De Pelikaan

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN Kwaliteitsonderzoek Primair Onderwijs bij Basisschool De Pelikaan Plaats : Bonaire BRIN-nummer : 28PW Onderzoeksnummer : Datum schoolbezoek : 19 september 2013 Rapport vastgesteld te Tilburg op 4 november 2013

2

3 Inhoud 1 Inleiding 5 2 Bevindingen 7 3 Conclusies en afspraken 11 Pagina 3 van 11

4

5 1 Inleiding De Inspectie van het Onderwijs heeft op 19 september 2013 een onderzoek uitgevoerd op basisschool De Pelikaan, Bonaire, naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. De conclusies van dit onderzoek kunnen worden beschouwd als een integrale beoordeling op basis waarvan de scholen en hun besturen kunnen werken aan het consolideren en borgen van bestaande kwaliteit, alsmede gerichte maatregelen kunnen treffen om geconstateerde tekortkomingen op te heffen. De inspectie beoordeelt over een periode van vijf jaar ( ) jaarlijks op alle scholen aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en volgt nauwgezet de verbeteractiviteiten. In 2016 zal de school aan alle aspecten van basiskwaliteit moeten voldoen. Toezichthistorie In mei 2011 heeft de inspectie een eerste kennismakingsbezoek gebracht aan de school. Daarna zijn er in november 2011 en november 2012 kwaliteitsonderzoeken uitgevoerd en tussendoor in mei 2012 en april 2013 voortgangsgesprekken gevoerd. In het huidige kwaliteitsonderzoek is de kwaliteit van de school opnieuw beoordeeld. Ze is vergeleken met de kwaliteit die in november 2012 is vastgesteld. Op deze wijze wordt in beeld gebracht in hoeverre de activiteiten van de school tot zichtbare resultaten leiden. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het document De Basiskwaliteit van het Primair en Voortgezet Onderwijs in Caribisch Nederland (Inspectie van het Onderwijs, Utrecht, maart 2011). Dit document sluit aan op het Toezichtkader po/vo Beide documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Hoofdstuk 3 geeft de conclusies en afspraken met de school weer. Onderzoeksopzet Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie de kwaliteit van de volgende kwaliteitsdomeinen: Leerstofaanbod, Onderwijstijd, Schoolklimaat, Pedagogischdidactisch handelen, Zorg en begeleiding, Leerprestaties en Kwaliteitszorg. 1 Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Een controle op de aanwezigheid van het schoolplan bij de inspectie. Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijk verplichte onderdelen in het schoolplan. Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. 1 Kwaliteitsdomeinen zoals beschreven in De Basiskwaliteit van het Primair en Voortgezet Onderwijs in Caribisch Nederland, Inspectie van het Onderwijs, Utrecht, maart 2011 Pagina 5 van 11

6 Analyse van documenten die de school voorafgaand aan of tijdens het schoolbezoek heeft aangeleverd, waaronder het jaarplan en analyses van de toetsgegevens. Schoolbezoek, waarbij de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen aan de groepen 1/2a, 5, 6, 7, 8 en een RT les. Gesprekken met de directie over de kwaliteit van verschillende aspecten waaronder kwaliteitszorg en leerlingenzorg. Een gesprek met leraren. Een gesprek met ouders. Een eindgesprek met de directie, en twee vertegenwoordigers van het bevoegd gezag, na afloop van het schoolbezoek. Pagina 6 van 11

7 2 Bevindingen In dit hoofdstuk beschrijft de inspectie tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. Per kwaliteitsdomein, met uitzondering van het domein Leerprestaties, wordt beschreven hoe de kwaliteit zich verhoudt tot de Nederlandse inspectienormen. Deze bevindingen worden vooralsnog niet weergegeven in de vorm van een score maar in een beschrijving van de aangetroffen kwaliteit. Voor de leerprestaties geldt een andere benadering. Hiervan geeft de inspectie aan of de school naar haar oordeel bij de meest recente opbrengstmeting door middel van landelijk genormeerde toetsen, voldoende vooruitgang heeft geboekt ten opzicht van de beginsituatie (zoals vastgesteld tijdens het eerste inspectieonderzoek in 2008) en ten opzichte van de vorige toetsafname. Een definitieve inspectienormering voor de leerprestaties in Caribisch Nederland wordt nog ontwikkeld. Algemeen beeld De inspectie was vorig jaar november al tevreden over de kwaliteit van het onderwijs op basisschool De Pelikaan. Dit jaar is dit nog steeds zo en kan geconstateerd worden dat de school de kwaliteit en de resultaten nog verder heeft verbeterd. Het gehele schoolteam werkt - met hoge ambities - hard aan de verschillende verbeteracties. In korte tijd hebben de leraren zich een nieuwe manier van lesgeven eigen gemaakt, het klassenmanagement schoolbreed op gelijke wijze ingevoerd en zich verder geschoold in het stimuleren van gewenst gedrag bij leerlingen. De resultaten van de leerlingen gedurende en aan het einde van de schoolperiode liggen op een hoog niveau. Het is nu van belang dat de school de verworvenheden borgt en het team de gelegenheid geeft om zich alle nieuwe vaardigheden en inzichten volledig eigen te maken. Op enkele onderdelen zijn verbeteringen wenselijk of noodzakelijk. Het belangrijkste verbeterpunt is de specifieke zorg aan leerlingen die dit nodig hebben. Dit geldt zowel voor de eerstelijns zorg in de groep, als de tweedelijnszorg in samenwerking met het Expertisecentrum Onderwijszorg (EOZ). Daarnaast blijft aandacht voor een veilig en respectvol klimaat in de groepen belangrijk. Hieronder volgt een toelichting per kwaliteitsdomein. Toelichting Leerstofaanbod De school maakt gebruik van een Nederlandstalige methode voor Rekenen/wiskunde en Nederlandse taal die voldoen aan de kerndoelen. De rekenmethode zal binnenkort vervangen worden. Er wordt gekozen voor een meer eigentijdse methode waarin meer aandacht is voor automatiseren en die beter afgestemd is op de Cito LOVS toetsen. De school kiest er bewust voor om vanaf groep 1 in het Nederlands les te geven. De overgang naar het Nederlandstalig voortgezet onderwijs wordt daardoor vergemakkelijkt. De school heeft extra ingezet op het vergroten van de woordenschat, van groep 1 /t/m groep 8. Pagina 7 van 11

8 Vorig jaar was er nog geen vakleerkracht om het Papiamentu aan te bieden. Dit jaar is hier wel een leerkracht voor gevonden die het Papiamentu methodisch aanbiedt. Met deze methode wordt ook een doorgaande lijn naar het Voortgezet Onderwijs gerealiseerd. Onderwijstijd Evenals vorig jaar wordt er door de school voldoende onderwijstijd ingepland, onder andere voor taal en rekenen/wiskunde. De school heeft enkele maatregelen doorgevoerd om de onderwijstijd nog efficiënter te gebruiken, zoals een blokuur gym in plaats van twee enkele uren, waardoor maar één keer van en naar de gymlocatie gelopen hoeft te worden. Ook worden ouders door de school, in samenwerking met de leerplichtambtenaren, strenger aangesproken wanneer hun kinderen te laat komen. Het effectieve gebruik van de onderwijstijd in de groepen is overwegend voldoende, al gaat er zo nu en dan nog tijd verloren door het corrigeren van het gedrag van leerlingen. Schoolklimaat Het schoolklimaat kenmerkt zich door een open en taakgerichte sfeer en wordt door de inspectie wederom als voldoende beoordeeld. De populatie van de school bestaat uit leerlingen met verschillende achtergronden, culturen en sociaal economische situaties. De school slaagt er over het algemeen goed in om een klimaat te creëren waarin respect en begrip voor elkaar leidend is. Belangrijk is wel om hier constant aandacht voor te hebben en de leraren voldoende toe te rusten om in een dergelijke multiculturele setting in te spelen op fricties en wrijvingen. De ouders, die de inspectie gesproken heeft, zijn zeer positief over de school. Zij geven aan dat hun kinderen graag naar school gaan en zijn tevreden met de open en transparante wijze van communiceren door de school. Tevens geven ze aan dat ze blij zijn dat deze school Nederlands als voertaal hanteert, vanwege de overgang naar het Nederlandstalige voortgezet onderwijs. De school heeft onlangs een gedragsprotocol opgesteld, waarin voor alle betrokkenen bij de school helder is wat de gedragsregels van de Pelikaan zijn en wat in dit opzicht van een ieder verwacht wordt. Dit protocol wordt binnenkort met alle betrokkenen besproken en/of onder de aandacht gebracht. Pedagogisch-didactisch handelen Evenals vorig jaar beoordeelt de inspectie het pedagogisch-didactisch handelen als voldoende. Er zijn daarnaast enkele verbeteringen zichtbaar. De organisatie van de lessen, het directe instructiemodel, de regels en afspraken in de groepen, worden overwegend op eenzelfde wijze uitgevoerd. In groep 1/2 is duidelijk zichtbaar dat hier de start wordt gemaakt om leerlingen te laten wennen aan heldere regels en afspraken, zoals het stilte teken en vinger opsteken. Maar ook wordt er al gewerkt met het planbord om leerlingen te leren zelf keuzes te maken en structuur aan te bieden. Voor de leerlingen betekent dit dat er vanaf groep 1 een natuurlijke doorgaande lijn in het onderwijs zit. Dat biedt houvast en zorgt voor rust en orde. Pagina 8 van 11

9 In veel groepen is bovendien al sprake van activerend lesgeven, waarbij ook coöperatieve werkvormen gehanteerd worden. Dit bevordert de taakbetrokkenheid van de leerlingen. Belangrijk is wel dat er een goed evenwicht of een goede integratie ontstaat tussen coöperatief leren en gedifferentieerd werken, waarbij tegemoet gekomen wordt aan de verschillen tussen leerlingen. Overigens is er in de meeste groepen voldoende sprake van het aansluiten van het onderwijs op de verschillen tussen leerlingen. Sommige leerlingen gaan sneller aan de slag, terwijl andere leerlingen extra instructie krijgen. Ook worden verschillende opdrachten en materialen ingezet om aan te sluiten bij de onderwijsbehoeften van de leerlingen. Alleen in de kleutergroepen is er nog weinig sprake van gerichte differentiatie. Dit is ook te verklaren, aangezien de school pas enkele weken geleden weer gestart is na de zomervakantie en de vierjarige leerlingen eerst en vooral moeten wennen aan het klassenmanagement. Op dit moment zijn er alleen voor lezen groepsplannen, die de leraar ondersteunen bij het gedifferentieerd aanbieden van de lesstof. De school is nog zoekende naar het beste format voor deze groepsplannen. Belangrijk hierbij is om te werken met concrete resultaatgerichte doelen per instructiegroepje, ook voldoende aandacht te hebben voor instructiemomenten aan de meer begaafde leerlingen en zorgvuldig de groepsplannen te evalueren op basis van de concrete vorderingen van de leerlingen. Hier kan de school nog belangrijke stappen zetten. Zorg en begeleiding Het bieden van zowel eerstelijnszorg als tweedelijnszorg verdient nog extra aandacht. Voor leerlingen die kortdurende (eerstelijns) zorg nodig hebben om achterstanden in te halen, zijn al wel enkele handelingsplannen voorhanden. Dit zijn vooral plannen die aangeven wat de remedial teacher met deze leerling gaat doen. Planmatig en integraal zorg verlenen, betekent echter dat er een heldere analyse gemaakt wordt van het probleem en op basis hiervan concrete doelen gesteld worden en activiteiten worden bepaald. Hier komen de rollen van zowel de remedial teacher, de leraar en eventueel de ouders aan de orde. Ook is het van belang om naast de cognitieve analyse ook gedragsaspecten in het plan mee te nemen, aangezien deze vaak het leren beïnvloeden. Als laatste dient er aangegeven te worden op welke wijze en wanneer de geboden zorg geëvalueerd wordt. Zijn de doelen niet behaald, dan dient nagegaan te worden hoe dit komt en of de gehanteerde aanpak moet worden aangepast. De leraren kunnen hierin nog verder geschoold worden, onder aanvoering van de intern begeleider. De school is al wel gestart met het opstellen van ontwikkelingsperspectieven voor leerlingen in groep 6 die met een aanzienlijke achterstand de school zullen gaan verlaten. De zorg voor leerlingen die specialistisch onderwijs nodig hebben, vanwege problemen en/of stoornissen die het leren fundamenteel belemmeren, kan nog aanzienlijk verbeterd worden. Het eoz heeft hier samen met de school de verantwoordelijkheid voor. Pagina 9 van 11

10 De inspectie constateert echter dat het erg lang duurt (maanden, soms een jaar) voordat de school de resultaten ontvangt van diagnostisch onderzoek, wanneer de school dit voor een bepaalde leerling heeft aangevraagd. Dit bemoeilijkt het bieden van adequate zorg binnen de school en betekent feitelijk dat leerlingen voor langere tijd niet de zorg krijgen die ze nodig hebben. Bovendien constateert de inspectie dat er op dit moment geen sprake is van gerichte ambulante begeleiding. Het betreft hier de inzet van ambulant begeleiders die met de school een individueel handelingsplan opstellen voor deze leerlingen, in de groep komen observeren, nagaan of de leerlingen voldoende begeleid worden en de leraren feedback geven en ondersteunen bij het bieden van de begeleiding aan deze leerlingen. Op dit moment bestaat ambulante begeleiding uitsluitend uit gesprekken tussen een medewerker van het eoz en de intern begeleider om de zorgleerlingen te bespreken. Omdat van leraren geen orthopedagogische expertise verwacht kan worden, betekent dit dat, ook als er een diagnose gesteld is, onvoldoende specialistische zorg en begeleiding aan de specifieke zorgleerlingen in de groep gegeven wordt. De school is zich er van bewust dat de tweedelijnszorg verbeterd moet worden en is hierover in gesprek met het eoz. Er zijn afspraken gemaakt die er toe moeten leiden dat deze zorg zal verbeteren. Omdat de uitvoering van zowel de eerste- als tweedelijns zorg nog verder uitgewerkt kan worden, beoordeelt de inspectie dit aspect nog niet als voldoende. Leerprestaties De prestaties van de leerlingen in groep 8 aan het einde van vorig schooljaar op het gebied van rekenen/wiskunde liggen boven de norm die de inspectie in Nederland hanteert. Hiermee heeft de school in de afgelopen jaren een belangrijke inhaalslag gemaakt. Ook in de overige groepen laten de resultaten van rekenen/wiskunde een positief beeld zien. Ook de resultaten van Nederlandse taal laten een positief beeld zien. In veel groepen ligt het niveau van technisch lezen nog niet op het Nederlands niveau, maar in enkele groepen is ook een enorme inhaalslag zichtbaar. De school neemt ook de Cito toets begrijpend lezen af. De resultaten van groep 8 vorig jaar liggen nog maar één punt af van de ondergrens die de inspectie in Nederland hanteert voor scholen met meer dan vijftien procent gewichtenleerlingen (leerlingen, van wie de ouders een laag opleidingsniveau hebben). Kwaliteitsmanagement De school werkt op systematische wijze aan het verbeteren en borgen van de kwaliteit van haar onderwijs. Zij doet dit vanuit een schoolbreed gedragen visie. Alle aspecten van kwaliteitsmanagement worden dan ook door de inspectie als voldoende beoordeeld. Er is net een nieuw schoolplan vastgesteld, waarin de meerjarige ambities zijn aangegeven en ook is hierin opgenomen op welke wijze de school de kwaliteit regelmatig gaat evalueren en borgen. Pagina 10 van 11

11 3 Conclusies en afspraken Onderwijskwaliteit De inspectie is positief over de bereikte kwaliteit van het onderwijs op basisschool De Pelikaan. Op het gebied van het Pedagogisch-didactisch handelen constateert de inspectie wederom vooruitgang ten opzichte van vorig jaar. Ook het Leerstofaanbod, het Schoolklimaat, de Onderwijstijd en de Kwaliteitszorg voldoen al aan de basiskwaliteit. De resultaten die geboekt worden op het gebied van rekenen/wiskunde en Nederlandse taal, zijn nog verder gestegen en liggen nu boven of net bij de ondergrenzen die in Nederland gehanteerd worden. Alleen het planmatig en adequaat verlenen van zorg en begeleiding aan leerlingen die dit nodig hebben, zowel eerstelijns als tweedelijns zorg, verdient nog de nodige aandacht. Naleving De inspectie concludeert dat er geen tekortkomingen zijn in de naleving van de wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd. Pagina 11 van 11