Lucas 19: 1-10 Zondag 5 november 2017, Heusden. Gemeente van Christus,

Transcriptie

1 1 Lucas 19: 1-10 Zondag 5 november 2017, Heusden Gemeente van Christus, Een jaar of wat geleden: die treitervlogger uit Zaanstad met zijn vervelende filmpjes. Ongelooflijke pestkop. Jan Hamming is er nu burgemeester. En toen zei het Algemeen Dagblad: Kom maar filmpjes voor onze website. Wij zien wel wat in je... En soms zie ik hem nu nog even voorbij komen op de telvisie of op youtube, en dan zie je die jongen steeds redelijker worden. Creatief was hij al, lef had hij al, nu laat hij steeds meer zijn redelijke en sympathieke kant zien. Omdat mensen bij het AD tegen alle publieke verontwaardiging in iets in hem zagen! (Mooi als je zo n leraar, mentor, werkgever hebt, die iets in je ziet!) Het verhaal van die treitervlogger is een modern Zacheüs-verhaal De naam Zacheüs, betekent eigenlijk: de zuivere. Dat is de naam die zijn ouders hem hadden gegeven. Kijk eens wat een gaaf kindje, we noemen hem Zacheüs, de zuivere. Een naam in de Bijbel is ook een roeping, een levensprogramma. Het is dus de roeping van Zacheüs om een zuiver leven leiden. De naam Zacheüs is verwant aan het Arabische woord zakat. Zakat dat is een aalmoes, en de zakat, het geven van de aalmoes, is een van de vijf zuilen of verplichtingen in de Islam. Het geven van de zakat wordt gezien als een daad van zuivering. Zakat en Zacheüs hebben dezelfde woordstam. Alleen heeft Zacheüs het een beetje omgedraaid: als hoofdtollenaar in de grensstad Jericho geeft hij geen aalmoezen aan de mensen, hij neemt van de mensen.. En niet te weinig ook. In zo n grensstad was altijd veel handelsverkeer. Dus hadden de tolheffers veel kans om te rommelen met de invoerbelasting. En zo is het gekomen dat Zacheüs niet een heel zuiver maar wel een heel rijke man is geworden. En alom gehaat. En toen kwam er iemand langs in Jericho die dwars in zijn ziel keek en die zei: Zacheüs, ik zie iets in je! Hoe heeft het zover met Zacheüs kunnen komen? Wat is het verhaal van Zacheüs? Want iedereen heeft een verhaal. Ook die Zaanse treitervlogger. Ook die man die een beetje teveel drinkt. Ook die vrouw die altijd zo zenuwachtig is. Ook die jongen die altijd zo stoer doet, ook dat meisje dat altijd zoveel praat. Wij, iedereen heeft een verhaal. Wij kennen het geheim van Zacheüs niet. we hebben alleen zo onze vermoedens. We lezen dat Zacheüs klein van stuk was. Op een gegeven moment wil hij Jezus zien, en dan klimt hij in een vijgenboom, want hij was klein van stuk.

2 2 Zou hij zijn geringe lichaamslengte hebben willen goedmaken of compenseren door groot te worden in de geldwereld? Een geval van ziekelijke geldingsdrang. Toen ik jong was, zag niemand me staan, maar nu zal ik ze eens wat laten zien... Het is een beetje psychologie van de koude grond, maar het zou best kunnen. De tekst suggereert ook dat Zacheüs iets te verbergen heeft. Zacheüs klimt in een vijgenboom en verbergt zich achter vijgenbladeren... Adam en Eva gebruikten vijgenbladeren in het paradijs om er hun schaamte mee bedekken. Gen.3, 7-9: Na het eten van de verboden vrucht... gingen hun beiden de ogen open en merkten ze dat ze naakt waren. Daarom regen ze vijgenbladeren aan elkaar en maakten er lendenschorten van. En zij verborgen zich in de tuin voor God tussen de bomen. Maar God de heer riep: Mens, Adam, waar ben je? Adam en Eva willen zich verbergen voor God, maar ze kunnen het niet. Ze kunnen die stem niet uitzetten: Adam, waar ben je? De Tsjechische theoloog Thomas Halik heeft een indringend boek geschreven over geloven in onze tijd, Geduld met God. En hij gebruikt het verhaal van Zacheüs om iets over onze tijd te zeggen. Veel mensen tegenwoordig lijken op Zacheüs. Ze staan niet negatief tegenover God, tegenover Jezus. Ze zijn niet onverschillig, maar ze houden afstand. Ze willen zich niet binden. Want het individualisme viert hoogtij. Dus zoeken mensen tegenwoordig een plekje ergens opzij, laten we zeggen in een vijgenboom, of achter hun eigen computer (de computer is de moderne vijgenboom!) om van een afstandje te kijken naar geloof en God. Er lopen tegenwoordig massa s Zacheüssen rond, zegt Tomas Halik. Laten we hen als Christenen niet nawijzen, maar naast hen gaan staan. Solidair zijn. En als we eerlijk zijn, dan geven we toe dat we zelf lijken ook op die kleine rijke toeschouwer in zijn vijgenboom... Zacheüs wilde Jezus wel eens zien en klom in een boom langs de weg. Maar toen Jezus onder de boom langsliep... keek hij naar boven, en hij zei: Zacheüs, kom vlug naar beneden, want vandaag moet ik in jouw huis verblijven. Er gebeurt een heleboel in deze paar zinnen. Ik noem drie punten. 1. Zacheüs wil Jezus zien, haalt daar allerlei halsbrekende capriolen voor uit. Maar op het beslissende moment is het Jezus die omhoogkijkt en Zacheüs ziet. Wonderlijke evangelische omkering. Zacheüs is op zoek naar Jezus, maar hij ontdekt dat hijzelf gezocht wordt. Zacheüs wil Jezus vinden, hij wordt zelf gevonden. Wij denken vaak dat het allemaal van ons afhangt: ons geloof, onze spiritualiteit, zelfs God lijkt afhankelijk geworden van onze wil in hem te geloven. Maar het evangelie zegt: dat is een vergissing. God heeft ons allang gezien. God heeft ons allang gevonden, God gelooft

3 3 allang in ons. Maar om de een of andere reden moeten wij dat telkens opnieuw horen. 2. Het tweede dat opmerkelijk is, is dat Jezus Zacheüs bij zijn naam noemt. Zacheüs, kom vlug naar beneden. Jezus blijkt Zacheüs te kennen. Daarmee beantwoordt Jezus aan een diepe behoefte van ons mensen: dat we gezien worden, en gekend. Ook moderne Zacheüssen willen dat! Daarom al die berichtjes op facebook, daarom al die foto s op Instagram en Whatsap. Zodat we gehoord en gezien worden! Want je kunt rijk zijn als Zacheüs, maar als niemand je ziet, hoort, kent, een beetje van je houdt... waarvoor leef je dan? Mensje Zacheüs ontdekt daar in zijn vijgenboom dat er iemand is die hem kent en die hem ziet zitten, 3. Jezus moet die naam, Zacheüs, behoorlijk luid hebben uitgeroepen in de menige, anders drong zijn stem niet tot in die boom door. En zou het niet zo zijn dat het roepen van die naam, Zacheüs!, gewerkt heeft als een nieuwe roeping. He Zacheüs, He jij Zuivere Wanneer ga jij je eigen naam eens serieus nemen? Het is net als met die treitervlogger uit Zaanstad: onverwacht komt die vervelende Zacheüs iemand tegen die iets in hem ziet en die hem daarop aanspreekt: He jij Zuivere Wanneer ga jij je eigen naam eens serieus nemen en je leven zuiveren en zuiver leven? Kom naar beneden Zacheüs, houd je niet langer verscholen achter die vijgenbladeren, of achter je geld, of achter je eenzaamheid. Kom naar beneden want vandaag moet ik in jouw huis verblijven. Vandaag niet in de een of andere verre toekomst maar NU. En in jouw huis, dat wil zeggen in het gewone, dagelijkse, concrete, echte leven. Een dominee deelde zijn preek over Zacheüs eens op in drie klassieke punten: - 1. Zacheüs krijgt een kans - 2. Zacheüs grijpt zijn kans - 3. Jan Publiek heeft altijd kritiek. Inderdaad: de omstanders beginnen te mopperen. Statenvertaling: murmurenen. In het Grieks staat er dan er een werkwoord goguzein, dat klinkt als kokhalzen. Ze gaan over hen nek. Zo verachten ze Zacheüs. Of zo jaloers zijn ze op hem. Dan kan ook: soms krijg je een hekel aan iemand omdat je eigenlijk jaloers op die ander bent. De omstanders walgen van Zacheüs, en dus walgen ze er ook van dat Jezus juist met die Zacheüs meegaat. Hij is het huis van een zondig mens binnengegaan om onderdak te vinden voor de nacht. Hier ligt een grappige link me het Kerstverhaal! In Lucas 2 komt dat woord onderdak ook voor: dan wordt het meestal vertaald met herberg. In de kerstnacht was er geen plaats in de herberg voor Jezus. Nu zoekt en vindt Jezus een herberg, onderdak bij Zacheüs. Wonderlijk! Maar de mensen vinden het walgelijk.

4 4 Eenmaal thuis zien we iets heel bijzonders. De treitertollenaar verandert voor onze ogen in de man die hij ook kan zijn. We lezen: Zacheüs ging staan We zien hem als het ware groeien onder de aandacht en de liefde van Jezus. Zacheüs ging staan en zei tegen de Heer: Kijk... kijk mij nou mij... Niet langer loert hij vanachter grote vijgenbladeren naar Jezus. Nee, open en bloot staat hij nu voor hem en zegt: Kijk mij nou, Heer: de helft van mijn bezittingen geef ik aan de armen. Weet u het nog, dat Zacheüs en de zakat, die islamitische aalmoes, van dezelfde woordstam komen? Zacheüs wil nu de helft van zijn bezit als een enorme zakat aan de armen geven. en als ik iemand iets heb afgeperst, zal ik hem viervoudig vergoeden. In Exodus 22: 6-8 wordt een dubbele schadevergoeding voorgeschreven bij diefstal, 200 % dus. Zacheüs maakt er zelf een vierdubbele schadevergoeding van, 400%. De dader keert zijn slachtoffers vrijwillig een vette bonus uit. Weer die wonderlijke evangelische omkering! De conclusie van Jezus is kort en helder: Vandaag is dit huis redding ten deel gevallen, want ook hij is een zoon van Abraham Dus: mensen, Zacheüs hoort ook bij ons! 2. - En: net als Abraham eens heeft Zacheüs geluisterd naar de stem die hem opriep om zich los te maken uit zijn oude leven en op weg te gaan naar het land dat God hem door Jezus zou wijzen. Eén ding is duidelijk: de vijgenboom waarin Zacheüs zat was geen onvruchtbare vijgeboom. Zacheüs zelf is als een rijpe vrucht uit zijn vijgenboom gevallen. Eindelijk wordt Zacheüs de mens zoals hij door God en door zijn ouders is bedoeld. Eindelijk blijkt dat achter zijn hebzucht en achter zijn maskers een zuivere ziel schuilgaat, die kan geven en delen. Eindelijk wordt Zacheüs werkelijk rijk: zijn nieuwe rijkdom bestaat eruit dat hij kostbaar is in de ogen van Jezus! Jezus heeft het allerbeste in de voormalige treitertollenaar Zacheüs wakker geroepen. Wat een zegen als je dat mag overkomen: dat je iemand ontmoet die door je buitenkant heenkijkt en je je ziel ziet zitten! Wat een zegen: als je zo Jezus, als je zo God mag ontmoeten! Daar gaan we nu van zingen, want Zacheüs: dat zijn wij dus allemaal. Jezus die langs de straten kwam en tollenaars terzijde nam:

5 5 Amen k Wil in uw woning wezen voor nu en voor nadeze, - Hij komt misschien vandaag voorbij en neemt ook u terzij, of mij en vraagt ons, Hem te geven de rijkdom van ons leven.