KWALITEITSSTANDAARDEN VOOR VERPLEEGKUNDIGEN EN VERZORGENDEN

Transcriptie

1 KWALITEITSSTANDAARDEN VOOR VERPLEEGKUNDIGEN EN VERZORGENDEN Patiënten en cliënten hebben het recht om kwalitatief goede zorg te ontvangen. Daarom stimuleert V&VN verzorgenden, verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten om op het hoogste kwaliteitsniveau hun vak uit te oefenen. Kwaliteitsstandaarden ondersteunen hierbij. WAT ZIJN KWALITEITSTANDAARDEN? Kwaliteitsstandaarden zijn openbaar toegankelijke documenten die goede zorg beschrijven voor een bepaald gezondheid gerelateerd thema. Kwaliteitsstandaarden doen aanbevelingen die niet alleen gaan over de inhoud van de zorg, maar ook over de organisatie daarvan en de ondersteuning van de zelfregie van de cliënt. Wetenschappelijke onderbouwing vanuit de literatuur wordt gecombineerd met kennis, ervaring en voorkeuren van zorgvragers. Dit leidt tot een juiste beschrijving van voor- en nadelen van mogelijke zorginterventies (zorgopties) (Kwaliteitsinstituut, 2012). Kwaliteitsstandaarden: 1. Grijpen terug op ervaren knelpunten in de praktijk. 2. Geven zorginhoudelijk aanbevelingen over de beste zorg voor een zorgvraag. 3. Geven houvast voor de organisatie van zorg. 4. Dragen bij aan het minimaliseren van ongewenste variatie in handelen. 5. Zetten in op maatwerk en gewenste variatie in handelen op basis van gezamenlijke besluitvorming met zorgvragers. 6. Zijn geen dwingende voorschriften, maar praktisch handvatten voor een knelpunt in de praktijk. KWALITEITSSTANDAARDEN EN DE PROFESSIONELE STANDAARD VAN VERPLEEGKUNDIGEN EN VERZORGENDEN Kwaliteitsstandaarden worden ontwikkeld vanuit de best beschikbare (wetenschappelijke) kennis. Zo geef je door te werken volgens kwaliteitsstandaarden invulling aan evidence based practice (EBP). Het werken volgens kwaliteitsstandaarden is onderdeel van de professionele standaard van verpleegkundigen en verzorgenden. In de professionele standaard staat beschreven dat handelen volgens de professionele standaard onder andere betekent het op peil houden van jouw eigen kennis en kunde en het afstemmen van je handelen op standaarden, richtlijnen en protocollen. De professionele standaard bevat normen die invulling geven aan goed verpleegkundig hulpverlenerschap. Door de ontwikkeling van kwaliteitsstandaarden geeft V&VN verder inhoud aan de professionele standaard.

2 WAAROM WORDEN KWALITEITSSTANDAARDEN ONTWIKKELD? Kwaliteitsstandaarden worden ontwikkeld om het klinisch handelen meer te baseren op (wetenschappelijk) bewijs. Dit draagt bij aan het verminderen van de ongewenste variatie in handelen tussen zorgverleners. Kwaliteitsstandaarden worden ook ontwikkeld om de snelgroeiende informatiestroom hanteerbaar te maken en de verpleegkundigen en verzorgenden te ondersteunen in het besluitvormingsproces. KWALITEITSSTANDAARD- EN RICHTLIJNONTWIKKELING BIJ V&VN V&VN heeft veel expertise in multidisciplinaire richtlijnontwikkeling. Zo bestaat er een duurzame samenwerkingsrelatie met alle verpleegkundigen, verzorgenden, verpleegkundig specialisten en richtlijnexperts in de afdelingen en platforms. Hier worden onder andere verpleegkundige en verzorgende knelpunten verzameld, geanalyseerd, onderzocht en omgebogen naar toepasbare en effectieve aanbevelingen voor de verpleegkundige en verzorgende zorg. Vanaf 2016 wordt de ontwikkeling van kwaliteitsstandaarden en richtlijnen vanuit twee trajecten georganiseerd. 1. Traject van multidisciplinaire (externe) richtlijnontwikkeling V&VN participeert al geruime tijd in multidisciplinaire richtlijntrajecten. Dit wil zeggen dat het initiatief en de coördinatie van de richtlijnontwikkeling bij een andere organisatie ligt en V&VN-leden (vanuit hun afdelingen) afgevaardigd zijn om namens V&VN te participeren binnen de multidisciplinaire richtlijnwerkgroep. De inhoudelijke expertise wordt geworven bij de afdelingen en platforms. Dit proces is terug te lezen in het draaiboek 'Participatie V&VN bij de ontwikkeling van multidisciplinaire richtlijnen'. 2. Traject van (interne) ontwikkeling van kwaliteitsstandaarden In dit traject zijn de rollen omgedraaid. Vanaf 2016 neemt V&VN regie in de ontwikkeling van kwaliteitsstandaarden voor de eigen beroepsgroepen. V&VN is daarmee initiatiefnemer en eigenaar. Het programmabureau kwaliteitsstandaarden coördineert het gehele ontwikkelproces. De onderwerpen worden aangedragen door het werkveld. Hierdoor sluiten de kwaliteitsstandaarden nauw aan bij het werkveld van verpleegkundigen en verzorgenden. De inhoudelijke expertise wordt ingezet vanuit de afdelingen en platforms, op eenzelfde wijze als bij multidisciplinaire richtlijnontwikkeling. Aanvullende (methodologische en inhoudelijke) expertise wordt geworven bij andere organisaties. Het toekomstbeeld V&VN heeft de ambitie om het ontwikkelproces te borgen in één kwaliteitscyclus, zodat er een continue vertaalslag van de wetenschap naar praktijk ontstaat en omgekeerd. Verpleegkundigen, verzorgenden en zorgvragers werken hierin nauw samen met wetenschappers en brengen allen hun ervaring, professionele inzichten en wetenschappelijke kennis in. Zo worden er afwegingen gemaakt tussen de voor- en nadelen van mogelijke zorginterventies. Door de kwaliteitsstandaarden te ontwikkelen met een modulaire opbouw, wordt op toekomstbestendige wijze de ontwikkeling,

3 implementatie en herziening van kwaliteitsstandaarden geborgd. Dit allemaal met het oog op de praktische toepasbaarheid en naadloze aansluiting op de praktijk. De totaalvisie van V&VN op kwaliteit kun je nalezen op de themapagina kwaliteit: ONTWIKKELING VAN KWALITEITSSTANDAARDEN VOOR VERPLEGING EN VERZORGING: VAN HET KIEZEN VAN ONDERWERPEN TOT IMPLEMENTATIE Het programmabureau V&VN coördineert en organiseert de ontwikkeling van V&VN kwaliteitsstandaarden. De kwaliteitsstandaarden worden ontwikkeld volgens de (inter)nationale standaarden, ontwikkelingen en criteria zoals volgens de AQUA-leidraad (advies en expertgroep kwaliteitsstandaarden) en de HARING-tools (HAndleiding en toolbox Richtlijnontwikkeling Nederlandse Gezondheidszorg). Er worden vele onderwerpen aangedragen voor de ontwikkeling van nieuwe standaarden. Helaas kan niet ieder onderwerp worden geselecteerd. Om deze reden wordt er een prioritering aangebracht door een adviesgroep bestaande uit een afvaardiging van V&VN afdelingen, platforms en bestuurscommissies. Uit deze prioritering volgt een jaaragenda. Een extern ontwikkelinstituut met expertise op het gekozen thema zal de kwaliteitsstandaard ontwikkelen, V&VN wordt eigenaar van de kwaliteitsstandaard. Er wordt een werkgroep samengesteld met inhoudelijke- en methodologische experts. In nauwe afstemming met de betrokken verzorgenden en verpleegkundigen en/of verpleegkundig specialisten worden uitgangsvragen opgesteld. Deze vragen vormen de basis van literatuuronderzoek en de onderlinge discussies over passende aanbevelingen, en de overwegingen die hierbij gemaakt moeten worden. Deze aanbevelingen worden vervolgens vertaald naar een praktisch bruikbare kwaliteitsstandaard met bijbehorende informatiestandaard en indicatoren. Het uiteindelijk doel is het verbeteren van de kwaliteit van zorg. Maar, nieuwe kennis en inzichten implementeren zich niet vanzelf. Hiervoor is een intensief proces noodzakelijk. V&VN zet zich daarom vanaf het begin van de ontwikkeling actief in op implementatiestrategieën die zijn afgestemd op het thema en gesignaleerde knelpunten voor de implementatie in de praktijk. SAMENWERKING MET DE BESTUURSCOMMISSIE WETENSCHAP EN DE BESTUURSCOMMISSIE RICHTLIJNEN Het is van belang dat de juiste kennis en expertise wordt ingezet bij de ontwikkeling van kwaliteitsstandaarden. Daarom bestaat er een nauwe samenwerking met de bestuurscommissie wetenschap en de bestuurscommissie richtlijnen. Beide bestuurscommissies hebben de bevoegdheid om gevraagd en ongevraagd te adviseren. Naast veel inhoudelijke expertise, beschikken de bestuurscommissie richtlijnen en de bestuurscommissie wetenschap ook over een breed netwerk op het gebied van richtlijnontwikkeling en wetenschap. Hun rol is structureel input te leveren aan een mogelijke uitvoerende partij en daarnaast de werkgroep samen te stellen die de kwaliteitsstandaarden ontwikkelt. Daarnaast is het signaleren van lacunes (ontbrekende onderwerpen) een belangrijk onderdeel van de ontwikkeling

4 van kwaliteitsstandaarden. De beschreven lacunes in de richtlijnen krijgen een plek in de ontwikkelagenda van V&VN. Zie voor meer informatie HEEFT U VRAGEN? Heeft u vragen over de ontwikkeling van kwaliteitsstandaarden en/of richtlijnen? Neemt u dan gerust contact met ons op via richtlijnen@venvn.nl.

5 STROOMSCHEMA'S ONTWIKKELPROCES 1. Voorbereidingsfase 2. Ontwikkelfase 3. Afrondingsfase