RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING. obs "De Trekvogel"

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING obs "De Trekvogel" Plaats : IJsselstein Ut BRIN nummer : 23UG C1 Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 12 juni 2017 Datum vaststelling : 17 juli 2017

2 Pagina 2 van 14

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING EINDOORDEEL TOELICHTING REACTIE VAN HET BESTUUR OPZET VAN HET ONDERZOEK Pagina 3 van 14

4 Pagina 4 van 14

5 1 INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 12 juni 2017 een onderzoek naar kwaliteitsverbetering uitgevoerd op De Trekvogel. Daarbij is gekeken naar de kwaliteit van het onderwijs en naar naleving van wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. Tijdens het kwaliteitsonderzoek dat is uitgevoerd op 15 december 2016 stelden wij tekortkomingen vast in de opbrengsten en het onderwijsleerproces op De Trekvogel. Deze zijn beschreven in het inspectierapport dat is vastgesteld op 9 maart De kwaliteit van het onderwijs is toen als zwak beoordeeld en wij hebben ons toezicht geïntensiveerd. Om na te gaan in hoeverre de eerder vastgestelde tekortkomingen zijn opgeheven en de kwaliteit van het onderwijs weer voldoende is, hebben wij nu een afsluitend onderzoek naar de kwaliteitsverbetering uitgevoerd. Conform de uitgangspunten van het programmatisch handhaven onderzoeken wij tevens standaard of wordt voldaan aan bepaalde wettelijke voorschriften. Toezichthistorie Op 12 november 2015 heeft de inspectie een onderzoek uitgevoerd op De Trekvogel omdat de opbrengsten risicovol waren. Aan De Trekvogel is toen een basisarrangement toegekend. Desalniettemin is het bestuur naar aanleiding van dit onderzoek gewaarschuwd voor risico's in de kwaliteit van het onderwijs. Niet alleen waren de eindresultaten van de school risicovol, ook in het onderwijsproces werden toen tekortkomingen vastgesteld. Het ging om de actieve betrokkenheid van de leerlingen, de afstemming van de instructie en de leerlingenzorg. Op 15 december 2016 is naar aanleiding van blijvend risicovolle opbrengsten wederom een kwaliteitsonderzoek uitgevoerd. Dit onderzoek heeft ertoe geleid dat de school als zwak is beoordeeld. Zowel de eindresultaten als belangrijke onderdelen van het onderwijsleerproces zijn als onvoldoende beoordeeld. Op enkele onderdelen (actieve betrokkenheid en afstemming) had de school zich verbeterd. De school had de cyclus van analyse, uitvoering en evaluatie voor de leerlingen die extra zorg nodig hebben echter niet op orde. Tevens was de evaluatie van de leerresultaten en het aanbod om sociale competenties te ontwikkelen onvoldoende. Pagina 5 van 14

6 2 EINDOORDEEL Kwaliteit Wij kennen aan de Trekvogel het basisarrangement toe. Dit betekent dat de school niet langer onder intensief toezicht valt. Om tot dit eindoordeel te komen, wijken wij af van de reguliere beslisregel. Ondanks dat de resultaten onvoldoende zijn, kennen we het basisarrangement toe omdat de kwaliteit van het onderwijsleerproces weer voldoende is en de prognose voor de leerresultaten in 2018 positief is. Indien de eindresultaten in 2018 toch onder de ondergrens liggen, zullen wij opnieuw een kwaliteitsonderzoek uitvoeren op de school. Belangrijkste bevindingen De kwaliteit van het onderwijs is voldoende. De eindopbrengsten zijn onvoldoende, maar de prognose voor 2018 is positief. Het onderwijsleerproces is grotendeels op orde. De leraren beheersen de basisvaardigheden van het didactisch handelen voldoende en de ontwikkeling van de leerlingen wordt systematisch gevolgd. In relatie tot de actieve betrokkenheid van de leerlingen is het wel zaak goed na te blijven denken over de vorm, de inhoud en de lengte van de (verlengde) instructie. Voor de zorgleerlingen evalueren de leraren de begeleiding nu frequenter en stellen zij deze zo nodig bij. De school beschikt over een gedegen systeem van kwaliteitszorg, waarbij nu ook de evaluatie en analyse van de resultaten in voldoende mate plaatsvindt. Een belangrijke stap in de schoolontwikkeling is dat de directie en de intern begeleider structureler en doelgerichter groepsbezoeken uitvoeren. Ook de collegiale consultatie heeft een prominente plek binnen de school gekregen. Pagina 6 van 14

7 3 TOELICHTING Hieronder staan de indicatoren die in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2012 op De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. zeer zwak 2. zwak 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen Opbrengsten Opbrengsten * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. Op De Trekvogel zijn de eindresultaten onvoldoende. De afgelopen vier jaar hebben de opeenvolgende groepen schoolverlaters een resultaat behaald dat onder de ondergrens ligt die geldt voor scholen met een vergelijkbare leerlingenpopulatie. De analyse die de school maakte van de resultaten van de huidige groep 8 laat zien dat de intensieve begeleiding bij een aantal leerlingen heeft geleid tot een hoger resultaat dan verwacht. Daartegenover staat dat een aantal leerlingen niet het resultaat heeft laten zien dat was verwacht. Dat zijn vooral de leersterke leerlingen. De doorgevoerde verbeteringen in het onderwijsproces hebben bij de huidige groep schoolverlaters nog niet tot het gewenste resultaat geleid. De analyse door de school van de resultaten van de huidige groep 7 laat daarentegen een gunstige ontwikkeling zien wat betreft hun ontwikkelingen op rekenen en taalgebied. De directie voorziet dan ook dat de resultaten in 2018 de ondergrens ruimschoots zullen overtreffen. Pagina 7 van 14

8 Leerstofaanbod Leerstofaanbod * Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2* De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar * De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. 2.5 De school heeft een specifiek aanbod om sociale competenties te ontwikkelen. Bij het vorige onderzoek was het leerstofaanbod grotendeels op orde en tijdens dit onderzoek komen wij tot dezelfde bevindingen. De Trekvogel beschikt over een breed en actueel aanbod dat dekkend is voor de kerndoelen. In principe worden alle kerndoelen tot en met groep 8 aangeboden aan alle leerlingen. Wat betreft het taalaanbod staat de school op het punt een nieuwe methode te kiezen. Tot aan het einde van het lopende schooljaar doet het team ervaring op met twee methodes om vervolgens te beslissen met welke methode zij het nieuwe schooljaar start. Net als bij het vorige onderzoek is het aanbod om sociale competenties te ontwikkelen onvoldoende. De school gebruikt op dit moment nog een zelf ontworpen aanbod dat niet structureel wordt ingezet en niet meer voldoet. De school heeft bij de keuze van verbeteronderwerpen dit schooljaar bewust andere prioriteiten gesteld. In het jaarplan voor het schooljaar 2017/2018 is opgenomen dat het team een nieuwe methode kiest om de sociale competenties van de leerlingen te ontwikkelen. Didactisch handelen Didactisch handelen * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2* De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3* De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. De lessen die wij grotendeels samen met een observant van de school bezochten, laten zien dat het didactisch handelen op schoolniveau voldoende is. De lessen zijn logisch opgebouwd en kennen een heldere structuur. In alle Pagina 8 van 14

9 bezochte groepen is het gekozen instructiemodel herkenbaar. Verdere ontwikkeling is mogelijk in het verfijnen van onderdelen zoals duidelijk toelichten van werkvormen en opdrachten en feedback geven op het leerproces van leerlingen. Hiervan zijn mooie voorbeelden gezien maar zijn er ook nog duidelijke verschillen tussen leraren. In alle groepen heerst een taakgerichte werksfeer waarin leerlingen goed weten wat van hen verwacht wordt. Schoolafspraken hierover zien wij in alle lessen terug. De leerlingen zijn over het algemeen actief betrokken. Ook nu zien wij dat de inzet van coöperatieve werkvormen hier een belangrijke bijdrage aan leveren. Het is wel zaak goed na te blijven te denken over de vorm, inhoud en lengte van de (verlengde) instructie om de leerlingen betrokken te houden. Begeleiding en zorg Begeleiding * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. Zorg Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3* De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. De Trekvogel heeft de zorg en begeleiding verbeterd en alle onderzochte indicatoren zijn daardoor nu voldoende. Net als bij het vorige onderzoek hebben wij gezien dat de school gebruik maakt van een uitgebreid toetsinstrumentarium en dat de leraren de vorderingen van hun leerlingen nauwgezet volgen op vrijwel alle vakgebieden. Dit geldt ook voor de sociaalemotionele ontwikkeling. Eerder concludeerden wij dat zij in de inrichting en aanpassing van hun onderwijs zichtbaar gebruik maken van deze gegevens, zodat zij hun leerlingen verder kunnen helpen. Waar de leraren eerder tweemaal per jaar nieuwe groepsplannen opstelden, bepalen zij nu voor een kortere periode wat de doelen zijn en hoe zij deze willen bereiken. Deze blokplannen gebruikt het team nu nog alleen voor rekenen. Andere vakgebieden volgen komend schooljaar. De leraren nemen ook de leerlingen met bijzondere onderwijsbehoeften op in de groeps- en blokplannen. Sinds het vorige bezoek heeft de school geïnvesteerd om beter zicht te krijgen op de ontwikkeling van deze leerlingen en daar het Pagina 9 van 14

10 onderwijs op af te stemmen. De cyclus van analyse, uitvoering en evaluatie van de extra zorg wordt nu, in tegenstelling tot vorig jaar, over een kortere periode doorlopen. Hierdoor weten leraren sneller of de gekozen aanpak het gewenste effect heeft en kan indien mogelijk eerder worden bijgesteld. Dit wordt in alle groepen consequent opgepakt en uitgevoerd en is een werkwijze van het hele team geworden. De zorgstructuur staat, de school heeft hier een mooie ontwikkeling in doorgemaakt. Nu is het zaak dit vast te houden, te borgen en goed te blijven evalueren. Kwaliteitszorg Kwaliteitszorg De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. Wij beoordelen alle onderzochte onderdelen van de kwaliteitszorg als voldoende. In tegenstelling tot het vorige bezoek evalueert de school nu ook in voldoende mate de resultaten die zij met haar leerlingen haalt. Met ondersteuning vanuit de PO-Raad heeft de school een kwaliteitsimpuls gegeven aan de analyse van de resultaten op taal en rekenen. Op school- en groepsniveau maakt de school trends inzichtelijk en vergelijkt zij de behaalde resultaten met eigen streefdoelen. Vervolgens trekt de school consequenties voor haar onderwijs. Zo is naar aanleiding van de laatste toetsanalyse, inclusief foutenanalyse, bij rekenen bepaald dat de groepen 3 tot en met 8 iedere dag automatiseringssommen oefenen. De directie en het team werken planmatig aan de kwaliteitsverbetering van het onderwijs. De focus waarmee zij in de periode sinds het vorige bezoek hebben gewerkt, is daarvan een goed voorbeeld. De verbeteractiviteiten volgen logisch uit eerder genoemde analyses van toetsresultaten én evaluatie van het onderwijsleerproces. Ook ouders en leerlingen worden betrokken bij de evaluaties. De verbeteractiviteiten zijn uitgewerkt in de jaarplannen die tussentijds worden geëvalueerd en geprioriteerd. De borging vindt onder meer plaats door de gemaakte afspraken terug te laten komen in de teambijeenkomsten. Om zicht te krijgen op de kwaliteit van het onderwijsproces Pagina 10 van 14

11 observeren de directeur en de intern begeleider met kijkwijzers de lespraktijk. De bevindingen worden gebruikt in individuele gesprekken over persoonlijke ontwikkeling en geven ook zicht op de kwaliteit op schoolniveau. Dat ook collega s aangeven meer en meer bij elkaar in de les te kijken, met als doel van elkaar te leren, is een krachtige basis waarop het onderwijs zich nog verder kan ontwikkelen. Overige wet- en regelgeving Overige wet- en regelgeving Ja Nee NT1A NT1B NT2A NT2B NT4A De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). In de schoolgids is informatie opgenomen over standaard gecontroleerde onderdelen (art. 13 WPO). De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO). In het schoolplan is informatie opgenomen over een of meer standaard gecontroleerde onderdelen (art. 12 WPO). Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). Wij concluderen dat er geen tekortkomingen zijn in de naleving van de wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd. Pagina 11 van 14

12 4 REACTIE VAN HET BESTUUR Dit rapport beschrijft de oordelen van de inspectie over de kwaliteit van het onderwijs op De Trekvogel. We hebben de school en het bestuur gevraagd om de ontwikkelrichting aan te geven op basis van de eigen kwaliteitsoordelen en die van de inspectie en welke stappen de school gaat ondernemen om de kwaliteit verder te verbeteren. Hieronder geeft het bestuur zijn reactie: Na een periode van verscherpt toezicht is de inzet van het schoolteam onder leiding van de directeur beloond met de toekenning van het basisarrangement. De Trekvogel heeft een positieve schoolontwikkeling in gang gezet. Opbrengsten De afgelopen vier jaar liggen de resultaten van de schoolverlaters onder de ondergrens. Er is wel een duidelijk groei te zien in deze opbrengsten. De doorgevoerde verbeteringen hebben geleid tot hogere resultaten bij de groep 8 en dat is ook zichtbaar in de schoolanalyses van Cito resultaten van de andere groepen. Onder andere de uitkomsten van de E7 toetsen laten zien dat de resultaten boven het landelijke gemiddelde liggen. De afgelopen twee jaar heeft de school een nieuwe methode voor rekenen aangeschaft en de lessen voor begrijpend lezen geoptimaliseerd. Door te werken met werkgroepen, die bestaan uit verschillende leerkrachten, is er een doorgaande lijn opgezet. Door de collegiale consultaties is er bij elkaar gekeken en van elkaar geleerd. Leerstofaanbod In het nieuwe schooljaar start de school met de nieuwe methode voor taal/ spelling. Er is gekozen voor de methode Taal Actief. Bij de invoering hiervan wordt het schoolteam begeleid en zal er opnieuw gewerkt worden met collegiale consultaties. Hierdoor weten teamleden van elkaar wat ze doen en ontstaat de collegiale dialoog. Daarnaast gaat de school vanaf aankomend schooljaar werken met Nieuwsrekenen en een passende methode om de sociale competenties te ontwikkelen. Overigens geven ouders in de evaluatie aan dat kinderen zich veilig op school voelen en met plezier naar school gaan. De kinderen bevestigen dit beeld in de evaluaties. De school is daar trots op. Didactisch handelen en afstemming De inspectie stelt vast dat er een doorgaande lijn is in het leerproces en dat structureel coöperatief werken een belangrijke plaats inneemt binnen de lessen. Pagina 12 van 14

13 Er is een taakgerichte werksfeer, waarbij kinderen actief bij de lessen zijn betrokken. Hierin wordt gebruik gemaakt van Leren Zichtbaar Maken. Kinderen krijgen zo meer inzicht en grip op hun eigen leerproces Het is goed om te lezen dat de inspectie dit waarneemt. Begeleiding en zorg Het nieuwe format voor de begeleiding en de zorg is werkbaar en prettig. Het biedt overzicht en leidt tot korte lijntjes. Dit verhoogt het werkplezier van de leerkrachten. Het gedifferentieerd werken is geïntensiveerd en de betrokkenheid van kinderen is vergroot. De nieuwe zorgstructuur staat en is geborgd. Door de geplande evaluaties kunnen leerkrachten tijdig bijsturen waar nodig. De school is trots op deze ontwikkeling. Kwaliteitszorg en voorwaarden voor kwaliteitszorg Het toekennen van het basisarrangement past binnen de ontwikkeling van de school. Met een professioneel team en de betrokken ouders heeft de school een goed beeld van de leerling ontwikkelingen. De nieuw ingeslagen weg bood het team een extra stimulans en energie. Het vertrouwen vanuit de inspectie ondersteunt dat nog eens. Het schoolteam blijft deze route met de kinderen en ouders uitlopen: Samen op weg naar nog beter onderwijs. Pagina 13 van 14

14 5 OPZET VAN HET ONDERZOEK Tijdens het onderzoek op 12 juni 2017 beoordeelden wij indicatoren van de volgende aspecten: opbrengsten, aanbod, didactisch handelen, volgen ontwikkeling, begeleiding en kwaliteitszorg. Daarbij zijn zowel de zogenoemde normindicatoren in het onderzoek betrokken als de (overige) indicatoren die bij het kwaliteitsonderzoek in 2016 als onvoldoende werden beoordeeld. Zo hebben wij de aspecten schoolklimaat en afstemming niet meegenomen in dit onderzoek omdat die bij het vorige onderzoek als voldoende werden beoordeeld. Op 12 juni 2017 hebben de volgende onderzoeksactiviteiten plaatsgevonden: een documentenanalyse; gesprekken met verschillende groepen belanghebbenden: directie, intern begeleider, leraren, ouders en leerlingen; observaties van de onderwijspraktijk in een aantal groepen; deze observaties hebben wij grotendeels samen met een observant van de school uitgevoerd. We hebben een feedbackgesprek gevoerd met het bestuur, de directie en zowel de scheidend als de startend intern begeleider. In dit gesprek hebben we onze bevindingen en oordelen besproken. Het voorlopige oordeel op schoolniveau deelden wij ook in dit gesprek. Op 14 juni 2017 hebben wij, zowel met de school als het bestuur, telefonisch het toezichtsarrangement gedeeld en toegelicht. Pagina 14 van 14