BIJLAGE 1 ITEMLIJST MET VOORBEELDVRAGEN VOOR HET INDIVIDUELE INTERVIEW

Transcriptie

1 Ongehoord_binnenwerk-PS.qxp :58 Pagina 342 BIJLAGEN BIJLAGE 1 ITEMLIJST MET VOORBEELDVRAGEN VOOR HET INDIVIDUELE INTERVIEW 1. Inleiding 342 Patiëntnummer, datum interview, geboortedatum, leeftijd bij eerste interview, sekse. Opleiding. Nationaliteit. Etnische identiteit (zoals hij/zij deze noemt, kan dus een mengeling zijn). Waar voel je je thuis, met wie ga je om, hoe zou je jezelf beschrijven, hoe beschrijven anderen je. Wat betreft je familie? 2. Migratie en sociaal-economische situatie Migratie Partner Omstandigheden woon/familie/werk Taal Religie Zorg Zelfbeeld Waar bent u geboren? Waar zijn uw ouders geboren? Hoe lang woont u nu in Nederland? Hoe is de migratie verlopen? Wilt u terug naar uw geboortestreek? Heeft u een intieme relatie? Komt deze partner uit dezelfde streek, of heeft hij/zij dezelfde culturele achtergrond? Is het hebben van een partner belangrijk voor u? Waarom (niet)? Wat is uw voornaamste dagbesteding? Beschrijving (b.v. Welk werk? Wat doet u als u "thuis zit"?) Kunt u uw woonomstandigheden beschrijven? (ook: met wie, met familie?) Bent u daar tevreden mee? Wat is de hoogte van uw inkomen? (en: welke inkomstenbron) Bent u daar tevreden mee? Welke taal spreekt u meestal? Welke taal spreekt u thuis? Begrijpt u alles wat in het Turks/Surinaams/Nederlands gezegd wordt? (zowel moedertaal als Nederlands vragen) Welke geloofsovertuiging heeft u? Welke rol speelt het geloof in uw leven? Gaat u vaak naar een bijeenkomst? Wie zorgt er voor u, of zou dat moeten doen? (of niet nodig?) Hoe zou u uzelf omschrijven? (uiterlijk & innerlijk) Bent u intelligent? Bent u veel veranderd? Sinds wanneer?

2 Ongehoord_binnenwerk-PS.qxp :58 Pagina Beeldvorming over groepen Omgang allochtonen/autochtonen Gaat u normaal gesproken veel om met Nederlanders? Beschrijving. Gaat u normaal gesproken veel om met mensen uit Suriname/Turkije 15)? Beschrijving. Waar komt u normaal gesproken Turken/Surinamers/Nederlanders tegen? 4. Eigen Verklarend Model Probleemomschrijving en verklaring Begin Inhoud & waarom Oplossingsstrategieen Kunt u met eigen woorden uitleggen wat er met u aan de hand is? Hoe lang heeft u deze problemen al (tijdsschema)? Waaruit bestaan ze? Wat zijn de oorzaken? Inhoudelijk: wat is een psychose, waarom opname, wat gebeurde er, en waarom Wat was de eerste klacht toen u deze problemen kreeg? Wat dacht u dat er aan de hand was toen u de problemen voor het eerst kreeg? Waar was u het meest bang voor? Hoe probeerde u ze in eerste instantie op te lossen? Hoe ging dat? Wat was het resultaat? Wie nam het initiatief om hulp te zoeken? Hoe ging het hierna met u, en wat dacht u toen? Hoe lang denkt u dat u deze problemen blijft houden? Wat denkt u dat er nodig is om deze problemen te verhelpen? Heeft u hierover met uw hulpverlener gesproken? Zo nee, waarom niet? Nederlandse hulpverlening en tevredenheid hier over Eerst vragen wie zijn/haar hulpverlener is zodat daar geen verwarring over ontstaat. Contact met GGz Sinds wanneer heeft u contact met deze hulpverlener? Waarom heeft u de laatste keer hulp gezocht bij de GGz? Hoe is dat gegaan en welke mensen hebben daar een rol in gespeeld? Bent u al eens eerder met de GGz in contact geweest? (Hoe vaak, wanneer en waar?) Wat was er toen met u aan de hand? 15) Wat op de geïnterviewde van toepassing is.

3 Ongehoord_binnenwerk-PS.qxp :58 Pagina Hulp Andere relatie door allochtoon-zijn Taal- cultuurproblemen Hoe is dat gegaan en hoe is dat contact beëindigd? Hoe denkt deze hulpverlener over u en uw psychische problemen? Wat zegt hij dat er met u aan de hand is? Bent u het daarmee eens? Bent u daar tevreden mee? Hoe belangrijk is de behandelaar persoonlijk? Waaruit bestaat de hulp die u van uw hulpverlener krijgt (beschrijving over medicatie, gesprekken, hoe vaak hoe lang en andere vormen van hulp)? Was dat wat u verwachtte? Bent u hier tevreden mee? Wat vind u van de behandeling van deze hulpverlener? Denkt u dat het helpt? Waarom zou het (niet) helpen? Wat zou er volgens u beter kunnen? Als u het contact met de hulpverlening zou verbreken waar zou dat volgens u dan aan liggen? Hoe lang moet deze hulp doorgaan? Zijn er nog andere dingen om over te praten? Wie bepaald eigenlijk waarover jullie het hebben? Bent u tevreden over : 1. De gesprekken (de duur, de frequentie, de onderwerpen, de sfeer) 2. De medicijnen (zijn het de goede medicijnen, zijn ze nodig, voldoende uitleg er over) 3. De persoon van de hulpverlener (vertrouwt u hem, begrijpt hij u, is hij deskundig, is hij voldoende beschikbaar)? 4. De instelling (bejegening, afgestemd op eigen cultuur/taal, bereikbaarheid/openingstijden, de regels, informatievoorziening)? Als u voor medicatie ergens anders heen zou moeten/kunnen, waarom zou u dan nog naar deze behandelaar gaan? Zou u überhaupt nog gaan? (alleen aan Turken en Surinamers) Denkt u dat deze hulpverlener anders met u omgaat dan met Nederlandse patiënten? Zo ja hoe dan? Heeft u het idee dat uw hulpverlener deskundig is wat betreft uw achtergrond en cultuur? (zo nee vindt u dit een gemis, zo ja vindt u dit belangrijk) Indien hulpverlener en patiënt niet tot dezelfde etnische groep behoren: Vindt u het een probleem dat uw hulpverlener geen Nederlander/Surinamer/Turk is? Zou u liever een hulpverlener hebben die ook Nederlander/Surinamer/Turk is? Vindt u het een probleem dat uw hulpverlener Nederlander/Surinamer/Turk is? Indien hulpverlener en patiënt wel tot dezelfde etnische groep behoren: Vindt u het prettig dat uw hulpverlener Nederlander/Surinamer/Turk is? Hoe zou u

4 Ongehoord_binnenwerk-PS.qxp :58 Pagina Alternatieven het vinden als uw hulpverlener geen Nederlander/Surinamer/Turk is? Indien er slecht Nederlands wordt gesproken: Wordt er bij de hulpverlening gebruik gemaakt van een tolk? Zo ja, vindt u het moeilijk om via een tolk te spreken en te verstaan (waarom)? Zo nee, mist u een tolk? Contact met alternatieve genezer Hulp Bij problemen in land van herkomst Heeft u wel eens bij andere genezers hulp gezocht voor de problemen waarvoor u nu bij de GGz komt? (eventueel in het buitenland) Zo nee, begrijpt u welke genezers ik bijvoorbeeld bedoel? (laten noemen) wat vindt u hiervan? Zo ja, hoe is dat gegaan, hoe vaak, welke mensen speelden hierin een rol? Hoorde deze genezer tot uw kennissenkring? Waarom zocht u daar hulp? Wat verwachtte u? Gebeurde dat ook? (beschrijving) Hoe denkt deze hulpverlener over uw psychische problemen? Was u het daarmee eens? Waaruit bestaat de hulp die u van uw hulpverlener krijgt (beschrijving over medicatie, gesprekken, hoe vaak hoe lang en andere vormen van hulp)? Was dat wat u verwachtte? In welke taal wordt u hier behandeld? Waar komt deze genezer vandaan? Bent u hier tevreden mee? Wat vind u van de behandeling van deze hulpverlener? Denkt u dat het helpt? Waarom zou het (niet) helpen? Wat zou er volgens u beter kunnen? Als u het contact met de hulpverlening zou verbreken waar zou dat volgens u dan aan liggen? Hoe lang moet deze hulp doorgaan? Bent u tevreden over : 1. De gesprekken (de duur, de frequentie, de onderwerpen, de sfeer) 2. De medicijnen (zijn het de goede medicijnen, zijn ze nodig, voldoende uitleg er over) 3. De persoon van de hulpverlener (vertrouwt u hem, begrijpt hij u, is hij deskundig, is hij voldoende beschikbaar)? 4. De instelling (bejegening, afgestemd op eigen cultuur/taal, bereikbaarheid/openingstijden, de regels, informatievoorziening)? Was dat de enige waar u hulp hebt gezocht? Welke nog meer? (vorige vragen opnieuw) (Alleen voor Surinamers en Turken) Als u in Suriname/Turkije dezelfde problemen had gehad, 345

5 Ongehoord_binnenwerk-PS.qxp :58 Pagina 346 Verschil Nederland - herkomst-land waar was u dan heen gegaan voor hulp? Of: Heeft u in Suriname/Turkije met dezelfde problemen te maken gehad? Zo ja, heeft u toen hulp gezocht? Bij wie en met welk resultaat? Had u dezelfde problemen gehad als u naar Turkije/Suriname was teruggegaan/gebleven? (Alleen voor Surinamers en Turken) Wat zijn de verschillen ( wat denkt u dat de verschillen zijn) tussen geestelijke gezondheidszorg /psychiatrische hulpverlening in Turkije/Suriname en in Nederland? Familie Bemoeienis Reactie op psychische problemen Alternatieven Hoe is het contact met uw familie? Kunt u beschrijven welke rol zij in uw leven spelen? Is dit altijd zo geweest? Hoe denkt uw familie over u en uw psychische problemen? Wat zeggen zij dat er met u aan de hand is? Bent u daar tevreden mee? Bent u het daarover eens? Heeft uw familie bemoeienis met uw behandeling? (omschrijving) Vindt u dit prettig of juist niet? Wat vindt uw familie er van dat u naar een psychiater/hulpverlener gaat? Wat zeggen ze over Nederlandse psychiaters? Hebben familieleden andere mogelijkheden om hulp te krijgen voorgesteld dan psychiatrische hulpverlening? (als ze ook andere genezers geconsulteerd hebben) Wat vindt uw familie daarvan? Hoe denkt uw familie over deze genezers? 8. Effecten behandelinterventie Indien groepsgesprek gehad Beschrijving Zag u er van tevoren tegenop of verheugde u zich er juist op? En wat vond u van het groepsgesprek? Viel het mee of tegen? Wie waren er aanwezig? Waarom waren zij er (en anderen niet)? Zijn dit belangrijke mensen voor u? Waren er mensen niet aanwezig waarvan u vond dat die er bij moesten zijn. Waren er mensen aanwezig waarvan u vond dat ze er beter niet bij hadden kunnen zijn?

6 Ongehoord_binnenwerk-PS.qxp :58 Pagina 347 Nut 9. Uitsluiting Gevoel van uitsluiting 10. Alcohol en drugs Gebruik Behandelaar 11. Slot Vond u het een prettig gesprek? Wat werd er tijdens dit gesprek besproken? (door wie) Waren er onderwerpen die u liever niet had besproken, of juist wel? Heeft later nog met uw familie over dit gesprek gesproken? Wat werd er gezegd? Is het nuttig geweest? Waarom? Lijkt het u goed om nog een keer zo'n gesprek te houden? Heb je wel eens het gevoel dat je ergens buitens gesloten wordt? Waarbuiten? Door wie? Hoe zou het leven eruit zien als je goede huisvesting, baan, partner zou hebben? Zouden problemen dan opgelost zijn? Gebruikt u alcohol of drugs? Zo ja welke, hoeveel en hoe vaak? Heeft dit gebruik iets te maken met uw psychische probleem? Spreekt u hier over met uw hulpverlener? Zo ja, hoe verloopt dit, zo nee, waarom niet? Weet uw behandelaar van uw alcohol of drugsgebruik? 347 Mag er contact worden gezocht met uw alternatief genezer? Als u later nog iets te binnen schiet, wilt u mij dan bellen? Hoelang duurde het interview? minuten Beschrijving van het interview: Datum, plaats, beschrijving entourage, aanwezigen, taal(barrière), houding van geïnterviewde en interviewer, sfeer, verdere omstandigheden, welke onderwerpen waren moeilijk bespreekbaar, enz.

7 Ongehoord_binnenwerk-PS.qxp :58 Pagina 348 BIJLAGE 2 KWALITAN 348 Kwalitan (Peters, 2000, Windows versie 5.1) is een programma ter ondersteuning van de analyse van kwalitatieve gegevens. Dit programma is vanuit het perspectief van de Grounded Theory ontwikkeld (Wester, 1995). Voordeel van een programma als Kwalitan is dat een aantal gangbare stappen en procedures in de kwalitatieve procedure al zijn voorbereid en in het programma menu zijn verwerkt. Wanneer met behulp van dit programma wordt geanalyseerd, wordt de eenheid van de analyse gevormd door een segment. Dat wil in ons onderzoek zeggen een stuk tekst van het interview of veldverslag dat volgens de onderzoeker een eenheid vormt. In een ruw tekstbestand werd, van de teksten van het interview en veldverslag van vier patiënten uit elke groep, het begin van ieder segment aangegeven. Aan deze segmenten kunnen in het programma trefwoorden worden toegekend. De trefwoorden die we handmatig bij de teksten hadden geplaatst en met elkaar hadden vergeleken, aangepast en door derden hebben laten becommentariëren, zijn ingevoerd in dit programma. Na deze, erg arbeidsintensieve, invoering is het mogelijk overzichten van trefwoorden (met segmenten die hierbij horen) te maken. Er kan gezocht en geselecteerd worden op basis van (combinaties van) trefwoorden. Er kunnen ook lijsten gemaakt worden van, of gezocht worden naar, woorden in een tekst. De lijst met trefwoorden werd gebruikt om te filteren. Van enkele belangrijke trefwoorden en combinaties van trefwoorden werden de segmenten opgevraagd. Door dit een aantal malen te doen en hiervan steeds aantekeningen te maken werd een structuur duidelijk. Deze vormde het begin van de boomstructuur die we hierna hebben gemaakt. Hiernaast kunnen er in Kwalitan memo's gemaakt worden die gekoppeld zijn aan de trefwoorden (begrippenkaarten) of het document (profielkaarten), of die betrekking hebben op het analytische kader (theoretische memo's) of methodische beslissingen (methodische memo's) (Wester, 1995). Van deze mogelijkheid om in het programma memo's onder te brengen hebben wij geen gebruik gemaakt. Onze memo's hadden we op een vergelijkbare manier gesorteerd naar thema en in mapjes ondergebracht, met behulp van de Windows Verkenner. Uiteindelijk hebben we alleen de eerste vier interviews uit elke patiëntengroep met behulp van dit programma geanalyseerd. Vooraf was het de bedoeling nog meer interviews op deze manier te analyseren, maar naar mate het verzamelen van het materiaal vorderde steeg het ongemak met het gebruik van Kwalitan. Het onderzoeksmateriaal bleef binnenstromen en er was geen tijd om bovenstaande handelingen als het segmenteren, coderen, en analyseren, uit te voeren. We hadden het programma ook eigenlijk niet meer nodig. Dankzij de eerdere bewerking in Kwalitan hadden we onze invalshoek reeds weten te specificeren waardoor we al op het spoor waren van goede kernbegrippen. Tenslotte hadden we inmiddels de behoefte ook matrices en diagrammen te maken evenals typeringen in verhalende stijl. Hiervoor is Kwalitan niet uitgerust en ook niet bedoeld.

8 Ongehoord_binnenwerk-PS.qxp :58 Pagina 349 BIJLAGE 3 ETNICITEIT EN DIAGNOSE VAN PSYCHOTISCHE PATIËNTEN, IN ZORG BIJ MFC-ZUID Etniciteit Diagnose Nederland Turkije Suriname Hindoestaans (Suriname) Marokko Zuid-Amerika Verre Oosten Europa (buiten Nederland) Afrika Midden Oosten Antillen / Aruba / Curaçao Schizofrenie Schizoaffectieve stoornis Psychose NAO Schizofrenieforme stoornis Drugspsychose Kortdurende psychose OPS Waanstoornis Totaal Totaal 349

9 Ongehoord_binnenwerk-PS.qxp :58 Pagina 350 BIJLAGE 4 AANWEZIGEN TIJDENS GROEPSGESPREKKEN NAAST VASTE BEHANDELAAR EN DE ONDERZOEKER 350 Hindoestaanse Surinamers 1. Partner Vader en/of moeder Zus(sen) en/of broer(s) Eigen Kind(eren) Overige familie (neven, ooms) Vriend/vriendin Woonbegeleider Tweede behandelaar Activiteiten begeleider Zonder naasten; alleen met behandelaar Combinaties , , 2, , , , 3, , 3, , 3, , , Totaal 12, waarvan 2 zonder naasten 11, waarvan 1 zonder naasten Turken Nederlanders 12, waarvan 1 zonder naasten

10 Ongehoord_binnenwerk-PS.qxp :58 Pagina