Portefeuille Georganiseerde Criminaliteit Project Prostitutie/Mensenhandel DNP

Transcriptie

1 Portefeuille Georganiseerde Criminaliteit Project Prostitutie/Mensenhandel DNP Politie Regio Haaglanden Commerciële zedenzaken Bureau Jan Hendrikstraat Postbus CG DEN HAAG tel / fax Korpsmonitor 2003 Datum, R.Coster Landelijk Projectleider PPMDNP 1

2 1 Inleiding De monitor algemeen De onderzoeken De nationale recherche De partners Toezicht Kwaliteit De legale (vergunde) branche De illegale (heimelijke) branche Continuïteit Het resultaat Opsporing Kwaliteit Slachtofferbejegening Procesverantwoordelijkheid Weging IGO concept IKPS (slachtoffervolgsysteem) Financieel rechercheren De nationale recherche De gewenste feitelijke toestand bij het dnri De gewenste feitelijke toestand bij het Kernteam NoN De gewenste feitelijke toestand bij het BRT De Koninklijke Marechaussee Een rechtvaardige, ondubbelzinnige, benchmark: Beoordeling van de toestand eind De politie: Het bestuur: Het OM: De STV: Belastingdienst: De arbeidsinspectie De norm voor eind Tot slot Overzicht inzet korpsen Groningen Friesland Drenthe IJsselland Twente Noord en Oost Gelderland Gelderland Midden Gelderland Zuid Utrecht Noord-Holland Noord

3 4.11 Zaanstreek waterland Kennemerland Amsterdam Amstelland Gooi en Vechtstreek Haaglanden Hollands-Midden Rotterdam-Rijnmond Zuid-Holland-Zuid Zeeland Midden en Westbrabant Brabant Noord Brabant Zuid-Oost Limburg Noord Limburg Zuid Flevoland dnri De Koninklijke Marechaussee Informatievoorziening Aanbod landelijk projectleider prostitutie/mensenhandel DNP Overzicht onderzoeken mensenhandel Good practises Oordeel korpsen over ketenpartners Prognose december

4 1 Inleiding. Zoals bekend hebben wij aan het eind van het vorig jaar wederom het zogenaamde korpsgesprek gevoerd. Een gesprek waarin wij de toestand inventariseren in elk korps. Primair heeft het korpsgesprek tot doel de Raad van Hoofdcommissarissen te informeren over de stand van zaken van ons project als geheel en de toestand in elk korps. Het vertrekpunt daarbij is dat we vanuit de beschrijving van de feitelijke toestand bepalen of hetgeen is beoogd werkt en of het gewenste effect is bereikt. Maar deze korpsgesprekken hebben ook een andere betekenis. In dit gesprek tussen de lokale verantwoordelijken op dit terrein en de landelijk projectleider komen met nadruk ook specifiek lokale aspecten aan de orde. Tevens worden ook eventuele oplossingsrichtingen besproken. Ook zijn enkele aanpassingen doorgevoerd in deze fase van het project. Het is om die reden, dat de korpsmonitor wederom is vergezeld van een toelichting. Hierin beschrijf ik, hoe dit keer de resultaten van de korpsgesprekken zijn verwerkt in een (totaal)beoordeling. Gezien de bijzondere positie en rol van de nationale recherche is gekozen voor de volgende aangepaste opzet. Hierbij is uitgegaan van twee hoofdprocessen; 1. de informatiecoördinatie in de breedste zin van het woord (dnri) 2. de operationele uitvoering (kernteam/brt) Opgemerkt wordt, dat de dnri een verantwoordelijkheid heeft voor de voeding van de Bovenregionale Recherche Team s (BRT s) door het genereren van onderzoeksvoorstellen en de projectorganisatie van de regiokorpsen voor het gezag, beheer, aansturing etc, van deze BRT s. Om die reden is er dan ook voor gekozen de dnri, de Nationale Recherche, het Kernteam N-O Nederland (KTNON) en de BR, apart in deze monitor op te nemen. Voor wat betreft de BRT s zijn gesprekken gevoerd met de projectorganisatie alsmede met de leiding van het kernteam Noord Oost Nederland.. Voor mij als projectleider heeft de korpsmonitor natuurlijk ook een bijzondere betekenis. Het is voor mij een instrument waarmee niet alleen wordt getracht een inzicht en een oordeel te geven over de feitelijke toestand, maar ook ingrediënten aanreikt die richtinggevend kunnen zijn voor de afronding en/of (gedeeltelijke) doorstart van het landelijk project en de gewenste vorm daarvan. Op dit moment bevinden wij ons immers in de 3 e en laatste fase (2003 en 2004) van dit project. 2 De monitor 2.1 algemeen Ook deze keer is er voor gekozen de aandacht in de monitor te richten op toezicht en opsporing. De uitkomsten van toezicht en opsporing op lokaal niveau zijn immers onmisbaar wil de bestrijding op lokaal, (boven)regionaal en (inter)nationaal niveau succesvol en slagvaardig zijn. Beide onderdelen zijn weer onderverdeeld om tot een zo goed mogelijk inzicht en vergelijk met vorig jaar te komen. Wel is enige uitbreiding aangebracht in het deel opsporing gezien het feit dat dit onderwerp steeds nadrukkelijker aan de orde dient te komen, in deze fase van het project. Uitdrukkelijk wordt opgemerkt, dat deze monitor een oordeel geeft over de inspanningen van de korpsen!! 4

5 2.2 De onderzoeken Zoals bekend dient het onderzoeksoverzicht een aantal doelen; 1. het aantal onderzoeken mensenhandel dat door de Nederlandse politie bij het OM wordt ingeleverd; 2. in welke mate wij in staat zijn om signalen mensenhandel om te zetten in onderzoeken. In deze monitor is het aantal onderzoeken opgenomen in het overzicht per korps als eerste poging iets te zeggen over de efficiëntie en effectiviteit op het gebied van de aanpak van mensenhandel. Hierbij spelen een drietal mogelijke koppelingen een rol, deze zijn; 1. de aard en omvang van de branche in relatie tot het aantal onderzoeken; 2. het aanwezige niveau van handhaving in relatie tot het aantal onderzoeken; 3. de verhouding tussen de signalen van mensenhandel in relatie tot het aantal onderzoeken; Voor wat betreft een mogelijk 4 e koppeling (de verhouding van het aantal onderzoeken tussen de korpsen onderling) wordt nadrukkelijk het volgende opgemerkt!!!; cijfers geven de periode weer van tot ; cijfers geven geen beeld van het aantal onderzoeken dat nog loopt; dat er significante verschillen kunnen zijn per onderzoek qua looptijd en omvang. 2.3 De nationale recherche Voor wat betreft het Kernteam Noord Oost Nederland en BRT is dit de eerste keer dat zij in deze monitor zijn opgenomen. In deze monitor is dan ook volstaan met het weergeven van het gespreksverslag dat als 0-meting dient voor de monitor van In de monitor van 2004 zullen zij ook in de oordeelsvorming worden opgenomen. 2.4 De partners Het oordeel over de partners is gebaseerd op de opvattingen daaromtrent van de betreffende korpsportefeuillehouders en korpsprojectleiders. 2.5 Toezicht. De onderverdeling van toezicht is als volgt; Kwaliteit. Het opnemen van dit onderdeel ligt voor de hand en hoeft geen betoog. Als het om kwaliteit gaat zijn in ieder geval een tweetal zaken als harde criteria vastgesteld. Deze zijn de CPC en de MDOM cursus. De collega s die verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van het toezicht dienen deze opleidingen te hebben gevolgd De legale (vergunde) branche Hier dient de gehele (beleids)cyclus in werking te zijn waarbij sprake is van een adequaat niveau van handhaving en het behouden daarvan De illegale (heimelijke) branche Zoals te verwachten is, door toedoen van de handhavingactiviteiten, een zekere verschuiving opgetreden naar de illegale (heimelijke) onderdelen van de seksindustrie. Een van de hoofddoelstellingen van de 3 e fase van ons project (2003/2004) is dan ook een adequaat niveau van handhaving behouden op de legale branche en een aanvang te maken met de aanpak van de illegale branche. 5

6 2.5.4 Continuïteit. Gezien de aard en omvang van het delict mensenhandel zal de aanpak hiervan de aankomende jaren een vooral blijvend karakter dienen te hebben. Om die reden is o.a. met nadruk gekeken naar de wijze van borging van deze taak in de staande organisatie. ( formatief, beleidscyclus, full-time, taakaccent, project, waan van de dag, eigen initiatief etc.) Het resultaat De weergave van de feitelijke resultaten geven niet alleen een beeld van het verschil tussen plannen en daadwerkelijke uitvoering maar is ook de opmaat naar het vaststellen van het effect. Hier is nadrukkelijk gekeken naar de uitkomsten van het toezicht als het gaat om aantreffen van minderjarigen, uitgebuite prostituees en illegalen. Ook is gekeken of het toezicht zich inmiddels uitstrekt naar de heimelijke onderdelen van de seksindustrie. 2.6 Opsporing. De onderverdeling van opsporing is als volgt Kwaliteit Het opnemen van dit onderdeel ligt ook hier voor de hand. In deze context is nadrukkelijk gekeken of wordt voldaan aan de benodigde opleidingen (conform aanwijzing PG s) en de module mensenhandel voor rechercheurs en op welke wijze bij de opsporing de benodigde expertise is gekoppeld aan het/een onderzoek ter zake mensenhandel Slachtofferbejegening. De slachtofferbejegening wordt bezien vanuit twee invalshoeken. In eerste aanleiding natuurlijk het menselijk aspect. We hebben te maken met slachtoffers van een ernstig misdrijf die recht hebben op een adequate bejegening. Deze bejegening is echter ook van (grote) invloed op de opsporing van de daders. Slachtoffers zijn immers ook in het bezit van de voor ons zo broodnodige informatie. Aanvullend op de slachtofferbejegening i.h.k. van toezicht is ook gekeken naar de inzet van expertise op dit gebied bij opsporingsonderzoeken Procesverantwoordelijkheid. De ervaring leert dat een procesbeschrijving en een ondubbelzinnige en heldere toedeling van de daarin genoemde taken en verantwoordelijkheden een voorwaarde is voor een succesvolle aanpak Weging. Dit onderwerp is ook evident. Iedere dag, ieder moment worden afwegingen gemaakt als gaat om toedelen van capaciteit. Of dat nu toezicht, opsporing of wat dan ook betreft. In dit verband is dan ook gekeken naar de (aanwezigheid van) beleidsvoornemens als de daadwerkelijke invulling daarvan (de prioriteit) IGO concept. Landelijk is afgesproken de opsporing aan te vatten vanuit het beginsel van informatiegestuurde opsporing (IGO-concept). M.a.w. welke bronnen op het gebied van mensenhandel heeft men gedetecteerd en geactiveerd en wat zijn de resultaten. In dit verband is dan ook nadrukkelijk gekeken waar, op welke wijze, de benodigde informatie wordt vergaard, veredeld, geanalyseerd, gedistribueerd etc. en wordt ingezet. Vanzelfsprekend in de zin van pro-actieve informatieverwerving in plaats van reactief ten behoeve van lopende opsporingsonderzoeken. 6

7 2.6.6 IKPS (slachtoffervolgsysteem) Het IKPS kan zondermeer worden gezien als relevant onderdeel binnen het IGO concept in relatie tot het thema mensenhandel. Toch is in deze monitor gekozen dit apart te vermelden. Het is ontwikkeld binnen het project als een bijzonder waardevolle randvoorwaarde voor een meer succesvolle opsporing en als zodanig apart opgenomen Financieel rechercheren Mensenhandel is zoals bekent geen economisch delict maar wel een delict om de economie. Ook hier zegt iedere rechtgeaarde diender misdaad moet niet lonen. Als bijzonderheid bij mensenhandel is de rechter in het strafproces bevoegd het slachtoffer het haar afgeperste geld toe te wijzen! Uiteraard op voorwaarde dat hieraan d.m.v. financieel rechercheren tijdens het onderzoek aandacht aan wordt besteed. Helaas bleek uit onderzoek van de Nationaal Rapporteur Mensenhandel, dat in 2002 slechts in 25% van de onderzoeken mensenhandel financieel is gerechercheerd. Om die reden is de intensivering van het financieel rechercheren in onderzoeken mensenhandel als doelstelling in deze fase opgenomen. 2.7 De nationale recherche De gewenste feitelijke toestand bij het dnri. Zij beschikt over een volledige beschrijving van het proces en een ondubbelzinnige toedeling ter zake de verantwoordelijkheid voor het proces of onderdelen daarvan en ziet erop toe dat deze worden toegepast. Kwaliteit en capaciteit van haar personeel voldoen aan de vereisten. Men beschikt over een zodanige informatie-infrastructuur waarbinnen in- en externe antennes uitstaan om signalen mensenhandel op te vangen. Deze bewegen via aangelegde routes naar een functie die in staat is deze relevante waarnemingen te verzamelen, registreren, analyseren, veredelen, distribueren, benutten, etc. Voor de informatiecoördinatie is nadrukkelijk gekeken naar de noodzakelijke verbindingen/aansluiting met de regiokorpsen, BRT s en Kernteam op het gebied van informatie: Bijzondere en aparte aandacht zal uitgaan naar de opbouw van het intelligence netwerk i.h.k. van het huidige initiatief met Engeland, Duitsland, België en Europol, t.b.v. een joint investigation team als een van de mogelijkheden voor de aanpak van de internationaal georganiseerde dadergroepen De gewenste feitelijke toestand bij het Kernteam NoN Zij beschikt over een volledige beschrijving van het proces en een ondubbelzinnige toedeling ter zake de verantwoordelijkheid voor het proces of onderdelen daarvan en ziet erop toe dat deze worden toegepast. Zij verrichten onderzoeken op (inter)nationaal niveau. Kwaliteit en capaciteit van haar personeel voldoen aan de vereisten. Voor de operationele uitvoering is de inzet van de benodigde (lokale) expertise georganiseerd (binding regiokorpsen). Het Kernteam Noord-Oost Nederland heeft o.a. het delict mensenhandel specifiek als aandachtsgebied toegewezen gekregen. Vanuit deze bijzondere verantwoordelijkheid levert zij tevens bijzondere expertise, innovatie en informatie op dit gebied. 7

8 Bijzondere en aparte aandacht zal uitgaan naar: 1. de benodigde aanpassingen ter zake het initiatief met Engeland, Duitsland, België en Europol, waarin Nederland moet kunnen deelnemen aan een joint investigation team of aan een dergelijk team leiding moet kunnen geven en dit onder te brengen, als een van de mogelijkheden voor de aanpak van de internationaal georganiseerde dadergroepen 2. de benodigde activiteiten i.v.m. een mogelijke adoptie van Tsjechië i.h.k. van het Pharo programma op het gebied van mensenhandel De gewenste feitelijke toestand bij het BRT Zij beschikt over een volledige beschrijving van het proces en een ondubbelzinnige toedeling ter zake de verantwoordelijkheid voor het proces of onderdelen daarvan en ziet erop toe dat deze worden toegepast. Zij verricht onderzoeken op bovenregionaal niveau. Kwaliteit en capaciteit van haar personeel voldoen aan de vereisten. Voor de operationele uitvoering is de inzet van de benodigde (lokale)expertise georganiseerd (binding regiokorpsen). 2.8 De Koninklijke Marechaussee Bij de aanpak van mensenhandel speelt de KMAR een niet te onderschatten rol. Uit verschillende gesprekken met regiokorpsen blijkt, dat de rol van de zogenaamde Grens Overschrijdende Criminaliteitsteams (GOC s) een significante bijdrage hebben geleverd aan de uiteindelijke resultaten van deze korpsen. De expertise van deze collega s (recherche, vreemdelingenwetgeving en falsificaten) wordt door veel portefeuillehouders en korpsprojectleiders als prima beoordeeld. Vanwege de verwevenheid met de regiokorpsen op dit taakgebied en de gesprekken hieromtrent tussen de KMAR en de R.v.H.C. s is er voor gekozen te volstaan met deze bemerkingen en het gespreksverslag met de KMAR volledig op te nemen. 2.9 Een rechtvaardige, ondubbelzinnige, benchmark: Benchmarking is het leggen van een aangetroffen toestand naast een gestelde norm. Die vergelijking levert vervolgens in deze monitor een oordeel op niveau, aandacht of zorg op. In de hoofden van mensen betekent dit of men een doel heeft bereikt, dat met enkele inspanningen het gewenste doel snel kan worden bereikt of dat men het doel niet zal bereiken zonder flinke inspanningen. Een oordeel over de prestatie van een betrokken partij kan en mag echter alleen worden geveld als deze partij zelf invloed kan uitoefenen op het proces of het domein waarop de beoordeling is gericht. Voorbeeld: Men zou in deze context een benchmark kunnen hanteren als: de mate waarin het de seksbedrijven onmogelijk wordt gemaakt om de wet te overtreden, dit om uiteindelijk te komen tot een legale branche waarin misstanden een uitzondering zijn. Wij weten dat het niet de politie alleen is die dit effect kan bereiken. Sterker nog: van een pv-tje meer of minder ligt de branche kennelijk niet wakker. De winst van het runnen van het seksbedrijf levert vermoedelijk meer op dan een boete van een paar honderd euro. Zou men alleen de inzet en actie van de politie hierin als maatlat nemen en dit afzetten tegen het resultaat dan kan de situatie bestaan dat, hoezeer de politie ook haar best doet, er geen sprake is van een zodanige dreiging waardoor de branche op de knieën gaat. Ergo: deze modus leidt alleen maar tot veel capaciteitsverbruik bij de politie, nog los van de frustratie bij de mensen. 8

9 Conclusie: Het aanspreken van een partij op een resultaat waarvoor die partij niet de cruciale invloedsfactor in handen heeft is niet legitiem en ontkracht min of meer de waarde van de benchmark zelf. In het aangehaalde 1 e voorbeeld ligt de doorslaggevende invloedsfactor vermoedelijk in handen van de gemeente. Deze beschikt immers over een geweldig wapen dat door de branche wordt gevreesd: de bestuursdwang (waarschuwen, tijdelijk sluiten en definitief sluiten). Maar die gemeente kan op haar beurt weer niet zonder de ogen en oren van de politie. Een duidelijk voorbeeld van een samenwerkingsrelatie die partijen niet als vrijblijvend mogen beschouwen. Evenzeer is bovenstaande van toepassing binnen de politie. Voorbeeld 1: Zou men alleen de inzet en actie van het dnri als maatlat nemen en dit afzetten tegen het resultaat dan kan de situatie bestaan dat, hoezeer het dnri ook haar best doet, er geen sprake is van een zodanige situatie waardoor het Nernteam NON en de BRT s voldoende onderzoeksvoorstellen van een adequaat niveau krijgen aangereikt. Voorbeeld 2. Er zijn voldoende onderzoeksvoorstellen voor het kernteam en de BRT s, maar deze zijn van mening dat zij onvoldoende van kwaliteit zijn. Conclusie: Voorbeeld 1 Het aanspreken van een partij op een resultaat waarvoor die partij niet de cruciale invloedsfactor in handen heeft is niet legitiem en ontkracht min of meer de waarde van de benchmark zelf. In het aangehaalde 1 e voorbeeld ligt de doorslaggevende invloedsfactor vermoedelijk in handen van de regiokorpsen en andere landen. Deze beschikken immers over de informatie! Voorbeeld 2. Bij het 2 e voorbeeld kan de oorzaak liggen bij de dnri zij bepalen immers de kwaliteit van het onderzoeksvoorstel! Kortom: er is pas effect te oogsten als alle partijen hun verantwoordelijkheid serieus nemen en hun taken adequaat uitvoeren. De regiokorpsen en andere landen zijn de allesziende en alleshorende en het dnri de spin (het kloppend hart) in het informatieweb. Slechts als men in deze samen optrekt kunnen (inter)nationale dadergroepen in beeld worden gebracht en aangepakt Beoordeling van de toestand eind Zoals eerder opgemerkt, wordt voor een beoordeling de feitelijke toestand afgezet tegen de dan geldende norm. De gewenste toestand van de aanpak van mensenhandel (doel 3 e fase december 2004) zou als volgt kunnen worden geschetst De politie: Zet taakgebonden capaciteit in die voldoet aan de gestelde kwaliteitseisen, dat zodanig frequent, volledig (alle vormen van prostitutie) onvoorspelbaar en tactisch controleert, dat de branche (legaal/illegaal) niet in de gelegenheid is met vrucht andere dan meerderjarige, legale en vrijwillig werkende prostituees in te zetten. Deze controles worden door het korps in het kader van de plannings- en beleidscyclus bewaakt op aantal, kwaliteit en resultaat. Bij controles en de planning daarvan kan de politie gebruik maken van gedetailleerde locatie- en 9

10 situatiebeschrijvingen van seksinrichtingen die zij in de loop der tijd heeft aangelegd. Er is nagenoeg geen kans dat valse/vervalste documenten door de controleurs over het hoofd worden gezien. Bij aantreffen van misstanden wordt adequaat opgetreden en andere partijen in de keten via afgesproken wijze adequaat geïnformeerd. Voor wat de opsporing betreft beschikt zij over een volledige beschrijving van het proces en een ondubbelzinnige toedeling ter zake de verantwoordelijkheid voor het proces of onderdelen daarvan en ziet erop toe dat deze worden toegepast. Kwaliteit en capaciteit van haar personeel voldoen aan de vereisten. Zij bejegent de potentiële slachtoffers overeenkomstig de richtlijnen. Projectvoorbereiding, inclusief informatie-inwinning vinden altijd plaats wanneer er sprake is van opsporingsindicaties. Vanwege de prioritering en het absolute doorlatingverbod, wordt elk voorstel gehonoreerd en volgt een opsporingsonderzoek waarbij financieel rechercheren niet alleen in de zin van ontneming als sanctie en/of dreigmiddel wordt ingezet maar met name ook tactisch als wapen wordt benut. Het geld is immers het doel, voor de criminelen is de vrouw slechts een eenvoudig vervangbaar middel om dit doel te bereiken. Men beschikt over een zodanige informatie-infrastructuur waarbinnen in- en externe antennes uitstaan om signalen van heimelijke prostitutie en mensenhandel op te vangen. Deze bewegen via aangelegde routes naar een functie die in staat is deze waarnemingen van relevante toestanden te verzamelen, registreren, analyseren, veredelen, distribueren, benutten, etc. Voor wat betreft de partners is ook de volgende globale schets van de gewenste toestand beschreven Het bestuur: Heeft het vergunningtraject afgerond. Draagt zorg voor frequente controles van vergunningvoorschriften die niet tot de controletaak van de politie behoren. Neemt kennis van door de politie gemelde misstanden en past het sanctieregime van het handhavingarrangement onverkort toe Het OM: Beschikt over beleidsmatige en materie-inhoudelijke kennis inzake het delict mensenhandel. Besteedt bijzondere aandacht aan de financiële component van het vervolgingsproces. Communiceert haar eisen en wensen terug naar de eerdere schakels in de keten ter verbetering van de kwaliteit en effectiviteit van het strafproces. Volumebeleid (gemaximeerd aantal op te leveren opsporingsonderzoeken) op dit delict is uit den boze De STV: Reageert direct op een door een korps aangemeld slachtoffer door het fysiek overnemen van het slachtoffer. Zij draagt verder zorg voor een adequate opvang en begeleiding (financieel, juridisch etc.) zoals in de zogenaamd B9 regeling is voorgeschreven. Daarmee ontheft zij de politie van deze zorginspanningen. 10

11 Belastingdienst: Pleegt inzet op de fiscale verplichtingen van deze inmiddels reguliere bedrijfstak en zij die daarin werkzaam zijn en legt daaruit voortvloeiende claims op De arbeidsinspectie Pleegt inzet op de arbeidsrechtelijke verplichtingen van deze inmiddels reguliere bedrijfstak en zij die daarin werkzaam zijn en handhaaft zonodig De norm voor eind 2003 Nu dan de vaststelling van de toestand waar de huidige monitor aan is gespiegeld. Gezien het vorenstaande heb ik gemeend, voor wat betreft het toezicht de volgende benchmarks aan te houden bij de beoordeling van de feitelijke situatie; Toezicht de benodigde opleidingen zijn gevolgd; continuïteit van de controles is gewaarborgd; er is sprake van een adequaat toezicht op het legale zichtbare deel van de branche; er zichtbare controleresultaten zijn; er is een begin van uitvoering tot het actief verwerven van een informatiepositie ter zake de heimelijke/illegale prostitutie en/of er is reeds een begin gemaakt met de opsporing; er is zicht op effecten en handelen. Opsporing er is een koppeling gelegd tussen toezicht en opsporing; er is een adequate slachtofferbejegening; mensenhandel is benoemd als prioritair delict; financieel rechercheren wordt in principe altijd toegepast; er is geen sprake van een vooraf gesteld maximum aantal opsporingsonderzoeken; er is een volledige procesbeschrijving en toedeling; er is zicht op effecten en handelen. Aanvullend hierop nog het volgende. Zoals ik in de inleiding reeds heb aangegeven dient de korpsmonitor meer dan alleen een overzicht op een zeker moment. In mijn beleving is het juist te onderkennen dat er in dit gehele proces een viertal momenten zijn waarvan ieder zijn eigen dynamiek kent. Deze momenten zijn; 1. het gesprek 2. het verslag 3. de vertaling in onderdelen 4. de vertaling totaal (ook in relatie met good-practice en omgeving) Men zou ook kunnen zeggen dat deze momenten ook als een soort filter hebben gediend, maar dan wel naar ik hoop op de juiste wijze. Op wijze is dus getracht tot een oordeel te komen waarbij er sprake is van een evenwichtige balans tussen een geloofwaardige weergave van de werkelijkheid en een positieve uitnodiging voor toekomstige inspanningen. 11

12 3 Tot slot In deze monitor is dit keer ook aan de korpsportefeuillehouder en de korpsprojectleider een prognose gevraagd of hun korps de geformuleerde projectdoelstellingen eind 2004 zal hebben behaald. De door hen verstrekte informatie is eveneens van belang voor de eerdergenoemde afronding van het project. 4 Overzicht inzet korpsen BEOORDELING INZET KORPSEN Korpsmonitor 2002 Korpsmonitor 2003 KORPS N A Z N A Z Groningen Friesland Drenthe IJsselland Twente Noord en Oost Gelderland Gelderland Midden Gelderland Zuid Utrecht Noord-Holland-Noord Zaanstreek-Waterland Kennemerland Amsterdam-Amstelland Gooi en Vechtstreek Haaglanden Hollands-Midden Rotterdam-Rijnmond Zuid-Holland-Zuid Zeeland Midden en West Brabant Brabant-Noord Brabant-Zuid-Oost Limburg-Noord Limburg-Zuid Flevoland dnri 12

13 Toezicht Opsporing KORPS Kwaliteit Legale branche heim.branche Continuiteit Resultaat Kwaliteit SO bejeg. Proc.vw. Weging IGO IKPS Fin.rech. doss.om Groningen nvt stad stad nvt stad 1 Friesland muv Leeuwarden 4 Drenthe nvt nvt nvt 0 IJsselland 11 Twente 2 Noord en Oost Gelderland 2 Gelderland Midden 1 Gelderland Zuid 2 Utrecht 4 Noord-Holland-Noord 4 Zaanstreek-Waterland 0 Kennemerland 2 Amsterdam-Amstelland? Gooi en Vechtstreek 0 Haaglanden 10 Hollands-Midden 0 Rotterdam-Rijnmond 3 Zuid-Holland-Zuid 0 Zeeland 0 Midden en West Brabant 6 Brabant-Noord 0 Brabant-Zuid-Oost 5 Limburg-Noord 2 Limburg-Zuid 0 Flevoland 0 kwaliteit makelen coordineren analyseren continuïteit ikps loom onderz.brt onderz.lrt dnri

14 4.1 Groningen GEM/ALG GEM/SPEC OM STV/ALG STV/BER STV/OPV STV/BEG BEL.DIENST ARB.INSPECTIE stad Groningen nvt nvt Legale branche in de stad Groningen lijkt onder controle Begin van uitvoering op heimelijke branche is aanwezig De koppeling naar de opsporing en de uitvoering daarvan behoeft zonder meer aandacht. Er is maar net enig begin gemaakt met de invulling van het IGO concept op het gebied van mensenhandel. Het mensenhandel interventie team staat zeer onder druk en ontbeert bepaalde kwaliteiten. Tot op heden is er geen concreet beleid geformuleerd m.b.t. de opsporing van het delict mensenhandel. Er is zeker zicht op handelen en effecten. Er is b.v. veel (terechte) aandacht voor de kerntaken discussie maar hier gaat wel erg veel energie in zitten ten koste van b.v. de kerntaak opsporing. Een kenmerkend citaat van de korpsprojectleider mag in dit verband niet onvermeld blijven: eigenlijk zijn we weer net zo ver als toen we begonnen. Inschatting realisatie doelstellingen project prostitutie/mensenhandel DNP eind 2004: GEEL men streeft naar meer toezicht bij een gelijkblijvende capaciteit; capaciteitsuitbreiding voor toezicht zal niet plaatsvinden (denk aan de heimelijke industrie); er zijn zorgen over de continuïteit van zowel de portefeuillehouder (dhr. B. Bos) en de korpsprojectleider (dhr. H. ter Wee) vanwege andere taken/functies in het korps; er is veel progressie geboekt in het motiveren/opstarten/invullen van de bestuurlijke verantwoordelijkheid bij de gemeenten die tot nog toe geen of beperkte actie hadden ondernomen. 14

15 4.2 Friesland GEM/ALG GEM/SPEC OM STV/ALG STV/BER STV/OPV STV/BEG BEL.DIENST ARB.INSPECTIE allen muv Leeuwarden nvt nvt In de feitelijke situatie met betrekking tot het toezicht op de prostitutie is, in vergelijk met de situatie eind 2002, weinig of geen verandering gekomen. Niet alleen is de focus binnen het korps Friesland op de bestrijding van mensenhandel gericht, ook het OM doet hierin mee. Wel heeft het korps nog enige zorgen over de aanwezigheid van voldoende kennis en daadkracht bij deze ketenpartner. Met ingang van zal het korps haar toezichtactiviteiten niet alleen richten op het legale deel van de branche maar direct ook haar vleugels uitslaan naar de heimelijke prostitutie. Het korps beschikt over een zwacri-register mensenhandel. Men kon niet zeggen of dit register daadwerkelijk is gevuld en of regelmatig gebruik wordt gemaakt van dit gegevensbestand. Het is de bedoeling dat men met het IGO concept van start zal gaan. Inschatting realisatie doelstellingen project prostitutie/mensenhandel DNP eind 2004: GEEL het korps is zich ten volle bewust van de noodzaak fors in te zetten op bestrijding mensenhandel; een enorme beweging ten goede is in de loop van 2003 in gang gezet; er is commitment van de korpsleiding; een punt van aandacht betreft de introductie van procesmanagement en de ontwikkeling van de samenwerkingsrelatie (met name die op recherchegebied) van de drie noordelijke regiokorpsen 15

16 4.3 Drenthe GEM/ALG GEM/SPEC OM STV/ALG STV/BER STV/OPV STV/BEG BEL.DIENST ARB.INSPECTIE Nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt De huidige korpsprojectleider, de heer J. de Vries, stopt binnen afzienbare termijn als korpsprojectleider. Inmiddels is bekend dat de heer H. Peters deze taak van Jeen gaat overnemen. Vermoedelijk krijgt deze wisseling rond de komende jaarwisseling zijn beslag. De heer Peters start zeer binnenkort reeds met de werkzaamheden als korpsprojectleider. Er is besloten dat hij geheel vrijgemaakt wordt voor deze taak. In de feitelijke toestand is, ten opzichte van die zoals vorig jaar tijdens de korpsmonitor 2002 is vastgesteld, geen wijziging opgetreden. Door een initiatief uit de driehoek zijn nu een aantal activiteiten in gang gezet. Er komt binnenkort een prostitutie controleteam dat in ieder geval voor 2 jaar projectmatig wordt ingezet voor het toezicht op de 12 seksinrichtingen en de opsporing van de heimelijke prostitutie in Drenthe. Momenteel weet men niet wat er zich binnen die seksinrichtingen afspeelt. Waaruit de verdere branche in Drenthe bestaat weet men ook niet. Inschatting realisatie doelstellingen project prostitutie/mensenhandel DNP eind 2004: GROEN Men heeft de ambitie om eind volgend jaar op alle relevante aandachtsgebieden gelijk te scoren met het gemiddelde van de andere politiekorpsen. 16

17 4.4 IJsselland GEM/ALG GEM/SPEC OM STV/ALG STV/BER STV/OPV STV/BEG BEL.DIENST ARB.INSPECTIE zwolle, deventer, steenwijkerwold, nvt nvt Het aantal controles heeft een zodanige balans bereikt waardoor sprake is van een legaal deel van de branche dat min of meer onder controle is. Misstanden worden hier niet of nauwelijks aangetroffen, met uitzondering van die seksinrichtingen in gemeenten die hun verantwoordelijkheid nog niet (geheel) hebben ingevuld en het met name qua handhaving laten afweten. Het korps is van mening dat zowel de vergunningverstrekking als de handhaving tot de taak behoort van de gemeenten. Dit is de inzet bij de kerntakendiscussie die momenteel binnen het korps wordt gevoerd. In dit kader merkt men op dat het ontbreekt aan het bestuurlijk bewustzijn bij gemeenten dat zij een cruciale troef in handen hebben voor de daadwerkelijke operationele handhaving. Het korps heeft een evaluatie gehouden, gericht op de opsporingsonderzoeken mensenhandel die in 2002 zijn uitgevoerd of gestart. Daaruit zijn een aantal verbetervoorstellen voortgekomen die aan het management van het korps zijn aangeboden. De functie van korpsprojectleider betreft een MD-functie, tevens is veel aandacht geschonken aan het inwerken van de nieuwe korpsprojectleider. Ook is voorzien, gedurende haar afwezigheid vanwege de huidige zwangerschap en op handen zijnde bevalling, in een adequate vervanging. Dit geeft duidelijk aan welk gewicht men aan deze functie toekent. Inschatting realisatie doelstellingen project prostitutie/mensenhandel DNP eind 2004: GEEL Voor wat betreft de opsporing is men van mening dat aan de doelstellingen gaat worden voldaan. Een belangrijk punt hierbij is de inzet van Nederlandse capaciteit in de bronlanden van mensenhandel, vanzelfsprekend gedekt door en gestoeld op een samenwerkingsrelatie tussen de betrokken landen. Voor toezicht is men van mening dat de reguliere toezicht- en handhavingstaak moet worden afgestoten naar de gemeenten. Rest nog de inzet die nodig is voor het opsporen van de heimelijke prostitutie. Naar verwachting zal IJsselland de forse capaciteit die hiervoor nodig is niet gemobiliseerd en gealloceerd krijgen. 17

18 4.5 Twente GEM/ALG GEM/SPEC OM STV/ALG STV/BER STV/OPV STV/BEG BEL.DIENST ARB.INSPECTIE nvt nvt nvt De controles in het legale deel van de branche leveren inmiddels vrijwel geen misstanden meer op. Dat wil overigens niet zeggen dat daarmee de controledruk zou kunnen worden teruggeschroefd; de ervaring leert inmiddels dat de kansen die men daardoor voor de branche creëert direct worden ingevuld. Het korps is in haar streven ook de heimelijke prostitutie aan te pakken, gehinderd door de trage voortgang van het HON-traject. Overigens heeft het korps bij het OM en het bestuur, als belangrijkste ketenpartners bij het opsporen, vervolgen en tegengaan van mensenhandel, claims neergelegd voor een adequate respons wanneer de politie zich actief op de heimelijke prostitutie richt. Dit ontlokte de portefeuillehouder tot de uitspraak dat een deel van de resultaten in dit verband alleen geboekt kunnen worden door het daadwerkelijk realiseren en invullen van samenwerking tussen de verschillende ketenpartners. Hiervoor zijn minimaal nodig: -follow-up in de keten -stevige ketenbrede informatiepositie Momenteel wordt de afdeling zeden aan een evaluatie onderworpen. Dit zou er toe kunnen leiden dat de toewijzing van opsporingsonderzoeken mensenhandel overgaat van zeden naar de regionale recherche. Men houdt rekening met deze optie. De toevoeging van de specifieke kwaliteiten van de zedenrechercheurs binnen dergelijke opsporingonderzoeken is hierbij een punt van aandacht. Het korps is nog niet tevreden over haar informatiepositie met betrekking tot het thema prostitutie/mensenhandel. Men beoogt korpsbreed de ogen en oren te richten op het detecteren van signalen mensenhandel. De dagelijkse scan van BPS levert nu reeds verassend veel relevante aanwijzingen op die vervolgens door het prostitutie-controleteam worden verwerkt. Inschatting realisatie doelstellingen project prostitutie/mensenhandel DNP eind 2004: GROEN: mogelijk naderend capaciteitsprobleem (voor het opsporen van heimelijke prostitutie); denk hierbij ook aan de afhankelijkheid bij de opsporing (plm. 33%) van het GOC; schaalvergroting; zijn opsporingsonderzoeken mensenhandel nog wel voor de regio s?; gelet op de mogelijkheden die geschapen zijn door de BRT s en het LRT; informatiecoördinatie nog onvoldoende gerijpt, mede door toedoen van een beperkte informatiedeling tussen partijen in de keten; grote commitment van korpsmanagement voor het thema prostitutie/mensenhandel dat zich onder andere manifesteert in tal van maatregelen; mogelijk wegvallen van geplande uitbreiding van de vreemdelingenrecherche. 18

19 4.6 Noord en Oost Gelderland EM/ALG GEM/SPEC OM STV/ALG STV/BER STV/OPV STV/BEG BEL.DIENST ARB.INSPECTIE elburg, winterswijk, voorst, brummen nvt nvt De huidige korpsprojectleider, de heer J. van Dijk gaat binnen afzienbare termijn (vermoedelijk per ) een andere functie in het korps vervullen. Momenteel is van een feitelijke opvolging nog geen sprake. Het in het verslag van vorig jaar vermelde capaciteitsprobleem in het toezicht is dit jaar niet weggenomen. Eerder is sprake van een verder afgenomen controledruk door enerzijds de intensieve inzet van prostitutiecontroleurs bij opsporingsonderzoeken mensenhandel in combinatie met een personeelsreductie binnen dit team. Ook de vervanging van een aantal controleurs door nieuwe, onervaren krachten heeft een bijdrage geleverd in de afname van controlekracht. Dat de branche deze afname aan den lijve merkt leidt zelfs tot uitingen van mensen in de branche dat zij de politie graag wat vaker zouden zien. Aan opsporen van het heimelijke deel van de branche komt het team in het geheel niet toe. De controles van de 25 seksinrichtingen nemen alle capaciteit weg. Opvallend is dat nog steeds in forse mate misstanden worden aangetroffen bij deze controles. Van een reële dreiging is kennelijk onvoldoende sprake. Tijdens de korpsmonitor van 2002 bleek sprake van een verschil van mening tussen de portefeuillehouder en de korpsprojectleider inzake de gewenste koppeling van toezicht naar opsporing en de principiële toewijzing van opsporingsonderzoeken mensenhandel. In het afgelopen jaar heeft zich een proces voltrokken dat in lijn ligt met de visie van het korps t.a.v. de toewijzing en opschaling van opsporingsonderzoeken in het algemeen, met inbegrip van de opsporingsonderzoeken mensenhandel. Deze visie is vastgepind op het streefjaar Het IGO concept wordt door dit korps weliswaar omarmd maar van daadwerkelijke toepassing voor het thema prostitutie/mensenhandel is niet of nauwelijks sprake. Ter zake het OM wordt opgemerkt dat men geel aangeeft vanwege het feit dat; qua voorbereiding en de medewerkers van het OM is het oordeel groen; qua feitelijke ondersteuning in opsp. onderzoeken is het oordeel rood. Inschatting realisatie doelstellingen project prostitutie/mensenhandel DNP eind 2004: Verschil van mening tussen portefeuillehouder en korpsprojectleider. Portefeuillehouder: GEEL medewerkers basispolitiefunctie worden ook t.a.v. dit thema zodanig geïnstrueerd dat zij een concrete bijdrage zullen gaan leveren aan het invullen van het IGO principe waardoor het controleteam deels ontlast zal kunnen worden; Korpsprojectleider: ROOD legale branche geenszins onder controle door gebrek aan daadwerkelijk toezicht; aan het opsporen van de heimelijke branche komt men in het geheel niet toe; opsporingsonderzoeken vergen nog teveel controlecapaciteit; ervaring en kennis van controleurs is afgenomen; visie op de toekomst is eerder versterking van deze situatie dan dat deze tot verandering zal leiden. 19

20 4.7 Gelderland Midden GEM/ALG GEM/SPEC OM STV/ALG STV/BER STV/OPV STV/BEG BEL.DIENST ARB.INSPECTIE nvt nvt nvt nvt Mede naar aanleiding van het korpsgesprek van 2002 en de jaarlijkse rapportage van de landelijke projectleider heeft de korpsleiding van de regio Gelderland-Midden besloten de aanpak van de prostitutiecontroles en de opsporing van mensenhandel te wijzigen. De coördinator van het bureau Zeden is gevraagd een plan van aanpak te ontwikkelen. Dit plan moet in 2004 zijn beslag krijgen. De legale branche lijkt onder controle, maar blijft de aandacht houden. De controles richt men nu op het heimelijke deel van de prostitutie. Men heeft sterke vermoedens dat zich daar in meer dan geringe omvang misstanden voordoen hetgeen ook landelijk wordt ervaren. Het toezichthouderschap is nu voor de gehele regio ingevuld. De regio Gelderland-Midden kent een tiental HOP s (homo ontmoetingsplaatsen). Medewerkers van bureau Zeden zijn ook daar actief in het kennen en gekend worden. De betrokken rechercheurs hebben zich moeten conformeren aan een strakke gedragscode die in de praktijk zijn vruchten afwerpt. Het korps heeft een actieve voorlichtingscampagne gevoerd teneinde de medewerkers van opvangcentra voor asielzoekers te informeren over de signalen van mensenhandel en hoe hierbij op te treden. Het IGO concept wordt toegepast waarbij men nog verbetering wil aanbrengen bij de inzet van de CIE. Uit de beantwoorde vragen blijkt dat het korps tevreden is over het OM als belangrijkste ketenpartner. Anderzijds is formeel nog steeds sprake van volumebeleid. Inschatting realisatie doelstellingen project prostitutie/mensenhandel DNP: GEEL Het management van het korps heeft onlangs aangegeven aan mensenhandel een hoge prioriteit toe te kennen. De eerste concrete daden van die prioriteitsstelling zijn recent zichtbaar geworden. De extra capaciteit die aan mensenhandel gaat worden besteed zal echter ten koste gaan van andere thema s. Het zal daarom een voortdurend gevecht zijn om die extra aandacht ook aan het thema mensenhandel gekoppeld te houden. 20

21 4.8 Gelderland Zuid GEM/ALG GEM/SPEC OM STV/ALG STV/BER STV/OPV STV/BEG BEL.DIENST ARB.INSPECTIE nvt nvt nvt De opzet en uitvoering van de controles zijn t.o.v. vorig jaar niet gewijzigd. Het aantal misstanden uit de controles binnen de vergunde branche is te verwaarlozen (vanaf juli dit jaar is geen enkele overtreding meer geconstateerd). De conclusie dat de legale branche als schoon kan worden betiteld is dan ook gerechtvaardigd. Het korps is zich bewust van de extra inspanningen die zijn gemoeid met de opsporing van de heimelijke seksindustrie. De eerste ervaringen in die richting bevestigen dit beeld. Een uitbreiding van de controlecapaciteit (met name ten behoeve van dergelijke controles) ligt in verschiet wanneer de uitbreiding van de vreemdelingenrecherche na de overdracht van de toelatingstaak aan de IND een feit is. Aan het onderwerpen van de HOP s (homo ontmoetingsplaatsen) aan prostitutiecontroles is het korps nog niet toegekomen. De plannen daartoe zijn wel aanwezig. Een via een adequate informatiepositie gedetecteerd, heimelijk opererend, escortbedrijf werd via de modus van de hotelcontrole gecontroleerd. Dat leverde direct een hit op en het begin van een opsporingsonderzoek mensenhandel. Men werkt dus feitelijk volgens de principes van IGO. Aan het (door)ontwikkelen van de onderliggende structuur werkt men nog. Inschatting realisatie doelstellingen project prostitutie/mensenhandel DNP eind 2004: GROEN: informatiepositie wordt nu al goed benut en zo mogelijk nog uitgebouwd; opsporingsteam mensenhandel krijgt meer vaste vorm (samen met OC/Gelderl.-M.); opsporing mensenhandel heeft en houdt hoge prioriteit, geen limieten bepaald; toezicht op legale branche is onder controle zal minimaal op huidige niveau blijven; gering risico als de geplande uitbreiding VD-recherche niet wordt gerealiseerd; groter risico als het GOC wegvalt.. 21

22 4.9 Utrecht GEM/ALG GEM/SPEC OM STV/ALG STV/BER STV/OPV STV/BEG BEL.DIENST ARB.INSPECTIE amersfoort, zeist nvt nvt nvt nvt nvt Door een aantal oorzaken is de netto controlecapaciteit teruggelopen. In de legale seksinrichtingen worden nauwelijks of geen illegale en minderjarige prostituees meer aangetroffen. Er heeft wel een verschuiving plaats gevonden van de seksinrichtingen naar de tippelzone. Men heeft hier niet te maken met een exploitant, maar men kan gewoon gaan tippelen. Dat de uitoefening van het toezicht niet aan belang heeft ingeboet wordt duidelijk aan de resultaten. Werden in de vergelijkbare periode in 2002 meer dan 100 illegale prostituees aangetroffen, de score over dit jaar beslaat zo n 70 illegale vrouwen. Deze trend toont aan dat het aantal daalt maar de noodzaak tot het op niveau houden van de controle-inspanningen spreekt ook uit dit resultaat. Hierbij is wel de opmerking op zijn plaats dat in de (legale) seksinrichtingen geen minderjarige prostituees meer zijn aangetroffen. Op de tippelzone is dit nog wel het geval. Voor de zoektocht naar de heimelijke prostitutie worden zowel open als gesloten bronnen aangeboord. De informatiepositie van het controleteam is adequaat, met name door toedoen van de aan het team toegevoegde infodesk medewerker. Bij de opsporing doet zich een knelpunt voor op het gebied van de sturing. De opsporing wordt in beginsel opgepakt door de recherche van de districten. Medewerkers van het prostitutie controleteam ondersteunen daarbij. Alleen wanneer sprake is van een onderzoek dat een zodanige omvang aanneemt of dreigt aan te nemen wordt het onderzoek uitgevoerd door de unit zwacri. De toekomstige situatie van het controleteam is onzeker nu een reorganisatie ophanden is. Het controleteam heeft thans in de formatie een full-time informatiemedewerker beschikbaar die er mede toe heeft bijgedragen dat de informatiehuishouding van het team een forse kwaliteitsimpuls heeft ondergaan. De kans is reëel dat deze medewerker in het kader van deze reorganisatie terugvloeit naar de centrale afdeling infodesk. Hoewel er aandacht is voor het continueren van de ondersteuning van het controleteam is de verwachting dat deze wijziging toch tot gevolg zal hebben dat de informatieverwerkende capaciteit van het team terugloopt. Door deze ontwikkelingen staat de continuïteit en kwaliteit van de prostitutiecontroles momenteel onder druk.let op vervanging korpsprojectleider! De regio herbergt 33 gemeenten waarvan 10 een of meer seksinrichtingen op hun grondgebied hebben. Een aantal daarvan hebben het vergunningtraject nog niet afgerond. De gemeente Amersfoort heeft onlangs aangegeven daar binnenkort mee te starten, van de gemeente Zeist is tot op heden geen enkel signaal ontvangen dat in die richting wijst. Inschatting realisatie doelstellingen project prostitutie/mensenhandel DNP: GEEL door de toename van kinderporno onderzoeken; Door de bezuinigingen in het korps; door de op handen zijnde reorganisatie, (mogelijk heeft dit consequenties); door het complexe karakter van de aanpak die de heimelijke prostitutie kenmerkt; door de manier waarop het team organisatorisch is ingebed; door de werkafspraken, die zijn gemaakt. (De inbreng van korpsprojectleider bij onderzoeken) 22

23 4.10 Noord-Holland Noord GEM/ALG GEM/SPEC OM STV/ALG STV/BER STV/OPV STV/BEG BEL.DIENST ARB.INSPECTIE nvt Medio 2003 is het prostitutie controleteam gestopt met de prostitutie controles in de gemeente Alkmaar. Binnen die gemeente is de hoofdmoot van de seksindustrie vanuit het perspectief van het verzorgingsgebied van het regiokorps Noord-Holland-Noord beschouwd. De reden voor deze beslissing is gegrond op de herbezinning van de verantwoordelijkheden van het bestuur enerzijds en de politie anderzijds met betrekking tot toezicht en handhaving op de prostitutiebranche. Dit aan het bestuur geadresseerde signaal van de politie heeft een zodanige impuls teweeggebracht dat volledige consensus is bereikt. De uitkomst daarvan is als volgt: vanaf 1 februari 2004 start het toezicht op de prostitutie binnen de gemeente Alkmaar; toezicht wordt uitgeoefend door een multidisciplinair controleteam bestaande uit vertegenwoordigers van de gemeente en de politie; de toezichthouders van de gemeente handhaven de vergunningvoorwaarden; de toezichthouders van de politie oefenen de politiële kerntaken uit Het toezicht op de heimelijke vormen van prostitutie vindt momenteel op ad hoc basis plaats. In de afgelopen tijd heeft het korps een duidelijke visie ontwikkeld op de rol en functie van het IGO concept, ook in relatie tot het thema prostitutie/mensenhandel. Men verwacht deze visie in de loop van 2004 verder om te zetten in concrete activiteiten en randvoorwaarden. Het korps stuurt al wel nadrukkelijk op de volledige administratieve afronding van een uitgevoerd opsporingsonderzoek. Pas nadat de restinformatie geheel is verwerkt beschouwt men het onderzoek, althans in ieder geval in administratieve zin, als afgehandeld. Daarnaast gebruikt men de informatie die als bijproduct uit lopende opsporingsonderzoeken beschikbaar komt zo mogelijk direct als daartoe redenen aanwezig zijn. Zo is het voorgekomen dat uit een lopend onderzoek naar verdovende middelen informatie beschikbaar kwam inzake mogelijke slachtoffers mensenhandel. Het korps heeft daarop direct actie ondernomen. Inschatting realisatie doelstellingen project prostitutie/mensenhandel DNP eind 2004: GROEN doorontwikkeling toepassing IGO; daardoor beter en gerichter inzicht in aard en vorm mensenhandel; aandacht voor continuering inzet mensenhandel in de nieuwe recherchestructuur; ook in 2004 mensenhandel op toplijst van OM en korps; ondanks de vele TGO s in 2003 (12 in totaal) is toch (en met succes) een forse inspanning gepleegd op bestrijding mensenhandel 23

24 4.11 Zaanstreek waterland GEM/ALG GEM/SPEC beemster OM STV/ALG STV/BER STV/OPV STV/BEG BEL.DIENST ARB.INSPECTIE nvt In de feitelijke situatie (opzet, werking en resultaten) met betrekking tot de prostitutie controles is ten opzichte van vorig jaar weinig of niets gewijzigd. Met uitzondering van één seksinrichting in de gemeente Beemster worden in de legale branche vrijwel geen misstanden meer aangetroffen. In de bewuste seksinrichting worden met regelmaat nog misstanden aangetroffen. Het korps is actief in het speuren naar heimelijke vormen van prostitutie en komt in het geweer wanneer daar op grond van de bekend geworden feiten de noodzaak voor aanwezig is. De resultaten van deze inspanningen liegen er niet om. Vrijwel bij elke actie (opsporen illegalen of prostitutie controles) worden illegale vrouwen aangetroffen. Van een vermindering van het aantal misstanden binnen het heimelijke deel van de prostitutie is dan ook in het geheel geen sprake. Wanneer sprake is van signalen mensenhandel past men een bejegening toe zoals vanuit de expertise mensenhandel is voorgeschreven. Indien dit aanleiding geeft tot het voortzetten van de opsporingsactiviteiten vraagt dit om een proces waarvoor in het korps momenteel nog geen adequate structuur inclusief toewijzing van taken en verantwoordelijkheden bestaat. In de situatie zoals vorig jaar is vastgesteld is feitelijk nog geen grote verandering opgetreden. Het korps is nog niet tevreden over haar informatiepositie met betrekking tot het thema prostitutie/mensenhandel. In het BPS is weliswaar een afgeschermde omgeving aangemaakt voor het verwerken van de resultaten van de prostitutie controles maar deze wordt niet gevuld. Wel is het korps actief in het naspeuren van eigen en open bronnen op aanwijzingen die op heimelijke prostitutie kunnen duiden. Wanneer men dergelijke aanwijzingen stuit komt men in actie. Bij het OM ontbreekt de nodige kennis en kunde op het thema mensenhandel. Er is geen offcier mensenhandel benoemt Inschatting realisatie doelstellingen project prostitutie/mensenhandel DNP eind 2004: GEEL financieel rechercheren komt niet voldoende aan bod vanwege een knellend capaciteitsprobleem; toezicht legale deel branche is op niveau en kan dat ook blijven; huidige knelpunten zijn bekend en worden geadresseerd; voordelen klein korps benutten om veranderingen/verbeteringen snel door te voeren. 24