Bedrijven Investerings Zones. Betere samen werking tussen ondernemers

Transcriptie

1 Bedrijven Investerings Zones Betere samen werking tussen ondernemers

2 Sinds 1 mei jl. is de Experimentenwet Bedrijven Investerings Zones (BIZ) in werking getreden. Deze wet geeft ondernemers een instrument in handen waarmee zij beter kunnen samenwerken om de kwaliteit en de aantrekkelijkheid van hun bedrijfsomgeving te bevorderen. Wat is een Bedrijven Investeringszone (BIZ)? Een BIZ is een afgebakend gebied, bijvoorbeeld een winkelgebied of een bedrijventerrein, waarbinnen ondernemers gezamenlijk investeren in de kwaliteit en aantrekkelijkheid van hun bedrijfsomgeving. Ondernemers in een bepaald gebied bepalen of zij voor dat gebied gezamenlijke investeringen willen doen en maken daarvoor een plan. Dat plan houdt onder meer in wat men gezamenlijk wil financieren en welke begroting daarbij hoort. De activiteiten van een BIZ zijn aanvullend op die van de gemeente. Bij voldoende draagvlak betalen alle ondernemers mee. De gemeente stelt hiervoor een heffing in en keert de opbrengst uit aan de vereniging of stichting die de activiteiten namens de ondernemers uitvoert. Welke activiteiten kunnen met een BIZ gefinancierd worden? De ondernemers bepalen zelf de activiteiten, de gemeenteraad moet wel instemmen en toetsen op algemeen belang in de openbare ruimte. De activiteiten moeten gericht zijn op het bevorderen van leefbaarheid, veiligheid, ruimtelijke kwaliteit, ook wel aangeduid als schoon, heel en veilig. Concreet kan gedacht worden aan activiteiten als: Surveillance Camerabewaking Graffitibestrijding Extra groen Aankleding winkelgebied Feestverlichting Evenementen van goede kwaliteit Gebiedsmarketing en Promotie (bijv. adverteren) Centrum-management (Extra)Afvalinzameling en -verwijdering (Extra) schoonmaak en onderhoud Schoonmaakdiensten Klein onderhoud private kavels Parkeervoorzieningen (voor vrachtwagens) Collectieve en uniforme bewegwijzering Centrale energie-inkoop Cursussen voor medewerkers Andere vormen van dienstverlening Enkele van de genoemde activiteiten zijn specifiek voor winkelgebieden, andere voor bedrijventerreinen. Belangrijkste uitgangspunt: voor en door ondernemers Initiatief ligt bij ondernemers. Er moet aantoonbaar draagvlak zijn bij de ondernemers in het gebied van de BIZ, hier worden 3 voorwaarden aan gesteld: 1. De respons bij de draagvlakmeting is minimaal 50%; 2. Van de respondenten is minimaal 2/3 voor; 3. én de voorstemmers vertegenwoordigen meer WOZ-waarde dan de tegenstemmers. Indien bijvoorbeeld een BIZ beoogd wordt op een bedrijvenlocatie met 150 ondernemers met bedrijfspanden met in totaal een vastgoedwaarde van 50 mln. moeten ten eerste minimaal 75 ondernemers zich voor of tegen uitspreken. Van deze 75 onder nemers moet minimaal tweederde van de ondernemers instelling van de BIZ-zone steunen, in dit geval dus minimaal 50 ondernemers. Deze 50 ondernemers moeten gezamenlijk meer dan de helft van de WOZ-waarde vertegenwoordigen van de groep van 75 ondernemers die heeft gereageerd. De BIZ wordt opgericht in de vorm van een vereniging of stichting voor beperkte duur (maximaal 5 jaar) en kan verlengd worden. De BIZ dient een transparante en kostenefficiënte organisatie te hebben. Waarom BIZ: wat zijn de voordelen? Collectieve investeringen van ondernemers in hun bedrijfsomgeving komen makkelijker van de grond (hetgeen nu moeizaam of soms helemaal niet gebeurt) en de lasten kunnen evenwichtiger worden verdeeld doordat alle ondernemers in het gebied meebetalen. Er kunnen (via de uitvoeringsovereenkomst) duidelijke afspraken worden gemaakt tussen ondernemers en de gemeente over elkaars verantwoordelijkheden en wie waarin investeert in het gebied. Ondernemers kunnen zich makkelijker organiseren, wat hun onderhandelingskracht richting de gemeente vergroot. De gemeente krijgt een duidelijk aanspreekpunt waar men afspraken mee kan maken. Veel maatregelen zijn collectief goedkoper en effectiever te nemen dan individueel. BIZ levert positieve bijdrage aan het lokale leefklimaat, iets waar ondernemers en gemeente beiden een belang bij hebben. 2 3

3 Hoe richten we een BIZ op? Hoe komt een BIZ tot stand? Het proces om een BIZ tot stand te brengen kan onderverdeeld worden in een informele (overleg) fase en een formele fase (waarin de uitkomsten van het overleg vastgelegd worden in een overeenkomst en verordening). In de informele fase vindt er overleg plaats tussen de ondernemers onderling en tussen de ondernemers en de gemeente over onder meer de afbakening van de beoogde zone, de beoogde activiteiten, de benodigde middelen, een eventuele bijdrage van de gemeente en de organisatie en uitvoering. De initiatiefnemende ondernemers richten een vereniging of stichting op die de activiteiten in de BIZ uit zal voeren. In de formele fase worden de uitkomsten van het overleg omgezet in een overeenkomst (tussen vereniging/stichting en gemeente) en een verordening. In de verordening staat genoemd welk gebied het betreft, welke activiteiten, welke ondernemers bijdrageplichtig zijn, wat de hoogte is van de BIZbijdrage, wat de naam is van de ondernemersvereniging/-stichting die de activiteiten uitvoert. De verordening dient te worden vastgesteld door de gemeenteraad en treedt alleen in werking als uit een draagvlakmeting blijkt dat er sprake is van voldoende draagvlak onder de ondernemers in de beoogde BIZ. De gemeente zorgt vervolgens voor de inning van de heffing en keert dit in zijn geheel als subsidie uit aan de vereniging/stichting. Deze zorgt voor de uitvoering van de afgesproken activiteiten en voor een jaarlijkse verantwoording hierover aan alle ondernemers in het gebied en de gemeente. Hoe lang gaan de experimenten lopen? De experimentenwet is per 1 mei 2009 in werking getreden. Ondernemers en gemeenten die mee willen doen met de experimenten hebben tot 1 mei 2011 de tijd om een BIZ te realiseren. Dat is wettelijk zo bepaald (dan moet de verordening zijn vastgesteld). Daarna vindt een evaluatie plaats die voor 1 januari 2013 gereed moet zijn. Aan de hand van de evaluatie zal worden besloten over een eventueel vervolg en in welke vorm. De wet loopt automatisch af op 1 juli Reeds gestarte experimenten kunnen gewoon doorlopen (in afwachting van inwerkingtreding van een eventuele definitieve wet). 1. Plan Ondernemers bepalen of zij in hun gebied activiteiten willen uitvoeren om de kwaliteit en aantrekkelijkheid van dat gebied te verbeteren. De initiatiefnemers bespreken hun plannen met overige ondernemers in het gebied en de gemeente, zie stap 2. Hierbij wordt de animo voor het instellen van een BIZ gepolst. Dit overleg leidt (bij gebleken animo) tot het verder uitwerken van de plannen. Het is helemaal afhankelijk van de lokale situatie en de wens van de ondernemers wat er in dat plan komt te staan. Toch komt een aantal punten wel overeen. Bij belangrijke, algemene zaken kunt u bijvoorbeeld denken aan: wat de ondernemers willen bereiken met de BIZ; welke activiteiten zij daartoe willen gaan ontplooien; in welke periode ze dat willen bereiken (max. 5 jaar) wat de kosten zijn hoe die kosten verdeeld moeten worden hoe groot is het gebied van de BIZ en hoe wordt de zone afgebakend hoe wordt de organisatie geregeld Maar ook meer gedetailleerde zaken moet u regelen. Bijvoorbeeld: wat gaat er gebeuren als er geld over is, of te kort wat gebeurt er als een BIZ tussentijds opgeheven wordt Ervaring van soortgelijke projecten in Nederland en in het buitenland leert dat deze voorbereidingsfase zeer belangrijk is. Deze kost ook het meeste tijd, met name het creëren van draagvlak. 2. Overleg met gemeente Zodra ondernemers een goed beeld hebben van wat ze willen, gaan ze overleggen met de gemeente. De gemeente moet namelijk in later stadium de heffing uitvoeren en wil daarom graag weten wat de plannen van de ondernemers zijn. De ondernemers en de gemeente bekijken samen de plannen. Passen ze wel binnen de kaders van de wet? In hoeverre voert de gemeente al activiteiten uit? Kortom: wie doet wat? Is de gemeente bereid een deel extra bij te dragen? De stappen 1 en 2 lopen door elkaar heen. Eerst moeten ondernemers een goed beeld hebben van wat zij willen. Maar door in een vroeg stadium al met de gemeente te overleggen kunt u sneller tot een concreet eindplan komen en kunnen eventuele teleurstellingen voorkomen worden. 3. Oprichten vereniging of stichting Als duidelijk is dat bij de ondernemers voldoende draagvlak is voor hun plan en de gemeente bereidheid heeft getoond hieraan mee te werken, richten de ondernemers een vereniging of stichting op. Het gaat om een vereniging of stichting die speciaal opgericht wordt om de activiteiten in de BI-zone uit te voeren. Onderstaand is een schematische weergave van de procedure: 1. Initiatiefnemer ondernemers 2. Projectvoorstel 3. Gemeente 4. Vereniging of Stichting BIZ 6. Gemeenteraad vaststelling VO 5. Ovk gemeente/ondernemers 7. Draagvlakmeting ondernemers 8. Heffing gemeente 9. Uitvoering BIZ 4

4 4. Overeenkomst / aanvraag subsidie De gemeente gaat straks heffen bij alle ondernemers in een bepaald gebied. Voordat de verordening kan worden vastgesteld moet er een uitvoeringsovereenkomst getekend worden tussen de vereniging/stichting en de gemeente. Deze overeenkomst bepaalt in ieder geval dat de vereniging of stichting de activiteiten zal uitvoeren en kan ook benut worden voor het regelen van andere aspecten. De wet regelt dat de opbrengst van de heffing als subsidie uitgekeerd wordt aan de vereniging/stichting die de activiteiten namens de ondernemers in de zone uitvoert. We spreken hier van subsidie omdat formeel gezien de opbrengst van de heffing als subsidie aan de ondernemers wordt uitgekeerd. In de uitvoeringsovereenkomst kunnen verschillende zaken geregeld worden. De meeste zaken kunnen direct overgenomen worden van het projectplan, zoals de doelstelling van BIZ, het tijdpad en dergelijk. In deze fase is er echter ook overeenstemming bereikt over een eventuele extra subsidie van de gemeente, afspraken over de verdeling van de perceptiekosten (kosten van inning en administratie) die de gemeente in rekening kan brengen, afspraken over het bestaande voorzieningen niveau (ook bekend onder de engelse term service level agreement ofwel SLA). 5. Verordening / beslissing subsidie De gemeenteraad stelt een verordening vast waarin samen met de overeenkomst de vruchten van het overleg met de ondernemers tot uiting komen. De verordening bepaalt tenminste het beoogde gebied, de bijdrageplichtigen, het tarief, de activiteiten, de vereniging/stichting die de activiteiten uitvoert en daarvoor de opbrengst van de heffing krijgt. De gemeente stelt de verordening op, na overleg met de vereniging/stichting. 6. Formele draagvlakmeting Nadat de verordening door de gemeenteraad is vastgesteld, vindt er een draagvlakmeting plaats onder de ondernemers in de zone. De verordening kan pas in werking treden indien gebleken is van voldoende draagvlak bij de beoogde bijdrageplichtige ondernemers in het gebied. De gemeente organiseert hiertoe een draagvlakmeting. Er worden 3 voorwaarden aan het draagvlak gesteld: De respons bij de draagvlakmeting is minimaal 50%; Van de respondenten is minimaal 2/3 voor; én de voorstemmers vertegenwoordigen meer WOZwaarde dan de tegenstemmers. Het criterium van de WOZ-waarde geldt niet als gekozen wordt voor een vast bedrag per ondernemer. Initiatiefnemers communiceren over het totaalpakket wat ze met de BIZ beogen, wat het kost, wat het oplevert en welke afspraken met de gemeente zijn gemaakt en creëren draagvlak onder de ondernemers (voorzover ze niet al in een eerder stadium steun gerealiseerd hebben) 7. Heffing en subsidie Indien er sprake is van voldoende draagvlak treedt de verordening in werking. De gemeente kan nu gaan beginnen met heffen. Met de heffing kan worden begonnen op de 1e januari in het jaar nadat de verordening in werking is getreden. Het streven is er dan ook op gericht de verordening nog dit najaar in werking te laten treden. Nadat de heffing heeft plaatsvonden en de gemeente het geld heeft ontvangen, zal de gemeente het geld aan de vereniging/stichting overdragen. In sommige gevallen kan er best een groot aantal maanden zitten tussen de inwerkingtreding en de inning. Om die tijd te overbruggen kan de gemeente overwegen een voorschot te verstrekken. Als de verordening in werking treedt is immers duidelijk dat het geld in de loop van het jaar binnen zal komen. Ondernemers kunnen dan direct aan de slag. Ondernemers zouden die periode ook kunnen laten voorfinancieren, bijv. door een bank of de gemeente. 8. Uitvoeren plan De vereniging of stichting heeft (een voorschot op) de subsidie ontvangen en kan nu aan de slag met de uitvoering van de plannen van de ondernemers. De ondernemers zijn verplicht om jaarlijks rekening en verantwoording af te leggen aan de ondernemers in het gebied en aan de gemeente. Meer informatie BIZ-nl.nl Overige links: Antwoord voor Bedrijven MKB-Nederland Contactpersoon Susanne van Dijk, s.vandijk@mkb.nl VNG Contactpersoon Jaap Berend, Jaap.Berends@VNG.NL VNO-NCW Contactpersoon Anne Volkers, volkers@vno-ncw.nl EZ.nl Kamer van Koophandel Contactpersoon John Sloof, jsloof@vvk.kvk.nl Centrum voor Lokale Ondernemerskringen (CLOK) Nederlandse Vereniging van Binnenstedelijke Ondernemers (NVBO) Tijdschrift bedrijventerreinen Van den Bosch en partners Advier BV Platform Binnenstadsmanagement Kennisplatform Verkeer en Vervoer (KpVV) 6 7

5 uitgave: september 2009 ontwerp: HGPDESiGN, Alphen aan den Rijn