Inhoudsopgave 2 Naam rapport Ministerie van Justitie

Transcriptie

1 1

2 Inhoudsopgave 2

3 1. Inleiding 8 2. Jeugd - Erkende interventies 10 - Agressie-regulatie op maat 11 - Budgetteertraining 13 - Dialectische Gedragstherapie bij delinquente adolescenten 14 - Functionele Gezinstherapie (Functional Family Therapy (FFT)) 15 - In Control! 16 - Korte Leefstijltraining verslaafde justitiabelen 17 - Leefstijltraining 18 - Leren van Delict 19 - Multidimensionele Familietherapie (MDFT) 20 - Multidimensional Treatment Foster Care (MTFC) 21 - Multisysteem Therapie (MST) 23 - Nieuwe Perspectieven (NP) 24 - Nieuwe Perspectieven bij Terugkeer (NPT) 25 - Residentieel Gedragstherapeutisch Behandelingsprogramma 26 - Tools4U/Training cognitieve en sociale vaardigheden als 27 taakstraf voor minderjarigen - Training voor Cognitieve Vaardigheden (CoVa) 28 - Training Cognitieve Vaardigheden (CoVa) 29 - Training Cognitieve Vaardigheden voor verstandelijk 30 minderbegaafden (CoVa+) - Twaalfmin-procedure Haaglanden (STOP / Prejop) 31 - Washington State Aggression Replacement Training 32 - Werken aan je Toekomst 34 - Woontraining 35 - Zelfcontrole Jeugd - Niet-erkende interventies 38 - Agressie Hanterings Training (AHT) 39 - Agression Replacement Training voor jongeren 40 - Dagtrainingscentrum minderjarigen 41 - Deeltijdkliniek Groot Batelaar 42 - Delictanalyse en delictscenario 43 - Equip 44 - Genoeg van geweld 45 - Geweld in Relaties Interventie Project (GRIP) 46 - Groepsbehandeling voor daders van agressieve delicten 47 - Groepsbehandeling terugvalpreventie 48 3

4 4 - Groepsbehandeling voor plegers van zedendelicten 49 tegen kinderen - Handen Thuis 50 - Held zonder geweld 51 - Herstelbemiddeling 53 - Hoe blijf ik mezelf de baas? 54 - Intensieve Orthopedagogische Gezinsbehandeling - 55 Erger Voorkomen - Kade 17 (Altrecht) 57 - Klinische behandeling Groot Batelaar 58 - Leerstraf Seksualiteit 59 - Model van Duluth 61 - Model van Rutter 62 - Ouderschap met liefde en grenzen 64 - Polikliniek Groot Batelaar 65 - Radicalisme Extremisme 67 - Sterke meiden 68 - Stress Inoculation Treatment 69 - Systeembehandeling bij Huiselijk Geweld 70 - Systeemgerichte Aanpak van Geweld in Relaties (SAGR) 71 - Taakstraf Alcohol Delinquentie 72 - Terugval Preventie Project (TPP) 73 - Terugvalpreventie agressieve delicten 75 - Terugvalpreventie seksuele delicten 76 - Testosteron reducerende behandeling 77 - Training voor plegers van seksuele delicten 78 - Triple-Ex 79 - Vrienden 80 - Zorgprogramma voor forensisch psychiatrische patiënten 81 die een seksueel agressief delict hebben gepleegd 4. Volwassenen - Erkende interventies 84 - Agressie-regulatie op maat 85 - Agressie Regulatie Training Wiltshire NL 87 - Agression Replacement Training voor volwassenen 89 - Arbeidsvaardighedentraining (ArVa) 90 - Budgetteertraining 91 - Dialectische Gedragstherapie bij delinquente adolescenten 92 - In Control! 93 - Korte Leefstijltraining verslaafde justitiabelen 94 - Leefstijltraining 95

5 - Leren van Delict 96 - Nieuwe Perspectieven (NP) 97 - Nieuwe Perspectieven bij Terugkeer (NPT) 98 - Training voor Cognitieve Vaardigheden (CoVa) 99 - Training Cognitieve Vaardigheden (CoVa) Training Cognitieve Vaardigheden voor verstandelijk 101 minderbegaafden (CoVa+) - Werken aan je Toekomst Woontraining Volwassenen - Niet-erkende interventies Agressie Hanterings Training (AHT) Begeleiding van mannen bij thuisgeweld Chirurgische castratie Deeltijdkliniek Groot Batelaar Delictanalyse en delictscenario Delictpreventietraining voor Groepen Equip Genoeg van geweld Geweld in Relaties Interventie Project (GRIP) Groeps Agressie Regulatie (GAR) Training Groepsbehandeling voor daders van agressieve delicten Groepsbehandeling terugvalpreventie Groepsbehandeling voor plegers van huiselijk geweld Groepsbehandeling voor plegers van zedendelicten 118 tegen kinderen - Handen Thuis Held zonder geweld Herstelbemiddeling Hoe blijf ik mezelf de baas? Individuele module Huiselijk Geweld Kade 17 (Altrecht) Klinische behandeling Groot Batelaar Model van Duluth Ouderschap met liefde en grenzen Persoonlijke Agressie Regulatie (PAR) Training Polikliniek Groot Batelaar Radicalisme - Extremisme Reasoning and Rehabilitation Cognitive Skills 133 Development Program - Stress Inoculation Treatment 134 5

6 - Systeembehandeling bij Huiselijk Geweld Systeemgerichte Aanpak van Geweld in Relaties (SAGR) Taakstraf Alcohol Delinquentie Terugvalpreventietraining Huiselijk Geweld Terugvalpreventie agressieve delicten Terugvalpreventie seksuele delicten Testosteron reducerende behandeling Training agressiebeheersing Huiselijk Geweld Training Huiselijk Geweld Training voor plegers van huiselijk geweld Training voor plegers van seksuele delicten Training preventie huiselijk geweld Triple-Ex Voor het te laat is Zorgprogramma voor forensisch psychiatrische patiënten 149 die een seksueel agressief delict hebben gepleegd 6

7 7

8 1. Inleiding 8

9 Voor u ligt een inventarisatie van mogelijke gedragsinterventies voor geweldplegers. Deze inventarisatie is tot stand gekomen door literatuuronderzoek naar interventies voor jeugdige en volwassen geweldplegers. De inventarisatie poogt niet volledig te zijn, maar een breed beeld te geven van de mogelijkheden. Jeugd- en volwassenenreclassering kunnen deze inventarisatie gebruiken om inzicht te krijgen in andere beschikbare interventies dan hen tot dan toe bekend, om te bepalen of er behoefte is om het regionaal beschikbare aanbod aan te passen. De inventarisatie is tot stand gekomen in het project Dadergerichte Aanpak Geweld, door experts die hebben meegedaan aan de uitrol in Almere, maar is geschikt voor landelijke gebruik. Veel van de interventies in deze lijst van mogelijke interventies zijn in Almere beschikbaar, maar een heel groot deel niet. Mede op basis van deze lijst met mogelijke interventies hebben we voor Almere iets gezegd over het gebrek aan en de wens tot bepaalde nu nog niet beschikbare interventies. Leeswijzer In het schema is een onderscheid gemaakt in gedragsinterventies die specifiek zijn gericht op jeugd en interventies gericht op volwassenen. Overlap is te vinden bij interventies die ontwikkeld zijn voor jongvolwassenen (bijvoorbeeld leeftijd tot 24 jaar). Binnen beide categorieën is daarnaast onderscheid gemaakt tussen erkende en niet-erkende interventies. Bij elke interventie wordt aangegeven of deze voorkomt in het regionale schema van Almere, eventueel met vermelding naar de betreffende instelling. In het overzicht worden per interventie de volgende onderdelen uitgewerkt: a. Doelgroep b. Doel c. Werkwijze d. Duur e. Professionals f. Effectiviteit g. Type interventie h. Locatie i. Erkend j. Schema Almere 9

10 2. Jeugd - Erkende interventies 10

11 Agressie-regulatie op maat Jongens en meisjes in de leeftijd van jaar met een forse agressieproblematiek. De jongeren hebben (intensieve) behandeling nodig voor het leren reguleren van hun agressieve gevoelens en gedrag. De jongeren hebben in ieder geval last van reactieve agressie, maar kunnen daarnaast ook proactieve agressie vertonen. Zelfregulatie van een jongere met een forse agressieproblematiek te verbeteren om zo de kans op recidive te verkleinen. Dit door het verminderen van dynamische individuele risicofactoren die gerelateerd zijn aan de agressieregulatieproblematiek. De interventie maakt gebruik van een cognitieve gedragsmatige aanpak met dramatherapeutische technieken. Er wordt gewerkt aan het verminderen van stress en agressieve gevoelens, beheersingsvaardigheden, impulscontrole, het vergroten van het zelfinzicht, inzicht in triggers en het veranderen van disfunctionele cognities. Varieert van zes maanden tot twee jaar. Speciale opleiding noodzakelijk tot trainer van deze interventie. Er is geen direct bewijs dat de effectiviteit van de AR op Maat kan aantonen. Als indirect bewijs worden onderzoeken aangehaald die empirische steun geven aan de theoretische onderbouwing van de interventie. Ook worden effectstudies aangehaald van soortgelijke interventies in het buitenland. 11 Individuele- en groepstraining. Klinisch.

12 Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie. Nee 12

13 Budgetteertraining Doelgroep Daders die criminogene tekorten hebben op het gebied van omgaan met geld en schulden. De training heeft als doel om bij deelnemers het inzicht en de kennis over inkomsten en uitgaven te vergroten. Daarnaast leren deelnemers vaardigheden waarmee zij planmatig geld kunnen beheren. Het programma is bedoeld voor daders die, onder andere, door de gevolgen van financieel wanbeheer delicten zijn gaan plegen. Geen informatie over beschikbaar. Geen informatie over beschikbaar. In maart 2009 beoordeling door de Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie. Indien het programma wordt erkend, zal aansluitend de training in 2009 worden getest op vier groepen. Landelijke implementatie wordt verwacht in Individuele training. Ambulant. Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie. Ja 13

14 Dialectische Gedragstherapie bij delinquente adolescenten Jeugdigen met crimineel gedrag, die ernstige gedragsstoornissen of (para)suïcidaal gedrag vertonen. De jeugdigen zijn tussen de 12 en 24 jaar, en verblijven tenminste vier maanden in een Justitiële Jeugd Inrichting (JJI) vanaf de intake procedure. Het verminderen van recidive door het verminderen van de bij een jeugdige aanwezige criminogene risicofactoren. DGT-A is een cognitieve gedragstherapie. De therapie bestaat uit individuele therapie, een geprotocolleerde groepstraining, waarin vaardigheden worden getraind, het Terugvalpreventieprogramma en Intervisie (tussen de therapeuten). 16 weken. Opleiding voor dialectische gedragstherapie. Er is geen wetenschappelijk onderzoek bij Nederlandse adolescenten in een JJI. In de VS werd bij nameting na 12 maanden een aanzienlijke daling van de recidive gezien. Individuele- en groepstherapie. 14 Klinisch. Voorlopig erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie. Nee.

15 Functionele Gezinstherapie (Functional Family Therapy (FFT)) Jongeren van 11 tot 18 jaar met gedragsproblemen (waaronder delinquentie) en hun gezinnen. Het gedrag van de jongere in het gezin en op school of werk en het functioneren van het gezin verbeteren en de kans op herhaling van crimineel gedrag verkleinen. Fase 1: Verbindings- en motiveringsfase Relatie leggen, therapie afstemmen. Fase 2: Gedragsveranderingsfase Door middel van conflicthantering, communicatietraining en het aanleren van vaardigheden. Fase 3: Generalisatiefase Resultaten van gedragsverandering ook buiten het gezin toepassen en terugval beter op vangen met geleerde vaardigheden bijeenkomsten. Gespecialiseerde en speciaal getrainde therapeuten. Positieve effecten die over een reeks van jaren stabiel zijn en voor verschillende etnische groepen gelden. De kans op delictrecidive neemt door de therapie af. Gezinsinterventie. Thuis. Erkend door panel Jeugdzorg. 15 Ja (Traverse Flevoland en Rentray)

16 In Control! Jongens van 12 tot en met 15 en 16 tot en met 21 jaar die (reactief ) agressieve delicten hebben gepleegd en in een Justitiële jeugdinrichting verblijven. Het bereiken van een substantiële afname van recidive /het plegen van geweldsdelicten bij een specifieke groep justitiabelen. Cognitief-gedragstherapeutische interventies zorgen voor het herkennen en beheersen van signalen van opkomende woede en agressie. Daarnaast wordt ook aandacht besteed aan de egocentrische denkstijl en irreële gedachten van de delinquente jongeren. De nadruk ligt op doen en ervaren in plaats van praten over, wegens het lage IQ van de delinquenten. 20 bijeenkomsten. Gedragswetenschapper en een bewegingstherapeut. Er is nog geen direct bewijs dat de effectiviteit in Nederland kan aantonen. Uit onderzoek blijkt dat de cognitief gedragstherapeutische interventies die gebruikt worden effectief zijn of effectieve bestanddelen bevatten. Individuele- en groepsbijeenkomsten (6 deelnemers) 16 Gymnastiekzaal. Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie. Nee Rentray heeft WSART.

17 Korte Leefstijltraining verslaafde justitiabelen Justitiabelen met licht tot gemiddeld problematisch middelengebruik of gokgedrag. Deelnemers motiveren om hun problematisch middelengebruik of gokgedrag te veranderen. Hierdoor neemt de kans op criminele recidive af. Soms betekent dat helemaal stoppen met gebruik, maar ook gecontroleerd, verantwoord gebruik kan het doel zijn. Deelnemers worden zich ook bewust van de wederzijdse invloed tussen het delictgedrag en verslavingsproblemen, de toenemende kans op criminele recidive bij terugval in middelengebruik en vica versa. Ze leren risicosituaties te vermijden of anders aan te pakken. De training gaat uit van vier uitgangspunten: 1 De aanname dat door beïnvloeding van het problematische middelengebruik de kans op criminele recidive afneemt. 2 Middelengebruik en delictgedrag zijn aangeleerd gedrag. 3 Het verandermodel van Prochaska & DiClemente. 4 Het terugvalpreventiemodel van Marlatt en Gordon. Verandering van problematisch middelengebruik en delictgedrag via een aantal stadia. 15 weken. Behandelteam. Niet bekend. 17 Groepsinterventie. Ambulant Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie. Ja

18 Leefstijltraining Justitiabelen met gemiddeld tot hoog problematisch middelengebruik of gokgedrag. De deelnemer leert dat er verband bestaat tussen zijn middelengebruik en delictgedrag. Hij leert zijn persoonlijke risicosituaties te herkennen en om te gaan met sociale druk. Hij weet om te gaan met uitglijders, een tijdelijke terugval in het middelengebruik of delictgedrag. Ook leert de deelnemer, met ondersteuning van de trainer, een weloverwogen beslissing te nemen of hij abstinentie of gecontroleerd middelengebruik wil nastreven. De Leefstijltraining is gebaseerd op dezelfde uitgangspunten als de Korte Leefstijltraining. Deze training is in vergelijking met de Korte Leefstijltraining meer gericht op het voorkomen en het onder controle krijgen van een terugval in middelengebruik en crimineel gedrag. Deelnemers stellen hun eigen voor- en nadelen balans op, leren hoe ze terugval kunnen voorkomen en als ze toch terugvallen hoe ze daar mee om kunnen gaan. 21 weken Groepsinterventie Ambulant. Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie. Ja

19 Leren van Delict Jongeren van 14 tot 23 jaar die een geweldsdelict gepleegd hebben, daarvoor zijn veroordeeld en in een Justitiële Jeugdinrichting verblijven. Voorkomen dat jongeren opnieuw (gewelddadige) delicten plegen. Fase 1: Delictanalyse Situaties, gedachten, gevoelens en gedragingen voorafgaand aan, tijdens en na het delict in kaart brengen. Fase 2: Veranderingsfase Veranderen van het gedrag door het ontwikkelen en toepassen van gedragsalternatieven. Fase 3: Opfrissessies Bevorderen dat jongere het nieuwe gedrag dat hij heeft geleerd vasthoudt en toepast in de nieuwe situaties weken. Universitaire opleiding in de gedragswetenschappen. Intensieve opleiding van vijf dagen. Er is geen direct bewijs dat de effectiviteit van Leren van Delict kan aantonen. Individuele training. Fase 1 en 2 klinisch, fase 3 buiten de instelling. Voorlopig erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie. 19 Nee Rentray gaat het doen!

20 Multidimensionele Familietherapie (MDFT) Delinquente jongeren tussen de 12 en 18 jaar met meervoudige problematiek, waaronder vaak overmatig drugs- en/of alcoholgebruik. Realiseren van een (verslavingsvrije) leefstijl zonder delict- en ander probleemgedrag, en het verminderen van het risico op (strafrechtelijke) recidive. Fase 1: Vertrouwen, therapeutische allianties, casusanalyse, opstellen behandelplan. Fase 2: Werken aan verandering (op verschillende leefgebieden en relaties). Fase 3: Afronding van de therapie. Zes maanden, met 2-3 sessies per week. Gecertificeerde systeemtherapeut. Er is nog geen direct bewijs voor de effectiviteit van de MDFT in Nederland. In het buitenland zijn 7 RCT s uitgevoerd, waarin MDFT steeds superieur bleek vooral op langere termijn aan een reeks van actieve controlebehandelingen. Gezin/Systeemtherapie aangevuld met bemoeizorg. Ambulant. 20 Voorlopig erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie. Ja (Parnassia)

21 Multidimensional Treatment Foster Care (MTFC) Jongens en meisjes in de leeftijd van 12 tot en met 17 jaar met ernstig antisociaal gedrag, een bovengemiddeld of hoog recidiverisico en een IQ vanaf 80. De doelgroep omvat zowel jongeren waarbij het antisociale gedrag gecombineerd wordt met oppositioneel opstandig gedrag, internaliserende problemen of andere vormen van psychiatrische problemen als jongeren waarbij dat niet het geval is. Het versterken van prosociaal gedrag en probleemoplossend vermogen. De focus ligt op het aanreiken en oefenen van alternatief positief gedrag. Ook ouders worden ondersteund en geholpen met het verbeteren van opvoedvaardigheden en gedragsmanagementtechnieken. De jongere woont voor de duur van 6 tot 12 maanden in een opvoedgezin. Het opvoedgezin biedt een gestructureerde leefomgeving en speciaal getrainde opvoedouders geven positieve feedback op gedrag van de jongere.tijdens het programma wordt gedrag dagelijks gemonitord om gedragingen op te sporen en te concretiseren. Op basis van deze informatie worden gerichte interventies ingezet maanden Speciaal getrainde opvoedouders, een gezinstrainer en een coach. 21 Er is nog geen direct bewijs dat de effectiviteit van MTFC-A in Nederland kan aantonen. Diverse Amerikaanse overzichtsstudies noemen MTFC als effectieve interventie in het voorkomen van recidive, zowel voor jongens als meisjes. Individuele therapie Thuis/opvoedgezin

22 Voorlopig erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie. Nee wie geeft het in Almere? 22

23 Multisysteem Therapie (MST) Jongeren tussen de 12 en 18 jaar met ernstige, complexe gedragsproblemen, al dan niet in combinatie met alcohol- of drugsmisbruik, die op grond daarvan met justitie in aanraking komen. Primair: Terugdringen van antisociaal en delinquent gedrag. Secundair: Functioneren van gezinsleden verbeteren en dit op een kostenbesparende wijze te doen door het aantal uithuisplaatsingen te verminderen. De interventies richten zich vooral op de ouders en op sleutelfiguren uit de omgeving van de jongere. Beïnvloeden, begeleiden, onderwijzen, maar niet uitvoeren is de stelregel. Het is van belang dat de gezinsleden leren om zelf hun problemen op te lossen en om te gaan met anderen en instanties. Gemiddeld 3-5 maanden. Team van 3 a 4 hooggekwalificeerde behandelaars met hoogfrequente training, supervisie en ondersteuning ook op de langere termijn. MST heeft een positief effect op recidive, uithuisplaatsingen en schoolafwezigheid. Ook worden er momenteel twee Nederlandse RCT s uitgevoerd door de Universiteit van Utrecht. De resultaten zijn naar verwachting beschikbaar in 2010 of Gezin/Systeemtherapie. Thuis en in systemen waarin jongere participeert. Voorlopig erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie. Ja (De Waag Flevoland)

24 Nieuwe Perspectieven (NP) Jeugdigen (jongens en meisjes) van 12 tot 23 jaar die in maatschappelijk opzicht risicogedrag en /of delinquent gedrag vertonen en die bovendien op meerdere levensgebieden problemen ondervinden. Het voorkómen van crimineel-/risicogedrag, c.q. het voorkómen van herhaling (recidive) van crimineel gedrag. Fase 1: Kennismaking, aanmelding en intake. Fase 2: Individuele intensieve begeleiding om te werken aan oplossingen. Fase 3: Sociaal netwerk opbouwen. Fase 4: Nazorg periode van 3 maanden. Drie maanden. HBO-opleiding Maatschappelijk Werk & Dienstverlening (MWD) of Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH), aangevuld met een speciale training. Op verschillende gebieden is door de jeugdigen aanzienlijke vooruitgang geboekt, de jongeren waren tevreden over het verloop van de interventie en ook geruime tijd na afloop van de interventie was er sprake van positieve ontwikkelingen bij ex-cliënten. 24 Individuele behandeling. Ambulant en sociale omgeving jongere. Erkend door Erkenningscommissie Interventies, deelcommissie jeugdzorg en psychosociale/pedagogische preventie. Ja (Leger des Heils Jeugdzorg & Reclassering) Nieuw Veldzicht

25 Nieuwe Perspectieven bij Terugkeer (NPT) Jongeren tussen 16 en 23 jaar met een gemiddeld tot hoog recidiverisico en met gemiddelde tot ernstige delictgerelateerde problemen met vaardigheden, denkpatronen en gedrag. Bereiken van een substantiële afname van het risico op recidive bij jongeren die delictgerelateerde problemen hebben met hun vaardigheden, denkpatronen en gedrag. Fase 1: Aanmelding-vertrek Aanmelding, intake, motivering, vertrekplan. Fase 2: Terugkomst en intensieve begeleiding Korte-termijn- doelen. Fase 3: Afronding Lange-termijn-doelen, eindevaluatie en vervolgafspraken. Fase 4: Follow-up contacten 3, 6 en 12 maanden na afronding is follow-up. Minimaal 9 maanden. Geen informatie beschikbaar. De verschillende interventiemethoden zijn effectief gebleken. Individuele behandeling. Klinisch. 25 Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie. Ja (Nieuw Veldzicht)

26 Residentieel Gedragstherapeutisch Behandelingsprogramma Jongeren van 13 tot 17 jaar met ernstig antisociaal gedrag die in een residentiële setting verblijven. Primair: Leren van vaardigheden aan jongeren zodat zij de taken waarvoor zij nu en in de toekomst worden gesteld op een adequate wijze kunnen vervullen. Secundair: Hulpverleners een gemeenschappelijk kader te bieden voor de behandeling van antisociaal gedrag van jongeren. Door middel van operante conditionering wordt getracht gewenst gedrag uit te lokken en inadequaat gedrag te ontmoedigen en af te leren. De groepsleiders maken een analyse (functieanalyse en curriculumanalyse) van de vaardigheden en tekorten van de jongeren op de groep door middel van observatie van concreet gedrag. De mate waarin een jongere gewenste vaardigheden laat zien bepaalt het vervolg van de behandeling. Gemiddeld 11 maanden. Er gelden geen specifieke eisen ten aanzien van de uitvoering en begeleiding van de uitvoerend werkers. Onderzoek schetst geen eenduidige resultaten wat betreft effectiviteit van de behandeling. 26 Groepsbehandeling Klinisch. Erkend door Panel Jeugdzorg. Ja (waar?)

27 Tools4U/Training cognitieve en sociale vaardigheden als taakstraf voor minderjarigen Jongeren die één of meer delicten gepleegd hebben. Tools4U wordt door de kinderrechter opgelegd als leerstraf aan jongens en meisjes (IQ > 85) in de leeftijd van 12 tot 18 jaar. De training is geschikt voor jongeren bij wie de vaardigheidstekorten in relatie staan tot het delict en die een matig risico hebben op herhaling van het delict. De kans op delictherhaling verminderen. Fase 1: Kennismaking, informatie en bewustwording (situatie en functioneren) Fase 2: Training van vaardigheden (cognitieve en gedragstherapeutische technieken) Fase 3: Afsluiting (vaardigheden oefenen en training evalueren, contact afsluiten) Geen informatie beschikbaar. Geen informatie beschikbaar. Er is sprake van indirect bewijs voor de effectiviteit van Tools4U. De training is ontwikkeld vanuit de What Works- beginselen die algemeen geaccepteerd worden als de belangrijkste voorwaarden voor effectieve interventies. Van de jongeren die een voorloper van de Tools4U training gevolgd hadden, recidiveerde slechts 24%, ten opzichte van 69% van de vergelijkingsgroep. 27 Individuele training. Ambulant. Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie. Nee wel in Almere, bij wie?

28 Training voor Cognitieve Vaardigheden (CoVa) Volwassen justitiabelen (18 jaar en ouder) die veelvuldig delicten plegen en door justitie en/of reclassering voor deze interventie zijn geselecteerd. Nieuwe denkvaardigheden aanleren om zo de kans op delictherhaling te verminderen. De training omvat 20 sessies van 2,5 uur + een kennismaking en evaluatiebijeenkomst (met voor- en nameting). Tussendoor krijgen deelnemers huiswerk mee. Drie maanden (22 sessies). Reclasseringswerkers die opgeleid zijn als trainer gedragsinterventies. De trainers volgen daarvoor een vijfdaagse training Kernvaardigheden. Daarna worden ze opgeleid voor de training die ze gaan geven (zes dagen). De training CoVa is een erkend gedragsinterventieprogramma. In Engeland heeft het een recidive vermindering opgeleverd van gemiddeld 15%. Na de training worden de volgende winstpunten gesignaleerd; positief-kritische houding bij het beoordelen van situaties, verbetering van inlevingsvermogen en vermogen om problemen op te lossen. 28 Groepsinterventie. Intramuraal (justitiële inrichting) en extramuraal (gebouw Reclassering). Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie Ja

29 Training Cognitieve Vaardigheden (CoVa) Daders die cognitieve vaardigheden missen. De training richt zich op probleemoplossing, perspectief nemen, invoelingsvermogen, beheersing van impulsen en moreel en kritisch redeneren. CoVa is gebaseerd op het uitgangspunt dat veel antisociaal, crimineel gedrag voortkomt uit het feit dat daders verschillende cognitieve vaardigheden missen. Deze tekortkomingen zijn niet gerelateerd aan intelligentie of opleidingsniveau, maar hebben betrekking op denkwijze en houding die leiden tot antisociaal gedrag. Drie maanden (22 bijeenkomsten). Reclasseringswerkers die opgeleid zijn als trainer gedragsinterventies. De trainers volgen daarvoor een vijfdaagse training Kernvaardigheden. Daarna worden ze opgeleid voor de training die ze gaan geven (zes dagen). De training CoVa is een erkend gedragsinterventieprogramma. In Engeland heeft het een recidive vermindering opgeleverd van gemiddeld 15%. Na de training worden de volgende winstpunten gesignaleerd; positief-kritische houding bij het beoordelen van situaties, verbetering van inlevingsvermogen en vermogen om problemen op te lossen. 29 Groepsinterventie. Intramuraal (justitiële inrichting) en extramuraal (gebouw Reclassering). Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie Ja

30 Training Cognitieve Vaardigheden voor verstandelijk minderbegaafden (CoVa+) Justitiabelen met een intelligentieniveau tussen de 65 en 90. Met de training leren deelnemers om eerst te denken en dan te doen. CoVa+ richt zich op het aanpassen van cognitieve disfuncties. Kern in de aanpak is de sociale probleemoplossing, aangevuld met elementen van angermanagement, cognitieve herwaardering, assertiviteitstraining en emotieherkenning. Vijf maanden (38 bijeenkomsten). Reclasseringswerkers die opgeleid zijn als trainer gedragsinterventies. De trainers volgen daarvoor een vijfdaagse training Kernvaardigheden. Daarna worden ze opgeleid voor de training die ze gaan geven (zes dagen). 30 De training CoVa is een erkend gedragsinterventieprogramma. In Engeland heeft het een recidive vermindering opgeleverd van gemiddeld 15%. Na de training worden de volgende winstpunten gesignaleerd; positief-kritische houding bij het beoordelen van situaties, verbetering van inlevingsvermogen en vermogen om problemen op te lossen. Groepsinterventie. Intramuraal (justitiële inrichting) en extramuraal (gebouw Reclassering). Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie Ja

31 Twaalfmin-procedure Haaglanden (STOP / Prejop) Jeugdigen jonger dan 12 jaar die voor strafbaar feit met de politie in aanraking komen. Primair: Voorkomen van herhaling van strafbaar gedrag van jeugdigen die op de delictdatum de leeftijd van twaalf jaar nog niet hebben bereikt. Secundair: Voorkomen van stagnering in de gezonde ontwikkeling in het opgroeien naar volwassenheid. Inschatting van het gedrag van het kind en de gezinssituatie, het aanbieden van hulpverlening en het treffen van corrigerende maatregelen gericht op het kind. Betrokken partijen zijn de politie, Bureau Halt en Bureau Jeugdzorg Haaglanden. Indien nodig is er een snelle lijn naar de Raad voor de Kinderbescherming. Maximaal 6 weken. Er gelden geen specifieke eisen ten aanzien van de uitvoering en begeleiding van de uitvoerend werkers. Het aanbod is snel, vroegtijdig en consequent gebleken. Het merendeel van de aangehouden jeugdigen krijgt snel een correctief- of een hulpverleningsaanbod geboden. De samenwerkingspartners en de ouders zijn over het algemeen positief. Of dit betekent dat de doelen van de interventie zijn gerealiseerd is nog onduidelijk. Individuele training 31 Thuissituatie Erkend door Panel Jeugdzorg. Nee

32 Washington State Aggression Replacement Training Jongeren (12-18 jaar, IQ > 85) die één of meerdere delicten gepleegd hebben waarin agressie een rol speelt. Jongeren komen in aanmerking voor de training indien sociale vaardigheidstekorten, problemen met boosheidcontrole en morele ontwikkelingsachterstand ten grondslag liggen aan de gepleegde delicten. Verder dient er bij de delictpleging(en) sprake te zijn geweest van agressie en/of wapengebruik en is het risico op delictherhaling matig tot hoog. Het risico op agressief of crimineel gedrag verminderen. - Intake: Trainer, verwijzer, ouders en jongere maken kennis met elkaar, de jongere en ouders vullen een aantal vragenlijsten in en trainingsdoelen worden vastgesteld. - Vervolgens spreekt de trainer samen met de jongere het delict door en maken ze samen een kosten-batenanalyse. - Na de intake volgen de modules Sociale Vaardigheden, Boosheidcontroletraining en Moreel Redeneren. Minimaal 10 weken. Opleiding en supervisie van trainers is noodzakelijk. 32 Er is sprake van indirect bewijs voor de effectiviteit van WSART. Onderzoek in Nederland naar een van ART afgeleide interventie voor (jong) volwassenen liet een afname zien van agressief gedrag, echter geen toename van sociaal competent gedrag. Groepstraining Ambulant en klinisch

33 Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie. Nee wel leerstraf in Almere! Ambulant in voorbereiding bij Rentray, residentieel wel bij Rentray 33

34 Werken aan je Toekomst Jongeren tussen de 15 en de 23 jaar die langer dan drie weken in een (Justitiële) Jeugdinrichting verblijven en die deelnemen aan een Work-Wise traject. De jongeren zijn in een (Justitiële) Jeugdinrichting geplaatst als gevolg van een strafrechtelijk vonnis of een voogdijregeling en hebben 5 of meer delicten gepleegd. Primair: jongeren die verblijven in een (Justitiële) Jeugdinrichting beter toe te rusten op het verkrijgen en behouden van een opleiding of werk. Secundair: de jongeren, dankzij een verbeterde positie op school en op de arbeidsmarkt, minder risico lopen om te recidiveren. De gedragsinterventie Werken aan je Toekomst is onderdeel van Work-Wise: een arbeidstoeleidend programma voor jongeren met een justitiële straf of maatregel. Het totale Work-Wise traject kent vier fasen: 0. intake en planvorming, 1. binnen wonen en binnen dagprogramma (binnen), 2. binnen wonen en buiten deels of geheel het dagprogramma (overgang) en 3. buiten (na uitplaatsing uit de inrichting). 10 weken (20 bijeenkomsten). Geen informatie over beschikbaar. 34 Er is nog geen direct of indirect bewijs voor de effectiviteit van deze interventie. Individuele training Klinisch Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie Nee Rentray biedt het residentieel

35 Woontraining Deelnemers van wie delictgedrag een relatie heeft met financiële en/of huisvestingsproblemen en een gebrekkige daginvulling. Delictgedrag vermijden dat uit dak- of thuisloosheid voortvloeit. Vaardigheden aanleren en/of versterken die nodig zijn om te kunnen wonen. Met deze vaardigheden zijn cliënten in staat om zelfstandig te wonen. Hierdoor kunnen zij delictgedrag vermijden dat uit dak- of thuisloosheid voortvloeit. Geen informatie over beschikbaar. Geen informatie over beschikbaar. In maart 2009 beoordeling door de Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie. Indien het programma wordt erkend, zal aansluitend de training in 2009 worden getest op vier groepen. Landelijke implementatie wordt verwacht in Individuele training Ambulant Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie 35 Nee

36 Zelfcontrole Kinderen van 9 tot en met 12 jaar met gedragsstoornissen, die zich vooral uiten in agressief en oppositioneel gedrag. Het verminderen van gedragsproblemen en van impulsief gedrag, het verbeteren van de sociaal-cognitieve vaardigheden en het vergroten van de zelfcontrole. De interventie is voornamelijk op de kinderen gericht. Ouders en leerkrachten worden in enkele bijeenkomsten en via wekelijkse telefoongesprekken bij de behandeling betrokken; dit vooral met het oog op het hanteren van een consistente aanpak van de kinderen in de thuissituatie en op school. 11 weken. Afgestudeerde ontwikkelingspsychologen/orthopedagogen zonder psycho-therapeutische ervaring, die speciaal in de toepassing van de methode worden getraind. 36 Er zijn twee Nederlandse onderzoekingen uitgevoerd in Nederland, waarmee de effectiviteit van het programma wordt aangetoond (een RCT en een effectstudie). Het programma bleek matig effectief. Wel is zelfcontrole succesvoller dan een SVT. Groepstherapie (4 tot 6 kinderen) Ambulant Erkend door Panel Jeugdzorg Nee

37 37

38 3. Jeugd - Niet-erkende interventies 38

39 Agressie Hanterings Training (AHT) Cliënten die afhankelijk zijn van middelen (zowel alcohol als drugs) en agressief en/of gewelddadig gedrag vertonen. Doel van de agressiehanteringstraining (AHT) is dat de cliënt met gevoelens van irritatie, boosheid, woede of agressie leert omgaan. De cliënt leert een doel bereiken zonder dat anderen daarvan schade ondervinden. De training is onderverdeeld in modules die gericht zijn op: 1 Signaleren van en omgaan met gevoelens 2 Verbeteren van (sociale) vaardigheden 3 Oplossen van morele problemen 18 bijeenkomsten. psycholoog en maatschappelijk werker Aan het begin en tijdens de training worden vragenlijsten afgenomen, om vast te kunnen stellen wat de resultaten van de behandeling zijn. Hier zijn nog geen wetenschappelijke uitkomsten over bekend. Groepstraining (18 bijeenkomsten) en individuele sessies, gericht op middelengebruik. Ambulant Niet erkend 39 Ja (JusTact, Tactus)

40 Agression Replacement Training voor jongeren Jongeren die asociaal en agressief gedrag vertoond hebben. Het verminderen van asociaal en agressief gedrag bij jongeren. De training is gebaseerd op de aanname dat jongeren met asociaal en agressief gedrag een aantal tekorten vertonen. Zij vertonen een tekort aan sociale vaardigheden, een tekort aan impulscontrole en bevinden zich op een primitief niveau van moreel redeneren. De interventie bestaat uit de volgende drie onderdelen: 1 Sociale Vaardigheidstraining, waar nieuw sociaal gedrag wordt aangeleerd. 2 Boosheidscontroletraining, waar agressief gedrag wordt afgeleerd. 3 Training moreel redeneren waar de cliënt wordt geleerd minder egocentrisch te redeneren. Tien weken (30 bijeenkomsten). Trainers opgeleid door de stichting Werken met Goldstein, uitgevoerd door GRIP. 40 De ART is een wetenschappelijk onderbouwd programma gebaseerd op de wetenschappelijke inzichten uit de WhatWorks benadering en op de ART Wiltshire in het Verenigd Koninkrijk. Er zijn geen resultaten betreffende effectiviteit in Nederland bekend. Groepstraining. Ambulant. Niet erkend. Nee

41 Dagtrainingscentrum minderjarigen Jongeren van 12 tot 18 jaar die crimineel gedrag vertonen of dreigen met criminaliteit in aanraking te komen. het gedrag van deze jongeren in positieve zin te veranderen. Via diverse trainingen leren ze sociale en praktische vaardigheden en worden ze terug geleid naar school. Niet bekend. Niet bekend. Niet bekend. Groepsinterventie Klinische opvang Niet erkend. Nee 41

42 Deeltijdkliniek Groot Batelaar Jongeren van 12 t/m 23 jaar die een delict hebben gepleegd of dreigen te plegen. Vermindering van recidivegevaar. De behandeling is daarmee gericht op het mede waarborgen van de maatschappelijke veiligheid. Daarnaast probeert de deeltijdkliniek om de persoonlijkheidsontwikkeling van jongeren positief te beïnvloeden. Daartoe wordt het sociale netwerk van de jongeren zoveel mogelijk betrokken bij de behandeling. Het intensieve programma omvat onder meer delictanalyse, groepstherapie en non-verbale therapie. Het programma van de deeltijdkliniek biedt jongeren structuur en veiligheid. Jongeren leren om meer controle te krijgen over zichzelf en om verantwoordelijkheid te nemen voor hun gedrag. Door de problemen en de leeftijd van de jongeren is gekozen voor het sociaal therapeutisch model met sterk supportieve elementen, volgens de methodiek van de sociale competenties. Daarnaast zijn ook elementen uit de orthopedagogiek en psycho-educatie in het programma opgenomen. 6 maanden (van 4-6 uur per dag). Behandelteam. 42 Niet bekend. Groepsinterventie (maximaal zeven deelnemers). Klinisch. Niet erkend. Ja (Leger des Heils, Groot Batelaar)

43 Delictanalyse en delictscenario Jongeren tot 23 jaar die een delict hebben gepleegd (of als delictgevaarlijk worden beschouwd). Voorkomen van recidive bij de doelgroep. Deze therapie besteedt aandacht aan de delictgeschiedenis, het delictscenario, de analyse van risicovergrotende en -verminderende factoren, de invloed van persoonlijkheidskenmerken op het recidiverisico, de invloed van de omgeving op risicofactoren, het opstellen van behandeldoelen en het maken van prognoses. Serie van 6 tot 12 gesprekken over het gepleegde delict. (Ortho)pedagogen, psychologen en diverse andere specialisten. Niet bekend. Niet bekend. Niet bekend. Niet erkend. Ja (Traverse Flevoland) 43

44 Equip Jongeren in de leeftijd van 12 tot 24 jaar met antisociaal of agressief gedrag. Het doorbreken van egocentrisme en aanleren van verantwoordelijkheid voor eigen handelen. Wederzijdse Hulpbijeenkomsten (WH) waarin jongeren praten over hun problemen en zichzelf. De kern van het programma bestaat uit drie onderdelen: Omgaan met agressie, Sociale Vaardigheden en het Nemen van sociaal zuivere morele beslissingen. Elk onderdeel bestaat uit tien sessies die in de groep worden uitgevoerd. Half tot één jaar, 30 bijeenkomsten. Het programma kan worden uitgevoerd door stafleden en groepsleiders van de instellingen waar de betrokken jongeren verblijven. De stafleden en groepsleiders dienen daartoe speciaal te worden getraind. Het programma heeft een matig tot redelijk effect op het voorkomen van denkfouten bij deze jongeren. Groepsinterventie (maximaal 8 jongeren per groep). 44 Zowel in gesloten als open residentiële jeugdvoorzieningen, in instellingen voor dagbehandeling alsook in ambulante settings. Niet erkend. Ja (De Waag Flevoland)

45 Genoeg van geweld Mannen, plegers van huiselijk geweld Drempel verlagen om deel te nemen aan een cursus waarin je leert anders om te gaan met agressie. Online groepscursus gebaseerd op de groepscursus Agressie de baas. De online cursus wordt in eerste instantie aangeboden als pilot in de regio Rijnmond / Nieuwe Waterweg noord. 8 wekelijkse chat-sessies van anderhalf uur Gespecialiseerde RIAGG-therapeut. Een pilot-studie moet nog starten. Individuele online interventie Thuis. Niet erkend. Nee 45

46 Geweld in Relaties Interventie Project (GRIP) Mannen die strafrechtelijk veroordeeld zijn of in afwachting zijn van een veroordeling voor het plegen van lichamelijk, psychisch en/of seksueel geweld tegen de vrouwelijke partner. Voorkomen van herhaling van gewelddadig gedrag in huidige of volgende relaties. GRIP maakt gebruik van een cognitief-gedragsmatige methodiek met specifieke aandacht voor machtsverhoudingen in het algemeen en verhoudingen tussen man en vrouw in het bijzonder. Relationeel geweld wordt in deze methode gezien als aangeleerd gedrag, dat als middel wordt gebruikt om binnen een relatie macht en controle uit te oefenen. Het behandelprogramma is gebaseerd op het Duluth Domestic Abuse Intervention Project, dat in de jaren tachtig is ontwikkeld in Duluth in de Verenigde Staten. Zes tot zeven maanden. Twee speciaal opgeleide behandelaars. 46 Bij het evaluatieonderzoek bleek het aantal deelnemers sterk achter te blijven bij de verwachting, waardoor een effectmeting niet mogelijk bleek. Er is daarom besloten de oorzaken van de achterblijvende instroom in het evaluatieonderzoek centraal te stellen. Groepsinterventie (maximaal 8 deelnemers). Ambulant. Niet erkend, daarom per 2010 niet meer door 3RO. Nee

47 Groepsbehandeling voor daders van agressieve delicten Twee doelgroepen: 18+: Volwassen plegers van geweldsmisdrijven, 12+: Agressieve jongeren vanaf twaalf jaar. Er zijn aparte groepen van plegers van geweldsmisdrijven met zwakkere verstandelijke vermogens. Het herkennen van risicofactoren die tot agressief gedrag kunnen leiden en leren beheersen van dit gedrag. Belangrijke onderdelen zijn: uitbreiden van sociale vaardigheden en leren verdragen van een bepaalde mate van frustratie. Uiteindelijke doel is voorkomen van terugval in agressief en/of strafbaar gedrag. De behandeling bestaat uit cognitieve gedragstherapie (leren reguleren van agressieve gevoelens door zicht te krijgen op denken en handelen) en psycho-educatie (uitleg over stoornissen van de impulscontrole). De behandeling kan worden aangevuld met individuele gesprekken of partnerrelatiegesprekken. Variabel, wekelijkse bijeenkomsten van maximaal anderhalf uur. Twee behandelaars van centrum voor ambulante forensische psychiatrie. Niet bekend. Groepsinterventie (maximaal 8 deelnemers). 47 Ambulant. Niet erkend. Ja (De Waag Flevoland)

48 Groepsbehandeling terugvalpreventie Deelnemers hebben meestal één of meerdere delicten gepleegd en zijn door hun gedrag herhaaldelijk in de problemen gekomen. Het voorkomen van terugval in strafbaar en/of schadelijk gedrag. De groepsbehandeling is gericht op het onder controle krijgen van problematisch gedrag. Dit wordt bereikt door inzicht te geven in het eigen gedrag en door antwoord te geven op de vraag waarom bepaald gedrag voorkomt. In het eerste deel van de behandeling wordt geprobeerd bepaalde gedragspatronen te herkennen, in het tweede deel wordt geprobeerd deze gedragspatronen te doorbreken. Variabel, wekelijkse bijeenkomsten van maximaal anderhalf uur. Twee behandelaars, werkzaam bij centrum voor ambulante forensische psychiatrie. Niet bekend. Groepsinterventie. Ambulant. 48 Niet erkend, daarom vervallen bij 3RO per Nee

49 Groepsbehandeling voor plegers van zedendelicten tegen kinderen Plegers van zedendelicten tegen kinderen. De groepen worden ingedeeld volgens leeftijd. Er zijn aparte groepen voor plegers van zedendelicten tegen kinderen met zwakkere verstandelijke vermogens. Het doel van de behandeling is het voorkomen van terugval in strafbaar gedrag. Het uitgangspunt van de behandeling is no cure but control. Met andere woorden: deelnemers blijven kwetsbaar maar door middel van een betere zelfcontrole en een grotere sociale controle leren ze om strafbaar gedrag te vermijden. De groepsbehandeling is bedoeld om inzicht te krijgen in de achtergronden van dit gedrag en in de manier van denken die ermee samenhangt. Er wordt gewerkt aan het onderkennen van mogelijk riskante situaties in de toekomst en naar het zoeken van alternatieven. Eén tot anderhalf jaar. Twee behandelaars, werkzaam bij centrum voor ambulante forensische psychiatrie. Niet bekend. Groepsinterventie (maximaal 8 deelnemers). Ambulant. 49 Niet erkend. Ja (De Waag Flevoland)

50 Handen Thuis Mannen (18-65 jaar) met een lichte verstandelijke handicap die vanwege seksueel grensoverschrijdend gedrag met justitie in aanraking zijn geweest, of dreigen te komen. Voorkomen dat de cliënt opnieuw in de fout gaat. Hoe meer hij zijn eigen aandeel in het delictgedrag erkent, hoe groter de kans dat hij de drang ertoe onder controle krijgt. De behandeling richt zich op die controle en op gedragsveranderingen, het vergroten van sociale vaardigheden en omgaan met gevoelens. Twaalf maanden. Twee vaste groepsbegeleiders (man en vrouw) die een verschillende rol kunnen hebben. De een kan bijvoorbeeld meer steunend zijn en de ander meer confronterend. Een van de begeleiders is een ggz-verpleegkundige die veel ervaring heeft met mensen met een verstandelijke handicap. Niet bekend. Groepsbehandeling. Klinisch (deeltijdbehandeling). 50 Niet erkend. Nee

51 Held zonder geweld Agressieve en/of gewelddadige cliënten, mannen en jongens, zoals agressieve leerlingen in het voortgezet onderwijs, daders van huiselijk geweld en delinquenten met geweldsdelicten. De behandeling kan ook gegeven worden aan cliënten met agressieproblematiek in het maatschappelijk werk, in de geestelijke gezondheidszorg en in de verslavingszorg. Doel van de methodiek is gedragsverandering bij de deelnemers. De methodiek Held zonder geweld bestaat uit een agressiehanteringstherapie en is gebaseerd op de Aggression Replacement Training van Arnold P. Goldstein. De interventie bestaat uit de volgende onderdelen: woedebeheersing, sociale vaardigheden, moreel redeneren, zelfregulatievaardigheden en terugkombijeenkomsten. Per bijeenkomst zijn de doelstellingen en de interventies uitgewerkt in voorbeelden en oefeningen. 18 bijeenkomsten: 15 wekelijkse bijeenkomsten en 3 terugkombijeenkomsten. Twee vaste groepsbegeleiders (man en vrouw) die een verschillende rol kunnen hebben. De een kan bijvoorbeeld meer steunend zijn en de ander meer confronterend. Een van de begeleiders is een ggz-verpleegkundige die veel ervaring heeft met mensen met een verstandelijke handicap. 51 Omdat per bijeenkomst de doelstellingen en de interventies zijn uitgewerkt in voorbeelden en oefeningen wordt meer uniformiteit bereikt tussen behandelaars en instellingen, waarmee op de langere termijn nadere kennis over de effecten van de behandeling zal worden vergaard. Groepsbehandeling (5-8 deelnemers).

52 De behandeling kan zowel in ambulante als in residentiële settings worden gegeven. Niet erkend. Nee (JusTact ART obv Held Zonder Geweld) 52

53 Herstelbemiddeling Daders van lichte incidenten in de leeftijd van 10 tot 23 jaar. Niet de persoon van de dader wordt veroordeeld maar zijn gedrag. Daarmee is een herstelbijeenkomst voor de dader een aanzet om een meer positieve wending aan zijn of haar leven te geven en daarmee het vertrouwen in zichzelf terug te winnen, maar ook die van mensen in zijn of haar omgeving en die van de samenleving als geheel. Spirit organiseert bijeenkomsten waarin dader(s) en slachtoffer(s), hun families en sociale netwerken het wangedrag van de dader(s) gezamenlijk bespreken. Zo n herstelbijeenkomst biedt gelegenheid voor het uitwisselen van gedachten, gevoelens en beleving van het gebeurde door er met elkaar over te praten. Hierdoor veranderen beelden en (voor)oordelen die mensen over elkaar hebben en ontstaat ruimte voor herstel. Aantal gesprekken en follow-up onderzoek. Een coördinator die hier speciaal voor getraind is. Het proces naar een herstelbijeenkomst is intensief en zeer leerzaam voor beide partijen. Resultaten met betrekking tot recidivevermindering en effectiviteit zijn niet bekend. 53 Individuele behandeling (zowel dader als slachtoffer). Ambulant. Niet erkend. Nee

54 Hoe blijf ik mezelf de baas? Leerlingen op scholen voor voortgezet onderwijs met diverse agressieproblematiek. Te denken valt aan: negeren van regels, bedreigen van docenten, vechten met medeleerlingen en/of spijbelen vanwege problemen met docenten. Doel is de leerling te leren omgaan met gevoelens van irritatie, boosheid, woede of agressie en hem/ haar te leren doelen te bereiken zonder anderen of zichzelf te beschadigen of te benadelen. De training is gebaseerd op de Agression Replacement Training (ART) van Goldstein, Glick en Gibbs. Niet bekend. Opgeleid tot trainer bij psychologisch adviesbureau NOA. Volgens de ontwikkelaar van de training wordt storend agressief gedrag daadwerkelijk verminderd, maar dit is (nog) niet wetenschappelijk aangetoond. Individuele gesprekken en groepsbijeenkomsten. School. 54 Niet erkend. Nee

55 Intensieve Orthopedagogische Gezinsbehandeling - Erger Voorkomen Jeugdigen van 8 tot en met 17 jaar met normovertredend en beginnend crimineel gedrag en op hun ouders. Deze jeugdigen zijn voor het eerst met de politie of Halt in aanraking gekomen wegens het plegen van één of meerdere delicten en hebben problemen op verschillende leefgebieden. a voorkomen dat de jeugdige een criminele loopbaan begint, ofwel bevorderen dat deze een reeds gestarte criminele loopbaan beëindigt; b recidive verminderen. - Nagaan welke risicofactoren rond de jongere een rol spelen bij het ontstaan van crimineel of andere normoverschrijdend gedrag. Problematiek op elk gebied in kaart brengen, subdoelen en een behandeltraject vaststellen. - Interventies gebruiken die de jeugdige en diens ouders vaardigheden leren waarmee de invloed van risicofactoren wordt verminderd en de invloed van beschermende factoren wordt vergroot. - Na afloop een follow-up en evaluatie van de hulpverlening. Minimaal zes weken en maximaal zes maanden. Post Hbo-opleiding Intensief Ambulante Gezinsbehandeling. Driedaagse training IOG-Erger Voorkomen. 55 Bij afsluiting van de behandeling is het delictgedrag van de jongeren zowel in omvang als ernst ten opzichte van het begin iets afgenomen: succesvol bij 51%, bij 40% is geen vooruitgang geboekt en bij 9% is sprake van een verergerde situatie. Gezinsinterventie.

56 Thuis. Niet erkend. Ja (Stichting de Reeve) alleen IOG (zonder Erger Voorkomen) 56

57 Kade 17 (Altrecht) Mensen met grensoverschrijdend gedrag met (dreigende) politie- en justitiecontacten. Bij veel cliënten is er sprake van bijkomende problemen zoals verslaving en/of een verstandelijke beperking. Het stoppen van het delictgedrag en/of het voorkomen van recidive door forensisch psychiatrische behandeling. De aanpak richt zich op de volgende thema s: Agressiegerelateerde problematiek; Huiselijk geweld problematiek; Seksueel gerelateerde problematiek; Afhankelijk van de specifieke behandeling/ problematiek. Niet bekend. Niet bekend. Individueel. Thuis of klinisch (in detentie). Niet erkend Ja (Barentsz Kliniek, Altrecht) 57

58 Klinische behandeling Groot Batelaar Mannen en vrouwen die met justitie in aanraking zijn gekomen (of dreigen te komen), met een meervoudige problematiek waarbij persoonlijkheidsstoornissen voorop staan. Bereiken dat mensen die met Justitie in aanraking zijn gekomen of dreigen te komen, een meer passende rol en functie in de samenleving gaan vervullen. Hiermee wil de interventie tevens bijdragen aan een veiligere samenleving waarin mensen tot hun recht komen. Mensen weer perspectief geven en bereiken dat ze zichzelf weer kunnen redden, door te integreren in gezin en samenleving, het opbouwen van relaties, het volgen van een opleiding en uitvoeren van werk. Tussen de 8 en 12 maanden. Behandelteam. Niet bekend. Groepsinterventie (indien nodig aanvullend individuele behandeling). Klinisch. 58 Niet erkend. Ja (Leger des Heils, Groot Batelaar)