Goed procesrecht. Goed procederen.

Transcriptie

1 XXIXe Postuniversitaire Cyclus Willy Delva Goed procesrecht. Goed procederen. GANDAIUS Permanente Vorming Van 30 januari tot 27 maart 2003 telkens op dinsdagavond (Antwerpen) telkens op donderdagavond (Gent)

2 29ste Postuniversitaire Cyclus WILLY DELVA Goed procesrecht. Goed procederen. De Postuniversitaire Cyclus Willy Delva biedt juristen sinds jaar en dag een uitgelezen kans toelichting te verkrijgen bij en inzicht te verwerven in belangwekkende ontwikkelingen in een brede waaier van rechtsdomeinen. Lang voor dit modewoorden werden, was resoluut gekozen voor permanente vorming en levenslang leren. In deze 29ste uitgave van de Cyclus staat het procesrecht centraal. Vandaag zijn althans in theorie - de mogelijkheden tot rechtsbescherming van de burger, via een beroep op de burgerlijke rechter, de strafrechter, de administratieve rechter, het Arbitragehof of het Hof Mensenrechten, ruimer dan ooit tevoren. In praktijk vormen de complexiteit van de procesvoorschriften, het divergeren van de regelgeving in functie van de rechter voor wie de zaak moet worden aangebracht of het oud zeer van de gerechtelijke achterstand vaak een ernstige belemmering voor de burger die zijn recht wil halen. In zes sessies worden een aantal aspecten van gerechtelijk privaatrecht, gerechtelijk publiekrecht, strafprocesrecht en rechten van de mens voor het voetlicht geplaatst. Een sterk praktijkgerichte benadering van de problematiek, maar met een degelijke academische onderbouw vormt hierbij telkens het uitgangspunt. Ook aan de noodzakelijke vernieuwing en verbetering van het procesrecht en de (evoluerende) regelen die de beoefenaars ervan in acht moeten nemen, wordt aandacht besteed. Opnieuw werd aansluiting gezocht bij het traditionele, sterk interuniversitair karakter van deze Cyclus. Naast de structurele samenwerking met het Centrum voor Beroepsvervolmaking in de Rechten (CBR-Antwerpen), verlenen academici van alle Vlaamse universiteiten hun medewerking aan deze lessenreeks. Het programma van de 29ste Cyclus werd uitgewerkt door de professoren Eva Brems (RUG), Karen Broeckx (RUG), Jean Laenens (UA UIA), Sabien Lust (RUG), Piet Taelman (RUG) en Philip Traest (RUG), in overleg met de stuurgroep Willy Delva bestaande uit de korpsoversten van het Gentse Hof van Beroep en het Arbeidshof, de Stafhouder van de Gentse Balie en de Voorzitter van de Vlaamse Conferentie bij de Balie te Gent. De organisatie van de cyclus berust te Gent bij GANDAIUS Permanente Vorming van de Universiteit Gent (Prof. H. Bocken, P. Ponsaers, L. Veny, M. Tison en P. Taelman, directeur) en te Antwerpen bij het Centrum voor Beroepsvervolmaking in de Rechten (CBR)

3 Programma Sessie 1: Gent: donderdag 30 januari 2003 Antwerpen: dinsdag 4 februari 2003 De verschijning van partijen voor de strafrechter Prof. dr. Philip Traest, Hoogleraar Universiteit Gent, Advocaat balie Brussel Grotendeels onder invloed van de rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens zijn nieuwe inzichten gegroeid omtrent de waarde en het belang van de al dan niet persoonlijke verschijning van de beklaagde voor de strafrechter. Enkele jaren na deze rechtspraak is het interessant om een onderzoek te wijden - zowel de lege lata als de lege ferenda - aan de noodzaak en het belang van de verschijning van procespartijen voor de strafrechter. Uiteraard wordt ook de huidige toestand geëvalueerd uur Hoofdlijnen van het deskundigenonderzoek in strafzaken Dr. Bart De Smet, Navorser Universiteit Antwerpen (UIA), Substituut Procureur des Konings te Antwerpen Bij de waardering van het bewijs geeft het deskundigenonderzoek vaak de doorslag. Hoewel de wettelijke reglementering schaars blijft, is het deskundigenonderzoek omringd met talrijke nietigheden. Thema's die hierbij aan bod komen zijn de aanstelling van de deskundige, de omvang van zijn opdracht, de inbreng van de partijen, de vormvereisten van het verslag en de kosten van de expertise. Sessie 2: Gent: donderdag 6 februari 2003 Antwerpen: dinsdag 11 februari 2003 Actuele problemen inzake de dwangsom Dhr. Kris Wagner, Advocaat balie Leuven, Assistent Instituut voor Gerechtelijk Recht K.U.Leuven In de uiteenzetting wordt gefocust op enkele topics die in recente rechtspraak aan bod kwamen (dwangsom en genetisch onderzoek; de dwangsom gevorderd in een latere procedure; de verjaring). Tijdens de vragensessie kunnen ook andere aspecten m.b.t. de dwangsom aan bod komen uur De dwangsom voor de Raad van State Prof. dr. Sabien Lust, Docent Universiteit Gent, Post-doctoraal onderzoeker FWO- Vlaanderen In deze bijdrage wordt ingegaan op de dwangsom voor de Raad van State, zowel in het raam van een annuleringsprocedure als in een kortgedingrechts

4 pleging. Bijzondere aandacht gaat uit naar de verschilpunten met de dwangsom in het gerechtelijk privaatrecht uur De herstelvordering in de ruimtelijke ordening Dhr. Geert Debersaques, Staatsraad, Docent VUB Herstelmaatregelen worden inhoudelijk en procedureel diepgaand besproken. Komen o.m. aan bod : een overzicht van de herstelmaatregelen; de aard ervan; de algemene voorwaarden voor het vorderen van herstelmaatregelen; de correctionele (en burgerlijke) rechtbank en de herstelmaatregel (actoren, samenloop, verjaring, tussenkomst,...);... Sessie 3: Gent: donderdag 13 februari 2003 Antwerpen: maandag 17 februari 2003 Dynamiek en evolutie van het geding in eerste aanleg Dhr. Philippe Thion, Assistent Instituut voor Procesrecht Universiteit Gent en Dhr. Sven Mosselmans, referendaris bij het Hof van Cassatie, wetenschappelijk medewerker K.U.Leuven Aan de hand van een rechtspraakoverzicht, wordt in deze bijdrage de evolutie geschetst van het geding in eerste aanleg. Er zal voornamelijk worden stilgestaan bij de uitbreiding en wijziging van de vordering, de tegenvordering en de tussenkomst. Het overzicht wordt ondersteund met beschouwingen van zowel praktische als meer theoretische aard uur Dynamiek en evolutie van het geding in hoger beroep Prof. dr. Piet Taelman, Hoogleraar Universiteit Gent, Advocaat balie Gent en Mevr. Karen Piteus, Assistent Instituut voor Procesrecht Universiteit Gent, Advocaat balie Oudenaarde In deze uiteenzetting wordt aandacht besteed aan de evolutie van een geding in hoger beroep (o.m. incidenteel beroep, tegeneis, devolutieve werking). Verder wordt antwoord verstrekt op fundamentele vragen, zoals binnen welke termijn hoger beroep moet worden ingesteld en tegen welke beslissingen dit rechtsmiddel kan worden aangewend. Eén en ander geschiedt aan de hand van een diepgaande bespreking van de rechtspraak van de hoogste rechtscolleges. Sessie 4: Gent: donderdag 20 februari 2003 Antwerpen: dinsdag 25 februari 2003 Conflicten van mensenrechten: het recht op een eerlijk proces (Art.6 EVRM) Prof. dr. Eva Brems, Docent Mensenrechten Universiteit Gent - 4 -

5 Het recht op een eerlijk proces (o.m. art. 6 EVRM) is een fundamenteel recht. De concrete vertaling van dit recht leidt tot steeds meer gedetailleerde, specifieke regels. Soms komen deze onderling in conflict: hoe verzoenen zich b.v. alle aspecten van de rechten van de verdediging met het recht op een proces binnen een redelijke termijn? Er ontstaan ook conflicten met andere mensenrechten, b.v. tussen het vermoeden van onschuld en de vrijheid van meningsuiting (m.i.v. informatiegeving). En hoe beschermt men het recht op toegang tot de rechter zonder ruimte te laten voor procesrechtsmisbruik? uur Het Phenix project: een nieuw concept van rechterlijke organisatie en proces Prof. dr. Ivan Verougstraete, Voorzitter van het Hof van Cassatie, Gastdocent Universiteit Antwerpen (UIA) De bijdrage houdt een toelichting in op de integratie en harmonisatie van de bestaande systemen en programma's. Tevens wordt ingegaan op nieuwe ontwikkelingen die hierdoor mogelijk worden gemaakt : elektronisch dossier, teleworking, evolutie naar elektronische documentatie. Sessie 5: Gent: donderdag 27 februari 2003 Antwerpen: dinsdag 11 maart 2003 De bevoegdheid van de beslagrechter: een verkenning van de mogelijkheden en van de beperkingen Prof. dr. Karen Broeckx, Rechter Rechtbank van eerste aanleg Gent, Docent Universiteit Gent Aan de hand van een aantal concrete toepassingsgevallen wordt ingegaan op de vraag naar de precieze grenzen van de bevoegdheid van de beslagrechter. Problemen van interpretatie van uitvoerbare titels, dwangsomperikelen, alimentatie-afrekeningen komen hierbij aan bod uur Rechtsmacht en bevoegdheid van de civiele rechter: actualia én beleidsvragen Prof. dr. Jean Laenens, Gewoon hoogleraar Universiteit Antwerpen (UIA), Advocaat balie Antwerpen Ruime aandacht wordt besteedt aan de algemene beginselen die de rechtsmacht- en bevoegdheidsregels beheersen. Hierbij komen aan bod : het rechtskarakter van deze regels, de uitsluitende bevoegdheidsregels, de voorwaardelijke volheid van bevoegdheid van de rechtbank in eerste aanleg. Ook de bevoegdheidsincidenten in eerste aanleg en in hoger beroep (met inbegrip van de processuele bescherming van de versteklatende verweerder) worden besproken

6 Sessie 6: Gent: donderdag 20 maart 2003 Antwerpen: dinsdag 18 maart 2003 De gerechtelijke achterstand bij de Raad van State en de maatregelen tot versnelling van de rechtspleging Prof. dr. David D'Hooghe, Deeltijds Hoogleraar K.U.Leuven, Advocaat balie Brussel, en Dhr. Mike Gelders, Advocaat balie Brussel In deze bijdrage wordt in eerste instantie ingegaan op de aard en de oorzaken van de gerechtelijke achterstand bij de Raad van State. Vervolgens wordt aandacht besteed aan de diverse maatregelen tot het wegwerken van de achterstand en tot versnelling van de rechtspleging. Vooral de maatregelen die voor de rechtspraktijk van belang zijn, worden belicht, inzonderheid de zgn. "hakbijlprocedure" en de maatregelen tot beteugeling van het kennelijk onrechtmatig beroep bij de afdeling administratie van de Raad van State (wet van 17 februari 2002) uur Tussen objectief en subjectief beroep: belang en hoedanigheid in het gerechtelijk publiekrecht Prof. dr. Sabien Lust, Docent Universiteit Gent, Post-doctoraal onderzoeker FWO- Vlaanderen Het annulatieberoep bij de Raad van State wordt traditioneel een objectief beroep genoemd, waarbij niet de persoon van de verzoeker maar wel de legaliteit van het overheidshandelen als zodanig centraal staat. Ook in het vernietigingsberoep bij het Arbitragehof gaat het in eerste instantie om de legaliteit, in het bijzonder de grondwettigheid, van de aangevochten norm. Nochtans gelden ook voor de Raad van State en het Arbitragehof de vereisten van belang en hoedanigheid voor de ontvankelijkheid van de vordering, waardoor het beroep een subjectief tintje krijgt. De eigen aard van beide beroepen heeft zijn weerslag op de wijze waarop deze ontvankelijkheidsvereisten worden geïnterpreteerd en toegepast. In deze bijdrage wordt de eigenheid van deze ontvankelijkheidsvereisten in beide beroepen kritisch bekeken. Slotsessie: Gent: donderdag 27 maart uur Deontologie en discipline in justitieland : omdat het moet of omdat het hoort? Prof. dr. Koen Geens, Buitengewoon hoogleraar KUL en KUB, Advocaat balie Brussel uur Receptie - 6 -

7 Praktische inlichtingen Plaats van de voordrachten: - De voordrachten te Gent (met uitzondering van de slotzitting) worden gehouden in het auditorium NB III van de Faculteit Rechtsgeleerdheid van de Universiteit Gent, gelegen in de Universiteitstraat 4 te 9000 Gent. - De voordrachten te Antwerpen vinden plaats in de Promotiezaal van het Aulagebouw op de UIA-campus van de Universiteit Antwerpen, Universiteitsplein 1 te 2610 Wilrijk. - De slotzitting op 27 maart vindt enkel plaats te Gent, in de Aula van de Universiteit Gent, Voldersstraat 9 te 9000 Gent, en vangt aan om uur. Het tijdschema ziet er telkens als volgt uit: - aanvang eerste uiteenzetting:, waarna gelegenheid tot vraagstelling, - pauze voor broodjesmaaltijd: uur, - aanvang tweede uiteenzetting: uur, waarna gelegenheid tot vraagstelling, - slot: uur. Inschrijving gebeurt door het terugsturen van het ingevulde en ondertekende inschrijvingsformulier en door overschrijving van het inschrijvingsbedrag - voor Gent op rekeningnummer van de Universiteit Gent, Sint- Pietersnieuwstraat 25, 9000 Gent, met mededeling "E/00408/01 + de naam van de deelnemer; - voor Antwerpen op rekeningnummer van de UIA, Rechten/Congressen, Universiteitsplein 1, 2610 Wilrijk, met mededeling "CBR Delva 02A748" + de naam van de deelnemer. Er wordt geen bevestiging van inschrijving verstuurd en annulering is enkel schriftelijk mogelijk tot 10 dagen voor de aanvang van de studiereeks. Inschrijvingsbedrag: e 240,00 Opleidingscheques van de Vlaamse Gemeenschap kunnen voor de betaling worden aangewend. Een aanvraag tot accreditatie is ingediend bij het Ministerie van Justitie. De Orde van Vlaamse Balies heeft deze studiereeks erkend als permanente vorming en hieraan 16 juridische studiepunten toegekend. In het inschrijvingsbedrag zijn inbegrepen : - de teksten van de uiteenzettingen, - broodjesmaaltijden, - slotreceptie, - de uitgave van de lezingen in boekvorm

8 Informatie en inlichtingen Voor al uw bijkomende vragen kan u terecht - te Gent: GANDAIUS Permanente Vorming, Universiteitstraat 4, 9000 Gent, Tel. 09/ Fax 09/ Website: erik.krijnen@rug.ac.be Contactpersoon: Erik Krijnen - te Antwerpen: CBR, Universiteitsplein 1, 2610 Wilrijk, Tel. 03/ en 03/ Fax 03/ CBR@uia.ua.ac.be Coördinator: Pascale Buyck. met de steun van:

9 INSCHRIJVINGSFORMULIER GENT XXIXe PUC Willy Delva (Getypt of in drukletters invullen a.u.b. en terug te sturen of faxen op 09/ vóór 20 januari 2003.) Naam en voornaam (Mevr./Dhr.) Functie: Kantoor/Bedrijf/Instelling: Straat: Postcode: Telefoon: Fax: Plaats: Schrijft in voor de XXIXe postuniversitaire Cyclus Willy Delva te Gent van 31 januari 2003 t.e.m. 27 maart 2003 en betaalt hiervoor e 240,00 op rekeningnummer van de Universiteit Gent, met de vermelding "E/00408/01" + de naam van de deelnemer; is magistraat of gerechtelijk stagiair en doet in geval van accreditatie - een beroep op betaling door het Ministerie van Justitie; wenst, mits effectieve deelname, een aanwezigheidsattest te bekomen bestemd om als bewijs te dienen van deelname aan permanente vorming. Ik wens op de hoogte te worden gehouden over: alle studiedagen van Gandaius Permanente Vorming studiedag Fiscaal Executierecht (20 juni 2003) IIe Postuniversitaire Vormingscyclus Criminologie Update in de Criminologie (oktober november 2003) Gentse Juridische Actualia IX (oktober 2003) XXXe Postuniversitaire Cyclus Willy Delva (januari maart 2004) Nr.: Datum: Handtekening: Deze gegevens zullen opgenomen worden in de administratieve bestanden van GANDAIUS Permanente Vorming, Universiteitstraat 4, 9000 Gent, waar conform de wet van 8 december 1992 ter bescherming van de persoonijke levenssfeer, het toegangs- en correctierecht kan worden uitgeoefend.

10 INSCHRIJVINGSFORMULIER ANTWERPEN XXIXe PUC Willy Delva (Getypt of in drukletters invullen a.u.b. en terug te sturen of faxen op 03/ vóór 20 januari 2003.) Naam en voornaam (Mevr./Dhr.) Functie: Kantoor/Bedrijf/Instelling: Straat: Postcode: Telefoon: Fax: Plaats: Schrijft in voor de XXIXe postuniversitaire Cyclus Willy Delva te Antwerpen van 4 februari 2003 t.e.m. 20 maart 2003 (slotzitting 27 maart te Gent) en betaalt hiervoor e 240,00 op rekeningnummer van de UIA, Rechten/Congressen, met de mededeling "CBR Delva 02A748"+ de naam van de deelnemer; is magistraat of gerechtelijk stagiair en doet in geval van accreditatie een beroep op betaling door het Ministerie van Justitie; wenst, mits effectieve deelname, een aanwezigheidsattest te bekomen bestemd om als bewijs te dienen van deelname aan permanente vorming. Ik wens op de hoogte te worden gehouden over: alle activiteiten van CBR studiedag Fiscale Executierecht (20 juni 2003) IIe Postuniversitaire Vormingscyclus Criminologie Update in de Criminologie (oktober november 2003) Gentse Juridische Actualia IX (oktober 2003) XXXe Postuniversitaire Cyclus Willy Delva (januari maart 2004) Nr.: Datum: Handtekening: Deze gegevens zullen opgenomen worden in de administratieve bestanden van CBR, Departement Rechten, Universiteitsplein 1, 2610 Wilrijk, waar conform de wet van 8 december 1992 ter bescherming van de persoonijke levenssfeer, het toegangs- en correctierecht kan worden uitgeoefend.