De invloed van het Europees recht op het Belgisch recht

Transcriptie

1 XXVIIIe Postuniversitaire Cyclus Willy Delva De invloed van het Europees recht op het Belgisch recht GANDAIUS Instituut voor Permanente Vorming Rechten Van 1 februari tot 29 maart 2001 telkens op dinsdagavond (Antwerpen) telkens op donderdagavond (Gent)

2 28ste Postuniversitaire Cyclus WILLY DELVA De invloed van het Europees recht op het Belgisch recht De Postuniversitaire cyclus Willy Delva biedt juristen sinds jaar en dag een uitgelezen kans toelichting te verkrijgen bij en inzicht te verwerven in belangwekkende ontwikkelingen in een brede waaier van rechtsdomeinen. Lang voor dit modewoorden werden, was resoluut gekozen voor permanente vorming en levenslang leren. De 28e editie van de cyclus wil geheel in dezelfde geest voortbouwen op het élan van het Belgisch Voorzitterschap van de Europese Unie. Daarbij staat het belang van de juridische realiteit van het Europees integratieproces voor de Belgische rechtsorde centraal. De tijd dat het Europees Gemeenschapsrecht kon worden gezien als "toemaatje van het échte nationale recht", een geïsoleerd rechtsgebied dat enkel beoefend wordt door en van belang was voor een selecte club EG-fanatiekelingen, is immers sinds lang en voorgoed voorbij. n zeven sessies wordt duidelijk gemaakt hoezeer het Europees recht doorwerkt in uiteenlopende rechtstakken, waarbij zowel aandacht wordt besteed aan algemene beginselen als aan de implicaties van deze doorwerking voor de praktijkjurist (advocaat, magistraat, bedrijfsjurist, ambtenaar). De traditioneel sterk interuniversitaire invalshoek van deze lessencyclus treedt in deze 28e editie versterkt op de voorgrond, waardoor Gent en Antwerpen niet langer enkel via de Schelde, maar thans ook op het vlak van de permanente vorming met elkaar verbonden zijn. Deze structurele samenwerking tussen GANDAIUS Permanente Vorming van de Gentse Rechtsfaculteit en het Centrum voor Beroepsvervolmaking in de Rechten (CBR) van de UIA leidt concreet tot een parallelle PUC Willy Delva, met een gezamenlijke slotrede. Het programma van de 28e cyclus werd uitgewerkt door de professoren Inge Govaere (RUG), Marc Maresceau (RUG), Johan Meeusen (UIA), Piet Taelman (RUG) en Anne-Marie Van den Bossche (UIA/Nijmegen), in overleg met de stuurgroep Willy Delva bestaande uit de korpsoversten van het Gentse Hof van Beroep en het Arbeidshof, de Stafhouder van de Gentse Balie en de Voorzitter van de Vlaamse Conferentie bij de Balie te Gent. De organisatie van de cyclus berust in Gent bij GANDAIUS Permanente Vorming van de Universiteit Gent en in Antwerpen bij het Centrum voor Beroepsvervolmaking in de Rechten (CBR)

3 Programma Sessie 1: Gent donderdag 31 januari 2002 Antwerpen dinsdag 5 februari 2002 De (door)werking van het Europees recht in de Belgische rechtsorde: een rag of octopus effect? Prof. dr. Inge Govaere, Docent Europees Recht Universiteit Gent - Europacollege te Brugge De lezing biedt een overzicht en analyse van de algemene beginselen betreffende de doorwerking van het Europees Recht in de Belgische rechtsorde, alsook het belang hiervan voor de rechtsonderhorigen. Centraal staan concepten zoals voorrang, directe en indirecte werking, conforme interpretatie en staatsaansprakelijkheid wegens schending van het EG-recht. Aandacht zal tevens worden besteed aan harmonisatiewetgeving evenals de potentiële gevolgen van nietaanmelding van Belgische wetgeving inzake de interne markt en de informatiemaatschappij. Staatsaansprakelijkheid bij schending van communautaire en internationale rechtsregelen Dhr. Wouter Geldhof, Assistent vakgroep Burgerlijk recht Universiteit Gent - Advocaat balie Brussel (kantoor Stibbe) Prof. dr. Hubert Bocken, Gewoon hoogleraar Universiteit Gent, Voorzitter vakgroep Burgerlijk Recht In deze voordracht komt zowel de aansprakelijkheid van de staat bij schending van communautaire en internationale rechtsregelen door de uitvoerende en wetgevende macht, als de aansprakelijkheid van de EU bij schending van communautaire en internationale rechtsregelen door gemeenschapsinstellingen aan bod. Sessie 2: Gent donderdag 7 februari 2002 Antwerpen dinsdag 19 februari 2002 Europees procederen in België: de rol van advocaten en magistraten in de prejudiciële procedure. Prof. dr. Anne-Marie Van Den Bossche, Hoogleraar Europees Recht, KUNijmegen - Docent Universiteit Antwerpen (UIA) Nationale rechters spelen een erg belangrijke rol bij de toepassing van het Europees recht in de nationale rechtsorde. Via de prejudiciële procedure van artikel 234 EG kunnen zij daarbij, al dan niet daartoe uitgenodigd door advoca

4 ten, ook de hulp inroepen van het Hof van Justitie te Luxemburg. Hoe dat juist in zijn werk gaat, en waarom deze samenwerking zo belangrijk is, wordt duidelijk door het beantwoorden van de vragenreeks: wie, wat, waar, waarom, wanneer en hoe? De groeiende impact van het Europees recht op het Belgisch inzonderheid materieel - strafrecht. Prof. dr. Gert Vermeulen, Docent Strafrecht Universiteit Gent De invloed van het Europees recht op materies zoals asiel- en migratierecht en internationale samenwerking in strafzaken is reeds langer bekend, ook onder practici. In deze domeinen staan een aantal ingrijpende veranderingen op stapel, die ook voor de Belgische rechtspraktijk belangrijke gevolgen zullen hebben. Nog meer revolutionair is de bevoegdheid die de Europese Unie met het verdrag van Amsterdam heeft gekregen om bindende normen vast te stellen voor de lidstaten met het oog op harmonisatie of onderlinge toenadering van de strafwetgeving van de lidstaten. De effecten hiervan zullen ook in de Belgische strafrechtspraktijk zeer spoedig voelbaar worden. Sessie 3: Gent donderdag 14 februari 2002 Antwerpen dinsdag 26 februari 2002 De invloed van het Europees recht op Belgische distributieovereenkomsten Dhr. Eric Dursin, Rechter in de rechtbank van koophandel te Kortrijk Aandacht wordt besteed aan enkele knelpunten in de toepassing van de wet op de handelsagentuurovereenkomsten. Tevens wordt de aanwending van deze wet in de financiële wereld en de verzekeringssector geëvalueerd. (in Antwerpen op 5 maart 2002) Actuele tendensen van het Europees financieel recht Prof. dr. Michel Tison, Docent Instituut Financieel Recht Universiteit Gent De totstandkoming van een eengemaakte markt voor financiële diensten heeft door de invoering van de eenheidsmunt een nieuwe sterke stimulans gekregen. De jongste jaren heeft de Europese wetgevende activiteit in dit gebied een hoge vlucht genomen, onder meer als gevolg van een door de Europese Commissie uitgevaardigd Actieplan, dat tegen 2003 een werkelijk eengemaakte markt wil verwezenlijken. Na een status quaestionis van de implementatie van dit Actieplan in concrete initiatieven, wordt specifiek aandacht geschonken aan de gevolgen van de Richtlijn Elektronische Handel voor nationale financiële regulering

5 Sessie 4: Gent donderdag 21 februari 2002 Antwerpen dinsdag 5 maart 2002 De invloed van het Europees recht op het Vlaamse milieurecht Mevr. Isabelle Larmuseau, Advocaat te Gent, Praktijkassistent Universiteit Gent, Docent Henry Van De Velde Instituut Prof. dr. Luc Lavrysen, Rechter Arbitragehof, Docent Milieurecht Universiteit Gent Nagegaan wordt hoe enkele belangrijke recente ontwikkelingen in het Europees milieurecht al dan niet hun vertaling vonden in het Vlaamse milieurecht. Bijzondere aandacht zal daarbij gaan naar de richtlijnen inzake milieueffectrapportage en IPPC en naar de EMAS-verordening. (in Antwerpen op 26 februari 2002) Betekenis voor het direct belastingrecht der lidstaten in het algemeen en van België in het bijzonder van het verbod van discriminatie en belemmering van de vrijheden in het EG Verdrag en recente rechtspraak van het Europees Hof. Prof. em. dr. Luc Hinnekens, Professor em. Universiteit Antwerpen De algemene belastingbeginselen in het Verdrag: - Het verbod van discriminatie en belemmering van vrijheden; - De mijlpaalarresten van Europees Hof en recente evolutie; - Werkwijze voor toetsing van belastingstelsels; - Betekenis voor Belgisch direct belastingrecht. (in Antwerpen op 19 maart 2002) Sessie 5: Gent donderdag 28 februari 2002 Antwerpen dinsdag 12 maart 2002 De toepassing en afdwinging van het Europees gemeenschapsrecht in de Belgische rechtsorde: aspecten van procesrecht Prof. dr. Karen Broeckx, Docent Universiteit Gent; Rechter in de rechtbank van eerste aanleg te Gent De toepassing en afdwinging van het Europees Gemeenschapsrecht in de Belgische rechtsorde is afhankelijk van de mogelijkheid om een vordering die op dit recht is gesteund aan de Belgische rechter voor te leggen, of om een vonnis van een rechter uit een EG-lidstaat door de Belgische rechter te doen erkennen en in de Belgische rechtsorde te laten uitvoeren. Het belangrijkste instrument hiertoe, het Europees Bevoegdheids- en Executieverdrag van 1968, wordt op 1 maart 2002 vervangen door de Verordening (EG) nr. 44/2001 van 22 december 2000 betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken. De uiteenzetting - 5 -

6 behandelt de voornaamste wijzigingen die de inwerkingtreding van de Verordening in de Belgische rechtsorde teweeg zal brengen. Belgisch of Europees arbeidsrecht? Of hoe Europa België beïnvloedt. Prof. dr. Yves Jorens, Docent Universiteit Gent en Universiteit Antwerpen De verdere globalisering leidt tot een grotere internationalisering. Het nationale arbeidsrecht (sociaal recht) wordt zo ook meer en meer beïnvloed vanuit Europa. In deze bijdrage wordt nagegaan welke invloed Europa heeft op het Belgisch arbeidsrecht. Sessie 6: Gent donderdag 14 maart 2002 Antwerpen dinsdag 19 maart 2002 Europa: tussen consument en markt. De invloed van het Europese recht op het consumentenrecht. Prof. dr. Henri Swennen, Hoogleraar Universiteit Antwerpen (UIA) Recente ontwikkelingen van het Europese recht en de invloed ervan op het Belgische 'consumentenrecht'. Europees internationaal privaatrecht: recente tendensen. Prof. dr. Johan Meeusen, Docent Universiteit Antwerpen (UIA) Overzicht van recente wetgeving en rechtspraak betreffende internationaal privaatrecht in de Europese Unie. (in Antwerpen op 5 maart 2002) Sessie 7: Gent donderdag 28 maart 2002 Slotrede : "Het Europa van de advocaat" Dhr. Melchior Wathelet, Rechter Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen uur Receptie - 6 -

7 Praktische inlichtingen Plaats van de voordrachten: - De voordrachten te Gent worden gehouden in de Aula van de Universiteit Gent, gelegen aan de Voldersstraat 9 te 9000 Gent. - De voordrachten te Antwerpen vinden plaats in de Promotiezaal van het Aulagebouw op de UIA-campus van de Universiteit Antwerpen, Universiteitsplein 1 te 2610 Wilrijk. - De slotzitting op 28 maart 2002 vindt enkel plaats te Gent, in de Aula van de Universiteit Gent, Voldersstraat 9 te 9000 Gent. Het tijdschema ziet er telkens als volgt uit: - aanvang eerste uiteenzetting:, waarna gelegenheid tot vraagstelling, - pauze voor koffie en broodjes: uur, - aanvang tweede uiteenzetting:, waarna gelegenheid tot vraagstelling, - slot: uur. Inschrijving gebeurt door het terugsturen van het ingevulde en ondertekende inschrijvingsformulier en door overschrijving van het inschrijvingsbedrag - voor Gent op rekeningnummer van de Universiteit Gent, Sint- Pietersnieuwstraat 25, 9000 Gent, met mededeling "P8391 PUC Delva "; - voor Antwerpen op rekeningnummer van de UIA, Rechten/ Congressen, Universiteitsplein 1, 2610 Wilrijk, met mededeling "CBR Delva 02A748". Inschrijvingsbedrag: e 240 (9.862,-BEF) Deze opleiding is geaccrediteerd door het Ministerie van Justitie. De inschrijvingskosten van magistraten en gerechtelijke stagiairs worden ten laste genomen van de begroting van het Ministerie van Justitie. De Vereniging van Vlaamse Balies heeft deze studiereeks erkend als permanente vorming en hieraan 16 juridische studiepunten toegekend. In het inschrijvingsbedrag zijn inbegrepen: - de teksten van de uiteenzettingen, - koffie en broodjes, - slotreceptie, - de uitgave van de lezingen in boekvorm

8 Informatie en inlichtingen Voor al uw bijkomende vragen kan u terecht - te Gent: Gandaius Permanente Vorming, Universiteitstraat 4, 9000 Gent, Tel. 09/ Fax 09/ erik.krijnen@rug.ac.be. Contactpersoon: Erik Krijnen - te Antwerpen: CBR, Universiteitsplein 1, 2610 Wilrijk, Tel. 03/ en 03/ Fax 03/ pascale.buyck@ua.ac.be. Coördinator: Pascale Buyck. met de steun van: - 8 -

9 INSCHRIJVINGSFORMULIER GENT XXVIIIe PUC Willy Delva (Getypt of in drukletters invullen a.u.b. en terug te sturen of faxen op 09/ vóór 21 januari 2002.) Naam: Voornaam: Onderneming, organisatie of instelling: Functie: Straat: Postcode: Telefoon: Fax: Gemeente: Nr.: Schrijft in voor de XXVIIIe Postuniversitaire Cyclus Willy Delva van 31 januari 2002 t.e.m. 28 maart 2002 en betaalt hiervoor e 240 (9.862,-BEF) op rekeningnummer van de Universiteit Gent, met de vermelding "P8391 PUC Delva "; is magistraat of gerechtelijk stagiair en doet een beroep op betaling door het Ministerie van Justitie. wenst, mits effectieve deelname, een aanwezigheidsattest te bekomen bestemd om als bewijs te dienen van deelname aan permanente vorming. Datum: Handtekening: Deze gegevens zullen opgenomen worden in de administratieve bestanden van het CBR, Departement Rechten, Universteitsplein 1, 2610 Wilrijk, waar conform de wet van 8 december 1992 ter bescherming van de persoonlijke levenssfeer, het toegangs- en correctierecht kan worden uitgeoefend.

10 INSCHRIJVINGSFORMULIER ANTWERPEN XXVIIIe PUC Willy Delva (Getypt of in drukletters invullen a.u.b. en terug te sturen of faxen op 03/ vóór 21 januari 2002.) Naam: Voornaam: Onderneming, organisatie of instelling: Functie: Straat: Postcode: Telefoon: Fax: Gemeente: Nr.: Schrijft in voor de XXVIIIe postuniversitaire Cyclus Willy Delva van 5 februari 2002 t.e.m. 19 maart 2002 (slotzitting 28 maart te Gent) en betaalt hiervoor e 240 (9.862,-BEF) op rekeningnummer van de UIA, Rechten/Congressen, met de mededeling "CBR Delva 02A748"; is magistraat of gerechtelijk stagiair en doet een beroep op betaling door het Ministerie van Justitie. wenst, mits effectieve deelname, een aanwezigheidsattest te bekomen bestemd om als bewijs te dienen van deelname aan permanente vorming. Datum: Handtekening: Deze gegevens zullen opgenomen worden in de administratieve bestanden van het CBR, Departement Rechten, Universteitsplein 1, 2610 Wilrijk, waar conform de wet van 8 december 1992 ter bescherming van de persoonlijke levenssfeer, het toegangs- en correctierecht kan worden uitgeoefend.