Nieuwsbrief Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. Steunpunt beleidsrelevant onderzoek. Minister Vandeurzen bezoekt het Steunpunt WVG

Transcriptie

1 Steunpunt beleidsrelevant onderzoek Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Minister Vandeurzen bezoekt het Steunpunt WVG Op maandag 3 mei bezocht minister Jo Vandeurzen het Steunpunt Welzijn, Volksgezondheid en Gezin (). Tijdens zijn bezoek ontmoette de minister promotorcoördinator Chantal Van Audenhove, coördinator Valérie Carrette, de promotoren Johan Put (K.U.Leuven), Johan Vanderfaeillie (VUB) en Lea Maes (UGent), de vicerector van de groep biomedische wetenschappen Prof. dr. Minne Casteels en Prof. dr. Herman Nys, voorzitter van LUCAS. De promotoren van het Steunpunt informeerden de minister over de waaier aan beleidsgericht en fundamenteel onderzoek dat door het steunpunt in interdisciplinaire samenwerking wordt uitgevoerd. Een synergie tussen fundamenteel wetenschappelijk onderzoek en een beleidsgericht perspectief nodigt de betrokken universiteiten uit tot het combineren van hun wetenschappelijke en maatschappelijke opdracht. De minister drukte zijn positieve waardering uit voor het geleverde werk en bevestigde het belang van de aangesneden thema s voor zijn huidig en toekomstig beleid. Ook in de toekomst blijft de vraag naar ondersteuning van beleidsbeslissingen. In dit nummer Minister Vandeurzen bezoekt het Steunpunt WVG 1 Ad hoc onderzoek VOZS Vrijwilligersdag 4 BOEKVOORSTELLING: Welzijn uitgedaagd: economische evaluatie in het welzijnswerk?! VOORAANKONDIGING studiedag Contactgegevens Ad hoc onderzoek 2010 Ook dit jaar voert het Steunpunt WVG op vraag van minister Vandeurzen kortetermijnonderzoek uit naar actuele en beleidsrelevante thema s met betrekking tot welzijn, volksgezondheid en gezin. In het voorjaar van 2010 werden volgende onderzoeken opgestart. Harmonisering van begrippen en procedures binnen de regelgeving van het beleidsdomein WVG Dit onderzoek is een vervolg op een lopend onderzoeksproject binnen het Steunpunt WVG met betrekking tot het overheidsinstrumentarium in de zorgsector. Vanuit dit project wordt gezocht naar een meer intersectoraal toepasbaar instrumentenkader. Hierbij staat de harmonisering van begrippen en procedures binnen de regelgeving van het beleidsdomein WVG centraal. Het voorgestelde, geharmoniseerde instrumentenkader wordt onderworpen aan de internrechtelijke en Europeesrechtelijke toets. De onderzoekers gaan na in hoeverre de instrumenten kunnen worden gehanteerd rekening houdend met: de internrechtelijke bevoegdheidsverdeling

2 het bestuursrechtelijke kader (wettelijke normen van rechtsbescherming en algemene beginselen van behoorlijk bestuur) het Europeesrechtelijke kader, dat in casu voornamelijk gevormd wordt door het vrij verkeer (waaronder de dienstenrichtlijn) en in beperktere mate de mededinging (waaronder de regels inzake staatssteun). Er wordt een voorstel ontwikkeld tot uniform basisinstrumentarium voor het Vlaamse zorgbeleid, met aandacht voor een sectoroverkoepelend luik van inhoudelijke en procedurele basisnormen verbonden aan de instrumenten. Er zal ook een aanzet komen tot een bestuurlijk onderdeel van een overkoepelend decreet rond de zorgorganisatie/zorgsturing. Studie van wetgeving en doctrine rond het bestuurlijk recht binnen WVG Studie van kwaliteit van wetgeving. Opstellen van een overkoepelend basiskader van instrumenten met procedurele en inhoudelijke basisnormen gekoppeld aan de instrumenten. Promotor: Prof. Johan Put Onderzoeker: Dr. Vanessa Verdeyen Ontwikkeling van indicatoren in het kader van Pact 2020 Het Pact 2020 bevat 20 doelstellingen om Vlaanderen naar de top van Europa te leiden. Met betrekking tot de zorg worden volgende doelstellingen naar voren geschoven: In 2020 voorziet Vlaanderen in een toegankelijk en betaalbaar kwaliteitsvol aanbod aan hulp- en zorgverlening, dat toereikend is in het licht van de zich wijzigende maatschappelijke behoeften en sociaaldemografische ontwikkelingen. Bij de organisatie van het volledige hulpen zo rgco ntinuüm staan i n 2020 efficiëntie, effectiviteit en daardoor de kwaliteit vanuit het oogpunt van de gebruiker centraal. Eerstelijnszorg- en thuiszorg zijn in 2020 versterkt. Het ontstaan van groepspraktijken wordt gestimuleerd. In de gehandicaptenzorg, de geestelijke gezondheidszorg en de ouderenzorg is er in 2020 voldoende aanbod gecreëerd. Om de realisatie van deze doelstellingen kwaliteitsvol op te volgen, is er nood aan een evaluatie van de huidige kernindicatoren die gehanteerd worden in de nulmeting en de te ontwikkelen indicatoren uit te werken. Evalueren van bestaande kernindicatoren en uitwerken van de te ontwikkelen indicatoren Er zullen verschillende onderzoeksmethoden gehanteerd worden: literatuurstudie, focusgroepen met experten uit het departement WVG en uit de verschillende sectoren. Promotor: Prof. Dr. Chantal Van Audenhove Co-promotor: Dr. Koen Hermans Voor minstens de helft van de kinderen tot 3 jaar worden in 2020 formele en kwaliteitsvolle vormen van kinderopvang aangeboden. 2

3 Ontwikkeling instrumentarium zorgintensiteit Augustus 2010 In het kader van de implementatie van de toegangspoort dienen de nodige instrumenten te worden ontwikkeld. Een van die instrumenten moet in het kader van indicatiestelling op een zo uniform mogelijke manier de zorggradatie/zorgintensiteit bepalen. Het instrument moet toegepast kunnen worden in de praktijk van VAPH en Jongerenwelzijn. Dit zal via een literatuurstudie en interviews gebeuren. Door middel van interviews van sleutelfiguren uit beide sectoren zal onderzocht worden welke de verwachtingen zijn van zo n instrumentarium en welke de valkuilen zijn. In kaart brengen welke instrumenten inzake zorggradatie en zorgintensiteit beschikbaar zijn in het Nederlandstalige zorglandschap en het internationale zorglandschap. Deze instrumenten zullen ingeschaald worden op verschillende dimensies zoals bruikbaarheid, betrouwbaarheid, validiteit. Promotor: Prof. Dr. Johan Vanderfaeillie Co-promotor: Prof. Dr. Chantal Van Audenhove Onderzoeker: Tim Stroobants Impactanalyse van de dienstencheques op de zorgsector Dit onderzoek onderzoekt de plaats van de dienstencheque in de woonzorgvoorzieningen in Vlaanderen en de impact daarvan op de werkingsvoorwaarden van de reguliere voorzieningen. Het vertrekt van de vaststelling dat minister Vandeurzen volgens zijn beleidsnota de impact van de evolutie van een toenemend gebruik van de dienstencheque in zijn sectoren wil bewaken vanuit het oogpunt van kwaliteit van de zorg en de toegankelijkheid van het aanbod enerzijds. Anderzijds was er ook op federaal niveau het initiatief van minister Milquet m.b.t. het invoeren van het stelsel van sociale dienstencheques. Volgende onderzoeksvragen worden voorgelegd aan de onderzoeksequipe : Markt- en actoranalyse. Welke woonzorgvoorzieningen (zowel thuiszorg- als ouderenvoorzieningen) hebben een werking uitgewerkt met dienstencheques? Welke niet-woonzorgvoorzieningen (interimbureaus, Dienstenthuis...) hebben dit gedaan? Impact analyse hiervan op de diensten gezinszorg en aanvullende thuiszorg enerzijds en de diensten voor logistieke hulp anderzijds. De markt- en actoranalyse vertrekt van de secundaire analyse van zowel relevante rapporten op nationaal vlak als van beschikbare informatie over de dienstenchequeactiviteiten binnen de RVA en de RSZ. De onderzoekers willen bij deze diensten ook aanvullende analyses opvragen, weliswaar op geaggregeerd niveau. De mogelijkheid wordt ook verkend om geanonimiseerde individuele gegevens te krijgen. Ook de informatie beschikbaar bij de reguliere diensten is relevant om na te gaan wat de impact kan zijn op het profiel van de gebruiker van reguliere diensten. Een secundaire analyse van een bevraging bij een steekproef van genieters van de mantelzorg wordt gedaan om na te gaan wat het gebruik van reguliere gezinszorg en aanvullende thuiszorg, logistieke hulp en hulp via dienstencheques verklaart. Om de impact op de voorzieningen te bestuderen wordt een dialoog met stakeholders gepland waaraan verschillende groepen voorzieningen via de geëigende methodiek een kwalitatieve inventaris opmaken van de raakvlakken tussen welzijns- en gezondheidsdiensten en de dienstenchequeactiviteiten. Zowel aanbieders (reguliere voorzieningen, interimsector, andere aan- 3

4 bieders), gebruikers, vakbonden als controle-instanties worden uitgenodigd. Op basis daarvan wordt een elektronische bevraging georganiseerd van een representatieve set van voorzieningen om de impact te kwantificeren. Promotor: Prof. Dr. Jozef Pacolet VOZS Vrijwilligersdag Op vrijdag 7 mei werden bijna 150 vrijwilligers in de bloemetjes gezet. Zij interviewden in het kader van de Vlaamse Ouderen Zorgstudie in 8 Vlaamse regio s 500 kwetsbare ouderen en hun mantelzorgers. De vrijwilligers zijn een zeer belangrijke partner in de Vlaamse Ouderen Zorgstudie. Na een korte opleiding die door de onderzoekers wordt verzorgd zijn de vrijwilligers als interviewers aan de slag gegaan. Naast het onderzoekstechnische aspect, de vragen correct stellen en de antwoorden goed registreren, is de omgang met en het motiveren van de ouderen minstens zo belangrijk. De respondenten van wie we het zorgtraject opvolgen zijn gemiddeld 80 jaar oud. Het afnemen van een interview is daarom niet altijd even evident. De vrijwilligers zijn er toch in geslaagd om, soms met veel geduld, de vragenlijst op een aangename manier af te nemen. De meerwaarde van het werken met vrijwilligers ligt vooral in het engagement en de betrokkenheid die bestaat bij de interviewers. De meeste vrijwilligers zijn zelf actieve gepensioneerden waardoor ze zich kunnen inleven in de zorgsituatie van de ouderen die thuis wonen. Vaak is er vanuit hun beroepsverleden of vanuit hun inzet voor het gemeentelijk welzijnswerk een blijvende band met de problematiek van kwetsbare ouderen. Als dank voor hun belangeloze inzet nodigde het Steunpunt WVG hen uit in Leuven voor een terugkoppeling en een stand van zaken van het onderzoek. Na de lunch volgde een rondleiding met gidsen door Leuven. De dag eindigde met een receptie op het stadhuis, aangeboden door de stad Leuven. Voor meer informatie over de Vlaamse Ouderen Zorg Studie: index.html 4

5 BOEKVOORSTELLING: Welzijn uitgedaagd: economische evaluatie in het welzijnswerk?! Augustus 2010 Naast een tendens, zowel binnen de (inter) nationale wetenschappelijke literatuur als vanuit beleidshoek, om meer evidence based te werken, ervaart het beleid een groeiende nood aan, en meer aandacht voor de gezondheids- en welzijnseconomische evaluatie van verschillende van haar initiatieven. Het volstaat niet meer om te besluiten dat een bepaalde interventie of een bepaald programma werkzaam of doeltreffend is. Van het beleid wordt in tijden van schaarste een goede inschatting van kosteneffectiviteit verwacht. Dit kan via een welzijnseconomische evaluatie. Economische evaluaties in de welzijnssector bevinden zich nog in een beginstadium. Het boek beschrijft de verschillende dimensies van een welzijnseconomische evaluatie en biedt een protocol aan om die evaluaties uit te voeren. Hiermee bieden we de welzijnssector een nieuwe uitdaging en voer voor een nieuwe dimensie in het debat over effectiviteit en efficiëntie in het welzijnswerk. De boekvoorstelling wordt voorafgegaan door een lezing van David McDaid die een internationaal perspectief toevoegt aan het debat inzake economische evaluatie. Mc- Daid is expert in gezondheidsbeleid en - economie en werkzaam aan de London School of Economics and Political Science. Hij is ook coördinator van het Mental Health Economics European Network dat onder meer de financiering van de geestelijke gezondheidszorg en de socioeconomische impact van geestelijke gezondheidsproblemen onderzocht. Wanneer? 1 oktober 2010 Waar? Provinciehuis Leuven Meer info? swvg@med.kuleuven.be VOORAANKONDIGING studiedag Op donderdag 2 december 2010 organiseert het Steunpunt WVG zijn jaarlijkse studiedag en ontmoetingsmoment. Via thematische workshops over verschillende aspecten van zorg en welzijn stelt het resultaten van zijn meerjarenprogramma evenals van diverse ad hoc onderzoeken voor. Graag nodigen we u nu reeds uit een plaatsje in uw agenda voor dit ontmoetingsmoment te reserveren. Contactgegevens U kan met het Steunpunt WVG contact opnemen via swvg@med.kuleuven.be of 016/ Kapucijnenvoer 39 B-3000 Leuven swvg@med.kuleuven.be V.U.: Ch. Van Audenhove