CENTRAAL BUREAU VOOR GENEALOGIE

Transcriptie

1 CENTRAAL BUREAU VOOR GENEALOGIE Wat is het Centraal Bureau voor Genealogie voor een instelling? Het Centraal Bureau voor Genealogie (CBG) is een kennis- en documentatiecentrum op het gebied van genealogie en familiegeschiedenis. Het werd in 1945 opgericht door vertegenwoordigers van de rijksoverheid en particulieren. Het CBG geeft aan belangstellenden voorlichting op het gebied van genealogie, persoons- en familiegeschiedenis en heraldiek en geeft allerlei documentatie voor dit onderzoek in zijn studiezaal ter inzage. Waarin onderscheidt het CBG zich van de openbare archiefbewaarplaatsen in Nederland? Het CBG is een erfgoedinstelling die zich toelegt op stamboomonderzoek en familiegeschiedenis. Het verwerft en beheert op dit gebied tal van interessante collecties. Openbare archiefbewaarplaatsen zijn instellingen waar krachtens de Archiefwet de archieven van de overheid en gedeponeerde archieven van instellingen en particulieren worden bewaard. Waarin verschilt het CBG van genealogische verenigingen? Veel genealogen hebben zich aangesloten bij landelijke, regionale of plaatselijke genealogische verenigingen, waar ze kennis en informatie uitwisselen, cursussen volgen en lezingen bezoeken. Genealogische verenigingen zijn er met name om contacten tussen genealogen onderling te bevorderen. Het CBG is een stichting en fungeert als een landelijk studie- en documentatiecentrum op het gebied van stamboomonderzoek en familiegeschiedenis. COLLECTIES In de catalogus vind ik allerlei zoekresultaten op mijn familienaam. Hoe weet ik of die gegevens in de verzamelingen van het Centraal Bureau voor Genealogie voor mij relevant zijn? Of de gegevens in de verzamelingen van het CBG al dan niet relevant zijn voor uw onderzoek kan niet vooraf worden vastgesteld. Daarvoor is onderzoek in die verzamelingen nodig. Door een bezoek aan onze studiezaal kunt u onze documentatie vergelijken met de gegevens die u zelf reeds verzameld heeft. Bij een veelvoorkomende naam als De Vries, De Jong of Jansen is de kans dat u meteen aanknopingspunten vindt overigens kleiner dan bij een weinig voorkomende familienaam. Ik zocht in de CBG-catalogus op een bepaalde familienaam. Waarom kan ik niet alle gevonden resultaten op Internet raadplegen en moet ik helemaal naar Den Haag reizen? Wij hebben uitgebreide genealogische en heraldische verzamelingen. Een klein gedeelte daarvan is gedigitaliseerd en kunt u 'op afstand' raadplegen in onze digitale studiezaal. Voor de meeste bronnen moet u een bezoek brengen aan onze studiezaal. Onze online catalogus ('zoeken in catalogus' rechtsboven op deze pagina) laat zien wat wij op een bepaalde familienaam, plaatsnaam of trefwoord aan gegevens in huis hebben. Worden boeken en stukken in de verzamelingen van het Centraal Bureau voor Genealogie ook uitgeleend? Nee, wij lenen geen boeken en stukken uit. Documentatie die zich in onze verzamelingen bevindt, kunt u uitsluitend in onze studiezaal raadplegen en - voor zover we ze digitaal aanbieden - in onze digitale studiezaal. In de bibliotheek van het Centraal Bureau voor Genealogie is een boek dat ik graag wil hebben. Kan ik een exemplaar van het boek bij het CBG kopen?

2 De meeste boeken in onze bibliotheek zijn door ons aangekocht of aan ons geschonken. maar zijn niet door ons uitgegeven. Soms vermeldt de auteur zijn of haar naam, adres en woonplaats in de publicatie. In sommige gevallen heeft de publicatie een ISBN (International Standard Book Number) waarmee het boek in elke boekwinkel kan worden besteld. Die gegevens worden ook gepubliceerd in het kwartaalblad Genealogie, in de rubriek 'Gesignaleerd', en staan bij de 'details' van elke boektitel in onze online catalogus ('zoeken in catalogus' rechtsboven op deze pagina). Alleen onze eigen uitgaven kunt u bij ons bestellen. Heeft het Centraal Bureau voor Genealogie belangstelling voor de resultaten van mijn onderzoek? Wij willen graag de resultaten van uw onderzoek - losse aantekeningen, computerprints of boekwerk - aan onze verzamelingen toevoegen. Een groot deel van onze verzamelingen bestaat uit gegevens die in de loop der jaren door vele genealogen bijeen zijn gebracht. Ook uw onderzoeksresultaten blijven zo voor toekomstige generaties genealogen behouden. DIGITALE STUDIEZAAL Hoe kom ik in de Digitale studiezaal? Onze Digitale studiezaal is een aparte website naast onze Algemene website. U komt er via een zoekactie in de online catalogus ('zoeken in catalogus' rechtsboven). Om toegang te krijgen tot de Digitale studiezaal moet u wel een account hebben. Om de afbeeldingen te bekijken moet u beschikken over een tegoed, de zogenaamde 'eenheden'. Onze handleiding voor de Digitale studiezaal vertelt u precies hoe u een account aanmaakt, eenheden aanschaft en gebruik maakt van de Digitale studiezaal. Website: Nadat ik een account heb aangemaakt, heb ik geen bevestigingsbericht met activeringscode in mijn mailbox ontvangen. Waarom niet? U ontvangt uw activerings-code in een automatisch gegenereerde . Sommige spamfilters zijn zodanig ingesteld dat zulke s als spam worden aangemerkt. Ze roepen een waarschuwingsmededeling op of belanden in de map met ongewenste . De bevestigingsmail zenden wij naar het opgegeven adres. Als dat een onjuist e- mailadres is, dan ontvangt u geen bevestigingsmail. Geef daarom altijd een geldig en juist e- mailadres op. Hebt u desondanks geen bericht ontvangen, neem dan contact op met onze webmaster. Ik klik op de button 'afbeelding' en er gebeurt niets. Wat is er aan de hand? Het zoeken in de catalogus gebeurt op de Algemene website van het CBG. Nadat u op 'afbeelding' klikt, kunt u de afbeelding bekijken op de website van de Digitale studiezaal. Deze website is al op de achtergrond actief. Klik in de taakbalk op het tabblad van de Digitale studiezaal en de viewer met afbeelding komt in beeld. Waarom moet ik betalen om de afbeeldingen te mogen inzien? Voor het bekijken en downloaden van afbeeldingen in de Digitale studiezaal rekenen wij een gebruiksvergoeding in de vorm van 'eenheden'. De inkomsten uit de Digitale studiezaal gebruiken we onder andere om de website te onderhouden en nieuwe digitaliseringsprojecten te bekostigen. Ik ben Vriend van het CBG en zou 500 eenheden krijgen. Waarom krijg ik er minder? De Vrienden van het CBG krijgen ieder contributiejaar 500 eenheden om te gebruiken in de Digitale studiezaal. Bij de lancering van de Digitale studiezaal was het lopende contributiejaar

3 van veel Vrienden voor een deel al verstreken. Om alle Vrienden, die op verschillende tijdstippen donateur werden, toch gelijk te behandelen, krijgen zij naar rato eenheden bijgeschreven. Het aantal eenheden is afhankelijk van het aantal maanden dat hun contributieperiode nog duurt. Vrienden wier contributiejaar bijvoorbeeld op 1 januari begint, hebben bij de lancering van de Digitale studiezaal begin april 375 (9/12 x 500) eenheden ontvangen en krijgen 9 maanden later 500 eenheden voor het nieuwe contributiejaar bijgeschreven op hun tegoed. Vrienden die per 1 juni hun contributie betalen, hebben in april 83 (2/12 x 500) eenheden ontvangen en krijgen per 1 juni de 500 eenheden van het nieuwe contributiejaar op hun tegoed. PERSOONSKAARTEN EN PERSOONSLIJSTEN Wat zijn persoonskaarten en wat zijn persoonslijsten? Persoonskaarten maken deel uit van de gemeentelijke bevolkingsadministratie, zoals dat bijgehouden werd in de periode tussen 1939 en 1 oktober 1994 en zijn de opvolgers van de vast-bladige bevolkingsregisters ( ) en gezinskaarten ( ). Vanaf 1 oktober 1994 worden bevolkingsgegevens bijgehouden in de Gemeentelijke Basisadministratie persoonsgegevens (GBA). De GBA is een landelijk computernetwerk waarin gemeenten hun persoonsgegevens hebben opgenomen en nog steeds invoeren. Welke gegevens staan op de uittreksels van persoonskaarten en persoonslijsten vermeld? Persoonskaarten en persoonslijsten bevatten gegevens die de basis vormen van het genealogisch onderzoek. De persoonskaart of persoonslijst geeft behalve de personalia van de betrokkene ook vaak de namen van de ouders met hun geboorteplaatsen en -data. Daarmee kunnen ze gegevens verschaffen die tot ver in de negentiende eeuw terug reiken. Op de studiezaal wilde ik de persoonskaarten van mijn grootouders opvragen en inzien, maar dat kon niet. Waarom niet? In tegenstelling tot andere documentatie bij ons - boeken, dossiers, familieadvertenties, familiedrukwerk enzovoort - geven wij persoonskaarten niet ter inzage. Wij beheren namens de Rijksoverheid dit 'centraal archief van overledenen' en mogen uitsluitend op schriftelijk verzoek inlichtingen hieruit verstrekken. Dat gebeurt in de vorm van een uittreksel. Wat kost een uittreksel van een persoonskaart of persoonslijsten? De kosten van inlichtingen uit de persoonskaarten worden niet berekend per uittreksel, maar per aanvraag (gezochte inlichting). Wie de gegevens van bijvoorbeeld acht personen vraagt, betaalt voor acht verrichte (al dan niet geslaagde) zoekacties en ontvangt de uittreksels van de gevonden persoonskaarten en persoonslijsten. Bij de verzending wordt een minimumbedrag gerekend. Bij een schriftelijke aanvraag waarin u verzoekt om toezending van honderd of meer uittreksels, geldt een gereduceerd tarief. Ga naar tarieven voor de kosten per inlichting. Hoe moet ik uittreksels van persoonskaarten en persoonslijsten aanvragen? Uittreksels van persoonskaarten en persoonslijsten kunt u aanvragen door een verzoek daartoe te zenden aan het Centraal Bureau voor Genealogie, Postbus 11755, 2502 AT Den Haag. Wanneer u meerdere uittreksels aanvraagt, dan is het beste om de namen in alfabetische volgorde op te geven. De efficiënte verwerking van de aanvragen kunt u bevorderen door achternaam en voornamen van de betrokkene(n) juist en volledig te vermelden, het jaar en zo mogelijk de precieze datum van overlijden op te geven, de geboortedatum -en plaats te vermelden en de aanvragen alfabetisch op achternaam en voornamen te rangschikken.

4 Kan ik uittreksels van persoonskaarten en persoonslijsten ook via bestellen? Uittreksels van persoonskaarten en persoonslijsten kunnen niet per worden aangevraagd. Dat kan alleen via ons postadres: Centraal Bureau voor Genealogie Sectie Persoonskaarten Postbus AT Den Haag. Voordat ik uittreksels van persoonskaarten en persoonslijsten ga bestellen, wil ik weten hoeveel persoonskaarten en persoonslijsten er eigenlijk op een bepaalde naam zijn. Kan het CBG dat even voor mij nagaan? Als u wilt weten hoeveel persoonskaarten en persoonslijsten er op een bepaalde familienaam aanwezig zijn, dan kunnen wij voor u een telling doen. Een telling moet u schriftelijk aanvragen: Centraal Bureau voor Genealogie Sectie Persoonskaarten Postbus AT Den Haag. Ik heb kopieën besteld van persoonskaarten, maar op de kopie zie ik dat bepaalde vakjes zijn afgeplakt. Waarom is dat gedaan? Wij mogen onder bepaalde voorwaarden uittreksels van persoonskaarten en persoonslijsten leveren..bepaalde vakjes van de persoonskaarten zijn afgeplakt, omdat we die gegevens niet vrij mogen geven. Het gaat daarbij om de godsdienst, adresgegevens van personen die korter dan 20 jaar geleden overleden zijn, gegevens met betrekking tot het overlijden van betrokkene en verschillende ambtelijke aantekeningen. Ik ontving onlangs uittreksels van persoonskaarten. Op een aantal stonden adresgegevens, maar bij andere was dat hokje afgeplakt. Waarom worden die adresgegevens ook niet gewoon mee gekopieerd? Adresgegevens worden niet in alle gevallen mee gekopieerd. Wij mogen geen adresgegevens verstrekken van personen die korter dan 20 jaar geleden zijn overleden. Dit houdt verband met de bescherming van de persoonlijke levenssfeer van de nabestaanden, die vaak nog op hetzelfde adres wonen. Op de persoonskaart van mijn grootvader ontbreken de gegevens van enkele kinderen. Zijn de gegevens die op de persoonskaarten staan vermeld eigenlijk wel volledig? Bij het 'aanmaken' van de persoonskaart door de gemeenteambtenaar werden de persoonsgegevens van de betrokkene, die op dat moment 'actueel' waren en ingevuld moesten worden ten behoeve van een adequate bevolkingsadministratie, op de kaart vermeld. Gegevens van kinderen die niet meer thuis woonden en van wie inmiddels een eigen persoonskaart was aangelegd, werden soms om die reden niet meer op de persoonskaart van de vader vermeld. Ook werden eventuele vorige huwelijken van de betrokkene niet altijd op de persoonskaart opgegeven. Soms ontbreken de namen en de geboorteplaats en -datum van de ouders van de betrokkene. Met name van de oudere inwoners, waarvan de gegevens in het persoonskaartensysteem werden opgenomen, wist men deze gegevens niet altijd te achterhalen. Niet alle door mij aangevraagde uittreksels van persoonskaarten en persoonslijsten zijn door het Centraal Bureau voor Genealogie geleverd. Waaraan zou dat kunnen liggen?

5 In een aantal gevallen blijken de opgegeven personen voor 1939 te zijn overleden. Van deze personen is nooit een persoonskaart aangelegd. Van hen zijn de gegevens terug te vinden op de zogenaamde gezinskaarten ( ) en/of de vast-bladige bevolkingsregisters ( ). Die bevinden zich in de archiefbewaarplaats of berusten nog bij de afdeling Burgerzaken van de betreffende gemeente. Soms zijn er geen persoonskaarten omdat die tijdens de Tweede Wereldoorlog ten gevolge van oorlogshandelingen verloren zijn gegaan. Persoonskaarten van Nederlanders die na 1938 zijn geëmigreerd of tijdens de Tweede Wereldoorlog in concentratiekampen zijn omgekomen berusten bij de Gemeente Den Haag, Directie Burgerzaken (DBZ), Bureau Vestigingsregister, Spui 70, 2511 BT Den Haag, Postbus 12620, 2500 DL Den Haag. Op de uittreksels van persoonskaarten komen tal van vreemde afkortingen voor. Wat betekenen die afkortingen? Op persoonskaarten worden tal van afkortingen gebruikt. Daarom hebben wij een afkortingenlijstje samengesteld met de meest voorkomende afkortingen. STUDIEZAAL Wanneer kan ik terecht in de studiezaal van het Centraal Bureau voor Genealogie en waar is ze? De studiezaal is 's maandags gesloten. Op dinsdag is de studiezaal geopend van uur en van woensdag tot en met vrijdag van uur. Op zaterdagen is de studiezaal tegenwoordig gesloten! De studiezaal bevindt zich aan het Prins Willem-Alexanderhof 22 in Den Haag, in het gebouw van het Nationaal Archief. Het complex is gelegen naast het station Den Haag Centraal, tegenover de zijuitgang bij het perron van RandstadRail (voorheen perron 12). In de archieven is de toegang gratis. Waarom moet ik bij het CBG wel toegang betalen? Het Centraal Bureau voor Genealogie is geen overheidsinstelling of openbare archiefbewaarplaats waar gegevens kosten-loos ter inzage zijn. Het CBG is een stichting die door de Rijksoverheid wordt gesubsidieerd en inkomsten heeft uit geleverde diensten en uit de contributies van Vrienden. Vrienden hebben vrije toegang. Ook de niet-vrienden zijn van harte welkom in onze studiezalen. Van hen vragen wij een bescheiden bijdrage. Ik ben Vriend van het CBG. Kan ik ook een introducee meenemen naar de studiezalen, mijn partner bijvoorbeeld? Dat kan. Huisgenoten van onze Vrienden hebben tegen een gereduceerde jaarlijkse bijdrage vrije toegang tot onze studiezaal. Klik op vriendenbijdrage voor de hoogte van deze bijdrage. Ik ben lid van de Nederlandse Genealogische Vereniging en bezoek geregeld de studiezaal van de NGV in Weesp. Heb ik nu ook vrije toegang tot de studiezaal van het CBG in Den Haag? Aangezien het Centraal Bureau voor Genealogie en de Nederlandse Genealogische Vereniging twee afzonderlijke organisaties zijn, is het lidmaatschap van de NGV niet hetzelfde als de Vriendschap met het CBG. NGV-leden die geen Vriend van het Centraal Bureau voor Genealogie zijn, betalen toegang om de studiezaal van het CBG te kunnen bezoeken. Geldt dat ook voor de leden van het Koninklijk Nederlandsch Genootschap voor Geslacht- en Wapenkunde? Het Centraal Bureau voor Genealogie beheert de verzamelingen van het Koninklijk

6 Nederlandsch Genootschap voor Geslacht- en Wapenkunde. De leden van het genootschap hebben daarom, net als de Vrienden van het CBG, vrije toegang tot onze studiezalen. Als ik bepaalde boeken of stukken wil inzien, kan ik die dan van te voren reserveren? Reserveren is niet nodig. Gegevens die u wilt inzien, kunt met behulp van de online catalogus aanvragen. Boeken en stukken worden dan binnen circa 10 minuten voor u klaargelegd. Wel moet u stukken reserveren als u ze dinsdagavond wilt inzien. Stukken moeten in dat geval uiterlijk dinsdag om uur worden gereserveerd. Dat kan telefonisch (tel ).