AATSCHAPPELIJK. Roto Smeets Group in 2012 Maatschappelijk jaarverslag

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "AATSCHAPPELIJK. Roto Smeets Group in 2012 Maatschappelijk jaarverslag"

Transcriptie

1 AATSCHAPPELIJK Roto Smeets Group in 212 Maatschappelijk jaarverslag

2 Thema verslag 212: Ketenverantwoordelijkheid Inhoud In het Financieel jaarverslag zijn interviews opgenomen met de vier belangrijkste schakels van Roto Smeets Group. Samen vormen ze een stevige keten van diensten die Roto Smeets Group kan aanbieden. Interview Daarnaast wordt zichtbaar dat ze in reactie op huidige economische en technische marktontwikkelingen eigen, separate, ketens ontwikkelen waarin ze een belangrijke positie innemen. In het Maatschappelijk jaarverslag laten we enkele van onze leveranciers aan het woord over hun duurzaamheidsbeleid. Een belangrijke reden waarom wij voor deze leveranciers gekozen hebben. Deze beperkte selectie zegt niets over onze andere leveranciers die ook voldoen aan onze duurzaamheidstoets. Bericht van de voorzitter 4 MVO Verklaring 8 Profiel en organisatie 1 Behoorlijk Bestuur 18 RSG en maatschappij Ketenverantwoordelijkheid 21 Dialoog met de maatschappij 22 Maatschappelijke sponsoring 23 RSG en haar medewerkers Ontwikkelingen 26 Onderwerpen in Status speerpunten Dialoog met de medewerkers 31 Dialoog met de ondernemingsraden 32 Sponsoring van medewerkers 32 Doelstellingen RSG en haar bedrijven Ontwikkelingen 38 Resultaat Onderwerpen in Dialoog met stakeholders 42 Sponsoring van relaties 43 Awards 43 Doelstellingen Kengetallen 44 RSG en het milieu Scope 51 Duurzaam 51 Uitvoering milieubeleid 52 Internationaal milieubeleid 56 Dialoog 57 Milieugegevens 62 Doelstellingen Verklarende woordenlijst 7 Werkmaatschappijen 71 Colofon 72

3 Kerncijfers MVO RSG en haar medewerkers De belangrijkste speerpunten hier zijn opleidingen en veiligheid. Opleidingen gericht op persoonlijke ontwikkeling van de medewerkers. Niet alleen functie gerelateerd, zodat ze intern breed inzetbaar zijn, maar ook gericht op identificatie en ontwikkeling van talenten om hun arbeidsmarktpositie op peil te houden. Door middel van interne communicatiecampagnes wordt binnen de bedrijven ieder jaar het accent gelegd op een bepaald veiligheidsaspect dat binnen dat bedrijf om meer aandacht vraagt. Welk aspect dat is wordt samen met de medewerkers bepaald. In de campagne wordt met name ingezet op gedragsverandering om onveilige situaties te voorkomen. RSG en haar bedrijven De huidige marktontwikkelingen blijven om aanpassingen in de organisatie vragen die moeten leiden tot een hogere productiviteit, meer toegevoegde waarde en snellere doorlooptijden. Met name kostenbesparingen spelen hier een rol om daarmee de daling van de marges op te kunnen vangen. De afgebeelde productiekosten zijn zonder personeelskosten want ondanks de uitgevoerde reorganisaties zijn de kosten over 212 gestegen door een toename van de sociale lasten met ruim 1%. Dat zou een verkeerd beeld geven met betrekking tot de inspanningen van de bedrijven. De afname lijkt marginaal maar er zijn de afgelopen jaren al heel wat stappen gezet. Daarnaast is het van belang de schuldpositie af te bouwen. Ondanks de huidige ontwikkelingen is dat ook in 212 weer gerealiseerd. RSG en het milieu RSG zet al jaren in op reductie van het gebruik van energie. Dit wordt gerealiseerd door het bewuster omgaan met energie en door vervangingsinvesteringen. Bij SMD heeft een investering in een nieuwe koelmachine bijvoorbeeld geleid tot 25% minder verbruik op het gebied van elektriciteit. In absolute zin is het energiegebruik t.o.v. 211 met 4,6% gedaald. In de kengetallen in het hoofdstuk milieu, per ton papierinput, laat het grafiekje een stijging zien. Dit is terug te voeren op het feit dat de verwerkte papierhoeveelheid met 8 % is geslonken en er desondanks energiebronnen zijn die permanent van stroom moeten worden voorzien ook al is er op dat moment geen productie. Inmiddels is 98% van het afval van RSG recyclebaar afval. Ook in 212 is er een verdere verfijning in de gescheiden inzameling aangebracht. Daardoor is meer afval onder recyclebare afvalstoffen geregistreerd en zijn de volumestromen restafval en gevaarlijk afval afgenomen. 2 Roto Smeets Group Maatschappelijk Jaarverslag 212

4 (17) 9 (8) Aantal medewerkers die opleiding volgen Verzuimdagen t.g.v. ongevallen (aantal ongevallen) ,5 69, Productiekosten (x mln) Schuldpositie per ultimo jaar (x mln) Gevaarlijk afval (kg/ton papier) Energiegebruik (TJ) Roto Smeets Group Maatschappelijk Jaarverslag 212 3

5 Bericht van de voorzitter Roto Smeets Group (RSG) is sterk van de maatschappij afhankelijk maar is zich, als toonaangevend bedrijf in de informatie- en communicatie industrie, sterk bewust van de eigen rol daarin. Een rol die verantwoordelijkheden meebrengt die verder reiken dan louter de financieel-economische bedrijfsvoering. RSG onderkent de impact die de onderneming heeft op medewerkers en samenleving. De onderneming werkt immers dagelijks samen met toeleveranciers, klanten en andere partners als deelnemers in het maatschappelijk verkeer. De activiteiten van RSG hebben uiteraard ook impact op het milieu. De onderneming gebruikt grondstoffen als papier, inkt en water, verbruikt energie en genereert afval. RSG is ook een mensenorganisatie. Centraal staat de ontwikkeling van medewerkers en de continue aandacht voor een veilige en gezonde werkomgeving. In dit maatschappelijke jaarverslag leggen wij verantwoording af over onze prestaties ten aanzien van mens, milieu en samenleving. Strategie In grote lijnen is de Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) strategie van RSG gericht op het op de juiste manier combineren van het streven naar een goed bedrijfsrendement met de bescherming van het milieu, het benutten van de talenten van de medewerkers en een bijdrage aan de samenleving. RSG heeft milieuzorg geïntegreerd in al haar bedrijfsactiviteiten en stuurt in haar bedrijfsvoering aan op het beperken van gevaar en hinder door middel van veiligheidscampagnes, op het besparen van energie, op preventie en scheiding van afval en op vervoermanagement. Wij blijven mogelijkheden zoeken ter vermindering van het benodigd materiaal en het mogelijk maken van hergebruik. Dit doen we daar waar mogelijk samen met onze, op duurzaamheid geselecteerde, leveranciers. Ook onze klanten adviseren wij op het gebied van productontwikkeling. Kleine aanpassingen kunnen al tot significante vermindering van materiaal leiden. In 212 is nauw overleg gevoerd met de ondernemingsraden en de centrale ondernemingsraad. Juist bij de maatregelen die in het belang van de continuïteit van de onderneming moesten worden ingevoerd was hun inbreng van grote waarde. Ook zij waren zich bewust van de verantwoordelijke rol die ze hier konden spelen. Aangezien de arbeidsplaatsen binnen de grafische industrie afnemen, zetten we binnen het HR beleid in op de persoonlijke ontwikkeling van de medewerkers. Niet alleen functiegerelateerd, zodat ze intern breed inzetbaar zijn, maar ook gericht op identificatie en ontwikkeling van talenten om hun arbeidsmarktpositie op peil te houden. Binnen de bedrijfseigen opleidingen bieden we ook stage- en werkervaringsplaatsen aan. In het kader van het stimuleren van hun maatschappelijke betrokkenheid hebben de bedrijven lokale sponsoring budgetten. Daarnaast stellen ze regelmatig faciliteiten beschikbaar ter ondersteuning van maatschappelijke doelen. De sponsorgelden van de Group zijn alleen beschikbaar voor stichtingen waar onze eigen medewerkers als vrijwilligers bij betrokken zijn. In het kader van gezondheidsmanagement trachten we door ketenoptimalisatie alle betrokken partijen bij elkaar te brengen. Bijvoorbeeld door een intensievere samenwerking met Cohesie en door de inzet van Present, het gezondheidsmanagementproduct van Zilveren Kruis Achmea, proberen we de gezondheid van onze medewerkers te stimuleren. Door regelmatig de gedragscode, die RSG jaren geleden heeft ingevoerd, onder de aandacht van onze medewerkers te brengen, vragen we aandacht op de werkvloer voor de normen en waarden die wij van belang achten. RSG tracht in de directe omgeving van haar bedrijven een positieve bijdrage te leveren door het ondersteunen van lokale activiteiten en het op de hoogte houden van omwonenden bij eventuele wijzigingen of calamiteiten. 212 en verder In 212 werd RSG geconfronteerd met een verder verslechterde markt waarin, door de toenemende overcapaciteit, de concurrentiestrijd nog heviger is geworden. Dit betekent dat het resultaat over 212, zoals we in de business update van november al aangaven, fors lager uit is gekomen dan over 211. Evenals andere West-Europese bedrijven hebben we, gezien deze verslechterde marktomstandigheden, moeten concluderen dat we bij de Business line Print Productions, met de huidige marges, de boekwaarde van de vaste activa niet meer volledig kunnen terugverdienen. Dit betekende het nemen van een bijzondere waardevermindering dat ten laste van het resultaat over 212 is gekomen. RSG is niet het enige grafimedia bedrijf dat een dergelijke afboeking heeft moeten doen, maar wel één van de weinige die beursgenoteerd is en derhalve volledig transparant moet zijn in haar resultaten. Dit past volledig in onze MVO gedachte maar maakt het voor de markt lastig om ons te vergelijken met andere grafische marktpartijen die daar niet aan gehouden zijn. Deze bijzondere waardevermindering heeft echter ook een positieve kant. Vorig jaar is al aangegeven dat er niet meer gekeken wordt naar één strategie voor RSG maar naar separate strategieën voor de vier te onderscheiden clusters (Roto Smeets, Senefelder Misset, Roto Smeets GrafiServices en MediaPartners Group). Iedere cluster merkt op een andere manier de effecten van de economische teruggang en moet daar snel, flexibel en ondernemend op kunnen reageren. Dat kan alleen als je zelfstandig beslissingen kunt nemen binnen een eigen uitgezet pad. Door de bijzondere waardevermindering die we hebben moeten nemen beschikken met name de grafische clusters nu over een 4 Roto Smeets Group Maatschappelijk Jaarverslag 212

6 opgeschoonde balans waardoor ze sneller in staat zullen zijn weer in een winstgevende positie te komen. Dit is van belang voor de continuïteit van de bedrijven, voor de opdrachtgevers en de aandeelhouders maar vooral ook voor de medewerkers. Dit zal een belangrijke impuls geven aan het vergroten van de motivering. Tegelijkertijd wordt het hierdoor beter mogelijk de prestaties van de bedrijven onderling te vergelijken en is er een betere absolute maatstaf waar investeringen langs gelegd kunnen worden. Aan de definitieve vaststelling van die vier strategieën zal de komende tijd hard worden gewerkt. Dat betekent niet dat we er dan zijn. We zullen het kostenniveau moeten blijven aanpassen aan de druk van de markt, willen we deze positieve trend vasthouden. Dat betekent dat er ook in de toekomst weer reorganisaties zullen kunnen komen. Vandaar dat we opleidingen als speerpunt blijven aanwijzen binnen het MVO-beleid. Niet alleen opleidingen om de interne inzetbaarheid te verbeteren maar ook om de arbeidsmarktwaarde van de medewerkers op peil te houden. Het accent zal liggen op de mogelijkheid medewerkers, bij eventuele boventalligheid, weer aan ander werk te helpen in plaats van ze naar huis te sturen. Daarnaast kunnen we alleen onze doelstellingen van meer capaciteit en productiviteitsverhoging halen als we steeds slimmer gaan werken. En ook daarvoor zijn opleidingen nodig. Tot slot, op milieugebied hebben we sinds het ontstaan van het concern, dit jaar 2 jaar geleden, al heel veel stappen gemaakt. We blijven actief bezig met het trachten de milieubelasting te verminderen maar spectaculaire resultaten, die we in de beginjaren realiseerden (zoals 3% minder energie, 75% minder water), liggen nu niet meer voor het oprapen. Belangrijke besparingen hebben we de afgelopen jaren wel kunnen maken bij investeringsmomenten, zoals bij de aanschaf van de nieuwe drukpersen bijvoorbeeld bij RSGrafiServices en Senefelder Misset. Ook bij toekomstige investeringen blijft de te bereiken milieuwinst een belangrijk keuzecriterium. Inmiddels hebben we intern ook de cultuur ontwikkeld om ons continu te verbeteren in procesbeheersing, waarbij het mes aan meerdere kanten snijdt, ook op het gebied van kwaliteit, kosten en milieu. Daar komen bijvoorbeeld projecten uit naar voren als het gebruik van restwarmte voor de gebouwverwarming of het indampen van afvalwater zodat een compacte stroom slib overblijft die dan ook veel beter verwerkt kan worden. Kortom, er zijn altijd wel mogelijkheden om op welk terrein ook, door innovatief denken, verder te kunnen komen. En dat is precies wat RSG de komende tijd gaat doen. Deventer, 22 maart 213 Joost de Haas CEO Roto Smeets Group Maatschappelijk Jaarverslag 212 5

7 Telkens opnieuw vertellen Modieus? Een hype? Zeker niet. Bij Antalis en de voorgangers van dit bedrijf waar ik werkte, startten we achttien jaar geleden met wat we destijds milieu noemden. Ikzelf hou me ruim vijftien jaar met milieu en duurzaamheid bezig. Over papier en dan vooral de belasting op het milieu bestaat nog altijd een zee aan misverstanden en vooroordelen. Dat begint met taal. Wij kappen die bomen, maar planten ze ook weer terug. Hetzelfde als boeren doen. Bij hen heet dat oogsten en dat klinkt een stuk positiever dan kappen, maar is hetzelfde. Daarbij leren we. Regelgeving rond duurzaamheid verordonneert dat je optimaal gebruik moet maken van je grondstof. In dit geval betekent dit dat je de boom tot aan de grond moet gebruiken. Biologen kwamen er achter dat wanneer je de stomp laat staan tot zo n anderhalve meter hoogte, de dierenwereld de stomp nog uitstekend kan gebruiken. Dat doen de bosbouwers dus. Interview Het bosareaal groeit nog altijd in Europa en hard ook. De laatste vijftig jaar circa dertig procent. De praktijk; een grote bosbouwer in Scandinavië heeft een surplus van 58 kubieke kilometer per jaar. Ik heb uitgerekend dat je met dit volume de Arena in Amsterdam 21. keer tot de nok toe kunt vullen met hout. Elk jaar opnieuw. De beste resultaten krijg je wanneer economie en milieu in elkaar grijpen. Voor papier heb je vezels nodig, geen hars. In hars ligt veel energie opgeslagen. Die gooien we niet weg, maar gebruiken we om energie mee op te wekken. Sommige papierfabrieken wekken meer energie op dan ze verbruiken. Ze leveren terug aan het net. Voor het maken van papier is veel water nodig. We hebben dat proces zo onder controle dat het water vaak schoner de fabrieken verlaat dan het er in kwam. Je kunt aan de monding van een loospijp rustig zwemmen. De zalm is al lang weer terug in de rivier. De fabrieken zijn volledig zelfvoorzienend. Het proces is een gesloten systeem, waarbij afval niet langer bestaat. Papier heeft volume en gewicht. Transport is onvermijdelijk, zeker, maar we houden de lijnen zo kort mogelijk. Je zoekt naar methodes die voor de laagst mogelijke CO2-uitstoot zorgen. Veel gaat per schip, het laatste stuk meestal met de vrachtwagen. Persoonlijk vind ik het doodzonde dat de spoorwegen in Europa zich concentreerden op het vervoer van passagiers. In het verleden kon je met wagons vaak tot op de fabrieksterreinen komen. Jammer dat die infrastructuur voor een groot deel niet meer bestaat.. Hier in het magazijn in Almere gaan de lichten in de gangpaden uit als er niemand werkt. We vangen ons regenwater op en gebruiken dat grijze water om de wc door te spoelen. Het dak is voorzien van een speciale coating zodat het beter geïsoleerd is. Groene stroom komt van de windmolens, een paar kilometer verderop. Alle legborden, in totaal zo n 33., zijn gemaakt van FSC-gecertificeerd hout. Kleine stapjes wellicht, maar het toont de mentaliteit om op details die overigens grote investeringen vergen - te letten. Dezelfde aandacht gaat uit naar onze medewerkers. Er is een strikt en streng programma ter voorkoming van ongevallen in alle 44 vestigingen in Europa. Internationale chauffeurs kunnen zich hier douchen. Bij de keuze voor een leaseauto geldt niet de aanschafprijs als criterium, maar de CO2-uitstoot. Achttien jaar geleden waren we een roepende in de woestijn. Nu hoor je de woorden duurzaam en papier vaker in één adem genoemd. Voor mij is duurzaam papier overigens een pleonasme. Papier is altijd gemaakt uit duurzame grondstof en opnieuw te gebruiken. We recyclen in Nederland het grootste deel van alle papier en karton. Er is maar één manier om het beeld dat de wereld van papier heeft verder aan te scherpen. Dat is door het papierverhaal telkens opnieuw te vertellen. Blijf bij de feiten. Zoek je eigen weg en gebruik je verstand. Ga in discussie met je klanten en leveranciers. Het is echt niet nodig om alles zelf uit te zoeken, wij leveren graag de kennis. Je hoeft je niet schuldig te voelen wanneer je papier gebruikt. Gert Rieder Environmental specialist bij papiergroothandel Antalis in Almere 6 Roto Smeets Group Maatschappelijk Jaarverslag 212

8 Roto Smeets Group Maatschappelijk Jaarverslag 212 7

9 MVO verklaring Roto Smeets Group en haar dochterondernemingen (RSG) verklaren dat zij bij alle bedrijfsbeslissingen zowel een hoger bedrijfsrendement nastreven, als de kansen benutten voor een beter milieu en meer welzijn van de medewerkers en de maatschappij. RSG streeft bij de uitvoering van dit beleid naar een optimale balans tussen people, planet en profit. De keuzes die RSG maakt worden op een eerlijke en transparante manier gecommuniceerd en verantwoord. RSG heeft de OESO richtlijnen voor multinationale ondernemingen en de norm ISO 26 gebruikt voor het systematisch integreren van deze maatschappelijke verantwoordelijkheid in de organisatie. Dit verwoordt zij in de volgende 1 beloftes: I. Behoorlijk bestuur Het bestuur van RSG respecteert de principes en best practice bepalingen van de Nederlandse Corporate Governance Code, en past deze, daar waar deze van toepassing zijn op RSG, al geruime tijd toe. RSG voldoet aan alle wet- en regelgevingen. Via een gedragscode bevordert ze ethisch gedrag intern en streeft dit door regelmatige screening extern ook te bereiken. RSG legt over al haar prestaties verantwoording af aan haar stakeholders en tracht daardoor continu de transparantie te vergroten. II. Arbeidsomstandigheden RSG bevordert de vitaliteit, inzetbaarheid en ontwikkeling van haar medewerkers door het uitvoeren van hierop gerichte projecten. Door het aanbieden van brede opleidingsmogelijkheden, ook voor talentontwikkeling buiten de eigen industrie, tracht ze de kansen voor verdere ontplooiing te vergroten. In de personeelssamenstelling streeft zij naar diversiteit in geslacht, herkomst, cultuur en leeftijd en tracht zij kansen te creëren voor groepen die het op de arbeidsmarkt moeilijk hebben. RSG streeft naar een optimale veiligheid van productieprocessen en naar optimale inrichting van de werkplekken. RSG stelt belang in een goed overleg over arbeidsvoorwaarden. Zij biedt daartoe personeelsvertegenwoordigers de faciliteiten om hun taak zo goed mogelijk te doen. Door een open opstelling en heldere communicatie probeert zij een zo goed mogelijk beeld te geven van wat in de onderneming gebeurt. III. Mensenrechten RSG zal alleen activiteiten ondernemen, die rekening houden met de geldende mensenrechten zoals vastgelegd in de universele verklaring van de rechten van de mens. Dit in overeenstemming met internationale verplichtingen en de in de diverse landen geldende rechtsregels. Zij keurt elke vorm van intimidatie of discriminatie op basis van ras, leeftijd, geslacht, huidskleur, seksuele voorkeur, geloofsovertuiging, handicap of land van afkomst af. RSG legt haar medewerkers geen belemmering op zich te verenigen of zich aan te sluiten bij een vakbond en doet geen zaken met leveranciers die medewerkers producten laten vervaardigen onder dwang en/of door kinderarbeid. 8 Roto Smeets Group Maatschappelijk Jaarverslag 212

10 IV. Ketenverantwoordelijkheid RSG is ervan overtuigd dat een product pas duurzaam kan zijn als er in alle stadia van de levenscyclus duurzaam mee omgegaan is. Dat vraagt om samenwerking met leveranciers aan de ene kant van de keten en met de klant aan de andere kant. RSG let bij het inkopen van producten en diensten sterk op de sociale, milieu- en veiligheidsaspecten en maakt daarover afspraken met haar leveranciers. V. Eerlijk zaken doen De basis voor alle zakelijke handelingen is integriteit. Iedereen die met RSG te maken heeft, zowel intern als extern, kan rekenen op een respectvolle, eerlijke en rechtvaardige behandeling. In overeenstemming met de genoemde richtlijnen wijst RSG corruptie in welke vorm dan ook, volstrekt af. Alle RSG medewerkers zijn van dit bedrijfsbeleid op de hoogte en ontvangen instructies in de vorm van de RSG gedragscode over hoe zij eerlijk zaken moeten doen. RSG respecteert de belastingregels in de landen waarin zij actief is en onderschrijft daarmee de aanbevelingen van de OESO. RSG zal de bevoegde autoriteiten alle informatie verschaffen die nodig is om de te heffen belasting in verband met haar activiteiten juist vast te stellen. VI. Consumentenaangelegenheden RSG heeft niet direct met consumenten te maken maar komt wel in aanraking met persoonsgegevens in het kader van adresseringen en CRM projecten voor opdrachtgevers. RSG garandeert dat alle aan ons verstrekte gegevens volstrekt vertrouwelijk worden behandeld. Het privacyreglement van RSG garandeert, dat gegevens niet in handen van anderen kunnen komen. De veiligheid en gezondheid van alle stakeholders, dus ook consumenten die uiteindelijk met onze producten te maken kunnen krijgen, gaat voor alles. RSG streeft dan ook naar het gebruik van veilige en gezonde grondstoffen in haar producten. Dat doet zij door het toepassen van moderne technologieën en het continu bewaken van haar bedrijfsprocessen. VII. Milieu, grondstoffen, energie, emissies RSG streeft naar een zo klein mogelijke ecologische voetafdruk. Dit doet zij door o.a. de milieubelasting, het energiegebruik en de CO2-uitstoot zo veel als kan te reduceren. RSG streeft naar een beter milieu voor nu en in de toekomst. RSG doet er alles aan om schade, in welke vorm dan ook, te voorkomen. Zij past de hoogste Europese normen toe op het gebied van milieu, gezondheid en veiligheid. VIII. Betrokkenheid RSG levert een bijdrage aan de leefbaarheid in de plaats of regio waarmee het is verbonden. Zo investeert zij in het lokale zakenleven en in de mensen die er wonen en werken. RSG let bij het inkopen van producten en diensten sterk op de sociale en milieu- aspecten die bij de productie, het transport en het gebruik een belangrijke rol spelen en maakt daarover afspraken met leveranciers en afnemers. IX. Transparantie RSG formuleert periodiek nieuwe MVO-doelen, geeft over de vorderingen eerlijke en heldere informatie en is bereid hierover met belanghebbenden in overleg te treden. RSG kenmerkt zich door openheid. Ze heeft een actief informatiebeleid richting haar stakeholders en voorziet in elke informatiebehoefte. X. Wetenschap en technologie RSG zoekt voortdurend naar nieuwe kansen op het gebied van duurzame producten en diensten. RSG staat open voor samenwerking en partnerschappen en is bereid kennis en ervaringen actief te delen. Bij de wetenschappelijke en technologische activiteiten van RSG houdt ze rekening met de behoeften van de lokale markt. Dat betekent dat zij bij voorkeur op de plaats van haar vestigingen werknemers aantrekt. Voor scholing wordt gezorgd. Roto Smeets Group Maatschappelijk Jaarverslag 212 9

11 Profiel en organisatie Roto Smeets Group (RSG) is een beursgenoteerde onderneming die actief is in de informatie- en communicatie-industrie. De dienstverlening van RSG is verdeeld over een aantal merken. Elk van deze merken is gespecialiseerd in een gedeelte van de communicatieketen waardoor ze van het begin tot het eind naadloos op elkaar aansluiten. Communicatiewensen van opdrachtgevers kunnen zij vormgeven en vertalen naar het meest geschikte medium voor de beoogde doelgroep. En dat is niet alleen drukwerk. Drukwerk op zich heeft, naast andere communicatiemedia als internet en e-readers, zeker een bestaansrecht. In het enorme aanbod aan digitale informatie is juist de pushfunctie van offline media nodig om de doelgroep op de online boodschap te attenderen. De drukkerij van de toekomst zal naast zijn specialisatie op het gebied van het ontwerpen en drukken van hoogwaardige printproducten tevens een dienstverlener moeten zijn op ander multimediaal gebied. Het feit dat RSG binnen het concern succesvol deze expertise heeft weten te ontwikkelen bezorgt haar een sterke uitgangssituatie voor verdere groei. RSG laat haar verantwoordelijkheid jegens medewerkers, klanten en samenleving tot uiting komen in haar verankerd milieubeleid en maatschappelijke betrokkenheid. Markt Alhoewel RSG steeds meer andere dan grafische diensten aanbiedt, blijven drukwerk en aanverwante activiteiten toch de belangrijkste inkomstenbron (94% van totale omzet). RSG richt zich daarbij op de West-Europese markt. De grafische industrie in West-Europa is zeer gefragmenteerd. De sector bestaat hoofdzakelijk uit kleine en middelgrote ondernemingen, die tezamen ongeveer 8% van de bedrijven uitmaken. In elk van de landen zijn een paar grote Europese spelers actief. Consoli- Marketing Communications Print Productions 1 Roto Smeets Group Maatschappelijk Jaarverslag 212

12 datie en andere vormen van samenwerking zijn in ontwikkeling, vooral bij de grotere bedrijven. Kleine en middelgrote bedrijven zijn vooral actief in nichemarkten. De verdeling van de markt vindt met name plaats op basis van drukprocedés en daaraan gekoppeld de producten die het meest efficiënt met behulp van één van die technieken geproduceerd kunnen worden. Deze technieken zijn diepdruk, rotatieoffset, vellenoffset en sinds enkele jaren ook digitale druk. Het specifieke van de verschillende processen maakt ze complementair aan elkaar, en deels ook vervangend. Daarnaast leveren steeds meer grafische bedrijven aanvullende diensten zoals creatie, content management, fulfillment diensten of logistiek management. Ontwikkelingen De grafimediamarkt is in een snel tempo aan het veranderen. De grafische industrie was altijd al zeer conjunctuurgevoelig, waardoor een teruggang in de economische ontwikkeling snel merkbaar was, maar daar stond tegenover dat een uiteindelijke opleving zich ook weer vertaalde in nieuwe opdrachten. Tijden zijn echter veranderd. De industrie zal in haar huidige vorm niet zo snel herstellen door twee trends die het volume, de omzet en tariefontwikkeling in de branche structureel onder druk blijven houden: de overcapaciteit en de digitalisering. De situatie van overcapaciteit is er zowel in de offset- als in de diepdrukmarkt. Daarnaast voelt de diepdrukmarkt nog een extra druk door de nieuwe generatie grote offsetmachines (deels shortgrain) die inmiddels met hun mogelijkheden de onderkant van de diepdrukmarkt raken. De andere trend is de digitalisering waardoor het volume aan drukwerk in de markt structureel onder druk staat. Na de eerdere afname van drukwerk door internet en gaat nu ook consumentenelektronica zoals de tablets zorgen voor significante afname van mediadragers als dagbladen, tijdschriften en boeken. Er zal een nieuw evenwicht moeten gaan ontstaan tussen printmedia en digitale media. Professionele uitgevers worden geconfronteerd met dalende oplages van de gedrukte tijdschriften maar ook een daling in de gemiddelde levensduur van individuele tijdschriftentitels. Zij vertalen dit naar meer op bepaalde segmenten gerichte titels en naar digitale versies. Ook het vermarkten van de merknaam van titels in de vorm van evenementen en communities levert nieuwe succesvolle verdienmodellen voor de uitgevers. De steeds verdergaande digitalisering van informatie legt een zware druk op de doorlooptijden van bepaalde titels. Ook bij de postorderbedrijven is zichtbaar dat het aandeel print in de communicatie daalt. Postorderbedrijven gaan internet steeds meer als communicatie-instrument inzetten en niet alleen als bestelmedium. Net als voor retailbedrijven is hier de offline functie van het gedrukte medium van belang om online traffic te genereren. Hierdoor worden gesegmenteerde Omzetontwikkeling Nederland vs buitenland Opbrengst naar productieproces Opbrengst naar productcategorie Diepdruk Nederland Buitenland Rota4eoffset Plano- offset Pre- publishing en direct marke4ng Opbrengst naar productieproces Promo.oneel drukwerk Tijdschri<en RTV- bladen Catalogi Opbrengst naar productcategorie subcatalogi ingezet in plaats van de dikke hoofdcatalogus. Voor retailbedrijven blijven onderzoeken uitwijzen dat shoptraffic voornamelijk door print wordt gegenereerd. Tot slot speelt toenemende concurrentie een grote rol. Met name vanuit Oost-Europese landen. KPMG concludeert in een recent onderzoek dat Europese fondsen een belangrijke rol spelen bij de ontwikkeling van de grafische industrie in Polen. Liefst 3 procent van de drukkerijen heeft de afgelopen drie jaar gebruik gemaakt van Europese gelden. En 29 procent van die ondernemers zegt het geld te gebruiken voor het verbeteren van hun exportmogelijkheden. Roto Smeets Group Maatschappelijk Jaarverslag

13 Kennisgebieden van de Roto Smeets Group bedrijven Op het gebied van informatie en communicatie heeft Roto Smeets Group alle denkbare disciplines in huis: Consultancy Creatie Advertising Direct marketing Prepublishing Communicatiestrategie Concept ontwikkeling Content marketing Design en vormgeving Redactionele verzorging Customer media Advertentie-acquisitie Advertentiemarktonderzoek Abonneewerving Customer relationship management Database marketing Cross channel campaign management Contentmanagement Database management Crossmediale ontsluiting van content MediaPartners Group MediaPartners Group is toonaangevend op het gebied van customer media en content marketing. Ze ontwikkelt media die de band versterken tussen A-merken, bedrijven, overheden en instellingen en hun in- en externe doelgroepen. De communicatiegroep is een moderne, professionele en ambitieuze onderneming met passie voor media en passie voor de doelgroepen van haar klanten. MediaPartners Group ontwikkelt redactionele content voor een breed scala aan media die gedrukt en digitaal worden verspreid, ten behoeve van de marketingcommunicatie-doelstelling van haar opdrachtgevers. De groep werkt met drie marktproposities: - Interne communicatie; communicatie tussen werkgever en werknemer; - Loyaliteitscommunicatie; communicatie tussen bedrijf en stakeholder (klanten of anderszins betrokkenen), gericht op het onderhouden en verdiepen van de contacten; - Actiecommunicatie; communicatie gericht op het activeren van een doelgroep, met een nadruk op klanten en potentiële klanten. Bij MediaPartners Group zijn specialisten werkzaam op het gebied van strategie, redactionele content, design en vormgeving voor zowel gedrukte als online distributie, account- en projectmanagement, grafische technieken, en social media. vdbj_ vdbj_ verbindt mens en merk. Ze denken mee met hun klanten op strategisch vlak, ontwikkelen verrassende en passende mediaconcepten en maken en onderhouden vervolgens de communicatiemiddelen die daaruit voortkomen. Online en offline, voor uiteenlopende publieks- of gebruikersgroepen: zowel in marketing- en pr, als op het snijvlak van interne communicatie en organisatie (employee engagement en internal branding). Klantenteams worden op maat samengesteld uit vdbj_ers met diverse achtergrond en expertise, zoals advies & strategie, redactioneel management, productie- en accountmanagement. Daarmee heeft vdbj_ de vakinhoudelijke kennis en ervaring in huis om alle verschillende trajecten rondom communicatie te regisseren. Van strategie en concept, via design en contentproductie tot publicatie, delivery en feedback. Het samenspel tussen de specialisten is steeds gericht op meetbaar effectief communiceren. De keuze van het middel staat daarbij nooit vooraf vast ook al zien ze dat slimme combinaties van digitale en oude media vaak veel rendement opleveren. vdbj_ geeft advies en voert regie over de communicatie voor topklanten in sectoren als de zorg, logistiek, financiële dienstverlening, goede doelen, communicatietechnologie, (semi) overheid en arbeidsmarkt. Met het (communicatie)beleid van de klant als uitgangspunt adviseren we over strategie, middelenkeuze en interactie, inhoud en vorm, verspreiding en bereik. Voor meer informatie Stroombaan VX Amstelveen info@mediapartners.nl Voor meer informatie Stroombaan VX Amstelveen info@vdbj.nl 12 Roto Smeets Group Maatschappelijk Jaarverslag 212

14 e-media Pre-press Drukwerk Afwerking en distributie Internet toepassingen Tekst-beeldintegratie Diepdruk Binden Digital asset management Beeldlogistiek Rotatieoffset Verpakken Digitale magazines Datacommunicatie Vellenoffset Gesegmenteerde distributie Apps Digitale druk Gepersonaliseerde distributie Nationale en internationale verzending Senefelder Misset Senefelder Misset is de grafische ketendienstverlener voor uitgevers van periodiek verschijnende tijdschriften en levert grafische en ondersteunende diensten ten behoeve daarvan. Dit betreft zowel prepress, drukken (vellen- en rotatieoffset), nabewerking en logistieke oplossingen. Korte doorlooptijden, een optimale procesbeheersing en een grote flexibiliteit staan garant voor een uitgeefproduct van hoogwaardige kwaliteit. Senefelder Misset richt zich op not-for-profit uitgevers (waaronder branche-, beroeps-, en patiëntenorganisaties, bonden, verenigingen en stichtingen) en uitgevers van (vak)tijdschriften. Senefelder Misset beschikt over een business unit - X-Media Solutions - die inspeelt op de toenemende vraag naar een effectieve crossmediale ontsluiting van content. X-Media Solutions adviseert uitgevers - op basis van een gedegen analyse op het gebied van (mogelijke) nieuwe businessmodellen, de in te zetten mediakanalen en de benodigde technologieën. Vervolgens ontwerpt en realiseert X-Media Solutions diverse mediakanalen, waaronder tijdschriften, websites, digitale nieuwsbrieven en digitale magazines op tablets, zoals de ipad. Voor de realisatie van deze mediakanalen maakt X-Media Solutions gebruik van verschillende geavanceerde technologieën, waaronder een Digital-Asset-Management systeem voor de centrale opslag en distributie van mediumneutrale content, zoals video, audio, tekst en beeld. PSH Groep PSH Media Sales vormt samen met Hoogte 8 strategische media en PSH Publishing Support de PSH Groep. PSH Media Sales verzorgt al ruim achtendertig jaar de mediaverkoop in media van externe opdrachtgevers. Samen met hen werkt zij aan het succesvol exploiteren van hun media. Daarnaast denkt zij crossmediaal mee met de uitgever en de adverteerder. PSH Media Sales is een toonaangevend bureau dat beschikt over een groot netwerk van adverteerders en mediaplanners en zorg draagt voor efficiënte verkoopvoorbereiding en aftersales. Het tweede merk onder de PSH Groep, Hoogte 8 strategische media is gespecialiseerd in het ontwikkelen en maken van strategische (relatie)media die opdrachtgevers helpen hun communicatiedoelstellingen te behalen. Hoogte 8 regisseert de totstandkoming van deze media via een uitgebreid netwerk van freelance redacteuren, vormgevers, fotografen, en webontwikkelaars. Hoogte 8 is al jarenlang gespecialiseerd in werken voor maatschappelijk betrokken organisaties, zoals zorgaanbieders en natuurorganisaties. Ook bedrijven die maatschappelijk verantwoord ondernemen draagt Hoogte 8 een warm hart toe. Het derde merk onder de PSH Groep, PSH Publishing Support, biedt uitgevers ondersteuning met modulaire uitgeefdiensten zodat de uit te geven media exploitabel(er) worden en blijven. Uitgevers worden geholpen met bladmanagement (waarbij de coördinatie en het exploitatiebeheer verzorgd wordt), verzending, advertentietraffic, (eind)redactie en lezersonderzoek. PSH Media Sales, Hoogte 8 en PSH Publishing Support hebben de mogelijkheid om integraal diensten aan te bieden door intensieve samenwerking met elkaar, met X-Media Solutions en Senefelder Misset. Voor meer informatie Mercuriusstraat 35 Mercuriusstraat RK Doetinchem 76 RK Doetinchem info@senefelder.nl info@xmediasolutions.eu Voor meer informatie PSH Publishing Support Kronenburgsingel 515 Kronenburgsingel 515 Kronenburgsingel GM Arnhem 6831 GM Arnhem 6831 GM Arnhem info@pshmediasales.nl info@hoogte8.nl info@pshgroep.nl Roto Smeets Group Maatschappelijk Jaarverslag

15 Consultancy Creatie Advertising Direct marketing Prepublishing Communicatiestrategie Concept ontwikkeling Content marketing Design en vormgeving Redactionele verzorging Customer media Advertentie-acquisitie Advertentiemarktonderzoek Abonneewerving Customer relationship management Database marketing Cross channel campaign management Contentmanagement Database management Crossmediale ontsluiting van content Roto Smeets Roto Smeets is in Nederland op afstand marktleider. In Noordwest-Europa heeft Roto Smeets een marktaandeel van ca. 5% en behoort daarmee tot de top 5. De Roto Smeets bedrijven zijn gewend aan en ingericht voor de productie van middelgrote en grote oplagen (repeterend) drukwerk, zeer strakke tijdschema s en korte doorlooptijden. Door de schaalgrootte op de productielocaties, veel gelijktijdige capaciteit, moderne uitrusting en een flexibele organisatie zorgen de drukkerijbedrijven voor een optimale dienstverlening aan de klant. De drukkerijen van Roto Smeets zijn gespecialiseerd in diepdruk en rotatieoffset en beschikken over een verkooporganisatie met eigen verkoopkantoren in zeven landen van de Europese Unie. Met diepdruktechniek kunnen alle gewenste producten, zeer uiteenlopend in aantal pagina s, aantal exemplaren en formaten, geproduceerd worden op een efficiënte en effectieve manier. Bij diepdruk zijn dikkere katernen mogelijk dan bij offset. Dankzij geavanceerde graveertechnieken en andere technische evoluties is de doorlooptijd ver teruggebracht. In de rotatieoffset wordt d.m.v. de industriële toepassing van o.a. colormanagement met behulp van ICC profielen en fotospectrale meting hoge kwaliteit geleverd. Door de vele mogelijkheden op de persen kan de klant kiezen uit een grote diversiteit in katernsamenstelling en nabewerking. Maximale flexibiliteit wordt geboden met enerzijds kostenminimalisatie door o.a. papierbesparing vanwege haar gespecialiseerde afslag op 28,5 cm hoog en anderzijds posities voor mogelijke plusproposities voor onderscheidende marketingcommunicatie. Roto Smeets is gespecialiseerd in het produceren van (deel)producten (omslagen/inserts/restkaterns) voor offset en diepdruk en luxe offsetproducties voorzien van inline eco-vernis en/of een 5e kleur. In promotioneel drukwerk biedt zij verrassende mogelijkheden in gelijmde of gehechte producten op zowel magazine, tabloid als dagbladformaat. De Wit Binders De Wit Binders verzorgt de complete grafische nabewerking van catalogi en magazines in de middelgrote en grote oplagen. Naast het garenloos brocheren van 48 tot 2 pagina s tellende catalogi of glossy magazines, biedt men alle verdere afwerking voor deze productgroepen. De Wit Binders beschikt hiervoor over meerdere lijnen voor het opleggen van - bijvoorbeeld - gepersonaliseerde brieven, dvd s, plastic cards of kleine brochures. Men adresseert ook direct op de catalogi of magazines en sorteert ze voor verdere postale afhandeling. Als finishing touch wordt vaak in folie verpakt en regelt de Wit Binders ook het logistieke traject. Het bedrijf heeft een unieke positie in de Europese markt vanwege de vanzelfsprekend geworden kwaliteit en betrouwbaarheid. Maar wellicht meer nog vanwege de geboden korte doorlooptijden, de logistieke kennis en ervaring én de centrale ligging in Noord-West Europa. Voor meer informatie Meerenakkerweg 8, 5652 AT Eindhoven info@dewitbinders.com Antok Nyomdaipari Antok Nyomdaipari is de enige productielocatie van Roto Smeets Group in het buitenland. Het is een rotatiedrukkerij en is goed ingericht voor inline afgewerkt reclamedrukwerk. Ze is gespecialiseerd in het drukken op kranten- en SCpapier. Antok heeft ook hechtmachines om gebrocheerde catalogi voor de retailmarkt te produceren. Door de staand en liggend formaat persen kan Antok grote variaties aan in omvang en paginaformaat, zowel in de breedte als in de hoogte. Specialiteit van het huis zijn lage pagina-aantallen in hoge oplages, al dan niet met veel wissels en complexe distributie. Antok produceert voor diverse opdrachtgevers in Hongarije en Oostenrijk en geniet bekendheid voor haar betrouwbaarheid in kwaliteit en levertijd naar West-Europese maatstaven. Voor meer informatie Hunneperkade BT Deventer info@rotosmeets.com Voor meer informatie Építők u. 1, H-95 Celldömölk Hongarije nyomda@antok.hu 14 Roto Smeets Group Maatschappelijk Jaarverslag 212

16 e-media Pre-press Drukwerk Afwerking en distributie Internet toepassingen Tekst-beeldintegratie Diepdruk Binden Digital asset management Beeldlogistiek Rotatieoffset Verpakken Digitale magazines Datacommunicatie Vellenoffset Gesegmenteerde distributie Apps Digitale druk Gepersonaliseerde distributie Nationale en internationale verzending Roto Smeets GrafiServices Roto Smeets GrafiServices is de gespecialiseerde vellenoffsetdrukkerij van Roto Smeets Group. Roto Smeets GrafiServices biedt grootschaligheid in combinatie met de nieuwste technieken waarmee zij zorgt voor korte doorlooptijden en een goede proces- en kostenbeheersing. Zij verzorgt de nabewerking, pre-distributie en distributie van drukwerk maar ook een uitgebreid aantal pre-mediadiensten. Roto Smeets GrafiServices levert uiteenlopende soorten drukwerk. Van periodieken voor uitgevers, verenigingen en instellingen, tot jaarverslagen, boeken en marketingcommunicatiedrukwerk. De accountteams van Roto Smeets GrafiServices zijn geheel afgestemd op de behoefte van de opdrachtgever. Een vast team biedt continu ondersteuning tijdens ordertrajecten en geeft advies over alle aspecten van het stroomlijnen en uitvoeren van pre-media diensten tot en met distributie. Uniek is de mogelijkheid om levensgrote posters, displays, landkaarten, verpakkingen en specials te produceren voor bijvoorbeeld de retail- en verpakkingsmarkt. Hiertoe beschikt zij over een grootformaat vellenoffsetpers uitgevoerd met 5 kleuren en een lakunit tot het formaat van 12 x 162 cm. Leads to Loyals Leads to Loyals heeft al meer dan 25 jaar ervaring in het leveren van totaaloplossingen op het gebied van database marketing, marketing technology en cross channel campaign management. Voor haar opdrachtgevers adviseert en implementeert Leads to Loyals interactieve marketingprogramma s voor het behouden en versterken van klantrelaties, het reactiveren van klantrelaties, het benutten van up- en crossselling mogelijkheden en vergroten van de customer experience. Leads to Loyals biedt hierbij schaalbare en flexibele marketing oplossingen, die de klantdialoog op een hoger niveau brengen. Zij biedt onder meer: - De realisatie van projecten op het gebied van loyaliteit, retentie, customer experience, up & cross selling, churn, winback en lead conversion. - Koppelingen met externe/interne bedrijfsapplicaties zoals kassaregistratiesystemen, facturatiesystemen, boekingsystemen, webshop omgevingen en overige (klant)databases. - Webbased toegang tot klantendatabases en uitgebreide reporting functionaliteiten. - Hosted oplossing (SaaS). Voor meer informatie Roto Smeets GrafiServices Locatie Eindhoven Looyenbeemd BH Eindhoven Voor meer informatie Rietbaan LP Capelle aan den IJssel info@leadstoloyals.nl Locatie Utrecht Kanaalweg KM Utrecht rsgrafiservices@rotosmeets.com Roto Smeets Group Maatschappelijk Jaarverslag

17 Sociaal ondernemen Alle afval is grondstof is mij net iets te gemakkelijk. Afval bestaat wel degelijk, totdat het tegendeel bewezen is. In 27 begon ik vanuit huis met het analyseren van afvalstromen bij bedrijven. Met afval kun je veel doen. Als vrijwillig brandweerman zag ik bijvoorbeeld dat er geen oplossing bestond voor afgekeurde brandblusapparaten. Daar ga ik dan mee aan de slag. Het ontmantelen van blussers is lastig, gevaarlijk en milieubelastend werk. We bouwden, samen met een Duitse ontwikkelaar, een proefinstallatie waarmee we de apparaten shredderen tot waardevol schroot. Dan moet wel eerst het bluspoeder of het blusschuim eruit. Dat probleem wisten we op te lossen. Vervolgens is de vraag: wat doe je met dat schuim of poeder? Ik ga dan net zo lang zoeken en praten totdat ik een goede oplossing vind. Onze installatie om de brandblusapparaten te verwerken zijn we nog aan het verbeteren, maar ondertussen zijn we wel de grootste op dit terrein in Europa. Interview Bij Senefelder Misset in Doetinchem zamelen we de groene bandjes in die de katernen bij elkaar te houden. Mooi, schoon materiaal. We halen ze op en zorgen ervoor dat het opnieuw als grondstof voor kunststofgranulaat kan dienen: een keurige, gesloten cirkel. Een bouwer van windmolens had problemen om zijn afval kwijt te raken. De monteurs rijden voor het onderhoud van molen naar molen. Ze gebruiken allerlei materiaal, zoals poetsdoeken waar olie in zit. Wat moet je daarmee? We bedachten 22 lokale drop-off punten waardoor ze nooit hoeven om te rijden en evenmin in de verleiding komen om het afval te dumpen. Wij halen die spullen op, sorteren en filteren al het bruikbare materiaal eruit en rapporteren onze bevindingen. Het bedrijf kan deze managementinformatie gebruiken bij het verder optimaliseren van de afvalstroom en zien waar ze mogelijk nog meer op kunnen besparen. We werken nu met ongeveer 22 mensen in twee vestigingen. Eén in Doetinchem en één in Malden. Toen ik begon nam ik me voor om nooit personeel aan te nemen. Dat is dus niet gelukt. Nadat duidelijk was dat we mensen nodig hadden om onze bedrijfsfilosofie in de praktijk te brengen, heb ik onmiddellijk gezegd: oké medewerkers prima, maar ik vind het geen probleem als ze wat verder van de arbeidsmarkt af staan dan gemiddeld. Wellicht dat het komt door mijn opvoeding. Misschien hangt mijn aanpak samen met de streek waar ik geboren ben: we zorgen voor elkaar. Als je het hebt over maatschappelijk verantwoord ondernemen, moet je daar niet alleen over praten. Je moet het in de praktijk laten zien. Kijk naar de maatschappij. Ondanks dat we in een van de rijkste landen ter wereld wonen, neemt de armoede toe. Soms door eigen toedoen, maar ook als gevolg van botte pech. Laat je die mensen in de kou staan? We hebben hier medewerkers lopen die in de schuldsanering zitten. Als het verantwoord is, nemen we die schuld over. Dan houd je in ieder geval dure incassobureaus en gerechtsdeurwaarders, die de ellende alleen maar vergroten, buiten de deur. Je kijkt wat zo n jongen bijdraagt aan de oplossing van het probleem: niet alleen financieel, maar ook mentaal. Uiteraard ga je met zo n aanpak wel eens de mist in. Jammer, maar wel een ingecalculeerd risico. Productiviteit is op de werkvloer uiteraard belangrijk. Als we geen geld verdienen, kan ik de mooie ideeën die we hebben niet betalen. Je hoopt daarbij wel op de medewerking van vergunningverlenende instanties. Met de gemeente Doetinchem zijn de contacten uitstekend. Maar wat moet ik als ik te horen krijg dat mijn vergunningen niet in orde zijn, omdat we hier duizenden afgekeurde brandblussers in huis hebben en daar in de wet niets over is geregeld? Ik reken dan op coulance en op meedenken in plaats van zwaar geschut als het dreigen met boetes of erger. We staan hier met onze medewerkers met beide benen op de grond. Eén van hen fietst elke dag twintig kilometer heen en weer terug om hier fluitend aan het werk te kunnen zijn. Dat maakt me gelukkig. Ik geniet elk dag van het ondernemen en weet zeker: sociaal ondernemen maakt je rijker. Rienko Rutgers Directeur Rutgers Milieu te Doetinchem 16 Roto Smeets Group Maatschappelijk Jaarverslag 212

18 Roto Smeets Group Maatschappelijk Jaarverslag

19 Behoorlijk bestuur Verantwoording Roto Smeets Group (RSG) is een volledige structuurvennootschap. Het bedrijf wordt bestuurd door een Raad van Bestuur waarop door een Raad van Commissarissen toezicht wordt gehouden. De Raad van Bestuur is belast met het besturen van de vennootschap, hetgeen onder meer inhoudt dat hij verantwoordelijk is voor de realisatie van de doelstellingen van de vennootschap, de strategie met het bijbehorende risicoprofiel, de resultatenontwikkeling en de voor de onderneming relevante maatschappelijke aspecten van ondernemen. Vanuit de Raad van Bestuur wordt het beleid verder in de organisatie uitgezet. De Raad van Bestuur legt verantwoording af over het beleid aan de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen heeft tot taak toezicht te houden op het beleid van het bestuur en op de algemene gang van zaken in de vennootschap en de met haar verbonden ondernemingen. De Raad van Commissarissen richt zich bij de vervulling van zijn taak naar het belang van de vennootschap en de met haar verbonden onderneming en weegt daartoe de in aanmerking komende belangen van bij de vennootschap betrokkenen af. De Raad van Commissarissen betrekt daarbij ook de voor de onderneming relevante maatschappelijke aspecten van ondernemen. Voor de dagelijkse sturing zijn deze verantwoordelijkheden bij de HR-afdeling en de KAM coördinator belegd (Kwaliteit, Arbo, Milieu). Door het decentrale karakter van de groep en de elkaar aanvullende competenties kan hiermee optimaal ingespeeld worden op lokale omstandigheden. De MVO werkgroep geeft de kaders voor het handelen aan en vervult een coachende rol. De eindverantwoordelijkheid ten aanzien van het maatschappelijke beleid ligt bij het bestuur die op haar beurt weer verantwoording aflegt aan de Raad van Commissarissen. Op periodieke basis vragen wij gegevens uit de werkmaatschappijen om de voortgang en prestaties op maatschappelijk gebied te monitoren. Deze worden verzameld en geconsolideerd op groepsniveau en vormen de basis voor het eventueel bijsturen en aanscherpen van ons maatschappelijk beleid. Deze verantwoordelijkheid ligt o.a. bij de MVO werkgroep. Ook vormt dit de input voor onze externe verslaggeving. RSG committeert zich jaarlijks aan de eisen die worden gesteld voor certificering conform de normen voor ISO 91, ISO 141, ISO 12647, Swan label, EU-Ecolabel voor gedrukt papier (213), FSC, PEFC en MVO prestatieladder. Bij de vaststelling van de hoogte en de structuur van de bezoldiging van het bestuur en het management worden met name de resultaatontwikkeling maar ook de niet-financiële indicatoren, die relevant zijn voor de lange termijn waardecreatie van de vennootschap, meegenomen. Gezien de resulaten van de onderneming over de afgelopen jaren zijn momenteel de jaarlijkse kwantitatieve criteria met name gericht op herstel van het resultaat. Dat neemt niet weg dat ontwikkelingen en resultaten van de niet-financiële indicatoren zoals arbeidsongeschiktheidsverzuim, efficiency, leverbetrouwbaarheid en dergelijke wel degelijk meegenomen worden bij de evaluatie en beoordelingen. RSG houdt bij het bepalen van haar beleid rekening met branche specifieke richtlijnen, met de Corporate Governance richtlijn, de financiële richtlijnen, de GRI-richtlijn en de algemene richtlijnen zoals b.v. de universele verklaring van de rechten van de mens en de OECD (Organisation for economic cooperation and development) richtlijnen. Deze richtlijnen worden ook geraadpleegd bij de opstelling van de jaarverslagen. In het Financieel jaarverslag staat de verantwoording van de financiële en operationele resultaten en het Corporate Governance beleid van RSG, in het Maatschappelijk jaarverslag haar sociale en milieubeleid. Voor het systematisch integreren van maatschappelijke verantwoordelijkheid in de organisatie en de rapportage daarover heeft RSG de ISO 26 richtlijn gebruikt. Deze integratie wordt uitgevoerd onder leiding van een RSG brede MVO werkgroep. Deze werkgroep heeft een coördinerende functie: de uiteindelijke verantwoordelijkheid op het gebied van bijvoorbeeld energie, milieu en personeel, et cetera ligt bij de individuele werkmaatschappijen. Andere belangrijke elementen van behoorlijk bestuur zijn het voldoen aan wet- en regelgeving, het bevorderen van ethisch gedrag, het vergroten van de transparantie en een correcte communicatie met de stakeholders. Jaarlijks wordt, onder meer via de ISO certificeringen van de bedrijven, de compliance aan huidige wet- en regelgeving gescreend. Het ethisch gedrag wordt bevorderd door de richtlijnen die zijn vastgelegd in de gedragscode die het concern hanteert. RSG stelt de medewerkers tevens in de gelegenheid via een klokkenluiderregeling eventuele onregelmatigheden van algemene, operationele en financiële aard binnen de vennootschap te rapporteren. Transparantiebenchmark 212 Door ieder jaar mee te doen aan de Transparantiebenchmark van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie kunnen we onze performance meten. De Transparantiebenchmark is een initiatief van dit Ministerie en de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants. De Transparantiebenchmark geeft inzicht in de mate van transparantie in maatschappelijke verslaggeving bij de 469 grootste bedrijven van Nederland. RSG is in de Transparantiebenchmark 212 als 1e geëindigd in de sector media en als 36e (211 54e) in het totaalklassement. Een verbetering van haar score met 26 punten (Max 2 punten; 211: 143, 212: 169). De reden dat RSG in dit schema laag scoort met betrekking tot betrouwbaarheid ligt in het feit dat ze, in tegenstelling tot het Financiële Jaarverslag, het Maatschappelijk jaarverslag niet extern heeft laten verifiëren. De kosten die hiermee zijn gemoeid zijn ons inziens te hoog. De financiële cijfers, genoemd 18 Roto Smeets Group Maatschappelijk Jaarverslag 212

20 Over dit verslag Vergelijking top 2 Nederland Betrokkenheid van belanghebbenden Bestuursstructuur en managementbenadering Betrouwbaarheid Betrokkenheid van belanghebbenden Bestuursstructuur en managementbenadering Betrouwbaarheid Contextuele samenhang Duidelijkheid Sectorvergelijking Contextuele samenhang Duidelijkheid Profiel Relevantie Profiel Relevantie Bron: Transparantiebenchmark Strategie en Beleid Strategie en Beleid Roto Smeets Group NV Top 2 gemiddeld Roto Smeets Group NV Sectorgemiddelde Resultaten Maatschappelijk verslaggevingsbeleid Resultaten Maatschappelijk verslaggevingsbeleid Dit maatschappelijk jaarverslag heeft betrekking op het kalenderjaar 212 en bestrijkt alle activiteiten waarover de RSG volledige zeggenschap heeft, tenzij anders aangegeven. Dit betekent dat dit verslag zowel RSG bestrijkt als haar dochterondernemingen (zie pagina 71). Alleen in het hoofdstuk over de milieuprestaties beperken we ons tot de drukkerijbedrijven van Print Productions aangezien daar milieuaspecten in het bijzonder spelen. (Zie organisatieschema op pag 1. ) Deelnemingen en gegevens ten aanzien van onderaannemers en ketenpartners worden niet meegenomen in het verslag. RSG houdt bij het opstellen van haar verslag rekening met de IFRS en IAS richtlijn voor financiële verslaggeving, de Corporate Governance best practices, de MVO richtlijnen volgens ISO 26 en de GRI richtlijn. In het Financieel jaarverslag vindt u de verantwoording van de financiële en operationele resultaten en het Corporate Governance beleid van RSG. In het MVO verslag leggen wij verantwoording af over het door RSG en haar dochterondernemingen in 212 gevoerde sociale- en milieubeleid. De GRI-tabel met daarin opgenomen de voor ons relevante indicatoren en onze verantwoording daarover kunt u vinden op De informatie die is opgenomen is in sommige gevallen beperkter dan de GRI-richtlijn. Voor de leesbaarheid van de verslagen nemen wij geen zaken op die binnen het verslagjaar niet voorgekomen of niet van toepassing zijn (zoals sancties die niet voorgekomen zijn, mensenrechten die niet geschonden zijn, et cetera). De leesbaarheid en informatiebehoefte van onze eigen doelgroepen vormen hierbij het uitgangspunt. Beide verslagen verschijnen gelijktijdig maar zijn niet tot één geïntegreerd verslag gebonden. Dit is het resultaat van een enquête onder externe stakeholders waarin ze gevraagd is naar hun keuze voor een financieel en/of maatschappelijk verslag. Daaruit kwam naar voren dat de financieel georiënteerde stakeholders de voorkeur geven aan alleen een financieel verslag en dat alleen opdrachtgevers en leveranciers kiezen voor beiden verslagen. Omwonenden hebben de voorkeur aangegeven voor het maatschappelijk verslag. in het financiële jaarverslag, zijn gecontroleerd en akkoord bevonden door Ernst & Young accountants. De opstelling van het cijfermatige gedeelte van het milieuverslag is uitgevoerd door TME, Institute for Applied Environmental Economics. De gegevens daarvoor komen uit de productiebedrijven die alle ISO 141 gecertificeerd zijn, dus regelmatig door een externe auditor beoordeeld worden. Ons inziens biedt dit voldoende objectiviteit voor de juistheid van deze informatie. Voor vragen over het verslag kunt u contact opnemen met: Roto Smeets Group Afdeling Corporate Communicatie Hunneperkade 4, 7418 BT Deventer info@rotosmeetsgroup.com Roto Smeets Group Maatschappelijk Jaarverslag

Profiel Roto Smeets Group

Profiel Roto Smeets Group Profiel Roto Smeets Group Introductie Roto Smeets Group Roto Smeets Group is een beursgenoteerde onderneming die actief is in de informatie- en communicatie-industrie. De dienstverlening van Roto Smeets

Nadere informatie

Profiel Roto Smeets Group

Profiel Roto Smeets Group Profiel Roto Smeets Group Introductie Roto Smeets Group Roto Smeets Group is een beursgenoteerde onderneming die actief is in de informatie- en communicatie-industrie. De dienstverlening van Roto Smeets

Nadere informatie

maatschappelijk jaarverslag

maatschappelijk jaarverslag maatschappelijk jaarverslag Roto Smeets Group in 213 Maatschappelijk jaarverslag Roto Smeets Group 213 Toelichting jaarverslagen 213 Roto Smeets Group De huidige vennootschap Roto Smeets Group N.V. (RSG)

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 2014 Van verbruik naar gebruik Pagina 1 van 6 Inleiding: Voor u ligt het MVO beleid van Hef & Hijs Nederland. Maatschappelijk Verantwoord en Duurzaam Ondernemen is

Nadere informatie

Korte historie. 1993: samengaan Koninklijke De Boer Boekhoven met VNU Grafische Industrie

Korte historie. 1993: samengaan Koninklijke De Boer Boekhoven met VNU Grafische Industrie RSDB NV Korte historie 1993: samengaan Koninklijke De Boer Boekhoven met VNU Grafische Industrie 1997: acquisitie Plantijn groep 1998: acquisitie Senefelder groep 2001: acquisitie De Wit Grafische Nabewerking

Nadere informatie

Wijzer worden van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Wijzer worden van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen De Meeuw Nederland Industrieweg 8 Postbus 18 5688 ZG Oirschot T +31 (0)499 57 20 24 F +31 (0)499 57 46 05 info@demeeuw.com www.demeeuw.com De Meeuw en MVO Wijzer worden van Maatschappelijk Verantwoord

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 2015-2016

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 2015-2016 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 2015-2016 Van verbruik naar gebruik Pagina 1 van 5 Inleiding: Voor u ligt het MVO beleid van ABIRD Industrial Rental Services. Maatschappelijk Verantwoord en Duurzaam

Nadere informatie

Ab Arbo-advisering i en duurzaamheid + MVO

Ab Arbo-advisering i en duurzaamheid + MVO Ab Arbo-advisering i en duurzaamheid + MVO Esther Loozen Atze Boerstra (Stanley Kurvers) NvvA Symposium 2010 1 Programma Introductie door Esther Loozen Korte inleiding over duurzaamheid+ MVO door Atze

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Duurzaam ondernemen

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Duurzaam ondernemen Duurzaam ondernemen Duurzaam ondernemen is voor GHEYS het nastreven van zowel een gezond bedrijfsrendement, als het benutten van kansen bij alle bedrijfsbeslissingen om een positieve bijdrage te leveren

Nadere informatie

Hengelo, april 2013. 02 Gedragscode Twence

Hengelo, april 2013. 02 Gedragscode Twence Gedragscode Twence Twence in Hengelo is een (inter)nationale speler op de markt van grondstoffen en duurzame energie met hoogwaardige verwerking van afvalstromen en biomassa. Met innovatieve technieken

Nadere informatie

MVO verklaring

MVO verklaring Voor u ligt het MVO beleid van Kamphuis Lastechniek BV. Maatschappelijk Verantwoord en Duurzaam Ondernemen is verankerd in ons bedrijfsbeleid. Voor nu, en voor de toekomst. Doordat Kamphuis Lastechniek

Nadere informatie

PEOPLE STAKEHOLDER(S) PEOPLE STAKEHOLDER(S)

PEOPLE STAKEHOLDER(S) PEOPLE STAKEHOLDER(S) Nr. ISO 26000 Indicator MVO Kernthema II: Arbeidsomstandigheden en volwaardig werk Stakeholder(s) Meten Uitvoering Voldoet Ja/Nee Doelstelling 2018 Paragraaf (Paragraaf 6.4) 1 6.4.1 Werkgelegenheid Safety

Nadere informatie

Supplier Code of Conduct. Samen op weg naar een succesvolle, uitdagende en duurzame toekomst

Supplier Code of Conduct. Samen op weg naar een succesvolle, uitdagende en duurzame toekomst Supplier Code of Conduct Samen op weg naar een succesvolle, uitdagende en duurzame toekomst Bij Kramp gaan we voor zakelijk succes op de lange termijn. Daarbij voelen we een sterke verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Wat is maatschappelijk verantwoord ondernemen?

Wat is maatschappelijk verantwoord ondernemen? Wat is maatschappelijk verantwoord ondernemen? Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) wordt ook wel maatschappelijk ondernemen, maatschappelijk betrokken ondernemen, duurzaam ondernemen of ethisch

Nadere informatie

Van beeldscherm tot output

Van beeldscherm tot output Van beeldscherm tot output Uw grafische specialist en partner Grafinex ondersteunt de grafimedia industrie met een breed spectrum aan diensten en producten. Met deskundig advies en oplossingen op maat.

Nadere informatie

MN Supplier Code of Conduct

MN Supplier Code of Conduct MN Supplier Code of Conduct Visie Maatschappelijk Verantwoorde Bedrijfsvoering Een duurzame uitvoering van de pensioen- en sociale regelingen en verzekeringen van onze opdrachtgevers geven wij vorm door

Nadere informatie

I M T E C H N. V. B U S I N E S S P R I N C I P L E S

I M T E C H N. V. B U S I N E S S P R I N C I P L E S I M T E C H N. V. B U S I N E S S P R I N C I P L E S Algemeen Het beleid van Imtech N.V. is gericht op de continuïteit van de onderneming als een winstgevende organisatie, die met haar bedrijven en medewerkers

Nadere informatie

jaar in, jaar uit ReportCompany partner in corporate reporting

jaar in, jaar uit ReportCompany partner in corporate reporting jaar in, jaar uit ReportCompany partner in corporate reporting Wie wij zijn Report Company is specialist op het gebied van jaarverslagen en aanverwante corporate publicaties. Iedere onderneming of instelling

Nadere informatie

IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM

IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM De tijd dat MVO was voorbehouden aan idealisten ligt achter ons. Inmiddels wordt erkend dat MVO geen hype is, maar van strategisch belang voor ieder

Nadere informatie

Beleidsplan MVO 2015-2017

Beleidsplan MVO 2015-2017 Beleidsplan MVO 2015-2017 CB Concreet Duurzaam April 2015 Inleiding Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) speelt een belangrijke rol binnen de prestatie- en groeistrategie van Cementbouw. Als een

Nadere informatie

inspireren en innoveren in MVO

inspireren en innoveren in MVO inspireren en innoveren in MVO Inleiding Gert Van Eeckhout Beleidsondersteuner MVO - Departement WSE Wat is MVO? Waarom MVO? Beleidslijnen Vlaamse overheid MVO? een proces waarbij ondernemingen vrijwillig

Nadere informatie

Roto Smeets Group in 2014

Roto Smeets Group in 2014 Roto Smeets Group in 2014 MAATSCHAPPELIJK JAARVERSLAG www social media iphone mobile mobile online digitale nieuwsbrief ipod android tablet digital magazine press vormgeving concept, creatie & realisatie

Nadere informatie

Zo gaan we om met de maatschappij. Deelcode 4

Zo gaan we om met de maatschappij. Deelcode 4 Zo gaan we om met de maatschappij Deelcode 4 x Zo gaan we om met de maatschappij We helpen de maatschappij door mensen te verbinden We gaan verantwoord om met mensen, middelen en milieu Inhoud: 1. Algemeen

Nadere informatie

Het Wie, Wat en Hoe vanwelzorg in 2012

Het Wie, Wat en Hoe vanwelzorg in 2012 Het Wie, Wat en Hoe vanwelzorg in 2012 En hoe de puzzelstukjes Of hoe de puzzelstukjes precies in elkaar precies passen in elkaar passen Onze Visie Wie we willen zijn in 2012 1 1 Als marktleider in het

Nadere informatie

PK Benelux BV. Plan van aanpak maatschappelijk verantwoord ondernemen

PK Benelux BV. Plan van aanpak maatschappelijk verantwoord ondernemen PK Benelux BV Plan van aanpak maatschappelijk verantwoord ondernemen INLEIDING Dit Plan van aanpak gaat over maatschappelijk verantwoord onderrnemen en Maatschappelijk verantwoord inkopen (ook wel duurzaam

Nadere informatie

Algemene Gedragscode voor Toeleveranciers

Algemene Gedragscode voor Toeleveranciers Algemene Gedragscode voor Toeleveranciers RBW-621-L Algemene Gedragscode voor Toeleveranciers Januari 2014 Pagina 1 van 6 Algemene Gedragscode voor Toeleveranciers 1. Missie Koninklijke Boskalis Westminster

Nadere informatie

Communicatieplan. Energie- & CO 2 beleid. Van Gelder Groep

Communicatieplan. Energie- & CO 2 beleid. Van Gelder Groep Van Gelder Groep B.V. Communicatieplan Energie- & CO 2 beleid Van Gelder Groep 1 2015, Van Gelder Groep B.V. Alle rechten voorbehouden. Geen enkel deel van dit document mag worden gereproduceerd in welke

Nadere informatie

Wij leggen rekenschap af over:

Wij leggen rekenschap af over: VRAGEN Het afleggen van rekenschap. ANTWOORDEN TOELICHTING / VOORBEELDEN VRAAG 1. Onze organisatie legt rekenschap af over onze effecten op de maatschappij, de economie en het milieu. Welke activiteiten

Nadere informatie

Stilstaan bij vooruitgang

Stilstaan bij vooruitgang Stilstaan bij vooruitgang Thuis in duurzaam organiseren Duurzaam rendement is geld verdienen... en meer... Onze visie op duurzaamheid Duurzaamheid is een modewoord geworden. Om mee te gaan met de trend

Nadere informatie

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

Maatschappelijk verantwoord ondernemen Maatschappelijk verantwoord ondernemen Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) wint aan terrein in het bedrijfsleven en in de samenleving als geheel. Het verwachtingspatroon

Nadere informatie

DAKACCENT MVO 2017 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

DAKACCENT MVO 2017 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen DAKACCENT MVO 2017 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Duurzaam vooruit Dakaccent wil op een maatschappelijk verantwoorde manier werken, in samenwerking met medewerkers, klanten, leveranciers en overige

Nadere informatie

Exact Synergy Enterprise. Krachtiger Klantbeheer CRM

Exact Synergy Enterprise. Krachtiger Klantbeheer CRM Exact Synergy Enterprise Krachtiger Klantbeheer CRM 1 Inleiding Waar gaat het om? De klant komt op de eerste plaats. Maar geldt dat voor al uw klanten? En om hoeveel (potentiële) klanten gaat het; tientallen,

Nadere informatie

energiemanagement & kwaliteitsmanagement

energiemanagement & kwaliteitsmanagement Energiemanagement Programma & managementsysteem Het beschrijven van het energiemanagement en kwaliteitsmanagementplan (zoals vermeld in de norm, voor ons managementsysteem). 1 Inleiding Maatschappelijk

Nadere informatie

MVO Kwartaalbericht Juli 2017

MVO Kwartaalbericht Juli 2017 MVO Kwartaalbericht Juli 2017 1 Iedereen levert een bijdrage pagina 4 Samen werken aan een betere toekomst pagina 6 Ik zie bij BRAND al vele mooie initiatieven ontstaan pagina 8 MVO helpt mij om normen

Nadere informatie

thinking about the next step in THE business of outcome

thinking about the next step in THE business of outcome thinking about the next step in THE business of outcome www.ovimex.nl Ik zoek een partner in printing die snel en efficiënt zorgt voor de oplossing die precies aansluit bij mijn manier van werken thinking

Nadere informatie

Maatschappelijk Jaarverslag 2012

Maatschappelijk Jaarverslag 2012 Maatschappelijk Jaarverslag 2012 Inhoudsopgave Blad Voorwoord 2 1. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) 3 2. MVO en Prins Bouw 3 3. Beleid 4 4. Speerpunten 5 5. Duurzaam bouwen 9 6. Toekomst 10

Nadere informatie

MVO gedragscode gavilar B.V.

MVO gedragscode gavilar B.V. PAGINA 1 MVO gedragscode B.V. Documentgegevens Bedrijf Adres Opgesteld Gecontroleerd Akkoord : B.V. : Kamerlingh Onnesweg 63, 3316 GK Dordrecht : R. ten Hove : QHSE-coördinator : P. Klijs : Operations

Nadere informatie

Directiestatuut N.V. Waterbedrijf Groningen

Directiestatuut N.V. Waterbedrijf Groningen Directiestatuut N.V. Waterbedrijf Groningen Dit Directiestatuut is op 14 december 2006 ter kennis gebracht aan de algemene vergadering van aandeelhouders en na goedkeuring door de raad van commissarissen

Nadere informatie

De brug naar Duurzame techniek

De brug naar Duurzame techniek ar duurzame tech a n g u niek r b e d Samenleving Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen is de ondernemingsstrategie waarbij aandacht voor de samenleving, de aarde en de onderneming in balans is. Steeds

Nadere informatie

Ons nieuwe laboratoriuminrichtingssysteem

Ons nieuwe laboratoriuminrichtingssysteem Ons nieuwe laboratoriuminrichtingssysteem Als een ideale werking en een goed design elkaar innovatief aanvullen, hebben wij alles goed gedaan. Esthetische eisen vertalen in een goed design is één ding

Nadere informatie

Exact Synergy Enterprise. Krachtiger Financieel Management

Exact Synergy Enterprise. Krachtiger Financieel Management Exact Synergy Enterprise Krachtiger Financieel Management 1 Inleiding Waar gaat het om? Makkelijke vragen zijn vaak het moeilijkst te beantwoorden. Als het hectische tijden zijn, moet u soms veel beslissingen

Nadere informatie

DTPH. In september 2010 zijn Deoprinting en DTPH het er over eens dat deadlines gehaald moeten kunnen worden.

DTPH. In september 2010 zijn Deoprinting en DTPH het er over eens dat deadlines gehaald moeten kunnen worden. PANTONE 877C PANTONE 642C PANTONE 656C Beyond creativity In september 2010 zijn Deoprinting en DTPH het er over eens dat deadlines gehaald moeten kunnen worden. DTPH. Sinds 2010 is #grafischespoed nooit

Nadere informatie

Rob Boers CSU John Bos CSU

Rob Boers CSU John Bos CSU Rob Boers CSU John Bos CSU ... 3... 4... 4... 4... 5... 5... 5... 5... 6... 6... 7 2 CSU staat met zijn activiteiten midden in de maatschappij. Onze diensten bevorderen de gezondheid, het welzijn en daarmee

Nadere informatie

knkpublishing Microsoft Dynamics De flexibele, innovatieve uitgeverijsoftware Nieuwe kansen in een veranderende media wereld

knkpublishing Microsoft Dynamics De flexibele, innovatieve uitgeverijsoftware Nieuwe kansen in een veranderende media wereld De flexibele, innovatieve uitgeverijsoftware INTEGRATIE CONTINUE INNOVATIE WORKFLOW ONDERSTEUNING ABECON-CONSULTANCY OVER ABECON Microsoft Dynamics Nieuwe kansen in een veranderende media wereld Standaard

Nadere informatie

Datum : energiemanagement & kwaliteitsmanagement

Datum : energiemanagement & kwaliteitsmanagement Energiemanagement Programma & managementsysteem Het beschrijven van het energiemanagement en kwaliteitsmanagementplan (zoals vermeld in de norm, voor ons managementsysteem). 1 Inleiding Maatschappelijk

Nadere informatie

Gedragscode. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. 1 van 5 Mactwin Security B.V.

Gedragscode. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. 1 van 5 Mactwin Security B.V. Gedragscode Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 1 van 5 Mactwin Security B.V. Gedragscode Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Mactwin hecht veel waarde aan maatschappelijk verantwoord handelen. Onze

Nadere informatie

Merkpresentatie Contenture

Merkpresentatie Contenture Merkpresentatie Contenture 2017 Voorwoord Content is niet meer weg te denken als onderdeel van de marketingstrategie. Grote bedrijven besteden gemiddeld al 30 procent van hun B2B marketingbudget aan contentmarketing.

Nadere informatie

Energie management actieplan. Copier Groep B.V.

Energie management actieplan. Copier Groep B.V. Energie management actieplan Copier Groep B.V. Aspect van de CO 2 prestatieladder: 3.B.2. Datum: 31 maart 2015 Versie: 00 Auteur: M.J.A. Rijpert Vrijgegeven: T.J. Crum, J. Copier Voorwoord Voor u ligt

Nadere informatie

Alles van waarde beschermen en behouden

Alles van waarde beschermen en behouden Alles van waarde beschermen en behouden Rond 2050 wonen er zo n 9 miljard mensen op onze aarde. De vraag naar water, mais, olie en metaal zal dan ook drastisch toenemen. Onze aarde is niet onuitputtelijk,

Nadere informatie

Transport, doe het slim

Transport, doe het slim Transport, doe het slim an deur tot deur Wat is het? Het gaat hier om de uitgaande goederenstroom, van deur tot deur. Daarbij horen documenten en labels, mogelijkheden tot tracking en tracing, het volume

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Energiemanagement programma I GMB 2

Inhoudsopgave. Energiemanagement programma I GMB 2 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Duurzaamheid beleid... 4 3 PLAN: Energieverbruik en reductiekansen... 6 3.1 Energieverbruik door GMB (scope 1 en 2)... 6 3.2 Energieverbruik in de keten (scope 3)... 7

Nadere informatie

ONZE VERANTWOORDELIJKHEID

ONZE VERANTWOORDELIJKHEID ONZE VERANTWOORDELIJKHEID CORPORATE RESPONSIBILITY POLICY I Inhoud Voorwoord 1 Waardering medewerkers 2 Ketenverantwoordelijkheid 3 Behoud van natuurlijke hulpbronnen 4 Maatschappelijke betrokkenheid

Nadere informatie

Uw bedrijf in beeld. Uw bedrijf in beeld versie 3.1 Pagina 1

Uw bedrijf in beeld. Uw bedrijf in beeld versie 3.1 Pagina 1 Uw bedrijf in beeld De manier waarop en de vorm waarin uw bedrijf zich presenteert, bepaalt in grote mate de beeldvorming van het bedrijf bij uw huidige en toekomstige relaties en klanten. Dit geldt voor

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. De Bodde

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. De Bodde Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen De Bodde Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen De publieke sector is een zeer grote werkgever en heeft dus ook grote invloed op duurzaamheids- en arbeidsmarktvraagstukken.

Nadere informatie

Kracht door samenwerking. VDL Industrial Modules

Kracht door samenwerking. VDL Industrial Modules Kracht door samenwerking VDL Industrial Modules IN DE HIGH-TECH WERELD WAARIN U EN WIJ OPEREREN, DRAAIT ALLES OM EFFICIENCY: STREVEN NAAR REDUCTIE VAN KOSTEN EN UITBESTEDING VAN NIET KERNCOMPETENTIES.

Nadere informatie

Rapportage. Onderzoek: Toekomst van het Communicatievak

Rapportage. Onderzoek: Toekomst van het Communicatievak Rapportage Onderzoek: Toekomst van het Communicatievak In opdracht van: DirectResearch & Logeion en d Associatie van hoofden Communicatie Datum: 15 september 2014 Projectnummer: 2013008 Auteur(s): John

Nadere informatie

01 Inleiding... 3 02 Wie is Agrico?... 5. 03 Scope MVO 2013/2014... 7 04 MVO principes... 7

01 Inleiding... 3 02 Wie is Agrico?... 5. 03 Scope MVO 2013/2014... 7 04 MVO principes... 7 Inhoudsopgave 01 Inleiding... 3 02 Wie is Agrico?... 5 03 Scope MVO 2013/2014... 7 04 MVO principes... 7 1. Agrico legt rekenschap af over effecten op de maatschappij, de economie en het milieu... 8 2.

Nadere informatie

EBPI MVO Kwartaalrapportage

EBPI MVO Kwartaalrapportage EBPI MVO Kwartaalrapportage 2017 EBPI 088-1161800 Prinses Catharina-Amaliastraat 5 www.ebpi.nl 2496 XD Den Haag info@ebpi.nl INHOUDSOPGAVE INLEIDING... 3 EBPI & MVO... 4 ONZE KERNWAARDEN:... 4 PEOPLE...

Nadere informatie

Energie management actieplan. Newae B.V.

Energie management actieplan. Newae B.V. Energie management actieplan Newae B.V. Aspect van de CO2 prestatieladder: 3.B.2. Datum: 31 december 2017 Versie: 01 Auteur: Vrijgegeven: J. Burg T.J. Crum Voorwoord Voor u ligt het Energie Management

Nadere informatie

Creat4u. www.icreat4u.nl COMPLETE WEBSITE. voor ondernemers. 47,50,- per maand zonder opstartkosten. ONZE VOORDELEN! EEN ALL-IN WEBSITE

Creat4u. www.icreat4u.nl COMPLETE WEBSITE. voor ondernemers. 47,50,- per maand zonder opstartkosten. ONZE VOORDELEN! EEN ALL-IN WEBSITE COMPLETE WEBSITE voor ondernemers 47,50,- per maand zonder opstartkosten. Een complete website voor uw onderneming en die ook nog goed vindbaar is, dat is wat we willen! Maar hoe? EEN ALL-IN WEBSITE ONZE

Nadere informatie

DE BLAAY-VAN DEN BOGAARD RAADGEVENDE INGENIEURS B.V.

DE BLAAY-VAN DEN BOGAARD RAADGEVENDE INGENIEURS B.V. DE BLAAY-VAN DEN BOGAARD RAADGEVENDE INGENIEURS B.V. Westblaak 35 ROTTERDAM MVO? Doen wij zo! Datum: 27-01-2015 Inleiding MVO? Natuurlijk! Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO); werken aan economische

Nadere informatie

MVIE Geluidssystemen B.V.

MVIE Geluidssystemen B.V. MILIEUZORGSYSTEEM van MVIE Geluidssystemen B.V. tevens handelend onder: MVIE Audiovisuele Techniek MVIE Home Entertainment De scope van dit kwaliteitssysteem is: MVIE levert, installeert en onderhoud professionele

Nadere informatie

Stageverslag Danique Beeks

Stageverslag Danique Beeks Stageverslag Danique Beeks Waarom deze stage en hoe zag de stage eruit? Ik heb via Mirthe informatie gekregen over deze stage. Haar achterneef is een van de eigenaren van dat bedrijf. Ze heeft mij deze

Nadere informatie

Van. Communicatie Uitgaande van deze context zal communicatie zich bij Heijmans in 2011 richten op:

Van. Communicatie Uitgaande van deze context zal communicatie zich bij Heijmans in 2011 richten op: Memo Datum 20 december 2010 Onderwerp Communicatieplan Infra 2011 Van Marc Lucassen Telefoon +31 73 543 53 14 Fax +31 73 543 59 01 E-mail mlucassen@heijmans.nl Aan Vooraf Het afgelopen jaar was voor Heijmans

Nadere informatie

Bijlage 7. Conversie juni 2010 naar 2013 (info)

Bijlage 7. Conversie juni 2010 naar 2013 (info) Bijlage 7. Conversie juni 2010 naar 2013 (info) was wordt onderwerp tekstbron Versie juni Opmerking: Standaardteksten en Versie 2013 2010 hoofdstukindeling vertaald uit Guide 83 H 1 tm 4 Deel A Eisen Managementsysteem

Nadere informatie

HCI is een toonaangevende dienstverlener op het gebied van industriële services.

HCI is een toonaangevende dienstverlener op het gebied van industriële services. Algemene gedragscode voor toeleveranciers 1. Missie HCI is een toonaangevende dienstverlener op het gebied van industriële services. Onze activiteiten zijn gericht op industriële reiniging, uitvoering

Nadere informatie

Het Wie, Wat en Hoe van Welzorg

Het Wie, Wat en Hoe van Welzorg Het Wie, Wat en Hoe van Welzorg En op welke wijze wij onze klanten verder willen brengen. Inhoud Onze Visie 4 Onze Missie 6 Onze kernwaarden 8 Onze gedragscode 10 Algemeen 11 Naleving van de wet 11 Medewerkers

Nadere informatie

MANAGING DIRECTOR #VACATURE

MANAGING DIRECTOR #VACATURE #VACATURE MANAGING DIRECTOR Smurfit Kappa levert meer dan verpakkingen. Met innovatieve, efficiënte en duurzame verpakkingsoplossingen voegt de Europese marktleider tastbare waarde toe voor iedere klant

Nadere informatie

Rabobank Cijfers & Trends

Rabobank Cijfers & Trends Uitgeverijen Uitgeverijen zijn onderverdeeld naar het soort product dat ze aanbieden. Daarbij wordt onderscheid gemaakt naar dagbladen, boeken, tijdschriften, vakbladen en elektronische media. Ook wordt

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Vóór dat u beleid ontwikkelt is het van belang om de vraag: Waaròm zou ik MVO beleid ontwikkelen? te beantwoorden. Het antwoord op deze vraag bepaalt hóe u het MVO

Nadere informatie

GRUNDFOS pump audit HOE EFFICIËNT EN DUURZAAM ZIJN UW POMPEN?

GRUNDFOS pump audit HOE EFFICIËNT EN DUURZAAM ZIJN UW POMPEN? GRUNDFOS pump audit HOE EFFICIËNT EN DUURZAAM ZIJN UW POMPEN? Een Grundfos pump audit creëert duidelijkheid Is duurzaamheid één van de doelstellingen in uw organisatie? Steeds meer bedrijven en (semi-)

Nadere informatie

RSDB NV. Presentatie Jaarcijfers 2007. 20 maart 2008

RSDB NV. Presentatie Jaarcijfers 2007. 20 maart 2008 RSDB NV Presentatie Jaarcijfers 2007 20 maart 2008 1 Agenda RSDB in 2007 Performance Business Lines Financiële uitkomsten 2007 Focus 2008 2 RSDB in 2007 3 RSDB in 2007 EBITDA 40,9 mln, Netto Resultaat

Nadere informatie

Algemene Gedragscode voor Toeleveranciers

Algemene Gedragscode voor Toeleveranciers RBW-621-L Augustus 2017 Pagina 1 van 6 1. Missie Koninklijke Boskalis Westminster N.V. ( Boskalis ) is een toonaangevende internationale dienstverlener op het gebied van baggeren, maritieme infrastructuur

Nadere informatie

I. Inleiding.. II. Opbouw van dit beleidsstuk.. 1. Motieven MVO.

I. Inleiding.. II. Opbouw van dit beleidsstuk.. 1. Motieven MVO. MVO Beleid Inhoudsopgave I. Inleiding.. II. Opbouw van dit beleidsstuk.. 1. Motieven MVO.. People.1. Goed werkgeverschap... Maatschappelijke betrokkenheid.... Eerlijk zakendoen.. Planet.1. Duurzame mobiliteit...

Nadere informatie

Duurzaamheidsrapport CCL Nutricontrol

Duurzaamheidsrapport CCL Nutricontrol Duurzaamheidsrapport CCL Nutricontrol Voorwoord Met trots presenteer ik u het allereerste duurzaamheidsverslag van CCL Nutricontrol! In dit eerste duurzaamheids verslag willen wij u laten zien dat wij

Nadere informatie

UTS REALISEERT 75% REDUCTIE IN 11 JAAR MEDE DOOR SLIMME LOGISTIEK UTS DUURZAAMHEIDSVERSLAG UTS op weg naar een circulaire & inclusieve economie

UTS REALISEERT 75% REDUCTIE IN 11 JAAR MEDE DOOR SLIMME LOGISTIEK UTS DUURZAAMHEIDSVERSLAG UTS op weg naar een circulaire & inclusieve economie UTS REALISEERT 75% REDUCTIE IN 11 JAAR MEDE DOOR SLIMME LOGISTIEK UTS DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2018 UTS op weg naar een circulaire & inclusieve economie DE ONTWIKKELING NAAR EEN STEVIGE BASIS VOOR EEN CIRCULAIRE

Nadere informatie

Algemene Vergadering van Aandeelhouders 11 mei 2011

Algemene Vergadering van Aandeelhouders 11 mei 2011 Algemene Vergadering van Aandeelhouders 11 mei 2011 Agenda Terugblik 2010 Terugblik 2010 Terugblik 2010 Terugblik 2010 Diepdruk: Reductie capaciteit Roto Smeets Etten - 2 persen ontmanteld - 120 FTE gereduceerd

Nadere informatie

Energie management actieplan. Newae B.V.

Energie management actieplan. Newae B.V. Energie management actieplan Newae B.V. Aspect van de CO2 prestatieladder: 3.B.2. Datum: 22 maart 2017 Versie: 01 Auteur: Vrijgegeven: P. Cleijne T.J. Crum Voorwoord Voor u ligt het Energie Management

Nadere informatie

Scholten Awater B.V. Pastoor van Laakstraat 92, 6663 CC Lent. Postbus 483, 6500 AL Nijmegen T: +31 (0)24 357 98 88 F: +31 (0)24 357 98 78

Scholten Awater B.V. Pastoor van Laakstraat 92, 6663 CC Lent. Postbus 483, 6500 AL Nijmegen T: +31 (0)24 357 98 88 F: +31 (0)24 357 98 78 30196-08/05 Scholten Awater / Reclamebureau DplusM BV Scholten Awater B.V. Pastoor van Laakstraat 92, 6663 CC Lent Postbus 483, 6500 AL Nijmegen T: +31 (0)24 357 98 88 F: +31 (0)24 357 98 78 E: info@sa.nl

Nadere informatie

meilink groep meilink groep meilink industriële verpakkingen varekamp exportpacking & logistics schijndel industriële verpakkingen meilink kartonnage

meilink groep meilink groep meilink industriële verpakkingen varekamp exportpacking & logistics schijndel industriële verpakkingen meilink kartonnage meilink groep Een uniek totaalconcept in industriële verpakkingen De Meilink Groep biedt een totaalpakket in industriële verpakkingen. Wij zijn op dit gebied zelfs marktleider in de Benelux en behoren

Nadere informatie

Duurzaamheidsverklaring

Duurzaamheidsverklaring DUURZAAMHEIDSVERKLARING Ondergetekende: [Naam Leverancier en rechtsvorm [ ], statutair gevestigd te [plaats], aan de [straat, nummer en postcode] (KvK ), hierna te noemen Leverancier, hierbij rechtsgeldig

Nadere informatie

Communicatieplan CO 2 - Prestatieladder Fudura B.V.

Communicatieplan CO 2 - Prestatieladder Fudura B.V. Communicatieplan CO 2 - Prestatieladder Fudura B.V. Actief sturen op CO 2 en het verder verduurzamen van de eigen organisatie Versiebeheer Datum Versie Naam Wijzigingen 01-07-2013 1.0 Djoera Eerland Initiële

Nadere informatie

Klanten vinden, binden, boeien en behouden Realiseer, optimaliseer en registreer uw Social Media succes!

Klanten vinden, binden, boeien en behouden Realiseer, optimaliseer en registreer uw Social Media succes! Klanten vinden, binden, boeien en behouden Realiseer, optimaliseer en registreer uw Social Media succes! Social Media Ontzorging voor bedrijven en ondernemers MKB-ers met ambitie zien hun kans: social

Nadere informatie

Energie- en CO 2 - Communicatieplan

Energie- en CO 2 - Communicatieplan Energie- en CO 2 - Communicatieplan Versie: 5, januari 2016 Auteur Rob Boers CSU John Bos CSU Inhoud Aanleiding... 3 Doelgroepen... 4 Interne... 4 Externe... 4 Communicatiedoelstellingen (in- en extern)...

Nadere informatie

Milieu Management V1.4

Milieu Management V1.4 V1.4 Milieu Management Pagina 1 van 6 V1.4 Inhoudsopgave 1. ALGEMEEN 3 2. INLEIDING 3 3. DOELSTELLING 3 4. BEPALEN PRIORITEITEN 3 5. INKOOP 4 6. MANAGEMENT INFORMATIE 4 7. COMMUNICATIE 5 8. EVALUATIE 6

Nadere informatie

Voorproefje Cosun MVO-verslag 2011

Voorproefje Cosun MVO-verslag 2011 Voorproefje Cosun MVO-verslag 2011 1 Dit is een voorproefje in druk van het digitale Cosun MVO-verslag over 2011. Wilt u meer gegevens raadplegen over wat wij zoal ondernemen met het oog op onze maatschappelijke

Nadere informatie

DUURZAAMHEIDSSCAN. Ja/altijd Meestal Soms Meestal niet Nee/nooit Niet van toepassing

DUURZAAMHEIDSSCAN. Ja/altijd Meestal Soms Meestal niet Nee/nooit Niet van toepassing DUURZAAMHEIDSSCAN Hoe duurzaam is uw bedrijfsvoering? Deze duurzaamheidsscan geeft een globaal beeld van uw niveau van duurzaamheid en laat zien hoe maatschappelijk verantwoord u onderneemt in vergelijking

Nadere informatie

MVO actieplan HKV 2015-2016

MVO actieplan HKV 2015-2016 MVO actieplan HKV 2015-2016 November 2015 November 2015 MVO actieplan HKV Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Onze MVO doelen en actiepunten... 5 3 Implementatie, review en communicatie... 8 4 Verantwoording...

Nadere informatie

Gedragscode. SCA Gedragscode

Gedragscode. SCA Gedragscode SCA Gedragscode 1 Gedragscode SCA Gedragscode SCA wil op sociaal- en milieutechnisch verantwoorde wijze omgaan met haar belanghebbenden en op basis van respect, verantwoordelijkheid en uitmuntendheid een

Nadere informatie

GRI-tabel - ANWB MVO-jaarverslag 2012

GRI-tabel - ANWB MVO-jaarverslag 2012 GRI-tabel - ANWB MVO-jaarverslag 2012 Verwijzing paginanummers Visie en strategie 1.1 Verklaring van de directie. 1. Voorwoord 1.2 Beschrijving van belangrijke gevolgen, risico's en mogelijkheden. 1. Voorwoord,

Nadere informatie

Welkom bij Flyersonline. Hoewel onze naam anders doet vermoeden omdat u ook al jaren online bij ons terecht kunt, zijn we een echte drukkerij.

Welkom bij Flyersonline. Hoewel onze naam anders doet vermoeden omdat u ook al jaren online bij ons terecht kunt, zijn we een echte drukkerij. Echt drukkers Welkom bij Flyersonline. Hoewel onze naam anders doet vermoeden omdat u ook al jaren online bij ons terecht kunt, zijn we een echte drukkerij. Een drukkerij met meer dan 30 jaar ervaring,

Nadere informatie

Maatschappelijk verantwoord ondernemen bestaat in onze visie uit twee pijlers:

Maatschappelijk verantwoord ondernemen bestaat in onze visie uit twee pijlers: Onze kernwaarden ondersteunen het inspelen op maatschappelijke ontwikkelingen. Maatschappelijk draagvlak voor onze service en dienstverlening is een voorwaarde voor onze continuïteit. Ons beleid is gebaseerd

Nadere informatie

CREATORS OF CONVEYOR BELTS TRANSPORTBANDEN VAN HOLLANDSE KWALITEIT

CREATORS OF CONVEYOR BELTS TRANSPORTBANDEN VAN HOLLANDSE KWALITEIT CREATORS OF CONVEYOR BELTS TRANSPORTBANDEN VAN HOLLANDSE KWALITEIT VOORWOORD Bandtransport Europe staat voor kwaliteit en duurzaamheid met een hoge servicegraad en betrokkenheid. Wij leveren producten

Nadere informatie

Directie. Vormgeving, Concept development. Administratie. Logistiek Sales Marketing

Directie. Vormgeving, Concept development. Administratie. Logistiek Sales Marketing Quickscan Danique Beeks Studentnummer: 2054232 Advanced Business Creation Stagebedrijf: JH Busines Promotions Bedrijfsbegeleider: John van den Heuvel Datum: 26 augustus 2013 JH Business Promotions heeft

Nadere informatie

Beleidsplan Tellus Film Fundering

Beleidsplan Tellus Film Fundering Beleidsplan 2018-2022 Tellus Film Fundering Indeling: 1. Samenvatting 2. Inleiding 3. Missie en visie 4. Wat biedt de stichting? 5. Speerpunten voor de komende jaren 6. Professionalisering van de organisatie

Nadere informatie

onderneemt maatschappelijk verantwoord

onderneemt maatschappelijk verantwoord onderneemt maatschappelijk verantwoord www.coffeefresh.nl Coffee Fresh investeert in MVO Koffie is tegenwoordig meer dan zomaar een kopje koffie. Het is een beleving waarbij wij u nét dat beetje meer bieden.

Nadere informatie

Kracht door samenwerking. VDL Kunststoffen

Kracht door samenwerking. VDL Kunststoffen Kracht door samenwerking VDL Kunststoffen VDL Kunststoffen EEN PRODUCT IS NOOIT ZOMAAR EEN PRODUCT. NIET BIJ VDL KUNSTSTOFFEN TENMINSTE. WIJ VERTALEN UW VRAAG OP EEN PROFESSIONELE WIJZE IN EEN KUNSTSTOF

Nadere informatie

CASE STUDY JOANKNECHT & VAN ZELST DENKT VOORUIT

CASE STUDY JOANKNECHT & VAN ZELST DENKT VOORUIT Exact Online CASE STUDY JOANKNECHT & VAN ZELST DENKT VOORUIT www.exactonline.nl 2 EXACT ONLINE CASE STUDY ACCOUNTANCY GROEI DOOR PROACTIEF ADVIES Het gaat goed bij Joanknecht & Van Zelst: dit Eindhovens

Nadere informatie