D e n H a a g 5 december T e l e f o o n n u m m e r E - m a i l

Transcriptie

1 Aan de voorzitter, leden en plv. leden van de Vaste Commissie voor Economische Zaken en Klimaat van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG B r i e f n u m m e r 17/11.198/TG/Kal O n d e r w e r p Begrotingsbehandeling EZK: deel ondernemen en innovatie D e n H a a g 5 december 2017 T e l e f o o n n u m m e r E - m a i l grosfeld@vnoncw-mkb.nl Hoogedelgestrenge dames en heren, Tijdens de Dag van de Ondernemer op 17 november jl. is stilgestaan bij de onmisbare bijdrage die ondernemers leveren aan ons land. Zo zijn in tal van gemeenten ondernemers in het zonnetje gezet door B&W en hebben wij vele werkbezoeken mogen organiseren, waaronder werkbezoeken voor HKH de Koningin, bewindspersonen en Kamerleden. Deze aandacht voor de rol van ondernemers is terecht. Ondernemingen zetten maatschappelijke uitdagingen om in kansen. Zij bedenken en maken oplossingen voor mensen en andere ondernemers over de héle wereld en geven daarmee ook een antwoord op maatschappelijke uitdagingen zoals energieverbruik, vergrijzing, omgaan met grondstoffen. Er liggen daarbij investeringskansen op terreinen als digitalisering, onderzoek en innovatie, verduurzaming, internationalisering en binnensteden. De begrotingsbehandeling 2018 van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (onderdeel economie en innovatie) is dan ook van groot belang voor ons huidig en toekomstig verdienvermogen. Voor deze begrotingsbehandeling vragen VNO-NCW en MKB-Nederland uw aandacht voor een aantal onderwerpen. In de bijlage bij deze brief zijn de punten verder uitgewerkt. 1. Innovatie Nederland scoort goed op het gebied van innovatie. Op de concurrentie-index van het World Economic Forum staat Nederland op de vierde plaats en de Europese Commissie noemt Nederland een innovatieleider. VNO-NCW en MKB-Nederland zijn positief over Malietoren / Bezuidenhoutseweg 12 / Postbus / 2509 AA Den Haag / / /

2 2 de geboden continuïteit in innovatiebeleid door dit Kabinet en de prominente plaats die ze het mkb wil geven in het innovatiebeleid. Met een aantal gerichte voorstellen kan het beleid verder worden versterkt: a. WBSO: Wij roepen de Tweede Kamer op het Kabinet te vragen om de regeling te continueren met de huidige percentages. Om de regeling met zijn huidige parameters door te zetten in 2018 is 79 miljoen nodig. Verder verzoeken we mogelijkheden in kaart te brengen om procesinnovatie voor met name het mkb te ondersteunen. Daarnaast vragen we dat opnieuw goed wordt gekeken naar de definities met betrekking tot ICT in de WBSO in relatie tot de effectiviteit van de regeling in de toekomst. b. Intensiveer het topsectorenbeleid en mkb instrumenten: De topsectoren zijn uitermate goed toegerust om de maatschappelijke thema's te verbinden met economische kansen zoals het Regeerakkoord stelt. Wij bepleiten extra ruimte te bieden voor publiek-private samenwerking (verhoging PPS toeslag percentage), extra in te zetten op de toegepaste onderzoeksinstellingen (met extra aandacht voor het mkb) en verruim de MIT (met koppeling naar de regio) en het innovatiekrediet. Voor het verstevigen van de positie van het mkb in het innovatiebeleid zou ook gekeken moeten worden naar de centres of expertise en de fieldlabs. Op basis van de evaluatie hiervan kan worden gewerkt aan het verder versterken van de innovatie infrastructuur voor het mkb en de positie van het mkb in het innovatiebeleid. c. Meer nadruk op het technologievolgende mkb: Naast de ontwikkeling van kennis is het gebruik en toepassing ervan in het technologie volgend mkb van belang. Wij vinden het daarom onbegrijpelijk dat de Innovatie Prestatie Contracten (IPC) regeling niet wordt doorgezet en bepleiten in ieder geval voor volgend jaar een nieuwe ronde IPC. Maar er is meer nodig. We vragen de Tweede Kamer de Minister de knelpunten rondom kennisverspreiding en innovatie in het technologievolgend mkb in kaart te brengen. d. Pak door op Smart Industry: In februari volgend jaar zal de implementatieagenda Smart Industry worden gepresenteerd. Het is zaak dit als overheid voortvarend op te pakken. e. Draai taakstelling Octrooicentrum terug: Voor het innovatief bedrijfsleven is een kwalitatief betrouwbaar en robuust octrooistelsel van groot belang. In dat licht vinden we het onverstandig dat in de begroting van EZK voor 1 miljoen euro wordt bezuinigd op het nationale octrooisysteem. We bepleiten dit terug te draaien. f. Transitiebudget voor het Van Swindenlaboratorium (VSL), voorheen Nederlands Meetinstituut: Stel voor VSL een transitiebudget beschikbaar om aan de ene kant te zorgen dat de fundamentele kennisbasis niet wordt afgebouwd (komt te voet en gaat te paard) en aan de andere kant te zorgen dat VSL een goede positie kan krijgen in PPS-en rondom de topsectoren en de Nationale Wetenschapsagenda. Verder is herijking van het bedrag nodig dat nodig om is om de onafhankelijkheid van het onderhoud van standaarden te garanderen.

3 3 2. Regeldruk voor ondernemers merkbaar verminderen a. MKB-Toets: We verwelkomen de door het Kabinet aangekondigde MKB-toets. Het is een veelbelovend instrument om de uitvoerbaarheid van regels voor het mkb te verbeteren. Wel vragen wij uw aandacht voor een aantal kritische succesfactoren in de MKB-toets. In de bijlage hebben wij deze punten uitgewerkt. b. Wegnemen knelpunten bestaande regelgeving: We steunen de inzet van het ministerie van EZK voor een high-level publiek-private strategische adviescommissie voor het wegnemen van knelpunten in bestaande wetgeving. c. Doelstelling voor minder regeldruk vasthouden en uitbreiden: Het vorige Kabinet heeft een kwantitatieve doelstelling van 2½ mld gerealiseerd. Deze geboekte winst moet door het nieuwe Kabinet worden geborgd. Hiervoor dienen tenminste op specifieke en voor het mkb merkbare thema s meetbare reductiedoelen worden vastgesteld, die ook in het Regeerakkoord zijn genoemd. Bijvoorbeeld rond ruimte voor innovatie, werkgeverschap en Wet DBA, onderwijs, zorg, woningbouwcorporaties, landbouw, circulaire economie en personenvervoer. Daarnaast verzoeken wij dat het Kabinet periodiek aan de Kamer rapporteert dat de totale regeldruk niet sluipenderwijs weer toeneemt. d. Rem op doorberekenen toezichtkosten: We zien steeds meer dat overheden de kosten van keuring en handhavingstoezicht doorberekenen aan bedrijven. Het is daarom wenselijk om jaarlijks inzicht te krijgen in de omvang van doorberekende toezichtskosten voor bedrijven door alle toezichthouders over een periode van de afgelopen 5 jaar, om zo inzicht te krijgen in de mogelijk stijgende trend. 3. Digitalisering stimuleren en versnellen a. Publiek-private samenwerking om digitalisering te versnellen: Met digitalisering kunnen we enorme maatschappelijke baten realiseren: sterke reductie van de CO2 uitstoot, zuinige energievoorziening en slimmere logistiek, persoonlijker zorg, beter onderwijs etc. In deze (publiek-private) domeinen komt de daadwerkelijke implementatie van digitaliseringsmogelijkheden niet of te traag van de grond. Het Kabinet zou in nauwe samenwerking met het bedrijfsleven met voorrang moeten inzetten op het vergroten van de toegevoegde waarde van digitalisering van deze domeinen. b. Digitalisering in het mkb: Het mkb is de motor van onze economie en kan met betere toepassing van digitale technologie haar productiviteit verder verhogen. De technologie is er vaak wel, maar de toepassing ervan in processen blijft nog achter. We doen het in Nederland internationaal vergeleken helemaal niet slecht, maar het kan nog veel beter. Wij vragen daarom om specifiek instrumentarium waarbij het mkb in Nederland in positie wordt gebracht om voorop te lopen en zodoende meer concurrerend en weerbaar te worden. Bijvoorbeeld door de goede elementen uit de Smart Industry aanpak toe te passen op andere mkb-sectoren of door gebruik van Digitale Innovatie Prestatie Contracten.

4 4 c. Randvoorwaarden moeten op orde zijn: De invoering van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) is op dit moment een stevige last voor bijna alle bedrijven en instellingen in Nederland. Daar komt straks nóg een verordening bovenop: de e-privacy verordening. Het probleem van deze voorgestelde verordening is dat deze de ontwikkeling van digitale innovaties in Europa zal belemmeren, door het verder beperken van de gronden voor de verwerking van persoonsgegevens. Het is daarom van belang dat de randvoorwaarden voor verdere digitalisering voor alle bedrijven en sectoren op orde zijn. Dat betekent dus ook dat zowel nationale als EU wet- en regelgeving voor alle ondernemingen uitvoerbaar moeten zijn. Als het Kabinet serieus is over zijn digitale ambities, dan zal zij in de onderhandelingen over de e-privacyverordening een pro-innovatie standpunt moeten innemen. 4. Financiering a. Voortvarende start Invest-NL: Invest NL gaat een belangrijke rol spelen in de grote transitie en investeringsopgaven waar we voor staan door samen met de markt business cases te (helpen) ontwikkelen en door bij te dragen aan het organiseren van financiering ervan. Ondanks dat de instelling pas per 2019 volledig wettelijk operationeel zal zijn bepleiten wij een voortvarende start vanaf 2018, waarbij ook gebruik gemaakt kan worden van de Europese Strategische investeringsmiddelen (EFSI) die vanuit Europa klaarliggen. Bij de vormgeving van Invest-NL moet er ook oog zijn voor het mkb. Financieringsvraagstukken en/of ontwikkeling van kleinere projecten (zoals proefopstellingen) in het mkb zijn onmisbaar bij het stuwen van maatschappelijke ontwikkelingen en het opschalen van ontwikkelde oplossingen. b. Stimuleer nieuw aanbod. Nieuwe aanbieders hebben moeite om boven het maaiveld uit te komen. Ondernemers ervaren nog altijd veel moeite bij het verkrijgen van financiering. Het is nodig om de toegang tot financiering voor (met name) kleine ondernemingen te blijven ondersteunen met garantieregelingen en door het stimuleren van de verdere groei van nieuwe aanbieders. c. Aanpassen verpandingsverbod voor financiering mkb. Grote opdrachtgevers kunnen in hun algemene voorwaarden opnemen dat hun leveranciers de vorderingen die zij op hen hebben, niet kunnen overdragen aan andere partijen. Banken en factormaatschappijen kunnen deze vorderingen zodoende niet financieren. Het vorige Kabinet heeft toegezegd de wetgeving hierop aan te passen en er ligt ook een uitgewerkt voorstel klaar dat gedragen wordt door de financiële sector. Wij vragen u er bij het Kabinet op aan te dringen om de wetgeving (artikel 83 lid 2 Burgerlijk Wetboek Boek 3) hierop aan te passen. Deze beperkte aanpassing van de wet heeft direct een positief effect op de financierbaarheid van mkb-ondernemingen.

5 5 5. Beter aanbesteden, minder inbesteden a. Beter Aanbesteden: Ondernemers ondervinden veel last van het clusteren van opdrachten, het verleggen van de risico s naar de ondernemers en de hoge kosten die gepaard gaan met het inschrijven op aanbestedingen. Om het mkb ruimte te geven bij aanbestedingen dient het clusteren van opdrachten te worden verboden, moet er expliciet sprake zijn van proportionele risicoverdeling en dienen de tenderkosten te worden geminimaliseerd. b. Inbesteden aan banden: Om beslissingen over inbesteden te objectiveren en daarbij de mogelijkheden die ondernemers als alternatief bieden te kunnen betrekken is een objectief besliskader noodzakelijk. Een eerste stap daartoe is een digitaal register, waar alle beslissingen rond inbesteden vooraf gemeld moeten worden. Ondernemers kunnen dan hun visie geven en alternatieven bieden. Daarnaast dient het Rijk het goede voorbeeld te geven, door de inbestedingsbesluiten van het vorige Kabinet (o.a. schoonmaak, beveiliging) terug te draaien. 6. Internationalisering Nederland loopt achter op buurlanden bij de inzet van onze diplomatie. We bepleiten een beperkte extra financiële impuls t.a.v. de organisatorische en financiële ondersteuning van de internationalisering van bedrijven, in acquisitie van buitenlandse bedrijven, in internationale innovatiesamenwerking, versterking van het postennetwerk en in de branding. 7. Eerlijke marktwerking a. Wet markt en overheid moet beter: Deze wet heeft als doel gelijke concurrentieverhoudingen tussen ondernemers en overheden als aanbieder van goederen en diensten. Doordat 90% van de gemeenten echter gebruik maakt van de algemeen belang uitzondering, waardoor de gedragsregels niet van toepassing zijn, wordt de effectiviteit ondergraven. Wij zijn verheugd dat het Kabinet de problemen gaat aanpakken, door oneigenlijke concurrentie in de toekomst te voorkomen en daarvoor de wet aan te scherpen. Het voorontwerp van het vorige Kabinet voldoet hier niet aan. Er is een beter en effectiever wetsvoorstel nodig om dit knelpunt goed aan te pakken. b. Wet Ruimte voor duurzaamheidsinitiatieven: Door uitspraken van de ACM zijn ondernemingen onzeker geworden over samenwerkingsverbanden om de duurzaamheid van producten en diensten in een sector te verhogen. Wij steunen het experimenteren met sectorale afspraken binnen de mededingingswetgeving. Wel vinden we dat de wet een echt experimenteerkarakter moet krijgen. Dat houdt concreet in dat deze alleen van toepassing is op initiatieven die zien op de land- en tuinbouw en energie- en klimaat. Bovendien moeten de wettelijk vastgelegde initiatieven altijd worden gesteund door een belangrijke meerderheid van de te reguleren ondernemers, want dat zijn degenen die de investeringen moeten doen.

6 6 8. Kennis over het ondernemerschap Het CBS is de data-bron over het ondernemerschap. Met het digitale platform De staat van het mkb wordt specifiek over het mkb kennis geproduceerd en gepubliceerd. Deze ontwikkeling juichen wij toe omdat dit beleidsontwikkeling helpt bij o.a. brancheverenigingen, maar ook bij de overheid. De ontwikkeling van dit platform moet doorgezet worden waarbij ook de verbinding met wetenschap georganiseerd moet worden ter bevordering van onderzoek naar ontwikkelingen in het ondernemerschap. Ook is van belang dat er op regionale schaal cijfers en dashboards beschikbaar komen, op basis waarvan gemeenten beleid kunnen voeren om de regionale economische structuur te versterken. 9. Retailagenda verbinden met regiodeals Het is positief dat de retailagenda wordt verlengd, met een focus op regionale sturing, lokale transformatie, flexibilisering van de huurmarkt, human capital agenda en kenniscreatie en innovatie. Wij willen daar graag aan toevoegen dat het Regeerakkoord spreekt over het sluiten van regiodeals en bovendien middelen vrijmaakt voor het oplossen van regionale knelpunten. Het zou goed zijn wanneer vanuit de kracht van de retailagenda, publiek-private regiodeals ontwikkeld worden. Daarbij kunnen de gemeenten in een regio, de retail, maar ook vastgoed, horeca, cultuur, groenvoorziening etc. een mogelijke rol spelen, om tot aantrekkelijke en regionaal afgestemde kernen te komen. En deals te sluiten met het Rijk om dat te realiseren. Wij verzoeken u deze punten mee te nemen bij de begrotingsbehandeling. In de bijlage bij deze brief vindt u een meer uitgebreide uitwerking van de hier beschreven punten. Natuurlijk zijn wij graag bereid om eventuele vragen te beantwoorden. Een afschrift van deze brief is verstuurd naar de Minister en Staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat. Hoogachtend, Mr. J.M. Lammers Directeur Economische Zaken

7 7 Bijlage: Aandachtspunten begrotingsbehandeling Economische Zaken (economie en innovatie) 1. Innovatie a. WBSO R&D investeringen van bedrijven vormen een belangrijke basis voor innovatie. De Nederlandse private R&D zit in de lift. In het totaal investeert het bedrijfsleven jaarlijks bijna 8 miljard in R&D, goed voor 1,16% van het BBP. Ter vergelijking de bijdrage van de overheid ligt rond de 0,9% van het BBP. De investeringen van bedrijven worden zowel gedaan door grote bedrijven (59%) als het mkb (41%). De R&D uitgaven van bedrijven liggen nu ruim 700 miljoen euro per jaar hoger dan 3 jaar geleden. Die stijging komt voor 60% voor rekening van de grote bedrijven en voor 40% voor rekening van het mkb (CBS, ICT, kennis en economie, 2017). De overheid stimuleert met succes deze private R&D investeringen primair met fiscale instrumenten. Een studie van de OECD laat zien dat Nederland, in vergelijking met andere landen, bedrijfs-r&d het meeste via fiscale instrumenten stimuleert. Andere landen gebruiken vaak ook nog directe subsidies voor bedrijven. In Nederland zijn deze in 2010 grotendeels afgeschaft (wat deels fiscaal is gecompenseerd). De WBSO compenseert de kosten van R&D zowel met betrekking tot loon als materialen en andere investeringen. De regeling is positief geëvalueerd. De kracht van de regeling zit in het brede bereik, de eenvoud en de mogelijkheid om mee te doen ongeacht de sector of de technologie of innovatie die wordt ontwikkeld. De WBSO is een regeling die uitermate belangrijk is voor het innovatieve mkb. De Tweede Kamer had vorig jaar zorgen dat de integratie van de RDA en de WBSO ten koste zou gaan van de deelname van het mkb maar dat is geen zins het geval. Uit deelname cijfers van het ministerie van EZK blijkt dat de verdeling van het budget tussen mkb en grootbedrijf na de integratie gelijk is gebleven en dat in % van het budget naar het mkb is gegaan. Vanwege de lange investeringshorizon is het bedrijfsleven gebaat bij stabiliteit in de regeling, zowel in de parameters (percentages van de schijven) als in de definities van R&D. Op beide punten hebben we zorgen. Parameters De Minister kondigt aan dat de parameters waarschijnlijk verlaagd moeten worden: tweede schijf van 16% naar 14% en de eerste van 32% naar 31%. De oorzaak hiervan ligt in het feit dat het budget van de WBSO in absolute termen is vastgelegd en dus niet meegroeit met de economie, de inflatie en/of de loonontwikkeling. Vrijwel alle fiscale faciliteiten, aftrekposten en schijven worden jaarlijks aangepast om het budget in reële

8 8 termen gelijk te houden (inflatiecorrectie), voor de WBSO gebeurt dit niet. Realiteit is daardoor dat jaarlijks beleidsmatig budget aan de regeling moet worden toegevoegd om de endogene groei te accommoderen, er heeft dan dus nog geen feitelijke intensivering plaatsgevonden. - Continueer de regeling met de huidige percentages en vormgeving. Om de regeling met zijn huidige parameters door te zetten in 2018 is 79 miljoen nodig. - De regeling moet zodanig worden aangepast dat groei met de economie, de inflatie en/of de loonontwikkeling niet leidt tot versobering van de regeling. We roepen de Tweede Kamer op om de Minister van EZK te vragen te komen met een analyse over de wijze waarop de WBSO systematiek aangepast kan worden. De evaluatie van de WBSO die in 2018 wordt verricht kan hiervoor worden gebruikt. Definities: procesinnovatie en ICT Er zijn de laatste tijd een aantal versoberingen doorgevoerd in de R&D definities in de WBSO. Meest in het oog springend zijn veranderingen op het terrein van ICT en het schrappen van het haalbaarheidsonderzoek en van de post onderzoek naar een substantiële wijziging in het productieproces. Deze wijzigingen pakken nadelig uit voor innovatie in ons land. ICT-innovatie wordt immers steeds belangrijker voor onze concurrentiepositie en de huidige definities in de WBSO passen niet in de manier zoals innovatie in ICT werkt. Ook het schrappen van deze aan procesinnovatie gerelateerde post en het haalbaarheidsonderzoek kan forse negatieve gevolgen hebben. Deze posten waren juist van belang om nieuwe technologie te kunnen introduceren in het kader van digitalisering van de productieprocessen (Smart Industry), maar denk ook aan onderwerpen als de circulaire economie en biobased waar procesinnovatie een belangrijke rol speelt. Door het schrappen van deze posten loopt Nederland daar achterstand op. In plaats van te versnellen wordt zo de innovatie afgeremd. Met name op het vlak van de stimulering van procesinnovatie in het industriële mkb hebben wij zorgen, vooral ook omdat de economische groei onder druk staat doordat het mkb de vraag niet meer aan lijkt te kunnen. Extra inzet op procesinnovatie is nodig om het steeds groter worden te kort aan geschoolde arbeid te helpen compenseren. Op deze punten zijn door de Tweede Kamer diverse acties ondernomen (onder andere een motie van de heer Bruins over de inbedding van procesinnovatie in de WBSO). Als antwoord op deze motie heef RVO een folder over procesinnovatie uitgebracht. Dit doet natuurlijk maar weinig recht aan de zorgen die er vanuit het bedrijfsleven op dit punt zijn.

9 9 - We roepen de Tweede Kamer op de Minister van EZK te vragen mogelijkheden in kaart te brengen om procesinnovatie voor met name het mkb te ondersteunen. - Daarnaast vragen we dat opnieuw goed wordt gekeken naar de definities met betrekking tot ICT in de WBSO in relatie tot de effectiviteit van de regeling in de toekomst. - De evaluatie van de WBSO die in 2018 wordt gedaan moet daarbij ook inzicht geven in de gevolgen van deze aanpassingen in de WBSO. Het is daarbij zaak ook de effecten van deze aanpassingen op het innovatievermogen van het bedrijfsleven expliciet mee te nemen. Mogelijk kan ook de MKB-toets worden ingezet, Op basis hiervan kan worden bezien op welke wijze we deze belangrijke vormen van innovatie weer een goede plaats kunnen geven in de WBSO of in andere regelingen. b. Intensiveer het topsectorenbeleid en MKB instrumenten VNO-NCW en MKB-Nederland vinden het positief dat dit Kabinet het topsectorenbeleid doorzet. Deze continuïteit zorgt ervoor dat snel werk gemaakt kan worden van de sterkere focus op een aantal maatschappelijke uitdagingen en sleuteltechnologieën zoals het Regeerakkoord stelt. Met de bestaande organisatie en werkwijze van de topsectoren kan deze focus worden aangebracht. De topsectoren zijn dan ook uitermate goed uitgerust om de maatschappelijke thema's te verbinden met economische kansen zoals het Regeerakkoord stelt. Wel kan de organisatie op onderdelen worden versterkt en verrijkt als de thematiek daarom vraagt. In het verleden is dat bijvoorbeeld ook gedaan rondom het thema ICT. De topsectoren fungeren op deze wijze als een middel om in te spelen op de economische kansen die deze uitdagingen en technologieën bieden. Vanuit de huidige topsectorstructuur is al gewerkt aan aantrekkelijke proposities op deze gebieden. De nieuwe ronde innovatiecontracten van de topsectoren zullen zich al sterker focussen op de maatschappelijke uitdagingen en sleuteltechnologie. Hiervoor ligt ook privaat commitment klaar. Met een juiste impuls kan de overheid deze extra private middelen ook lostrekken. Verder is het positief dat het nieuwe Kabinet het mkb een prominente plaats wil geven in het innovatiebeleid. Hier ligt ook een sterke koppeling met het regionaal beleid en de extra middelen die daar beschikbaar zijn. - Een verhoging van de PPS toeslag (met een betekenisvolle stap richting de 50%). - Extra middelen voor de TO2 instellingen (de samenwerking tussen TNO en de grote technologische instituten) die samen met de topsectoren kunnen worden ingezet rondom de nieuwe prioriteiten, zoals digitalisering. Hiermee kan ook de samenwerking met vakdepartementen worden versterkt. Ook is het van belang daarbij in zetten op het versterken van de link tussen deze instellingen en het mkb.

10 10 - MKB-innovatiestimulering regio en topsectoren (MIT): Verruim de MIT en het innovatiekrediet en maak voor het MIT een duidelijke koppeling met de extra middelen voor de regio. - Voor het verstevigen van de positie van het mkb in het innovatiebeleid zou ook gekeken moeten worden naar de centres of expertise en de fieldlabs. Op basis van de evaluatie hiervan kan worden gewerkt aan het verder versterken van de innovatie infrastructuur voor het mkb en de positie van het mkb in het innovatiebeleid. c. Innovatie Prestatie Contracten (IPC) en kennisdiffusie Met dank aan de Tweede Kamer zijn de vorige jaren weer rondes geweest van de IPCregeling (innovatie prestatie contracten). Waar de MIT-regeling zich primair richt op de koplopers in de topsectoren, daar richt de IPC zich op het meer technologievolgende mkb. Beiden zijn belangrijk en werken goed. De IPC-regeling is succesvol en wordt ook regionaal opgepakt, waardoor ook de samenhang tussen nationaal en regionaal innovatiebeleid kan worden versterkt. We vinden het dan ook onbegrijpelijk dat de IPC-regeling niet wordt doorgezet en bepleiten in ieder geval voor volgend jaar een nieuwe ronde IPC, waarbij verdere samenwerking kan worden gezocht met de regio. Tegelijk is er meer nodig. Het wegvallen van Syntens, de vouchers en grote delen van het IPC maken dat er maar weinig beschikbaar is voor brede implementatie van nieuwe technologie voor dit type mkb. Ook de AWTI 1 stipt dit aan in haar advies over mkb en hogescholen. Wij vinden het zaak de knelpunten rondom innovatie in het technologievolgend mkb nog meer in kaart te brengen en de mogelijke gevolgen van het wegvallen van de IPC maar ook bijvoorbeeld Syntens te analyseren. Het vraagstuk van kennisverspreiding wordt ook door het georganiseerd bedrijfsleven opgepakt. Zo heeft de Metaalunie een knowledge deal gesloten met TNO. De Knowledge Deal is een proef voor 2018 om kennis versneld naar het mkb te brengen en mkb-bedrijven blijvend aan innovatie te laten doen. In het kader van Smart Industry wordt gedacht over een Adviescentrum gericht op betere bediening van het mkb met vragen over Smart Industry. Het ministerie van EZK moet niet teveel aan de zijlijn staan bij dit soort initiatieven. - Continueer het IPC ook volgend jaar en zoek samenwerking met de regio op. Als onderdeel daarvan zou bijzondere aandacht kunnen worden besteed aan digitale IPC s zoals ook door Zuid-Holland is geïntroduceerd. - We vragen de Tweede Kamer om een oproep te doen aan het Kabinet om het onderwerp kennisverspreiding naar het mkb op te pakken samen met het georganiseerd bedrijfsleven. 1 Adviesraad voor wetenschap, technologie en innovatie

11 11 - Een goede knelpuntanalyse en goede voorbeelden van initiatieven uit het binnen- en buitenland zouden hier onderdeel van uit kunnen maken. d. Smart Industry Op onze Nederlandse thuismarkt kunnen we laten zien wat er op het gebied van de digitalisering van de industrie mogelijk is. In de Smart Industry Fieldlabs ontwikkelen, testen en implementeren bedrijven en kennisinstellingen doelgericht aan Smart Industry oplossingen en kunnen mensen deze oplossingen direct leren toe te passen. In totaal zijn inmiddels 31 Fieldlabs opgezet waar ruim 250 bedrijven bij betrokken zijn. Structurele financiering ontbreekt echter. - In februari volgend jaar zal de implementatieagenda Smart Industry worden gepresenteerd. Het is zaak dit als overheid voortvarend op te pakken en daarbij ook in te zetten op de exportkansen van onze technologische kennis. e. Taakstelling octrooicentrum Voor het innovatief bedrijfsleven is een kwalitatief betrouwbaar en robuust octrooistelsel van groot belang. Met name voor het innovatieve mkb is daarbij octrooiering in het eigen land (minder duur, eigen landstaal, kortere procedure) de (eerste) stap om innovaties te beschermen en commercieel te benutten. Wanneer bedrijven zich hier onvoldoende van bewust zijn verliezen ze vaak hun concurrentiepositie. Hiervan zijn ons talloze voorbeelden bekend. Zo is er een medische startup die te vroeg met de pers sprak over een uitvinding en daardoor octrooibescherming goeddeels verspeelde, met als gevolg een beperkt rendement. Kortom: goede en duidelijke voorlichting over dit (nationale) stelsel is van groot belang. De vele fouten die door het mkb worden gemaakt bij de bescherming van hun innovaties lijken erop te duiden dat deze voorlichting voor verbetering vatbaar is. In dat licht vinden we het onverstandig dat in de begroting van EZK voor 1 miljoen euro weer verder wordt bezuinigd op het nationale octrooisysteem. VNO-NCW en MKB- Nederland wijzen er ook op dat de overheidsinkomsten uit het octrooisysteem, opgebracht door nota bene het bedrijfsleven, de uitgaven van EZK voor dat systeem vermoedelijk verre overtreffen. - Draai de taakstelling van 1 miljoen euro op het nationale octrooisysteem terug. f. Het Van Swinden Laboratorium (VSL) Beschikbaarheid van goede meetstandaarden is onmisbaar voor de Nederlandse industrie. VSL beheert standaarden, ontwikkelt nieuwe technieken om deze standaarden te verfijnen en stelt deze beschikbaar aan het Nederlandse bedrijfsleven. Daarnaast is VSL verantwoordelijk voor een aantal wettelijke taken. Dat doet het instituut op effectieve en efficiënte wijze in publiek-private samenwerking. Dat is reeds bijzonder,

12 12 in veel landen is dit volledig publiek. Het belang voor de toekomst is onverminderd groot. Het grootste deel van nieuwe technologische ontwikkelingen zijn gebaseerd op sensoren en dus op meten. Zo n 650 bedrijven zijn direct afhankelijk van VSL, een veelvoud daarvan indirect. Dat omvat dus zowel grote, middelgrote als kleine bedrijven. Een deel van de activiteiten van het VSL kan commercieel worden bekostigd, maar het is belangrijk dat de overheid adequaat investeert in de basis die nodig is voor de ontwikkeling van nieuwe standaarden ( fundamentele kennisbasis ). Dit laatste komt door taakstellingen van EZK op VSL in het gedrang. De Minister van EZK heeft onlangs de Tweede Kamer geïnformeerd welke bestaande of nieuwe instrumenten voor publiek-private samenwerking kunnen worden ingezet voor het in stand houden van de fundamentele kennisbasis in de metrologie. De brief schetst daartoe meerdere opties maar maakt niet duidelijk of er nu ook een oplossing is gevonden voor het door het bedrijfsleven geschetste probleem. De in de brief geschetste route naar PPS is bovendien iets waar een lab als VSL in zou moeten groeien. In eerdere transities van de bijvoorbeeld de Technologische Topinstituten is gewerkt met transitiebudgetten om aan de ene kant te zorgen dat de fundamentele kennisbasis niet wordt afgebouwd (komt te voet en gaat te paard) en aan de andere kant te zorgen dat VSL een goede positie kan krijgen in deze PPS-en. Daarnaast is bijzondere aandacht nodig voor het feit dat veel meetstandaarden een wettelijke referentiefunctie vervullen die per definitie onafhankelijkheid vereist. - Stel een transitiebudget beschikbaar voor VSL waarin op basis van meerjarenplan gewerkt kan worden naar de nieuwe situatie. - Herijking van het bedrag dat nodig is om de onafhankelijkheid van het onderhoud van standaarden te garanderen 2. Regeldruk voor ondernemers merkbaar verminderen a. Goede invulling van de MKB-toets We verwelkomen de door het Kabinet aangekondigde MKB-toets. Afhankelijk van de concrete invulling is dit een veelbelovend instrument om de uitvoerbaarheid van regels voor het mkb te verbeteren. De Staatssecretaris van EZK heeft toegezegd voor het eind van het jaar de Tweede Kamer te berichten over de invulling. Vooruitlopend op die brief vragen wij uw aandacht voor het opnemen van de onderstaande kritische succesfactoren in de MKB-toets, zodat deze een succes wordt: - Elk ministerie past de MKB-toets toe bij de start van het besluitvormingsproces over nieuwe wet- regelgeving die op ondernemers van toepassing is. - Alle ministeries passen de MKB-toets op een vergelijkbare manier toe. Bij de start van de toetsen zal geleerd worden van verschillende methoden om te toetsen. EZK zal dit coördineren.

13 13 - Ministeries laten via een rapportage zien welk type ondernemers zijn geraadpleegd en wat er met de input van de ondernemers is gedaan. De rapportage wordt ook gepubliceerd bij de internetconsultatie. - Bij elke toets wordt gekeken naar de impact op het bedrijfsproces en de producten, de organisatie van de onderneming, de ICT-voorziening, personeel en de strategie. Ook komen alternatieven en verzachtende maatregelen aan bod. Bij de toets staat de uitvoerbaarheid van wet- en regelgeving in de praktijk voorop. - Voor elke toets wordt een voldoende grote groep ondernemers uitgenodigd, en elke toets staat onder begeleiding van een onafhankelijke gespreksleider. Indien de wetgeving complex is en de uitwerking in de praktijk onzeker, kunnen ook andere passende vormen van toetsen worden toegepast, zoals praktijkexperimenten en pilots. - ATR ziet toe op de juiste toepassing van de MKB-toets. MKB-Nederland is graag bereid om suggesties te doen voor de ondernemers om het uitvoeren van de MKB-toets door de ministeries te faciliteren. Het is en blijft overigens een toets van en door de overheid zelf, niet van het bedrijfsleven. Als deze aanpak van de MKB-toets straks werkt, zou die verder uitgebreid kunnen worden naar regels van gemeenten, of bijvoorbeeld amendementen van de Tweede Kamer. b. Wegnemen knelpunten bestaande regelgeving Naast het voorkomen van knelpunten in nieuwe wetgeving, zal de inzet op het wegnemen van knelpunten in bestaande wetgeving geïntensiveerd moeten worden. Daarbij steunen we de inzet van het ministerie van EZK, gericht op een high-level publiek-private strategische adviescommissie. Wij gaan graag met EZK in overleg over de vormgeving hiervan. Daarnaast is het van belang dat het Kabinet doorgaat met de ingezette maatwerkaanpak, om zo sectorspecifieke knelpunten te identificeren en weg te nemen. c. Doelstelling voor minder regeldruk vasthouden en uitbreiden Het vorige Kabinet heeft een kwantitatieve doelstelling van 2,5 mld euro gerealiseerd. Deze geboekte winst moet door het nieuwe Kabinet worden geborgd. Hiervoor dienen tenminste op specifieke en voor het mkb merkbare thema s meetbare reductiedoelen worden vastgesteld, die ook in het Regeerakkoord zijn genoemd. Bijvoorbeeld rond ruimte voor innovatie, werkgeverschap en Wet DBA, onderwijs, zorg, woningbouwcorporaties, landbouw, circulaire economie en personenvervoer. Die vermindering moet toegewezen worden aan de beleidsverantwoordelijke bewindspersoon. Daarnaast verzoeken wij dat het Kabinet periodiek aan de Kamer rapporteert dat de totale regeldruk niet sluipenderwijs weer toeneemt.

14 14 d. Rem op doorberekenen toezichtkosten Onder druk van bezuinigingen zien we steeds meer dat overheden de kosten van keuring en handhavingstoezicht doorberekenen aan bedrijven. Daarnaast heeft het Kabinet zich in het Regeerakkoord ten doel gesteld om toezicht meer te laten samenwerken. Het is van belang om inzicht te krijgen in de omvang en toename van doorberekende toezichtskosten voor bedrijven over de afgelopen 5 jaar, om zo inzicht te krijgen in de mogelijk stijgende trend. Tevens vragen wij uw aandacht voor het doen van onderzoek naar de vormgeving van een betere en efficiënte samenwerking tussen toezichthoudende instanties, om daarmee onnodige lasten voor ondernemers te verminderen. 3. Digitalisering stimuleren en versnellen a. Publiek-private samenwerking om digitalisering te versnellen Digitale innovatie kan dé oplossing zijn voor veel grote maatschappelijke problemen. Bijvoorbeeld halvering van de CO2 uitstoot, zuinige energievoorziening en slimmere logistiek, persoonlijker zorg, beter onderwijs met een maatschappelijke waarde van 74 miljard euro in 2030 (Accenture 2016). In veel publiek-private domeinen gaat dat niet vanzelf. Bestaande systemen, gewoontes en regels zijn ingesleten en veranderen niet mee door vastliggende belangen. Daarnaast is het beleid versplinterd. Om te komen tot e-health (VWS) en smart mobility (I&W) bijvoorbeeld, moeten ook de nodige randvoorwaarden op orde zijn, rond privacy en veiligheid (J&V), elektronische identificatie (BZK), infrastructuur en 5G (EZK), beschikbaar talent (OCW) etc. Deze beleidsvelden werken nu onvoldoende samen, waardoor de kansen van digitalisering blijven liggen. - Wij vragen om politieke urgentie en een integrale aanpak om de toegevoegde waarde van digitalisering in domeinen zoals zorg, mobiliteit, onderwijs te vergroten. De impact van de digitale transitie krijgt nog lang niet de aandacht die zij verdient. In overleg met het bedrijfsleven kunnen per domein concrete doelen worden gesteld die met behulp van digitalisering bereikt kunnen worden. Vervolgens kunnen betrokken departementen en het bedrijfsleven samenwerken aan de juiste voorwaarden om daar te komen. Waarbij er afspraken komen om belemmeringen die sectoren zelf niet kunnen oplossen weg te nemen en concrete projecten in de benen te brengen om de digitalisering verder te versnellen. b. Productiviteit mkb verhogen met digitalisering Het mkb is de motor van onze economie en kan met betere toepassing van digitale technologie haar productiviteit verder verhogen. Uit onderzoek van de Europese Commissie blijkt dat de toepassing van digitale technologie door het Nederlandse mkb beter kan. Het scoort in de EU bijvoorbeeld 17 de als het gaat om het gebruiken van

15 15 online verkoop, en 19 de in het gebruik van RFID-technologie 2. De technologie is er vaak wel, maar de toepassing ervan in processen blijft achter. We doen het in Nederland internationaal vergeleken helemaal niet slecht, maar het kan nog veel beter. Daarbij moet opgemerkt worden dat elke branche weer andere core-processen heeft die gedigitaliseerd kunnen, hetgeen maatwerk vraagt. Voor bijvoorbeeld retail, zakelijke dienstverlening, ambachten, etc. - Wij vragen om in samenwerking met het Kabinet te komen tot ontwikkeling van specifiek instrumentarium om de productiviteit van het mkb te verhogen met digitale technologie, om zo meer concurrerend en weerbaar te worden. Daarvoor zouden bijvoorbeeld de goede elementen uit de Smart Industry aanpak toegepast kunnen worden op andere sectoren. Om zo branches te helpen om richting ondernemers awareness te ontwikkelen maar ook om met schaalbare proefopstellingen Fieldlabs en randvoorwaarden als cyberveiligheid te realiseren. Daarnaast zou een aparte lijn Digitale Innovatie-Prestatie-Contracten zoals de Provincie Zuid-Holland al heeft, landelijk kunnen worden ingezet. c. Randvoorwaarden moeten op orde zijn De invoering van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) is op dit moment een stevige en complexe last voor bijna alle bedrijven en instellingen in Nederland. Daar komt nóg een Verordening uit Brussel bovenop, de e-privacy verordening. Het grootste probleem is dat de voorgestelde verordening de ontwikkeling van digitale innovaties in Europa zal belemmeren. Dat komt omdat de wettelijke gronden om gegevens te verwerken ten opzichte van de al strenge AVG nog verder ingeperkt worden. Zonder bijvoorbeeld de grond van het gerechtvaardigd belang kunnen makers van producten en diensten geen prestatiegegevens uit die apparaten halen om deze te verbeteren, zonder telkens toestemming te vragen hiervoor. En zonder de grond van de wettelijke verplichting kunnen bedrijven in de knel komen tussen nationale wetgeving die hun dwingt iets te doen, en de e-privacy verordening die dat verbiedt. Hierdoor zetten we Europa nog verder op achterstand van de VS en landen in Azië, waar op basis van data nieuwe algoritmen en diensten ontwikkeld kunnen worden. Het bereik van de wet lijkt het hele Internet of Things te omvatten, van e-health tot slimme mobiliteit. - Van belang is dat Nederland in de onderhandelingen in Brussel over de e- privacyverordening een pro-innovatie standpunt gaat innemen en afziet van het verder inperken van de wettelijke gronden voor de verwerking van 2 Radio Frequency Identification

16 16 persoonsgegevens. We verzoeken u het Kabinet te vragen een nieuw standpunt in te nemen, waarbij de gronden voor verwerking van persoonsgegevens niet ingeperkt worden ten opzichte van de AVG. 4. Financiering a. Voortvarende start Invest-NL Per 2018 start de financierings en ontwikkelingsinstelling Invest-NL i.o.. Wij juichen de oprichting van Invest NL toe. Invest NL gaat een belangrijke rol spelen in de grote transitie en investeringsopgaven waar we voor staan. Door samen met de markt business cases te (helpen) ontwikkelen en door bij te dragen aan het organiseren van financiering ervan. Bij ontwikkelingen die in de markt blijven liggen (als gevolg van gebrek aan regie, schaalgrootte, financieringsknelpunten) zal Invest-NL een rol kunnen gaan spelen. Ondanks dat de instelling pas per 2019 volledig wettelijk operationeel zal zijn bepleiten wij een voortvarende start en aanpak vanaf 2018, waarbij ook gebruik gemaakt gaat worden van de EFSI-middelen die vanuit Europa klaarliggen. Bij de vormgeving van Invest-NL moet er ook oog zijn voor het mkb. Financieringsvraagstukken en/of ontwikkeling van kleinere projecten (zoals proefopstellingen) in het mkb zijn onmisbaar bij het stuwen van maatschappelijke ontwikkelingen en het opschalen van ontwikkelde oplossingen. Bij de vormgeving van Invest-NL dient er aandacht te zijn voor versterking van het export en internationaliseringsinstrumentarium en flexibiliteit van de inzet ervan. Voor ondernemers is het noodzakelijk om via één loket bij Invest-NL terecht te kunnen voor risicokapitaal, garanties, exportkredietverzekeringen en internationale financieringsprogramma s gericht op ontwikkelde en op ontwikkelende markten. b. Financiering mkb Financiering van ondernemingen blijft aandacht vragen. Ondanks de groei in bedrijfsinvesteringen krimpt de kredietverlening in Nederland nog altijd. Ook blijkt het moeilijk voor nieuwe aanbieders om een positie op de markt te verwerven. De toegang tot financiering voor (met name) kleine ondernemingen zal wat ons betreft moeten blijven worden ondersteund met garantieregelingen en stimulering van (groei van) nieuwe aanbieders. c. Aanpassen verpandingsverbod voor financiering mkb Grote opdrachtgevers (zowel overheden als bedrijven) kunnen in hun algemene voorwaarden opnemen dat hun leveranciers de vorderingen die zij op hen hebben, niet kunnen overdragen aan andere partijen. Banken en factormaatschappijen kunnen deze vorderingen zodoende niet financieren en ook nieuwe alternatieve financieringsvormen worden er door belemmerd. Daarbij komt dat vrijwel alle landen om ons heen inmiddels hun wetgeving op dit punt aangepast hebben of daarmee bezig zijn.

17 17 De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) samen met de Factoring & Asset Based Financing Association Netherlands (FAAN) hebben een voorstel opgesteld in overleg met het ministerie van Justitie en Veiligheid en het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Dit voorstel houdt in dat geldvorderingen altijd door de leverancier kunnen worden overgedragen of verpand (ter verkrijging van financiering), maar dat de opdrachtgever daarvan geen hinder ondervindt, omdat hij altijd mag blijven betalen aan zijn oorspronkelijke leverancier in plaats van aan degene aan wie de vordering is overgedragen of verpand. De ervaringen in Duitsland met een soortgelijke regeling zijn positief. - De wetgeving (artikel 83 lid 2 Burgerlijk Wetboek Boek 3) dient te worden aangepast. Het vorige Kabinet heeft dat al meer dan een jaar geleden toegezegd 3 maar dit moet nu ook (met enige snelheid) gerealiseerd worden. Deze beperkte aanpassing van de wet heeft direct een positief effect op de financierbaarheid van mkb-ondernemingen. 5. Beter aanbesteden, minder inbesteden a. Beter Aanbesteden We verwelkomen de doelstelling van het Kabinet om het mkb meer ruimte te geven bij aanbestedingen en de professionaliteit van de inkoop te verhogen. In de huidige praktijk ondervinden met name mkb-ondernemers veel last van het clusteren van opdrachten, het verleggen van de risico s naar de ondernemers en de hoge kosten die gepaard gaan met het inschrijven op aanbestedingen. Ook de inzet op duurzame transities en innovatie verwelkomen wij. - Om het mkb ruimte te geven bij aanbestedingen dient het clusteren van opdrachten te worden verboden, moet er expliciet sprake zijn van proportionele risicoverdeling en dienen de tenderkosten te worden geminimaliseerd. b. Inbestedingen Overheden organiseren steeds meer activiteiten in eigen beheer en sluiten daarmee ondernemers uit van een (deel)markt waar zij al jaren actief zijn geweest. Zo groeit de overheid verder door en wordt onvoldoende gebruik gemaakt van de kracht van ondernemerschap om innovaties en maatschappelijke effecten beter en goedkoper te realiseren. Inbesteden zien we steeds meer in vele diverse sectoren 4. Vaak zijn overheden zich niet bewust van de consequenties voor de uitgesloten ondernemers en hun werknemers. In sectoren waar de overheid als inkoper een belangrijk marktaandeel 3 Tweede Kamer, vergaderjaar , 24036, nr Schoonmaak, beveiliging, koeriers- en transportdiensten, training- en opleidingsinstituten, re-integratiebedrijven, arbodiensten, ICT-diensten, informatie- en kennisproducten en -diensten, catering, ingenieursdiensten, fotografiediensten, groenvoorziening, recyclingbedrijven, reinigingsbedrijven.

18 18 heeft, zijn de consequenties groot. Dit risico valt buiten het normale ondernemersrisico. Ondernemers kunnen echter niets tegen een dergelijke beslissing beginnen. Het Kabinet geeft in het Regeerakkoord aan dat bij beslissingen over inbesteden dan wel uitbesteden het essentieel is dat bedrijfseconomische en maatschappelijke overwegingen vooraf in beschouwing worden genomen. - Deze overwegingen moeten ingevuld worden via een wettelijk genormeerd transparant en objectief besliskader voor overheden bij inbestedingsbeslissingen. Ondernemers worden op de hoogte gebracht en kunnen zo tijdig een beter alternatief bieden. Een eerste stap daartoe is een digitaal register of platform, waar alle beslissingen rond inbesteden vooraf gemeld moeten worden. Ondernemers kunnen dan hun visie geven en alternatieven bieden. - Daarnaast dient het Rijk het goede voorbeeld te geven, door de inbestedingsbesluiten van het vorige Kabinet, waaronder schoonmaak en beveiliging, terug te draaien, omdat de markt prima in staat is deze diensten te leveren. Dat geldt ook voor standaard ICT-diensten en producten, zoals bouw en beheer van datacentra en werkplekken voor medewerkers, die nu door een steeds grotere interne rijksdienst SSC-ICT worden uitgevoerd. 6. Internationalisering Voor het vergroten van de Nederlandse economische positie in het buitenland is het van belang dat er integraal en publiek-privaat samengewerkt wordt op de terreinen handel, innovatie investeringen, hulp, landbouw en economische ontwikkeling. Dat is ook de kern van het adviesrapport Team Nederland: samen sterker in de wereld dat is opgesteld in opdracht van de Dutch Trade and Investment Board. Een vergelijkbare oproep is ook gedaan door de adviesraad AWTI die in een recent advies heeft gepleit voor een heldere strategie en meer middelen voor wetenschap, technologie en innovatie diplomatie. AWTI kwam in dit onderzoek tot de conclusie dat Nederland achter loopt op buurlanden bij de inzet van deze diplomatie. Een dergelijke investering zorgt er ook voor dat de internationaliseringsambities van de topsectoren uitgevoerd kunnen worden. - We bepleiten een beperkte extra financiële impuls t.a.v. de organisatorische en financiële ondersteuning van de internationalisering van bedrijven, in acquisitie van buitenlandse bedrijven, in internationale innovatiesamenwerking, versterking van het postennetwerk en in de branding van de BV Nederland. Zo kan bereikt worden dat het percentage van ons BBP dat we aan handel verdienen vergroot wordt.

19 19 7. Eerlijke marktwerking a. Wet markt en overheid De wet markt en overheid is in 2012 in werking getreden en heeft als doel gelijke concurrentieverhoudingen tussen ondernemers en overheden als aanbieder van goederen en diensten. Wij onderschrijven het doel van de wet, maar moeten constateren dat zowel de huidige wet als het voorontwerp van het vorige Kabinet niet effectief bijdragen aan de realisatie van dit doel. De effectiviteit van de wet wordt ondergraven door het feit dat 90% van de gemeenten gebruik maakt van de algemeen belang uitzondering, waardoor de gedragsregels niet meer van toepassing zijn. Naar onze mening is het voorontwerp dat door het vorige Kabinet in internetconsultatie is gebracht niet effectief. Het voorziet slechts in een aantal procedurele vereisten, waarbij overheden alsnog eenvoudig de gedragsregels voor eerlijke concurrentie kunnen omzeilen. Wij zijn daarom verheugd dat dit Kabinet de problemen gaat aanpakken, door oneigenlijke concurrentie in de toekomst te voorkomen en daarvoor de wet aan te scherpen. - Het zou goed zijn als het Kabinet haar ambities omzet in een beter en effectiever wetsvoorstel dat daadwerkelijk oneigenlijke concurrentie voorkomt. Aansluitend op de tekst van het Regeerakkoord zal ook bezien moeten worden bij welke activiteiten het overbodig is dat overheden überhaupt nog producten en diensten aanbieden op de markt. b. Wet Ruimte voor duurzaamheidsinitiatieven Het vorige Kabinet is gestart met de voorbereiding van een wet om duurzaamheidsinitiatieven algemeen verbindend te maken. Aanleiding hiervoor zijn uitspraken van de ACM op grond van de mededingingswet, waardoor ondernemingen onzeker zijn geworden over samenwerkingsverbanden om de duurzaamheid van producten en diensten in een sector te verhogen. Bijvoorbeeld bij de kip van morgen en de sluiting van kolencentrales in het energieakkoord. In het Regeerakkoord is aangegeven dat sectorale afspraken in de land- en tuinbouw over duurzame standaarden algemeen verbindend verklaard moeten kunnen worden, wanneer deze op verzoek van branche- of producentenorganisaties tot stand komen. Ook bij energie- en klimaat maatregelen zal bezien worden of de mededingingswet hiertoe aangepast moet worden. - Wij steunen het experimenteren met sectorale afspraken binnen de mededingingswetgeving. De wet ruimte voor duurzaamheidsinitiatieven zal naar onze mening een experimenteerkarakter moeten krijgen, dat alleen van toepassing is op de land- en tuinbouw en energie- en klimaat. Bovendien zal het recht van indienen moeten liggen bij een belangrijke meerderheid van de te reguleren ondernemers, want dat zijn degenen die de investeringen moeten doen.

20 20 Het kan niet zo zijn dat de ene groep ondernemers of burgers een duurzaamheidsvoorstel doet dat kracht van wet krijgt, dat andere groepen in de problemen brengt. 8. Kennis over het ondernemerschap Het CBS is de data-bron over het ondernemerschap. Met het digitale platform De staat van het mkb wordt specifiek over het mkb kennis geproduceerd en gepubliceerd. Deze ontwikkeling juichen wij toe omdat dit beleidsontwikkeling helpt bij o.a. brancheverenigingen, maar ook bij de overheid. De ontwikkeling van dit platform moet doorgezet worden waarbij ook de verbinding met wetenschap georganiseerd moet worden ter bevordering van onderzoek naar ontwikkelingen in het ondernemerschap. Ook is van belang dat er op regionale schaal cijfers en dashboards beschikbaar komen, op basis waarvan gemeenten beleid kunnen voeren om de regionale economische structuur te versterken. 9. Retailagenda verbinden met regiodeals Het is positief dat de retailagenda wordt verlengd, met een focus op regionale sturing, lokale transformatie, flexibilisering van de huurmarkt, human capital agenda en kenniscreatie en innovatie. Wij willen daar graag aan toevoegen dat het Regeerakkoord spreekt over het sluiten van regiodeals en bovendien middelen vrijmaakt voor het oplossen van regionale knelpunten. Het zou goed zijn wanneer vanuit de kracht van de retailagenda, publiek-private regiodeals ontwikkeld worden. Daarbij kunnen de gemeenten in een regio, de retail, maar ook vastgoed, horeca, cultuur, groenvoorziening etc. een mogelijke rol spelen, om tot aantrekkelijke en regionaal afgestemde kernen te komen. En deals te sluiten met het Rijk om dat te realiseren.