Opleiding Duurzaam bouwen: Ruimtelijke ordening en milieu

Transcriptie

1 Opleiding Duurzaam bouwen: Ruimtelijke ordening en milieu Leefmilieu Brussel Mundo-B: presentatie over duurzaam renoveren Focus op: mobiliteit biodiversiteit sociaal-culturele aspecten Frédéric ANCION ETHICAL PROPERTY EUROPE

2 Context Oprichting van een centrum van verenigingen (vzw van de sector duurzame ontwikkeling) Programma: kantoren (250 personen), 8 vergaderzalen, conferentiezaal, cafetaria, documentatiecentrum, receptie, Bestaande toestand: oud kantoorgebouw, twee verschillende vleugels ( ) Grondige renovatie, met een sterke duurzame benadering 2

3 Eerste deel: Algemene aspecten van de eco-constructie van Mundo-b 3

4 Voorgevels Achtergevels Kantoren Parking Bestaande toestand 4

5 Kenmerken Oppervlakte: ongeveer 3500 m² (4000 m² na renovatie) Zware ingreep: ontmanteling van de bestaande afwerking vervanging van 2 gevels toevoegen van een verdieping vervanging van de speciale technieken Gebruiksklaar maken van de kelderverdieping (+ 500 m²) Doelstelling laag verbruik (E < 60kW/m²*jaar) Beperkt budget ( 800/m²) Zeer korte opleveringstermijn: 16 maanden tussen aankoop en einde werken 5

6 Ontmanteling - afbraak Asbestverwijdering uit de vloeren Uitbreken van: wanden verlaagde plafonds elektriciteit, verlichtingstoestellen ventilatie, airconditioning (recuperatie van freon) 2 gevels Sortering recuperatie: Sortering ter plaatse Hergebruik waar mogelijk Asbestverwijdering Demontage, sortering ter plaatse 6

7 Isolatie en luchtdichtheid Bestaande energietoestand: 138 kwh/m²/jaar (PHPP) Na renovatie: 51 kwh/m²/jaar ( lage energie -standaard: <60) Interventie gevel linkervleugel: behoud bestaande isolatie (10 cm rotswol ), toevoeging OSB-platen + 10 cm geëxpandeerd polystyreen + pleister Nieuwe houten ramen, beglazing U = 1,1 W/m²K Interventie gevels rechtervleugel: Behoud aluminium ramen met dubbel glas (2006, U = 1,4 W/m²K) Toevoeging isolatie op meest blootgestelde plaatsen (rondingen, ). Nieuwe dakisolatie linkervleugel (40 cm cellulosevlokken) Luchtdichtheid: Bestaande toestand: niet bepaald (slecht) Doelstelling na renovatie: < 2,7 Resultaat blowerdoortest: 2,1 7

8 Demontage gevel Nieuwe achtergevel Blowerdoortest Nieuwe voorgevel Isolatie & luchtdichtheid 8

9 Verwarming 2 nieuwe verwarmingsketels: pellets (prioritair) + gas (HR TOP) In de kantoren: gewone radiatoren (recuperatie 50%) In de conferentieruimte: verwarmde ingeblazen lucht Regeling: Pelletkachel als hoofdverwarming: ong. 80% van de behoeften Verschillende regimes naargelang van het uur, weekend- of werkdagen, bezetting van de lokalen, Flexibele regeling in de kantoren door thermostatische kranen Verwarmingsketels: pellets + gas 9

10 Ventilatie Ventilatie Balansventilatie met warmterecuperatie (>70% recup.) Installatie van twee groepen: Koeling Op het dak voor het grootste deel: warmtewielwisselaar ( m³) Achteraan voor vergaderzalen en conferentiezaal: platenwisselaar (2700 m³), enkel actief bij gebruik van de zalen Geen luchtbehandeling (die veel energie verbruikt) Nightcooling: inertie van de onbedekte betonstructuur Glaswerk met hoge zonnefactor op de blootgestelde verdiepingen Screens (schermen) aan binnenkant Installatie van buitenzonnewering op de meest blootgestelde plaatsen 10

11 Zichtbare ventilatiekokers Ventilatiegroep op het dak HVAC 11

12 Resultaten PHPP EVALUATIE VAN DE ENERGIEPRESTATIE écorce RESULTATEN Jaarlijkse behoefte aan verwarmingswarmte: 51 kwh/(m 2 j) ENERGIE-LABEL Resultaat van de infiltrometrietest: 2,0 h -1 A Prestatie Klasse B > 300 G C 251 à 300 F D 201 à 250 E E 151 à 200 D F 111 à 150 C G 81à 110 B 61 à 80 A kwh/m²jaar à 60 A+ 21 à 40 A++ lager dan 20 A+++ PRESTATIES Behoefte aan primaire energie (sanitair warm water, verwarming, aanvullende elektriciteit en voor huishoudelijke doeleinden): Behoefte aan primaire energie (sanitair warm water, verwarming en aanvullende elektriciteit): Behoefte aan primaire energie besparing door de productie van fotovoltaïsche elektriciteit: 570 kwh/(m 2 j) 570 kwh/(m 2 j) kwh/(m 2 j) Verwarmingsvermogen: 25 W/m 2 Nettobehoefte aan vewarmingsenergie Verwarmingsvermogen Behoefte aan primaire energie 51 kwh/m²jaar 91,95 kw 570 kwh/m²ja ar Oververhitting in de zomer: 4 % Jaarlijkse behoefte voor koeling: kwh/(m 2 j) Koelvermogen: W/m 2 Oververhitting boven 25 C 3,7% 12

13 Elektriciteit Zoveel mogelijk natuurlijk daglicht (wanden, kleuren, ) Volledige vervanging van de elektrische installatie nieuwe zuinige verlichting (gemiddeld vermogen 9,65 W/m²) armaturen dichtbij vensters: lichtgevoelige sensoren schakelaars: timers, bewegingsdectoren, uurwerken, 90 m 2 fotovoltaïsche panelen productie: +/ kwh/jaar of +/- 10% van het verbruik

14 Ecoconstructie Al het hout is gelabeld en afkomstig uit Europese bossen. Gelabelde verf: natuurlijke verf en/of zonder solventen Binnenwanden in gipsvezelplaten (gerecycleerd papier). Vloerbekleding: linoleum / planken Natuurlijke isolatiematerialen: soepele houtvezelwol (wanden), houtvezelpanelen (gevels) hennepwol, akoestische houtvezelpanelen (Herakustik) cellulosevlokken (daken, buitenwanden, tussenvloeren) kurk Uitzondering: polystyreen als buitenisolatie uit budgettaire overwegingen 14

15 Tweede deel Specifieke aspecten: - sociaal-culturele aspecten - mobiliteit - biodiversiteit 15

16 Sociaal-culturele aspecten - Gebouw met meerdere gebruikers - De gebruikers werken rond verwante thema s (DO) - Mundo-B: draagt bij aan uitwisselingen, samenwerkingsverbanden: Creatie van ontmoetingsplaatsen: Cafetaria - Restaurant Kookhoeken op elke verdieping Tuinen Steun aan samenwerkingsverbanden tussen verenigingen Beheercomité Plaatsen voor mededelingen: prikborden, intranet Steun aan initiatieven gericht op ontspanning Yoga, conversatietafels talen 16

17 Yvan Glavie Sociaal-culturele aspecten Terras en tuin: plaats voor ontspanning en sociale contacten Cafetaria: plaats voor evenementen en ontmoetingen 17

18 Yvan Glavie Sociaal-culturele aspecten: visuele communicatie Foto s van de teams, locatie van hurende verenigingen Beschrijving van de activiteiten van de hurende verenigingen 18

19 Sociaal-culturele aspecten De jaarlijkse enquête: meet het tevredenheidsniveau van de gebruikers van Mundo-b, geeft informatie over hun verwachtingen, wensen, 19

20 Sociaal-culturele aspecten Participatief beheer: Beheercomité Sommige huurders zijn vennoten van de coöperatieve Collectief beheer van de compost, enz. Organisatie van eigen evenementen van Mundo-B: Alter After Work Opendeurdagen, Aanwezigheid van tal van evenementen die openstaan voor het publiek Conferenties, seminaries Thematische campagnes 20

21 Yvan Glavie Sociaal-culturele aspecten Plantenbeurs georganiseerd door Natagora Conferentiezaal: hier vinden tal van evenementen plaats 21

22 Mobiliteit Keuze van de locatie van het gebouw! Centraal Nabijheid van het openbaar vervoer (metro, trein, ) Bereikbaarheidsplan MIVB hangt uit Auto s Ontmoedigd: parkeerplaatsen geschrapt (aanvankelijk > 30) Uitsluitend voor leveren, lossen en personen met beperkte mobiliteit (4 plaatsen) Cambio-station aan Naamsepoort, op 250 meter van Mundo Bewustmaking Jaarlijkse enquête allerhande communicatie 22

23 Mobiliteit Resultaat van de jaarlijkse enquête bij de gebruikers van Mundo-b, over het vervoersmiddel gebruikt voor woonwerkverkeer 23

24 Bereikbaarheidsplan MIVB 24

25 Yvan Glavie Mobiliteit: fietsen Overdekte fietsenstalling voor 90 fietsen Fietsenstalling voor het gebouw: 8 bogen Maandelijkse fietsworkshops ( reparaties) + gereedschap ter beschikking Fietsontleendienst via intranet Oplaadpunten voor elektrische fietsen zijn voorzien Douches voor fietsers Fietsbogen voor bezoekers Fietsenstalling in de kelder 25

26 Biodiversiteit Tuin waar de natuur toegelaten is Kon worden aangelegd doordat de parking werd opgedoekt! Poel, inheemse planten, compostering, nestkastjes voor insecten, enz. Schanskorven gemaakt van afval van de renovatiewerken Beheerd met de hulp van de vzw Natagora Didactische aanleg voor kinderen en bezoekers (namen van planten, ) Terrein met Réseau Nature -label (Natuurnetwerk) Schanskorven 26

27 Biodiversiteit Asfaltverwijdering parking Het resultaat een jaar later Didactische poel 27

28 Biodiversiteit Ontspanningstuin waar natuur toegelaten is Combinatie van een ontspanningsruimte en inheemse planten en struiken, Nestkastjes voor gierzwaluwen (onder andere) Begroening van de terrassen: grote plantenbakken staan ter beschikking van de huurders Organisatie van de jaarlijkse plantenbeurs in november Compostering van organisch afval Vooruitblik: bijenkasten op het dak 28

29 Biodiversiteit Collectief beheer van de compost Nestkastjes voor gierzwaluwen aan de gevel 29

30 Yvan Glavie Biodiversiteit Beheer natuur toegelaten met lokale planten Label Réseau Nature (natuurnetwerk) 30

31 Biodiversiteit Indirecte aspecten: Levering van gecertificeerde pellets (bijproduct van lokale houtzagerijen, niet afkomstig van bossen geëxploiteerd voor verwarmingshout) Gebruik van gecertificeerd constructiehout afkomstig uit duurzaam beheerde bossen: PEFC of FSC Gecertificeerde pellets Gelabeld hout 31

32 Referenties Technische referenties: - Praktische handleiding voor de duurzame bouw en renovatie van kleine gebouwen: Fiches TER 00, 01, 02, 03, 05 (onder andere) De fiches worden op dit moment herwerkt; de volgende fiches krijgen de titel (onder voorbehoud): G_NAT 00/01/02/03/05. - Het verhaal achter de voorbeeldgebouwen [in Brussel], Leefmilieu Brussel, Editions Racine 32

33 Gegevens Project: Mundo-B - Gegevens: Brussels Sustainable House nv Edinburgstraat Elsene Contactpersoon: Frédéric Ancion info@mundo-b.org 33