Verslaving en Werk. Rolf Swens Peter Couvee

Transcriptie

1 Verslaving en Werk Rolf Swens Peter Couvee

2 Programma 1. Voormeting (vragenlijst) 2. Voorkomen, risico en kosten 3. Professioneel Handelen 1. middelen, 2. neurobiologie, 3. interventies 4. Hulpverlening 5. Rol van de werkgever (opiniërend) 6. Discussie en vragen

3 Omvang alcoholprobleem 1,2 Miljoen probleemdrinkers in NL werknemers heeft een alcoholprobleem (9% van de beroepsbevolking) Onder werkende mannen vormen alcoholproblemen zelfs de meest voorkomende psychische stoornis (onder werkende vrouwen zijn dat depressie en fobie).

4 Gevolgen voor werkgever 1 Minder kwaliteit en productiviteit Kwaliteit neemt sterk af Productiviteit neemt af met maar liefst 10 tot 60% Meer bedrijfsongevallen Werknemers onder invloed hebben 2 tot 4 keer meer kans om bij een bedrijfsongeval betrokken te raken 10% tot 30% van de bedrijfsongevallen hangt samen met het gebruik van alcohol

5 Kosten voor werkgever Voordat probleem wordt onderkend Duurt gemiddeld 6-10 jaar Productieverlies 25% o.b.v /jaar Kosten Nadat probleem is onderkend Poortwachter procedure (max 2 jaar) Verzuim, Productieverlies, Vervanging, Arbo Kosten Totale kosten voor 1 werknemer

6 Type Middelen Middelen Indelingen Nicotine Alcohol Cannabis Cocaine Opiaten Tranquillizers/ Slaapmiddelen GHB Upregulerend Downregulerend Invloed Onttrekkingsbeeld Lichamelijk effect Psychogeen effect

7 Niet middelengebonden Gedragsverslavingen Gokken Gamen Internet Eten Kopen Seks Werk??

8 Hoe ontstaat verslaving Blootstelling aan (niet natuurlijke) bekrachtiger Optelsom risico factoren Erfelijke belasting en biologische factoren: familiare belasting, co- morbiditeit, ziekte Persoonlijke ontwikkeling/ervaringen in leven; opvoeding/ trauma/ scholing Omgeving (actuele situatie) karakter

9 Neurobiologie Blijvende verstoring van neurobiologisch evenwicht Dopamine= één van de betrokken neurotransmitters Middelen hebben een effect op dopamine productie in de hersenen Snelle stijging dopamine is bekrachtiging (niet de absolute waarde)

10 Evolutie in verslaving Het beloningssysteem wordt ontregeld: normale beloningen verliezen hun effect Lichaam went aan middel; er is steeds meer nodig om hetzelfde effect te bereiken; gewenning/ tolerantie

11 Evolutie verslaving Verbinding tussen beloningssysteem en andere gebieden in de hersenen; geheugen en controlecentrum Beloningssysteem, geheugen en controle bepalen samen welke keuzes iemand maakt In geheugen wordt vastgelegd dat middel zorgt voor sterke beloning Aandacht wordt gericht op middelen gerelateerde stimuli Controle over gedrag neemt af

12 Evolutie verslaving Na inname middel reactie van het middel om de stof in het lichaam te verwerken Na verloop van tijd anticipeert het lichaam op inname stof Door associatie leren; middel is in aantocht Voorbereiding van het lichaam op inname middel= trek

13 Ander overlevingssysteem Andere neurotransmitters dominant GABA en Glutamaat Plezier is geen drijfveer mee Legitimeert gedrag: Obsessief, compulsief Liegen, bedriegen Manipuleren, chanteren Onderdrukt Dopamine systeem nog verder Point of no return (controleverlies zonder behandeling/ begrenzing = definitief)

14 Signalering alcohol psychische of sociale problemen vaak gecombineerd met slaapproblemen; aanwezigheid van een alcoholgeur of sterke geuren ter maskering; frequent gebruik van en verzoek om tranquillizers en hypnotica; klachten over moeheid, malaise, tremoren, palpitaties of overmatig transpireren, maag-darmklachten, zoals refluxklachten en diarree; frequente spreekuurbezoeken of frequente bezoeken aan eerste hulp

15 CAGE (gevalideerde vragenlijst) Cutting down, Annoyance resulting from criticism, Guilt feeling, Eye opener

16 Bespreekbaar maken alcohol

17 CAGE (gevalideerde vragenlijst)

18 Gedrag meer drinken dan 14 alcoholische eenheden per week meer en meer alcohol nodig hebben om hetzelfde effect te verkrijgen liegen over je alcoholgebruik, het probleem ontkennen verminderde interesse in sociaal contact ontwenningsverschijnselen vertonen bij gebrek aan alcohol (transpireren, trillen, slecht slapen, prikkelbaarheid)

19 Co-morbiditeit Dubbele Diagnose Psychiatrie & Verslaving: 60-80% in Psychiatrie 20-50% in Verslavingszorg Bij aanmelding altijd op beide punten screenen, maar ook gedurende behandeling

20 Waar kijk je naar? Is het een kenmerk van een psychiatrische stoornis of een kenmerk van verslaving? diagnose pas na abstinentie

21 Volgorde behandeling Behandeling van verslaving als stap 1 Behandeling van beide stoornissen tegelijkertijd, bij voorkeur niet bij één behandelaar echter. Behandeling van psychiatrische stoornis verergert verslaving niet, maar verslaving wordt er ook niet minder door.

22 ADHD Behandeling met medicatie gecontra-indiceerd bij actueel middelengebruik/ terugval Cliënten met verslaving profiteren mogelijk minder van medicatie CGT; psycho-educatie, aanleren plannen en organiseren vaardigheden, afleidbaarheid verminderen, omgaan neg. zelf evaluatie Protocol ADHD bij verslaving' van het Trimbos-instituut.

23 Persoonlijkheidsproblematiek DGT ( groepsvaardigheidstraining, ind. therapie en tel. consultatie) bij borderline problematiek! minder alcohol, niet minder drugs Specifieke protocollen voor middelenmisbruik/ DGT Geen andere geïntegreerde behandelprotocollen Antisociale pers. st. profiteert van reguliere behandeling verslaving.

24 Angst en Depressieve stoornissen Behandeling van beide stoornissen parallel Twee verschillende behandelaren. Rekening houdend met andere stoornis

25 PTSS Evidence based: exposure en EMDR Bij verslaving is behandeling gericht op verwerking mogelijk = geen contra-indicatie Poliklinisch: geïntegreerde behandeling; Exposure in vivo, schrijftherapie, imaginaire exposure,psychoeducatieptss/middelen-gebruik, protocol verslaving

26 RoderSana Behandeling bij vindt plaats volgens de richtlijnen van het Trimbos Instituut Behandeling is gebaseerd op de visie van Rodersana (verslaving is een chronische hersenziekte, verslaving benaderd vanuit biopsychosociale model Klinische behandeling en of ambulante behandeling.

27 Doelgroep Middelenafhankelijkheid/ gedragsverslaving Event. met co-morbiditeit Exclusie criteria, open setting in kliniek Keuze zorgpad: intake en MATE (Meten van Addicties voor Triage en Evaluatie) Kliniek met eigen bijdrage Privacy, kleine setting, snelle start behandeling, kwaliteit, bejegening

28 Onderdelen van het zorgpad (1) Motiverende gespreksvoering: Motiverende gespreksvoering combineert een empathische gespreksstijl met directiviteit om de ambivalentie van de patiënt tegenover zijn middelengebruik op niet-moraliserende wijze te onderzoeken en te beïnvloeden richting verandering. Verandertaal/ behoudtaal

29 Onderdelen van het zorgpad (2) Cognitieve gedragstherapie: - Sociale vaardigheidstraining - Zelfcontroletraining - Systeemtherapie - Psycho-educatie

30 Onderdelen van het zorgpad (2) Cognitieve gedragstherapie: - Sociale vaardigheidstraining - Zelfcontroletraining - Systeemtherapie - Psycho-educatie

31 Onderdelen van het zorgpad (3) Ervaringsdeskundige Zo nodig medicatie

32 What else? Client community: een keer per maand Familiedag: een keer per maand Behandelplan en terugvalpreventieplan

33 What else? Client community: een keer per maand Familiedag: een keer per maand Behandelplan en terugvalpreventieplan

34 Programma kliniek Groepen: - Terugvalpreventie 2 keer pw - Psycho-educatie 1 keer pw - Ervaringsdeskundige 1 keer pw - Sociale vaardigheidstraining 1 keer pw - praktijkforum

35 Individuele programma in kliniek Ervaringsdeskundige Casemanager/ coach Verslavingsarts Psychiater Klinisch psycholoog per week Systeemtherapie Drama en beeldende therapie Totale programma = 30 uur per week.

36 Disciplines in de kliniek Coaches (verpleegkundigen) 24/7 Casemanagers Psychiaters Klinisch psycholoog Psycholoog/ systeemtherapeut Neuropsycholoog verslavingsartsen

37 Disciplines in de kliniek 2 Ervaringsdeskundige Drama en beeldende therapeut sportcoach

38 Behandeling ambulant Behandelaar en hoofdbehandelaar Eventueel aangevuld met systeemtherapie of vaktherapie of sport Diverse zorgpaden wb zorgintensiteit. Locaties: Goes, Breda, Oirschot, Arnhem, Den Bosch, Groningen, Rotterdam, Houten

39 Behandeling ambulant Behandelaar en hoofdbehandelaar Eventueel aangevuld met systeemtherapie of vaktherapie of sport Diverse zorgpaden wb zorgintensiteit. Locaties: Goes, Breda, Oirschot, Arnhem, Den Bosch, Groningen, Rotterdam, Houten

40 Medicatie Detox Behandeling Afhankelijk up of downregulering Co-morbiditeit Zuchtremming Begrenzing

41 Werkgever Stellingen

42 Discussie en vragen